Skip to main content

Full text of "Psalmorvm sacrovm Davisis libri qvinqve dvplici poetica metaphrasi, altera alteri è regione oposita varion carminum genere Latinè expressi Theodoro Beza Vezeloi, & Georgio Buchanao Scoto autoribus. Qui rursus, adiunctis quaruordecim canticis, ex utriusque testamenti libris excerptis, argumentis & paraphrasi per ipsum Th. Bezam Vezelium illustrantur. Eivsdem Bvchanani tragoedia quae inscribitur Iephthes"

See other formats 


- 


\ 


,#..' 


7 


X 


)jux- 


% 


PSALMO&VM 

SACRORVM   DAVIDIS    LL 

B  *  I    Q_V  I  N  Q_V  JE     DVPLICI    POE- 

tica  metaphrafi,^era  alteri  e  regione  op- 
'"  pofitavario  carminumgenereLatme 
exprefsi  Theodoro  Bcza  Vezdioj 
&Georgio  BuchananoSco- 
to  autoribus. 


m  rurfm ,  adiunElis  quatuordccim  Canticis ,  ex  v- 
triufqueteftamenti  libris  excerptis  ,  argHmentts  er 
Paraphraji  per  ipfum  Tk*  Bezjirn  Vez.elium  illu- 
Jlrantur. 


EIVSDEM    BVCHANANI     TRAGOE- 
dia  qux  infcribitur  Iephthe?. 


MORGIIS, 

£x£udebat  loannes  le  PreuxJlIuftriff.Dommorum 
Bernenfium  Typog. 

clo.  lo.  lx  xxi* 


/fB/ 


AD    MARIAM    ILL  VSTRISSIM^M 

SCOTORVM       RECINAM, 


y  GeorgijBuchananiEpigramma, 

NTmpha^C  dedonU  qu£  nunc  felklter  or& 
Miffaper  innumeros  fceptra  tueris  auos: 
Qu&fortcm  anteuenis  meritus^irtutihus  annos, 

Sexum  animvsjnorum  nobilitate  genut: 
^4ccipe(fedfacilu)cultt4  donata  Latino 

C  arminafatidici  nobile  regu  opm. 
llla  quidem.Cirrhaprocul  &  Permejfide  lympha., 

Penefub  arttoifydere  natapoli: 
&7o;i  tamen  aufwi  eram  male  natum  exponerefaetum3 

Ne  mihi  difpliceant  quxplacuere  tibi. 
Nam  quod  ab  ingtnio  domimjperau  nctfuibjnti 

Dehebmt  genio  forfitan  illa  tuo, 


v* 


ILL  VSTRIS  SIM^    NOBILL 

TATIS  DOMINO,  D.  HENRICO, 

Huntingtonia*  Comiti,Haftinguae  Domino, 
Regia?  Serenifsima?  Maieftati  a  conflliis,&  e- 
iufdem  nomine  Septentrionali  regtoni  pra?~ 
fe&o ,  Theodorus  Beza,  Gratiam  &pacema 
Dominoi 


E  Pfalmorum  pr&ttantia  permulti 
plurimay  tum  veteres,  tum  recehtiores 
vere  &  appofite  fcripferunt :  nemo  ta- 
men ,  iudicio  meo  ,  fatis  multa  dixitj 
quod  infinita  fit  eorum  vtilitas ,  fiue 
confilmm  in  dfficultatibusfiueprdifidium  inperkulis^ 
fme  cofolationem  inaduerfispetamm^fiue  denique  Dei 
laudes  celebweyetque  gratias  ficutipar  eft ,  agereftu- 
deamw*  Afihi  vero  neque  ifta  aliunde  repetere  nunc 
eft animus^neque  quicquam  ijs  adtjcere^fed  huiti*  infl.  ~ 
tuti  mei  rationem paucis  explicare .  Duo  nobisp r<zci- 
pua  inficris  hbris  traduntur :  qu&  fint  nimirum  cre- 
denday  qu&  itidem  facienday  interqudtquum  princi- 
pem  locum  teneat  legitima  Numinisinuocatio,habeni 
quidemilla  Pfalmi  cum  c&teris  librts communia  (nani 
&propbetifs  abundantinfignibm*  &  prtcipuos  vera  t 
fidei  locos  luculenter  explicant ,  &  diuinorumpmce- 
ptornm  explicationem  continent  abfolutifsimam  )fed 
hoc  ijs  ineft  velutiproprium  ac peculiare-tquod  in  c<ete- 
ris  libri-s  nobifcum  hquitur  Dominm^  in  Pfalmis  verb 
quid  nos  vicifsim  Deo  reffondere  oporteat  diuimfsime 
traditur»  Msrito  igitur  hnnclibrum  interczteros  pu- 


b/iceacprwatimfemper  verfkruntjegerunt,  cantarue 

omnes  vere  Chriftanic<ztm<>cjuanquam  noneo  quo  de- 

cuit  frutlu:tam  ma/e  videltcet  tum  Gracis  ex  Hebr&o 

fermone ,  tum  Latinis  ex  Gwo  conuerfis ,  vt  cjuod  ex 

Auguftinipr<zfertimcommentariis  animaduertcre  /i- 

cctip/urimis  locis  non  modo  fit  aberratum  a  genuina 

Pfa/miftamm  fententia ,  fed  etiam  de  eruendo  alicjuo 

commodofenfufruftrafit  a  dofiifstmis  docloribm  dc~ 

fudatum:  vt  perpetuum  i/lud  confeBandaru?n  allego- 

riarumftudium  omittam ,  cjuo  non  Pfiilmi  duntaxaty 

fed  omnes  etiamfacri  veterts  teftamenti  librifunt  mt- 

ferrimeprofefio  contam inati.    Acftuduit  qutdern  poft 

Origenis  oflapla  Hieronymm  emendata  vulgata  ver- 

fione  illi  malo  mederiffcdin  Pfa/misprafirttm  reme- 

dium  ma/a  confuctudo  victt.  Immenfum  eft  tgituri/-* 

lud  Dei  Opt,  Alaxi.  beneficium  noftris  temponbm  ia 

Ecc/efiam  Dei  collatum^cjuod  reftitutaft  Hebr&i  fer- 

moms  cognitioy&  cjuafi dzlitm  rurfum  in  Ecc/c/ia  ef- 

fufumtrium  /inguarum  donurn^excjuibm  fontibm 

hauriri  fiicra,  Qfpuri  riuu/i  in  omnes  regtones  deduci 

pofsint.  Itacjuc  excufari  fane  nuMo  pafto  potcft  eorum 

intolerabi/is  peruicacia ,  cjui  vitandca.  nouitatts  ff>ccte 

tantumbonum  vfjueadco  affcmantur ,  vta/tis  etiam 

illim  vfum  interdicant.  Contra  vero  futnmam  laudem 

mcrentureruditifsimihomw.es ,  cjui  noftrapatrumcjue 

memoriatumveteres  verfiones  emendare ,  tumnouas 

pro  vtribm  e/aboratai  Ecc/efiis  proponerc,  tum  etiam 

obfcuris  locis  lumen  inferre,  fiue ficholijs  appofitis  ,fiue 

wfiis  commentarijSyfiue  cjttauis  a/ta  rationefiuduerut. 

Illos  excipiorfut  ve/temere  velambttiose  auji  funtid 

faccre  in  Ecclffia,cjucd.  non  ntfiordineac ntefiert  opor- 

tet ,  acfiane  faftum  e/fct  autfieret  detnceps,fi offiaum 

facerentyquibm  id onm pracipue  incumbit.  Cejfareta- 


men eos  profetio  inhac  aratya,  non decety  quiada/U 
cjuid  in  hunc  vfum  Ecclcfi<&  conferendum  vel  retla  vo 
luntate  impelluntur,  ve/etiamfui  muneris  necefsitatc 
coguntur^in  quibm  nomen  &  ipfemeum  aufimprofin- 
gulari  Dei  mtfericordia profiteri.  Altorum  igitur ma~ 
xirnorum  virorum  ego  veftigijs  infiftens  iprimum  qui- 
dem ,  inftigante  me  magno  illo  D.  Iohanne  Ca/umo^ 
Pfilmorum  verfionem  ,  Gallicis  nthmis  a  C/emente 
AfarotO)  Gallorum  fui temporis  poe/arumfaci/eprin- 
cipe-t  quocommodimin  Ecclefiis  Gallicis  cantari  pof- 
fent,inchoatam,abfolui.Poftea  magi-s  ac  magis  iHorum 
lecHone  acmedMationede/etlatm-itentaui  quoqueLa- 
linzs  numeris  nonnullos  exprimereiminime  id  quidem 
quod  affequi  me  vllo  modo  pojfe  diuinifpiritm  illim  di- 
gnitatem  exifiimarem,fid  vt  ys  qu<&  legijfem  a/tiusa- 
nirno  infigendts  h<zc  mihi  exercitatio p rodejfet.  Quin- 
etiam  fateor  me  quorundam  pefsima  carmina  /egen- 
tem  (qttalesnimium  multi  diuinifsimam  iftarn  poefin 
non  minm  turpiter  quam  audafler  contaminare  non 
definunt)non  potuiffe  non  vfique  adeo  commoueriy  vt  e- 
tiamfim  aufm  an  rninm  malum  aliquid  huimgeneris 
prxftare pojfem  experiri:  quem  meum  conatum  etfido- 
clifsimi  &plane  cum  veteribm  etiam  optimis  compa- 
randi ,  meoiudicio  ,  poetcz  Georoij  Buchanani  editum 
poema  retardauit>  amicorurn  tamefuafu  fum  adfinem 
vfqueperfcquutm.  Qutd  enim  vetat  illud £*U  K&iriic> 
rct  zaXct  m  iftis  pmferttm  vfnrpare?  Immo  etiamfpe- 
rareaufim  ,  optimorum  &  dotlifsimorum  quorundam 
iudicio  fretm,nec  imucunday  necprorfminania  etiam. 
htcnoftravifumiri:  &  vt  luminibm  meis  fiue  Bu- 
chananm  fiue  alim  quifiiamofficiat^pr&terquam  qucd 
abunde  mihi  fatisfaclum  erit ,  fi  non  inutilu  hic  mem 
fabor  Ecc/efi*  fuerit}  illud  qucqtte  Maronis  me  confo- 


LbituYy  /Enea»  magni  dextra  cadis.  Puterea quum 

multa  defiderariyac?nento  quidem ,  videremin  para- 

phrafiiam  olim  a  Campefi edita(quod  optimum  inter- 

pretandorum  Pfalmorum  &  aliorum  aliquot facrorum 

librorum  genm  ejfeexisiimo)  nouam^eamque breuem 

fimul  ac  perffiicuam  paraphrajin  magno  fiudiofcnbere 

fum  aggrejfm:  magnopere  quidem  adiutm  dofttfimo- 

rum  Theologorum  commentarijs^fedin  nullim  tamen 

verba  iuratm  :  adejo  quidem  vt  interdum  a  mea  quo- 

que  Galltca  verfione  dtfcejferimytum  quodfint  cfetmptfj 

QyovTiHc  Qq>u>Tip<nJum  quodplures  ac  diuerfu  expli- 

cationes  fitpe  vnm  idemquelocm  admittat.  Huicau- 

temparaphrafi  oppofita  eft  e  regione  Latina  verfio  kcltcl 

«sto^cls-,  qualis  eft  pr&fertim  a  dotiifsirno  viro  D.Hen- 

nco  Alollero  nuperedita:  pauculls  tantum  a  me  immu 

tatis  &  tnterdum  emollttis.  Singults  demque  Pfalmzs 

(omtfsis  Hebrxis  infcnptionibm  qu<t  ad  Muficenan- 

tiquam  nobis  adhucignotam  pertinent  ,  quaratione 

quoqueillud  Hebratcmn  SEL  Apraterij)  argumen- 

tapnfixti  quibm  Qr-fummam  &  vfurntIIorumy  atque 

adeo  methodum^quoties  opmfuit->fua  cuique  clajfeat- 

trtbuta^explic.iui  ;  &a!ios  qutde fimpliciter  Si^clkti- 

tt^altos  </icTct;tT/x«c  TxroXiTDfdc,  vel cAtx.Xvoicts-r.ixcyVe/ 

oiKGvofjjzKc  ;  quofdam  ^o^htik^c ,  quofdam  wktikkC) 

nonnulios  ci&ty\x\j§n\ ik\sc  ,  alios  iu^ctptg-iK^  iyKutiict- 

^ikvc  etia  altquos^itemque  'fmviKt^c  t&ctvnyupiKXC)  prx- 

cipuo  cumfque  finey  quantafien  a  nobts  dtligenttapo- 

tuit,obfiruato,appeIIaut:  qua  in  re  meafaltem  diligen 

tiam  bonis  &  mtnime  mMeuoIis  probatum  iri  confido, 

Ouu  autem prjter expetlationem  meawyfiue  typogra- 

phorum  quorundam  ctl^poKipS^etct  vel  amulattone^fiue 

quodplura  requirereturab  emptoribm  exfplaria  quam 

initioproftarent}eueniJfe  cernere^vt  eodepene  momento 

Loniiui 


Londini  quoque  &  Antuerpi<£  h&c  noflra  fint  excvf% 
fed  ita  mendofe  vt  quum  in  Geneuenfiedttionepartim 
me&Ka.K.oypctq,ia,G  vitiospartim  operarn  negligetia<>mfi- 
nita  pene  errata  admiffiafuerint^alibi  nomulta  melio- 
ra,qu&dam  etiam  deteriora prodierint  :cogitare  de  hac 
altera  editioneccepi*  Ea  vero  etfi ne  ntinc  qnidem  tam 
eflpura  quarn  effedebuit^  ac  certe  qued  ad  fententiam 
quorndam  locorum  attinet^ahquot  /ocis  efl  emedatior: 
0-quatuordecimpr<zterea  canticoru autlione  efl  a  me 
locupletata.  Quominus  autem  vt  anteapfalmosjta  e- 
tiamh&ccaniica  Latinis  carminibus  exprimerettta- 
rim->partim  quorunda?n  locorum  dfficu/tasyde  qttivus 
ampltUs  deliberanducenfeoipartimpecnliaris  qutdam 
(njjLvornt;,^  {jLzycLXoTSfiiveicL  inimitabtlis,  temporisde- 
mque  angufiia  prohibmt.Sed  dabit  fortajfe  breui  nobis 
DominusyVt  &  hxcippi  &  alia  nonnnlla->qu&fuo  tem 
pore  apparebunt,proferamus:cfuod  qutdetl/is  ipfisTy- 
pographis  ex  alienis  incomtnodafua  captantibuspr<&- 
diblum  volui^nefialijs  nocereperrexerintjpfi fibi  ma- 
le  confuluijfc  comperiantur.Denique  cur  in  tuopotifsi- 
mum  nomine  ifla  mea  qualiacunque  apparere  vellem 
non  has  tantum  caufas  habuiy  qu<z  tibi  communes  funt 
cumtot  alijs  illuflribusproceribm  &  Domims,qui/uu 
hodie  merito  Anglicamtm  regnum  c&teris  orbis  terra~ 
rum  imperijspraftatyeximiam  videltcetpietatem  cum 
fingularicharitatec£terifquepr<zclaris  virtutibus  con~ 
iunftam ,  quarum  hodie  fruEium  tot  exteri  populi  ac 
prafertim  Ga//ic£  gentis  propter  Euangelium  exu- 
ies  amphfsimumpercipiunt ,  fedaliam  quoque  habui 
propriam  acpeculiarem.  Il/uflrem  emm  adolefcentem 
Francifcum  yfratru  tuifilium  in  hacacademia  ex  tuo 
mandato  tunc  verfantem  quum  hzcprtmum  excurrc- 
rem}  &  nunc  Henricum  eiusfratrem  quotidie  intuens% 


tn  quo  vtroque  virtutum  veftr<£  illuftrifsima  fanulUi 
ac  prafertim  fingularis  cuiufdam  probitatis  exprejfic 
imagines  elucent  ^fateorvfque  adeo  fuzffe  me  illarum 
fbeae  pulcherrima  deleffatum ,  vt  fusficere  quoque 
vefirum  nornen  ceperim:quod  meumftudium  hnim  li- 
belli confecrationt .  tibi  teftatum>vt  benigno  vultuex- 
cipiajj  etiam  atque  etiam  oro,  Bene  vate->  Illuftrifsime 
Domine  ,  £?■  quam  dintifsimc  non  Anglicano  tantum 
regno  &  Serenifsim^  RegU  Maieftari  yfed  vniuerfis 
quoque  veris  Ecclefiis  incolumis  viue*  Geneu<zy  XVI. 
Maijanno vltimi temporis  cio.  id.Lxxix. 

InfacroJ 


InfacrosPfnlmos,  I^atinea  Thcodoro 
Bczaexpreflbs. 

Quo  me^Bezayrapis?c^!vs  fubueUm  in  altos 

Sydereas  iam  mwc>te  duce-, carpo  vias. 
Hoc  ficiunt  doElo  fundis  cjuaspellore  vocest 

Dauidica  recinens  carmina  pulfa  lyra. 
Orphea  mircntur  prtfcorum  fecla  virorum7 

Immites  dottum  d.ucere  voce  feras. 
VenturiBcz.am  laudent  per  fecla  nepotes^ 

JHortales  doUum  iungere  mente  Deo» 

AntoniusFayus. 


In  eofdcm, 

Optima  nemo  negat  quin  Gallica  feceris  olim 
Hehr&is  vates  qu&  cecinere  modis: 

Sermone  h&c  eadem  nunc  vero,  Bez^a-,  Latino 
Dum  condisfallorni  meliora  facis. 

FiUigiturmihi  mirifcum  tedicerevatem^ 
Optima  cjua  fuerant  qtri  meliora  facis. 

Dauid  Ciaudus, 


#* 


THEOD  O  R    O        BE   Z  JE 

V.,    L. 

QVdU  qu&  intonft  fetuat  ftftigia  montis 
Annofa,&  ramvs procera  ingentibm  arbor, 
QuamNoltts  <&  gelida  decurrens  Caums  ab  ^rcl» 
Iclibtu  alternis  quatiutafruftraque  minantur, 
Vicinavaftos  complentes  murmurefyluas: 
Jlla  immota  fuis  alte  raduibus  h&ret, 
Pracipitefque  louis  turbati  defpiat  iras: 
Sic  animipneera  tui  conft*ntta,(qua  tu 
landudum  infefio  pietatem  mterts  orbi 
^A\ferere,atque  ayiimn  hominu  depellere  quicquid 
Vanafuperftitio  ritttfque  imitataprofanos 
Induxitfenpm  terrasgraffataperomnes) 
ZVom  re*um  imperitsfracla  eft,non  -uicia  refedit 
lmmeriti*  odiit,faui  dittformidinelethi: 
Sed  magU  illa  tuofententiapeflore  inh<ept, 
AEternum  inuitts  Chriftum  celebrare  tyrannii. 
Quni  memorem  egregiafdotes^pforte  lubebit 
Carmim  fecretos  Mufarum  inpftere  calles, 
Vignus  qtti  £tema  cingarh  tempora  lauro, 
Pracipue  Aufonivs,Graiu,  Gallifque  camoenit 
Vauuiicos  aptare  modostf  nabUa  facra 
A^zreftutfacrimeritofers  nomina  'vatis: 

tnclat  folio  leges  expandis  ab  alto, 
Confolando  pios,  -vttiifque  immambwt  afper, 
Tullius  &  Suadx  tibi  cefferit  tpfa  medulla. 
A7ec  minu*  ignoras>caufas  exquirere  docltit, 
Quicquid  Ariftoteles,quicquid  mens  dia  Platonii 
Extulit  in  lucem.atque pios  depromis in  ufus. 
Nec  -vero  ipfeprobas  id  quodgens  barbaraganit, 
Doclafequi  tenebras,&  caffa  uiuere  luce, 
Etftudia  &  Mufaspietati  offundere  nnbem: 
Sed  ^eluti  ridentt  adamas  circundatus  auro> 
purior  apparet.maiori  exitque  nitore, 
Qujmplmbi duritic  incUtfm  carcerefent 


tx 


Slc  ver<t  pietatn  amor,fu  indyta  njirtus, 
Si  quando  doilo  rcfident  in  peclore,miros 
Edunt  concentMjnaioraque  lumina  pandunt. 

Saltte  ergo  decus  6patri&,quo  uindice  tandem 
uiEihereum  radiare  iubar,pulsifjue  tenebris, 
Dulcia  fentimus  melioru  commoda  ruit&. 
H&c  cttiprotantis  meritis,qu&  pignora  noThi 
Sint  animhgrato  audemasfnfpendsre  -ucto. 


*  * 


IJ, 


PSALMORVM    DAVIDIS 

ET      ALIORVM      PROPHETARVM 

Libriquinque,  vario  carminis  genereexprefsi 
a  Th.  Beza  Vezelio ,  quibus  e  rcgione  acccfsit 
eorundem  Dauidis  Pfalmoru  Paraphrafis  Poe- 
tica,  Authore  Georgio  Buchanano  Scoto:  ad- 
dita  prasterea  duplici  Latina  verfione  ex  He- 
br#is,vna  paraphraftica,altera  aftricxiore. 


A* 


LI3ER     PRIMVS. 

Pfalmus  primus,  JWWWc. 
Argumentftm  &  *vfm  Pfa/miprimi. 

PValrmis  ifte  cocio  cft  de  fummo  hominis  bono,cuius  haccfuntcapita. 

Aberrareprorfus  a  verae  felicitatis  fcopo  quotcuncjue  trita  ab  homi~ 
fiibus  via  gradiuntur.quoniam  homines  fuapte  natura  mali,ex  malis  fcc 
lerati,jc  tandem  etiam  Numinis  ipfius  contemptores  euadant. 

Ab  vno  Deo  difcendum  verum  illiUs  iter:  fdque  ex  do&rina  nobis  ab 
ipfo  tradita,<juam  dies  ac  nocles  meditari  nos  oporteat.  ^^\ 

Eiufdem  Pfalmi  primi 
Paraphrasis. 

VlriUe  demum  beatut  cft,qui  neque  a  malii  •vitsconfilmm  petit, 
nequetritam  fceleratts  •viam  inftfiit  neque  Numina  deriforibtts 
apiet. 

Sed  cuim  delitU  omnes  in  doclrina  lehout  fit&funtfluam  dies  ac  no 
fles  mcditatur. 

Simdii  efi  ifie  arberi  ad  aquarumflueatafatA ,  fruclum  edentitem- 

porefio  ,  nec  -vnqnammarcefcenti :  &  quicquid  agitprosferum  exi- 

tum  habet. 

Loge  aliterfe  habet  mali  paleis  nimirtlfimiles  quaspropellit  njentta, 

Nec  enim  malicoram  Deo  iudice  fubfifiere poterunt,fiue  fcelerati  in 

bonorum  coetu. 

Dett*  enim  iufiorum  -vitam  approbat,  malorum  antem  vita,  ipfos  in 
exitium  ducit. 

J4em  Pfalmus  primus  dicolos  difhophos.Prior  verfus 
eit  Iambicus  trimeter,acatalecfticus. 


U-        U  —         l/  — 
—  —      UUU      ■ 

uu- 


Pofteiior  Iambicus  dimeter,acatalech'ci!s. 


u-      u- 

uuu    -- 


i  T>  Earus  illc  qui  nec  incedit  malos 

D      Vitx  magiflrosappetens, 
Nec  improborum  in  omne  pracipitem  fcctes 

Ingreffus  infiftit  viam. 
Ncc  cxrcrandis  mixtus  irriforibus, 
Profanus  afsidet  comes; 

%  S:av. 


.      F    S    A    L.      X.  % 

^  ^Hanc  viam  mgretTo  plurimas  &  m^ximastepeftates  oecurrere-fcd 
fitruletf)  eum  eflfe  procerae  arbori  adaquaruro  fluentaconiitXj  qiux  per. 
petuo  humore  irrigata  femper  vircat,8c  fuo  tempore  femper  fru&ificec: 
ciqueomniacedere  ipfius  commodo^ 

Tmpios  contra  quifquiliis  fimiles  eife,  quas  vel  minimiis  aurx  flatus 
difiiciat. 

Tum  demum  appariturum  vere  hoc  difcrimen ,  qwum  Deus  pro  tri- 
bunah  fcdens,  bonis  xternam  felicitatem  impertiet ,  alii  v<  xo  ne  ludicis 
qmdem  confpe&um  ferent,neque  in  piorum  coetu  infiflent. 

Stare  enimillud»Deumiuftum  efl.e,acproindebonorii  morescopro- 
bare,nia!orum  autcm  etiam  i^(os  ad  fempitcrnum  exitium  perducerc. 

Eiufdem  Pfalmi  primi 

Interpretatio.. 

BEatus  illc  vir,qui  non  accedir  ad  confilium  m.iIorum,&  iii 
viapcccatorum  non  iniiftic,&  m   fede  deriiorum  non 
fedet. 

%  Sed  in  Iege  Iehoux  delitix  ipfius:  &  in  Iege  e;us  meditatur 
dieacnocte. 

5  Eteft  •vk /7fc,tanquam  arbor  plantatafecundumfUienta  a- 
ouarum  ,  qux  fru&um  fuum  dab.t  in  tempore  fuo ;  &  rohum 
cius  non  ntarcefrit,&:  quicqutd  facit  profperum  eft. 

4  Non  fic  malirfed  funt  vclut  gluma  quam  difiicft  ventus. 

5  Propterea  non  confiftent  mali  m  iudicio:  neque  peccato- 
res  in  ccetu  iuftorum. 

6  Nam  agnofcit  Iehoua  viam  iuftorum :  viaautem  malo-- 
ium  peribit. 


PSALMVS      PRIMVS, 

Beatus  vir  qui  non  abiit  in  confil.&c. 

Carm.gen.i. 

I  "1T\¥Ai>:ille animi^fiemnonde  tramite  reB& 

jO  /mpiafrcrilegaflexit  contagio  turbdt: 
JVon  iter  erroru  tenuit^feforve  catbedra 
Pefttfr&focdem  dedit  imforibw  aurem: 

A.ij. 


4  I»    S    A    t.      I. 

2  Summi  fed  vfque vcrba  fan&a  Numinfo 

Omnianteponit  gaudio: 
Et  illa  fecum,fortecontentusfua, 
No&cs  diefque  cogitat. 

3  Qualisvirentislartaripasmargine 

Dcnfis  fupcrbiens  comis 
Arboscolono  grataramosporrigit 

Ponderibusannuisgraues, 
Et  vim  rigentis  dura  frangens  frigoris, 

Honore  conftanti  virer: 
Talis  vir  illc,quicquid  aggreditur,boni 

Sccurus  exitusfacit. 

4  Non  ficfceleftirglumafcdvtinutiiis, 

Iactata  venti  turbinc, 

5  Non  iam  fupremi  ferrc  vultum  iudicis, 

Necverba  potcrunt  afpera: 
Necin  bonorum  mixta  ccetu  innoxio, 
Scclcfta  confiftet  cohors. 

6  Namquevt  bonorum  fa&aNumen  approbat, 

Sic  funditus  perdit  malos. 

Pfalmiu  fctindtu,  <Tty>c$iiTM  o^Dauidu* 
ArgumentHm  &  vfu. 
Pfajmus  ifte  vere  eft  propheticus,fub  Dauidis  typo.interpretibus  A- 
poftohs,  Ad.4  i;.cxT5.;j.  &  Heb .1.5.&  5.5.  Pratdicit  igitur  quemadmo- 
dum  Dauid  poft  ma)cima  demum  certamina  promiflum  regnu  adeptus 
eft  finibus  imperu  longc  propagatisuta  Mefnam  verum  Deum  &  homi 
ncru  eflfe  ;rgejn  vniueru"  terrarum  orbis  a  Deo  patre  defignucu,m.  Forc 


Eiufdem  Pfalmi  fecundi 

Paraphrasis. 

Qfamabtem  tumidtuantur  gentes  ,  <&  fopuli  res  inancs  fJiciti  * 
tnfditdHtvr? 
utm  coevnt  Reges  terrarp  Domini:  &  aduerfts  tum  Jehouam^ 
■   en\  ab  ipfo  defignatum  principes confdium  capiuntf 
*4hrwn*anf*s  ,  uu-n  j  ijhriun  -vincula ,  &  iugum  eorum  cxcuiLi- 


V    S    A    I.      I. 

Z  Sed  vit£  rimaturitermelioris,  &  a/ta 
Mente  Dei  kges  noUefque  dtefque  reuoluih 

3  II/eyve/ut  rtqua  qua  margine  confita  ripa  efi 
Arbouerit:quam  non  vto/ento  Sirim  dfiu 
Exurtt^non  torret  hyems^fedprodiga  Uto 
Prouentu  beat  agrico/am:necfiore  caduco 
Arridens^blanda  dominum  fpe  laEiat  inanem* 

4  Nonita  diuinigens  nefciafcederis,ex/ex, 
Contemptr/xcjue po/i:fubito  fed  turbine  rapti 
Pulueris  inflar  erunt^vo/ucri  quem  concitagyro 
Auva  /euis  torquet  ce/ert  ludibria  venio, 

5  Ergo  vbi  veridicm  mdex  in  nubeferena 
Dtcere  im  venict,fce/erifc]ue  coarguet  orbem: 
Non  coram  impietas  mosfios  attollere  vu/tm^ 
Nec  mifera  audebit  iufldtfe  adiuhgere  turba* 

6  Nam  pater  atherem  iuftorum  &  fraude  carentuni 
Nouit  iter,fenf/tmcjue  tenet :  curuifque  fecuta 
Impietasfraudum  anfraEliufce/crata  peribit* 


^tamen  vt  om^ium  ordinum  hornine*  ad  illtic!  decretnrn  impedieft 
<ium  confpirentjfed  quibus  momento  fra&is.ille  ilt  in  ipfa  Ierofolymo- 
rum  vrbe  in  crucis  videlicet  thronolbronandustac  fuperata  morte  re- 
furgens,  finesimperii  fui  ad  extremum  orbemterrarum  propagaturus. 
Pfnturos  igitur  quicunque  collumei  vlcro  non  fummi(erint>&  beatif. 
fimos  futuros  qui  debita  reuerentia  fuermt  illii  amplexi.  Itaque  pertinet 
quoque  hic  pfalmus  ad  (ingulaquxque  Ecclefia:  membra.quatenus  vi- 
delicet  pios  omnes  oportet  capiti  Cbritfo  fieri  conforraes. 

EiufdenvPfalm!  fecundi 

lNTERrRETATIO. 

$   S*^K  Vatq  fremunt  Gentes,  &  popuii  medftantur  ina- 

z  Siftunrie  reges  terrx:  &  Principes  decernunt  aducifiif 
Iehouam,&  aduerfus  ■Chriftumeius. 

3  Dirumpamus^w^vincula  eerurn:&  proiiciamus  anobis 
funesipforurrL 

A.iij. 


a  p  s  a  l.    i  r. 

^ttndet  eos  eoclorum  incola,Dominus,inquam,cachinnans  ludibm 
illos  habebit, 
Dcinde  tratus  eos  atquefurens  compellabit. 

Nam  ego  ipfejnquit,  hunc inxi qui  in  Sione.fantlo  monte  meo,  re- 
vnaret. 

Rex  autem  ipfevicif?im,PromulgaboJnquiet,qmd  Jehouade  mefta 
tuerit,ifta  de me  loquutus,Tu  esftlms ille  meus.egohodie genui te. 

Poftitla  a  me,  & gentes  tibi  traAampoftidendas  ,  gr  orbn  terrarum 
ftnes  obtinendos. 

Conteres  iftos  ferreo  fceptro  ,  &  tanquatn  v&s  fittile  dijfringes 
eos. 

Nunc  igitur,Regesftpite,erudimini  terrarnm  gnbematores. 

lehouam  coltte  & reueremini ,  eumque hdares  ftmnt  &  trepidantes 
eelebrate.    • 

^-idoratehunc  ipftusftlium  ,ne  quandoirafcatur  ,&e  mediorepen- 
tetollawiniyvbiTJidelicet  ipftus  ira  exarferit.o  beatos  illos  qtiihuic  con~ 
ftdunt. 

Idem  PfaImusfecundus,monocolos,carminc  phal.Tcio 
hendecafylhbo  exprefTus. 

—      -fW     ~u       -i/      -\i 

-v 

v  — 

i   *r^\  Entium  furor  vndc  tantus  hic  efl? 

\JSicfruftrapopulostumuItuari? 
2  Sic  re  ges  properarc  concitatos? 

Sic  vnainqueDcum  mcjueprsepotentis 

Rcgis  a  Domino  caput  pcrun&um, 

Fa<tta  harc  impia  principcs  mou.rc? 
5  H  orum  nunc  age,nunc  iuuabit(aiunt) 

Dirjptis  femel  cuolarc  vinclis, 

E«  curuo  iugj  mox  fugare  collo. 
zj.  S'k  il!i:At  Dcus  cx  polifupremo 

Rirknsvcniccfpecrathos  furorcs* 

Hafcjuc  tcrribilcsf  rocienrum 

Minas  ommb-JS    xcipit  cachinnis. 
5  Donec  horribili  furore  fcruens, 

Ipfos 


P    S    A    t.      I  I.  7 

4  Qui  habitat  in  ccelis  ridebit:  &Dominvs  fubfanna- 
biteos. 

5  Tunclocjuetur  ad  eOs  in  ira  fua :  &  infurore  fuo  perter- 
rebit  eos,fc«  -verb  «, 

6  Ego  vnxi  Regem  meum  fuper  Sion  montem  fanc"him 
meum. 

7  Egoatitemjlex  enarraboilludftatutum,  ^/Ve»s,Iehouadi- 
arit  adme,Filiusmeusestu:egohodiegenui  te. 

8  Poftulaime,&dabotibi  gentes,  vtiinth£reditastua:& 
Vtiint  pofTcflio  tua.terminos  terrae. 

9  Confringeseos  in  virga  ferrea:&  tancjuam  vas  figuli  dif» 
fringeseos. 

io  Nun'cigitur,Reges,fapite:erudiminiludicesterra?. 

ii  Seruite  Iehouaj  in  timore :  &  exultate  ei  cum  tremo- 
re. 

12,  Ofculaminifilium,ne  cjuandoirafcatur,  &  pereatisex 
via,quandoexarferit  fubito  ira  eius.  beati  omnes  cjui  conri- 
duntineo. 

V    S    A   I.      II. 

Qiiare  fremucrunt  gcntes? 

Carm.gen.n. 

I    /~\  Vid  trepid*.  gentes  vanofremuere  tumultu? 

V^^     Mtmfque  populi fotuiunt  inambm? 
z  Et  cu  m  p  rinctpibm  magni  coiere  ty  ranniy 

Dominumque  Chrtftumque  Domini  aduerfum 
truces? 

3  Vincula  quin  horumfortes  dimmpimusy  (aiunt) 
.  Et  lora  noflm  demimus  ceruicibw? 

^.  Atpate?atherevu,rerum  cuifummapoteftas^ 
Ridebit  impotentium  irritai  minas* 


5  Tnm  iufia  accenfus  miferos  ajfabitur ira, 

A.iiij. 


8  P    s   A    t.     I  1. 

Ipfosprsecipiti  furore  fra&os, 
Voce  terrcat  intonans  tremenda* 

6  Athunc(inquict)in.SioneRegem 
Dcfignauimus:hunc  placct  facrati 
Nobisimpcrium  tencremontis. 

7  Tunc  ego  intrepidus  Dei  pcrenne 
Edictum  mcmorabo,nanquenobis 
Hxc  vero  Patcr  cfl  locutus  orc, 
Tu  mi  Filius:(inc|uit)hac  beata 

8  Luce  te  gcnui.  Ecquid  eft  cjuod  optes? 
Pofcetu  modo.nam  tibi  vniuerfas 
Conceffum  fimul  vndiquaque  gentes, 
Et  laxi  fpatia  obtincre  mundi. 

9  Enfceptrotibiferreoliccbit 
Mcntcs  contcrcre  omnium  rebellcs: 
Idque  tam  facile  ac  laborc  nullo, 
Quam  potcfl  figulus  rotata  vafa 
Lcui  frangere,quum  libebitjiiftu. 

10  Ergo  depofitofurorctandem, 

Rc  ges  ntinc  fapite,oro:principefque 

Qujvaftiimpcrium  tenctis  orbis: 
IT  NuncDeum  veriticolatis  vltro, 

Et  vcilro  paritcr  Dco  cxhibete 

Mixtos  Letitia  &  trcmore  cultus. 
12  Nunc amplexibus  obuiis  rcccptum 

Ipfius  quoque  Filium  fouete, 

Iram  nefemel  eius  afperctis:. 

Quae  fi  vcl  fcmel  arfcrir,ncceffcefr. 

Vos  mox  funditus  intcrirc  totos. 

Atcontra,omnibuso  modisbcatos, 

Iilos  qui  Domino  Deoque  fidunt. 
PfalmiiitertiuiiiuK.TMo^Daitidis. 
Aiyumentum  &  vfns* 
TertiushicPfoImus>tuc  fvc  nouc  Hvbr.infcriptio^  Dauide  Je 


P    S    A    I.      II. 

Et  perfurorem  c&ca  confilia  fuum 

C  Turbabit:  Cingamcjue  meum  diadqmate  regemt 
Incjuit-)  Sionis  turafantlis  colltbus 
Qtd  dabit,&  latefundet  mea  iuffa  per orbem* 
7      Deinde  alloquutus  Dominus  eft  me,  Filim 


8    Tu  mern  es^genui  te  hodie.Afepofceydaboque 
Omnes  vt  h&res  gentiumfines  regas% 
^uacircunfufis  tellusfeporrigit  vndis, 


9      Regafquefcept  rofempiternum  ferreo: 

Quumsjue  voles ,  tumtdofque  premas ,  frangdfque 
rebellesy 
Vtfiftafragili  vafafranguntur  /uto. 

jo  At  V0S)inpQpuIgs  cjuibus  eft permtjfa potcftaf) 
Et  ius  ab  altafedeplebidicitis* 

Eryorumtenebrasdepelliteydifciteverum: 
1 1     Seruite  Domino  cum  tremore :gaudys 

Et  timor  &  Dominiacccdat  reuerentia  vefiris9 

%i    Vt  miffum  ab  illo  filium  ample&amini: 
Jn  vos  ne  iufltz  vwdi&am  exerceat  ir<zy 
De  calle  recii  deuios.nam  cjuum  breup 
S&utet  iniuflos  contra  iufta  ira^fcietis 
Quamfint  beati^es  itf  illo  qm  locant* 


^carttatus  quu  repetina  Abfalomifilii  coiuratione  cx  vrbe  ae  &Ko 
penc"  nudus  deiecius  periifle  pJane*  videretur  >  exempio  iHius  nos  docec 
tum  q»oque,quu  peccata  vlcifc!turDorainus,quaarcleter  fimul  accorv» 
iideter  ipfu  inuocare  nos  in  extremis  prxfertim  periculis  oporteat,iUius 
partim  potenr  ia,parum  patefa&a  nobis  in  EuSgdjQ  beneuolet  ia  fietos.» 


10  P    S    A    L.      X  I  I. 

Eiufdem  Pfalmi  tertij 
Paraphrasis. 

QVam  multime  coarilant ,  lehoua !  quam  multl  Ut  me  confur- 
gmtl 
Qt*jm  multi  deme  dicunt}Nulla  ifti  falus  in  Deofuo  fupereft. 
<Sed  tuIehoua,clypeu$  es  mihi  vndiquaque.  tumeumes  decus.tu  c4* 
put  meum  extulifti. 
Jehouaminclamaui}&  ille  meexfanCvomontefuo  exaudiiu 

Cuboigttur&fomnumcapio  ,  &  euigilo,  quoniamtueturmeTc~ 
houa. 
Vtmulumemyriades  coatt*  circunfepferint}non  expauefcam. 

Frodi  lehouaferua  me  Deu$mi:certecolapho$  impegifti  omnium  h& 
ftium  meorummaxiilvi.ty  dentes  iftorum  obtriuiTli. 

lehoua  w  demum  eft  qui  fuos  liberat :  &  populus  tuus  is  eft  demum 
quite  beneficttm  experitur. 

IdemPfalmustcrtius  tricolos  tctraftrophos.Verfuspri- 
mus&  fecundus  Da&ylicus  Alcaicus  acataleclicus. 

y-        _        -l/l/-        vv 

Tertiusjambicus  ArchilochiusdimeterHypercataletticus. 
—     f-     --     v-    - 
QuartusDactylicus  Alcaicus  Acatale&icus. 

— VV         ~VV         —V 

t  TTEu  quam  minaces,mi  Deusjioftium 
X.  ACreucre  vires,&  furor  impotens! 
Solum  hinc  &  iftinc  me  feroci 
Quantaprcmit  fremitu  caterua! 

2  Qiiin  tritavoxeft  oraper  omnium, 
In  tc  reli&um  prorfus  opis  nihil, 

Mortale  robur  nedum  ab  iftis 
Seruet  vt  incolumem  pcriclis. 

3  Attuiacentemmeclypeoteges, 
Abs  te  vt  receptis  rurfus  honoribus, 

Gemmante  fublimis  renodem 
Confpicuum  caput  hoc  corona. 

4  Erqo  eiulantemmefupcrumpatcr 

^      °  r  Quum 


?    S   A    l.      III.  U 

Eiufdem  Pfalmi  tertij 

Interfritatio. 
i  TEhoua  quam  multi  funtqui  premuntme.'g«47»  multiin- 
.ifiirgentcs  aduerfus  mt! 
z  (^mmultidicentesanim.-emea?,  noneftfaluseiin  Deo. 

3  Tuver6,Iehoua,clypeus  es  circame:  gloriamea>&  exal- 
tanscaputmeum. 

4  Vocemeaadlehouam  clamaui:&  exaudiuitmeexmon- 
tefanftofuo. 

5  Ego  cubo  &  obdormio  &  euigilo :  quia  Iehoua  fuften- 
tatme. 

6  Non timeboamultis myriadibuspopuli: quifndique/efi- 
opponuntmihi. 

7  ExurgeIehoua,fema  meDeusmeus:  Sanepercute  om- 
nes  inimicos  meos  in  maxilla,dentes  eorum  contere. 

8  Iehoua?  eft  falus  :  &  fupra  populum  tuum  benedi&io 
tua. 


V    S    A    I.      III. 

Domine  quid  multiplkati,&c. 
Carm.gen.in. 

i  TT_T  Eu  quanta  numero  virihufquefaBio 

JL  L      AAe  vexat  odijs  irnpijs! 

Quam  perditorumfirma  conjpiratio 

Coniurat  in  meum  caput! 

l  Et  ajfeuerant  fpemfalutu  m  Deo 

Superejfe  iam  nullam  mihi: 


3  Quum  tufub  vmbra  prdiantem  me  tui 

Tamfdpefcuti  texeris: 
Quum  laudt-s  autlorfis  meon^uumglorla 
Afeum  corones  verticem, 

4  Quum  noUe  Dominu*  inuocantem  me^fuo 


n  p  s  a  l.    iii. 

Quumiacrae  ab  arcis  culmine  inaudiar> 
Et  pe&ore  ex  imo  profu  (is 
Optimus  annuerit  querelis: 

5  Curis  folutum  pe&ora  tetricis, 
Nec  dormientem  nec  vigilem  pauor 

Turbabitvllusfubpotentis 
Prsefidio  Domini  quietum. 

6  Immovtcoaclasinnumerabiles 
Cernam  phalanges  vnius  in  caput, 

Mentem  beatam  recreabit 
Spes,patrisin  gremium  recumbens» 

7  At tu  refumptis  viribus  excitus 
Prodi>&  ruentem  robore  fuftine, 

Horiimque  dentes  ofque  durum 
Ictibus  obterito  fonoris. 

8  Quippe  omnis  in  te  noftra  fita  eft  falus, 
Et  tu  viciffim  muneribus  nouis 

Gentem  tibi  vni  confecratam 
Affidue  cumulasbenignus. 
Pfalmm  qnartm  .t^t^^-wt/^o?. 
ArgHmentum  &  vfu, 

VfalmusfftetumEcclefiaHi  gencre,'tum  fingulos  ex  E  c! e fi a  docet 
fceleraiis  ingru«ntibus,non moddnon defpondere  animura>fed cfL^ad- 


EiufdemPfalmi  quarti 

P  A  R.  A  1'  H  R  A  S  I  S . 

REjponde  •vociferanti  mihi, lehou.i,i»nocenti<£  mem.  arbiter:  o  qui 
me  toties  cxanguftus  eduxifti,miferere  mei,&  preces  me.ps  e.v- 
attdi. 

Prxdari  filicet  homines,quoiifque  dignitatem  meami^norninia  af- 
fuii.tXyVamtatigandebitnYjr'  irritafutura  confdia  captetv} 

Uainfcitote  Deoplacuiffe  meftpra  c&teros  euehere,quem  amore  f\n 
ghlari  complechretur.Iehoua  ?ne  damantem  exaudiet. 

Contremifcite  igitur  &  peccare  defiftite,expendite  tfta  apud  -vos,  & 
inftratifveftris  taciti  ifta  meditemini. 
Et  D*um  ita  vttpar  eft  colite:  &  JJomino  conjidite, 

Pleriqne 


P    S   A    L.     I  II.  gs 

De  montefantto  exaudiat, 


5   Curis folutus  &  recumbo  &  dormio> 
Refurgo  libera  metu* 


6  Domino  excubanteynecmeumformidiw 

Pettw  mouebunt  agmina 
Numerofaynec  fi  feuaferiras  omndum 
Coniuret  in  me  gentium. 

7  Tu  Domine  in  aciem  duBory  vt  me  /iberefj 

Prodibis:  hoftium  omnium 
Ma/dfquefrangesyimpiorum  &  conteres 
Dentes  potenti  dextera. 

8  At  tuyfa/utis  vnaJpesypopu/um  tuum 

Bonitatefolita,  amplettere* 


_  ^uerfarios  confidenter  increparcexperta  toties  Dei  virtute,& ca». 
f*  iux  bonitate,  firmiffimis  denrque  futur:e  virje  promiftionibus  fretosj. 
in  quam  vnam  intentos  eiie ,  neque  a  caducis  iftis  bonis  pendere  nos  o- 
porteat. 

Eiufdem  Pfalmi  quarti 
Intkrpretatiq. 
i  "I~^\ Vm  clamo  refpode  mihi  Iehoua  vindex  iuftitia?  mcx: 
X-Jln  anguftiafecifti  fpatium  mihi.  eduxiftime  in  latitydi- 
»em,miierere  mei,&  exaudi  orationem  meam. 
i  Filij  viri,  id  efl,  vos  illnfires  grpotentes,  vfquequo  gloria  mea 
inignominiam?cliligetisvanitatem  &  quxretis  mendacium? 

3  Ac  fcitote,  quod'  eximiumfecerit  me  Iehouagratisacce-j 
ptum  libirlehoua  exaudier,quumcIamauero  ad  eum. 

4  Commouemini  &  ne  peccate:  loquimini  in  cordeveftro, 
rd  efi,expendite  apud  -vos  ifta:fuf>ev  cubile  veftrum  iilete. 

%  Sacrjficate  facriiicia  iuftsiti«B,«/  eft n:rc:&c6fidiiein  Donuuc^ 


14  p   s  A  L.     1  x  1 1. 

Plertque  diflitant.Quatandem  ratione  ditefcemus? Atnoku^Iel-*- 
ya.tttl  vultusjplendor  affuheat. 

Nam  longe  maius  eftgaudium,  quo  me  intus  afficis ,  qua m  quum  iUa- 
rtrm  me(?<  &  -vindemta  redundat. 

QtnetHsigitnr  cubabo  (yfomnum  capiam.  Tu  enim  vnus,  lehouafc- 
cmummeprtjta*. 

IdemPfalmus  quartus  trfcoIostetraftrophos.Verfusprimus 
Hc  fccundusChoriambicus  ATclepiadeustetrameter. 

—  —        —  VV  —       — l/l/—        VV 

Tertiu«,pherecratius  trimete.r  acatalec*ticus. 

—  -w     — 

QuartU'  ,Choriambicus  Gly  conius  trimeter  acataletticils. 

—  —     —  vv—     vu 

i  ^"X  Viniexf<.elerum,iuris&  arbitcr, 
V^/  Infontis  trcpidas  accipito  preces, 
£tm   rcb(jsinard:is 
Auditum,vt  prius,erue. 


i  At  vos>6  proceres,dicite,callidi, 
Fruftra  confiliis  quandiu  inanibus 
Oppignabitis  iftud 
Dignatumimperio  caput? 
5  Ccrtepra?reliquismunificusfuo 
Qui  ledum  arbitrio  me  Deus  extulit* 
Clamantem  quoque  vindex 
Idem  promptus  inaudict, 

q  P  ccatum  fatiscftmunctrcpidosiuuct, 
No&is  pcr  tacita?  muta  filcntia, 
Tota  euoluerc  mcnte 
Tantum  praeteritum  ncfas. 
5  Exin  lcgitimis  iuftitisefacris, 
Ma&ata  innocui  pc&oris  hoftia, 
Spesdtfigite  vcftras 

In  folo  fuperum  Patre. 

tf.7.Lar- 


i>  s  A  i:    i  iii.  *y 

6  Multi  dicunt,Quis  oftendet  nobis  bonum  ?  Atttflle  /upcr 
xios  lumcn  vultus  tui,Iehoua. 

7  Dediftiteetitfomin  cordemeo  maiore^uim^  e/?temr 
pore,^«orrumentum&  vinumipforum  mukiplicantur. 

8  Inpace  fimul  cubabo&  obdormiam:quoniamtu>Ienoua, 
folus  fecure  facis  me  habitare. 

P  S  A  L.      I  I  I  I. 

Cum  inuocarem,cxaudiuit,&c. 
Carm.gen.ini. 

i    ^v  Pate r,  6  hominum^  diuumque  aternapottfla? 
\^J      Sincera  mihi  confcio  mentisy 
Qui  mihi  conjiliique  inopi,  incertoquefalutisy 

Imploranti  rebm  in  artlis, 
Tutumpandis iterjatumque  educis  in <equor;. 

Nuncobfeffofraude  maligna 
J)a  mihi  tefacilemy&iuftis  bontM  annue  votis9 
JVon  dura  placabilis  aure. 

2  0  hominum  c<zc&  mentes,quo  me  vfque  relitlo 

Intenti  mendacibm  vmbrisy 
Sollicita  in  vanas  torquetispetlora  curas? 

3  Tandem  credite  vera  monenti: 
Qjtem  Dem  elcElummiro  dignatur  honore* 

Per  difcrimina  cunfia  tuetur. 
Me  Dominus  clamanteadfe^auxiliumque  rogatem 
Mitis  &  exorabilisaudit. 

4  Ergo  Dei-imiferi^nnncfaltem  agnofcite  numeny 

Et  vitijs  abfifliteprauis» 
Vobifcum  w  tacitopernoBem  expendite  lecio. 
Lonoi  ditia  acfaEia  diei. 

5  NonpecudumfibrisDominofed  mente  litatut 

Innocua  :ft admouerls  aris 
Havcipoteris  fperare  animifecurm  ab  alto* 
DextramHneYalartrabera^na.   ■ 


i6  r  s  a  i.     r. 

6»7,Largas  pofcat  opes,setheris  immemor, 
Terrenisinhians  ftultum  hominum  genus. 

At  tu  me  sethere  ab  alto 

Splendore  irradies  tuo. 


S  Tucurisfacieslibcr  vtanxiis, 
Confifufque  tua?  prsefidio  manus, 
Dulcis  tempora  vita* 
Felix,mi  Deus,exigam. 

Pftlmm  quintHiylviLTniGZyDaKidx* 
Argumentum  &  vfm. 

Hie  quoque  Pfilmus  eft  '&jwti>vh&  iftas  rite  precandi  regulas  docer» 
quumintufte  qiufpium  afrligitur.Ardenter  videlicet  precadum:  dubita- 
tionide  ipfius  Dei  vel  erga  nos  voluntate  vel  potentia  illud  efle  oppo 
nenduro,qu6d  &  Deus  nofter  &  Rex  nofter  fit:impatientiara hac ^gi- 


A 


Eiufdem  Pfalmi  quinti 
Paraphrasis. 

Vii  qiu  loquor,Iehoua:percipe  quod  intits  mtifsito. 


^Jttendefonoris  clamoribm meis,mi  Rex<&  Detts  miituenim  is  de- 
mum  es  cni  preces  ifi.ts  offero. 

Exaudt  dduculo -voccm  metmjehoua:  Nam  ipfo  diluculo  me  ipfum 
ad  te  precandum  comparodeque  velut  e  fpecula  obferuo. 

Quoniam  mn  is  es,  Deus,  cui placeat  improbttas:  -vel  qui  fceleratoi 
admittas. 

Non  confifient  coram  te  arrogantes,odifti  fceleribtts  deditos. 

Mendacesperdis,  &  ctdtbus  contaminatos  ac  fraudulentos  abomi- 
narisjehoua. 

Itaque  bonitatis  tu£  magnitudine  fretus  dtdem  tuam  ingrediar ,  #* 
te  adorabo  ac  reuerebor  infancio palatio  tm. 

Tuigitur  benigne  tuorum  affertor,oppreffunt  me  ab  hofiibttsdeduci- 
*■>&  viam  qua  tutus  coram  te  incedam  complanata. 

Nullus  eorutn  qttidqihtm  fincere  b^ttitur  :intus  mille  noesndi  artes 

fouent 


P    S    A    L.      V.  17 

6  Pofcit  opes  modo  degeneres  pars  maxima  vu/giy 

H&canimos  vota  vnafatigant: 
At  tu  meplacido  tantum  bonus  a/pice  vultti: 
Aura  tuiiucund,afauoris 

7  Me  ftuperirradief.fit  amico  te  mihifeliw 

Alterfrugibus  horrea  fiipet, 
Impleat  &  multasgenerofo  netiare  celLtSj 
Et  congefto  gaudcat  auro: 

8  Aft  ego^curarum  vacuus  de  noBe  recumbamy 

Et  fine  follicitudine  fo  rnnos 
Accipiam.  tufecuram  mihi  robore  mentemy 
Tu  certa  ftpe  peEloraftrmas, 


;tationefrenandam,quodipfiusDei  naturaferre  nonpbflfa  fcele- 
racos  multos  ,3C  proindequ6truculentiores  funt  hoftes ,  eo  certius  ac 
propinquiuseiTeipforumexitium.  Denique  non  ipfas  hoftiumpcenas, 
non  noftra  ipforum  commoda,fed  vnius  Dei  gloriam,in  hunifmodi  pe- 
titiombus,  fpeftari  a  nobis  oportere,  ficut  jlleproptereanobis  benefa- 
cerenondefinit. 

Eiufdem  Pfalmiquinti 

Interpretatio. 

i  "T  TErbameaauribirepercipe  Iehoua,  intellige  medita- 
V  tionemmeam. 
2,  Attende  ad  vocem  clamorismeiRexmeus,  &  Deusmeiis 
quoniam  ad  te  oro. 

3  Iehoua,maneaudies  vocem  meam:  mane  difpor.amtibij 
pr<eparabo  me  tibi&L  fpeculabor. 

4  Qupniarn  non  es  Dcus  qui  deleCtetur  impietate:uon  nio 
rabitui  apud  te  maius. 

5  Non  confiftent  gloriabundicoram  oculis  tuis:odiiti  om- 
nes  operantesinicjuitatem. 

6  Perdes  loquentes  mendacium :  Virum  fanguinum  &  doli 
abominabitur  Iehoua. 

7  Egoveroinmultitudine  bonitatistuanngrediardomum 
tuarmadorabo  in  palatio  fancl:itatis  tua?,in  timore  tui. 

8  Iehoua  deduc  me  in  iuftitia  tua,propter  aduerfarios  meosj 
complanacoram  me  viamtuam. 

$  Qupniam  non  eft  in  ore  eius  reftitudo :  intimum  eornsu 

ftj. 


IS  p  s  a  i.     v. 

fottentguttur  eorttm  eftvelutifepulcrttmpApens:  hlandis  verbis  eorum 
lingua  infxdiatur. 

Perage  ipfos  reos}Iehouafuc  vtfuis  conjilijs  excidant:  iftos  multitu- 
dine  fcelerum  coopertosytibique  rebellantes,difiice. 

Tunc  omnes  qui  ad  te  perfugerintUtabuntur  ,&  quum  eostutatus 
fuern,£ternum  triumphum  canent,tunc  inquam>omnes  nominn  tui  ti- 
mentes  te  Utip&edicabunt. 

Quoniamfaueris  innocenti,Iehoua:  &  benigmtath  tutfcuto  ipfum 
circuntexerit. 

Idem  Pfalmus  cjuintus,monocolos,verfu  Dactylico, 
Alcaica,acataieCtico. 


I 


N  tentus  audi  qua?  loquar,6  Deus> 
Ah  verba  Iu&us  confcia  maximi: 


2  Audiqucrehsquastibi,quastibij> 
Mi  rex,Deus  mi,va?h,mifer  eiulo* 


3    Te  maneprimofollicitusvoco, 
Tu  mane  primo  follicitum  audias, 


4.  O  tuhoftis  perpetuusmali, 

O  nulla  quicum  fcedera  funt  malis^ 

5  Infanavultusantetuoscohors 
Vanefcit  omnis.Tu  fcelus  impotcns 

6  Perferre,cun(5ta?perfidise  &doli, 
Fufique  vindex,6  bone,fanguinis. 

y  At  me  ecce  facra  adlimina  maximas 
Frctum  a^quitatis  pra?fidio  tua?, 
En  me  vercndi  Numinis  ad  pedes 
Et  mente  &  ipfo  corporc  fuppliccm. 


&  Tu 


P    S    A    L.       V.  ip 

erauitates:  fepulcrum  apertum  guttm  ipfoium:  linguafua 
blandiuntur. 

10  Perageipfos  reos  tehoua  :Cadant  a  coniiliis  fuis  :pro- 
pter  multitudinem  inicjuitatumipforum  difpclle  abtjce  eos: 
quoniam  rebelles  funtcontrate. 

ii  Et  Jztabuntur  omnes  confugientes  ad  te:in  a?ternum  q* 
uabiit,&  protegeseos,&  exultabutin  tediligetes  nomen  tuu. 
12,  Quoniam  tu  benedices  iuflo  ,  lehoua,bcncuolentia  tua 
o^uail  icuto  circundas  eum. 

p   s  a  l.     v. 
Verba  mea  auribus  percipe,£Vc. 
Carm.gen.v. 
I     /~\  Potens  rerum  Dem^aure  teni 
\J  Mitis  exaudi  mea  ruerbaymentk 
Mente  ntrn  dura  tetricufquetriftes 
Percipe  queftus. 
Z   uiffice  attentm  mihi  quanta  tendat 
Vox  latus.-quando  mihi  rex  Deu/que 
SoIhs  esyfo/um  vcncrorpreco-rque 
RebusinarEiis. 
*    2Hane  clamantem  Deus  <zquus  audi. 
Namtuum  cafta  prece^non  inanem 
Spemfouens-,  nomen  tubarante  eoum 
Afane  ciebo. 
a.   Tu  DeusyUtus  pietate  vera^ 
/mpij  ritusfcelus  execraris: 
Necfrmprauiftudiofa  mens  te. 
Speret  amico. 
<    lris  tuos  vultus  metuit>nefdfque: 
6  Hofiis  es  fraudum  &  cupidx  cruoris. 
Cadis  audacem  fmulare  linguam 
Falfa  recides. 
j  At  tuafretus  bonitatefacrum 
Limenaccedamytua  templa  inibo: 
Mite  adorabo  tuafanUacaftk 

Ntmim  votis*  B.ij» 


10  P    S    A    L.      V. 

8  Tu  me  ambulantem  dirigito  bonus^ 
Tu  me  fceleftis  afllre  ab  hoftibus, 


Quorum  ora  tetram  perfidiam  vomunt, 
Gor  mille  foetum  fraudibus  seftuat. 
Illis  hiantis  ceu  tumuli  fpccus 
Fauces,adulans  lingua,doli  artifex. 


10  UIos,Deusmi,con(iliisfuis 

Fruftratos,omnes  dcftrue  funditusi 
Perde  hos  rcbelles  mille  modis  tibi> 


li  Idem  tuorum(fo!aquibus(itaeft: 

Spcs  omnis  in  tc)ccrta  pcrennibus 

Addcns  bcnignus  gaudia  gaudiis: 

Hos  tu  potenti  robore  protegc. 
12  Iuftos  tuerinamquetuum  cftopus, 

Tutofque  contra  multiplices  minas 

Praeftarefcutiprasfidio  tui. 

Pfi/mpufextH4,£u)tTix.o<;,Dauidtf» 
Argumentum  &  vfus, 

Hic  Pfilmus  precationem  continet,  fedargumenti  diuerfT  i  fuperio- 
ribus.Ibi  enim  lutta  dcfcribititr  hominum  piorum  cum  hominibus  dun- 
taxaM  quilnis  iniufte  vexantur  hic  vero  proponitur  exemplu  honnnis 
iic  abhoftUus  oppreffi>vt  m  pnmiscu  peicate,&"  morte,ade6crue  lplius 
irx  diuinae  fenfu  lucletunquod  certamenell  oainiummaximum  ac  pe-* 
riculnfilfimurn.Suntautcmiftaprarcipue  exhoc  Pfalmo  colligQnda:  a- 
rjrunffimos  effc  fructus  peccati ,  cumcoipustutn  in  primis  aniuiam  £ra- 
ttififim?  vulneranus;  refidere  in  fanftis  quoque  peccati  rcliyuias.q^arn- 


EiulUeai 


P    S    A    L.       v\  II 

2    Tu  mihiyVt  Ctiffesfugiam  do/ofos 

Hoftium->lumen  Deus  <zquitatis 

Dux  tu&prxfer-idubioque  cacos 
Dirige  greffus, 
o  Hoftium  verum fugit  orapefius, 

Incolitfrausfpurcitiefque  .guttu  r 

Tetriusputrieft  quod  hiat  recludens 
Funera  bufto. 

Lingua  adulatrix  tacito  veneno 

Blandiens-iC&cos  meditatur  iftus. 

10  O  Deusyrerum  o  Pater  alme-,gentem 

Perde  nefandam, 
Redde  conatus  Pateralme  vanos: 
Qmque  te  linquunt,fceterum  fuorum 
Sentiam  poenas  meritasy  ab  ima 

Stirpe  recifi, 

1 1  Sed  tuafemper  b  onitate  tuti 
Gaudeant  quifpempofuere  in  vno 
Te  (ibi  certam  impauidiytuumque 

Nomen  adorant. 
11  Namcjue  tu  recios  animique  puros 
Larga  opum  dextra  recreas  benigntiSy 
Et  tui(tanquam  clypeo)fauoris 
Protegis  vmbra. 


W\  ohrem  etlam  Deus  illos  interdum  feuerifilme  corripiat:  Vrucum 
fupereffeadMerfushoc,  alioqui  infanabile  V[ilnus,remedium,gratuitam 
Dei  in  Chrifto  mifericordianv.ad  hanc  gratiam  feria  deie&ione  animi  & 
vera  peccati  agnitione  fanttos  deduci,vt  fide  8c  ardente  affiduaque  in- 
uocatione  vemam  in  Chnfto  apprehenfo  adipifcantur  :  omne  denique 
hoc  certamen  tandem  glorii  Dei  &  maximo  fanftorum  hono  cedere, 
mod6  akerj  pcenjtentise  pars,id  efl  emendatio  vitac,  confequatur :  libe- 
rationem  denique  ab  his  m.dis  idcircd  demum  petendam>ve  nmus  prse- 
dicandae  faiunx  beneficenti»  inftrumenta. 

B.iij, 


1%  P    S    A    L.       V  1. 

Eiufdem  Pfalmi  fextl 
Paraphra  s  i  s. 
T Ehoua,ne  mefurens  ay^ittPo,ne  me  iratus  corripite* 

Miferere  rnei,  Iehoua,-viribus  omhibus  deftituti:  ftnamejehoua: 
nam  &  ipfa  ojf.t  mea  conquajfatafunt. 

Scd  &  anima  mea  prorfus  efl  coftemata.Tu  rvero)Iehouaiquoufque? 

Reftice  me  contterfus  JehonaJLibera  animam  meam.ferua  mtprogra 
tuita  benignitate  tua. 

Nec  enimpofUt  tni  meminijfe  quifitmortnns,neque  infepulcro  tuas 
laudes  pr&dtcare. 

Fatigatus  fnm  fitfrirand.) ,  leclulus  meus  natat  fingulH  noflibus  la- 
crymn  mets  liquefatlns. . 

Vultummeutn  exedtt  mosror  :  confenui pr£  xrumnts  quibus  oppri- 
mor. 

Facefiite  procul  vos  fceleratt.  AJeos  enim  eiulatus  exaudijt  Je- 
houa. 

Meas,inquam.preces  Iehotta  exaudiitit,Jehoua  me  fibi  fuppiicantem 
excepit. 

Erubefcani  &  conturbentur  omnes  immicimei  ,  ^T  terga  njertant 
momento  euerfi. 


IdemPfalmus  icxtus,monocolos,vtfecundus. 

NE  mc,ne(rogo)quanlibet  nocentem 
Ira  illa  opprimito  fcueriorc: 
Necmecorripe  quandiu  furoris 
ALi\a  concitus  impotcnte  ferucs. 
Sed  me  refpice  iam  dolore  fra&um, 
Er  fer  lcnisopcm  mihimifcllo, 
Cuiusdcuoratintimas  medullas 
Et  toum  bibit  artubus  crubrem 
Tetri  fa?uities  ncfanda  morbi. 
Mensquoqueinnumcrismalis  fuba&a. 
Tota  eraftuat,  Ah,Pater  fuprcme, 
Qucm  finem  facics  acerbitatum? 
Age,aduerte  oculos  fcreniorcs: 

.  oato 


p   s  A  l.     v  r.  13 

tiufdem  Pfalmi  fexti 

Inter  pretat  10. 
I  TEhoua,ncinfuiore  tua  arguasmemequeiniratuacorri- 
JLpiasme.    - 

z  Mifereremei,  Iehoua,cruoniam  vires  me  deficiunt:  fana 
me,Iehoua,q.uia  conturbata  funt  ofTa  mea. 

3  Et  ammamea  coturbata  eft  valde:&  tu  Iehoua  vfquequo? 

4  Conuertere,  Iehoua,  & eripe  animam  meam :  faluum  me 
facpropter  mifericordiam  tuam. 

5  Qiii?  nu^a  c^^n  morte  memoria  tui:infepulcro  cjuis  Iau- 
3em  dicet  tibi? 

6  Fatigatus  fum  fufpirando,natarefeciperfinguIasnocl:es 
le&um  meum,lacrymis  meisitratum  meum  hcjuefeci. 

7  Corrofaeftpramiftitiafaciesmea:confenuitpropter  0- 
jnnes  anguftiatoresmeos. 

8  Difceditea  meomnes  o,ui  operamini  iniquitatem :  quo- 
niam  audiuit  Iehoua  vocem  fletus  mei. 

9  Exaudiuit  Iehoua  deprecationem  me*m:Iehoua  depreca- 
tionem  meam  fufcepit. 

10  Erubefcant  &  conturbentur  vehementer  omnes  mimici 
rnei:terga  Yertant,pudefiant  fubito. 

p  s  a  l.     v  t. 
Domine  ne  in  furore  tuo  arguas  me, 
Cirm.gen.  111. 
1    TTS  Vmfe ruet  ira>  Dc  mine>dum  mens  tftitaby 
JL>/     Ne  m  e  merentem  corripe: 
Dum  f&uientis  flagrat  in  curfufuror, 
Exigere  poenas  abftine. 
z    O  parce,parce,  languor  <zgrum  conficit: 
JWanum  falutarem  admoue, 
Corpusfolutis  ofsium  compagibus* 
Enerue  vires  deferunt: 

3  Menterncfue grauiter  moeror  angit  turbidami, 

Quo  me  vfquemiferum  negliges? 

4  Qtm  me  vfque  linquesHam  reuerte^ac  libera 

B.iiij.     « 


24  r    S    A    L.      VI. 

Seruato  hanc  animam  Deus  bcnignc, 
Et  malis  femcl  hifce  Jibcrato, 
Tus  muncre  Hbcralitatis. 

5  Nam  quj  viuercde(iit,tuarum 
Liudum  cogitur  immcmor  filere, 
Et  mcta  taciti  obrutus  fcpulcri 
Tuas  iam  ncqucat  fonare  laudes. 

6  Totus  ecce  Jiqucfco  Jacrymando, 
Ipfis  dum  gomo  confciis  tcnebris, 
Thoro  prse  lacrymis  meis  madente, 
Thoro,inquam,in  lacrymis  meis  natantc> 

7  ^lca  enlumina  mceror  excauata 
Excedit  tinea^voracis  inftar, 

Et  tancjuam  arida  iam  premat  fencdhis, 
Abforpto  pcrcunt  licjuorc  occlli, 
Obfeflb  innumcra  hoflium  catcrua. 

8  Sed  quid  pluribushaxiuuet  rcferrc? 
Tu  nunc  tu  procul,o  fcclcfta  cunclis 
Pridcm  afTucta  maliscohors^faccilc, 

o  Accepit  Dominus  mcas  querelas, 

Audiuit  quoque  lacrymationcs, 

Et  mixtam  gemitu  petitioncm. 

Ecquid  vos  igitur  pudet  fcelefti? 

Ecquid  nunc  trcpidatis?ccquid,inquam, 

Tcrga  obuertitis,&  rcpente  magno 

Pcrculfi  fugitis  pauore  cun&i? 

Pfi/mxsftpttmus^uKTuor^Dauidis» 

yir^umentum  &  vfus, 
Qimm  homines  folcant  cotumehofx  calumnix  maximc  commoucre 
vt  tunc  perdifficile  fit  iracundiam,  &  quas  inde  confequuntur  mal.i,co- 
hibere,prxfertjm  cjuum  nihil  nobis  pr.xfi du  in  Jegitima  magiftratns  co. 
gnitione  fupereit  :  doccmur  hocPfalmo  hcere  quidem  nobji  deftnflp- 
nem  coram  Deo  &  hominibus  opponere,  fed  lta  3  vt  vni  Deo  fcucriffj- 
mo  calumniantjum  vltori  innocemiam  nofiram>cura  turbidos  vUjh  af- 

vn    ** 

Eiulucm 


P    S    A    l.      V  I.  2^ 

Aegrum  inferum  dtefaucibus* 


*    Vbif&ua  duram  mors  manum  iniecit  femely 
Quis  amplipts  meminit  tui? 
Quis  mortis  altafubrutus  caligine 
Nomen  celebrabit  tuum? 
£    De  noUepefius  anxium  fus~hiriis 
PulfanS)gemenfque->  lacrymis 
Lauo  cubile:ftrataftetuum  madent 
Rorata  largis  imbribus. 

7  Calioat  acies luminum^doloribm 

Hebetata  longis  hoftium 
Interque  rifus  &  dolos  emarcuit 
Color  vigorque  corporis* 

8  At  tufceleribus  turba gaudeps  impijs7 

Facejfe>fpempone  irrita  m : 
Lamenta  Dominus  G7j  meorumfetuum 
Placatus  audiit  fonum. 
y    Dominus  benignus ftipplicem  me  exaudiit* 

O  rationicjue  annuit : 
io  Subitus  vt  hofies  obruatpudor  meos> 

Vultufque  confundat  rubor:  «*" 

•  Triftirepenievt palleant  infamia* 
Fugamque  turpem  moereant, 

vS^fecluscomendemus.  Sunt  aute  buiusfcribendi  Pfa!mioccafion«* 
■  &  circunftantia?  diligenter  confideranda:,  fiue  ad  Saulem  ipfum,fiue  ad 
Ssmei  (cuius  hiftoria  refertur.a.Sam.i6.)  fiue  ad  alium  quempiam  Sau- 
lis  cognatum  refemnr  :  vt  nouerimus  in  grauiftimis  etiam  calumniis» 
quibus  &  fama  8c  vira  ipfa  petitur,banc  animi  modera"tionem  nobis  rc- 
tmendam.Pertinet  aurem  hsec  dofirina  praxiput1  ad  Ecclefiam  ipfam,  & 
eius  gubei  natores,quos  prat  cseteris  confueuernnt  5atan  &  jpfius  mini» 
ftri,iaculis  iftis  configere. 


%6  P   S  A  t.     viil 

Eiufdcm  Pfalmi  feptimi 
Paraphrasis. 

SPero  in  te ,  mi  Deus  Ichouaferua  me  omnibmqui  meptrfequuri^ 
tur  ereptum,&  libera  me. 

Ne  me  nriuum  ifte  quafi  leo  difcerpat ,  <&•  Uberatore  deftitutum  ab- 
ripiat. 

Jehoua  Deus  mUfifacinus  iJlud  admifififcelus  iftud  manus  me&pa- 
irarunt: 

Si cuiquam malum rependi:nifihunc ipfum immeriib  meperfequen- 
tem  pericults  eripui: 

Perfequatur  me  hoftis  ad  necem:  comprehendat  me,&  proftrata  u#- 
tam  eripiat,&  omnem  exiftimationem  meamfepeliat. 

Exurge  iratHS,Iehoua,& fublimus  aduefus  omnes  inimicos  meos  ir- 
irue:euigila  mei  caufaaurvs  ajfertor  quod  tu  mihi  tribuifti. 

Circundette  populorumtorona1&  ad  eam  ex  alto  foliote  con- 
uerte. 

Iehouay  ius  dicito populis :  njindica  me  lehoua,pro  <vt  fum  infons  & 
innocens. 

Definat,quzfofnalorum  improbit.ts,&  iuftum  ftabilito  .Scrutaris  e- 
nim  corda  ty  homims  intima,iufte  Dens. 

Scutum  meum  penes  Dcum  eft.quiretlos  corde  prote?it. 

Deus  iuftum  a[ferit:idem  Deus  quotidie  fceleratis  irafcitur. 

Qu"d  ni  in  -viam  ifte  redeat,  Deusgladium  exacuit,arcum  tetendit 
&  objirmauit. 

Znslrumentafibi  quibus  illum  conficiat  comparauit ,  &  fagittas  in 
feruidos  illos  me  opprimentes  deftinat. 

Ecceparturit  i?h  iniuriam:  concepit  enim  apudfe  moleftiam  quam 
mihi  inferretfed  inams  erit  eins  partus. 

Puteumfodit  profundum  ,fed  in  eam  ipfe  foueam  ruet  quam  exca* 
uauit. 

Malum  quod  mihi  molitus  eftrecidet  in  ipfius  caput,&  in  ipftus  uer 
ticem  ruet  damnum  in  me  comparatum. 

Celebrabo  Iehouam ,  vt  ipfius  iufritia  meretur  ,  &  pfallam  nomini 
Jehon£  altifihm. 

IdemPijlmus  feptimus  tricolos  tetraftrophos,  vt 
tertius. 


1  lNte  recumbit  fpes  mea  miDcus, 


Seruator 


P    S    A    L.      V  Ifj  27 

Eiufdem  Pfalmi  fcptimi 

Interpretatio. 
jr  TEhouaDeusmeus,intefpero:faluummefaCex  omnibus 

X  perfequentibus  me,&  Jiberame. 

z  Ne  ifie  difcerpat  vt  leo  animam  mearn  :  rapiat  &  non  fit 
liberator. 

3  IehouaDeusmeus, fi  feci iftud:  fi  eft  iniquitas  in  manibus 
meis: 

4  Si  reddidi  malum  pacifico  meo  padfice  degenti  mecam  im- 
Hio  eripui  perfequentem  me  fine  caufa: 

5  Perfequatunnimicus  animammeam,&  comprehendat& 
conculcet  in  terra  vitam  meam  ,  &  gloriam  meam  inpulue- 
rem  deducat. 

6  Exurge  Iehoua  in  ira  tua ,  &  exaltare  contra  furores  iru> 
micorum  meorum:&  euigila  fuper  me  ad  iudicium  quo«t 
mandafti. 

7  Ccetus  populorum  circumdette:  &  propter  huncinal- 
tumattollitor. 

8  IehouaiudicatpopuIos:iudicame,Iehoua,iniuftitia  mea, 
&  fecundum  integritatem  meam,qua?  eft  penes  me. 

9  Finiarur,qua?fo,inah"tia  impioru,&  ftabilias  iuftum:  o^uia 
probas  corda  &  renes,Deus  iufte. 

10  Scutum  meum  fuper  Deum:qui  feruat  rectos  corde. 
n    Deusiudicatiuftum:&  Deusirafcitur  quotidie. 

12.  Sincn  c6uerfusfuerit,ghdiumfuum  acuit:arcumfuum 
pedeprefiit&  iirmauitillum. 

13  Et  fibi  parauitinftrumenta  mortis-.fagittas  fuas  in  rierie- 
cutores  parauit. 

14  Ecce  concepit  ifie  iniquitatem:  &  pra:gnans  eft  dolore,5c 
panetreminanem. 

1$  Puteum  fodit  &  effodit  eum :  &  cecidit  in  foueam  quam 
fecit. 

16  Reuertetur  moleftueiusin  caput  eius:&  fupra  verticem 
eius  iniuria  ipiius  defcender. 

17  Celebrabo  Iehouamfecundumiuftitiam  eius:&  pfallaiti 
nomini  Iehoua?  aitifilmi. 

p    s    A    L.       VII. 

Domine  Deus  meu*,in  tey&c, 
1     X  Carm.grn.vi 


1 


N  tefilutis  fpem  pofui  me*9 


28  I>    S    A    L^      VI  ll 

Tu  mefceleftis  hoftibus  eripe. 


2        Ne  forte  prorfus  deftitutum 
Me  leo  dilanietcruentus. 


3  Si  talequidquammiDeus,edidi, 
Nejc  gefto  puras  flagitij  manus> 

4  Si  Ixfi  amicum  ter  fceleftus, 

Immeritis  bona  ni  rependi: 

5  Mefeuushoftispraecipitiruens 
Curfu  prehenfum  fternat  humi  ferox> 

Meque  &  meos  iftos  honores 
Proterat  hicpedibusfupcrbis. 

6  Ah  furgc  tandem,furge  potens  Deus, 
Fra&urushorum  tcrrificus  minas, 

Nec  iura  qua?  te  auclore  pofco 
Irrita  nunc  facito  fupinus. 

7  Sic  fedeabaltalumineplurimo 
Mundus  corufcumte  pauidus  tremat: 


8  Etcun&aiuftetcmperantcm 
Terratremcns  colat  vniuerfa. 

Tu  meinnocentem  &  criminisinfcium 

9  Serua:malorum  tu  cohibefcclus, 

luftostuen  6  qui  in  profundos 
Vfquc  animi  penctras  receffus. 

io  Tu  fortis  vmbo,tu  dypeus  mihi, 

Ccrtum  piorum  prasiidium  &  falus, 

ii  yinde*x 


P    S    A    L.      V  1 1.  19 

SefUAtor  orbis.faucibus  hoflium 
JMe  libera,qui  mentef&ua 

Interitum  mihi  moliuntur* 
2  Si  nemo  vindex ajferat^vt  leo 
Imbelle  crudm  dilaniatpecus: 
Sic  meferuf  difcerpet  hoftis^ 
Innocuifitiens  cruoris. 
2    Si  vertu  iudex  me  merito  arguit, 

Necfilfa  mendax  crimina  texuity 
a.     Si  damna  tranquillo  creauiy 
Promerito  male  nipeperci: 

5  Aieperfequaturdumcapiatfeqtiens^ 
Captumqueftemat^ftratum  &  humipede 

Conculcety  & fceptrifuperbum 
Proterat  abijciatquefaftum» 

6  Exurge,iuftas  tefurorimpius 
Aieorum  in  iras  excitet  hoftium, 

Exurge>promiJfamqueredds 
Perjidice  Deus  vltionem* 
Exurgejerris  luceat  omnibus 

7  Augujht  maieftai  tua^nefuum 

Accurrat  agnofcatque  regem 
Concilium  populi^patremque» 
O  qui  potentifceptra  tenens  manu^ 

8  Gentes  per  omnes  crimina  vindicas% 

JWe  vindicafiritepoenas 
Orepioinnocuoquepofcoo  * 

9  O iufte  tudex^cordis  in  intimo 
Qucm  nilreceffupr&terit  abditum% 

Frange  impios  aufus  malorum: 
Fulcianimos  refoueque  iuftos* 

10  Securus  hofies  ni/  metuo,Deo 
C^ftode.-quemfimpiex  animi  iuua> 


5<9  P    s    A    i.      VIII.  _, 

ji  Vindexbonorum,idem  fuperbos 

Quotidie  feriens  furentes. 
ii  Quodniifte  moresinduatalteros, 
Nempe  enfe  acuto  iam  Deus  hunc  petit, 
Arcuquc  fixurus  rctorto 
Lethiferis  oculis  tuetur, 
13  Feraletelumferuidusegraui 

Promptum  pharetra  iam  manibustenet 
Stridemeiamneruo  fonantes 
Hoflibusingeminat  fagittas, 
J4  En  corde  in  irrio  triftia  qui  mala 
Concepit  olim  parturiet  fcclus, 
Mcndacia  irrito,moleftu$ 
Ipfe  libi,vt  pariat  labore. 

15  V^rum  vt  laborans  quj  puteum  fibi 
EfTodit  in  quem  corruat  obrutus: 

16  Ita  huncfua  opprimctrelabens 

In  caput  improbitas  fccleftum. 

17  Tunc  ipfeiufto  carmina  Numini 
Tanto  facrabo  iam  vacuus  metua 
Deique  laudcs  iq  fuprcmi 

Cantibusorapius  refoluam. 

Pfalmm  0  Baum-i  wya.  &  $-' «  k ,  Danidis, 
ArgumentHm  &  vfm. 

Aguturhoc  Pfalmo  grati^Deo  dc  maximisduobusbcncfkiis  in  hu 
Gaanum  genus  collatis>videIicct  creatione  jn  Adamo,  &  inftauratione  *n 
Chnfto.  Etn"  emm  homo.fua  vnius  culpa,ab  eo  prxftitix  gradu  excidic 
in  qua  fuerat  coniitus:  fuperfunt  tatnen  adhuc  illiui  digmtatis  vefl  >gia* 
IU  in  eo  quod  fupra  beftias  omnes  cminet,&io  eafdt  habet  quan  ^ 


I 


Eiufdem  Pfalmi  odaui 
Paraphras  is. 

Ehoua  Dominc  noflertfuim  efl mtgnificum  nome  tuum  in  njniuet- 
fa  terragloriam  tftamfupca  c<xhs  ijfis  attollens! 


I»    S    A    I.       V  III.  $1 

11  Candor-ypios  feruat^  malifque 
Exitium  afsidue  minatur. 

12  Siperftet  hoftisytam  gladium  tenet^ 


13  lam  tendit  arcumpromptus^  &  arripit 
Feraletelum,&  ignefzuo 
Lethiferas  acuitfagittas, 

I^  En^qui  nefandum  parturiit  fcelut) 
Concepit  £rumnam,pariet  velut 
Qua  vanaperfomnum  inquietM 
Ludtfcant fimulacra  mentes, 

15  Fodit  dolofam^vt  me caperetyfcrohem: 
Incautus  infojfam  ipfefuam  ruit. 

16  "  In  verticem  ipfius  recurret 

Perniciesyrecidentquefraudes, 

17  Ergo  expeditus  fraudibm  &  metu<> 
RerumparentK  iuftitiam  canam^ 

NomenquefanUum:gratiafyue 
Lpus  agam^repetamque  laudes. 


j  dara  vita?  ac  necis  poteftatem  :  tum  in  illa  fingulari  prouid?ntia 
qua  Deus  genus  humanum  ampleclitur.Sed  alterille  ftatus,in  quem  x- 
ternus  ille  Dei  filius  aflumptam  in  vnitatem  perfona; ,  natura  noftram 
poft  depofitam  eiufdem  infirmitate  euexit,  vt  eius  dignitatis  participes 
faciat  omnes  credetes(quibus  etiam'  vnis  hoc  tnbuit  vt  in  hac  vita  prae- 
diti  fint  verx  fapientiae  lumine  ,  &  rebus  in  hoc  mundo  conditis  bona 
confcientiafruantur)verusefthuius  Pfalmifinis,  interprete  ipfo  Spiritii 
fan<ao,Matth.2i.i5.i.Cor.i527.&Heb.2?. 

Eiufdem  Pfalmi  oftaui 

INTE&PRETATIO. 

EhouaDeusnoftei:  ,qua  magnificum  eft  nomen  tuumir\ 
yniuerfa  terra,collocans  gloriam  tuamfupra  ccelos/ 


SI 


5*.  P    S    A    l.      VIII. 

Ipfa  infantlum  &  vbera  fugentium  oratuum  robur  confirmant ,  *vf 
tuanefcereoporteat  quotcunque  opprimunt  aUos ,  aut  in  te  ipfuntfe- 
runtur. 

Enim  vero  tuos  illos  ccelos^  digitorum  tuorum  opus,contemplansJu~ 
nam  &ftellas  a  te  tam  concinne  dijpofitas, 

Quul  eft,inquam,hom9  <vt  eim  rationem  habeas?quid  eft  mortalipa 
trefatuffot  eum  refpiciat? 

Fecifti  eum  aliyuantulo  inferiomm  s4ngeUsygloria  &  decore  ipfum 
coronafti. 

Prtfecifti  eum  omnibus  operibus  manufim  tuarum  :  omnia  pedibm 
ipfiuffubiecifti. 

Pecudes  &  armentaomniajpfafque  adeoferxs. 

^uesper  aerem  -uolitantes&pifces  mamfemitas  tranantes. 

Jehoua  Domine  nofter ,  quameftmagnificum  nomentuum  in>  -vni- 
tterfa  terra! 

IdemPfalmtK  o&aiws  monocolos,£armine  heroico 
hexametro. 

i  /^Deus,6mundifoIusquifle&ishabcnas, 
V^/  Vt  tua  fe  virtus  terras  diftudit  in  omnes! 
Vt  decor  ifte  tuus  cccli  fupcr  alta  corufcat 


2  Culmina!  Quin  ctia  qui  matru  cx  vbere  pedcnt 
Elingues  pueri(dic~tu  mirabile)vires 
Immenfas,numcnque  tuum  muto  orc  fatentur. 
Vt  taceat  vi<5tus  quantauis  concitus  ira, 
Quantufcunque  tui  vefanus  numinis  hoftis. 

5   Ergo  tua  quoties  celfi  laquearia  cceli 

Structa  manu,quoties  fplcndcntis  lumina  luna? 
Confpicio,&  puro  radiantes  sethere  flammas, 

j.  Vah  inquam,quis  homo  eft,qua?nam  eft  homi- 
numiftapropago,  * 

Quos, 


S    A    L.      VIII. 


53 


x  Ex  ore  infantium  &  lactentium  coxifirmafti  twtm  vobur, 
propter  aduerfarios  tuos:adcompefceuum  inimicos&  vin- 
did  ajcupidos. 

3  Quumvideo  ccelos  tuos  opus  digitorum  tuorurn:  lunam 
&  ftellas  quas  firmafti,tw«-  di:o: 

4  QMidefthomoquodmemoreseius:  aut  hominc  Latps, 
cjuodinfpiciseum? 

5  Tu  fecifti  eum  paulifper  fubiiJere  infra  Angelos :  gloria 
UmenSt  honorc  coronafti  eum. 

6  Conftitusfticumdominatorefuper  opera  manuumtua- 
rum,omnia  pofuiftt  fubpedibus  ciu  s. 

7  Oues  &  boues  omnes:etiam  beftias  feras. 

8  Volucres  coeli  &  pifces  maris:  / 

9  IehouaDomine  nofleiyjuam  gloriofumeftnomentuum 
in  vniuerfa  terra/ 

p    s     A    L.       VIII., 

•   Domine  Dorninus  noiler,quam5&;c, 
Carm.  gen.vn. 
p    s~y  Entis  human&pater  atque  euftoSy 
Vj      QuamfwEla  majcftas  ttu 
Nominis  ternuftupcftcit  o  mnes^ 
Solquas  rccurrens  adffic  t\ 
Et  fuperc&li  radtantis  orbcs 
Tua  magmtudo  fi  extu/it. 
Z    Quarn  pia  mundum  tueare  cura-, 
LaVtentis  Auiinfantia 
Prodit:vt  linguas  temcreobftnpesitHm: 

Tibi  refutes  boftium: 
Hoftium^cjuorum  vomit  osfurorem 
In  t  cyfn  itque fingumem. 
$    Luce  cfuum  c,zlos  vitreaferenos 
Pollent-s  cpera  dextent 
Cerno.-cjuum  lunzm,nitidafqueftella& 
Per  te  creatas  conjpicor; 
4.  QuftntHltu  (m ecwn  tacitm  reuoluo) 
Horno  eftyVt  eimfts  memor? 


34  p  s  A   1.     ix. 

Quos,Deus,&  cura,&  tanto  dignaris  honore! 

5  Dptibus  huc  fiquide  ornatu  decorifq;  corona, 
Iuffifti  fuperos  infra  fubfidere  paulum: 

6  Etmanibus  qu£cunquetuis,immenfe,crcafti 
Jllius  imperio  ac  pcdibus  fubmifla  teneri: 


7  Quiqueouiumqueboumque  greges  perrura, 

peragros 
Pafcutur,nemorumqueferasperluftravagates, 

8  Et  volucres  pi<5tis  fcindentes  sethcra  pennis, 
Et  liquidi  pifces  fulcantcs  a?quoris  vndas. 

9  O  Dcus,6  mundi  folus  qui  flecScis  habenas, 
Vt  tua  fe  virtus  terras  difFudic  in  omnes. 


Pfulmiu  nontu^  ivyct  &  ^tvlc^  Damdu* 
Argttmentum  0*  vfw. 

Propheta  hoc  nono  pfalmo  Ecckllam  docet  tle  acceptis  olim  a  Dco 
fccncfiuis  fingularem  eius  tum  potentiam  tum  bcneuolentiam  tefhnti. 

Eiufdem  Pfalmi  noni 

PARAP  HRASIS. 

CElebr.ibo  Iehouam  toto  corde  meo ,  &  omnia  illa  mirifica  ij>jint 
facht  prxduabo. 
Lxtabor  <&  exultabo  de  te ,  ncmim  tuo  pfallam ,  Deus  aluf- 
fime. 

Eo  qttod  hoftes  meiterga  njerterunt.corruerunt^  ad  tui  con(]>»Clum 
ptriernnt. 

Iuftum  enim  iudicium  dc  mea  caufa  tulijlijuoque  tribtmali  injidens 
lufiumejfe  tc  iudicem  ccmprubafti. 
Incref  ncobias,  ?+  £los  txitio  fem}>itern 

Fajht.thi 


p   s   a   i.     i  x.  3j 

Otiantula  humam  eflfobolis  propago*, 
Dignere  vt  illam  vifere? 

5  Hunc  Deo  aqualem prope  reddidifii: 

Ornafli  honore  &  gloria; 

6  Ettut  dextmfuper  vniuerfi 

Opera  cYeaftip  rincipem : 
Cuncia  vitalts  quibus  hauftm  aunz  efty 
Illi  dediftifubpedes, 

7  Huic  boues  parext  &ouzs->pecufc]Ue 

Quodcunque  campispafcitur; 

8  Qmquepennarumcel&ivolatu 

Metitu  r  ales  aera : 
Quicfuc  pinnarum  celeri  natatu 
Pifcispererrat  aquora, 

9  Gentis  humana  pater  atquc  cuftosy 

QuamfanBa  maieflas  tui 
Nominis  terrasflupefeat  omnes^ 
Solquas  recurrens  afficito 


^bus  aflidue  gratiasagere>&  iftis  exenrplis  Pefe  tum  in  prxfentib;jj 
«rumniserigere  tum  aduerfus  fecuturas  calamitates  confirmare  ,  ccrtd 
ruituriscjuicunque  Ecclefiam  infeftant. 

Eiufclem  Pfalminoni 

Interp  retatio. 

i  /*~>Elebrabo  Ieliouam  toto  corde  meo  :  r.arrabo  omnut 
V_>  rnirabilia  tua. 

i  La^tabor  &.  exultabo.in  te:  pfallam  nemini  tuoaltif- 
fime. 

3  Quod  inimici mei  conuerfi  iintretr6:impegerint&per- 
ierintafacie  tua. 

4  Quiaesexecutusiudicium  meum  &  caufrm  meam  :  fedi- 
fti  fuper  folmm  iudex  iuftus. 

5  Increpaftigentes:  perdidiftimalum:nomcn  eorum  deic- 
uifti  inperpetinun&  feriiper. 


$6  P    S    A    L.      IX, 

Vafikates  UU  quas  tuhofiit  minabarU>n4tfquamfunt.  wbesfiilicgt 
defiruxifii,&  incolarum  memorid  vuh  cum  ipfis  defiit. 

^it  Jehou£  perpetitum  efi  imperium>adfuum  cuique  tribuendum  af- 
fiduefedenti-s. 

Js  efidemum  qui  terrarum  orbem  infie  regit&populosfxcntipar  efi 
moderatur. 

Is  efioprefitsarxfublimis,&  oportunum  oppreftis  perfugiunt. 

Ttaque  in  te  f^erant  quibufcunque  nomen  tun  innotuit,quia  te  qu<t- 
rentes  nunquam  deferi<,Iehoua. 
J^fillite  Iehou£,Sionn  incoU>res  ipfitts  gefi.ti populis  pr^dicate. 

Jnquirit  cnim  in  c^desfuomm  haud  immemor.nec  clamantes  oppref- 
fos  oblinifcitnr. 

Mifereremet,  Iehoua,oquime  ex  ipfis  mortis  fattcibns  eruiTti,  njide 
qu£  mihi  vis  ab  hofi/bittmeis  inferatur. 

Vt  laudes  mnnes  tu.xs  narrem ,  &  Sionem  ingreffmte  liberatorem 
txultans  pr.tdicem. 

Demerfe  funthofiium  copi.e  in  eam  ipfamfoueam,  quam  mihi  e.v- 
tauarttnt^  eo  ipfo  la.jueofunt  irretiti  quem  mihi  abfconderunt. 

Ex  hoc  ludieto  tnnotuit  Jehoua ,  impio  fns  ipfim  artibtts  ca- 
pto. 

Corntentrelro  fcelerati  tn  infernum,&  quotcunqtte  Dettm  obliuif- 

cttntur. 

Neeemm  inopes  pcrpetux  obliuioni  tradentur,nec  eorum  expeclatb 
qui  opprimttnturfemper  tpfisfrufirabttur. 

,  Jehoua,ne  mortales  ifii  inualefcant : dctit  tibi  iudici  pcenas 

pOpll.i. 

Confiema  ifios ,  Jehoua  :  fac  vt  omnes  fefe  mortales  effe  intelli- 


Idem  Pfafmus  nonus,dicolos  diftropho^carmine 


degiaco. 


T 


E  tota,a!mc  Dcus,cclcbrabo  mcnte,tuaque 
Miririca  iila  canam  plurim3  gcita  manu. 


2    Tu.  mihi  dclitia;,tu  foia&  vcra  Vojupus, 

Ty 


P   s   A   L.     ix.  37 

6  Inimice,confummata?  fmntficilicet  vaftitatesinperpetuu, 
&  ciuitatesdeftruxifti:penitmemoriaipforumcum  ipiis. 

7  Imm6  Iehouain  aetcrnum  fedebit,paransadiudicium  fe~ 
dem  fuam. 

8  Etipfe  iudicabit  orbem  in  iuftitia,  &  iudicabit  populos 
rec~tifiime. 

$>  Eteritlehoua  exaltatio  opprefTb:exaItatio  oportunis  te~ 
poribusin  trbulatione. 

io  Et  fperabuntin  te,qui  norunt  nome  tuum:  quia  nondc- 
ferisqua?rente<:  tejehoua. 

ii  Pfaliitelehoua?  quihabitatinZiomannunciate  inpopu- 
\is  gefta  eius. 

12.  Quiarequiritfanguines,ilIorum  recordatnr.-non  obliuif 
citUrcIamoris  eorum  qui  opprimuntur. 

13  Miferere  mei  lehoua :  vide  opprelTionem  meam  ab  ofo- 
ribus  meis,qui  xollis  me  exportismortis. 

14  Vt  annunciem  omnes  laudei  tuas  in  portis  jfiliae  Zion :  & 
exulteminfilutetua. 

15  Demerfe  funt  Getes  in  foueam  ^wfecerunt:retiquodi 
abfconderunr,captus  eft  pes  eorum. 

16  Innotuit  [ehoua  iudicio  ^W  fecit:  operemanuum  fua~ 
rumillaqueatus  eftmalus. 

17  Retrorfum  agentur  itaque  in  fepulcrum:  &  omnes  gen- 
tes  qua:  obliuifcuntur  Dei. 

18  Quoniarn  non perpetuo  obliuioni  tradetur  pauper:  fpes 
eorum  qui  opprmuntur  non  peribitperpetuo. 

19  Exi'igeIehoua,necorroboreturifte:iudicentur  Gentes 
inconfpectu  tuo. 

zo  Iniicito  Iehouatrepidationerniplis:cognofcant  Gente$ 
cjuod  hominesfunt. 

p    s    A    L.      IX. 

Confitebor  vhi  Domine  in,&Ci 
Carm.gen.v  iii. 
J  TJ   Ertimcertafalwtecay>r,gfatiaA 
.M^JExolvo  meritas  ex  animo  tibi: 
Et  mirandn  futkris 

Vandam  fa t  hi  neyotihttSk 
i  Tutm  p  rafidio  nil  ^netuam  mo  : 
L$tift  Uta  canamfcd  tibi  carmina^ 

C.iij, 


3$  P    S    A    L.       IX. 

Tu  mihi  materics  carminis  vnus  eris, 

3    Na  quod  fufa?  acies,quod  tc prefentc  phalages, 
,    Praxipiti  hoftilcs  tcrga  dedcrc  fuga, 


^l  Iudicis  hoc  opus  cft,qui  purum  criminis  iftud 
Seruafti  celfa  iuftus  ab  arcc  caput: 


5  Tcrribili  increpitaspopulos  quu  voccfugares, 
Mors  quibus  anernaluminano&cprcmit. 


6  Num  vero  fubuerfa  iacent  cum  ciuibus  ipfis 
Oppida,non  vllo  rcflitucnda  dic? 


7  Immo  illdd  potius  firmii  aetcrnumqucfuperbr, 

Quoa1  ilabis  pallensante  tribunal  crit. 

8  Hicreildct  munduni frenat  quilcgibusa:quis, 

Et  populos  fumma  cum  rationc  rcgit. 

9  Indc  bonus  mifcros  folio  tutatur  ab  alto, 

Alittcrcpromillotcmporcpromptus  ope. 


jo   Hinc  fit  vt  ipfe  fuos  quum  nunquadcferat  illu 
Speparitcr nunquam  dchxiente  colant. 


ii   Hunc  igiturpulcraeciucs  IaudatcSionis, 
Et  mira  iphus  dicite  gefta  manu. 

ii  llic 


I»    S    A    L.        IX. 

Te  laudabo  fupremi 
Aeternum  atheris  arbitmm, 
3  Spes  hoftis  temere  elatus  in  improba^ 
Conuerfm  trepida  terga  dedit  fuga^ 
Et  virtutepotentis 
Dextrapejfum  abijt  ttt&, 
q  Tu  vindexcupidos  exitij  mei 
Perdisju  trepidoprtfidtum  es  reo: 
Tu  litem  mihi  iudex 
Ex  alto  dirimis  throno. 

5  Tugentis  valido  robore  barbara 
Compefcis  furias.-deftruis  impiosy 

V~t  nec  nominafcris 
Narretfama  nepotibus» 

6  En  hoftis  tumid&  quo  recidunt  mina 
En  cjui  fiernit  humifunditm  oppiday 

Et  p  roftrataperennis 
Condit  nubeflentij. 
y  At  rerum  Dominm  perpetum  thronum 
Fixit  perpetuum  iuftitU  fibiy 

8  Orbcmvt  legibm  <zquisy 

Vt  iuftepopulos  regat. 

9  Quum  vis  incubuitfoetafuperbia 
Infmni)miferis prafidium pateSy  s 

Tutipandis  afyli 
Arcem  rebm  in  afyeris. 
ib  Inte  vno  meritb jpem  folidam  locani 
Qui  nouere  tuum  nomen  &  vltimo 
Vt  dtfcrimine  amicos 
Nunquam  deftituas  tuos. 
ii  Ergo  arcis  merita  laudc Sionix 
Cuftodcm  Dominum  pangite:confihi 
Decreta  ardua  gentes 
Late  ferte.perexterau  C.iiij. 


& 


H.O  T>    S    A    L.       IX. 

12  Hic  ctenim  memori  csedcs  vJcifgitur  ira, 

Hicinopumattentafufcipitaurepreces, 


ij  Pcrg   Dcus:toticsferuatumhucdeniqueferuai 
O  cuius  maneo  muncre  faluus  ego. 


i_;.  Sic  mihi  tu  media  dcinccps  celebrere  Sione, 
Tu  vitas  vindex,aucT:or  &  vne,meae. 


15  Eccefuam  in  foucam  dcprcnfuscocidit  hoilis, 
Iriiplicitufqueruitcafiibusipfcfuis. 


16  Iuftitii  appjrct  fic  Numinis  illa,maIorum 
Q^iubctartifices  artepcrirefua. 


17  Debetur  fiquidemccrtaMurba  impiamorti. 
Et  quicuque  Dei  non  manet  vfque  memor* 


18  Nanque  nec  opprcflbs  arternum  deferit  ille, 
Nec  fpcs  fidentcm  fallerc  certa  potcft. 


cun&ipotes,mortales  frange  fupcrbos, 
Fac  paucant  Gcntcsiudicis  ora  fui: 


pcrculfas,humana  deniquc  fcfc 

Fac 


P    S    A    L.      IX. 

12  Vindex  innocuifangumis  expetit 
Poenas-^vi  tenues  necfinit  opprimi 

Impunhapplicat  aurem 
Clamantum  querimoniis* 

13  Afflicias  bonui  0  respropim  meas 
Contemplare^odiis  quempetit  improbk 

Kis  hoflilis:  &  at  r<e 
Afortisfaucibm  eripe. 

14  Vt  qua  mole  Sion  crefcit  in  dtthera. 
Late  confyicuajaudibm  ejferam 

7"V,  Utufque falutem 
Acceptam  referam  tibi. 

15  Demerfitmeritoframfuaperfidas 
Gentes  exitio:queis  aliosplagis 

Irretireparabant, 
H<zfere  impliciti  pcdes, 

16  O  miranda  Dei  iudtcis  aquitasl 
Fraudisfraudefua  p  renditurartifex. 

O  res  peEioris  altis 
Condenda  inpenetralibml 
I  7  Sic  efl :  int  eritu  deuo  rat  impio  s 
Impromfa  dies:immemores  Dei 
Centes  mors  inopina 
Aeternis  tenebrispremit. 
iS  AtconffaDeonuda  modeftia 

Aeternum  Domininonammo  excidet, 
Nec  Uto  miferorum 
Spes fmflrabitur exitu. 
19  Rerumfurgeparens^neufine  vt  impotens 
Aduerfm  tenues  crefcat  homunculm: 
Et  turis  p  rerne  fnwis 
Gentes  arbiter  impia<s. 
%o  Circumfifle  tu&  mo/epotentia3 


4*  P    S    A    L.      X. 

Fac  populi  difcant  conditione  fatos. 


Pfilmus  decimufy  <&ee.pei[jujQnliKos  vj\  ivKriKo& 
Dauidis. 
Argumentum  &  vfm* 

Graphicc  prorfus  hoc  Pfalmo  defcribitur  hofliufn  Ecclefix  tru^len- 


Eiufdcm  Pfalmi  decimi 
Paraphrasis. 

QVare  Jehouaprocul  abfcedis^  quum  auxilio  maxime  opm  cft? 
^in  calamitate  'viddicetjefubducn? 

ferociter  fcelerati  in  bonos  ftuiunt: fac  njtfuis  ipforum  machinatio- 
nibits  iftt  capiantur. 

Placet  enim  fibi  impius  in  cupiditatibm  fuis,  &fefe  auaruiftc  bed- 
lum  ptttat,&  ipfi  Deo  infnltat. 

Elatdfronte incedens  nihil  curat,  &  nihil  aliud quam  Deumnul- 
lum  effe  cogitat. 

Prosferv  cadunt  ei  omnia  :  iudicia  tuaprocul  aftto  conjpeclu  quafi 
in  ccclum  vfyue fummouet.  omnesfibi  aduerfantes  fulo  halituproThr- 
uit. 

Statuit  apudfeperpctuofe  immotumfuturummecaduerft  quidquam 
fenfurum. 

Os  eiusplenum  eft  execrationibus.molejlia  fy  iniunafub  eius  lin- 
?Ud  deliteftunt. 

Occupat  infidiii  -vicorum  angiportus ,  ex  latebrn  infontem  interfe- 
Clurus^ff  limtsocults  ope  deftitutosobftruaiis. 

Jnjidiatur  ex  latebns  ficutex  luftm  leo  cofueuit:infidiaturyinquam, 
•vt  rniftros  tn  rctepertracfos  abnpiat. 

'  Demittitftfe  ac  deijcii,  &  ita  miftromm  grex  ipfius  dentibui  & 
■vn^uibus  in  pr^dam  cedit. 

Statuit  apudft  Deum  ifla  obliuifcimeque  intueri,aut  certe  nonftm- 
per  oiftnuire. 

FxurgeJehoua,  attoilc  manum  ,  o  potens ,  nec  egenorum  obliutft 

Cur  enim  fteteratas  Deo  infultarit  ,fibi  perfuadens  nunquamfore 
*vt  iftd  innuiras? 
?u  cl  :  Uis  es.obfernts  enimQgHn  aliii  Udat  aut  lacejftt. 


V    s    A    I.      X. 

Terroremqnefem  mentibus  ingere: 
jignofcat  malefirmam 
Sortcm  qens  hominnmfttam» 


^tia,  &  imm&nis  iecurkas,  Cuiufmodi  defcribuntur  a  poetis  Cyclo- 
pes:quorum  tamen  omnes  irriti  futuri  tandem  ilnt  conatus,Dco  nequc 
illos  iinente  inuitos,neque  Ecclcfiam  fuam  deferente. 

Eiufdcm  Pfalmi  dccimi 

iNTBRHnATid. 

1   /^  Varelehoualfos  procuI?g«4reabfcondis  fetempore 
V^oportuno,intribuIatione? 

%  In  elatione  impi j  pcrfecutionem  patitur  oppreflus:  com- 
prcliendantur  in  confiliisfuiscjua:  cogitant. 

3  Quoniam  gloriatur  impius  fuper  delideru)  anima?  lvx:6c 
auaro  benedicit:infukat  Iehoux. 

4  Impius  in  altitudinc  naris  fusfc  non  inpuirit:  omrtcs  cogi- 
tmoncseius funtquod  Deus  non  lit. 

5  Succedunt  vix  eius  omni  tepore  :  exceifum  iudicia  tua  de 
coram  ipfo,  id  efi,  longefuntpofita  a  conjpecln  eius,  in  omnes  ad~ 
uerfariosfuosfufrlat.  / 

6  Dicit  in  corde  fuo,npn  mouebor  a  generatione  in  gene- 
rationem,ciuia  maliexpersero. 

7  Execratione  oseiusplenum  eft&  fraudibus  arque  doJo: 
fub  lingua  eius  latet  moleftia&  inicjuiras. 

8  Sedet  in  iniidiis  vicorum:in  latebris  occiuit  innocentemj 
oculi  eius  in  paupcremintenti  funr. 

9  Inlidiaturin  abfcondite,  ficutleoin  fpelunca:infidiatur 
ad  abripiendum  pauperem:  difcerfit  paupcrem  attrahens  eism 
inretefuum. 

i®  Deiicit  &deprimit/e  ,  &  cadit  in  vires  qius  turba  paupe- 
rUm. 

ii.  Dicitin  Corde  fuo,obIituseftDeus:abfcondit  facicmfua: 
nonvidebitin  pefpetuum. 

ii-  ExurgelehouaDetis:  eleua  manum  tuam:  ueobliuifca- 
rispauperum. 

13  Qliamobrem  improbus  infultet  Deo^dicet  in  corde  fuo, 
nonrequire  ? 

u  Vidifii,quQniam  tu  molefriam  &  vcxationcm  ccfidera?; 


44  P    S    A    L.     X. 

i/t  eum  ctmprehenfum  coram  teftftas:  in  te  recumbuntindpes,&  p& 
fillostuendos  fufcep'fti. 

Confringe  iftius  imp;obi  acfcelerati  robur :  inquire  in  ipfwsfcelu$,i)t 
ftatim  e  medio  fublatus  nufquam  appareat. 

Iehom  JRex  aternm  prophanos  e  terrafua  deiettos peffundabit. 

Inopum  uota  exaudn  Ieboua-.confirmas  cor  eorum:aures  illis  accom- 
modas. 

Pupillos  &  oppreffos  affere^ne  terreni  ifti  homunculiperpetuam  fjj- 
tannidem  exerceant. 

ldcm  Pfalmus  decimus^monocolosjCarmine  Iambico 
trimetro  acatalectico. 

l/  -        V  —        V  —        V  —        l/  —        l/  — 

•— *>      vuu     fl/U  uv  — 

C/y  -  -- 

l/l/l/  —vu 

11/  - 

i  TRate  quourque  ftibis,6  Deus,procuI, 

X     Angjfhaquemiferuminipfa  defercs? 
2  Enin)piusinopcm  fcrociter  premit, 
Fac  ipfe  pereat  mortis  artifexfua?. 


5   Ipfius  vt  qui  Numinis  fpretor,nefas 

Audax  in  omne,fcclere  in  ipfo  gaudeat* 


4  Llatus  expendit  nihil  nifi  quod  lubet, 
Et  numen  ipfum  ridet  impie  vafer. 


5  Rebus  fccunde  fibi  cadentibus  ebrius, 
SecLirusio^ujuidminerisr^lirus, 
Quos  oditjhaiitu  poffe  folo  fubrui, 


•v 


Sequc 


p  s  A  t.     x.  45 

vt  pona*  inmanum  ruam.iuper  te  relinquetur  pauper,pupillo 
tuerisadiu.  .>;. 

15  Confnnge  brr>.chium  mali  &  fcelefti:quastes  malitiam  e* 
ius&  noninuen^:. 

16  lehoua  Rexc£?  fxcdi  &  fcmperrperierunt  Gentese  ter- 
raeiu'.. 

17  Deiiderium  paupeium  cxaud<s  Iehoua:  confirmas  cor 
eorum:attendis  aure  tua. 

18  Vt  afleras  pupillos  &  opprefTosrne  pergae  anipliU5  tcrre- 
rc  homo  de  terra,^  efcfHmptus  de  terrawl  tertenm* 


P   S    A  L.      X. 

Vt  quid  Domine  receflifti  Ionge?&c. 
Carm.  gen.in. 

I    f^\  Vonam  vfque  cuflosgentis  humana  tuos 

V  ^     In  rebus  arflis  negliges? 
%    (Vuonam aberis  vfque,dum pios  tyrannide 
Premit  arroganter  impim} 
Ofifceleftum  vergatin  caputfceimy 
Suifjuepereant  artibus* 

3  Dum  mentit  explet  per  nefas  libidinemy 

Sicgloriaturimpiusy 
Sicgaudet  infefempiternum  ceu  dcctts 
Reftis  pararit  artibus. 

4  Aequi  atque  imqui  neg ligit  difcrimina. 

Infr&nis  arrogantia> 
Su&cjueplauditfunuiterprudentut) 
Nullum  ejfe  quod  putet  Deum. 

5  Fehcitatis  fomno  indulgetfux, 

Qubd  cuntla  ccdantprotyerh 
Nectefuturum  cogitat  vel  iudtcem% 

Vel perpetrati  vtndicem, 
JJosJes  mworis  tftimat  nihilofuosy   ■ 


\a  v  s  a  i.    x." 

6       Seque  a*uum  in  omne  fore  beatum  fomniat* 
Nanque  orbis  ipfe  fraclus  vt  prseceps  ruat, 
Extraruinxfeputatpericulum. 


7  Periuriisora  tnmet  atquefraudibus, 

Iniuriar  &  damna  eius  jnftdent  gula?. 


8  Omnes  viarum,inftar  latronis,exitus, 

Inde  innocentes  perditurus,obfldet, 
Venator  arcu  qualis  intento,feras, 

Praedator  ifte  talis  inhiat  paupcrem, 

9  Qiialis  reducta  cx  valle  prorepit  leo, 

Siciftemiferisfa:uusimminet,imminet, 


io  Expanfa  qualisfcruat  auceps  retia, 

Iaces  modb,modb  dcprimes  ftudio  caput, 
Ita  iftc  ftirtim  inopcm  allicit,&  heu,fortibus 
Tandevnguibusmiferoscatcruatimrapit. 

II  Dein(qui  cft  furoris  cumulus)haec  vel  no  vidct, 
(Inquit)Deus,vel  i\  videt  obliuifcitur. 


li  Attu,Deus,confurgc,cV  erccia  manu 

Tepaupcrum  memorcmpotens  oftedito. 


3  lmpune  verb  te  impius  deriferit? 


P    S    A    L.       X.  47 

6  Sicipfefecumcomptttansy 

Incommodi  expers  adfeneflam  vfque  vltimam 

Securm  mum  tranfigam. 
Non  cnra  l&tis  v/lafefegandijSy 

Non&gritudo  interferet. 

7  Os  execranda  dejpuit  conuiciay 

Spumatque  pvobris  &do/is. 
Bonis  labores  continenterpeflilens 
Lingua  &  doloresparturtt. 

8  Circa  vtarum  compita  wfidias  locat 

Kt  innocentem  clam  inuolet. 
Intenttis  ocul<  intuQtur  acribm 
In  tranfeuntes  pauperes. 

9  Qualis  cruentm  fubter  alta  delitety 

Spelea  conditm  leo: 
Sic  e  latebris  corde  trepido  pa/pitans? 

Infirmioribm  imminet :  ? 

Et  occupatos  multinodis  nexibusy 

Najfe  tnuolutos  attrahity 

10  Malifque  fubigtt  :&  tenebris occttlit 

Crudelitatem  callidm. 
Abflrage  quanta  tranfiuntes  percu/ity 
Graffatm  iftts  artibm ! 

11  Sicdeindefecum  colligit  mate  credulms 

H<zc  p  ro  rfm  ignorat  Dem  : 
Auertitora  rebm  humanisfuay 
Fandi  &  nefandi  negligens. 

12  Exurge  Domtneytolle  in  altum  dexteramy 

'  Libratafige  vu/nera. 
Opedeflitutos  nepios  filentio 
Ob/tuiofo  defere. 
Ij  Teneimpwrumperutcax  veftnia 
Sicandeat  contemnere? 


V    S    A    I. 


Teimpune  fcelerum  denegark  vmdicem/ 

14  Tu  cun&a  cernis ,  fadtique  malorum  annotas, 

Suoque  fumis  tempore  vigil  in  manus. 
Hinc  pauper  in  te  intentus  vnum  refpicit, 
O  qui  es  falus  orborum  &  vnicus  parens. 

15  Agedum  fceleftum  &  impium  iftum  contere, 

Vt  nec  tibi  cjuaefitus  vfquam  appareat. 


16  Semelprofanisvttuopulfisfolo, 

Colare  feclis  Rex  perennis  omnibus. 


1-  Age miferorum  vota  qui  exaudis  Dcus, 

Firmato  corda  tuorum,&  accipito  preces. 


18  Inopem  &  pupillum  vindice  afferito  manu, 
Vafa  iita  terrca  ne  amplius  nos  tcrreant. 


^irgHmentum  o^  vfus. 

Docet  Prophe*a,pios  n  hoc  mundo  efle  auicuhrum  fimiles,  quas 
propter  venatorum  mfidias  mcertis  fedibus  coguntur  oberrare:  nfc  ta- 
men  propterea  audiendos  qiu  deferendam  (tationem  putant,quafi  vet 
tcTiere  feraruur  res  humanx.vel  ph  fint  a-lioqui  perituri.  Tidem  eniin 
cxicu  ipfu  demoftr  are,  Dei  prou»dc:tia  res  omnes  ac  fingulas  admM^y* 

Eiufdem  Pfalmi  vndccimi 

Pap.  aphrasis. 

COnfido  Iehou£  :  quinam  ciicitv  ,  qxafi  njiu  me&  confntentes? 
sJuoLito  in  moiUwvejhum* 


p   s   a   t.     x.  4? 

Secretafecum  corde  tacito  vt  murmuret^ 
Humana  non  curat  Deus* 

14  Cernisprofelio  cunBa->cernis\&  tuam 

Sceleflm  in  manum  cadet. 
Vttelabores  &  dolorespauperum 

Non  prsiterireintelligat. 
Tibt  rehclw  efl inops  atque innocens,- 

Tu  tutor  orbos  protegis, 

1 5  Tu  frange  vires  impij^  violentiam 

Tu  mentis  improbd>  dormt^ 
Aflirpe  azfa  donec  impietasfimul 
Eliminetur  &  impirw* 

16  Tumfrma  Dominmf&culorum  inf&cula, 

Sceptra  obtinebis  imperij-, 
Gentefque  terr&fimbus  procul  tu& 

Exterminabis  impias. 
ly  Hjlc  votadurisobrufilaboribusy 

Hasfupphces  fundunt  preces: 
Ammofqueflimulis  incitati  talibusy 

Te  lacrymantes  poflulanty 
28  Pupillum  &  inopem  vt  vindices  potentium 

Ab  impotenti  audacia* 
Homo  vtferoces  /piritus  ponat,fu<e 
Infirmitatis  confcim. 

v£^  niftrari»qui  neque  in  fe  fperantes  deferat,neque  fui  contemnentes 
inultos  finat.Et  videtur  Dauidhunc  Pfalmum  edidifle,  ftudentibus  au- 
licisper  amicitiae  fbeciem  illum  aula  extrudere  ,  quafi  alioquia  Saule 
occidendum  ,  quod  llle  iibinifi  extrema  ncceffitate  adacto  faciendwra 
non  putauic . 

Eiufdcm  Pfalmi  vndecirru 

Interpretatio. 
I   TN  Iehoua  confido,quomodo  dicitisanima?  mea^prafo* 
J.  gite  in  montesjeftros  iicut  auis? 


JO   '  r    1   A    L.      XI. 

^"4»>  eccejnqtotit,impij  appofuerunt  pedem  arcui,  ipfafqtte  adecfal 
gittas  neruo  adaptant,rechs  corde  clanculum  transfixuri. 

Et  quandoquidein  ftmdamenta  ipfa  cottabantur,iuftttt  quid  agat* 

lehoua  in  templo  fanflo  fno  refidet.  Iehoua  in  caelis  thronum 
obtinct :  oculi  ipfitu  fmgula  pers^lciunt  :  palpebrts  explorat  mor- 
tales. 

lehotta  fcrutatur  tum  bonos  tum  maios :  cum  autem  qui fceleribus 
gaudetfummo  odioperfequitur. 

Sceleratos  carbonibm  &  igne  &  fulphure  &  njento  adurente  comr 
pluet,qu<epotio  efiipfis  aftign+tta. 

luftxt  enimlelwua  iufttuam  diligit ,  &  ob  oculos  femper  eos  habet 
qui  retlitm  feqttuntur. 

IdemPialmus  vndccimus,JicoIos  Jiftrophos.Primus  & 
rertius  cft  ti  ochaicus  acataleclkus. 


Secunclus&quartusfunt  trochaicidimetri  catakctici. 

V  —       —\J       ~v        — 

X   *\  K  Ente  quum  totain  Dfcum  tutusrecuba, 
J.VX.      Curfugaclsalitis 
Morc  f\c  nccis  mctu  auios  rccclTus 
Vultis  vt  pctam  ccler? 
l  Nam  faos  iam,(dicitis)tetendit  arcus, 
Iam  fagittasimpius 
Admouct  neruojintimis  vt  vfque  ab  antrli 
Innocentcsfaucict: 

3  Et labantcs  ipfius  mincntur  orbis 

Quum  ruinam  cardincs, 
Pcrditis  rcbus  quid  hicagat  pcriculum 
luftus  accerfens  fibi? 

4  Eccecceli  vcrtices  fupra  corufci 

AureoDeusc  throno, 
Qnifque  quid  parct,quid  infra  moiiatur, 
Acribusoculisnotat. 


P     S    A    L.      XI.  51 

z  Certe  ecce  malipede  premunt  arcum  :  firmantfagittas 
fuasfuper  ncruum:  vt  iaculenturin  occulto  adutrfii^  rectos, 
corde. 

3  Q^andoquidcm  fundamenta  deftruuntur :  iuftus  quid 
agat? 

4  Iehoua  e/Hn  templo  fapclo  fuo :  Ichoua  in  ccelis  folium 
eiusroculi  cius  afpicmnt  .-palpebraj  eius  explorant  filios  ho- 
minis. 

5  Ichoua  iuftum  approbat :  impium  vero  &  diligentem  fni- 
cjiutatcm  oditanima  cius. 

6  PIuctfupcrimpiosprunas,ignem&  fulphur,  &  ventum 
aduftionum.porcionem  calicis  eorum. 

7  Quoniam  iuftus  Iehoua  iuftitiam  diligit :  recttjm  videt 
facies  eius. 


P    S     A    L.       XI. 

In  Domino  confido,&c. 
Carm.gcn.vi. 

1  f~*\  Vumfpefa/utis  non  dubiafruaty 
\^J£tDeocjuefidam<>  vos  mihi  dicitiSy 

Facejfe  rupes  in  remotas^ 

Anteuolans  pauidas  vo/ucres, 

2  Intendit  arcum  (en  ajpicis) impins^ 
Neruofagittas  ad,mouet^vtpetat 

Incogitantes  e  latebrls 
Innocuos  :animiquc  retlor, 

3  At  tupotenti,  Rex  borie^dextera. 
Domxs  rebelleS)  &  facts  irrita 

Decreta  vefanifuror  s 
Contra  humiles  ma/enil  merentes* 
^.  Aetemaca/itemp/a ce/ens Deusy 
Et  lucido  aflrorum  info/iofedenSy 
Huma?ta  pe  r  terras  acutis 

FaEU  oculis  fbecu/atur omnes* 

D-J* 


%L  V    S    A     L.       XII. 

5  Hinctlironoexaltoabonisredofceldl^s 
Diuidens  difcrimine, 
Vt  fanere  illis  foIet,fic  hos  rebellcs 
Peclore  odit  intimo. 
6.7  Inde  prunas,fulphur,ignes,turbinesc]ue 
Voluet  impetu  rucns. 
IftananqueillisDcuspropinatille, 
Qui  bonus  fauet  bonis. 


Pfitlmus  ducidecimuS)  ZuxTiKosiDrfuidzj* 
Argumentum  &  vfus. 

Redac"h  interdum  in  has  anguftias  Eccie(ia,vt  quibufuis  impim.5 
quiduisaudentibus  fcu  vi  feu  dolo  perpttrare>omnia  videri  poffint  de- 
plorata:docet  nos  hicPfalmus  nihilominus  Deum  certafiducia  inuoca- 


Eiufdcm  Pfalmi  duodecimi 
Paraphrasis. 

AL><>s  Seruatorlehouafublati  funt  enimcharitatepr&diti^  f- 
deitenaces  -verfari  inter  homines  dejierunt. 
*dlim  alium  etiam  amicumfraudulenter  alloquitur  ^crbis  blandi- 
$n\?s,&  animn  alternantes. 

Ex-indejchouajinguas  iflas  affentatricesi&  tamfuperbefefe  effe- 
tentes. 

NosJiquiuntJaquendoquiduUobtincbimui :  nobis  dicere  quicquid 
libet  licetquis  (nim  nobndominatur? 

^it  Iehvx.nunc  tandem>inquit,propter  iflos  tam  immaniter  oppref- 
fis>  &>  proptcrgementes  miferos  infurgam,  &  d>  $'*  ^etit0i  in  tuto 
eonflituam. 

Eloquia  Iehot.fi,  eloquiapurafunt ,  &  vtlut  recoclum  argentitm  a: 
fepties  purgatum. 

Tu  igitur  lehouAillosfmgulos  tuere,  &  aduerfus  iflud  homiuumgc- 
nm  perpetuo  conferua. 

Pafim  enim  obtrr.znt impu^homimim  dcttmmn  in  fnmmnm fafli- 
gium  euefhs. 

Jdcra 


P    S    A    L.      XII,  55 

.  5  Non  iuftus  illum&on  latet  impiut 
CunBa  intuentem,fedftudio  ad  nefat 
PronosjnaUgno  iuftmorbis 
Ex  animo  moderatorodis. 

6  Superfce/eftosretia  dep/uet: 
Jgnes  remifto  fulphureftammeos 

Jld  impios  eliminandos 
Fulmirfta  rapientprocelU» 

7  Iuftofque  iuftm  iuftitizparens 
Amorcfanlto  amp/eUitur  vnicei 

Etfraudis  ignaram  ante  vultm 
Jlfsidtte  videt  xquitatem* 

^*§Ve.  Quum  eaimipfius  &  voluntas  &  fides  flntcertiffimx,  ftatue- 
re  prorfus  oportet  ipfum  exaudire  fuorum  gemitus  quos  oportun£  fo-» 
letur,  cV  viciffim  optime  noile  improborurn  fceleraqua:  (jpo  ftempote 
vlcifcatur. 

Eiufdem  Pfalmi  duodecimi 

lNT£R  PRETATIO. 

i  OEiualehoua^quoniamconfuiliptusefipiusrquoniarniiti^ 
*3minuti  funt  fidelesa  filiis  hominum. 
2,  Falfum  loouutur  quifque  ad  proXimumfuum:labio  blarts. 
dit;arum  in  corde  &  eorde  loqnuntur. 

3  HxcindatlehoiiaomnialabiaalTentationumicklinguasio 
quentes  magnifica. 

4  Qui  dicunt,lmgua noftrapitfualebimus:  labia noitrano- 
bifaun  funt:Q\:\>  Dominu^  nobi;  5 

5  Pj-opter  vaftarioiiemeorum  quiopprimurjtur,propter  ge 
mitum  sgenorum^nunc  exurgam,dic  t  khoua.-ponam  in  fa- 
iutceos :cpos  illaqueauit. 

6  Eloonia  Iehoua:  eloquia  pura:arp;ennimcocl:um  in  cati-v 
nc  t~rrco  purgatum  fepties. 

7  Tu  Ichoua  cuitodies  ecs:.feruabis  eum  a generatione  ifta 
perpetuo. 

S  Circunquaqueimpijambulant:  dum  exaltantur  vilitfrm 
inrerhomines. 

D.iij. 


,54  F    S    A    I.       III, 

Idem  Pf.ilmus  duodecimus  monocolos,vt 
decimus. 


JN 


EruaDeus:Nam  qucminuocem  mortalium? 
ec  forte  dura  quifquam  amici  tangitur, 
Nec  eft  fidem  qui  nolit  vltro  frangcre. 
Certant  fodalem  fallat  ecquis  blanciiiis, 
Sentire  mente  aliud,loqui  aliud,nil  pudet. 


3  At  tu,Dcus  labra  ifta  fubdola  difTcca, 
Tanquamimpudcntcrmentientes  deftrue. 

4  Nos,inquiunt,quiduisloquemur  fortitcr 
Nanqucoraquifnam  noftra  nobisobftruct? 


5  Ego(inquit  Dominus)obftruam:clamoribus 
Opprobriifquemotusinnoccntium, 
Qiiosipfe  veftris  cxplicabo  retibus. 

6  Ha?c ille,cuius  voce  mundius  niliil, 
Quiverbafundit  puriora  quolibet 
Auro,caminis  vel  recocfco  fcptics. 


y  Tuo  innocentes  crgo  prasfidio  te^c, 
Et  omne in seuum  ab  his  tuere pcflimis. 


8  En 


P     S     A    L.        X  I   l.  5J 

P     S    A    L.       XII. 

Saluum  me  fac  Domine,&c. 
Carm.gcn.i  x. 

1  A    Fferopem,feruatoropemfer.pulfareccfsit 
j\       Intcmcratafides: 

2  Nudafides,hominumfiugit  commcrcia  vana% 

Cumfocio  loquitur^ 
Ouifquefuoyblanda  exercens  mcndacia  lingua^ 
Cordefcelm  mcditans, 

3  Ora  Demfraudum  dulci  medicdta  vencno 

Conte  rat->&'penitm 
Grandi/oquam  ex  ima  linguam  Yaaice  rettellat: 
q.  QuiqiHpudorecarent^ 

Diccre  nec  metuunt>  Falfi  adpcriuria  linguas 

Fo  rtiter  int  repidi 
Affuefcamm^  os  age  co-nfirmemm  ad  omne 

F lagitinm.neque  enim 
Orisfr&na  mci^/ingudLue  repagnla  qucnquam 

Me  nifihabereputo, 

5  At  Dominm  planVtm  mifcrorum^  &  durafertturte 

Aure  trahens  gemitm^ 
Surgam  ,  ait ,  atque  inopem^tuta  vt  reffiret  in  arce* 
Infidiifiqueprocul^ 

6  Sccurnmftaiua.  II<zc  Dominm,  quod ab  orefidcli 

Cumqnefiuit  Domini-, 
Auropurim  eft^auro  quodfufilcfecit 

Septimaflamma  coquens: 
Dumficx  infumos  exp/oratore  camino 

Crajfii  abit  &  cmcres, 

7  Polliciti memor crgOyrnaU  mala  toxica  lingua 

SanElc  parens  inhibe: 
Pcftifera  degcnte  hominumnos  optimc  cuftot 
Alfcrcperpetuoi 


J6  P    S    A    I.      X 1 1  I. 

8  Enimpiospafsim,quibus  florentibus 
Vx  ter  quaterque  casteris  mortalibus. 


Pfalmus  deciffiia  tertim  iwcTMo^Dauidist 
Argumentum  Qr  vfus, 

Docet  nos  Propheta ,  quo  deploratior  eft  in  mundo  Ecclefix  fc*}lS> 


Eiufdem  Pfalmi  decimi  tertij 

Pahaphrasis. 

QVanditt  Iehotta  mei  prorfta  em  immemor?  qnandiu  tuum  a  me 
•vultumfnbduces? 
(Juandiu  conftltafolicite  intws  agitabo,&meipfum  difcruciabo?qucl- 
dtu  meo  capiti  hofttt  ille  mem  imminebtt? 

Kejfice  meiexaudi me,Detu  mi:refiittte  lumen oculis mets,  ne  letha- 
lifomrno  obdormiam. 

Ne  quando  dttlttei  hofiis  quod  mefuperarit ,  ty  qui  me  opprimunt 
€Xultent,quod  ego  corruerim. 

Ego  certe  bonitati  tux  confido,certus  futurum  ut  meum  hoc  corctdum 
aliquando  abs  te  liberatumgaudio perfundatur,&  te  canam,lehouat 
cuius  bemgnitatem  retpfafuerim  expertus. 

IdemPfalmus  decimustertius  monocolos,caimine 
Iambico  dimetro  acatale&ico. 


A 


H  mc  quoufque  ne  gligesJ 
Quoiifque  depelles  procul? 


Quoiifque  mentis  anxius, 
Et  huc  &  illuc  difFerar? 
Hoftis  quoufque  fub  iugum 


Nam 


P    S    A    L.      X  I  I  r, 


§  Nam  late  impieta4graffaturlibera->pafsim 
Omrna  plena  maliSy 
Quumpenes  imuftos  itu  eft>&  iujfa  malorum 
Sunt  metucnda  bonis. 


_  ^eo  ardentius  Deum  inuocare  &  tanto  conftantius  illifidere,  nun- 
quam  irritis  futuris  fan&oram  precibus. 

Eiufdem  Pfalmi  dccimi  tcrtij 

Interpretatio. 

i  /~X  Voiifque  lehoua  obliuifceris  mei  penitus  i  Quoufc]ue 
Y^abfcondes  facicm  tuam  a  meJ 

i  Quandiu  difponam  confilia  in  anima  mea?  anxietatem 
in  cordemeocjuotidie?  vfcjuecjuo  exaltabitur  inimicus  meus 
fupra  me? 

3  Refpice,  exaudimekhouaDeus  meus:illuminaoculos 
meos,neobdormiamin  morte. 

4  Ne  quando  dicat  inimicus  meus,pra:ualui  ei:«e  coarctato- 
res  mei  exultent^poftqu^mlapfusfuero. 

$  Egoauteminbonitatetuaconfido :  exultabitcormeum 
in  falute  tua:cantabo  Iehoua;,quiabenefecitmihi. 

PSAL,      XIII. 

Vfquequo  Domine  obl.&c, 
Carm.  gcn.x. 
I    /~\  Voufque  reEior  vnice^ 

V^Z  Me_  dejlitutum  negligest 
Anfempiterna  me  obrutum 
Obliuione  deferes? 

Quoufaue  vultum  amabilem 
Iratm  abfcondes  mihi? 
1  Quoufcjuecuraturbiddi 
Afentis  cjuietem  diftrahent? 
Quoufaue  cor  cruciabitur 
Mocrona  &ftufluttuans? 


j8\  P    S    A    L.      XIHI. 

Hoc  trifte  demittam  caput? 

3  Ahme,Deusmi,refpice, 
Commotus  his  clamoribus* 
Mcerorc  ca?ca  lumina 
Splendore  keto  rccrea: 
Ne  me  dolori  non  parem 
Lethalis  opprimat  fopor: 

4  Neu  me  fuba&um  iam  fibi  i 
Supcrbus  ifle  praedicct. 

MeiTcjuc  laetus  cafibus 
Infultct  hoftis  arrogans. 

5  Tua,potcns,ab  vnica 
Benignitate  pendeo: 
Malifquc  in  ipfis  gaudco 
Tuae  falutis  pra?fcius. 
Tibiquevindcx  vnice, 
Feftis  lito  iam  cantibus. 

Pfalmtu  ticcimm  qttartuS)  fiPkitliK  ieyDiWtUij. 
Ar<iumeyitum  0?'  vfus. 

Continct  hic  Pfalmus  ttiftiffimam  defcr  iptionem  hominis  •<?%***  fi- 
ue  non  regeniti.vt  ipfc  Paulus  explicat  Rom.Mo.qi/re  tum  intellig  :ti«« 
tnm  voluntatis  deprauatio,pra?cipuefpe&anda  fe  praebet  in  illo  capitali 
perpetuoque  oJio  cjuo  mundus  tccleiia  perfcquitur.Iubet  carnenl!£^\ 

Eiufdem Pfalmi  decimicjiiarti 

Paraphras  is. 

VSqneadeo  veftnos  effehbmhtefvtfibifandeperfnddeani  Deum 
nttllum  cffe,  ex  eo  cpnftat  qttbd  omnes  funt  deprauati :  omnesfefe 
reddunt  execrabiles:  &  ne  vnm  quidem  eorum  rscle  vitam  wftituit. 
lehotta  ipfe,  quem  niijil  latct,e  coelo  contemplatns  homines ,  vt  vi~ 
deret  ecquts  ipfum  noffet  ac  requireret: 

Comperit  omnes  ab  ipfo  dejJtxi{fe,cnmesfimulfoetere  ,  &  ne  -vnum 
quidem  effe  qui  recle  vitaminftituat. 

^tn  nonverb prorfm  infaninnt  iftifceleratiplebem  Deofacrom  vo* 
tantes  tanquampanem,&  Jehouamnon  inuocantesl 

Aiqui 


v  s  a  i.      xi iii,  ;•> 

Quoufque  meprotrafto  aget    prejfy<ri* . 
Hoftis  triumphos  infolens? 
^Regnatororbis  ajpice; 
Opemfer,&  lucem  tuam 
Infunde^ne  morslumina 
Somno  perenmfopiat; 


Ne  iacht  hoflis  arrogans 
Me  viribusfrafiumfuis^ 
Ne  mc  perofiperfidi 
A4eo  do/oregaudeant. 

Tu  mefalutis  recreas 
Spe,  largus  auxilij:  tuunty 
Salut  e  pa  rta,/audwus 
Rex  magne,  nomen  efferam. 


^W\  Propheta  verum  Ifraelem  bono  fortique  animo  e(Te:Mefl(i«  ven- 
turi  expe&atione  fretum.  tdem  igitur  multo  magis  nobjs  nuncprx- 
ftandum  eft>  quum  Chriftus  iam  aduenerit  &  myfterium  omne  noflrae 
falutis  impleuerit-.cuius  tamen  aduentum  pofteriorem  adhuc  cum  vet«- 
re  populo  expe&amus,  tum  demum  videlicet  in  vera  patria  nofura  col* 
locandi.  I 

Eiufckm  Pfalmi  decimiquarti 

Interphetatio. 
i  T~*\  Ixit  infanus  in  corde  fuo,non  eft  Deus :  corrupti  funt, 

JL-Jabominabiles  factifunt  ftudio  ,  noneftqm  benea- 
gat. 

%  Iehouaexca?lo  profpexitfuper  filios  hominum  ,vt  vide- 
ret  an  efTet  aliquisintelhgensrfwrrcquirens  Dcum. 

3  Omnes  deflexerunt,£mul  foetent:  non  eft  qui  bene  agat? 
ne  vnus  quidern. 

4  Nonneintelligentia  carent om nes /ffrfcelerati,  Vorantes 
plebem  meam  JiY«r  de  uorant  panem  ,  &  IehouamnoriinLiO-- 
cantes? 


60  PSAL.      XIIIT. 

^tqui  tempus  erit  quo  non  minus  trepidabttnt  quam  nunc  funt  fc- 
turi.Deus  enim  iuftorum genus  tuetur. 

Ludibrio  fcilUet  habetu  confdium  eorum  quos  opprimitif,fed lehoux 
eft  eorum  perfugium. 

-Ahjvtinam  tandem  ax  Sione prodeatille  Ifraelis  UberatorlNam  t& 
demum  exultabit  Lacobjunc  in  Utitiamfoluetitr  ffraelyquum  lehouA 
captmosfuos  reduxerit. 

Idem  Pialmus  decimus  qtzartus,dicoIos  di(trophos,prio- 
re  verfu  hcroicohexametro ,  altero  dimetrolambico 
acatale&ico. 
i  /^V  QllP  no  homines  furor  abripis?  impi*  ccce 
\^_J  Omne  tacitus  Numcn  negat. 
Hincvitia,hincqua:cunque  homines  teterd- 
mapatrant, 
Vt  fit  bonus  nc  vnus  quidem» 


2  Ipfe  Deus  fumma  ca?li  qui  confidct  arce* 

Et  inde  cuncta  defpici:, 
Scrutatus  fapiens  tot  tandem  ex  millibus  ecquis 
Studiofus  eiTet  Numinis, 

3  DefecilTe  omnes,omnesad  turpia  ferri, 

Vah,vfque  ad  vnum  compcrit. 
Et  mox,  Qnifna,  inquit  ftupor  hic?qui  panis  act 
inftar 
Meos  vorint  crudeliter, 

4  Nec  fcelus  hoc  nouiffe  fuu,  neque  Numinis  ira 

Me  deprecari  fupplices? 


5    Atqui  tempus  erit,quo  iuftos  alTerat  ille, 

Et  vos 


P    S    A    L.      XII II.  4t 

fj  Hlic  trepidabunttrepi^ationerquiaDeus  e/kumgenera- 
tioneiuftorum. 

6  Conlilium  opprefli  pudefacitis.  Sed  [ehouae/f  proteCtot 
eius. 

7  QuisdabitexSion  falutem  Ifraelisrvbi  reduxerit  Iehoua 
captiuos  populi  fui,exultabit  Iacob,Ia?tabicur  Ifrael. 

p    s    A    l.      XI  III. 

Dixit  infipiensin  corde,&c. 


s 


Carm.gen.xi, 
Ecum  infania  callide 
Indulgens  vitiisfic  loquitury  Dcum 
Formidofibi  credula 
Commenta  efl  hominum-,quum  temerario 

Cafufiorsfierat  omnia. 
Ergoflagitiijs  fiepenitus  dedit 

SecuYa  impietas  Dei: 
Necquifiquam  exanimo  YeElafiequiftudet* 
z  De  templo  Atherno  Deus 

Ad  curas  hominum  lumina  verteraty 

Stquis  nonfixolide  impYobus 
Ad  cultum  reuocetpettora  numinis: 
|   Omnes  inficelera  omma 

Co  niuraffe  putes  :foeda>  n  efia  ria9 

DeteftandJkqueperpetrant : 
Neccuiquam  eftftudium  reEiacapejfere% 
a  Nam  qui  retta  capefferent? 
Ouemfanis  aditum  confiliis  darent 

Ouorum  nequitia  &ficelus 
Infiecere  animos:  qui  populum  meum^ 

Ceupr&damferay  deuorant: 
Nec  rerum  Dominum  mente  colunt  Deum* 
5  Aft  illosgelido  metu 

Hvrror  conciitietyiuftitidL  Dcus 


61  P    S    A    L.      XV. 

Et  vos  trematis  impij, 

6  Relligio  nunc  nulla  quibus  ridere  mifellos, 
Vnique  fidentes  Deo. 


7  Ah  quandotandempromiflaexarceSionis 
Salus  tua  aderit,IfracI/> 
Gaudia  tunc  liber  teftabcre  voce  Iacobc> 
Tunc  Ifracl  tatabere. 


Pfalmus  dccimvu  quintiis^  ^olkIiko^  DauidU. 
AYoumentum  c^  vfm. 

Propheta  defcriptis  fuperiore  Pfalmo  manifeftis  Ecclefia?  hoftibus 
nunc  defcnbit  quinam  a  Deo  cenfeantur  veri  &  nunquam  expungendi 
Ecclefix,fiue  a^termregnica-leftisciues^bypocntisoppofitijquiluet  in 
ipfo  Ecclefije  finu  verfcntur  ,  adeoque  mcerdum  ad  ipfiusgubernacula. 
fedeant.tamen  ex  Ecclefia  non  funt,vtcunque  fefe  faliapicr.jtis  opmio- 
ne,cV  alios  ementita  religionis  fpecie  decipijnt.  Docet  ergo  veros  Dei 
cultores  ex  iis  difcerru  non  qua  fint  bonis  cV  malis  communia,  id  eft,ex 
cukuscxterni  obfcuiatione.fcd  qua:  fint  vcrc  bonorum  propna.mentis 
videlicet  apud  Deum  integruare,  cV  probitate  minime  fucata  erga  ho- 
mines,quod  vtrunque  non  verbis  duntaxatjfedfanCte  cV  iufte  compaja; 
ca  vit*  ttftentur.Deniquequxdamiftiufmodi  fanctJE  &  iuftx  vita?  nr-e- 


Eiufdem  Pfalmi  dccimiquinti 
Paraphrasis. 

CEdo  Iebona,quifnam  cx  tabernaatli  tui  tot  incotx,  in  ijlo  ftnclo 
monte  tuo  in  xternum pcrmantbit? 
(Jutmente  intc^ra^  ab  omnifuco  alienajujlitiam  colti. 

Cuius  lingua  non  efi  obtreclatrix:  qui proxinfUm  neque  vi  aperta, 
vequepcr  caLanniam  l.cdit. 

Quifcdcratos  auerfitm,Dei  timentcs  colif.qui d-immtm potius pati 
ndtrb  malit,qtuim  datamjid&nfallere* 

2S 


P    S    A    La      XV. 

Quumpatromu  opem  feret 
Infonti.increpitans  talibus  impiofy 
6     Vobislvtdibriofuit 

Infontum  pietas:  vos  inopem pium 

Rififtis ftudium,precesy 
Spes  lent as^trepidai  Jo/licitudinef : 
At  cuifidit  inops-iDeus 
Spes  &  <vota  bonos  dncet  ad  cxitus* 
j      Ofi  mittat  opemfuis 

Speratam  Dem  e  rupe  Sionia, 
Nam  quum  mnmja  ruperit^ 
Exoluetquefuospe&ore  libero 
Gaudebut  Abrahamid<z> 
Et  iufta  Ifactdz  Utitiafrement. 


^ceptafigillatim  tradiucuiufmodifunt, 
Alienum  efie  ab  omm  furto  &  fraude. 
Nemini  obtrt  ctare- 
Ab  omni  inferenda  iniuria  abhorrere. 
Calumniasodiffe. 
Sceleratos  auerfan. 
Dei  timentibus  fefe  adiungere. 
Inrifiurandi  reSigioni  omnia  fua  pofthaberie. 
Commoda  ex  cuinfquam  damno  nunquam  captare. 
Iudicia  mcorrupte  exercere. 

Addit  denique  cei tam  &  Juculentam  promifi7onem',nunqua  a  Deo  de- 
fr-rendos  ,  fed  certa  ac  Jmmota  felicitate  apud  ipfum  fruiturosjciuicun» 
gue  hunc  Vitae  curfum  tenenc. 

Eiufdem  Pfalmi  decimicjuinti 

Interpretatio. 

i  TEhoua,cjimcommorabiturin  tabernaculo  tuo?  Qujs  hi- 

.1  bitabit  m  monte  fancto  tuo? 

t  Q^jymceditinteger,&  facitiuftitiam  :  &  locjuiturverita** 
tem  incorde  fuo. 

3  Quinon  detrahit  linguafua:  nonafficit  jfodale  fuum  ma- 
3o:nec  opprobrium  excitat  contra  propinquum  fuum. 

4  ViJis  eftin  oculis  eius  homo  nihili,fe4  timctes  lehouam, 
iionorar.-iuijitdamno  fuo,&  n-on  ai.utat. 


£4  P    S    A    L.      X  V. 

Quipecunlam attcrlus  danmo  non  mntmt ,  >/tf^tfe  mnnere corrnptns 
infontem  damnat. 

<2*ffy*is  itafi  gerlt ,  certiftima  <&  prorfus  immota  felicitate  $et- 
fruetur. 

Idem  Pfalmus  dcCimusquintus,monocoIos,vt 
o&auus. 
i  "T^  Cquis  erit,£)eus  alme,ruo  qui  numine  tutus 
JQSept  a  colat  facrata  tibi  fan&oque  receptus 
Monte  tuo  felix  «ternos  exigat  annos? 

2.    Scilicet  integro  fimplex  cui  pe<ftore  candor: 
Cui  iufti  flat  vita  tenax:cui  confcia  veri 


?  Pe&ora^cui  nullo  temerata  eft  crimine  lingua: 
Alterius  lasdi  nomen  qui  ferre  rccufat, 
Inlbnti  nedum  vt  noceat  malcfidus  amico: 

4  Quifcelerumartifices  odioaucrfatusaccrbo, 
Mente  colit  tota  vcra;  pietatis  amantcs: 

Qui  fimulacpromiffa  fides,incommoda  maiit, 
Millepati,quamiurat3;  periuria  Iingua:: 

5  Infames.  numcrat  nullos  qui  fcenorc  nummos: 
Nccvitam  infontisfcclerato  vendidit  auro. 
Hacquifquis  vitam  ratione  cxcgerit,illc, 
IllcDeifclixartcrnummontequiefcet. 

Pfilmtndccimtisfexttu*  iv%tet  ?u  U>»J\ 
tsfo^Tuicy  Dauidis. 

Arartmentnm  Cfrifw. 

In  hoc  PfafaJo  Dauid  qiuft  exrra  feabrepcus  agnofctt  regnum  cjae» 
potiebatur  fibi  immerenti  iDeo  collatum,cuius  etiam  vnmsope  nre 
*  ficuti  pareft  illud  regere  &  admmiftrare  poflic.  Deir.de  quum  ple- 
runque  (oleanc  homines  iftiufmodi  imperiiJ  ad  lmcurn  abuti ,  dupl.cem 
ffbi  prorfus  alium  fcopum  proponiimempc  veram  &  feriam  d.u.ni^nl- 

,aboiita  oroni  idolomanir  fpecic  ,inftaj»rauoneni  ,  &  fedulam  <$^ 


p  ormn 


P    S    A     L.       X  V.  gf 

5  Argentum  fuum  nonfceneratur:&  munusaduerfus  inno- 
centem  non  accipit. 

6  Qm  facit  hoc,non  mouebitur  in  arternum. 

P    S    A    L.       XV. 

Domine  quis  habitabit  in  tab.&c. 
Carm.gen.vi. 

1  O  AnEl&  Sionis  templa  quis  incoldt 

i3      Rex  magne  tecum}quemflatues  tuum 
SanBumfiptrmontem^vt  malorum 
Liber agat placidam  quietem? 

2  Ouemfraudis  expersfimplicitas  iuuat 
Vrgetque  reElumpropofiti  tenax; 

Necmentefauusgrata  blandam 
Edocuit fimula  re  linguam. 
J   Nec  ore  mendax  exitiabiles 

Concinnat  artes:nec  malaproximis 
Exeogitat-,  nec  dulcem  amicum 
Opprobrijs  maculat  pudendis. 

4  Qutfaftuofum  defpiat  impiu?ny 
Dei  timentemfujpicit  &pmm: 

•    Tenaxque  promifsi,fidemque 
Indocitis  temerare  paElam. 

5  Qui  non  egenos  foenore  perdidity 
Non  innocentes  munere  prodidiv. 

In  montefancloihacqui  peregity 
Perpetua  reqmefruetur. 


vS^piorudefenfione.  Poftremoteft-Jtur  fefe  aherius  anerni  fibi  pra- 
nulii  regni  menaore,e6  femper  oculos  in  lpfa  etnm  morte  conuerfimT,, 
atqueadeocum  hac  fpe  hilareminipfum  vfqne  fepulcru  defcenfurum: 
quoniam  videlicet  Meffia:  virtutefretus,monrur.  qmdem.fed  priu^re> 
uicluriquimcoiTuptionem  vllam  in  f«.p.ilcro  fentiat,fic  &  ipfe  refurre^ 
&urus,&  xternx  ipfius  beatiiudinis  p.irticepsfuturus.Lfi  lgitur  hicPOl 
oaus  inter  cauero.s  plane  Spiritu  propheuco  cofifcriptus.  Continej;  eniai 

t  £* 


66  P    S    A    I.      XVI. 

infignem  doSrinam  de  Magiftratuu  origine,  iure  &  officf©:  docTrinani 
Phanfaicam  de  operum  etiam  fidem  confequentium  meritis  mamfefte 
coarguitiChriftidcnique  refurre3ionem,itemqueeius  innobis  quoque 
a  morte  cxcitandis  eff»cacitate(intrepreti6us  Petro  ipfo  A&.*,5,&Paulo 


Eiufdem  Pfalmi  dccimi  fexti 

Paraphrasis. 

CVfiodi  me>Deus:nam  tu  isdemum  es  cui  confido. 
Ttianima  mea  Iehouamfic  compella,  Ttt  demum  es  Dominus 
meus.  neque  tamen  a  me  quicquam proficifci  potefl  quod  tibi  com- 
modet. 

Hedfanttts&pr.eclarisHlis  hominibus  imandis,  qup mscnm  funt  in 
terris  fumma  cuwvoluptate  inuigilo. 

Aliferi  certejitnt  modis  omnibui  qui  Numen  aliitd  qu&ritant.  ^/fb~ 
ftt  igitur  vt  eorum  immania  <&  cruentafacraparticipem,  qu&  •vel  ore 
ipfo  mihi  religio  efi  enunciare. 

Tulehouaportio  mea  esfn  meum  demenfum,tu mihi  njnuspro  om- 
nibusfufficis. 

Et  certe  amcenifiimus  locus}  <&  hxredrialis pjrtio  longc pulcherrima\ 
jnihi  obnenit. 

u4<zp  &  agamtibi  de  eo gratia-fjehouatfttod  hoc  confiliit  mihi  fug- 
ggjferisymeijue  pcr  ipfas  ctiamfutgulas  nocfcuntus  erudias. 

Habtti<&  habeo  te  /chouafemper  vb  octilos}ta»tifper  nimirum dum 
mihiad  latus  adfuens.hnmotusfitturns. 

Propterea  cor  rnihifalit  &  htc  lingtta  mea  cxultat ,  immo  &  hoc 
ipfum  meum  corpus  fecurum  nc  mortem  quidcm pertimcfcit. 

Nec  enim  medeferes  infepuicro  ,  >vt  quipujjurits  nonfis  -vt  tuus  HU 
iibi gratifiimus,  &  inquem  benigmtatetn  omuem  tuam  effudifrt,cor- 
ruptionemfentiat. 

Tu  mihi  adttum  adveram  illam  vitam  patefacies.  Namgaudium, 
c\io xere expleri  pofiit  ammusjn  tui  ctfpedufitmi  eft,  &  tuujn  vniui 
ffifempiternam  Utitiam  largiri. 

Idemf^aImusdecimusfcxtus,monocoIo<;,  vt 

fecundus. 
'Identem  tibkni  Dcus,tup'c, 


F 


Dic  6V  tu  quoque  corculum  mifellum, 
Vnus  tu  Dominus  mihi,Deufque, 
Nec  quidqunmtibi  graiia?  rcfcrrc 
Aut  prodcife  tibi  qucam  vkifiim> 

#  3  &J 


M    A    L.      XVI,  67 

,  Ai5l.P5.340non  tam  vt  Propheta  prs:dicit,quim  vt  Euigehfta  de- 
fcribit.Ecquum  Meffiam  CH  A  S  I  D  appt.llatCi.d  e(t,vtego'interpre- 
tor ,  eum  hominem  in  quem  pater  omnem  fuam  gratiam  ac  heneficen- 
tiam  pleniffime  etfudit,quam  ex  ipfo  vno  per  fidcpn  haurimus)  vno  ver- 
bo  videtur  Euangelicac  doifcrinx  fummam  complcxus. 

EiufdemPfalmidecimi  fexti 

lNT£R  PR.ETATIO. 

l  /*">  Vltodi  me  Deus,quomam  in  te  confido. 

x  V^Djclchou&,4w>»rf7»e4}Dominusmeiis  es  tu:bene£ice- 

tiamea  nonadte. 

3  InSandtis  quifunt  in  terra,&honorandis,omnkmeavo- 
luptasfitaefi. 

4  Mulriplicantur  dolores  eornm  qui  ad  alium  fltinat:  non 
libabo Iibaminaeoium /anguinolenta, nec aillimam  nomcn 
eoi-um  fuper  labia  mca. 

f  Iehouae/r  forsportionismea:  &  calicis  md  :  tu  fuftentas 
fortem  meam. 

6  Funescccideruntmihiin/ot-tf  amcenis  :vtique  hasreditas. 
.pukraeltmihi, 

7  Bcnedicamleliouaj,  qui  confuluit  mihi :  etiam  noctibu.T, 
qmbm  erud;unt  me  renes  mei. 

8  Pofui  Iehouam  in  confpcctu  meo  femper  :  quoniaitf  ad 
dextram  meam^non  mouebor. 

9  Propterea  lxtatum  eftcormeum:  &  exultat  gloriamea: 
etiam  cato  meaquiefcit  fectire, 

10  Quoniam  non  derelinques  animam  meam  in  fepulcro: 
nec  lines  vt  tibiacceptus  videat  corruptionem. 

11  Notam  mihi  facics  femitam  vita?:fatietas  laetitiarum  eU 
in confpectu  tui: fuauitatcs  in  dcxtera  tua  femper. 

p    s    A    l.      XVI. 

Conferua  me  Domine, 
Carm.gen.xii. 
1  f^KRerumftor^&filus  \ 

\J  Humani  gencris  certa  periculis, 
Qui  te  refpicit  vnum,famu/um  inflantibm  eripe» 
Z    Teferuns  Dominum  Libens 

j4gnofco ,  &  populis  p  radico  -fed  tibi 
Qmni  exprne  beato  officiis  nil  opus  efi  mei<* 

E4    • 


6Z  v  s  a  t*.    xvr. 

3  Sed  Ci  quis  pietate  notus  vfquam, 
Si  quis  integer,hunc  amo  coloque 
Toto  ped;ore,&  intimis  medullis. 

4  At  hos  numina  falfa  qui  deorum 
Tam  colunt  auide,noui  dolores 
AErumnarque  manent  nouse  fubinde, 
Horum  ergo  exccror  cxccranda  facra» 
Infamefque  purri  cruore  cultus: 
Quorum  relligio  eft  mihi,vel  ipfa 
Solis  nomina  mufficafTe  labris. 

5  Tu  fundusmihi,tu  calixabunde 
Cun&as  fufficicns  bcatitatcs. 

6  Oquxpredia,qusemihiobtigerunt 
Opes,conflIium  tuum  fequuto! 

7  Omequimonitistuisgubcrnas 
No&cs,fummeDcus,diefquetotos! 

8  Quem  modo  ante  oculos,modo  hinc  &  inde 
Ad  latus  video  mcum  affidcre, 
Cun&orum  impauidus  pcriculorum. 

Hinc  cor  Lrritia  falit  rcdundans, 

9  Hinc  in  gaudia  lingua  tota  ftrtur, 
Ipfum  hinc  denique  conquicfcit  omni 
Lcuarum  pviittus  pauore  corpus. 

io  Nam  tu  me  minime  cauo  in  fepulcro 

Linqitcs,    cc  tumulo  fines  cdaci 

Iacentem  in  cinercs tuum  hunc  refolui* 

Quem  tu  praxipuabcnignkate 

Vnum  prar  reliquis,Deus,beafti. 
ii  Quin  vitaipotius  viamperennis 

Te  ducc  ingrediar,beatitate 

Vt  felix  potiar  fruarque  plena, 

Quam  vultu  placidus  kreniore 

Benignaque  tuismanu  refundis. 


i?   s  a  t.     x  vr,  6? 

5     Ergo  illucanimum  appuliy 
Vt  gentemftudio  profequererpio . 
Quam  tu  ex  omnibm  vnam  populisforte  receperato 

4  Aft  illi  immemores  tui 
Defecerernouos  quifquefibi  deos 

Effinxere,co/entes  amrni  ludicra fomnia. 
Horum  fanguineas  dapes 
Non  libaboy  epulas  rejpuo :  nomina 
Teftis  nunquam  adhibebo>  autfideifoederafancies* 

5  At  fortis  populum  me^ 
Defendet  Dominiperpetuwfauor, 

JMercedcmque  laborum  cumptlatam  dabit  ajfatim* 

6  O  pulchra  agrico!atio>, 
Opraclara  meiforspatrimonij: 

Vtfiorum  vndique  ridensanimu  pafcit  amcenitas! 
y    Immortalis  honor  Deo  • 

Aeternoynonitu  cuim  ago  dies, 
Arcanifque  per  vmbramftimulor  peftora  motibus* 

8  Quicquidmolior^aut  gero, 
Prafentem  Do?ninum  conjpicor:is  mihi 

Semper  dexter  adhdiret^ftabiline  moueargradu. 

9  Pulfatpetloragaudio 

CorUto  trepidum  dingua  tuas  auet 
Laudespromere:corpm  tacite  fpes  bona  recreai, 

10  Nam  nec  degere  tartari 
Permittes  ammamfub  tenebris  ?neamy 

Aut  vtputre  cadauerrefolutum  tn  cineresfiuat9 

11  Th  njitdt  referas  viam: 
De  vultufluuij  UtitU  tm 

Manant:tu  tribui-s  munifica  gaudia  dextera. 

JE-.iij. 


70  V    S   A    L.     X  VI  r. 

Pfiilmm  dccimpu  fptimm^  IvKTiKo^Datiidis. 

JlYQHmcntum  0?-  vfu. 
Doctt  nos  hic  Pfalmus  quum  vel  ipfam  religionem  vel  pios  eius 
profefiorespcrfequunfjr  tyranni ,  re&am  caruen  confcientian  feruare, 


A 


Eiufdcm  Pfalmi  decimifeptimi 

Paraphras  is. 
Vdi  Iehona  quod  iujhtm  efl,attende  clamori  mec,auribm  acripe 
quas  ttbiabfjue  i/lla fimulatione preces fttndo. 

Prodeat  fententia  (ecundum  me  a  tribttnali  tuo:&  oThnde  tibiper- 
Jpecla  effe  qme  reclafunt. 

Tu  ipfe  cor  meitm  fcrtttatm  es  nofle,exploratu?n  cxamiml^H,  neque 
me  in  culpa  effe  deprehendifii^vtl  aliter  in  ifios  ajfecltiquain  os  meum 
tefietur. 

Ego,quod  ad  ifios  homines  attinet,  ita  megcfi,  vt,  quemadmodum 
ittbesfedulo  cauerim  femitam  a prtdonibus  tritam. 

Sufienta  tne  igitur  mijs  tuiigraduntem,ne  ambulans  'vacillem. 

Jnuoco  te,  exaudi  me  Veus:prs.be  attentas  aures,&  uerba  mea  e.v- 
audi. 

Excre  omnem  illammirifica  tuam  clementiam,  tu  Sernator  eorti  qm 
in  te  fperant,aduerfus  eos  qtti  in  tuam  ipfitn  potentiam  infurgunt. 

Cufiodi  me  quafi  octtlt  puptliam,&  alarum  tmrum  'vmbracuiu  pro- 
tege  me. 

*.4ducrfm  ifios  fceleratos  qtti  me  dcSlrutmt,  hoTies  inquam,  'vndiqttc 
mihi  tanta cum  autdit.it e  imminentes. 

Supernatat  ipforum  octtlos pinguedo,&  ferociter  loquuntur. 

Nofira  quoque  vefligia  •vndiquaque  obferuant,  in  id^vnum  intentti 
eculn,-ot  ncs  ad  terram  profiernant. 

Etenim  ifie  leonem  refert pr&dt  inhiantem ,  &  leunculum ex  btfiru 
infidiantcm. 

^jt  tu prodi Iehoua,*vt cum potim pr&uentttm  deijcias  :  tuoquegU- 
dio  uitam  mcarn  ifiifiilerato  erebtam  conferua. 

Eripe  me.inquam,  mann  ttta  lehoua,  ab  ifiit  mortalibxs,merta!i- 
bui,  inquam,tamdit*  f.orentibus,qui  prsterhanc  njitamnihtlcogi- 
tant ,  quorum  •vitam  dcpromptts  etiatn  -velut  ex  ttto  pcnu  delitus 
ita  exfatias ,  '*vt  ipforum  ftliji atque  adeo  nepotibus  fuperfit  quod  re- 
linquant. 


5    S    A    L,      XVII,  71 

vR^&  a  Deoliberationem  petereDocetetiam,quod  Chriftus  deffion 
ftrac  in  epulonis  illius  &  pauperis  vlcerofi  Lazari  parabola  (Tue  hifto- 
ria  »  nempe  diuites  fceleratos  in  hac  vita  faginari  ,  in  altera  penturos» 
contra  ver6  fan&os  arrumnis  hic  premi,vtmeliora  fperarc  difcant :  <{UX 
fpesillosnonfallet. 

Eiufdem  Pfalmi  decimifeptimi 
Interpretatio. 

I  A   Vdi  Iehoua  iuftitiam,  mfham  canfam  ,  attende  clamori 
j\meo:auribuspercipe  orationem  meam^aij&abfque 

labiis  fraudulentis. 

2  Afacie  tua  iudicium  meum  prcdeat,  oculi  tui  afpiciatre- 
cftitudines. 

3  Probafti cor  meum  ,  infpexifti  no&e,  examinafti  me, 
nihildeprehendiiti  :  cogitatio  mea  non  tranfgreditur  os 
meum. 

4  Quantumadfada  hominum,fecundum  Yerbiilabiorum 
tuorum  ego  abftinuir*«*m*7?*'afemitis  latronum. 

f  Suftenta  grerTus  meosin  femitis  tuiscne  moueantur  plan- 
ta?mea?. 

1  6"  Ego  inuoco  te:itaque  exaudi  me  Deus:  inclinaaure  tuam 
mihi  &  exaudi  iermonem  meum. 

7  Mirificatomifericordias  tuas,Seruatorfperantium:abhi$ 
cjui  infurgunt  contra  dexteram  tuam. 

8  Cuftodime  vt  pupillam  filiam  oculi:  vmbra  alarum  tua- 
rum  abfcondeme. 

9  A  facie  impiorum  iftorum  qui  me  vaflarunt:  inimicorum 
meorum  qui  pro  anima  ad  necem  circundant  me. 

10  Adipe  fuo  occlufcmmfaciemfnam ,  ore  fuo  loquuti  fijnt 
fuperbe. 

II  Secundum  greiTus  noftros nunc  circunftant  me,ocuIo» 
fuos  adieceruntad  nos profternendos  in  terra» 

ix  Similitudocius  eftquaiileonisdefiderantis  prasdari,.& 
quafileunculiinfidentisjwwluftris. 

13  Surge  Iehoua,  anteuerte  ipfum,deiice  eum,  Iibera  gladio 
tuo  animam  meamab  */?•<>  improbo. 

14  Manu,inquam,tua,amortalibus  Iehoua,imortalibus 
quifunt  a  fieculo^quorum  portio  fitaeslinhac  vita:&  quo» 
rumventrem  implesextuo  penu,  qui  relinquunt  reilduum 
fuumpaiuulisfuis» 

I.iiij» 


72,  r  s   a  i.     xvii, 

^ftcroiniufteab  ilh  nwic  oppreffus,tuo  conftcttutandemperfmar, 
&  exfeneclus  teque  intuens  filiubor. 

Idcm  Pfalmusdecimus  feptimus  dicolos  diftrophos. 
Pn'mus&  fecundusveriuseft  Iambicusdimetera- 
catalecticus. 

u  —      i/  —      t/  -      v  —      — 
-  vu  — 

V  V  - 

VV  —  -l/tf 

Tertius  eftmonometer  cataleclicu^. 


■A 


Equa,Deus,audi  poftulantem. 
Audi  eiulantcm,audi  precantcm 
Mendaciique  purum. 


2  En  ad  tuumtribunaladfum. 
Hinc  iura  quid  ferant  rcquiro, 

Hinctuteiudicato. 

3  Tucormeum,Deus,proba{ti, 
Et  noctis  ipfas  per  tencbras 

Scrutatus  esfcucrc. 
Fornacis  examine  probatum 
Idem  loquentcmcV  cogitantem, 

Tu  me  vfque  comperifli. 


4  Nil  quid  agcrentreliqui  moratus^ 
Tuoab  ore  dependensjatronum 

Prouidus  iter  refugi. 

5  Tu  me  viis  tegc  ambulantem 
Tuis,graui  ne  pes  vacillans 


PrafCep* 


P    S    A    L.      X  VII.  75 

15  Ego-wro  innoxiusvideoofaciem  tuani?fatiaborquum 
id  confpeclum  tuum  euigilauero. 


P  S  A  L.     XVII. 

Exaudi  Domine  iuftitiam» 
Garm.gen.v. 

I        A    Equus  exaudi  bone  reclo r  orbis 

_/\  Aequapofcentem:tibi quas profundit 
Lingua  non  mendaxy  cape  non  imqua 
Aure  quereias. 
1  Ad  tuum  Ufusfugio  tribunal^ 
Etfdem  appello:mihi  cognitorem 
Tepeto:oppreffos  oculis  bemgnis 
Afftice  iuftos. 
j   Sxpeperfolas  tacitdt  tenebras 
NoUisarcanos  mihicogitatus 
Cautm  inffextiytrepidoquf  corda 

Turbida  motu. 
S&pe-s  ceufammis^animumprobafti 
Cafibus  duris^neque  comperifti 
Confcium  fraudu fceterumque>fonti 
S&ua  minantem. 
q.  Osfuit  concors  animo^fonufque 
Senfui:legum  monitu  tuarum 
Petlus  innixum  fcelera  impiofque 
Horrmt  aufus. 
5    Hacviagrejfusregepcr  tuarum 
Orbitam  legumAtibio  vacillent 


.,  irN 


74  P   $   A  l.      xnt. 

Prseceps  eat  ruina. 

6  Certeaudies,Deus,vocantem, 
Audi  ergo,nec  meas  querelas, 

Bone,accipere  recufa. 

7  Hic  mira  fefe  prodat  illa 
Bonitas,tuos  ftruans  potenter, 

Hoftes  ferosretundens,* 

8  Tueremevt  oculipupillam, 
Tuere  me  alarum  fub  vmbra 

Abfconditum  tuarum. 

9  Hosimpios,inquam,coerce, 
Meum  in  vnius  caputfurente 

Sicimpctu  ruentes. 

10  Rerum  fecundarum  fagina 
Turgent  crcpantes,  &  feroci 

Tonantab  orequiduis. 

11  Lconisinftar,ri&u  hiantc, 
Modo  irrucntis,mod61atente 

Repcntiscx  cubili, 

12  Veftigiiseuntisinftant, 

Vnum  hoc  ftudcntcs,me  repcrtum 
Vtobterant  protcrui. 

13  Attuimpium,Deus,antcuerte, 
Sterne  hunc  priorem,  &  mepotcnte 

Accinctus  enfe  fcrua. 


14  Ab  his  tua  tu  me  tuere 
Manu,bonis  quos  harc  caducis 

T<ft 


P    S    A    1.        XV  lh 

Nepedes  lapfu^inftabilefqueturbem 
Lubrica  plantas. 

6  Tevoco^duris  ad  opem periclis 
$<£pe  tentatamfugio  :preotntis 
Jldmoue  attentam  miferisbenigmu 

Queftibm  aurcm. 

7  Tu  bonmfulci tibi  quifa lutem 
Spemque  committunt  twicontunpacU 
Spintfu  cordis  tetricm  refr&na 

Vindice  dextra. 

8  Me  velut  pupillam  oculi  tenellam 
Prouidm  muni:procul  impiorum 
Impetu^alarum  trepidum  tuarum 

Condefub  vmbra. 
$  Nam  me<z  vita  manm  impiorum 
io  Imminet-.vallant  opibm,fuperbis 
Intonant  linguis^mala  dirafcua 
Voce  minantur. 

11  Obfident  cunElos  aditm  viarum: 
Commoda  obferuant  loca^deftinantcjui 
Ad,  rneam  c^demyfacinufquepatrant 

Mentibm  abfens. 

12  Qualis  inpr&dam  leo  fcrtur  ira 
Feruidm^ualis  catulm  leonis 
Latle  depulfm  fteculaturalto 

jibditm  antro. 

13  Surge-iConatm pater anteuerte 
ImpioS)ftrat6que  in  humum  tyranno7 
Metuotfuo  nuncfuritillefx.umy 

Eripeferro. 

14  Neufine  vt  me  vi  premat  impotentum 
JDiuitum  fafim^ejuibm  vna  cura  cft> 
Dum  licet  blandx  illecebras  caducas 


V 


7$  P    S    A    L.      XV  III. 

Tot  vita  fouit  annos. 
Tudapibusiftos  pafceopimis, 
Quin  &  fimilibus  quod  relinquant 

Nepotibus  fuperfit. 

15  Atmeiuuetreftitcnacem, 
Tui  vfque  confpectus  beato 

tulgore  recreari, 
Et  hoc  femel  fomno  folutum* 
Tuo  vnius  vultu  corufco 
Vfque  faturum  beari. 


Ppdmits  decimm  oBattiUy  £v%aLe*srMoc>KA 
(®f>o(pv\TiY-ot\T)auidis* 

Argtimentttm  &  vfu*. 

Quotempore  fcriptu  fuerit  a  Daiiidehoc'^»""5Vconftat  exi.Sami 
I2.&ipfius  certa  acluculenta  infcriptione:quumvidclicet  deui&is  om- 
nibus  hoftibus,regn6que  non  modo  in  fua  genteconftiruto,fed  etia  lon 
ge  lateque  propagato.in  hoc  vnu  efltt  intetus,  vt  vere  fe  non  fni  ipfius 
fed  Dei  vmus  glona?  prouehend.x  caufa  regnare  oftenderer.Et  illud  ve- 
re  fatendum  eft.nullum  fcriptum  extare  eorum  etiam  poetarum  qui  in- 
genii  Sc  eloquentixlaude  floruerunt  cum  ifto  comparandu,  fi  vel  ipfam 
vnam  phrartn  fpeclcmus.  Ad  fententiam  autem  ipfam  quod  aitiner,_fic 
iHa  fua  ingentia  pencula  dcfcribit  >  vt  qui illa  legit  pcnc  in  mediir  ipfis 


Eiufdcm  Pfalmidecimi  o&aui 
Paraphrasis. 

Triumphale carmen  Dauidis  f-rui  Iehoua?,  quo 
lehouamaftatus  eft,ex  omnibus  fuis  hoftibus& 
manu  Saulis  ereptus.  Tunc  ergo  fic  loquutus  eft. 

Ehotta  robur  rneum,clitigo  te  ex  intimts  utfceribtts  meis. 


I 


Jehoua  ejlpetra  <&  arx  mea,  liberator  meus ,  Deus  meus,  &  rupei 
tnea,perfn<rium  mtum,  fcutum  ?neum,  cornu  gttohoftem  repello,&  al~ 
tum frjpitgnacultsm  meum* 

TehotM 


P-SAL.     xvili.  77 

Carpere  viu. 
His  opes  terris  penitm  refojfis 
Depenufundis  locuplete^ventri 
Sufficisfruges^hilarafque  multa, 
Prolepenates. 
15  Puritas  vit<z  mihite  tueri 
Corporis  vinclis  tribuetfoluto. 
Illa  lux  verefaciet  me  ab  omni 

Partebeatum: 
Lux  voluptatum  cumulata  cnnUis 
GaudijS  tfuumfe  fwe  nube  menti 
Puramaieftas  dabit  intuendam 
Luminepuro. 


^rebus  verfari  fibi  videatur:tam  fublimi  pra?terea  fcribendi  gene^ 
re,Dei  in  exercedo  iudicio  gloriam,fummamque  maieftatem  veluti  de- 
pingir,vt  cxlum  ac  terram  inter  legcndum  adhuc  coquafTari  fentiamus: 
iic  denique  fibi  corceffas  victorias  narrat,vt  eius  tnumphos  oculis  cer- 
nere  videamur  1-Lec  autem  vniDeo  ficrefert  accepta,vt  fibi  ne  tantil- 
lum  quidem  Jaudis  tribuat ,  fimulque  certus  ex  prophetico  fpiritu  ,  re- 
gnum  iftiid,quantumuis  florens,  excmplum  tamenefleduntax3t,  ac  fi- 
mulacrum  arterni  illius  regniMeffia:  ex  ipfo  nafcituri ,  irleo  illuc  vfoue 
progreditur,&  omnes  orbis  terrarum  populos  huncregem  arrplexatu,- 
jos  prredicitjintorprete  Paulo^Rom.ij.jf. 

Eiufdcm  Pfhlmi  decimi  odaui 

Interfretatio. 
Carrnen  triumphale  Dauidisferui  Ichou^  cui  cat- 
men  iftudcecinit^uum  ab  omnibm  hoftwm  acpr<efez~ 
tim  a  Sauleipfum  iiberajfet. 

1  '   1   'Vncigitw  dixit.Ex  intimis  vifcaribus  diligo  te,kl»c> 
X    uafbrtitudo  mea. 
x  Iehoua  efi  petra  mea,&  arx  mea,&  liberator  meus,  Deus 
meus,rupesmea:  adeum  confugiam,fcucummeum,&  cornVL 
lalutis  me.T,5c  fublimem  aicem  meam. 


78  psal.    xvnrJ 

Iehoua  ttenlm  amerellaudattts  &  inmcattts  liberault  rne  ab  hpfti* 
hm  meis. 

Mors  ipfa  me  vinculisfuis  conftrinxerat,  perditiftimi  homines  inftar 
rapidifiimi  torrentn  cxpauefattum  me  circunTiabctnt. 

Jacebam  quodammodo  fafcijs  fepulcralibm  obligatm,  (?  laqucis 
mortis  irretitus. 

Jehouam  in  his  anguftijs  imtocaui,  Deum  inquam  meum  inclamaui 
4*f  ille  voccm  meam  ex fuo palatio  exaudijt,  excepto  auribus  clamoret 
quein  apud  eum  effundebam. 

Illico  terra  conquajftri  &  contremifcere:  ipfa  montiumfundamenta 
eoncuti,&  illo  irafcente  vacillare. 

Jpfe  vero,  fumum  efflans  nartbus  ore  toto  flammas  euomens,  ignitas 
pruncts  eiaculans. 

Ceelos  ipfos  defcenfurus  inclinauit^caligine pcdibus  ipftm  diffufa. 

Pennigcris  ccelitibus  inequitans>&  alis  ventorum  veclus. 

u,4tra  caligtne  vndique  ipfius  tabernaculum  circundante,nintbtfque 
denfifiimis  ntgerrimis  teclus: 

Doneceins  rutiitns  jHendor  nubes  ipfas perfringeret^  igniumglo- 
bi  circwtfilirent. 

Tandem  ccelittts  intonuit  <&  fmora  illa  voce,  nonfine  grandine  <& 
fulguriltts  omnia  compiente. 

Emif&i  tgneis  fagittts  ac  repetitis  fulminibus  iioftcs  mcos  conturba.* 
tos  dtfiecit. 

Tum  ipfi  aquarumgttrgites,  retedis  mundi  fnndantentis,  app.truc-* 
runtyvfqueadeo  terribilis  fuit  tua  t»tcrepatto,Ichoua,&  vehemens  /JIq 
ruens  tuifuroris  impetus. 

Sicigttur  tlle  mejextera  ccelitus  emiffa  apprehenfum^ex  illoprofun- 
dogurgite  extraxit. 

^ib  hoftcjnquarn  jlla prxpotente  <&  c&teris  hoftibus  quornm  viribus 
opprimeba.*. 

Nam  dli  quiilem  e\'  impronifo  meproftratumpene  contriuerantfei 
iUe  mihi  baculi  inftar  fuit  me  fuftinentts. 

Meque  ex  iftis  angujhjs  erutum  patenteac  fpaciofo  loco  collocauity 
Gitviuamfu  eivifumcft  immerentem  me  completli. 

Habuk  nimirtitnHlemci  immerito  ab  iftis  oppre[?irationem,&  tfta. 
infontt  mihi  tribmt. 

Sum  enim,  qutntumtus  ifti  me  -urgercnt,  viam  mihi  a  lchouapr&- 
fcriptam  fequntus  ,  ncque  vllis  iftorum  inittrtjs  adducipotui  vt  a  Deot 
ficuti  fcelerati  confeuerunt,defcifcerem, 

Jmma 


p  s  a  t.     x  v  r  1 1.  79 

3  Cfollaudatuminuocaui  Iehouam:&  ab  inimicis  meis  fui  Ji 
beratujs. 

4  CircUndederantmefunesmortis:&  tonentes  Belialter- 
ruerancme. 

f  Funes  fepulcri  circundederant  me :  prxuefterant  me  la- 
quei  mortis. 

6  ln  rjnguitiameainuocauiIehouam,&adDeum  meumcla 
maui:  audiuitexpalatio  fuo  vocem  meam;&clamormeusin 
confpedueius  peruenit  adaures  eius. 

7  Etcommotaeit  &tremuit  terra:  &  fundametamontium 
nutarunt,&   icfc  mouerunt,quoniam  iraerat  ilij. 

8  A-fcendit  fumusperrUres  eius,&ignisvoraxexore>eius; 
pruna?  ardcbant  coram  eo, 

9  Ec  inclinauit  ca?los  &  defcendit  :  &  caligo  erat  fub  pedi- 
buseius. 

io  Et  vehebatur  fuper  Cherub,&  volabat,&  agitabatur  fu- 
pera!a~  venti. 

n  Pofuit  tenebras  latibulum  fuum  circa  fc ,  &  tabernacu- 
lum  fuum,tenebras  inquam  aquarum,nubes  astheris. 

u  Prze  fpleudore  coram  ipfo  nubes  eius  traniierunt :  graa- 
doadfnit&  prunajignira?. 

13  Tunc  lntonuit  ex  ceelis lehoua:  &  altiifimus  edidit  voce 
fuam,grandin;m  &  prunas  ignitas. 

14  Et  emiiit  fagittas  fuas,&  diilipauit  illos:  &  fulguramul- 
tiplicauit,&  diiiccic  illos, 

15  Tunc  apparuerunt  gurgitesaquarum,&  retectafunt  fun- 
damenta  orbis:  abinciepatione  tua  Iehoua  ,^.a  ftatu  venti 
hx  tux. 

16  Emiiit  manum  ex  alto ,  apprehendit  me,  <&  extraxitme 
ex  aquis  multis. 

17  Eripuit  me  ab  inimico  meo  porente,&  ab  odio  habcnti- 
bus  me,quonjamp!a2ualebantmihi. 

18  Prxuenerant  me  diQ  contritionis  mea? :  fed  fuit  Iehoita 
baculus  mihi. 

19  Eduxii:  mein  fpatiofum  locum  ,  &  eripuit  me ,  quoniam. 
bene  vult  mihi. 

2.0  Rependit  mihi  Iehoua  fecundum  iuititiam  meam:fecun 
cjum  puritatem  manuum  mearum  ifta  tribuit  mihi. 

xi  Quia  obferuaui  vias  lehouasmeque  impie  defciuia  Deo 
Weo> 


8o  P    5    A    L.      XVIII. 

Immo  oh  oculos  habui  leges  ab  eofancitas,  nec  eimftatuta  a  conjpc- 
flumeo  fummoui. 

Sedfinefuco  megefti  cum  ilio,neque  affeflibus  meisalioquime  extra 
recfifemitam  abrepturis  obtemperaui. 

Habuit  igitur  ille  mei  immeritb  ab  iftis  opprefii  rationcm ,  fy  infon- 
tem  me  refpexit. 

Benignumenimte  bcnignis,&  integris  integrumexhibes. 

Etficut  ijs  qui  fyncere  incedunt  tefyncerum  pr<ebes}ita  callidi  catti- 
diorem  te  experiuntnr. 

Nam  -vt  aliquando  tui  valde  vexentur  ,  tu  tamen  illosfernas ,  & 
fuberbf 'fe gerentes  improbos  deprinm. 

flinc  ille  fylendor,quo  facis  vt  depulfis  tencbris  jplendefcam. 

Tecifti  fiqnidem  -vtiftas  diffunhatesalacritcrfupcrarem,  &  obieclj 
mihi  moenia  tranfiUrem. 

Plana  enim  'via  escqua  Deut  nos  ducit :  fermo  Dei  efvpurgatifii- 
munomnes  ipfijidentes  Deus  quafi  clypetts  tuetur. 

Nam  quts  Deus  eftprzter  lehouamt&r  quis  eftpotens  prxter  Dettm 
noftrum? 

Is  merofiore  acclnxit.ty  njiam  mihi  coir.nrmiuit. 

^4*ilitatem  mihi  ccru»  ipfis  parem  tribnit,  meque  in  tutn  &  editif- 
Stnii  locts  collocauit. 

Manus  meas  docuit pr&liari,  &  tantum  mihi  robur  conciliauit ,  -vt 
axcum  a.reum  hifce  brachi<<  ma<  pofumconfnn^ere. 

Tu  mefcuti  tni  prxfidio  frnafti \rneqne  dcxlera  tua  labentem  pro  in- 
genti bemqnitate  tuafulciwfti. 

Tnfeciftivt  extraanguftias  fecurns inccJevem,&'  -vacill.uitcspLm 
tas  meas  rztinuifti. 

Itaque  hnftes  meos  perfeqtmtus  fum  &  affcqnuttn,  nec  prius  furn  re- 
ucrfm  quamtllis  adtnternccioncm  u 

Sicillosproftraui  ut  furrigcre  fe  non pqtuerini  pedibnsrnetsc.il- 
cati. 

Quia  videlicet  tantum  mihi  robur  fibminiftraftt ,  ot  quiin  tne  infuf 
rexcrant,pr£cipitcs  cecidsrtnt  mihi  ad pcdes. 

Fecifttvt  ccruicc n  rmhi  fe,  i^tda/npr/bnem.t,  -bi'[;perdiderim  eos 
quime  perfequebaatnr. 

Clamanerunt  tam?nfiteor,<&  quideia  ad  te  Iehoua:  fid  tn  illos  non 
ubcrafitjiequc  claxndntibm  reJpottdiJH. 
Itaque  cominui i(los> •vtptdueri  ftmdes  fuerint  quedifiipat  veM 
i  concHlc^tuianqHam  luium  quod Ped+bitl ambulantium  teritur. 


P     S    A    L.       X  V  I  I  L  $4 

%%  Omniaiudicia  eius  coram  me:&  ftatutaeius  non  abieci 
ame. 
Z3  Et  fui  integer  Cum  eo  :  &  continui  me  ab  iniquitare 

mea. 

t\  ttaque  repcndit  Iehoua  mihi  fecundti  iuftitinm  meam? 
fecundum  puntatem  manuum  mearum,coram  oculis  this. 

25  Erga  benignum  exhibes  te  benignum:&  erga  virum  in« 
tegrum  exhibes  te  integrum, 

%6  Eiga  purum  exhibes  te  purum:&  aduerfus  diftortura  te 
diftortum  pra^bes. 

%7  Itaquepopulumoppreliumferuabis:&oculosfupeibo$ 
deiicies. 

18  Ideo  accendis  lucernam  meam:  Iehoua  Deus  meus  illu, 
ftrat  tenebrasmeas. 

Z9  Nam  per  te  cucurri  expeditus:&  per  Deum  raeum  tran- 
iiliui  mcenia. 

30  Dei  integra^via  efbfermo  Iehoux  excoftus,  clypeus  eft 
omnibus  confidentibus  in  ipfo. 

3[  Namquis  e/£Deuspr*eterIehouam  ?&  quispoten$pra> 
ter  Deum  noftrum? 

31  Is  Deus  accinxit  me  robore,&  complanauit  via  meam. 

35  Ada^quauit  pedes  mtospedibus  ceruarum  :  &  fuper  arces 
meas  ftatuitme. 

34  Is  eft  qui  inftruxit  manus  meas  ad  pra:lium:adeo  vt  con 
tereretur  arcusxreus  brachiis  meis. 

35-  Et  pra»buifti  mihi  fcutum  falutis  tux,  &  dexcera  tua  ful- 
ciuit  me:&  benignitas  tua  auxit  me. 

36  Dilatafti  greffiw  meos  fubtus  me  ,  &  non  nutarunt  tali 
mei. 

37  Perfequutus inimicos  meos,comprehendi  illos:nec funa 
reuerfus,donec  confumpfilTem  eos. 

38  Percufli  eos ,  nec  potuerunt  furgere  :  ceciderunt  fubtus 
pedes  meos. 

39  Nam  prascinxifti  me  robore  ad  bellum:fecifti  fubtus  me 
curuari  infurgentes  aduerfus  me. 

40  Et  inimicorum  meorum  prasbuifti  mihi  ceruicem:&  0- 
iores  meos  perdidi. 

41  Ciamarunt ,  nec  adfuit  eis  faluator ;  ad  Iehouam,  &  non 
refpondit  eis. 

41  Et  comminui  illos,vt  puluerern  coram  facie  venti;ficiic 
lutum  platearum  attriui  eos. 


%t  MAL       XVIII. 

Qiihietiam  a  domcfticv  &  inteftinU  tttrbts  me  iiber^afti :  atque  adeh 
fecifti  i)t  inventes  mihi  antca  ignotas  imperium  obtineam. 

J<rnoti,i>i'jHamt populi  tubcnti  ntibi  obtemperant,  &  alimigen<e pt& 
meiu  (efe  rnihi  inuiti  fttbijcittnt. 

^lienigenu  concidt-runt  animi ,  adeo  *ut  infuis  qttoquc  remotifiimit 
prtfidijs  jlnt  confternati. 

Viuat  Jehaua-agncfcalur  &  colattir  ab  omnibmftcttti  meretur,pr£- 
ftdium  illud  fneum:Detu  liberator  meut  'vbique  prxdicetur: 

D.eMJncjttamjlle  mem  rvindex,(ef  qui  tot  mihi populos fttbiecit. 

Ttt  me  afferuifti  ab  inimicts  meir.eruifti  me  ab  tjs  qtti  in  me  infurre- 
xerant,&  illi  homini  truculentocripuifti. 

Propterea  te  inter  extera*  gentes  ipfas  celebrabo  ,  &  nomini  tuo 
pfillim. 

Namcerte  Rcgem  tuum  magntjtce  fcruafti ,  neque  ipfum  duntdxat 
IDauidem  rcgem  abs  te  vnclnm,fed  etiam  eitu  fobole,  perpettto  man- 
ptram,fingulari  bcneficio  ajfecijfi. 

Idem  Pulmu.sdecimus  octauus,<5Jcolps  tetraftroplios.Ver- 
iiis  primus  fecundus  &  tertius  Choriambicus  tetramcter. 


vv  -      -vv  - 


Quartus  Choriambicus  trimetcr. 

—      —  vv  -      V  — 

i   >-p*E  toto,aIme  Dcus*,pe<5tore  diligarn, 
X   Firmum  o  prcfldium  &  ccrra  falus  mca, 
Tn  fecura  mihi  arx,incjuc  pcriculis 
Tutum  perfugium  milii. 
•2   Tc  vitam  incolumis  vindice  rranfgo, 
Tu  totus  mcus  cs,tu  vclur  cdita 
Rupcs,cuius  cgo  prxfidio  truccs 

Mundi  defpicio  minas. 
Tu  fcutum  folido  tcrgore  multiplcx, 
Tu  cornu  rigidum  cuius  ab  impctu 
Detrudi,arce  velut  tutus  ab  ardua, 
Hoftilcs  vidco  globos. 
j   Xmpendctquotiesduraneceflitas, 
Laudes  ecce  tui  concino  Numinis: 
JLt  mox  tota  fugam  corripit  hoftiu m     ' 
Oris  vi&a  phalanx  fono. 


1?     S    A     L.       X  V  II  I.  83 

43  Liberafti  mea  feditionibus  populi:  impofuifti  me  caput 
gentibus:populus  cjuem  non  noram^factus  eft  feruus  mihi. 

44  Ad  auditum  atfris  obedirunt  mihi.-alienigena:  mcntiun- 
tur  mihi:  ' 

4f  Alienigenseemarcuerunt,&confternati  funtepenetrali- 
bus  fuis. 

46  ViuatIchoua,&  benediftajlt  rupes  mea  :&  exaitctur 
Deus  d»torfa!utis  mea?. 

47  Deusqui  dat  vindi&as  mihi:  &  fubdit  populosfub  me. 

48  QuuTie  aiTeruiftiab  inimicis  meis,  &  ab  infurgentibus 
in  me  eruifti  me:^  a  viro  violento  eripuifti  me. 

49  Propterea  cekbrabo  te  mter  gentes,Iehoua:  &  nomini 
tuo  pfallam. 

50  Magnilico  liberatori  regis  fui  ,  &  cjui  prseftittt  miferi- 
cordiam  vncto  fuo  Dauiu,&  eiusfoboliin  pcrpetuum. 

PSAL.     XVIII. 

Diligam  te  Domine,&c. 
Carm.gen.i. 

I   *HT"*  E  Deus  alme  colam^te  totopeciore  amaho 
%     X   San^iepares^meavis^rneafolapotetiayturris% 
Prafidiumijpes9&  rebusfolamcn  in  artlis* 
Tu  clypeutytutela  mihi^tu  certafalutis 
Ancho  raytuftatio  tutiplacidifsimapo  rtus. 


i 


Namfimulatcjuetuas  in  laudes  ora  refoluo 
Te  venemnspacemquepttens.  inimica  facejfunt 
Arma^falm-iplacidipiue  comespax  aduclat  alis* 

F.ij, 


$4  P    S    A    li      XTIIli 

4  Prsefenti  exanimem  mortis  imagine 
Vndarum  obruerat  more  furentium 
Hoftilis  rabida  concita  vt  manus, 

Vnius  mifcri  in  caput. 

5  Iam  vira  indomitis  vi&a  doloribus, 
Horrebattumulifrigora  proximi, 
Iam  mors  compedibus  cruda  tenacibus 

Inftabatmifero  mihi. 

6  Iftis  quid  facerem  rebus  in  afperis? 
Ex  imis  Dominum  faucibiis  inuoco, 
Etquantafierivocepoteft,Dei     • 

Supplex  fubfidium  pcto. 
Ille  autem  fuperum  fede  fcdens  procul, 
Oamores  qucruta  vocis  inaudiit, 
Nec  noftris  precibus  pra*buit  optiraus 
Aures  indocilcs  Patcr. 
y   Commotifubiio  fubDominipedes 
Mugitu  horrifico  contremuit  folum, 
Atquc  immota  fuo  pondere  montium 
Molesfubfiliit  grauis. 
8   Ipfe  atram  nebulam  naribus  igncis 

Flammarumqucglobosfaucibus  cuomit. 
Et  hte  pauidum  terrifico  ruens 
O  bem  fulgure  verberat. 
q  Conuerfis  trepidans  cardinibus  folo 
lllabi  fuperum  vifa  potens  dotnus, 
Dein  celfo  ipfe  pater  vertice  defilit 
Atrisnubibus  infidens. 
io  Hinc  fratrum  aligenim  tci  ga  premcns  eques, 

Vvntorumque  furens  concitus  impete, 
II  Nimborumpiceoturbineconditus, 

Tranauittrepidum  aera. 
ll  Nigrantes  nebulas  fiammea  vis  micans 

'3* 


I»    S    A    L.      XVIII.  8j 

i  lam  me  lethiferA  mors  circumuoluerat atra 
Cafsibus-iobfeffum  mm  me  torrentibus  orcus 


5    Impediebat  aquis^ftygia  iam  compede  vin&us 
H&rebamjaqueoque  pedem  retinente  trahebar: 


6  Htc  egodeprenfus^fupp/exque  humi/tfqtte  vocaui 
Voce  Deum-i<&  dubiis,clamatti adfidera  rebus. 

Illefuperfolio  refidens  flammantis  o/jmpi 
Audht  orantem.poftquamperuenit  w  altum 
Clamor%  &  attentas  adueriit  tpteftibiu  attres^ 


n  Protinus  e  vu/tu  Domini  Conterrita  tellus 
Intremuit^montefque  caua  compagefoluta 
Nutarunttpenitufque  imisfremuere  cauernis. 

8  Fumeus  afflatu  de  naribus  aftus  anhelo 
Vndabat:  rapida  contorto  verticeflamma 
Orefluunt-)  viuaque  animant  attaclafauilla. 

9  Vtquefuum  Dominum  term  demittat  in  orbemy 
Leniterindinat  ittffum  faftigia  ca/um  : 
Snccedunt  pedibus fufca  caligtnis  vmbr<z. 

10  Ille  vchens  cnrrn  vo/ucrhcmflammcHs  ales 
Lora  tencns  leuibtss  ventorum  adrermgat  a/isy 

11  Se  circUmfnTfto  nebularum  inuoluit  amttlu^ 
Pratendttque'cauupicem.fH  nvhibus  vndas. 

12  Acribw  ex  ocu/is  vibratajpicu/afiamma 
Difcutiunt  trifies  c/arofnlgore  tenebras.*' 
Inde  ruit  cYfpitans  lapidofd  grandinis  imber-i 
Dtfcurfantque  vagafimtofa  voluminafiamma* 

F.iij. 


S6  t  s  A  t.     x  v  1 1  i: 

33  Dirupit  medias,mix?aquc  grandine 

14  Tempeftas  cuneosfunditus  hoftium 

Teliscontudit  igncis. 

15  Miffis  terribili  fulminibus  manu, 
Immanis  potuit  tum  marisalueus, 
Et  quicquid  pcnituspartcfub  infima 

Mundipondcra  fuftincr. 
Tanta  eft  terrifici  visjuperum  Patris, 
Mortalcs  quoties  foruidus  increpat, 
Et  mundum  horribili  cum  fremitu  ferox 

Iratcrribiliquati;. 

16  Tum  vcr6  e  mediis  nubibus  Optimus 
Exerta  arripuit  me  miferum  manu, 
Ereptumcj.uecauigurgitibusmaris, 

In  tutoftatuitPater. 

17  Sic  mc,terribilis  quem  furorhoftiurn 
Victricis  pauiuum  faruitia?  metu 
Crudae  condiderat  iam  tencbris  necis 

Seruauit  fupcrum  Pater. 
iSSiccaptum  mediifqueimplicitum  plagis 

19  Fulciuit,valicaquc  cxplicuit  manu, 
Qui  mc  prse  rclicjuis  vfquc  fibi  Dcus 

Charum  mirificus  fouct. 

20  Sic  infontcm  animum  nempe  rcmunerat> 
Etpuraspenitus  fljgitii  manus. 

21  Eius  quippe  vias  fedulus  inftiti, 

Omniperfidia  procul. 

22  Eius  perpetuo  lcgibus  incubans, 
Defixisin  eumluminibusfteti, 

23  Et  frenans  animi  prouidus  impctum 

Vixi  criminisinfcius. 

24  Infontem  hunc  animum  nempe  remuncrat, 
Et  puraspenitus  fLgitij  manus, 

2.5  Pr«- 


-    P    S    A    L.         XVIII.  S? 

tz  At  vero  vtfanftofermonefilentia  rupit9 

Protinm  homfico  tonitru  azlum  omne  remugky 
Grandinis  &crebra  tellm  crepitante procella, 
Pulfa  fonat->ruptifque  micant  e  nubibm  ignes: 
XA  Flummifencque  volant  magnum  per 'inane fagittdt^ 
K  Fulguraque  wgeminant :  laticum  concuffa  lacunai 
Pandit  hians  telim^&fontibm  ora  relaxat: 
Succutiturque  pauens  &fundamenta  reuelat% 
Et  referat  chaos,Aeternific  vox  tonat  orzs9 
Sicformidandcegrauefpiritm  infremit  ir<t. 

16 1 lle  falutiferam  porrexit  ab  dthere  dextram^ 
Et  me  de  rapidupeteuntem  fuftuih  vndx: 


iy  Hoftibm  eripmt  va!idis>&  acerbapotentum 


18  In  me  odia  elufit.-quum  meftudiofanocendi 
Temporibm  duris  tacafram  artepetebat^ 

19  Auxiliumtuht,  &  rebus  patcfeat  in  arUis 
Latum  iter^  eleBwnque  a  morte  reduxit  amicum-. 

20  Scihcet  tmmunemfceleris^  tnentemque  manumqu^ 
Afpexit  Deus\&  merito di/natus  honoreeft. 

21  Qmppe  nec  impietas  necp  raui  crcdulus  erro  r 
Auertere  meosrefio.  de  tramit  e grefus . 

22  Ante  oculos  mihi  lex  Dominiymihi  iuffa  verendti 
25  Sempererant  animo  prxfentia.fimplice  vero 

Qaudebamfraudifque  illofub  tefte  voluntas 
Liherafiagitiumi&fcelemm  vitauerat  artes* 
2  4  Lrgo  mihiwtegm  fruEtum  hunc  deccrpere  vit<& 
Aiumficus  ded/t>&  cjui  confpicit  omnia  iuftus 
Arbiter inmcuam  asmulauit  munerevitam. 


88  t  s  A  l.    x  v  ii  r. 

25Pr£ftansvfqucbonisfebonum,&integris 
Integrum  paritcr  probans. 

26  Nam  cui  pura  animi  fimplicitas  placet, 
Purum  te  pariter  fcntict>6  Dcus. 

Et  quem  praua  iuuat  calliditas,fuis 
Hunctu  fubruisartibus. 

27  Ergo  tu  miferos  cripies  malis, 
Elatorum  oculos,6  bone,deprimens, 

28  Me'que  iftas  mifcre  pcr  tencbras  vagum 

Splcndoreirradians  tuo: 

29  Hoftiles  retudi,te  ducc,copias, 
Mequc  ipfe  oppofitis  mcenibus  intuli. 

30  Nam  quacunquc  vocas,tuta  via  eft  tua 

Voce  vtpurius  eftnihil. 
Sperantes  c! ypeo,tu  Deus,obtcgis. 

31  Tepra?tcrfiquidcm,maximc  miDcus, 
Quis  ccelo  Dominus?quis  Dcus  eit  folo? 

Quis  vi  cunclipotcns  fua? 

32  Vires  ccce  mihi  fuppeditas  potens, 
Coeptis  vfque  mcisfollicite  fauens, 

^  Quo  ductore,ferus  ccu  cuper,ardui 

Scdivcrticisincola. 
34 Pcr  te  hsec  cft  habilis  dcxtcra  praliis» 

Arcusdextrapotcnsrumpereferrcos. 
35  Scd  quod  viuotamcn,viuotuovnius 
Frctus  pra(idio,Patcr. 
Labentem  tua  me  fuftinuit  manus, 
Summis larga  marius  me  cumulans  bonis: 
3<5Et,ne  qua  titubans  corrucrcm,viam 

StrauiftifaciJismihi. 
37  Vi&or  terga  fcquensillicet  hoftium, 
Comprchcnfos  penitus,te  duce,contudi, 

FixcSf- 


T    S    A    I.      X  v :  I  X.  $9 

2«  Quifcfuefuisfibi  teconformat moribm:erga 
Innocuum  innocumyte  fentit  amicm  amicum-, 

26  Inque  bonos  bonm  es.ma/e  catttai  captiorartes 

27  Arttbm  e/udtsAuro  in  difcrimineferuas 
Res  humilispopu/i  affliclas%ocullquefuperbos 

28  Deijcis  e/atifaftm.tuplebis  ab  im& 
Ccetibm  ereptum  celebrime  in  luce  reponis: 
Illuflrafcjue  meas  c/arofp/endore  tenebras, 

29  Te  duce perrumpoflorentes  £repha/angest 
A/taque  turrigerifuperofaftigia  muri. 

30  Sciiicet%vtfianclm  Dem  eft,fuafigna fequutis 
Santtafa/utifer&paxdit  compendia  vit&. 
Illim  Aterno  quicunque  effluxit  ab  ore 
Serrtio  repurgatoflammisfinceriorauro  eft. 
Illefuo  c/jpeofida  fpe  peclorafu/ta 
Protegit^aduersifque  vetatfiuccumbere  rebm. 

31  Dicite  qui  co/itis  picli  /udibria  trunci^ 
Aut  ebur  in  varias  autfaxa  excifafiguras* 
Ecquis  in  <&thereo  rerum  moderatur  o/ympo 
Fr&na  alim  Dominmtquis  terr*  temperat  orbem 
A/ter<>&  inuitla  qu&  vultfacit  omnia  dextra? 

32  Ilie  Dem  viua  mihi  vi  corroborat  artm, 
Ofienditque  viam  macu/ofa  /abe  carentem. 

33  Mepedibmfecit  celeri  contendere  ceruoy 
Et  procu/ 'afieuis  fubduxit  in  altapericlis: 

$4- Et  traclare  manu  duro  in  difcrimine  belli 
Arma  dedit -faci/ufo/idoque  ex  <ere  rigentewt 
F/etlere  &  inflexum  confringere  viribus  arcum. 

35  Ille  falutifcri  totum  munimine  fcuti 

Me  tegity  &  dextra  nutantem  fz/ctt  &  augetf 

$6  Largus  opi<:perque  infidiis  obfeffa  viarum 

Pandit  tter  tutum->prohibetq?4eperinuiap/antti$ 

37  Offenfo  tttttbarc  gm du,  Teperfequor hoftes 


5>&  V  s   A   l.     x  V  r  ii. 

Fixofque  innumcris  vulneribus,meis 
Prelsi  calcibus  impios. 

38  Hos,inquam,ipfe  tuo  rcbore  pra?ditusj 

39  Morti fub  pedibus  perdomitos  dedi, 
^oNudum  quura  iugulum  tutemet  hoftium 

Cultrisfubiiceres  meis. 
41  CIamarunt,fed  cnim  nullus  inaudiit, 
Aufos  quinetiam  quem  toties  Deum 
Spreuei  c,in  mediis  propitium  fibi 
Inclamarepericulis. 
^iQiialis  tiuboruenspulueream  rotafc 
Nubem,talis  eos  fcruidus  impuli: 
Et  ftratos  medij  ccu  triuij  lutum 
Contriui  pedibus  hros. 

43  Tu  me,quum  populusproruerct  furcns* 
Scruafti  vt  populis  pracficercr  cnput, 
Ignotifqucadco  gcntibusimperans, 

Alto  iuradarcm  ex  throno. 

44  Quin  noftri  fonitu  Nominis  cxciti, 

45  Jgnoti  properant  &  Iicct  afpcro 
Colla  vltro  prouidi  rubiiciunt  iugo, 

Blandis  non  fine  vocibus. 

46  Viuc  a?terne  Deus,cundipotens  Deus: 
Tc  laus  nanque  decet,gloria  te  decet, 
0,qui  mc  toties  iam  vclut  obrutum 

Seruafri  incolumcn,Deus. 

47  0,quo  vltore  caput  tollcre  iam  licet, 

48  O  noltro  populos  fubncicnsiugo, 
0,quoaucl;orcfcTorlibcrab  hoflibusj 

Illiqire  erutusimprobo. 

49  Eia  te  populos  vfquc  pcr  vltimos, 
/Eternum  cclebri  carmine  concinam: 
Tenoftra  ex  humcro  pendula  barbitos 


yEtcr- 


P    S    A    L.       XVIII,  & 

Aujpice,difiecios  comprendo:nec  ante  reuertor 
Qudm  cecidere  animi  frafla  virtute  minaces-» 

38  Affufique  cadantpedibm^nefiurgerepofsint 
Rurfiu,  &  antiquatarmi-s  reparare  ruinas, 

39  Tu  mihi  diffundis  viuumpermembra  vigorem? 
Et  validos  crudo  dtflendis  robore  neruos, 

Tu  bellare  doces.tu  me  quicunque  lacefsit 

40  Sternis  humi^trepidofquefuga  mihi  difiicis  hoftes* 

41  Clamantes  ncmo  exaudit \D 'ominiprece poficunt 
Auxilium  -auerfiim  negat  implorantibm  aurem* 

42  Hos  ego-iCeu  verfat  bored  violentia  nubem 
Pu/ueream^impello->&  turbatisfenddm  infio: 
Etpedibmprcmo^ceu  coenum  deforme  lutofis 

43  Conteritur  triuijs.Tumefine  nomineplebis 
Contemptu  ereptum^populos  frmnarcfuperbos 
Imperiofacis-i  &famulas  mihi  tendere  dextras 
Per/ongtnqua  iubes  ignotas  oppidagentefy 

44  Attonitasfam<z  nouitate>&  nornine  tantum 
Audito:&  blandis  verba  affentantia  linguis 

45  Ftngunt^nec  tutisfatis  audent  credere  muris, 

46  Lam^honorjmperium  Domino^qui  roborecintlum 
Ale  tegityincolumemque  rapit  de  mortepropinqua, 


47  Qjumihiperfidiamfce/eratam  v/tricibm  armi, 
Frangere  dat^popu/ofquefacit  parere  volentes: 
Securumque  vetat  belli  trepidaretumultm, 

48  Qui  mihi prafidio  efiypopu/i  quum f<aua  rebellis 
Irafurit^mentifque  maLzfcelerata  retundit 

49  Confi/iatErgoferam late tuafaciaper  vrbes 


9%  V    S    A    L.      X  IX. 

yEtcrnis  numcris  canet. 
50  Te  cjui  vnftum  caput  hoc  vindice  dextera 
Seruafli  toties  munificus  tibi, 
Noftris  quin  etiam,feculain  vltima 

Firmans  tanta  ncpotibus. 

Pfalmm  decimw  nonitsy  Jifctv3ix.oGy  Damdis* 
Argttmentum  &  vfw. 

Docet  nos  hic  Pfalmus  vniuerf.e  verx  Theo!ogia»  fummam,cuius  fi- 
nis  efljtum  Dei  ipfias,  tum  duiini  cultus  eam  habere  notitia  qua  fiamu* 
xttmx  vitx  participes.  Ait  igitur  homines  Dci  gloriam  ac  maieftatem» 
id  efiYinterprete  Paulo  Rom.1.20.)  anernam  ipfius  potentiam  ac  diuini- 
tatem  ex  ipfo  cxlorum  confpectu,&  dterumacno&ium  vicibus,acprae- 
fertim  Solis  aurco  fplendore  terrarumorbem  curfu  inenarrabili  collu- 
fhantis  doceri,  vt  nemo  poffie  ignorantiam  illius  pr.xtexere  ,  quem  lo- 
cum  Apoftolus,tum  eo  quem  citauimus  Ioco,tun>  Ae~t  i4.i7.pertra£tat. 
Sed  addit  hominti  ulia  longe  perfectiore  patefactione  mdigere,  qux  & 


Eiufdem  Pfalmi  decimi  noni 

P  A  R^A  PHRASIS. 

COFU  tnttrrant  Dei  glonam  ,  &  expanja  illa  coeleftium  otbium 
machtna  rio  ab  alio  qnam  Deo  tpfo  crearife  potuifle  teftiflcatur. 

Dierumac  nociium  altcrnantes  vices  fapienttfy.mi illius  optjicn  po~ 
tentiam  quafl  tx  ampitftma perpetudque  fcaturigine  nobts  haurien- 
dam  fubmintftrant. 

Q**Kn  ttiam  quafi  canorum  -vocem  edunt  cceli ,  qn£  ab  omnibns  cu- 
infcunquc  dialccligentibitf  pempiatur. 

Nam  <&  illa  ipforum  exaciifima ftruclura ,  <&  conftantifimis  cer~ 
tifque J]>atus>depnitns  motns,  quo prxfertim  Suln  nlud  immefum  cor 
pus  ambitu  coelorum  quafi  tabernaculo  tefiti  circunfertur^omnes  mor- 
tales,ab  vtw  mundi  extremo  ad  alterUtnjelati  canora  i/oce  compellant. 

Solquidem  ipfc  fyonfi  ^emmts  &  auro  refui»'etn  &  ex  thalamo  pro- 
deuntn  Jpeciem  refgrens ,  (y  uelutirobuftus  quidam  athleta  fefe  ad 
dccurrendum  fladium  ■vibrans, 

Ab  ima  immenfi  illim  Jpatij  extremitate  ad  alteram  indcfeffo  & 
tnenarrabili motu  decurrit-.nec  qttifquam  efl qui illitts  xftum  effugiat. 

Sed  aliti  prxterea  loge  excellctioremammo prorfvts perfef\u>  magiftru 
hutus  fapittidt  habemm:dofirina  ■vidciicctc^litm  nobts  patefacla  & 
**  Deopr*fcriptc1,qn£  nos  plane  in  intevrit  reftituit :  qua  omne  falutts 
noftra  confilimn  Iehoua  certb  nobis  paiefecif.omnes  deniqtteJummodo 
fu£  infiptetixfxbi  confcijjQcilesfefe prxbeant^erafapicntia  mflruit: 

Doilrinam 


F   S    A    I.     xix.  93 

Finitimat.femferque  meo  celebrabere  cantu 
50  SanBefarens^regem  qui  durafer  omnia  tutum 
Effe  iubes^cumulafqm  ofibm:flenoquefauore 
Iffum-i&ferfetuumfobolem  amfletteri-s  in  auum* 


eadem  illa,&  Dei prauerea  voluntatem  perfpicue  commoTiftret: 
confcietiam  denique  noftram  lethali  peccatcrum  vulnere  fauciam  tran- 
quilletiiicut  docet  Apoftolus  copiofc.  i.Cor.i.2t.&  demceps.  H.tc  au- 
tero  no  aliunde  doceri  nos  afh"rm3t  quam  doftrma  nobis  c.xlitu*  ab  ipfo 
tradita,  veram  illam  fapientiam  non  modo  verbis ,  fed  etiaui  reipfa  no- 
ftrisanimis  infiger.te,vtxternalxtitia  nosexhilaret.  Haec  autem  vis 
quum  tota  fit  Euangelii ,  liquet  Dauidem  praecipue  de  hac  dinini  verbi 
fcripciparte  di(Terere,&  de  gratuita  peccatorum  remiffione  concionari, 
qua:  tunc  erat  legalibus  cererooniis  adumbrata  ,  nunc  vero  nobis  eft 
tum  ab  ipfo  Chnfto,  tum  Apoftolicis  epvftohs  plenifiime  ac  manifeftiC- 
flmc  explicata. 

Eiufdem  Pfalmi  dccimi  noni 
Interprbtatio. 

1  /~>  OEli  enarrant  gloriam  Dei:&  opus  manuum  eius  an- 
V->nunciat  illa  expanfio. 

z  Dies  diei  eruclat  verbum  :  Cc  nox  nocti  indicat  fcien- 
tiam. 

3  Non  efi  fermo  neque  Ioquutio  vnde  non  audiatur  vox  \[- 
lorum. 

4  Invniuerfam  terram  exiuit  regula  eorum  :&  adextre- 
raitatem  orbis  verba  eorum  :  Soli  pofuit  tabernaculum  in 
cis. 

5  Et  ipfe  egreditur  tanquam  fponfus  ex  thalamo  fuo:  exul- 
tat  tanquam  vh  robuftus  ad  decurrendam  viam. 

6  Ab  vno  extremo  cxlorum  egrclun  eius:  Sf.  circuitio  eius 
e/rfuperaxibus  eoru.-nec  quicqua  abfconditur  a  calore  eiu>. 

7  Doctrina  Iehouse e/?perfecl:a,reftituens animamrteftimo,- 
nium  Iehoua:  certum,fapientcs  faciens  paruulofc 


94  P    S    A    l.      XIT, 

DoSirinam  Inquam  k  Deo  confiitutam-.qm  plane  ac  perfyicuc  docet 
rettamfelicitatn  viam ,  animas  folidogaadio  recreat,  &  njeraluce 
mentit  oculos  rtltiftcat. 

frf£c  enim  efiqu£purum  ac  innariabilem  Deicultum,  &  plane  iu- 
fiam  ac  omnilabe  carentem  colendi  Ichou£  rationem^commonfirat. 

Quiddam  certe  omni  auro  quantumuis puro  pretiofim ,  <&  omnibtis 
mellisfauisfuduitts. 

Sic  enim ferui tuij ehonayqua*jia fit  eisincedendum  erudiuntur,&1 
tjui  illam  injifiunt,te  iandem  munificentifiimnm  experiuntur. 

Sed  eheu  quts  tailem  erroresfuos  intelligat?  Tu  me  igitur  ab  ifiis  qua 
ne  nojfe  quidem poj]um,clementer  abfoluito. 

Sed  &  meferuum  tuum  ne  patitor  ab  efirenibm  illis  affeflibtts  frt- 
perari :  facito  potiu4  •vtinteger  <&  afcelcribns  inmmnis  hanc  -vitam 
exigam. 

Vt  nec  quicqttam  loqtsarynec  animo  cogitem,quod  tibi(in  cuias  con- 
(peclu  confifio*)jit  ingratum:  tibi,inquamyIehoua,propugnat<>ri&  li- 
beratorimecr. 

Idem  Pfalmus  decunus  nonus  dicolos  tetraftrophos.Verfus 
primus,fecundus  &  tertius,fapphicus  hendccafylUbus. 

_  u _,  y  y         _  y         _jy 

Quartus  Adouius. 
—  w  — 

i  TLIaccelorumirrcquicta  rnolcs, 
XEt  folo  cx  imo  fapcros  ad  axcs 
Curua  quod  mundi  /patia  vniucrfi 

Complet  inanc, 
Arteinaudita  artificis  fuprcmi 
Clamitantfcfefabrefactaquondam, 
Cuius  aetcrnum  dccus  vfque  totus 
Perfonat  orbis. 

2  Claraluxlucem,&  tcnebraetenebras 
Mutuo  nexisvicibusprementes, 
IncJyti  alterno  celebrant  Parcntis 

Carminclaudes. 

3  Barbaras  vfquam  regio  ncc  vlla 

Sic  alit  gentcs,nequcant  vt  iftas 

Afleaui 


P    S    A    L.      X  IX.  9% 

8  Stztuto lehoux funt  recta,  ex  hilarantia  Cor :  pra*Ceptum 
lehoua?  purum  i/?,illuftrans  oculos. 

s>  Timor  Domini  iincerus,  permanensin  feculutti :  iudicia 
lchoux  funt  veritas:&  pariter  iufta  comperiuntur  omnia.     | 

10  Optabilioraauio&quidem  obnzomulto;dulcioramel. 
le&  fauiliquaminc. 

n  Nam  ieruus  tuus  circunfpe&us  redditur  in  illis:  in  cufta- 
diendis  illis  merces  muka. 

i%  ErroresquisintelligitJaboccultis  mundame. 

13  Etiama  fuperbiis  contine  feruum  tuum  ,nedominen- 
tur  mihi:tuncero  integer,&  immunis  cro  a  fcelere  multo. 

14  Sint  tua?  voluntati  accommodata  verba  oris  mei,&  me- 
ditario  cordis  mci  coram  te  Jehoua,petra  mea?&  redemptor 
rneus. 

P  S  A  L.      XIX. 

Cxli  enarrant  gloriam  Dei,&c. 
Carm.gen.v  1. 

1  T" Nfanientis  gens  fpienti<ty 
JLAdditla  mentem  erroribics  impijs, 

Tot  luceflammarum  corufcum 

Ccrne  octtlis  animocjue c&Ium* 
Hinc  difcetfntdens  mamfuit  anifx 
Quitempla  olympiformcefiammjo 

Suffendit,&  terr&  capacem 

Et  pelagi  finuauit  arcum. 

2  Dies  tenebraiy &  t ene.br <z  dum 
Semperprementes  perptt  ua  vice% 

Nonfortuito  res  caducas 

Ire  monentper  mane  lapfu: 
Sed  tota  concors fabrica  perfnat 
Dei  tuentis  cunclo  potentia.my 

3  JVon  voce  quat  paMorwn  ad  aHTsz 


9$  '    V    s    A    t.      XIX. 

Afl£qui|oto  pcnitus  fonoras 
JJEtherevoces. 

4  Qutuw^atens  quacunque  habitatur  orbis, 
>    Legibuscertisagitatamolcs, 

Patris  seternircfonet  canoro 
Gutture  Numen. 

5  Quale  vernantipudetoretoto 
Prodiens  coniux  thalamo  futurus, 
Talis  eoa  procul  aurcus  Sol 

Surgitab  ora. 
QualerobufKifque  agilifque  curfor 
Euoiat  prscceps  ftadium  pcrcrrans, 
Vitimis  donec  fpatiis  fuperbe 

Vidor  anhelet: 

6  Talefplendcnti  properansab  ortu 
Sol,rapit  fefc  occiduas in  vndas, 
Torrido  late  populos  adurens 

Fcruidusaeftu. 

7  Orbefed  toto  fupero  infcroque, 
Legeniliil  purum  magis  cfficaxque 
Molc  curarum  recrcare  rcflas 

Vndiquementes. 

8  Fida  quse  interprcs,fupei  ilm  Parcntis 
Pandit  arcanum,fapientiamque 
Infimis  pra?{tat,tnmida  teroccs 

Mente  repellens. 
Ha:c  itcr  recti  docct,atque  puro 
Gaudio  mentcs  cumulare  certa, 
Quanlibet  carcos  recreat  perennis 
Muncrelucis. 
p   Hsecpiummonftrat  Dominitimorcm, 
Nulla  quem  pofsint  abolere  feda: 


Tra- 


P    S    A    L.       XIX.  ?7 

PeYueniatflYepitu  maligno. 

4  Nam  nec  remotubarbara fintbus 
Gens  vlla  terras  incolit  vltimas^ 

Qu&  nefciat  certa  meantis 
L  ege  poltflabilem  tenorem» 
Qujs  nocle clara  lumineflammeo 
Se.nper  micantes  nonflupeat  globos? 

5  Aut  mane  caflrisprodeuntem 

Quum  rutilo  videtaxefolem? 
Siue  ille  eois  fluBibus  cxerit 
Vultw  decoros^fponfu  vti  nouus 
Auro  refulgens,gemmeaque 
Tempora  confpicuus  corona: 
Seu  quumfugacem  pr&cipitans  diem 
Curru  citato  tempora  diuidity 
Artufjue  virefcjue  impetumque 
Centimano  fimilis giganti. 

6  Abufjue  eoo  cardine  ad  vltimam 
JMetam  occidentisfiderapermeans 

Obhcjua^vitali  calore 
Cuntla  cYedtquefouetque  alitque. 

7  Sed  oYdo  YeYum  &  corisficuus  decoY 
Nonfic  tuentum  lumina  detinenty 

Diuma  vt  aYcanis  habenis 
Lex  animos  ad  honefla  ftetltt. 
Promijfafraudis  nefcia  lubric& 
Splendore  veripetloYa  roborant. 

8  HacpletiituY  culpa  Aquitate^vt 
Poenaiuuet  recreetque  damnum, 

Puro  recludant  lumine  lumina 
<}    pY<zcepta:puYo  Yeltgio  nitet. 

VeYenda  cultu^  quam  nec  annz* 
CmUa  dornam  minuit  vetufra^ 


$1  P    S    A    L.      X  X. 

Tramcs  h£Ccertus,penitufque  partes 
Rectusinomncs. 
jo  Huic  opum  cedit  pretium,&  corufca, 
Diuitis  cedunt  Ophires  metalla: 
Huic  apum  cedit  labor,  &  referta? 
Ne&are  cella?. 
li  Hanc  ego  intcntis  oculis  tucndo, 
Te  colo  fcruus  dominum  fidelis» 
Pra:mij  ccrtus  tua  quod  fequuti 
IufTareportant. 
12  Scd  quis  crrorcs  animi  euagantis 

Nouit?ah  clcmcns  Pater,oro,quicquid 
Sordium  cordis  tcgofub  recciTu, 
E!uc  promptus. 
jj  Impctus  mcntiscohibe  fcroces, 
Ne  ruam  faftu  dominante  prarccps, 
Qiiin  ab  hoc  grandi  potius  fupcrfim 
Crimincpnrus: 
I^.  Vttibi  carmcn,Patcrac  Rcdcmptor 

Cordc  quod  promptum  canimus,probctur: 
Scra  mors  doncc  tua  me  canentcm 
Facla  coronct. 

Pjlilmm  vifepmw^vxmao^  Dattidis. 

"mentum  &  vftts* 
Exemplum  precationis  piorum  fnbfeftoiiipro  fui  Magiftratus  falu- 
tc  in  fummis  prxferrim  periculis,qna!e  ilkid  fuir,quod  occafionem  hu«c 
Pfalmo  tribuirte  e*iftimatur,<lefcrfptura  2.Sam.u.&  i.Chron.J<?.ex  qua 

Eiufdcm  Pfalmi  viccfirni 

P  A  R  A  P  H  R A  8  1  S. 

EJFduJiaS  te  in  i?ln  difpcultAtibtts  /ehonajeque  inuocatm  in  tu- 
to  collocet. 
Prcl.at  e  (uncluAri.i  tibi  operil  l.ttnruijecjue  ex  Sionis  mote  fulciat. 
DexUret  fibi,  <n.itX4  ovlitiones  tucvsfuiffe  ,  holocanjhm  tuum  cceli- 
tta  cremans. 

Pnfief 


P    S    A    L.      XX."  99 

Decretafas  &  confcia  veritas 
Aftans  tabellisferuat  aheneisy 
IO    Iucundio ra  melle-,  &  au ro 
-     Et nitidtspotiora  gemmis. 


11  Signata  clauftrispefloris  intimi 
Seruus  tuetur  iuaiter  h$c  tum : 

o 

Non  infam  cuftodientem 
Quam  maneat  numerofa  merces. 

12  Errata mentis cjuis meminit  vavz,? 
Oua  deprehendet  vts  fitpientia? 

Ergo  repurga  quas  refudit 

Clarn  maculaifinuofiu  error. 
Ij  Facregna  cordis  ne  fibi  vendicct 
Vis  impotentis  dirafuperbia. 

Sicme  malorum  e  maximorum 

Compedibusfacile  exp/tcabis. 

14  Qu*  Iinguafundit  verba-^quod  mfimi 

Secum  volutat  mem  tacito^accipe 

P/.icatuSy  0  noftrxfalut  is 

ArXyDominuSiDettSi  &  rcdemptor. 

precnionehucquoqaefunt  dc£tr,nx  capitaprxcipue  eruenda, 
Deumefie  aucorem  &  conferuatoiem  politiarum. 
Stare  politias  ope  diuma,non  fortuito  nec  prudentia  mere  humana.         | 
Bella  quxdam  eflfe  «uita  ac  neceRaria. 
Piurimurn  interefle  intcr  impiorum  &  piorum  fiduciam. 


Eiufdcm  Pfalmi  vicefimi 
Inter.  pretatio. 
Xaudiat  te  Iehouadie  anguftiar.-exaltet  te  NomenDei 
Iacob. 

%  Mittat  tibi  auxilium  ex  fancruario:&  ex  Sione  fulciat  te. 
3  Memor  fic  omnium  oblationum  tuarum:&  holocauftuuj 
Wumjn  cincremrcdigat. 

Qjj. 


JE 


JOO  V    S    A    L.      XX. 

Vr&fiet  tibi  quod  defiderai,<&  impleat  quod  apudte  confiituifii. 

Vt  triumphemn*  abs  te  liberati,Iehoua,teque  Deum  nojbrum  erekVt* 
njexillis  celebremus^qui petitiones  omnes  regis  ipfis  concefferis. 

Et  certe  iam  re  ipfa  regem  abs  te  vnclum  conferuafii ,  iam  illum  ex 
iUo  ccelefiifacrario  tuo  exaudiuifii,&  potente  acfaluifica  dextera  tu<t 
fretum  tutatus  es. 

Natn  ifii  tttm  curribus  tmn  equis  fu'pi  fidunt:  nos  autem  vnicum  no~ 
men  tuum  memoramus. 

Itaque  illifracli  corruerunt,nos  autem  ercfliperfiamits. 

tyfJefio  Seruator.Rex  ille  nos  ipfum  inuocantcs  exaudi.it. 


Idem  Pfalmus  vicefimus  monocolos,vt  dccimus, 


I 


To  beatus,teque  in  his  negotiis 
Sanftum  Ifraelis  Numen  iliud  audiats 


1    Tibi  facratis  adfit  ex  palatiis, 

Te,inquam,Sionis  ab  arce  fulciat  potens. 


^    Prifcseque  pietatis  tua?  non  immcmor, 
Mifli  ab  alto  victimam  ignibus  voret, 

4  Votis  benignus  denique  afpiret  tuis, 

Tanta  vt  coronct  c/oepta  felix  exituss 

5  Reduci  vt  canamus  regi,&  his  precibus  ratis, 

Vcxilia 


P    S    A    I.      XX.  ioi 

4  Det  tibi  fecudum  cor  tuu:&  omne  Confiliu  tuu  implean 

5  Exultabimus in  falute  tua,&  in  Nomine  Dei  noftri  vexil- 
lum  erigemusrimpleat  Dominus  omnes  petitiones  tuas. 

6  Iam  noui  quod  feruauerit  Iehoua  vnclum  fuum:exaudiet 
cum  de  ccelo  fanclo  fuo,in  robore  dextera?  ipfius  efi&lus. 

7  Hi  in  Curribus,&  hi  in  cquisfyerdrunt:  nos  autem  nomen 
lehouar  Domini  noftri  memorabimus. 

8  llli  incuruati  funt  &  ceciderunt:nos  autem  furrcximus  8c 
eredti  fumus. 

9  Iehoua  ferua  nos:  Rex  ille  exaudiat  nos,die  quo  inuoea- 
mus  eum. 

P    S   A    L.     xx. 

Exaudiat  te  Dominus  in  die  trib. 
Carm.gen.ii. 
1   f~*\  Vntta  licet  ferro  latepopuletur  &  igni 
\^_jlnfandgentis  barbara  crudelitas^ 
Tu  ne  cede  malis^fed  contra  audentiorito. 

Moderatororbis  audietpreces  tuas: 
Vtque  bonm  dubiis  Iacobum  adjidera  rebus 
Cum  voce palmas proferentem  exaudiit: 
1    Annuet  oranti^  &  te  maieftate  verendi 
Nominis  ab  hoftefojpitem  tuebitur. 
Exadytoficro  arcanis  tibi  viribus  artus 
Firmabit :animum  de  Sionefulciet: 
3    Votafecundabit^memori  tua  munera  mente 
Seruabit :  omnisperlitabit  vitlima. 
Protinm  in  cineres  depafta  holocaufta  refoluet 
Inaftra  voluensftamma  lucem  ftlendidam» 
q.  Ille  aderit  cceptis, cafufque  in  p  rojpera  vertet9 

Euentafinget  omnia  exfententia. 
5    lam  tibiplaudemus  reduci^auckoremquefalutis 
Patrium  canemu*  patrio  ritu  Deum. 
Cuntla  Veogratesfora,compitay  templafonabunt: 
Nomenquefantlum  profequentur laudibus* 

G.iij. 


101  P    S    A    L.       X  X. 

Vcxilla  fandto  prseferamus  NuminL 

6  SeJ  quid  moramut?rcgis  en  fuicaput 

Seruauit  vnCiumlibcratoroptimus. 
Cadcftis  illum  cx  fcdc  iam  facrarij, 
Potcnte  vindicauit  aiTertum  manu. 

7  Hi  curribus  rldant,equifque  fortibus, 

At  nos  in  vno  gloricmur  Numine. 


8  Iam  faeuus  Koftis  iclus  ad  terram  ruit, 
Iam  nobilis nos  crigit  vicloria. 


o  Scrua  6  Dcus:  Rcx,  6  Suprcmc  ccelitum, 
Audito  voce  te  inuocantcs  maxima. 


Tfilmus  viceJimusprimuSjiu^aet^tiiocyDsiuidis. 

Argumentum  &  vfus. 
Dependec  liicPfalrnus  a  fuperiore  >  continens  videlicet  gr.iti.irum 


Eiufdem  Pfalmi  vicefimiprimi 

Paraphrasis. 

^~\Ou£  luitix  argumentum  -Re^i  tuo prxbuiJh,Iehoua,qui  robore 
'■-  ttto  fje  conferuatuw,  totu  -uirtbui  exultans  agnofcit. 
Tributjh  enun  cjttod  optabat,  ($-  quod  a  te  fni  prccibus  poTlulauity 
ipjl  concefifi. 

Immb  ettatn  tuis  benefcijs  cum  <&  corona  ex  auropurofacla  ipft  c.i- 
put prxcinxijh. 

fcfoc  i>num  enim  a  te  pctebat  'vt  -uiuus  &  incohimts  ex  hocbello  e- 
uaderi.t^u  tn  tiu  uttam  nwujuam  defituram  tribuijti: 

Tantam. 


'I>    S    A    L.        X*.  10$ 

Annuet  ille  pio  qmcunque  rogabitur  ore9 
L&tumquc  precibus  exitum  iufiis  dabit. 
6  Quin(fcio>  necfallax  animum  mihi  decipit  omen), 
Regem  reducetfofiitem  Dominmfuum. 
Mittet  opsm^fanEti  referans  facraria  c<t/iy 
Et  pr&potentiproteget  te  dextera. 
7    Gloria  fit  SjrU  turmai  numerare  curules, 
Axefquc  curuis  afperarefalcibus; 
Fidat  equis  lateque  vagis  difcurfet  habenls 

Sonante  Perfes  arua  fdens  vngu/a: 
Hi  cttrrus  &  equos  iatlent:nos  rebtts  in  arElis 
Deipotentts  nomen  inuocabimus, 
2  Illis  nec  currusynec  vis  pr&ftabit  equorum 
Nefcindat  vncis  vu/tur  artrn  vnguibits: 
Nos  humiles  fauor  <zthereus  penitufque  iacentes 
Tollet  -ifuosjuefuftinebit  numine. 
9  Tu feruator opem fer:  tufireff)icisyarma 
Necficia  cupimus,nec  timemus  hoftica. 
Re$J>iciet,popu/tquefui  Rex  optimus  omni 
Vocatus  horafiici/is  audiet  preces* 


^a&ionem  de  parta  infigni  vi&oria>quam  Dei  vnius  benignitari  ac- 
cepcam  refen  Eccleila>eandem  flbi  in  cxteris  difKcultatibus  opem  pdl- 
licens. 

Eiufdcm  Pfalmi  vicefimiprimi 

Interpretatio. 

1  TEhoiu,der6boretuobetaturRex:&  defalute  tiiaquam 
Ivehementifllme  exulrat. 

2,  Deiide rium  cordis  eitis  tnbuiiti  ei:&  qu  od  pro  tulit  labiis 
non  recufafti. 

3  Quinetiam  praraenifti  eum  benedi&ionibus  bonis:  impc* 
fuifticapiti  eius  coronam  auri  optimi. 

4  Vitam  petiit  a  te :  dedifti  ei  ampliationem  dierum  in  ft-* 
cuium&fempen 

G*iiij. 


104  p   s   a  l.     xxr. 

Tantam eftglorlam  hac  tua  defenfione  confequutttt>&  tantui  efthu-* 
iut  decorts  fplendor  quo  tu  illum  exornafti. 

Nam  certcfcciJU  •vtfingulare  ac  perpetttum  benignitatis  tnx  exem- 
plum  fit  omnibus  futurtt.n :  eitmqttc  fumme  fereno  tuo  'vulttt  intuittu 
exhilarajU. 

Qttnm  itaq;  Rex  n>ni  Jehoux  confidat,&  ab  'vnafummi  ilUtts  ZVtf- 
mina  clernentia  totus  pendeatfolium  ipfius  certe  nttnquam  labefitt. 

Comprehendit manmtua,o  Rex,hoftes  tuos:dextera,inquam,tua  ho 
ftes  qui  te  oderunt  ajjeqttetttr. 

Tu  iratns  illos  fomacibus  Jlammantibus  imjcies  ,  vt  illos  lehoua  ar- 
dore  ir£ fit<e pcnitus -vorttos  abfumat. 

Quinetiam  illorum  fobolcm  prorfus  deftrnes  ,  vt  nunquam  inter  ho- 
mtnes  appareant. 

Tu  enim  U  es  aduerfus  qnevi  mala  h&c  omnia  intentarunt ,  fy  cui 
Witchinati  funt  quod  perficere  nequiuerunt. 

Facies  njt  tibi  terga  obuertantjcln  inaduerfa  ipforum  ora  direflts. 

facjehotta  vt  magna  cum  lande  tna  robttr  illttd  tttu  appareat,  quod 
decantemtts  &  Pfalmis  celebremus. 


Idem  Pfalmus  vicclimusprimus,  itidcm  monocolos,vt 
decimus. 


V 


Irtntc  faluus,viribus  vidtor  tuis, 
Tibi  rcx  folutus  fcrtur  hsec  in  gaudia. 


2    0  qui  eius  omnia  vota  profperas  Deus, 

Ratiimquc  praeftas  ore  quicquid  protulit. 


*    Cuncta  irnmo  fuperans  vota,gemmea  caput 

Regis  corona  illuftre  deuincis  tui. 

4  Immo 


P    S    A    L.      XXI.  lO^ 

j  5  Magna  efi  gloria  eius  in  falute  tua  :  fplendorem  &  deco- 
remadaptaftifuper  eum. 

6  Quia  pofuifti  eum  Benedicliones  in  feculum  :  exhilaraiti 
cum  lsetitia  vuhu  tuo. 

7  Quoniam  Rex  confidit  in  Iehoua ,  &  in  bonitate  altiiTI- 
mimonnurabit. 

8  Inueniet  manus  tua  omnes  inimicos  tuos:  dextera  tua  in- 
ueniet  eos  qui  te  oderunr. 

9  Poneseos  tanquam  fornacem  ignisin  temporeira:tua:: 
Iehoua  in  ira  fua  deglutiet  eos,&  deuorabit  eos,ignis. 

10  Prolemeorum  e  terraperdes:fobolem  eorumexho-? 
rninum  numero. 

11  Quoniam  intentariit  tibi  malum,cogitauerunt  fraudeSfc 
quam  non  potueruntf*^/. 

ir  Poneeo.s  humevumfac  tjbuterga  ohuertanuin  funibus  tufc 
dirigefcilicetfigittas  contra  faciem  illorum. 

13  Exaltare  Iehoua  robore  tuo  :  cantabimus  &  pfallemu* 
tuum  robur. 

p  s   A    L.     xxi. 

Domincinvirtutetua  lstabiturRcx. 
Carm.gcn.i  1  1. 

2  /~*\  Vod  hofie  vittc  Rex  triumphat  gaudio9 
\^Curisfolutpis  anxiis^ 

Tibi  idfatctur  Rex  beate  ctzlitum 

Debere:tu  /aboribus 
Vires  ferendis>tu  dedifii  epr&lio 
Redire  durofofpitem. 
1   Nullam  repu/famyvoce  cjuum tefupp/ice 
Rogaret,  vnquam  adhuc  tu/tt, 
JVt/in  /atebrispetlorts  reconditis 
Spes  concuptuit  irrita 

3  Et  votafi/pra  &  ante  vota  hunc  omnibtu 

Vit<z  beafli,  commodis, 
Cemmis  coronamferre  &  aurofp/endidam 
Sacro  dedifli  vertici* 


to6  r  s   a   E.      xxt. 

4  Imm6  huius  vnam  poftulans  vita?  morafrlj 

Percnnis  cccc  munus  seui  rctulit. 

5  Tua  potcntc  vi&or  vt  qui  dextcra, 

Splendore  radiet  inclitus  viftorise* 

6  Benignitatis  nobile  exemplum  tuce, 

Tufque  vultus  rccreatus  lumine. 


J  Ninque  vna  Regis,tu  Dcus,fiducia* 
Tuo  futuri  ftabilis  vfque  munere. 


8  Ageergo,Rex,perfequere  quosipfum  tibi 

lam  tradit  hoftes  Numen  omnes  in  manus* 

9  Fornacis  illos  flammex  iratus  dato, 

Iamiam  vftulandos  &  vorandos  ignibus: 
Tecum  vltor  illos  ipfc  dcftruat  Dcus, 

Suarque  flamma  abfumat  iracundia:. 
io  IlIos,&  illorum  ncpotesimpios, 

Excindc provfus  vltimam ad  propagiilem. 
ii  Mala  machinantcs  in  tc,cV,irritislicct 

Coeptis,maIitiam  proderc  aufos  peffimis. 


12  Tu  tergaca?deillorum,&admotumarcui 
Aduerfa  telum  ipforum  in  ora  figito. 


15  Surgc  6  Deus,tuum  iftud  vt  robur  potens 

Et voce 


P    S    A    L.      XXI,  K>? 

di  Vitampopofat;mortis  illi  efl  addita> 
Immunis  immortalitai. 

5  Tu  claritatis  a  utor  illi  esjnclyta, 

Perte  refulget  gloria. 

6  Felicitatis  eifauo  r  dedit  tuus 

Excmp/a  r  vtfitpofteris: 
Menfura  voti  vt  matribus  fittfuum  bene 
B/andisp  Yecantur/iberis. 

7  Tu  nempefpes  &  anchora  esfiduci<z> 

Tuportus  in  rebus  malis. 
Tefretus  vno firmus  omnemperftret 
Sortisprocellam  turbiddt. 

8  Tu  pe vduelles  comprehendes.tu  manu 

Poenas  repofces  vindice. 

9  Ceuflamma  claufis  aeftuans  fornacibus 

Anticjuafi!u<z  brachia 
Voratjfurorisfic  tui  nefarios 
Affiatus  hoftes  hauriet. 

10  Aftirpe  totam  demetes  propaginemy 

Semenquegentis  impta. 

11  Te  nancjue  contramo/iuntur  abditam 

Fraudemfcelufqueperfidj: 
Et  mentepraua  vota  verfant  irritay 
Etfpes  inanes  concocjuunt^ 

12  Teperfequente-ipallidiinfugam  menty 

Inhonefta  tergo  vulnera 
Ferent  in  orafiata  dum  vitantfuga^ 

Rurfusfagittas  diriges. 
J3  O  qui  potentifntna  rerum  dextera 

Verfas  perennis  arbiter, 
Exurge,vrrcsfactuas  vt  hoftium 

Agnofcat  infolentia: 
Tum  tefiomm  turbafeftis  cantibtts 


Jc8  p  s  a   l".    xxi  r." 

Et  voce  grara  perfonemus,&  manu. 

Pfiilmmvicefimus  fectmduS)  ^o^rty.U  K&\ 
iUzTin  o$y  Dauidis, 

Argumentum  &  vfus» 
Quum  agonem  illum  Chrifti  nuquam  fatis  meditari  poffimus  ex  quo 
*i&ona  noftra  depender,&  in  quo  vno  tum  quam  horribile  fit  in  manii 
Dei  iudicis  incidere  ,  tum  quam  fit  immenfa  Dei  mifencordia  quafuam 
Icclefiam  comple&itur,quam  fublime  fit  denique  fapientiar  diuinae  my 
flerium  perfpicue  eontemplan  licer.certe  Pfalmusiftc  intcr  ca?teros  di- 
gnus  eft  quem  e  memoria  &  manibus  ipfis  mmquam  deponamus.Sic  e- 
nim  exinanitionem  Filh  Dei  nobis  depingit,vt  pene  adhuc  in  cruce  pen 


Eiufdem  Pfalmi  vicefimi  fecundi 
Paraphrasis. 

MI  Deus.mi  Deus,cur  me  dcfern,&  teipfum  quominus  me  libe- 
res,ab  eiulatu  meo  tam  proculfubducis? 

Clamo  interdiu  rni  Dcus,m'C  tamen  exaudis,  quanuis  rwftu  quoque 
ftm  intermijsione  "vociferer. 

Tu  tamenfanttii  illud  Nnmen  es,illiusfacrarij  incola,tuis  ab  ifraele 
celebrandis  laudibus  dicati. 

Tu  is  es  in  quojpcmfu.vn  omnem,neque  id  immeritu,  patres  illino- 
Jirt  collocarunt,qttos  etiam  liberajli. 

Clamarunt  enim  adte,<&  tu  illos  ernijli:nequc  jfe  fua  vnquam  etf- 
ciderunt. 

*rftego  tamfnm  miferjvt  -vermicnluspotius  quam  homo  cenferipof- 
fimypafiim  quorumuis  ludibnjs  &  contemptui  expofnia. 

Omnes  intuentes  me>  cachinnantes  &  caput  motitantes  fcurrilitet 
me  irrident. 

^t/ge  etenimanquiunt,  recumbit  nunc  ifte  in  lehouam,  eruat  eum,li- 
hetet  eumfi  tam  ejh  illi  amicus. 

^tqnitu  is  esqui  mepecultari  quadam  cmadignatus  ex  -vteri  ma- 
terni  dauftris  extraxijti,  adeoque  fecifii  vt  adhuc  a  maternisvberi* 
bus  pendens  in  te  rejfcicerem. 

Simul  atque  in  lucemprodu  tibifui  commendatus,&  iamtum  mihi 
Deum  te  prxbuijti. 

u4t  quitm  adhareat  mihi  tanta  caiamitai,neprocul  abejlo  a  me,om- 
ni  alioqui pr&fidio  deftituto. 

CircMnfiant  enim  me  robufti  inuenci,tauri,inquamproceri  <&  prxfe- 
poccs  me  circnncinpjlnt. 

Et  leo^ 


r  s  A  l.    xxii.  109 

OrbUyarentem  concinety 
Votis  tuorum  fuffllicumplacabiJcm) 
Mallfqueformidabilem. 


^  ^encem,&  in  illa  cum  Satana,peccatii  noftris,cVrftorte  lu&atriftif- 
fimos  illos  gemitus  emittentem,adeoque  velutex  ipfo  inferorum  gur- 

Pite  eluctantem  ipfis  oculis  cernere  &  auribus  ipG«;  audire  videamuri 
rarterea  etiamilluftrem  eiusrefurre&ionis  vi&oriam  Ccperpetuuro  ar- 
terni  pontificis  ac  do&oris  munus,quo  ad  flnem  vfquemund.,per  lega- 
tos  fuoscolligenda?  ex  omnibus  gentibus  &  conferuanda:  Eccltfia:  fuae 
caufa,Chriftus  defungetur,  Iuculenter  &  perfpicue  defcribit :  fic  inter- 
pretantibus  huncPfalmumipfisquatuor  Euangeliftis  in  paffipnishi- 
ftoria,&  Apoftolo  quoque  in  epiftola  ad  Hebraeos. 


lD 


EiufdemPfalmivicefimi  fecundi 

IntirpheTatio. 

Eus  mi,Deus  mi,  quare  dereliquifH  me,  procul  afciem 
'afalute  mzz&a  verbisrugitusmei? 
%  Deus  mi.,clamo  interdiu  fed  non  exaudis :  etiam  not"te,&: 
n  on  Wr  iilentium  mihi. 

5  Tu  tamen  es  fanclrus  ille  inhabitans  laudes  Ifraelis,  locum 
in  Ifraele  tibi  Uudando  deftinatum, 

4  In  te  iperauerunt  patres  noftri :  fperauerunt ,  &  liberafti 
eos. 

^  Ad  te  clamauerunt,&  liberati  funt  j  in  te  iperauerunt  ,Sc 
non  funt  pudefa&i. 

6  Ego  vzxofum  vermis  &  non  vir:  opprobrium  Hominum, 
&  contemptus  populi. 

7  Omnes  videntes  me  fubfannarit  me:  diducunt  labra,ma^ 
uent  caput. 

5  Deuoluat  aiuntttfe  in  Iehouam:eripiat  eum,liberct  eum, 
fiquidem  ei  bene  vult. 

9  Atqui  tuextrnctor  meusesex  vtero  rraciens  meiperaiQ 
autor  mihifiduci&  fuper  vbera  matris  mea\ 

10  In tereieclus fum e matrice:  ex vteio matiis mcr.Deus 
meus  tu. 

ii  Neproculdifcedas  imequum  ahguftia  piopinqua  iits 
tiemo  enim  eft  qui  mihi  auxilium  ferat. 
g$  Circundaatme  taurj  validirtauriBafancinguninjc^ 


110  P    S    A    L.      XXII. 

Etleonis  tapdcts  ac  rugtentis  more,<tperto  riftu  me  innadunr. 

Dilabor  tanquam  aquaj.uxatafitnt  omnia  ojfa  mea,cor  meum  intus 
quafi  cera  coUiquatum  efi. 

Exaruit  omnis  iUepinguis  mei  fuccus,adeo  vt  tefi-£  exiccatzfimper- 
fimilis:  ddh&ret palato  Imgua  meat  ty  iam  infepulcripiducre  videor 
exanimis  iacere. 

^illatrant  mihi  cat>es  -vndique  circunfiantes :  cingorfceleratifiimo- 
rum hominum(urmis,ma,ius  & pedes mihi perfoderunt. 
\  Facile  faritfic  difienti  corporis  vffa  omnia  dinumerare,quod  ipfife- 
cttre  &  otiose  contcmplantur. 

Qmnetiam  -vefiem  meam  interfe  partiti  funt ,  gr  tunicam  meam 
forti,  expofiterunt . 

i^/ft  tu  Iehotta-  ne  me  deferitofedpotius  tu  robur  meum  mihi  opitn- 
laturusaccurrito. 

Eripe  animam  meam  tant&  ifiorum-violentia  ,  edmqtte  ab  omnibuf 
folam  rcliflamafiorum  canum  potcfiati  eripito. 

Tu  me  ,  inquam  ,  §x  leonumfaucijus  &  ferociftimarum  belluarnm 
xornibus  eruito . 

Tttnc  abs  Uconferudtus  celebre  &  expertdm  illam  titam  uirtutefca 
tribus  meis  enarrabo,  teq;ttc  in  rncdto  illorit  coetu  his  rverbis  celehraho. 

^ddefte  lehous.  cultores  jllumprtdicato  vniuerfa  Iacobifoboles:om- 
'jMSyinqttamjfcaelispoftcri  Iehouam  illum  collaudate  &  reitercmini. 

Necenim  omnium  mifirrimwn  afpewatusreiecit,  necvidtitmab  eo 
fuum  auertitfcd potitts  adfe  •vociferantcm  exaudiuit. 

Te  Deumin  fiequentifiimo  coettt  lattdabo,  omnibirfquc  quite  rcue- 
rentur  tefttbus  ,  vota  perfiluam. 

Ttmc  calamitofifiimi  qttique  cpulis  except:  adfatietatcm  -utfcentur: 
titnc  qiti  lehouam  requirttnt  non  dd  momentum  duntdxat  refociUatit 
fed  tterna  vita  intus  recepta  iUum  celebrdbunt, 

Illum  omnes  aX  extremos  -vfque  terrarumfinef  comme  norabuut,ad 
Ithouam  quem  oblitifnerant  conuerfi,  oinn.sjuqitam,  nationes  tetIe- 
houdiOdorabunt. 
Tttncemm  Iehoua  fibiius  regnifui  in  vniuerfu gentcs  •viniicahit, 
Qeniquetum  ipfi  quoque  potenttfiimi  hominum  ad  eius  conuiuium 
concurrent ,ipfum  adorantes,tnm  efidm  iam  moribundi,  ty  qnortt  de- 
fberata  -vita  videhaturteum  profirati  colent. 

Neque  hoc  heneficitb  cum  iftorum  ~jita  terminabiturftd  coru  quoque 
pofteri feruiet  Iehoua,quos  ille  infamiUdfua  cotinuataferie  rccefebit, 
Nttm  dlij  altjsfuccedentes  Iehou£  iuftitiam  narrabut^ tanti hitttts 
eperistlUm  -vnttm  cjfi  atttonm pofieris  nafctturis  tefiubantnr. 

Idcm 


P    S    A    L.        XXII.  III 

ij   Aperiunt  fuper  mc  os  Cuumficnt  Ieo  rapax  &  rugiens, 

14  Sicut  aqua  dirHuxnluxata  funt  omnia  olia  mea:  cor  mcU 
ficut cera  hquefactum  eft  mtra  vifcera  mea. 

15  Aruit  tanquam  tefta  virtus  mea ,  &  ljnjma  mca  adha^ut 
faucibusmeis:&  in  puluere  mortis  collocaftime. 

16  Nam  circundant  me  canes :  turmaimproborum  chcun- 
datme;foderunt  manusrneas  &pedesmcos. 

17  Numerauerim  ofTa  mea:ipiiafpiciunt&  intuenturme. 

18  Diuidunt  veftimenta  meaiibi:&  fuper  tunicam  mcam 
mittunt  fortem. 

19  At  tu,Iehoua,ne  procul  abfis  :  robur  meum  ad  auxiliurn 
meum  feftina. 

20  Eripc  ex  gladio  animam  meam:  &  e  manu  canis  folita-» 
riammeam. 

2i  Seruame  ab  ore  leonis:  &  a  cornibus  vnicornium  exau- 
dias  me. 

22  Narrabonomentuumfratribusmeis:in  medio  ecdefiae 
iaudabo  te. 

23  Quujmetis  Iehouam,laudate  eum,  vniuerfa  foboles  Ia- 
cob:gIouricate  eum  &  metuite  ab  eo  omnis  foboles  Ifrael. 

24  Quoniam  non  fpreuit,  nequeauerfatus  eft  arrli&ionern 
arfhcti,  &  non  abfcondit  faciem  ab  eo  :&  cjuum  clamauitacj 
eum,exaudiuit.  , 

25  De  te  erit  laus  mea  in  eccie fia  magna:  vota  mea  reddam 
catssam  rimenribus  Dcum. 

26  EaentaTfli&i&faturabuntur:laudaDunt  Ichouam  qui 
«juserunt  eum:viuet  cor  veftrum  perpctuo. 

27  Recordabuntur&reuertenturad  Ichouam  omneffines 
terrje:&  adorabunt  coram  te  omnes  himlix  gentium. 

28  Quoniam  Iehoua?  eft  rcgnum:  dominatur  inter  gentc?. 

29  Comedent  &  adorabunt  omnes  pingues  terra  Ncoram 
facieeius  incuruabunt  fc  omnes:  cjui  defcendtitin  puluerem, 
&  qui  animam  fuam  non  viujiicat  morti  RcHndicat. 

30  Pofteri  ipforurn  feruient  ei:cenfebuntur  Domino  in  &-- 
tatcs. 

31  Venient  &  narrabunt  uiftitiam  ciu*. ,  &  ponulo  nafcituro. 
quod//foa'fecerit. 


tn.  p  s  a  l.    xx  1 1. 

Idcm  Pfalmus  vicefimus  fecundus  monoco- 

los,carmine  heroico  hexame- 

tro  vt  oclauus. 

i  \  yT  I  DeVheuJeheu  rni  Deuslobfecro  cur  me 

jyjLDeferis,  auxiliiq;  fugis  proprioris  egente. 

Horrendaque  feros frendentem  voce  dolorcs? 

z  Nanquediesdamototos,nec  feiTadiurnis 
Queftubus  ora  filet,triftem  fed  paffa  repulfam, 
Irrequieta  fuas agitant  quoque  no&e  querelas. 


3  Atqui  tu  Deus  es,tu  crimine  purus  ab  omni: 
Felices  cuiusfolio  refidentis  in  alto 
Ifacidse  celebrant  Iaudes,&  Numen  adorant. 

4  Tu  fpes  vna  patrum,&  coftans  fiducia  quonda, 
Quorum  nec  vocem  euentus  nec  votafefellit. 

5  Clamantes(iquidem,tequevno  vindicefretos, 
Audiftifacilis,ccelo  miferatus  ab  alto. 


6  Aftego  nondeincepshominis  menomlne  di- 

gnCr'.         •  n 

Quin  potiusviliscontemnor  vcrmisad  inftar, 
Ludibrium  populi  atqueinfanae  fabulaturba?: 

j   Ille  cgo  que  quifque  occurres  trafuerfa  tuetur, 
Et  ronchos  fonat,&  diducit  turpitcr  ora, 
Irridetque  caput  motas,ha£cqucinfupcr  addit, 

8  En,qui  fe Domino  totum  commiferat  vni, 
Eruat,hunc  igftur,circunftantique  periclo 
Eximat,&  charum  fidus  conferuet  amicum. 

a  Attua  meccrte  nafcentem  matrisabaluo 
Sufccpit  manus:&  nutricis  ab  vberependens, 
*  N«b- 


P    S    A    L.       XXII.  113 

P  S  A  L.      XXII. 

Deus  Dcus  meus  refpice  in  me. 
Carm.gen.111. 

1  fT^  Vrme  relinquis  0  Deus-t  Deus  mem 
V^      Curme  rehnqutsHrrita 

2  Heu  verbafundo.luce feu  terms  dies 

Rctegit^vocantem  me  dies 
Frujtra  intuetur.fiue  noxfilentibm 

Terram  tenebrisobruit: 
Nox  me  vocantem  nulla  nonaudJt^meo 

Nox  nulla  queftu  nonfonat. 

3  Tufantlus  ille  ciuitatis  incola  es 

SanEte-tlfaci  nepotibm 
a.  Tu  carmen  es:tu  fida  fpes  maioribm 
Noftristfalutem  quijuam 
Tibicredtdere^a  tefalutis  compotes 
<      Abiere.falui  gratias 

Egere  duris  qui  tuam  in  malis  opem 

Petiere  -qui  tuam  infidem 
Se  dedidere,  non  tulere  dedecm^ 
Non  hoftium  ludibria. 

6  At  vermis  egofrm^non  homo:fumfabula 

Vulgi^infimorum  opprobrium. 

7  Nam  turba  noftris  0 buia  illudit  malis: 

Nutatque-iniftatque,  &caput 
Motaty  labella  exporrigit  ludib  ria 
Verbis  acerbat  afperis^ 

8  En  ille  Domino  carm->en fiducia 

Securm  ille  numinis: 
Nuncferuet  illumynunc  periclis  eruatj 
Quem  tanto  amore  ampletlitur. 

9  O  Domine^ tumep rotinm fufifcpcras 

Aluoparentis  editum* 


114  P    S    A    L.      XX  I  I. 

Nempe  tua  vnius  fimul  a  bonitate pependi. 


iolamquetibi  facratuseram,iamparuulusore 
Vnuteblffo  DominumqueDeumq.fonabam. 

ii  Ergo  ades ,  &  ne  me  difcrimina  in  vltima  raptu 
Defere,  nanque  potes  folus  feruare  precantem» 


iiHinc  me  etenim  miferii  validi  indohutiq.iuueci, 
13  Indeferiimmaniri&u  inuafereleones. 


^Dihpfu  inftar  aqua?robur:metusoffa  refoluits 
Et,'ceu  cera  foret  pauidum  cor  liquitur  omne: 


15  Q  \x  vjguere  prius»nunc  vires  corporis  arenr, 
Vt  folet  ardenti  multo  kter  igne  rcco&us: 
Et  iaceovclut  in  tumulo  iam  putrc  cadauer,  # 
Faucibusin  mediis  cn  Iingua  immobilis  ha?ret. 

I>  Eccecancs  mifcrorabidis  latraribusinftant, 
Obfcffumq.  cohorsprcmit  obfirmata  maloru. 
EcquidCcuitias  omifet\?pcdefqucmaniifque 

17  Foderc,cxtenti  numerirunt  corporis  offa. 
£t  tantos  tan^en  afpiciunt  ridentque  dolorcs. 


18  Quinetiam  vcftes  fib.i  diuifere  perempti, 
Nec  tunicam  puduit  forti  cxpofuiflc  ncfand*K 

19  Nc 


*    S    A     L.        XXII. 

T>e  tepepcndi  ffe.parcntis  pendulus 
Infans  adhucad  vbera. 

10  Abfifqucparttttu  Deus  meus.tum 

Ex matris  aluo  mefauor  .      ' 

11  Eftprofequutus:vltimo  in  difcrimine 

'  lamnerecedelongius. 
Diforimen  inftat  vltimum:mortis  metn 
Cejfere  amtciterriti. 

12  Tauri  efferati^tauri  obefime  vndique 
*3      Circundedercfaucibus 

,    Hiantyleonum  mo re  ruqientium*. 

Quos  mcitatfpes  &fames, 
1.4  Riuuruoris  corpus  omneperluunt 
Exangtte:  laxatartuum 
Compago  nexus  :pellusint  ra  liquitur> 
Vtfole  cera^co  r  metu* 
J5  Exaruere  teftd  adinfta rcoftilis 
Defetla  membra  viribus: 
Rigens  adhxfit  linguaficctsfaucibus, 
Iamftofepulchn  adaggerem. 
16  A4e  rabidt  ab  omniparte  latratu  canes 
Vrgent,pet{intque  d.entibus. 
J\4ihi  pefsimorumfzua  confpiratio 
Manufquefodit  &pedes: 
37  Etojfa  numerant^o/fatra/uccntia 
Pereorports  tenficutem. 
Tormentapofccjuam  cunVia  confumpfit futot 

Ammus  adhucira  tumens 
Sepafcit:ocuks  fatiaty  &f?uitur  meis 
L&to  in  malisfpeftaculo. 
18  TaYtkiamiftm funt  medSitumc<zme&      % 
Fecere  fo  rtes  arbitrai* 

m 


«f 


jv>  v  s  a  i.    xxir. 

iq  Ne  me  igttur,Deus,  6  nriferi  fpes  vna>relinque: 


20  At  potius  facilis  propera,gladi{que  furori 
Eripito  hac  anima:folumque  inopemq.  reli&u 

21  Ne  canibus  rabidis  laniari,neve  leonum 
Saruitia  immani  difcerpi,ne've  fcrarum 

Eheu  perfodier  cornu  patiarisacuto: 

Quin  potius  miferere  dies  no&efque  prccantis. 

22  Tunc  laudcs  Nomenq.tuu,Dcus  alme  fonabo: 
Tunctua  fac~capotcnsfratrunarrabocaterua% 
Quinetiam  cun&is  prasfari  haxverbaiuuabit: 

23  Eia agite  6  veri  cultorcs  Numinis,eia 
Ifacida?,fini5ci  fobolcs  germana  Iacobi, 
Vosmecufummo  reril  DominoquePatiique, 
/£ternos  cantus,arternas  dicite  laudes. 


24  Nanque  nec  eft  oculis  inope  auerfatus  iniquis, 
Ncc  fpreuit  miferuret  potius  mifrratus  cgente, 
Applicuit  placidas  noftris  clamoribus  aurcs. 

25  Ergo  tu  mihi  carmen  eris,  tu  Maxime,laudum 
Argumentum  inges,quas  me  pia  turba  canente 
Mireturjaudetquc  fimul,quum  debita  cc$tu 
Vota  tibi  medio  gratus  folennia  foluam. 

26Tuncfeftastibiritedapes,epulumqucfacrabo, 
Quo  mecii  accubcns  iam  laetior  omnis  cgentu 
Vcfcaturchorus:&  verotequifquisamore 

DiK-i 


P    S    A    L.      X  XII.  lv/ 

79  Tu  Dominefaltem  ne  recede^  ne  malis '. 
In  vltimis  me  defere. 
Tu  robttr  vnusytu  mea  es  potentia. 

Accurrefeftinus  mea 
Succurre  vit<z:deftitutum  ab  omnibus 

20  Defende.-feuorum  hoftium 
Ferrumcruentumpelle:vim  rabidam  canufn 

2 1  Inhibedeonum  fpumeos 
Compefce  ritlus.-cornua  vnicomium 

Confringeferuafupplicem. 
11  Tum  inorte  vitlafoffes  auxilio  tuo> 
Narrabofratribus  tuum 
Nomen,piorum  prxdicabo  ccetibus 
Roburfidem^  conftantiam. 
2  3  O  mentepura  qui  Deum  co/itis,Deum 
Laudatepuriscantibus. 
Semen  Iacobiymagnitudinem  Dei 

Celebratefeftu  laudibus: 
Ergafideles  numinis  c/ementiam 
Agnofceproles  ifaci. 
2A.  Non  fpreuit  inopis  itlefo/itudmem^ 
Non  pauperumfaftidio 
Auertit  ora.Me  vocantem  exaudiit* 
Vit&que  dulci  reddidit. 
25  Ergo per orasvltimas  mundi-ituas 
So  na  b  0  laudes :  Qentibus 
Te  pradicaboivota  te  timentium 
Pr&fentefo/uam  Ecclefa. 
l6  Edet  modefta  turbafraudis  nefcia 
Kocatafacras  ad  dapes: 
Epulifquefunttay  acfatura  du/cineBarey 

Laudabit  auEiorem  Deum 
Deum  fonabit,qui  vigorefiammeo 

H.iij- 


u3  p  s  a  l    nti. 

Diligu^seternas  tanto  pro  muncre  vita? 
.Perfoluat  meritastoto  tibipe&oregrates. 

2^7  Certe  &  tempus  crit  pofito  quu  errorc  beatus 
Ad  fcCe  rediens  totus  tibi  feruiat  orbis, 
Et  fua  vota  ferant  curuato  poplite  gentes. 


28  Nanque  tuum  impcrium  ell:tu  mundi  infraque 

fupraque 
Iurc  tuo,Rcx  Omnipotes,  moderaris  habenas. 

29  Hinc  ditcs,  hinc  &  mifcri,c]ucis  mortis in  ipfo 
Limine  paupertas  vita?  fpcm  fuflulit  omncm, 
Tc  Dominum  pariter  fafti  fummeque  potente, 
Accumbent  flmul,&  facraspafcentur  ad  aras. 


^oQuinctiampatrum  fcctati  exempla  nepotcs* 
Numc  ide  agnofccntrdonec  gcs intcgra  furgat, 
Que,PaterAlmc,tuUm  felix  rcfcratur  in  album: 
51  Atque ,  nouo  prout  in  populo  fuccreuerit  olim 
Poft  fobolem  foboles,tua  fortia  fafta  canatur. 
Et  tua  firma  fides  vcnturis  ordine  fcclis. 
Pfzlmus  vicefimm  tertit/Syivx^ct^^ocy 
Datiidis. 
Argumentttm  &  vfm. 
Daui J cx  opilione  fa&us  Rex  potentiffimus.contra  Epicureornrn er- 
rorem,qtii  quod  h.ihent  vei  c.ifu  vel  (ua  induftria  fibi  eueniiTe  fomniafj 
&  bonisfThiconccfils  adturpifrirnaqtixqtie  ahu:utiir,vniu<;  Dei  Iihera- 
litatiha:comnjaacceptarefert,dtipJici  vcens  firoilitudine.Vna  videlicct 
pjftoris  gregem  fuum  fumma  folicitudme  curantis,  qux  iimilitudo 
Dauidi,oJim  pafton,eft  accomrijodatiftima,  &  Regej  vkiffim  aim-mct 


Eiufdcm 


P    S    A    L.        XXII.  115? 

tn  ccrdafe  qu&rentium 
Se  tantm  infert^mortis  vtprocuimetti 

Perenne  viuagaudeant. 
±j  Ergo  excitata  tam  nouo  fpcUaculo 

Telhu  ab  oris  vitimisy 
Quacunque  coiitur^collafub  Do?niniiugum 

Submittet^  illiferuienty 
Pron&cjue  Domino  fupplicabunt  ornnium 

Omnes  fimilhtgcntium 
28  Namfempitemo  iure  Domino  competit 

Regnum  triformu  mxchinz. 
Ille  vmucrfis  imperabit  gentibus. 
£9      Rerumpotenlcs  iilius 
'  Menfz accubabunt-i&facri conuiuij 

Dnpibus  refertifib  iugum 
Cedent  volentes.fietlet  illipoplitem 

Pauperfepulchri  in  liminey 
Qui  membrafefsis  artubus  languentid 

Funiente  vita  vix  trahit> 
30  Illumr\ue  longa  pofleri  propagine 

CGlentifuifjuepofteris 
Petlonga  deinceps  nuntiabunt f&cula 

In  mefiuorem  numinis. 
Hocfemen  illifruietygens  ilhus 

Inpofterum  h&c  ccnfeliiun 


tyntpivas  \ttur  eflfe  ipfos  oportere  :  altera  ab  hofpitibus  viarorei 
ad  fe  diuerrentes  liberaliffime  excipientibus  defumptaeft  ,  qua:  &  i- 
pfanoftr*  conditionis  nos  commonefacit ,  &  quomodo  ,  quaecunque 
nobisad  huius  vic.e  vfumfiibminiflrat  Dominus,  verbo  Dei  &  gratia» 
rum  adione  nobis  fan&iflceniu<'  oftendit.  Poitremo  docet  nos  a  ca- 
ducis  iilis  bonis  oportere  ad  jet^rnas  illas  &  cceleftes.benedi&iones 
aiTurgere,  quum  babeat  pistas  &  prxfenus  &  futura?  vita?  proriuf- 
fiones. 

H.iiij. 


iio  psal.    xxii  r. 

Eiufdcm  Pfalmi  vicefimi  tcrtij 

Paraphrasis. 

IEhoua  efl  Paflor  meHf,non  eflquodfatncm  metuam. 
llle  mz  m  herbidis  pafcutsftabulatum  adplacidarum  aquarum  ri- 
ttos  deducit. 

Defejfum  me  vit&  reflituit,<&  plana  atque  inojfenfa  via  dncit,ater- 
nam  inde  benignitatts  landem promeritw. 

Itaque  ne  (i  quidem  mihiper  rumbrofifimas  &  ab  ipfa  morte  obfef- 
fas  vallesfit  incedendum  ,  quicqnam  mali  reformido ,  virga  fy pcdo 
tflim  paflonsfretm. 

Tu  mihi  videntibus  ipfis  meis  hoflibus  menfam  opiparam  inflruis, 
&  capite  vnguentis  delibnto  plenum poculumporri^t-s. 

Et  certe  tua  bonitas  ac  beneficentia  *dn  tux.  incolam  me  diutif?ime 
futurum  comitabitur. 

Idem  Pfalmus  viceiimus  terthismonocolos ,  carminctro~ 
chaicho  dimetro  catnlectico. 
-  v      *-i/      -  y      - 

i    TPfe  me  rerum  parens 
JLEccc  pafcit  feuulus: 
Quar  me  cgeftas  terrcat? 

2  Ulemepcr  florci 
Lseta  prata  graminis, 
Illepuroslaffulum 
Du&itat  per  riuulos. 

3  Ulclanguenscorculum 
Voce  mulcct  blandula. 
Illemc,nefcrupcis 
Fortchrdar  callibus, 
Nominis  mcmorfui, 
Ducit  a?quo  tramite. 

4  Illemcpervallium, 
Illemeper  montium 
Saltuofas  femitas, 
No&e  plcnas  horrida, 

Dum 


?    S    A    L.      XXIII.  III 

Eiufdem  Pfalmi  vicefimitertij 
Interpretatio. 
1  TEhonaPaftormeuse/r,non  egebo. 
z  1  In  pafcuis  herbidis  facit  me  ftabulari :  ad  aquas  placidas 
deducitme. 

3  Ammam  meam  reftituit,  ducit  me  femitis  planis  propter 
Nomen  fuum. 

4  Etiam  fi  ambulauero  in  valk  vmbremortis ,  non  time- 
bo  malum  :  quia  tu  mecum  e$ ,  virga  tua  &  pedum  tuum  me 
confolancur. 

5  Parasin  confpeclu  meo  menfam  coram  hoftibusmeis: 
impinguas  oleo  caput  meum,calixmeus  exuberar. 

6  Vtique  bonitas  &  beneficentia  tna  perfequentur  me  om- 
nibus  diebus  viix  meas :  &  habitabo  in  domo  Iehouxpluri- 
mis  diebus. 

P  s  a  i.     x  xiir. 
•  Dominusregitme^&nihilj&c. 
Carm.gen.xin.. 

1  /~\  Vidfruftra  rabidi  mepetitis  canes? 

V^^f         Liuorpropofitum  cur  pre?nis  mprobum? 
Sicut  paftorouemyme  Dominm  tepit; 
Nildeentpenitm  mibi. 

2  Per campi  vmdis  mitia pabula% 
Qua  veris  teneripingit  amoenitasy 
Nuncpafcor  p/actdey  nuncfaturum  /atm 

FeJJm  m  olliter  explico . 
Pur<&  rium  acjua  leniter  aftrepens 

3  Membris  reftituit  robora  languidisy 
Et  blando  recreatfomitefyiritm 

Solisfub  face  tomda, 
Saltm  cjuumpeteret  mens  vaga  deuiosy 
Errorum  teneras  illecebrasfecjuens  > 
Retraxit  miferans  denuo  me  bonm 
Paftoriuftitiz  in  viam. 
^  Necfipertrepidat  luBifica  manu 
Intentet  tenebrai  mors  mihi  vu/nera^ 


Hi  T    S    A    L.      tXlliti 

Dum  bacillo  prseeat, 
Dum  pedo  me  dirigat, 
Ducet  imperterritum. 

5  IIIe,feuishoftibus, 
Torua  me  tuentibus, 
Ferculismeregiis 
Delicatulumfouet. 
Quin  &  iftud  plurimo 
Mcrgit  vnguento  caputi 
P  u  ra  d  c  fp  u  m  a  ntib  us 
Vina  funuens  Doculis* 

6  Noc  dies  in  pauculos 
Largus  ifta  fufficit,   ( 
Scdfuperflesquandiu  •     > 
Viuct  hoc  corpufculumj 

Vfcj u e  &  vfq ne  diuite 

In  fuis  facrariis 

Mebeabit  cftpia. 

Pfilmus  viccji  uus  q%4rttif>Afrtihiltx.&Cy  Dituidis* 

Arajtmentum  &  vfm. 
Docet  nos  pulchertinuil  hic  Pfalmus  effe  quidem  Deum  vniuerfiia- 
tis  rerum  vt  conduorem,ira  etiam  Dominunv.fcd  ex  bomjnum  ccctu  cer 
tos  fibi  defegiftequos  vnos  pro  fuhie&is  h.ibeat,  &  quos  f  jbsbeare 
conftitueric.  Demque  quiii.im  ifti  fint,id  eft  ,  cx  qmbus  notis  d.gnofci 
poffint  vcra  Ecclefiae  membra ,  oftendit ,  vt  nouer:r>>i.s  non  omncs  efle 
cx  £cc!efia  quicunque  in  Ecclefia  verfantur.  Quoniam  a'.tem  &  certa 
vna  gens  adhuc  ecac  in  foedere  coinprehcfa,(lfraditica  vidchcet)cV  cer- 


Eiufdcm  Pfalmi  viceflmi  quarti 

Par.aphr.asis. 

IEhoua  terr&  rtc  rerum  omniumin  ea  comprtheft^  m  Domtnui  Jh 
orbii)inquamj&  otnnium  eius  mcolarum. 

Js  enim  eft  qui 'folum  futyerfituxit  mari ,  ffr  fiumimb.ts  ftpertus  colr 
hcatum  ita  vti  videmtts  aptauit. 

Sed  montem  fibi qinndam  dJegit,  in  quem  ecquis  afendet,  &  loco 
iUo  fiin  confccrato  confiftet? 

Ciiius  m.LHHsfeekn  pollntx  nti-fHnt,qui  ^ttrm  ejt  anhnoatec  inanibui 

rebus 


p   S   A   l.     xxiiii.  J*3 

Pormidem  dttce  tepergere.-mepede 
Securumfacies  tuo. 

5    7*/*  menfas  epulis  accumulasymerum 
Tuplenispaterisfufficis:&caput 
Jrnguento  exhilaras.  Conficit  tz4*ulos<> 
Vumjpeclantido/oranxius, 


6  Me  nuncjuam  bonitas  deftituet  tua% 
Proftfufque  bonis  perpetuo  fauor? 
Etnhnfollicita  longa  domitHA 
Jrit<&  tempora  tranfigam. 


«^tus  ic  vnlcus  tum  erat  locus,m  qno  conuenire  Ecclcfiam  oporte- 
m^facer  ille  mons  nimirum  in  quo  extruendum  erat  templum)  ldcirco 
fpeciatim  Dauid  facit  iftorum  mentionem ,  &  de  templi  exxdificandi 
magnificentia  fpiritu  prophetico  dhTerit:  p&pulum  tamen  exhortans  us 
in  externa  ipfa  ftru&ura  &  ritibus  facris  fubiiftaf.  fed  vt  potius  ad  ipfum 
eius  templi  incolam  animum  aduertat :  qux  do&rina  nunc  quoque  ve- 
rum  facrameinorum  vfum  oftendit,  &  ad  nos  multo  etiammagis  quarn 
ad  veteres  nunc  pertinet,  quibus  vciitas ,  abglitis  legalibus  vmbris» 
illuxir. 

Eiufdem  Pfalmi  viccdmi  cjuarti 

Inter,  pretatjo. 

I  TEhoua?  eft  terra,&  quicquid  conrinet  :  orbis  terrarum,&: 

Iquihabitantineo. 

z  Quia  ipfe  fuper  maria  fundauit  eam:  Sc  fuper  rlumina  di- 
fpofuic  eam.  » 

3  Quis  afcendet  in  montem  Iehoua: :  Cc  quis  ftabit  in  lbjco 
iando  eius? 

4  Inaocens  manibus  &  mundus  cordc  :  qui  non  exiulic-ad 


114  P     S    A     L.       XX  II  II. 

rebus  inhiatjiec  peierat  >vt  quenquamfalLtt. 

Jftittfmodi  homimm  Jehoua  beneficijs  cumulabit :  denique  Seniato- 
rem,pmtt  ipfe  verax  promifit,experietur. 

Eth&c  demum  eftgermana  tuafobples,  lacobe>  fjominum  videlicet 
venta  Dettm  qn&rentiunhtibiquejehouafife  fifientium. 

Eiaportx  attollite  vcftra  fttperliminaria,  euehimini,  inquam,port& 
'perpetuo  manfttrx^ot  Rex  gloriofmintroeat. 

Quis  vero  Rex  ifte  eft gloriofm*  Iehouafortts  iHe  &  potens:  lehoud 
forttspr^liator. 

u4ttollite port£  fnperlimlnaria  veftra,  ettehimim,  inqitam^pon&^njt 
Rex  Hle gloriofm  introeat. 

Qu«  e?i  itie  Rexgloriofm?  Tehotta  armipotens,  hic  ille  Rexeftgto- 
riofus. 

Idem  Pfalmus  vicdimus  cjuartus  dicolos  diitrophos,vt 
decimus  quartus. 

i    TTJ  T  terra,&  terre;  quicquid  cople&itur  orbis, 
&j      Et  orbisomnesincolar, 

2  Imperio  fubfunt  Domini:  Nanque  ille  potente 

Terram  creauic  dextcra*. 
Inque  maris  mcdio  tutam  ftabiliuit  ab  vndx 
Circunfonantis  impetu. 

3  At  quemna  ex  hominu  numero  dignabitur  ifio 

Honorc  munificusPater, 
Vt  Domini  facras  felix  afcendat  in  arces, 
Eiiifque  fiat  accola? 

4  Cui  pura?  fccIerumquemanus,omnifq;nefandt 

Immunc  pe<£tus  criminis. 
Qui  vanis inhiat  nunqua,nec  fallere promptus 
Dei  inuocauitNumina. 

5  Scilicet  hunc  Dominus  multa  mcrcede  beabit, 

Fortiquc  protegct  manu. 

6  Verahajclfacidum  fobo!es,hsec  veralacobi 

Addi&a  proles  Numini. 

7  Eia  caput  portse  fublime  attollitc,porta? 

Capiit 


PSAL.       XXIII I.  IIJ 

vanitatem  animam  fuam,&  non  iurat  ad  fraudem. 

f  Hic  accipiet  benediftionem  a  Iehoua:&  iuftitiam  a  libc- 
ratore  fuo. 

6  Hsec  eft  generatio  quaerctium  eum,  inc[uirentium  faciem 
tuamjacob. 

6  Attollite  6  portse  capita  veftra,  &  eleuamini  porta;  #ter- 
nx:vt  ingrediatur  Rex  glorise. 

8  Quu  eft  ifte  Rex  gIoriae?Iehoua  fortis  &  potens:  Iehoua 
potcnsinprxlio. 

9  Attollite  6  portse  Capita  veftra:  &  eleuamini  portas  a?ter- 
DXyVt  ingrediatur  Rex  gloria?. 

10  Q[us  eftifte  Rex  gloria^rlchoua  armipotens,ifte  eft  Rcx 
glorias. 

PSAL.    X  X  I  I  I  I,' 

Domini  eft  terra  &  plenitudo  eius. 
Carm.gen.u. 

I    f~T~\  0*a  quideDomini  terra  efl^  &  quicquid  vbiq^ 
\_       Velparca  celat,  vel  bemgnafufficit: 
Quique  colunt  montefqueferos^campofqueferaces, 
Vrbefquefan&istemperatatlegibw. 
l   Ille fuperpelagmft lidum  connexuit  0 rbemy 
Stabilis-vt  vndas  interinflabilcsforety 
Et  toties  rapidispPiifatmfiuElibusyomnes 
Compagefirmaffftineret  impetus. 

3  CunBa  igitur  domini  meritofunt  :fd  tamen  vna 

Sedem  fibi  ille  dedicauit  propriam. 
Ecquis  eofcandetrcv/ve  htcpermijfa  potcftas? 
Loco  vt  beatumfiflat  infanElo  gradum} 

4  Cui  manus  &  mens  cfl infons^nec  vana  volutat 

Animo^nec  vlli  damnaperiurus  dedit. 

5  Huic  Dominus  donabit  opes:  hunc  numine  dextm 

A  vi  procaclque  eruet  calumnia. 

6  Hac  vera  cflpietas%hac  iturad  atherjtyvcri 

Sic  intueri  numinis  vultum  licet. 

7  Eia  aditus  rcfcrxtcfores  agepanditepct:*, 


1X6  P    S  .  A    L.       X  X  V.' 

Caput  perennes  tollitc, 
Ingenti  vt  pateant  ingentia  limina  Regi, 
Summa?quc  pleno  gloriae. 

8  Qiiis,ce46,Rcx  hic  cft  tantus?magnufquepo- 

tcnfque 
Fortifque  bellorum  Dcus. 

9  Eia  caput  portse  fublime  attollite,port# 

Capur  perennes  tollite, 
Ingenti  vt  pateant  ingcntia  limina  Regi, 
Summ^queplenogloria?. 

10  Quis  pon  6  tantus  Rex  hic  eft?armipotes  Rex? 

R;.'x  plenus  hic  eft  gloria?. 


Pfalmus  vicefmiu  cfuintm^uinmL^  D<,widU.     n 

AYgumentum  &  vftu. 
Exemptar  quotidianarumprecum  Ecclefix  &  fingulis  f.in&is  pr.x&ec 
hic  Pfalmuvin  quo  triaperumur,  &  quidem  ex  6de  inpacef,j#as  nobi? 
promiffiones  refpiciente,ac  fefe  fupenoribus experienuis  conhVm  jnte: 


Eiufdem  Pfalmi  vicefimi  quinti 
Par.aphk.asis. 

AD  tejehoua  omnem  animttm  meum  attollo. 
'  Spes  mea  in  te  demumftta  eft,  mi  Deus  :  ;»e,  qutfo,  repulfun 
faffus pudore fuffundarffi  ab  hojhbus  deridear. 

Et  certe  nequaquampatierh/vt  quiabs  tependent  erubefcere  cogan- 
tur:  <juumperjidos  iUos  potius  <gf  mtmerentem  perfequeutes  pudere 
oporteat. 

FacitOy  Iehotta,  -vt  in  tdntU  tdmque  perplexis  difficultatibus  quam 
wamhwprafiribas  intetligamy&  mefemttM  tu.is  doceto. 

Metegrejfus  meos  dttce  •veritate  tua,<&  doce  me  afsidtte.  Tv  enim  it 
esmii DetHikQUO  co'>ftanter hberationem  expefio, 

MementOylehoua,miferationum  qu&ioties  tuts  exhibttifth  *&  mut* 
tiplicis  tllius  bonptatis,quam  omnibus  feculis  demonftrafti. 

Contr^  ierfc  quicqutd  aprima  vfque  adolefcentia  ddiaui^  meaa 


P    6    A    L,      X  X  V.  117 

PorUperennes  fempiterna  regi<e : 
Claufim  reuellite-)  hminapadite^  magrnu  vt  intret 
Rex  ille,  multa  ctarm  liicgtoria, 
%    Quis  noum  hicfiinftisfucceditfcdibm  hojpes? 
Quis  ifiemulta  efi  inclytm  rexgloria? 
liiepotenstate  Dominm  dextrdcfue  opibufque^ 
Beiioque  multanobilis  vitlona, 
9  Eta  aditm  refenitefores  agepanditeport^ 
Port£,perennesfempitem<z  regi& : 
Claujira reueiiitejimtnapandtte^mgnm  vtintret 
Rex  ille<>multa  rfarm  iiiegloria, 
?0  Quis  neuus  hic fanElisfucced.it fedibm  hojf>es? 
Quis  ifte  mnlta  efiinclytus  rex  gloria? 
IHe  potens  armts  nutnerofoque  agmwe  duclory 
Hic  ilie  multa  eft  inctytm  rexgtoria, 

vS^    Vnum,peceatorum  remiffio  gratuita. 

Alterum,vt  a  Spiritu  fanifto  regamur  in  reliquo  vita?curfu. 

Tertium,defenn*o  acit;erfus  hoftium  iniurias.Qux  tria  refponcfet  pri* 
catio ms  Dominica:  verbjs ,  quibus  pctimus  remitti  nobis peccata,ne  m- 
d.ucamur  ia  tentationem,&  vtliberemur  a  malo. 

EiufdemPfalmivicefimi  cjuinti 

Interpretatio. 

I     A   Dte,Iehoua,animam  meamattolb. 

1  i\Deus  mi,in  te  coniido,  ne  pudefiam :  ne  exultent  ini- 

^nici  nici propter  me.  , 

3  Nulli  vtique  qui  te  expe&ant  pudefient :  pudefient  mteni 
qui  perfide  agunt  iine  caufa. 

4  Via^  tt!»s,Ieh.qua,'fac  mefcire;femitas  tuasdoceme. 

5  Dirige  me  in  veritate  tua  &  doce  me.quoniam  tu  es  Deui 
liberator  meus:te  expeclo  toto  Se. 

6.  Recordare  miferatipmtaa  tuamm,lekoua :  &  bonitatum 
tjn.arurn,quia  fuerunt  perpetuse. 
7  Deliclorum  uiuentuus  me*  &  tranfarcffionum  mearun* 


jz8  P    S    A   l.     XXV.' 

tranjgreflones  obliuifcere:  mequepro  clementia  &  bonltate  fvtgulari 
tua  reJ]>ice,Iehoua. 

Et  qwdni  hoc  f>erem?bonu4enim  cfi&  minime falUx  Iehouajdeo- 
quepeccatores  aberrantes  in  'viam  reuocat. 

idemfubaclos  &  dociles  redditoscommode  &  moderate  ivfiruit)& 
aua  benignitate  gubemare  fuos  confneuerit  demonfirat. 

Quacunque  'vero  lehoua  fuos  deducat ,  apparet  eim  dementia ,  #* 
quarn  confianter  ijs  promijja  prAfiet  qui  fcedus  ifiud ,  quod  nobifcum 
pepigitfmgulare  certe  bonitatii  ipfvts  tefiimonium,obferuant. 

Obfecroigitur,  Ichoua  ,pro  tua  ipfuts  bonitate,  &  -vt.Nomcn  tuum 
-vbique celebretur, condonamihi iniquitates  mcas ,  cmas plunmas  & 
m.txima-s  efje  agnofio. 

O  quam  felix  efiquifquis  Iehottam  veretur:  docet  enim  cum  qnam 
<viam  inire  ipfum  oporteat. 

^4nimm  ipfiits  'vbique  ipfum  comitante felicitate  perfrnitur ,  quam 
ipfius  quoque  pofieri iparticipant. 

JFJifunt  quibm  Iehoua  confiliafua,  alioqui nobis  abfcoditapaCium, 
inquam,illud fnum  relegitfiii  nimimm  timcntibus. 

Itaque  oculos  in  vmtm  Iehouamfemper  intentos  habeo  :  nam  is  de- 
tnnmex  ifiu  retibus  pedes  meos  explicabit, 

Jiefrice  me,miferere  mei  njere  calamitofi,&  ab  omnibus  deferti. 

u4Egritudines  longe  lateque  cor  meurn  occupant :  Tu  me  ex  ijs  angu- 
fiijs  eripe. 

Vide  quivn  mifere  angar  &  excrucier^  peccata  mea  dele,onwium 
'videlicet  ifiarum  miferiarum  caufam. 

Vide  quam  multufim  exofus,<&  qnkm  acerbe  me  ifiioderint. 

Tutare  me  &  expme  infamU,quomam  in  te  dcmum  confido. 

Facvt  fimplicitate  ac  integritate'  pe/Aem  incolumis ,  quod  ate 
expeclo. 
Deniquc  tu  Deus  Ifraelem  ex  omnibus  angufiijs  redimito. 

Idem  Pfifmin  viceiimus  cjuintus,  monocolo;,vt 
jfcciindu^ 

i        A    Dtetoiloanimum  molefliarurh 
^/jLOpprcffum  cumuio,Deus  bcnigne: 

i  At  tu, 


V    S    A    L.      XXV.  Il£ 

ne  memmeris:fed,fecundu  clementiam  tuam,  memento  mei 
propter  boniratcm  tuara,Iehoua. 

8  Bonus&  re&us  e/Hehoua:ideo  docet  aberrantes  in  via. 

9  Dirigitmiferosiniudicioi&docetaffli&osviam  fuam. 

10  Omnes  femita»Iehoua?,clementia&  veritas:cuftodien=» 
tibuspa&umeius  &teftimonia  eius. 

11  PropterNomentuum  IehouajVticujepropitiuserisini- 
<juitatimea2:quia  magnaeft. 

12,  Quis  eftvir  timens  Iehouam?docebit  eum  viam  <j«rfw  e- 
ligat. 

13  Anima  eius  in  bono  morabitur :  &  foboles  eius  haeredi- 
tate  accipiet  terram. 

.14  Secretum  Iehoua*  deftinatur timentibus  eum,vtfoedus 
Tuum  notum  faciareis. 

if  Oculi  mei  tendunt  femper  ad  lehouam :  cjuia  ipfe  eduxie 
deretipedesmeos. 

i<5  Refpice  ad  aie  &  miferere  mei:  cjuia  defertus  &  affll&us 
fum  ego. 

17  Anguftise  cordis  mei  dilatirunt  fe-:  ex  anguftiis  meis  e- 
duc  me. 

18  Vide  affli&ionem  meam  &  cruciatum  meum:&  remitte 
omnia  delicta  mea. 

19  Vide  inimicos  meos,  cjuia  multiplicati  funt :  odio  iniu= 
liae  oderunt  me.    . 

2.0  Cuftodi  animam  meam  ,  &  erue  me  nc  pudefiam,  cjuo- 
niamadteprotectionis  caufaconfugio. 
i%  Integntas  &  redtitudo  cuftodiant  me:quia  te  expecto, 

%$  Redime  Deus  Ifraelem  ex  omnibus  anguftiis  eius. 
p    s  A   L.v    xxv, 

Ad  te  Domine  lcuaui  animam  meam* 
Carm.gcn.xiin. 

1  *y  ~Y '  Icfidat  armisrflebefe  clientium 
\^  \_Defendat  aiteYsmilitumque copijs: 
A  te  creator orbis  vnojpes  mea 
Fsndet^mdif^ue  in  Yebta  vnum  Yeffiicit* 


J30  t  s  A  l".     xxvl 

2  At  tu,6  fpcs  mca,mi  Deus,perennetfy 
Hanc  ignominiam  procul  rcpclle, 
Ncc  mcis  patcrc  hoftibus  fupcrbis 
Vt  lucios  cgo  praeheam  fuba&us: 

5  Nanqueiftosrninimedccctpudcrc, 

Quorumin  te,bonc,fpcsrecumbitvnuma 
Sed  iftos  potius  pudorc  tota 
SufFundi  facie  par  eft  fcclcftos, 
Qutis  eft  ludereludusinnocentes. 

a.  Tu  vcro  Deusiudicato  quanam 
Pcrgcndum  mihi  (it  via,tuafque 
Meprorfus,rogo,fcmitasdoceto. 

5    Fac  ccrtum  iftud  iter  quoquc  indkatum 
Poflim  pcrpctuo  tcncre  curfti. 
Nanque  tu  mihi  libcrator  vnus, 
Tufpcs  vnusin  hismihi  periclis. 

4    Antiqua?  efto  memor  bcnignitatis, 
Totinquam,memor,6  Dcusbonorum 
Quibus(ccu  faccreipfc  confucfti 
SJcciis  omnibus)ipfc  mcbcafti. 

7  Obiiuifccrc  cjuot  quibufque  memcts 
Virse  a  principio  mcse  tenclhe, 
Ehcu  poilucrim  fubinde  noxis. 
Quin  tu  mc  bonc,tu  benignc  fola, 
Tua  refpicc  lcnitate  fretum. 

8  Nam  certe  bonus  es,tenaxquerc<5ti* 
Ergo  in  deuia  quos  malus  vagantes 
Error  abftulit  in  viara  reducis: 

cp  NecmonftrareviamboniatquereSt 
Vnqwam  tcboncpoenitebit  illis, 
Cordc  qui  tibi  fupplicantfuba&o, 
Et  fefe  dociles  petunt  docerja 


to  Qfe 


*    S    A   l.     X  X  v.  I^ 

2  TufanBe genitor effice  infolentibus 
JVefpes  inanes  rifuifint  hoftibus. 

3  Sic  mepudore  liberabisrnec rubor 

Confundct  ora  c<zterisyin  tefua 

Qui  collocarunt  anchoramfiducU. 

Fruftretur  illosfpes^  &  trrit&fpei 

Pudor  dolorque  torqueat  quifordium 

jimore  fefefordibus  contaminanty 

Bonofque  nulla  prouocati  tniuria 
q.  Vexaregaudent.  Mihi  per  anfraVtus  vaaos 

VttdL^faUbras  inter  &  tenebras  iter 

Oftende  retlum^  erutwmfequacibus 
5    Erroris  vndisypr<znio  lucis  tua 

SpUndore  deduc  ventatis  in  viam. 

Tenempe  ab  vnopendeofpeje  Deum 

Vnum  &faliitiscolumenagnofco  meA. 
6yJ>Sitorta  vitijsforte  morum  regula 

Deftexit,  erro  r  fifefeUit  lub  ricus, 

FraEla  illecebrisfi  voluptatis  malis 

Incauta  vitijsfe  iuuentapolluit. 

Bemgnitatis  tu  tu&  memor  tamen^ 

Et  /emtatisy  (qui  parentesmolhbus 

Fr&nans  habenis  >  vfque  a  b  mcuna  bulis. 

Orbispaterna  es  vfus  indulaentia) 

Adiferere^noftris  quod  negarcs  monbusy 

Tu<z  negarenonpotes  clementix. 

8  Necdenegabis^n&cprecantes  bona  bonus 
Vacuos  refelles  :nec  viampofcenttbus 
ReElam  aberis  vnquam  reEli  &  <zqui  rcgula* 

9  Tu  mitis  animi  ampUEieris  modejiiamy 
Docefque  reEii  &  tmprobi  difcrimina. 
Tu  dux  comefque  tuta  per  compendia 
E>utis  cauntemfraudc  manfuetudinem: 


13*  M   A   I,     xxv,' 

io  Illis  fcilicct  vndiquaque  mitem, 
Illis  fciJicet  vndiquaquc  fidum 
Te,Deus,comitcm  ducemquepraeftasj 
NFac~tiquimemorcstui,facratas 
Colunt  follicite  vfque  fanftiones. 

ji  A  r  tu((ic  pcnitus  tua  vniuerfum 
Orbem  gloria  permeet  cclebris) 
M      mis,ag~,plurimffquenoftris 
Eheu  criminibus,benigne  parce. 


12  Eciuis  efr,age,quem  Dei  verendi 
1  a  igai  i  11  gi   ?6  modis  abunde 
Quifquis  talis  Cs  omnibus  beatumJ 

13  Dux  hic  nanque  tibi,hic  erit  Magifter, 
Et  certa  &  folidahic  tibi  voluptas; 
Jmmb  &  qua?  tibi  nafciturpropago, 
Eferes  huius  erit  beatitatis. 

14  Hi  funt  quippe  q\iibus  fuum  ipfe  fccdus 
Arcanumque  Efeus  recludit  vnus. 


15  Inteluminibusmanerefixis 
Iuuatrdcxteracuiusvnapofsit 
His  me  retibus  explicare  cun&is, 

16  Tu  me,mi  Deus,ergo  deftitutum, 
Tu  me  tam  miferum  intuere  clemens. 


V    S    A    L,      XXV. 

jro  Feccata  bonm  cfrfacilis  ob/iuifceris: 
Promiffafoluis  /iberali  dextera: 
Afinuitquepoenas  mitis  indulgentia: 
Eidefque  diEiisftabilis  erga  omnes  adefi 
QmpaElafacrifoederis  non  negligunt* 

11  Hanc  vt  nepotumf<zc/a  manfuetudinem 
Nofcantytuique  nominis  fe  gloria 
Lateperomnesfundat  orbis  angulosy 
Ignofce  noftris  mitis  erratisparens. 
Qu&  multa  inufsit  agritudo,  &  impotens 
Amor->regique contumax  ira  &  do/or7 
Errorque^veri  non  acutm  arbiter. 

12  O  terbeatum^  mentequipura  Deum 
Veneratur  illitfua/ecunque  amp/etlitur 
Vit&  inftitutumydux  adeft flemper Deusj 
Reb~l6rque<>&  omnes  aElwnesprofferat* 

ij  Securm  animm  a?2xio  procu/  metu 
Cuntlis  fruetur  affluenter  copijs  : 
Stirpifqueferies  /ongafirmabit  domum% 
Genufque  mu/taflo  ndurn  p  ropagine 
Opes  paternas  ad  nepotes  transferet. 

14  Quin  &piorum  mentibus  mjfteria^ 
Contemptaprauisyimpiefapientibm 
Occu/tayDominm  luceproftretfuai 
Etfacrofanclifoederi-sfcientiam^ 

(  Qu£  fo/a  vitds,  dux  beata  &  regu/a  cft) 

15  Docebit.Ergo  rex  beate  cditum 

Te  mentefo/um  cju&roinufijuam  /umina 

Abs  te  refletlo:tu  pedes  fo/us  meos 

Uoflis  do/ofis  erues  e  retibus. 
i  £>  Ofantlecuftos  hominum,amico  /umme 
'    In  me  intuerey  &  deftitutum  a  b  0  mnibus 

InopemquefanEla  me  tuere  dextera. 

m 


*$ 


i34  P   s   A    L.     xxvi. 

17  Tu  mc  vrgc  ntibus  vndiquaque  preffum 
Mille  angoribus  ergo  liberato. 

18  Eheu  refj.«icequot  quibufquecuris, 
Et  quo  conficiar  mifer  labore* 
Parce  criminibus  meis,benigne* 
Quae  me  obfederithofliiim  caterua, 

19  Et  quanta  ioimincant  fcrocitate, 
Cxli  ex  vtrtice^mi  Dcus,notato: 

20  Et  ficlens  tibi  corculum  tuetor, 
Nec  turpcm  fmito  pati  repulfam. 

2T  Facmeab  hoftibus  afferat  fceleflis 
Innoccntiapuritafqucfaluum: 
In  te  vnum  fiquidem  rccumbo  totus* 

22  Tui  deniquetot  malis  fepulti 
Vindcx>6  Dcus,  Ifraclis  eflo. 

Pfilmm  viccftmusfexttu>>  eV«r/»o?j  Damdis» 

Atgumentum  C^  vfw* 

Perdifficile  eft  fyneeram  religionem  &  vitarintegritarem  jrs  aulis  «e- 
tincrc.dom.nantibus  pr.Tfertjm  tyrar.nis  Sc  lllorum  adnlatoribus>paitim 
apeita  vi,ii.irtim  per  calumnil  gralVantibus,  ac  quibufdam  etia  propha» 
num  Ulud  prouerbiu  fpecie  prildentix  occinet»bus,»«t>xty7rocfb?  voovHyt, 
Itaqiie  alu  vocationcs  fuas  vltro  deferunt,  fibicum  Reipub.  detrimcnto 
confulentes  :  aln  paulatim  csetcrorum  finules  cuadunt.  Suntetiam  qui 
propter  vuiofos  ahquoru  moresjaut  a  faciisccetibusabfunent,aiit  feor- 


Eiufdem  PfJmi  vicefimifcxti 

Paraphrasis. 

TV  Tehoua  caufam  me.im  diiudicato.Nam certe  pro  •virtbiujhi- 
dut  integris  moribus  incedere,(y  in  te,lehot*a,fidueiamomnem> 
meam  collocansycon&anter  pergere  covfiitui. 
Tute  meproba  &  explora,&  intimum  cor  meum  perfcrutare . 

Certe  mci<  ocida  ohuerfatafemper  efitua  bonitas,  tudmque  verit.t- 
temmihi  rvit£  me<e  ducem  ac  mavifirampropofui. 

V amlnmorum  ifiorum  hominum  cogreffmfiudiose  dettitaui:&  i*e\'- 
Jitios  ifios  rcfugi. 

Malignormn  coctum  odi,neque  impits  affedi. 

Manibut 


P    S    A    L.        XX  VI.  I55 

17  Curifiue  mentem  qu<z  peruruntplurim^ 

Nouifque fimper differunt  doloribusy 
i'8  Exo/ue.posnis  vfique  &  vfijue  immanibui 

Exercitato  &  obruto  laborrbus 

Ignofice:cMpas  mitis  obliuificere. 
ip  Heu  quanta  vis  mefatlionisimpi<z 

Perfequiturarmislcjuanta  me  crudelitas 

Inexpiato  qu&rit  odioperdere? 
loTumepericlis  libera.-tuprotege 

Ems  fialutemab  hoflium  fudibrioy 

Omnemfiilutis  qui  locauit  (pernfua 
21  In  te\necaliisfidit  opibus  cjuamfiuds, 

Integritatie>ue->&  tkk  clementi<£. 
&1  Gens  qudt  tuarum  iuffia  legum  ampleBitur^ 

Fac  vndequaque  tutafit  te  vindicc. 


\(\ta  infticuuc  c5uentus,vt  olim  Cathari  &  Nouatiani,&  Monach* 
roultiquonda,noftrifquetemporibusAnabapti{foe.  Dauidcotra,vt  hoC 
Pfalmo  teftatur,quanuis  non  a!ia  eflet  ipfius  in  aula  Saulis  conditio,per- 
ftat  in  fua  ftatione,  &  facros  ccetus  nulla  idololatria  fcedatos  eo  diligeh- 
tius  frequentat,donec  vi  extrudaturmec  expulfum  eum  pcenitetcofteri- 
fcix,fed  fui  femper  fimilis  caufam  fuam  Dt  o  commendat,pergitque  ma- 
lorumconfilia&exempIaexecrarU&quxcunque  ingruant  pericula.fe- 
feintegramfideiproftffionem  &  inculpatos  mores  feruaturum  prbfi-i 
setur,promifn"ombu$  &  ope  Dei\Opt.Max.fretum„ 

Eiufdem  Pfalmi  vicefimi  fcxti 

I  N    TtHPHETATIO. 

Vdica  me  Iehoua^nam  egd  integritate  m©a  ambulaui:&: 
uam  fiduciam  poiui,nort  vacillo. 


2  TVdicar 
Xin  Ieho 


z  ProbameIehoUa,&expIorame:  examina reries  meos  & 
cormeum. 

3  Quoniam  bonitas  tua  coram  oculis  meis:  Sc  ambulaui  iii 
veHtate  tua. 

4  Non  fedeo  cum  heminibus  vanis :  &  cum  verfutis  hoij 
ingredior. 

5  Qdi  catumimproborum:&  cura  malisribn  fedeo; 

I.iiij: 


136  P    S    A     L.       XX  V  I. 

Manibus  non  tam  aqua  exterim  ablutn  quam  ab  omni  fcelere  puris 
circum  altare  tuumfteti. 
Vt  tepalam  laudibms  ejferrem,&  mirificagefta  tua  celebrarem. 

Nihilenim  habeo  <zde  illa  in  qua  fedem pofuifti  tu<eq;maieftaw  do- 
micilio  caritti.  # 

Ne  me,qu<efo,cum  iftn  flagitiojis  inuoluito,  nequede  me  njt  de  cmen-> 
tn  iftu  ho>>s;cidis  ftatuito. 

Qtumale  cogitataprompte  exequuntur ,  <&  qnorummanm  muneri- 
but  plend  funt. 

<y£t  ego  integerpsco  'viribm  incef?i.  Itaque  tu  mei  mifertus,  me  re- 
dime. 

Quodferuata  recli  njiap<rfto,tibi  acceptum  refcro,Iehoua}teque  hoc 
nomme  in  ipfis  coetibus publicis  cdebrabo. 

Idem  Pfalmus  vicciimus  fextus  monocolos ,  vt  vicefimus 
tertius. 

i  ^TpVmeseDeuspotens 

X   Eftolitisarbiter. 

Corde  nanque  iimplici 

Ambulauifedulus, 

Et  te  ab  vno  pendulus 

Nil  vacillans  perftiti. 
2  Tuteme^Deus^proba, 

Tucaminisadmoue 

Tuterenesintimos: 

Ipfatu  prarcordia, 

Cerm,tcnta,perfpice. 
j   Qua?  benignus  pra?cipis, 

Q :x  tui  timentibus 

Liberalisfufficis, 

Intucndo  fedulus, 

Rurfus  ad  normam  tua? 

Vcritatisambulo. 
4  Ergo  ncc  mendacium 


P    S    A    L.      XXVI.  I# 

*  6  Abluo  innocentiaraanus  meas:&  circunfto  altare  tuum, 
lehoua. 

7  Vc  audire  faciam  vocem  laudis:  &  enarrem  omnia mira- 
bilia  tua. 

8  Iehoua,diligohabitaculum  domus  tua»  :  &  IoCum  domi- 
cilij  gloria?  tux. 

9  Ne  colligas  cum  psccateribus  animam  meam:&  cura  ti~ 
ris  ianguinolentis  vitammeam. 

io  In  quorum  manibus  eft  malum  Confilium,&  quoru  dex- 
teraplena  eft  muneribus, 
ii  Ego  vero  integer  ambulo:redime  me  &  miferere  mei\ 

ii  Pes  meus  confiftit  in  via  plana:in  ccetibus  benedicam  ti*- 
bi,Iehoua. 

p  s  a  l.  xxvi. 
Iudica  me  Domine,&c* 
Carm.gen.x  v. 
i     "\   JT  E  vi  tyrannmperfecjuiturpaiamy 
Ayi^-ftfe  cLiim  malignafraude  calumnia: 
Te->qui  Utebras  peEioris  infficisy      , 
Appello^rerum  conditoroptime. 

Afens  fraudis  expersy&  manus  innocens, 
A  vique  pura  &flagitio:in  Deo 
Spesfixayfirtis  quiviolentia 
jMef&uientis  nonfinet  opprimi. 

2  Renefque  flammis  &penetralia 
Scrutare  cordiS)C<zcdcjuefenfuum 
Arcana^fafim  ceu  cahdisfocis 
Exp/orat  aurum  callidm  arttfex: 

3  Afentem  videbis  munificentU 
Qu&  dona  nunquam  non  meminit  tU4? 
AU&que  leges  puriteradtuas 

Vit&  carentemflexibus  orbitam* 

4  Proculfacejfatynecfociumfibi 


j$S  p   s  -a   i.     Xx  Vi* 

Perfequor  deliria, 
Nec  libenter  callidis 
Me  viris  admifceo. 

5  Quinnocentum  prouidus 
Execror  commerciaii 
Impiifquefedulus 
Abdicomeccetibus. 

6  Enadaras  adfcro 
Hasmanusinnoxias, 
Corque  fi  audis  nefcium: 

7  Laudis  vt  praxo  tuar, 
Nomenilludnobile 
Vocc  grata  concinam* 

8  Nanquetotusxdium> 
Totusenpalatij, 
Quod  tibi  foli  facrum 
Gloriofusincolis, 
San&o  amore  ferueo. 

9  Ergo  ne  me,mi  Dcus, 
His  prophanis  aggrega* 
Neu  cruorejnnoxio 
Addito  madentibus* 

jo  Hifuisverfutiis, 

Hidolisindulgeant, 

Ifti  auarafordidi 

Dona  captent  dextera: 
ii  Atiuuetmefimplici 

Mente  femper  progredij 

Tu  viciffim  me,Dcus, 

Innocentemlibera. 

Tu  mifellum  refpicc, 
11  Vfquerciflifortiter 

Infequutum  tramite. 


Quo 


P    S     A    L.      XX  Yfc,  1}9 

Jtfe  vanafperet  tingua,procu/ domo 
Nofira  recedat  qui  didicitfuos 
Eucare  fenfus  peBorefubdolo* 

5  Odifceleflum  conaliajmpos 
C<ztm  veneno  peius  abominor: 
Quorum  refultant  peBoragaudio 
Quum  perpetraruntfaBa  nefaria^ 

6  Sed  mentepraui  nonfibi  confcia^ 
Lotufcjue purisfontibus  adtuas 
Jlras  adtbo-iUtm  &  offeram 
LdLta  chorea  duxtibi  viBimas. 

7  Te  nofira  pangcnt  tympana^te  lyra* 
Te  vox  canoro  confona  tympanoy 
Lmque  coetiicjue  w  celebri  tua 
Alirandapandet  faBa  nepotibus. 

8  TeBumque  nomen  qtto  caniturtuum-) 
AEd^mcjue^numen  qua  colitur  tuum^ 
Jldens  ardet.-abfentem  retrahunt  tu& 
Quj  templa  celant  pignora  gloria. 

9  Hac  ojfa  tellm  nefine  vt  obruat 
Intercruentos  barbam  barbarosy 

10  Quifraudulentamente  coquunt  fceluiy 
Captant  auara  manera  dextera. 


ii  Ego  inftitutum  carpere  tramitem 
P ergam  mnocenter.  tupropim  meis 
jiurem  bemgnus  quefiibm  admoue> 
Ac  me  penclis  triftibus  affere. 

12     Perp/anafirmo  quod  gradior  pede> 
Qjfod  reBafeBor^muneris  efi  tni. 


T+O     .  PSAL.     XXVIL 

Quo,Deus,te  nomine 
Gratusipfepublicis 
Prsedicabo  coetibus. 

Pfa/musvicefmusfeptimus^ctpafjivSiiliKo^DauUisi 

Argumentum  &  vfus. 

Siue  iam  liberatum,fiue  adhuc  in  mediis  periculis  verfantem  Daui- 
«Jem  dicamus  hunc  Pfalmum  fcripfifle^nihil  intereft.  Aperiunrur  auteai 
hic  nobis,etiam  quum  defperata  omnia  videntur,tres  perennes  ac  inex* 
haufti  fontesex  quibuscertamconfolationemhauriamus.Vnus  tft.  Dei 
per  fidem  apprehcnfi  potentia  omnibus  hoftium  terricuhmetis  oppofi- 

Eiufdem  Pfalmi  vicefimi  fcptimi 
Paraphras  is. 

IEhom  perfyefla  mihi  de  me  liberando^oluntas  quum  mihi  in  his 
quanttmuis  denfis  tenebris  infiarfacis  lucentifiimce  prxluceat,  que 
timebo?quum>vita  mea  nitatur  lehous.  robore.qutm  reformidabo? 

Expertus  loquor.i^uoties  enim  illi  improbifit?ni  oppreffores  <(tf  hofies 
tnci  in  me  irrucrut  quafi  dentibus  ipfis  me  deuoraturiarritts  conatibus 
corrucrunt. 

Deinaps  itaque  a>f  hofies  aduerfum  me  coplis  itifiruclis  progredia- 
turfiabo  tame imperterritusiquod  fipugnam  inea?tt,ex  hoc  ipfi  waid- 
ris  fdacix  argumentum  arripiam. 

Neque  vero  priuatis  commodn  msis  fic  confuhfed  hoc  i/nttm  a  Te- 
houapeto  &  effi<tgitoyi>t  mihi  liccat  ipfius  do<nus  incoU  ■vitam  apud 
eum  tranfigere,edmque  omnem  contemplanda  Iehou£  pulchritUi.Une 
&  &de  ipfius  afiiduefpeclanda  confumere. 

Nam  illic demum  fub  ipfius  <edis  tetto  ingruents  tcmpefiate  delitcfca, 
ifr  in  adyto  ipfius  tentoru  abfcondar ,  donec  fublimi  tutdque  in  rupe 
collocer. 

Immo  iam  nunc  Tjiclor  emineo.fitpra  hofies  qui  me  ctrcunfiant  caput 
dttollens.  Solenne  ipfiantra  eius  tentoriu  facrificiti  adhibito  buccinartj 
clagore  perfalna^  Iehouam  uoce  ac  infirumentoru  ptdfii  celebrabo. 

^ccipe  igitur  lehouaciamantis  -vocem,miferere  mci^  exaudi  ?na 

Cor  meu  afiiduetuum  illud  mandatti  •vcrfat-.Jlequirite  fiice  meaj<{ 
tfijTjt  me  ipftt patefacio.Itaq;  obtempero  tibi  &  tuum  conjpeclum  re- 
•quirojehoua. 

Ne  me  auerfare>nc*qu<efojratus firum  ttmm  abijce.  Tu  mihiadhuc 
cpttnlatM  es,ne  me  dcftxefiemz  relinqu^miUberator  . 

n 


9    S    A    L.      XXVII,1  141 

Ergofalutis  tecolumenmea 
Costu  in  celebri  laudibm  ejferam 


^ta.Alter  eft,perpetuu  gloria:  Dei  ftudiu,rei5ta  vbfque  cofcietia  fer 
uata,&  fiudiofe  vfurpatis  mediis  quibusfides  noftra  confirmatur,verbi 
videlicet  diuini  auditione,&  facramentorum  vfu-.fiquidem  id  nobis  con- 
ceditur,fin  minus,afr>dua  eorumde  meditatione.Tertiusanuocatio  cunj 
ftducia  cVpatiemia. 


I 


Eiufdem  Pfalmi  vicefimifeptimi 
Interpretatio. 

Ehoua  lux  mea,aquo,t</  e/r^wewtimeboJlchoua  robur  \i 
ta?mea:;aquo  trepiiabo? 


2,  Cum  appropinquarentaduerfusmemaligniad  vorandu 
carnemmeam  ,oppreiTores  &  hoftes  mei  in  me:  ipfi  corruc- 
runt&  ceciderunt. 

3  Jtaquevt  difpoiita  fint  ad  verfusme  Caftra  ,  non  timebit 
cor  meum:  ficonfurgat  in  me  pradium ,  in  hoc  ergo  conrl- 
dam. 

4  Vnum  petij  a  Iehoua,hoc  requifiui,  vthabitem  in  doma 
iehoua?  omnibus  diebus  vitsemeae:  ad  fpe&andam  pulchri- 
tudinem  Iehou«e,&  infpiciendum  templum  eius. 

*  Quoniamoccultabitme  intabernaculo  fuo:in  dieaffli- 
tftionis  abfcondet  me  in  adyto  tentorijfui ;  fuper  rupem  ex- 
tolletme. 

6  Nuncergo  extolietur  caput  meumfuper  inimicos  mecs 
qui  me  circunftant,&  facrificabo  in  tabcrnaculo  eius  facrifV 
cia  iubiIationis:cantabo  &  pfallam  Iehouar: 

7  Audilehouavocemmeam,3»ddamo:&  mifereremei,&: 
cxaudi  me, 

8  Tibi  dicit  cor  meum,requirite  faciem  meam:  faciem  tu£, 
3ehoua,requiram. 

9  Ne  abfcpndas  facie  tua  a  me,ne  abiicias  iti  ira  feruu  tufi^. 
auxiliummeum  e^ne  deferasme  Deus  feruator  mcu?. 


14*,  *  s  *  l,    xnn, 

Vtomnl  humano pY£Jidioyatqite  adeb  ab  ipfis  parentibits  deferary  ttt 
tamenJehoua>me  colliges. 

Voceto  me  qua  njia  infifiam ,  &  tramitem  mihi  cui  tot  hofles  in(l> 
•diantur,complanaio. 

&e  me  exponito  meorum  hofiium  Ubidini-.namin  me  infurrexerunt 
quos  mentiriy<&  quiduit  audcre  nihilpudet. 

Confido  tamenfutumm ,  njtfaluus  &  incolumU  fruar  Dei  benefi- 

uigedum  Dauid,  expecla  Iehouamforti  conftantfque  animo>  leho- 
itamyinquamsxpetta. 

Ickm  Pfalmus  viccfimus  feptimus ,  carmine  trochaico  di~ 
metro  catakctico,vt  Pialmus  viceiimus  tcrtiws, 

i.  ^"^LarameLampasBeus, 
V^/Ip^*c  cuftosquumregat, 
Quo  mctu  pertcrrcar? 
Quum  Deo  duriffimis 
Nitarvnocafibus, 
Qua  tremam  formidinc? 

2  Vtfceleftidentibus 
Pene  me  ipfis  impctant, 
Vt  feroces  irruant 

Qiu  volunt  mc  pcrditum* 
Irritomoximpetu 
Diffipati  corruenr. 

3  Hinc  &  inde  me  premanc 
Vt  phalanges  hoftium, 
Corde  ftabo  interrito. 
Hinc  &  inde  bellicus 
Horrorvtcircunfoner, 
Nitar  huiusNumine. 

^.   Vnumidintentuspeto, 
Vnum  id  intcntus  petam, 
i^m  vtomne  tranfigam 


p  s  a  l.     xnn,  145 

10  Etiamu*  pater  meus  &  mater  mea  me  defererent,  tameq 

Jehoua  colliget  me . 
n  Doce  me  Iehoua  viam  tuam,&  deduc  me  Yia  plana  pro- 

pter  aduerfarios  meos*. 

'  ix  Nededa*;  me  libidini  eorum  qui  me  opprimunt ,  Nara 

inlurrexerut  in  me  teftes  mendaces,  &  qui  auda&cr  de  vi  mi- 

hiinferendaloquuntur. 

13  Qu_od  nifi  credidilTem  me  vifurum  bona  lehoua:  in  ter- 
ra  vivtQ.m\\\m,aftumtrat  deme. 

14  Expecla  Iebouam,iis  fortis,  &  £t  firmura  cor  tuum*  e^- 
pe#a,mc[uam,Iehouam. 

P    S    A     L.       XXVII. 

Dominusilluminatio  mca,&c, 
Carm.gen.m. 

I  ^^Ettsintenebriscjuummihiprcelucedt% 
JL^/     Vitamque  muniat  meam, 
Qu&  vis  aperta  terreat  merqua  mihi 
Fratts  aecaftt formidwi? 


2   Aduerfus  vnum  cjuum  fceleflafqUia 
CunElasfaraJfet  copias, 
Dolofa  letho  qu&  tetenderant  meo* 
Ipfiinciderein  retia. 


Si  comminentur  caflva,fiminacibm 

Infefta  telvs  agmina^ 
SecurusanimifpeElo  caflra^prdia 

Timore  liber  intueor* 


4  Vnum  expetiuiy&  vfcjue  &  vfque  id  expetam% 
Curis  vt  exemptmmalis-i 
SimflicYofanUafemperizdis  incota: 


144  /      P  s  A  i.    xxvirf 

Eiusaedisincola, 
Eiusintuensdecus, 
Et  facras  mirans  domos. 

5  EiushicfubpHiium 
Partetutusintima,  v 
Sorte  prefTus  afpera, 
Deliteboconditus, 
Donec  in  faftigium 
Rurfusarcis  euehar. 

6  Immoiftratishoftibus, 
Tolio  iam  vicTtor  caput, 
Iam  ficrisaltatia 

Sunt  onufta  vi&imis, 
Sacrafeftisatria 
Perfonant  iam  cantibus. 

7  Eiulantistu  preces 
Heu,Deus  rni,percipe: 
Nec  malis  tot  obrutum 
Aurefurdantglige, 
Quin  meis  clamoribus 
Tu  bcnignifsannue. 

8  Tutequajriteiubes, 
(Sic  anhelans  corculum 
Nanque  de  te  cogitat) 
Hinc  tuos,rerum  Parcns, 
Vfque  vultus  pe&ore 
Quarro  toto  feruidus» 

p   Ergo  tu  me  refpice, 
Scruulum  ne  defpice, 
TujSalusolimmea, 
Ne  mifellum  defcre: 
Ne  furens  mc  proiice 
i^iberatum  millics. 


W  Vi 


!»SAL.       XXVII, 

Augufla  mirer  atria^ 
Deoque  laudes perfonem^artus  dum  regit 

Vttalts  auraffiiritus* 
Turn  mefub  vmbraconditumtentorij 

Celabit<i& penculis 
Procul '  remotum^rupis  abruptts,  velut 

In  arcepofitumy  muniet; 


6  Ac  ne  reliBum  nunc  quidem  impi<e  finet 
Vt  fatlionis  opprimi, 
VtBorquefoluam  votaynec  vittorifi 
Autor  rrtihi  tacebere* 


y  Audi  inuocantemfupp/icem>&fraffum  malis 
Bonusfauenfquefubleua, 


8  Te  mens  anhe/aty  vu/tus  ad  vnltum  tuttm 
Intentus  vfque  refpicit ; 


9  Ne  conde  vuttus  lumen  a  meamabi/isy 
Rleu  me  in  tenebris  defere, 
Seruum  periram  nefine  opprimi  tuum; 

Vitamque  quam  debet  tibiy 
Tuere ab  hoftey&eperic/is  eripey 
Oftesfiilittis  vnka% 

K«j\ 


»4f 


i4<£  p  s  a  l.    rxvm. 

10  Vt  genitrix  mc  mea, 
Vt  pater  me  deferat, 
Tu  reli&um  colligc: 

11  Tutuaspcrfemitas 
Tu  per  a?quos  tramites 
Hoftibus  mc  furripe. 

12  Ne  rogo  me  innoxium 
D^dcfeuis  hoftibus» 
Nantjue  mc  pcriuiiis 

Eccetcftcsobruunt,  '  ^' 

Impetuntquecallidiis 

Hinc  &  inde  fraudibus. 
ij  Quod  tuiniNuminis 

Hoc  mihi  di&et  fauor, 

Gioria?  viuum  tuas 

Me  futurum  compotem» 

ScJlicct  iam  millies 

IntcriiiTem  funditus. 
14  Fortis  crgo  fuftine, 

Ergo  tcipfum  robora, 

Firmus  inquam,pcrmanc*' 

Fortisinquam,fuftinc, 
Doncc  adlit  Numinis 

MiiTa  coelo  dcxtera, 

Pftlmtss  vicefxmus  otlauusJuKTw.osyDauiMs* 
Arqumenturn  &  vfus, 

Dauidhoc  Pfalmc  nenvr  priuatus.fed  perfoni  puhlicamregis  a  Deo 
ipfo  defignati  (uftmens,precatur  pro  fe  cVpro  Deipopulo  tanta  cum  fi- 
ducia,  (juanuis  ne  vt  priuatus  quidem  tuto  verfan  m  Saulis  regnorof- 

Eiufdem  Pfaimi  vicefimi  o&aui 

Paraphrasis. 

JNchtmo  te  Iehoua pTQpttgnaeklum  meum,ne  av.sfo  ad  mcos  clamo- 
res  obmutefcc.  Namfi  futlc  obwutuens ,  nihil a!>  us  dijfcram  atd 
yiortm  terra  obrmvtur, 

■ijfeT 


f  s  a1  t.     x  x  v  1 1  r,    f  147 

10  Me  cari  amici^mepropinqui^mepatery 

Me  blanda  mater  itcjuerat: 
jlt  non  rettcjuitrfut  ptosinasJ>eris 
Non  deferit  rebus^Deus. 

11  Parens  benigne  me  vias  doce  tuasy 

Retldcjue  deducfemita: 
JVe  vis  metufaue  ab  hofle  me  deterritum 

De  calle  retii  detrahat. 
ii  Ne  meimpiorum  obnoxium  libidini 

Reltncfue.  Teftes  impij 
Fingunt  malignefalfa  de  mecrimina7 

Armdntquefe  mendactis. 

13  Mens  vitla  tantis  iam  fatifceret  malis% 

Ni  jpes  foueret  me  tu& 
Benignitatispoft  labores  anxios 

Mox  ajfuturum  gaudium. 
Viuufque  viuos  interipfe  commoda 

VitA  beat<£pr<efto/or* 

14  In  rebus  ergo  turbidis  ne  conctde9 

Sedfortis  vfcfuefuftine. 
Te  roborabit  Dominus^  &  corfulciet: 
Tufortis  vfqptc  fiftine. 


Jet,vt  etiam  de  impetrata  petitione  gratias  agat:  adiugit  pra:ter^a 
prfcces,  plane  propheticas  aduerfus  oranes,  Ecclefiamnon  per  ignoran- 
tism  auc  prarcipitem  alique  affe<5him,fed  deiunataobdurataque  malitia 
oppugnantes,qu6percinent  quaj  fcriptafunt  i.Sam.2j.7,&  24.21. 

Eiufdem  Pfalmi  vicefimiotfhui 

Interp  retatio. 
1     A   D  te  Iehoua  clamo ,  pctra  mea  ,  ne  fileas  auerfut  a  me: 
XJLne,  fi  forte  me  refpueris ,  iimilis  fiam  defcendentibus 
in  foueam, 

K.ij, 


148  •  P   S    A    t.     XXVII  ll 

Tantijper  igkur  dum  clamare  licet,preces  meas  &xctpe,&  tne  rejfrb- 
c'e  manus  ad  tuum  illud ftcratijlimum  adytum protendentem. 

Ne me pari loco atque  improbos  ijlos  <&  fceleribws  gaudenteshabe- 
tj-qui  verbk  quidcmamicitiam  &  ofjicia  quxuis  teftanturjntus -vc~ 
yjpef?imaqu£que  coHtant. 

Trvbm  illis  dignam  ipforum  opere  mercedem,<&  quod fcelerata  ipfo~ 
xnmfacinora  imventur:  tribuejnquam,  illis  ac  repende  dignam  ipfo - 
rum  opere  mercedem. 

Quum  eni;n  opns  a  te  deftinatum  ,  &  quodperagere  conftituiftifci- 
entes  prndentes  impediant,  tufcilicet  iilos  euertes ,  lehoua,  nedum  vt 
illos  bfnsjiiijs  augere  pcr^as. 

Gratias  igitur  ago  lehout  quipreces  meas  exaudierit. 

-Jehoua  meum  robur  eft,&  clypeus  meus:hic  eftquo  animtis  metts  iti* 
nititur.opem  ipftus  expextut:hic  demum  cor  meum  exhilarat:  hunc  e- 
go  celebrabo. 
lehouafuos  corroborat,nec  alio  quoquam  vncltts  ille  tuus  nititur. 
re  Dcui,  joptuum  tuum,  ty  iftos pecuiiari  iure  tuosfauore  tm. 
dignare:pafce  illos  &  in  £temnm  attolle. 

Idem  Pfalmus  vicelimus  o&auus  monocojos,  carminc 
choriambico  tetrametro. 

-—     ~uv  ~     -l/l/  --      v  — 

1       A    Dtc  clamo,meum  6  prsefidium,Deus* 
jf\^Ah,nemet3citus  di-fpiccfupplicem, 
Neu  me  proiicito  iam  mifcrisparcm, 
Tctri  qucs  tumuli  FbflTa  vonit  vorax. 

1     Has  eiieu  querulas  acdpito  preccs, 

Quas,inquam,ingcffiino  vociferans  preces^ 
Meque  ad  fepta  tu#  confcia  gloriae, 
Tendentem  geminas  afpicito  manus. 

5      Ne  tu  itic  fci  leri  inuoluito  dcditis, 
Neuehisannumera  quibona  pcfiimi 
Lingua  polliciti  maxima  blandula, 
Inrus  cordc  prcmunt  peffima  perrido. 

4      His  tu  digna,Deus,pr;£mia  foluito, 
Mercedemque  malis  tot  fludiis  par^  m, 
Rv  fpondens  operae  facpretium  fcranr, 

Ilis 


p  s  a  l.    xxvii  r."  149 

t  Audi  vocem  precationumearum,dum  clamoadte:  duni 
eleuo  manus  meas  ad  facrarium  fan&itatis  tua?. 

3  Ne  traftas  me  cum  impiis  &  cum  operariis  iniquitatis.-qui 
pacificeloquuntur  cum  proximis  fuis ,  quum  malum  iit  in 
cordeeorum. 

4  Da  illis  fecundum  opus  eorum,&  fecundum  malitiam  & 
cinorum  eorum  :  fecundum  opus  manuum  ipforum  da  illis, 
repende  retributionemillis. 

?  Quoniam  non  attendunt  ad  opera  lchoux^  ad  opus  ma 
tmum  eius:deftr'uet  eos,&  non  aidificabit  eos. 

6  Laus  fit  Iehoua?  ,  qu6d  audiuerit  vocem  deprecationwri 
inearum. 

7  Iehoua  fortitudo  mea,&  fcutum  meum  efi:  in  illo  conti- 
dit  cor  meum,&  adiutus  fum:  ideo  exultat  cor  meum,&  can- 
tico  meo  ipfum  celebrabo. 

8  Iehoua  robur  eft  meit  iftis:&vi$  faluifica  hic  eft  vncto  fud. 

9  Serua  populum  tuum,&  benedic  harreditati  tuaj :  &  pafce 
eos,&  extolle  tos  in  perpetuum. 

PSAL.     xxvii  t. 

Ad  te  Domine  clamaboj&c 
Carm.gen.x  vi. 
I  "T\  Rincepsftel/iferis  a/tiororbibmy 
X    Vita  pr&fidium  &  certafiilw  me& 
Auremfupp/icijs  dafacilem  meisy 
Nefiamfimi/ts  bu(lapetentibm, 
z      Audivotaparens  cju<ztibiprofero 
Supp/ex  cumgemitUybrachia  porrigens 
Adc&lum  tremu/is  peruigi/  ignibm^ 
C&lum  temp/a  tu&  confciaglori<z. 
3      Ne  me  connumera  ccctibus  impiis^ 
Neu  tanquamfocium  plette  nocentibm: 
Quorum  blanditiis  illita  molhbm 
Linguaeftymens  ge/ido  liuida  toxico» 
q.      Illis  nequitidt  pramia  fint  fu^ 
Et  merces  ftudiis  tqua  nefarijs: 
Profemente  legant femina}pefsimis 

K.iij^ 


KO  V    S    A    1.        XXIX. 

Illis  deniqucpartu  referaspari. 

5  Namquumgefta  tuarfortiadexterae 
Auerfis  oculis  cerncre  neghgant, 
Ipfos  tu  penitus  fcilicet  obrues, 
Perdefque  exitio  funditus  vltimo. 

6  Laus,a?tcrne  Deus,fit  tibi,fupplicis 
Audifti  qucrulas  qui  facilis  prcces. 

7  Ocuius  valido  roboreroboror,  * 
Et  cuius  clypeo  tutus  obambulo: 

Confifum  hocce  tibi,  tu  bone,corculum 
SeruaftH  valida:  prarfidio  manus: 
Geftit  fubfiliens  hinc  animus  tibi, 
Ettenoftracanit  tinnulabarbitos. 

8  Qu6d  fortcs  animis  funt  mihi  milites, 
Acccptum  rcfero  viribus  hoc  tuis: 

.  Vnxifti  caput  hoc:te  cclebrat,Deus 
Er<  ptum  caput  hoc  mille  periculis. 

9  Tu  fcruato  tuos,tu  populum  tibi 
Addidtumafricito  muncribus  nouis, 
Sacratiimque  tibi  pafcito  tu  gregcm 
Ornatoque  bonis  vfquc  percnnibus. 

Pfalmtts  vicefimm  nonm^^av^ ]  uto^Danidis. 

Argumentum  &  vftis. 
Quum  nulli  magis  confueucrint  fuperbirc,Deique  tandem  ipfius  ma 
ieftatem  afpernari,quaiiquibus  Dominusalios  regendos  homines  fub- 
iecif,adeo  vt&  diuinoshonoresfibiattnbuant,&  fibi  incxteros  quic- 
quidlibuerit  liceredrbitrentnr  :  docet  Reges  ac  Principes  peculiariter 
hic  Pfdmus,ex  coHatione  poteftaiis  ipforum  (quantacunque  radem  fit) 
cuminimenfaillaDti  potentia,  fcfem  tonitruis  cxterffque  temp<"£-m- 


Eiufdcm  Pfulmi  viccfimi  noni 
Paraphrasis. 

REges potentefjne  omnes  cedtte  2ehott£t  cediteJncjHAm,  IehoH£, 
glorLe  &  potent'i£  Lmdem. 
Cedite  JehoH£  maiejlatem  ilUm  ipfvM  Nomini  propriam  ,  etrnqus 
fiufcali in illo pttlcherrimo  ipfitufacrario  adorate, 

Hic 


P    S    A    L.         XXIX*  jvK 

Dignum  confilys  fufflicium  luanu 

5  Non  his  confilijfrouida  vis  tui 
(Oui me confpicuis tollts  honoribus) 
/nfecldfve  manus  afcelere  auocat% 
jlutinfefiaodixfeftora  mitigat. 

Ergo  necferies  longafrofaginis 
Florebit,patrias  necfoboles  ofes 
Long&ua  accifiet:fed  celerigenus 
Clades  exitiofroruetacdomum. 

6  Laus  rerum  Dominorfuifrecibus  meis 

7  Senon  difficilemfr<zbuit.h'inc?ne& 
Viresyhicclyfem  rebw  in  asferis: 
Hincjfes^auxiliurn  hinc  non  dubium  in  mjiis» 

Hmc  cor geflit  ouans  .-carminibus  tuas 
S  Laudes  orafonant.-quipofulum  tuum 

In  rebus  t  refidis  frotegisy  &  tuum 

Regem  ex  infidus  ommbus  erifis. 
<p      Cufiodi  fofulum  rex  hominum  tuum* 

Hebrificfoboles  largiteromnibus 

Vitae,  continuo  fruBibus  affluat^ 

Donecperpetuumfolreferet  diem* 

VW^,bus,&  e.irum  eflfe&is  demonftrante,  cogitare  potius  quanturri  Irt- 
fra  illum  fubfidant,  &  a  quo,  &  qua  cond;tione  iftud  impenum  accepe- 
rint,quim  ex  eo  fuperbire,qti 6d  fupra  mortales  aliquot  ad  tempus  emi» 
heant.  Deindequum  populorum  adulationibus  fxpe  quoque  Reges 
ipfi  demententur ,  illos  monet  vt  fuis  Magiftratibus  obfcqui  contenti 
tanquam  Dei  mimftris ,  a  Deo  tamen  vno  pcndere  &  beneficiorUm  d- 
ftine  geni*s  expe&are  difcaric. 

Eiufdem  Pfalmi  vicefimi  noni 

Interpretatio. 

j  T"\EfeneIehoua:filij  potentum ,  deferte  Iehoua:  g!o- 
JLxriam&irobur. 

i  Deferte  Iehouar  gloriam  Nomini  ipfius  debitam  ,  incar= 
uateyos  Iehoua?  apud  fplendidum  eim  San&uarium. 

K.iiij. 


IC2,  P    S    A    L.     X  XIX. 

///r  /7/e  eftleboua^uiufvox  per  medias  aquas  tonam,I)eum  iltum 
njeri gloriofum  cffe  tamfonora  voce  teftatur,vox,inqua?n,illa  e  medus 
nimborum  tempeftatibta  emmpcns. 

Vox  Ieboua  rverepote?ts:vox  Iebou£  magnificentU  plena. 

Vox  Iebou£  cedros  ,  cedros  Libani  quantumuU  proceras  confrln- 
gcns: 

Et  enulfts  radicitus  inftar  lafcinientts  iuuenci falire  iubens:  ipfoftput 
quantumuis  'vaftos  montes  concnjfos  tremefaciens. 

Vox  lebou&  ignes  ex  ipfis  nubibus  excifos  eiaculatur. 

Vox  leboux.  borreitda  deferta  <&  Arabum  tefqua  fuccutit. 

Vox  lebou*  ceruas  trepidantes  abortire  facit,  &fyluas  deieilis  /'«- 
genti  cumfragore  radicitus  arbonbus  nudat  :pijs  intereagloriam  ipfi 
in  eius  templo  tribuentibus. 

f-Iinc  confequuntur  borrend<e  aquarnm  eluuiones  ,fed  qnas  ille  infi- 
dcns  ipfis  modcratur-.eft  enim  leboua  Rcx  £ternus. 

Hic  eft  qui populo  fuo  vires  fubminijhat,  Iehoua  nimiru?nfuos  afti- 
dmsbeneficusexornans. 

"Idem  Pfjlmusviceflmusnonus ,  dicolos  diftrcphos,  vt 
primus. 

i  T)  Roceresadcftc,adcft.e proceribus  fati> 
JL  Honore  cincti  &gloria? 

Et  robur  omne,&  omnc glorise  decus 
Dcopotenti  ccdke, 

2  Omnem  potenti  ceditc  Dco  gloriam* 

Eiufquefandto  Numini. 
Adefte  facramad  eius  aram  fuppliccs 
Totoque  ftrati  corpore, 

3  Cuius  fonora voce terrificis tonans 

^ther  corufcat  ignibus: 
Cuius  fonora;  voce  plcna  gloria* 
Mundus  vacillat  tcrritus. 

4  Quis  porro  vocis  huius,huius  qui  foni 

Gomprehendat  amplitudinem? 

5  Vox  harcproceraSjLibani  decus,cedros, 

Fragorc 


V    S    A    L.      XXIX.  IJ3 

$  Vox  Icliouae  e/Jfupcr  acpias:Deus  gloriofus  tcnat.-Iehoua 
tvnat  fuper  aquas  multas. 

4  Voxlehouaerobuftaeftivoxlehouarmagnifica  cft. 

5  Vox  Iehouas  confringit  cedros  ,  &  confringit  Iehotta  ce- 
dros  Libani. 

6  Etexilirefaciteasquafiiuuecos:Libanum&  Sirioniicuc 
vnicornium  catulos. 

7  Vox  Iehoua;  incidit  flammas  ignis* 

8  Vox  lehouae  facit  contremifcere  defertu:  contremifcere, 
inquamjacit  Iehoua  defertum  Cadev. 

9  Vox  Iehoua:  facit  parturire  ceruas  &  denudat  fyluas :  5C 
in  templo  eius  cjuifque  dicit  gioriam. 

io  Iehoua  diluuio  pra^iidet:pr5eiidet^«4»>,Iehoua  Pvexin 
seternum. 

ii  Iehoua  roburpopulo  fuo  pr^bebit :  Iehoua  benedicet 
populo  fuoinpace. 

P  S  A  L.      XXIX. 

Afferte  Domino  filij  Dei,&c 
Carm.gen.v. 

1  QJ  Eu  diues  auro  esfiue  opibuspotensy 
i3  Seumarteparta  c/armadoreay 
^ignofce numen gratm>&  hucrefer 
Qujcunque  Utum  ducis  ad  exitum, 

2  Huicpange  Iaudes>  &  prece  fupp/ice 
Rerum  parentem  conci/ia:&  Dei 
JVutu  regentis flelliferam  domum 
Dignare  tuflis  nomen  honoribmy 

5    Cuim  licxuentes  vox gramda  p/uit 
De  nube  ro  res>  terrificos  ciet 
C&lo  tumultm  cum  tonitruymaris 
Turbata  ventis  concitat  dtquora: 

4  Vox  dignitatis  p/ena,  nec  irrit£ 
Vnquarn  adpatrandum  tujfa  potenti<c9 

5  Nndarecedrisfu  Libanum  inuat* 


154  P    S    A    L.      XXX. 

Fragore  magno  fubruit: 

6  Protcrua  qualis  vitula,&  vnicorniuni 

Lafciuicns  falit  pecus, 
Sic  Libani,Sirionis  aitum  Cic  iugurri, 
Hoc  intonante  fubfilit. 

7  Hac  voce  ruptis  nubibus,trepidum  aeri 

Sulci  pererrant  ignci, 
'8    Anfra&uofae  murmurantes  valliuni 

Procul  remugiunt  fpecus, 
9    Pauidifcjue  foetus  ante  tempus  capreis 
Vltro  cffluentcs  procidunt. 
Denfis  opacum  nuperarborumcomis, 

Repente  calucfit  ncmus: 
Sacras  ad  aras  dum  canentium  Dco 
Tonitrua  reboant  altcra. 
io  Rcgnator  alta  fic  in  arcc  cceliturri, 
Throno  pcrcnniconfidens, 
Ventos  rucntcs,&  procellarum  impctus, 
Orbis  coercet  Arbiter. 
ii  Hinc  fufficit  robur  fuis,hinc  in  fuos 
Secunda  cunifta  depluit. 

Pfiilmas  tricefimus,  iv^teA^^o^Dautdis, 

AYgumentum  &■  vfiu. 

Prob.ibile  eft  Dauidem  hunc  Pfalmum  edidiflcquu  Abfalomo  &:  Sa% 

ba  interfe&is,in  vrbe  regrelTusivt  narratur  2.Sam.ao.)domum  fuam  in- 

ceftu  filu  &  aliisfcelenbus  pollutam  vellet  repnrgare,  &  Deo  qnaii  de 

inte<?ro  confecrarcvti  notatur  in  infcnptione  Hebr.qua  inrefuillr  ruu 

' ** 

Eiufdcm  Pfilmi  triccfimi 

Paraphrasis. 

TP*  Fferam  te  Ltudibw  liberatorem  tneum  ,  Icboua ,  njt  qut  minim$ 

Jl *fis  paffttt  -ut  de  me  bofies  mei  trinmphos  agerent. 

CLvn.tui ad  teyleboaamiDens ,  <&  tu  me  -vicifim  iam  moributi* 
UHm  Jcruafti. 
Ex  ij)f  jnyuam  ftjiulcrOftu  me  Ichona  cnpuifti,  &  %'itam  wihi  re- 

ftitmfiij 


P    S    A    L.      XX*.  ij$ 

Celfafjue  ventis  (iernerefraxinos : 

6  Seu  vinBafnxisfaxa  reuellerey 
Notzfjue  montesfedibus  emtos 
Verfarejaurum  vt  vemaper  auia 
Vexat  iuuentdc  Utaprotemita4. 

7  Ad  vocis  itlum  nubibns  exilit 

8  E/ifus  ignis^tefqua  Arabum  tremnnt: 

9  FerdL  pauefcunt.-ante  diemfiuunt 
Partus  acerbi:  robora  concidunt. 

Quzcuncfue  templo  c&lum  habet  aureo? 
QudLCuncjue  tellus  d&dalafuflinety 
Ou<&  c&lat  vndis  <zcjuorin  abditisy 
Dei  fatentur  cunEiapotentiam. 

10  A  voce  vindexpontus  inhorruity 
Vndtfcjue  montes  obmityarbiter 
AEterne  rerum^uum  libuijt  tibi 
De/ere  gentesfluElibus  impias. 

11  Te  dante  vires  non  opibusferos 
Horremus  hoftes^non  numerograues; 
Te  dante  pacem-,pro(feniem  Ifaci 
Cornu  beabit  diuite  copia. 


^aliquem  vfurpatum  apparet  ex  mcenium  vrhis  confecratione  fa 
Nehemia?  hiftoria,  quod  etiam  videtur  colligi  vtcuque  poflfe  ex  Deut- 
20.5.  Agit  igitur  Deo  ingentes  gratias,  cuius  vnius  ciementia?  hanc  re- 
itjtutionem  vfque  adeo  fubitam  ac  pene  momentane^m  acceptamre- 
fert,(imulque  fua  vn;us  ftulca  fecuntate  fa&um  confitetur,vp  Deus  p*- 
cispublica?  accanerorum  beneficiorum  tenorem  abrumperet. 

Eiufdem  Pfalmi  tricefimi 

Inter.  pretatio. 

1  T^  Xtollam  te  Ichoua,qui  extraxifti  me:&  non  exhilara- 
JZvfti  inimicos  mcos  de  me. 
x  Iehoua,Deus  mi,clamaui  ad  te,&  fanafti  me. 

j  Iehoua  afccndcrc  fccifti  ex  fepukfo  animam  mea,  vitam 


lj£  V    S    A    L.      XXX. 

Jiituifiiyalioqui  in  foffam  defcenfuro. 

Pfallite  mecum  Jehou&  quotcunque  fita  benignitatecompleclitur^ 
fantlam  eius  memoriam  perpcttiu  laudibus  celebrate. 

Nam  iram  quidem  ipfiusfinit  tnomentum,ipfius  autem  beneficentia 
ad  extremam  -vitam  perdurat :  quodfi  vefpere  cum  trifiitia  lectuni 
petimusjnane  occttrrit  gaudvj  argumentum. 

At  ego  rebusfecttndisfiulte  indormiensfiatuebam  nullammihi  rnu- 
tationem  poffe  euenirc. 

Nam  tucerte,Iehoua,fingulari  qiiodam  beneficio  montem  meum  e- 
gregie  communiera-s.  Sedfimul  atque  mea  fiultafecuritate  offenfus) 
*vultum  a  me  auertifiijllico  pcrculfus  corrui. 

Tum  ego  te  rurfitm  inclamaui ,  Iehoua  ,  hifce  merbis  te  depreca- 
tus: 

Obfecroverbfi interfecius  infcpulcrum  defcendero  ,  quidinde  bom 
confequelur?num  enim  mettm  ifiud  corpus  inpulucrem  redailum  lau- 
des  tibi  canet ,  #»  tuam  illam  in  prtTtandn  promifiii  consiantiam 
pr&dicabii? 

Jehoua  cxaudi  me,miferere  mei,opemfer,Iehoua. 

Et  ccce  meos  ifios gemitus  in  effufifiimum gaudium <  conuertifii,  adeo 
njt  depofito  cilicio  repente  amicius  Utitiaprodierim. 

Itaque pfallet  tibi  nunquam  conticefens  h&clinguapr&dicand<e  tu& 
glori&  confecrata:te,inquam,Iehoua  mi  Deusperpetuo  celebrabo. 

Idem  Pfalmus  triceiimus,dicoIos  difhophosrprimus  &  fe- 
cundus  verfuscft  iambicus  trimeter  acatalcclicus :  ter- 
tiusiambicus  dimeter  acatalecticus. 


O 


Quo  caput  ego  tollo  vi&or  vindice, 
Vi&o  nec  vllus  hoftis  infultat  fcrox* 
Te  carmine  efFeram,Deus* 


2  Tu  me  eiu!antem,mi  Deus,  tu  perditum 


3    Sanafti  &  ipfis  ex  fepulcri  faucibus, 
Pollcntc  feruafti  manu. 

4  Adeftc 


P    S    A    L.      XXX.  I57 

reftituifti  mihi,ne  defcenderem  in  foueam. 

4  Pfallite  Iehouas  benefici  ipfius :  &  celcbrate  memoriam 
fanctitatis  eius. 

5  Quoniam  momentanea  eft  ira  ei us:perennit,as  efi  in  bene- 
placitoeius:  vefpere  hofpnatur  fletus,fed  manee^cxul- 
tatio. 

6  Ego  ver6  dicebam  in  profperitatemea:nonmouebor 
inarternum. 

7  Iehouatuprobeneplacito  tuo  ftabiliueras  monti  meo 
fobunabfcondifti  faciem  tuam,^r  fqm  conturbatus. 

8  Ad  te,Iehoua,  clamaui  s  &  Iehouam  fum  hh  'vetbps  depre- 
catus. 

9  Qux  vtilitas^ro^f-exifanguine  meo,defcendente  me  m 
foueam?  num  celebrabit  te  puluis?  num  prasdicabit  verita-> 
%em  tuam? 

10  Exaudi  Iehoua,&miferere  mei.-Iehoua  fis  adiutor  mihi, 
ir   Tnnc  conuertifti  ludtum  meum  in  tiipudium  mihi ;  fol- 

uifti  faccum  meum:&  circuncinxiftime  laetitia. 

11  Propterea  pfallet  tibi  gloria  mea  neque  conticefcet  \  Ic- 
|i0ua,Deus  mi,perpetuo  cekbrabo^te. 

P   b'AL.   xxx. 

Exaltabo  te  Domine,&rc* 
Carm.gen.  vi. 
I  *"  1  1 E  noftrafimper  carmina^ te  lyra 
X   Sonabit^orbis  arbiteroptime; 
Defaueibm  lethiimmmentis 
Incolumis  tibi  vota  reddam., 
Pertefuperbm  neclacrymis  meis 
Infultat  hofiis>necfruitu  r  malk  : 
%         Te  rebus,  incertm  falutis. 
jiuxdmm  in  dubiis  popofci* 
Perte  receptis  vinbm  hauno 
Vitalis  aur&  lumen  amabile: 
3         Nec  inferu  mQtb  noEie  longa 
£t  tenebris  taceofepulcru 


'ffl  T   S    A    t.      X  X  X. 

4  Adefte  quotquot  ifte  mecum  ample&iturj 
Serifquecun&i  Numen  eiusinclytum 

Gantu  facrate  pofteris. 

5  Nanque  eius  ira  vel  momento  prxtcrit, 
At  eiusvfque  permanet  benignitas 

Sera  in  nepotum  fecula. 
Si  no&is  vmbra  forte  mceftos  texerir, 
Sol  lucis  almse  rurfus  efTerens  iubar, 

Mutat  dolores  gaudiis. 


6  Securusibamfortisimmemor  mea?. 


7  Et,arce  fretus  munere  extru&a  tuo, 
Cun&a  mihi  certa  pollicens, 


8  Quum  me  repente  deferi  abs  te  fenticns, 
Mcnte  paucfa&a  ad  te  recurri,mi  Deus, 

Iftafque  profudipreces: 

9  Vt  iam  fcpulcro  condar,ecquid  commodi 
Hinc  aufcrcs?nunquid  cadaucr  putridum 

Fidei  tenacem  te  canct? 


io  Audi,Deus,precantem  &  affli&um  afpicc: 


4  O  turbapUris  dedita  ritibus 
Sacrifque  caftis^  tollite  /audibus 
F/acabilem  votisparentem^ 
Et  memori  celebratep/ettro* 
5    Vanefcit  ir&  vindicts  impetus 
BulUfugacis  more:Detfauor 
Boms  manu  vitam  benigna 
TriftitU  vacttam  rependit . 
Sifortefiro  vesferefletibus 
Vu/tus  ngamufymox  redtt  aurea 
Cumluce  rifufjue  &  iacentes 
Exhilarans  animos  vo/uptas» 

6  Facis  beatd  quumfruerer  bonis9 
Mecum  loquebar.Deftabili  vradtt 

Felicitatis  nullafortis 
MedubU  quatiet  procella. 

7  Te  dante  vires^diukia4-,dedecus9 
Te  montis  inftarmoembus  aneis 

Firmante  regnum  vanum  alebat 
Credulitai  mihi  blandafaftum: 
Tu  me  reliEloftuItttU  me&) 
JDextram  retraxtiyretro  abiitidomum 
Repente  turbatam  relinquens> 
Sors  leuibus  malefida  pennis» 

8  Opr&fesorbis^peBorefupplice 
Mox  te  vocauiyte  lacrymis  madens 

9  Opem  popofci.  Quidprofufus 

Profuerit  tibifanguisfinquam, 
Quis  mortis  vfus  noftr<z  erit>an  tuas 
Lattdes  fonabunt,fattaquepofteris 
Miranda  mutipr^dicabunt 
Subgelido  cineresfepulcro? 
jp  Placatus  aurem  dafacikm  meis 


it$6  r  s  A  t .    xxxr. 

M  e,inquam,Deus,miferum  mifertus  adiuuas 


ii        Etiftavixdumdixcram, 

Mcerorepulfo  quum  recurrit  gaudiumj 
Lu&ufcjue  pofita  veflejartus  prodij 
San&os  folutus  in  choros: 
12  Vt  te  ore  cantem,te  fonora  barbito, 
Gratus  cclcbrem,liberator  mi  Deus, 
Non  defiturislaudibus. 

Pfalmus  tricefimwpYlmus^MKTuk»T)amdii<9 

Argtmentttm  &  vfits.  * 

Sicut  calamitatiTjquibus  8c  fuos  expIorat,&  caftigat  Dominus,  vam» 
funt  circunftanti.£,ira  opera:  pretiileftin  legendis  PfaJroisjquibusconti 
ncntur  preces ab  ipfoSpintu  fan&o  di&ata:,c6(iderare  quid  comune  io- 
ter  fe.Sr  quid  proprium  habeant,  vt  illis  commode  cV  appofitc  vtamur. 
Scriptus  eft  igitur  hic  Pfalmus-a  Dauide  vt  fatis  manifefte  apparet,  ems 
tcmporis  refpedu  quo,  quu  antea  glona  cV aurontate  floreret  &  alteru 
a  Saule  locu  obtmeret,repcntc  iniufto  Regis  odio,  &  quorundam  lllius 
furore  acuentium  imulatione  in  extremas  anguftias  redattus  eft-.cuiuf- 
modt  fubitis  viciffitudmibus  perculfos  infinitos  etiam  coftantiffimos  a- 
Jioqtn  homincs  turpiffima  cofilia  cepiffe  ,  ac  tandem  pennus  concidifle 
conftat.Dauid  c5tra  dtiphcem  errorem  confeflus,nempe  quod  &  rebus 
fecundis  de  ifliufmodi  mutabilitate  non  cogitarit,<5c  ingrueurc  tepefta- 

Eiufdcm  Pfalmi  triccfimi  primi 

Par.aphr.asis.  % 

TV  U  es  Iehoaa,  ad  quemperfugio:  exnnito  me,  qutfo,  iftinun- 
qttam  delendxinfamix,  &  proea  iufticia  quaprsftare promiffas 
icnfucuifti,me  Uberato. 

^ittdi  me,  &  accurre  i>t  me  enpiaf,fiquidem  in  te uno pr&fidium  o~ 
tnne  meum .^jr  tota  defenfw  mea  fttafunt. 

T  itjnquamjnilu  propuyiaculum  es,ty  arx  munitifima.Deduchi- 

tur&  rege  me per  medias  tempeftates ,  minime  id  quidem  quod  id 

merearfed  -vtglorU  tux  coufulas. 

Fac  -ut  euadam  ex  reti,  qnod  ifti  miht  capiendo  occultarunt ,  fiqui^ 

dem  tUyi  -unius  xiiribus  nitor. 

Depono  animam  ipft.ni  in  tuas  mamts ,  qtwn  ego  libcr.ttor?m  & 

fidti 


P   S   A  L.     xxxi.  ic: 

J^otisyfeueros  neu  cjucrimonijs 
Auerte  vultm:pellc  mcmbris 
Pefliferi  mala  dura  morbi, 

11  Tufupplicantiprotinm  admoues 
Aurem  benionm:pro  lacrymis  mihi 

Rifum  reducisjpro  dolore 
L&titiamque alacremque plaufum* 

12  T'efcmpcr ergo  carmma->te  lyra 
Noftrafonabunt:  vox  tibi  feruiet 

Dicata^pr<zbebitque  noftris 
Materiem  tua  laus  camoenis. 


Ve  tam  repentina  pcne  defperarit-.tanto  ardentitts  Deum  precatur» 
iis  qua*  ex  SamueJe  mteilexerat  &  re£ta  quoque  fua  confcienua  iretus' 
Infignes  denique  lllas  Dei  proroiffiones  (ibi  proponitplurimiscertiffi- 
mifqueexemplisconfirmatas^quibus  Deustummaxime  fibicurar  efie 
fuosdemonitrat,quuresplane  videntt  r  depIorataj.D^nique  vtfuo  exe- 
pio  pios  omnes  doceat  huiufmodi  preces*exaudin,Deo  gi  arias  agic,fiue 
*]u6d  ita  futurum  omnino  confideret  ,  qnx  fpes  illum  non  fefelht :  fiue 
quod  hunc  Pfalrrium  poft  hberationem  fcripferit.Sedinfigms  eflimpn- 
mis  verficulris  huius  Pftlmi  quintus  ab  ipfo  etiamChufio  pro  nohis 
moriente  vfurpatus,*non  modd  vt  fiio  nobis  pie  moriendi  excplo  prai- 
ret,  fed  multo  ettam  magis  vc  neque  dormire  neqtie  inrerire,  fld  fuptr- 
ftites  manere  hommum  animas  a  corporibus  feparatas ,  &  fi  quidem  in 
Domino  monamur,cum  Chrifto  colliginouenmus. 


1 Ai 


Eiufdcm  Pfalmi  tricefimi  prlmi 

Interpretatio. 
D  te  Ichoua  confugfo  ,ne  fjn.tfo  pudefiam  perpctu6> 
pro  iufticia  tua  iibera  me. 


%  Inclina  ad  me  aurem  tuam,celeriter  eripe  me,{is  mihiru-, 
pes  hVma,e*r  domus  munita  ad  feruandum  me. 

3  Nam  rupes  mea,&  munitio  mea  tu  «:itaque  propter  no- 
nien  tuum  deduc  &  dirige  me. 

4  Educ  me  e  reti  quod  abfcondcrunt  mihi :  nam  tu  robu/ 
meum  es, 

5  In  iBfknus  tuas  cammendo  /piritum  aieum :  redemifti 

L.j. 


ioj.  P  s  A  *••     nx», 

#dfe*'  tnetnovem  femperfum  expertus. 

Tu  mihi  teftii  es  vicifiitn  quod  verfutos  (g>  mendaces  auerfatm,  abs 
te  vnopependerim. 

Itaqttefitturum  prorfiti  confido  vt  de  bonitatc  tuatandem  exultem, 
quod  me  miferum  &  in  angufttas  redaclum  refpexeru  &  agnouerii* 

Nequemepajfin  ab  hojhbta  ctrctmuentum  intercipi,ex  angnTiijspa 
tim  in  ampium  ty  fpackfitm  locum  cduxeris. 

Itaque  Iehotta,miferere  met  tam  crudeliter  vexati  vt  no  modo  njul- 
Uii  &  vifcerafed  vpfaquoqtte  anima  contabuerit. 

Yix  emm  ccrte Jpiritum  ducopra  m<xrore,&  gemendo  confenui,adea 
<vtof?tbus  ipfis  labefaclu/obur  ornne  meum  conctderit. 

Facit  qttippe  hcftium  meorum  mnltitudo  ac  potentia,vt  omnibta  fy 
tniidem  imprimts  propinqu+s  mets  deteftabilts  videar,<&  qnl  me  pro- 
be  nornntfiquando  forts  ipfts  occtirri,conJpcfhimmeum  refttgiant. 

Dcnique  omnium  ammis  cxctdi  pertndc  acft  ejfem  mortuut:  &  ha-> 
o>.or  cmufuii  ctiam  conjracl^  teft<e  fragmentts  vilior. 

^iu-dioiat~\xtain  me  a  potentifitmts  quibufjue probra  ,  qu£  faciunt 
•V*  totus  cuhor,efam  ,  ijfdem  aditerfinrn  me  confiha  Jlljcitc  ineunti- 
bus. 

Ego  tamen  ,  IeJ?oua ,  in  te  cohfido.  Sic  enimfcmel  apnd  me  ftattti 
tu  (ts  Dcus  meus. 

£t  ccrte  ncquaquam  pcncs  ilbs.fidpenes  te  fnnt  viu  mexfpatia.E- 
ripe  me  igttur  hoftiu^orumquc  omniitm  matnbus  qttt  mepcrfequutur* 

Recreame feruum  tnum  vultus  ttti  fpLwlore>&  protua  bonttateme 
hhcra. 

F  ac  jnqnamjehoua^nc  qui  tc  inuocaui pudejiam,ficdvt  illorttm  ora) 
fotius  mors  occludat. 

£t  mentiri  dtftnaut  qni  mihi  infonti  vfiiue  adeo  acerbe  &  fitperbe 
&  cum  tanto  conteroptu  obtrefrant. 

O  quhm  multipiex  cft  illatttabonitas  qn.un  fxpertifiutit  quicunque. 
tefuntremrki  &  qitos  nitllus  hominum  tenora  lui  Numints  projef- 
fione  abduxit! 

Neccmm  dtfi.ut  latc,br£  iu  qttibus  ilios  a  felcratorum  anogantia 
tutos  &>procul  u  vtrtdetitn  ac  malcutcts  occultatQS,  ac  m  tabemacub 
iao  collocatos  ttttertu 

Te  igitur  celebrojchoua,  mirific%  illam  tua  bonitate expertusjiauci 
ahtcr  quam  (ifitijfim  mumtifiimx  altcuius  vrbis  mxnibtts  dcfenfus . 

jf^o  tamenfateor,tam  repenUna  tempeftate pr&eps  deicciits.nteps- 
-iitus  ubs  te  protecluw  ejfe  tetnere  jhttuebam  :fi  l  tu  mhiUminus  de- 
Zi-ecatiQties  vociferantis  exaudtutfti^ 

Vor 


P    S    A    L.         XXXI.  16} 

%  mc  Tehoua Deus  verax. 

6  O.iio  habui  obferuantcs  vanitates  fallaces:  ego  aurem  in 
lehoua  confido. 

7  Exultabo  &la?tabor  in  bonitcte  tua,qu6d  rcfpexifti  af- 
mcToncmmeam.agnouifti  in  anguftiis  anirrum  meam, 

8  Et  non  concluferis  me  in  manu  inimicifed  itarucris  fpa- 
tiofc  loco  pedes  mcos. 

9  Mifcrere  mei  [ehoua,quia  vexatio  efimihi:  prx  mcerore 
contabuit  vultus  mcus,amma  mea  &  venter  meus. 

io  Ccrte  defecit  in  triftitia  vita  mea,  &  anni  mciingemi- 
tu  :  concidit  ln  miferia  mea  robur  meum  ,  &  oiTa  mea  cor— 
To£.\  funt. 

ii  Piopter-tot  hoftes  meosfactus  fum  pr obrofus , etiam 
propinquis  meis  valde  ,  &  horron  fnm  noris  meis :  videntes 
jne  foris,fugiunt  a  me. 

ii  Obliuionitraditus  fum  cordihominum  acfiejfemmov- 
tuus,fadtus  fum  taiiquam  vas  perditum. 

13  Quum  audio  vuruperationem  mignatum  ,  pauor  r.tein~ 
srndit  circumquaoue ,  confultantibus  ilhs  iimul  contra  mc,  & 
de  capienda  anima  mea  cogitarmbus. 

14  Ego  tamen  confido  in  te  Iehoua :  dixi ,  Deus  meus  es 
tu. 

if  In  manu  tuafitnt  tempora  mea :  libera  me  ex  manu  ho~ 
ftium  meorum,&  ab  iis  qui  me  perfequuntur, 

16  Mucdre  £ic  fuper  feruum  tuum  faciem  tuam  :  ferua  me 
pro  bonitate  tua. 

'  17  Iehoua,ne  pudefiam:  nam  inuoeaui  te:  pudefiant  impiji 
cojitjcefcant  in  fepulcro  inferno. 

18  Obmutefcant  labia  raendacia:  loquentiaaduerfus  i;ino- 
Centem  dure,cum  fuperbia  &  defpectu. 

19  Quam  multa  bonitas  tua,quam  fepofuifti  timentibu?  te 
&  quara  exhibuifti  confidentibus  in  tecoram  hTashomi- 
num/ 

±0  Abfcondiseos  in  latibulo  vultus  tui  tutos  ab  arrogantia 
hominum  ,  occultas  eos  in  tugurio^yo<r«/  a  contentioiis  jfin- 

xi  Laus  fit  Iehoux  ,  qui  miram  exeiuit  bonitatem  fuam  in 
ise  collocatnm  in  vrbe  munita, 

zi  Ego  aute  dixeram  ia  prarcipitatione  meaiProieclus  fum 
3  confpeclu  oculorum  tuorum  :  vtique  tamen  exaudiftiyo- 
c«m  deprccattouum  meai.um,dum  clamaui  ad  te. 


t<?4  t»  s  A  £•    xxxi. 

Kbi  igituromnes  quos  iftagratiafud  dignaturyexemplo  meo  commo- 
nefatli ,  pergite  lehouam  diligere ,  -vt  qaifebi  conftanter  obfequentei. 
cuftodiat  <&  fuperbe  ffe  gerentibus  patrata  cumulate  refirat. 

Fortesy  inquam,  eftote ,  #r  vos  ipfos  magis  ac  magis  obfirmate  qui- 
cunque  in  Iehoua  (pem  ac  expettationem  <veftram  defixiftis. 

Idem  Pfaimus  triceiimus  primus,ch'c©Ios  diftrophosrprior 
verfus  eft  heroicusjiexameter:  alter  iambicus  trimeter' 
acataleclicus. 
T   T7  Ido  tibi:ah  ne  mc  Deus  hxc  fiducia  fallat, 

JL       Sediuftusades,eftoquepromiffi  memor, 


3,   Exaudi,  promptufque  iuua,  meque  ipfe  tuerei 
Munita  tu  Rupes,Petra,  Refugium  mihis 


j    Tu  me  pcr  tencbras  erronem  dirige,tu  me 
Deduc  vagantcm  Nominis  memor  tui. 


4  O  noftra?  Vires:6*  noftra  Potentia  folus, 

Tot  inuolutum  me  explicato  rctibus, 

5  Eccetuahancanima  dcpono  in  brachia  verax 

O  me,Deus  qui  liberafti  millics. 


6  Ecce  tibi  fido  foli.-procul  cftc  prophanis 

Quipafcitisanimum  improbum  mcdaciisj 


7  Tu  laudes,tu  lgtitiam  mihi  fufficis  vn  us, 


Dignitiw 


P    S    A    L^       XXXlJ  I*$ 

•2-3  Diligite  Iehouam  omnes  benefici  fpfiUs !  fideles  Cuftodit 
Iehoua>&  rependit  abunde  eiqui  fuperbcfe  gerit. 

2.4  Fortiter  vos  geritc ,  & firmum  fit  cor  veflrum  ,  omnes 
cjui  fperatis  in  Iehouam. 

p   s   A    l.      x  XXI. 

In  tc  Dotnine  fperaui,non,&c. 
Carm.gen.x. 

I  ~T  N  te  locaui  fpem  meam 
X.Rerumcreatoropttme: 
jit  tu  benignmprofpice 
Nefpeipudefcat  irrita. 

O  iufte  vindexfraudibm 
Ab  hoftium  me  vindica: 
&   Audibenignmfupplicem: 
Da  promptm abiello  manum» 

Me  rupeferua  vt  inuia 
Claufum^  velarceahenea: 
5    Tu  rupis  es  mihi  inuU: 
Alummen^arx  ahenea: 

Ergo  vt  timori  mentibm 
Nomen  tuumptimpiis^ 

4  Pr&i  viam  mihi.abditis 
JMe  libera  de  cafsibm. 

5  Tu  robur  es  meum:tu<& 
Commendo  vitam  dextera: 
Aie  liberapatli  Vem 
Tenax^memorcjuefoederum. 

6  Qui  vanaftptltifomnia 
Seclantur-todi pefsime9 
Tucertafpesmihies^me^ 
Tuportusesfiduci&. 

7  .     Interlabores asferos 
Lumen  tm  clcmentU 

L.iij, 


\66  V    $    A    L.      XXXI. 


Dfgnatus  cheu  me  intueri  pcrditum, 

8  Atque  adeo  feui  feruare  ex  vnguibus  hoflis, 
Plana  in  loca  imis  crutum  cx  anguitiis. 


9    Ah  miferum  miferare  Deus,  caua  lumina  cuius 
Et  animam,&  ipfa  vifccra  abfumpfit  dolor. 


10  Vita  obiit,fenium  properauit,mc£ror,&omnis 
Exhauftusaretofsibus  cum  ipfis  vigor. 


ii  Quippe  ipfis  etiam  nunc  fordco  totus  amicis, 
Tantaefl  meorumcopia&  vishoftium. 
Confpedu  horrefcunt  noti,fugiiintquc  rcpcte, 
Occurri  vt  illis  forte  faftus  obuiam. 

uEffluxi  illorumexanimo  cjuafi  morte  per£ptus 
Iilifcjue  tanquam  fracta  tcfta  cuilui. 


13  Magnatu  laccror  probris:  pauor  vndiquc  cucftis 
Vnius  innocens  pctentibus  caput. 


i*i  Perfto  tamen,tota  Deus  in  te  mente  recu  bens, 
Qui  cun&a  vitac  tempora  mea?  diuidis* 


15  Tu  me  igitur  ferua  truculento  ex  hofte  receptu, 
Atque  innoccntem  perfequcntibus  eripe. 

\c  O 


I*     $    A    Li       XXXt.  Uj 

Fulgensyepente  turbidum 
Perfudit  animumgaudio. 

8  Quum  me  tyrannis  impotens 
Vrgeret  hoftis  impijy 
lamiam  imminentis  ptllidis 
Lethi  explicaftifaucibw. 

9  MifererefraBitotmalis^ 
Tot  obruti  d.olonbus: 
Caligat  oculus^mens  ftupet? 
Mosrore  corpm  tabuit: 

10  Caduca  vitaelabitur 
Mcerorefratla,  luBibm 
Interqueclades  aridis 
Fluxere  vires  ofsibus* 

Ji     Me  ridet  hoftis  &  meis 

Infultat  infolens  malis: 

Ho  rrentpropinqui:  cateri 

Vitant  metupericuli. 
12    Fproximorummentibm 

Obliteror^ceu  mortum. 

Contemptiorfum  ciuibtu 

QuamlaminateftiefiEliIiso 
2  3    Me  multitudo  opprobriis 

Coram  lacefsit  afferis: 

Vim  machinaturin  mearH 

lurata  mortem  fatlio : 
14    Ego  interirnfiducu 

Opts  tuAidolos-tminasi 

Iniurias<i&  hoftium 

Contemno  contumelias. 
i  5     Tufila  vitA  temperas 

Me^reglfquc  tempora: 

Tu  me  impiomm  liber&  >     ;  , 

A  b  hofiium  tj  ranmda  L ;  ii  i  }• 


I£%  V    S    A    L.      XXXI. 

i<5  O  bonc,fac  vultus  rccreer  fplendore  ferenj* 
Addi£tus  omni  tempore  tibi  feruulus. 


17  Nec  tibi  me  pudeat  qu6d  fupplex  fio,  fed  iftos 
Et  pudor,&  ipfe  mortis  obruat  fopor. 


18  Vtfilcant  tandemtotiesmendacibusaufa 
Ora  immerentcs  opprimere  calumniis. 


19  Vah,tua  qua?  feruata  piis  funt  pr#mia!quantis 
Tui  timentestubonisdignaberc! 


20  UIos  nempc  tuis  tutos  penetralibus  abdis, 

Tuo  refulgcnt  qua*  corufca  lumine: 
Securofquetui  prscftas-fub  tegminis  vmbra, 
Contentiofis  &  ferocibusprocul. 

21  Iure  igitur  te  cato,Deus,qui  me  arcis  ad  inftar 

Mirabili  ficprotcgispotentia. 


.2  Nanque  mihi  praceps  fugiens  periilTe  videbar 
Mifer,repulfaque  abdicatus  vltima, 
Et  ramen  audifti  clamantem,  &  multa  queren- 
tem: 


25      Hunc  ergo  amate,iftum  veremini  pij. 

Iftc 


P    S    A    L.      XXX  I.  16> 

t6  Oftende  vultum  amabilem 

Seruo  bonus  tuo  &fauens: 

Etme  tuere  quafoles 

Sempertuos  clementia. 
1 7     Neftt  pudori  quod  tuam 

Imploro  cpem.pudormalos 

Confundat^  &filentium 

L  ongumfepulcrisfopiat, 
*8     Ajfueta  vox  mendacio 

Sit  muta-yvox procaciter 

Solita  bonos  lacejfere, 

Et  arroganterfyernere* 

19  O  quanta  te  colentibus 

Et  quot  redundant  commoda! 
Quot  tefte  mundoprofferis 
Au  qes  tuosfuccefsibm ! 

20  Hosprotegis  reconditos 
Procula  minis  potentium^ 
Tuaque  munis  in  domo 
Lingutz  veneno  ab  impia* 

21  Tibt  perennis gratia 
SittfeElor  orbis,qui  veiup 
Munita  in  arce  meprocul 
Periculis  fubmoueras, 

22  Expes^inops  vitamfuga 
Quum  vix  tuerer  anxiam* 
Mecum  ipfe  dixiJam  truci 
Reliquit  hofti  me  Deus, 

At  tu  nec  in  periculis 
Oblitus  extremis  meiy 
Aurem  benignamfupplici 
Ac  inuocanti  admoueras* 
25     Ergopatrem  rerum  optimum 


S7*>  .  P  s   A   l.     xxii  i." 

Iflc  Cibi  fidos  amplediturjifte  fuperbis 
Iuftus  rependitdigna  tandem  praemia, 

24  Huic  agedum  quifquis  confidis5pergito  fortis? 
Nanqueifte  nunquam  fortepe&usdeferiti 


Tfalmtu  trkefimm  fecundus^  MaatliKo^  Vautdis* 

Argumentum  &  vfw. 
Docet  hic  Pfalmus  vere  pretiofus,pr.xcipuum  Sc  proprium  fideiChri 
ftiana;  caput,tefte  &  imerpretc  Apoftolo,llom;4.6.omne  videhcet  no- 
itram  beatitatem  in  gratuita  peccatorum  rermfiione  liiam  eflfe.  Fallunc 
cnim  csetera:  religiones  hommes,m  eo  prxcipuc  quod  eos  docet  falute 
a  fua  ipforum  iuftiti3,qua;  nufqua  efUpetere.Sed  in  Euangelio  demum 
Chriflus  vnicus  ^ottk  ille  hofter,demoftratur  fa&us  eflfe  nobis  iuftitia 
a  Deo  patre.  Docet  prarterea  hoc  Pfahno  Propheta,doclrina  iftam  non 
parere  ftultam fecuritatem ficut calumniatur fophiftar,ac fi  gratuiniu- 


Eiufdcm  Pfalmi  tricefimi  fecundi 

pARAPHRASUi 

BEatus  cft  demum  illc  que?n  Dominus  mole  iniqttitatis  opprefifuni 
AttoU.it ,<&  cuuts  tecl-e  funt  offrnfiones  Deimificricordia. 

Beatus,inqua?n,demu?n  efiv-virUle  auJehoua  non  imputat  qnod  per- 
pera?nfecit:&  cuius  animm  ift  fiitnulationis  &falfttatis  expers. 

£xpertus  loquor  fujuidem  meam  confcientiamfiopie?ido,&  ?neipfum 
decipiendo  tandem  hoc  fu?n  co?ifiequutus,-vt  firuftra  totis  diebus  eiulan 
do  co?ifumptissviribt'*fi\ue  o?nnibus proftratis,concidcri?n. 

AJanus  cni?n  tut  po??dus  interdiu  &  ?ioclu>  magis  ac  magis  meoppri 
mebat,  ^fijue  *deo>-vt  quafii  tftus  ardore  tdrrefaftus,exuccus  fy  exa- 
ttimis  iacerem. 

Tande?n  igitur  omnino  apud  me  decreui  meipfiitm  %/ltro  &  ingenue 
teum  apud  te  lehoua  profiteri, peccata  mea  dedarare,  &  ficelus  omne 
t?ieum  fivie  ulla  difiimulatione  detegere:  qttodfimul  atquefeci,  tu  mi- 
hi  noxam  omnem  co?idonafti. 

Sic  omntbus  fiaciendum  eft,  quos  gratia  tua  dig?taris,  ut  te  nimirum 
deprecentur,arrepta  mueniendi  tui  oportnnitate.Sic  e?iimfiuturum  eft 
*vt  qua?itumuis  fieuientcs  inundantiu?n  aquarum  procelU  nunquarn 
ipfos  obruant. 

Tu  igitur  Perf.tgimn  meum  es,  inquo  dclittficens  a  nullo  rnalo  mihi 
tnTtu.iw.-ut-u^jdique prafidio  tuofecusus  teliberaton?n  mcumca?iarh. 

iSfdefidntti 


P    S    A    L      XXXII,  I~I 

Amate  candidi  &pi]-> 
Quifaftuofos  deprimit9 
Et  obfequentes  erigit. 
24     Qujjpem  locatistnDeo^ 
Confianter  ittifiditey 
Necroburammiconcidat 
Sortisprocella  turbid^ 

v£^V  ftitiar  Chrifli  imputatio  bonoru  operum  fludium  aboltfrer.  Naffl 
contra  oHendit:cum  iuflitix  impntatar  &r  per  fide  apprehenfx  dono  co- 
hcTrere  perretuo  regeneratiows  fpiritum ,  qui  in  iuftificatorum  menti- 
bus  Criam  peccatorum  deteftationem,  fpem,  veram  obedientiam,carte- 
rafque  vircu>ej  acctndat:  vndeillud  confcquitur  vt  veroperpetu6que 
gaudio,quarcunque  tempeftares  ingruantjcofcientia  pacificata  perfrua- 
rur.Dirrert  igitur  hic  Pfalmusa  pnmo,quod  ille  quidempraecipuaeflfe- 
£ademonftrjt,exquibusbeatusaliquisefleintelligatur:  hic  verocau- 
fam  rftius  beatitatis  cVerTecJoruni  demonftrat3quo  modo  etiameft  Pau- 
[m  cum  lacobo  conciliandus, 

Eiufdem  Pfalmi  tricefimi  fecundi 
Interpretatio. 
X  T)  Eatus  ejlis  demum  cui  remiiTa  eft  inic<uuas,  &  cuius  te~ 
XJCtum  eft  peccatum. 

i  Beatus  homo,  cui  non  imputat  Iehoua  tranigreflionem, 
&  in  cuius  fpiritu  non  eftdolus. 

3  Quando  tacui,  vetuftate  collapfa  funt  oiTamca,c]uurn  riw 
girem  tota  die. 

4  Quoniam interdiu  &  noctu  ingrauefcebat  fuper  me  ma- 
nus  tua:verfus  eft  vigor  meus  in  iiccitates  zeftatis. 

c  Itaque  peccatum  meum  tibi  notum  feci ,  &  iniquitatem 
meam  non  abfcondi:dixi  e»/m,confkebor  aduerfus  me  fcelus 
meum  lehoua2:tu  vero  remiiifti  noxam  peccati  mei. 

6  Propterea  quemcuncjue  gratia  tua  dignaris  deprecabitur 
te  tempore  quo  inuenirisrcerce  diluuia  aquarum  multarum 
ad  ipfum  non  peitingent, 

7  Tu  Latibulum  mihi,a  tribulatione  cu^odies  nie.\Canticis 
cuaiionis  circundabis  me. 


Yjl  P    S    A     L.      X  XX  II. 

u4.de(dwnigitur  quifquis  beatus  effe  cupis,Erudiamtey<&  qua  via  te 
progredi  oporteat  tibi  commonfirabo ,  teque  optimafide  &  oculo  nuf- 
quam  a  tefummoto  dirigam. 

Cauete  neequos  aut  muloSybefiias  ruidelicetrationis  expertes  &  cal- 
citrofas  referatis,quas  ipfimet,ne  vos  dentibus  impetantfrenis  &  lu~* 
patis  coercere  confueuifiis. 

Sic  injinitis  poenis  obnoxij  funt  iquicunque  in  fceleribus  pergunt. 
Contra  uerb  Iehouz  bonitate  njndique  circum  cingnntur  quicunque 
ad  illumfe  recipiunt. 

^  L&tamini  igitur  &  exultate  in  Iehoua  iufii  omneSy  omnes,  inquam% 
rettiamantes  illiustaudes  dccantate. 

Idem  Pfalmus  tricefimus  fccundus,  dicolos  diftroplios, 
vtpnmur. 


B 


Eatus  ille  cui  benignus  Numinis 
Peccata  condonat  fauor» 


Cuius  fcpulta  cft  noxa,  cuius  dcniquc 

Dcus  pepcrcit  crimini, 
Et  qui  viciftim  fraudis  omnis  ncfcius, 

Supcreft  quod  auii  tranfigit. 
Sic  ipfc  quondam,feu  malorum  fub  graui 

Mutus  iacerem  pondere, 
Seu  vi  doloris  victus,improbis  mifer 

Ccelum  replcrem  qucftibus, 
Et  offa  tabens  &  medulias  intimas, 

ALftu  recoctus  torrido, 
No&es  diefque  verberatus  ccelitus, 

Nufquam  leuamen  repperi: 


5  Mei  ipfe  fierem  donec  index  criminis, 

Noxsqueptoditor  mcae. 

Vcni 


3?    S    A    l.      XXXII.  I7J 

§  Erudiam  te  &  docebo  te  cjua  via  ambules :  dirigarri  te  o- 
culomeo. 

9  Ne  iitis  ficut  equus^  ficut  mulus,  quibus  11011  elt  intellf- 
gentia:  capiftro &  r leno  maxillam eorum  conibingis,  ne  ac- 
cedantadte. 

10  Multi  dolores  erunt  impio:at  fperantem  in  Iehouam  bo 
nitas  ipfius  circundabit. 

11  Lanamini  in  lehoua ,  &  exultateiufti;  &cantatc  omnes 

jre&i  corde. 

P  b"  A  L.   XXXII. 

Beati  quorum  remiflse  funtj&C. 
Carm.gen.x  v. 
I    f^\  Ter  beatum  cui  Patns  optimi 

V^/  Noxas  remijlt  lethiferasfauor 

Cmfoeda  morumfiagitia  obruit 

Obliuiofo  teltafilentio! 
%       O  ter  beatum  cui  bonus  arbiter 

JSfon  imputauit  lubrica  deui& 

JLrrata  vit^necreperit  dolum 

Czco  in  recejfu  peUoris  abditum! 
5       Donecfouebamfub  tacitofinu 

jMorbum->folutis  languidm  ofsibm 

Artus  tra  hebam  >lu  Eitficus  dolo  r        r 
Ouefium  ciebat  non  patiens  regi* 
q       Tu  mepremebas  pr&ualida  mann, 

InfeftuSiat  risfeu  tenebris  diem 

Nox  condidijfettfeu  rofea  dies 

Orbem  recurrens  luceretexerat. 
Sicdecolorem  tabificus  cutem 

jiioeror  cocjuebat:Jic  macie  dolor 

Siccabat  artus^mefsis  vt  Africa 

Cancriper  aftum  mitim  areat* 
|   Tnm  mente  verfi  vttlnera  protul^ 


174  r    s  S   *••     X  X  5t  1  T^ 

Veni  ergo,&  vltro  cordc  &  ore  Numinf 

Meum  ipfe  patefeci  fcelus, 
Quum  me  ille cun&a  fuftinens  vix  eloquiV 

Abfoluit  omni  crimine. 

6  Opem  ergo  quifquis  miferise  fub  pondere 

Totus  fatifcens  expetis, 
Opem  hinc recjuire,fc  rogari  dum  finit, 

Etinuenirifuftinet: 
Ab  irrucntis  hinc  &  indegurgitis 

Sccurus  vt  fis  impetu. 

7  01atcbrse,6Salusmihi,  6  quicarmiru 

Mihi  liberato  fuggeris! 

8  At  tc,doceri  quifquis  optas,optime 

Fidus  mjgifter  inftruam, 
Tuofquc  grcfTtis  vfquc  fedulus  regam» 
Ccrtam  vt  fcquaris  orbitam 
p  Agreftibusagedum  cauctomoribus 
Feras  refcrre  beftias: 
Quales  lupata  frenaquc  pati  ferrea 
Mulos  equofque  cogimus. 
icNam  contumacem  multiacerbi  &afperi 
Manent  dolores  impium. 
At  pne'iitentem,vnK]iie  fidentem  Deo 
Citcundabit  benignitas. 
II  Ergo  exilite  iufti,  &  alacres  Optinio 
Cantate  laudes  Numini. 
Amore  re&i  vos  quibus  p.clus  calct 
Celebrate  Numen  cantibus. 
Pfalmtts  tricefimus  tertitts^  xu.</jlicl?  i^y.yDAnidis* 
Argamentttm  csr  vftts. 

Nirul  poteft  dicihoccarmneauguP.iujjin  q\o  aJmonetnnr  canendii 
Dei  laudibus  totam  vitam  colecrarc  quod  fi  ctlet  hominibus  propofiti» 
ruhl  eiVet  hura«uu  v»ta  beatou-  in  ?ems,Gcut  liUus  doSrrn*  cocempju, 

^r,\ 


Tibi  renudaui  vitium  meum* 
Fraudem  rete?ci:actu  mibiprotinu& 
Noxafo/uto  conci/iatm  es. 

6  Qui  mentis  ergo  purafacra  ri  t 
Seruare  qu&rityte  prece  fupp/ice 
PUcet:nec,orbempontus  vt  obruat^ 
Formidet  aftus  lethiferi  minas* 

7  Tu  meperic/is  eripis  asfieris 
Tute/a  prafens  :tu  mihi  gaudia 
Toto  refundis  corpore>vt  hoftium 
Qu^  vinclafraBo  carcere  depu/it* 

8  Necfat  tenebrat  petloris  auferam* 
Incjuis.-beattz  cjuaferatorbita 
Monftrabo  vit<e,necprocu/  a  tuis 
Vncjuam  refietlam  luminagrefsibus* 

5?      -MuUs  equifque  nefimi/is  moda 

Sisjbruta  cjuorum  petlora  gratiam 

Nonmutuamnouere,fedaff>eris 

FraEli  /upatisferuttiumferunt. 
I Q    Afu/ta  ohftinatam  necjuitiam  manent 

Tormenta.pura  qui  Dcminumfide 

Orabit^huicpacem  &  veniam  dabit? 

Non  durm  vnqaam  parcerefupp/ici* 
II     RcElitenacesfi?nplicis)&C]mbu4 

Fft  gratafraudum  nefcia  veyitasy 

Fauente  i&ti  numine geftibiu^ 

Et  yoce  veftrum  panditegaudium, 

«s^\fit  vr  mnil  fit  ea  calamitofius.  Sed  aclminbilis  cft  in  primis  huiui 
oinunis  difoofitio.Primurn  ^nim  docet  grataDeo  no  elTe  tatidii  facrifl- 
cia,nifi  cord^  pnritas  ons  fcrmonem  antegrediauir,cju6  fpecl:abat,etiani 
externaru  punficationu  leges.  Addit  poitea  non  perfun&ontSfed  feria 
4f  ardentci  Deum  eilc  coiluud^ndufiuPoflea  rationes  adducit  gra.uiltv» 


\J6  PSAL.      XXXII I. 

mas>cVquibus  faxa  penc  ipfa  pcrmoueri  oportcat,neduvt  horrnnes,qno~ 
rum  caufa  codiraeftifta  rcrii  vniuerfitas,officio  fuo  non  fungatur.Pro- 
pomt  igirur  inmo  Dei  fapientia  ac  bonitatcm  iramenfam,qua:  in  mundi 
opificio  triplicitcr  apparet,  ncpe  tum  in  eiuscreationc,  tum  in  fingula- 
jrum  ipfius  partium  difpofiiione,tum  in  eiufde  gubernatione  tam  admi - 
rab:li,vt  omnes  ipfas  res  creatas  ac  prasfertira  homines  inteliigetia  prar- 
ditosad  ifta  pene  expauefccre  oporteat.Dcinde  tranfit  ad  diumae  proui- 
dentia:  ac bonitatis  peculiarcm  confideratione  in  humani  genens  con- 
feruatione.  Etfi  enim  infinitis  modis  homines  tumultuantes  femetipfos 
deftruere  &  euertere  ftudent,Deus  tamen  eos  ttien  pcrgi^impcditis  & 

Eiufdem  Pfalmi  triccfimi  tertij 
Paraphrasis. 

VOs  qui  iitftitU  fiudetk  Ichouam  canite.  Nam  ab  ijs  dcmum  qni 
rccli  funt  amantes,illum  prsdicari  decet. 

Celebrate  igitur  Jchouam  ,  &  eipfallite  omtti  inTlrumentorum  ge- 
nere. 

ffymnos  }nquam,hymnis  cumulate,&  quanta  maximafieri  njoce  po 
tefiUtitiam  -vefiram  tefiamini. 

ffoc  enim  a  uobts  flagitat  pulcerrimus  ific  'vniuerfitatU  ordo  ,  illita 
*verbo(rf  decreto  conditw.cuius  finguUpartcs  qnantafit  ipfitt*  poten- 
tia  fimul  &  firmita-s.apcrtijsime  tejiantur. 

JDeinde,  qusfo,  eiufdem  in  mundi  gubernationc  qnanta  iufiitia  & 
ejnam  retta  moderatio  tlucet!  adeo  qmdem  t/f  ipfuts  bonitate  ac  bene- 
ficentia  inenarr^bilitellus  vniuerfa  redundet. 

Qutd.quod  li£c  omniafolo  tpfius  iufftt  ac  nutu  ex  nihilo  extare  ccr~ 
perunt?c<rlorum  videlicet  ille  qnantumuu  imtnenfus  ambitm,  sierno 
ipfiits  Vcrbofic  iubentey&  Spiritus  itidem  ab  ipfo  prodenntn  inenar- 
rabih  -virtute  mna  cum  innumcrabiUbus  ilUs  ficllarum  /ff  njtriufque 
Ittminarisfacibtts  qnibus  illam  ccelefiem  machinam  quafi  dijpojiut  co- 
piarum  maximarum  acieexornauit,repente  efformatus. 

ffxc  eadem  -vts  efi,~ot  adres  nobii propiores  accedam,qu<s  liquidnm 
illud  t&  tnfiabile  aquarum  elementum  infife  accumulatum fujpendit t 
& imis  -voraginibus  quibufdam  conclufum  retinet ,  ac  coercct  ne  rnr- 
fttmterrasobrttat. 

^yfgedum  igit'tr,difc<intomnes  orbis  incoU  tantumopificem  reuere- 
v.vgT"  ad  eius  opera  expaueftere: 

isftque  adeo  rerum  iilarum  quamuis  fenfus  ac  intelligentia  ex* 
pertittm  t  ■emplum  fequi ,  njtpote  qns.  fimul  atque  illc  loquutus  e?t, 
tpfi  obfequnu  extiterint  ,  <&  nunc  quoque  ipfius  mandato  confi- 
Bant. 

jdem  etiam,  quantumuis plmque,non  iantum  fingult  homines :  fed 


?    S    A    L.       XXXIII.  I77 

^fraiflti  reditiofbrum  conatibus.  Admifcet  aute  Propheta  fcnrentias 
aduerfus  eorum  furores  qui  fortutto  fcrn  omnia  fomniant,&  ahoru  de- 
liria,qm  in  fecundis  caufis  hxrent,  quibus  Dei  prouidentiam  ac  poten- 
tiam  alligant.  Sed  tertius  in  pnmis  locus  elt  obflruandus  in  quo  difient 
deamore  illo  pecuhan  quo  Ecclefiim  fuam  a  potenttfiimis  jc 
fimis  hoftibus  pertinaciffime  oppugnatam  ,  aduerfus  01  -.i^ruentes 
calamitates  potentifilme  pro  fua  mifericordiaDeus  conferuat:fimii»que 
paucis  definit  quacnam  fit  vera  Ecclefia  quam  nunquam  Deus  fit  de- 
ferturus,  corumnimirum  coetus  quiipfum  vere'  eolunt*  nequevila  fua 
merita  ia&ant  fed  in  vnam  illius  mifericordiarrJ,aniinas  fuas  m  fpe  &  fi- 
lentio  poffidentes,refpiciunt. 

Eiufdem  Pfalmi  tricefimi  tertij 
Interpretatio. 
J  T^  Xultantes  jn  Iehoua  iufti  canite  :  recto?  enim  htc  laus 
.l^decet. 

i  Celebrate  Iehouam  cithara:  nabliis  gr  dccachordo  pfal- 
lite  ei. 

3  Cantate  ei  canticum  nouum :  ftrenue  canite  cum  iubila- 
tione. 

4  Quia  rect.um  e?l  Verbum  Iehouce,&  omnia  opera  cins 
lirma. 

5  Diligitiuftitiam&iudicium:bonitate  Iehoux  picna  cft: 
terra, 

6  Verbo  Iehoux  ccelifafti  funt:&  fpirim  ©ris  ipfius  omni.s 
cxercitus  eorum. 


7  Congregauit  iicut  cumulum  acjuas  maris :  pofuit  in  the- 
fauris  abyiTos. 


8  Timeat  a  Iehoua  omnis  terra:  ab  ipfo  paueant  omnes  iv.- 
colx  orbis. 

9  Quia  ipfe  dixit,&  fuit:ipfe  mandauit,&  ftetit* 


10  lehoua  Iabefactat  confilium  gentiumranaihiiat  cogita* 


i>-8  r  s  a  i.     xx  xi  ir. 

etiampopuli  Infuam  ipforumpemiciem  coniurati  tumultumtw ,  & 
coelum  terrx  mifcere  fiudeant:  illomm  tamen  conatus  fy  praua  confi- 
lia  labefaclat  gr  infringitpolitiartm  &  naturalts  &quitatts  cujlos  ac 
'vindsx,quibtts  hominum  geuus  conferuatttr. 

t^/fbfit  enim  -vtnjnquam  irritum  effepofiityacnonpotiut  perpe- 
tub  <&  in  omnes  £tates  immotum  acfirmum  perJiet  qnicquid  Jehoua 
consiituit. 

Sed  bfelicem  demitm  ac  beatam  gentem  cui  fefe  Jehoua  pr£  c£te- 
ris  Deumpr&bet ,  fingulari  videlicet  ac  peculiari  cura  illam  comple.-- 
xtts :  Tu  nimirum  ftlixpjpule.fi  tua  bona  cognouens ,  quern  iTiefibi 
tanquam  peculium  adfciuit. 

Necenimotiofus  efireru.m  afe  conditarum ffeculator  Dem ' ,  atttil- 
tas  temere  ferri  finit,fedfingula  intuetur -vigtl,  &  quidem  hominum 
genus  in  primis  obferuat. 

Zt  ex  altifiimo  fuo  folio  omnes  orbis  incolas  ionge  lateque  collocatos 
retyicit. 

^ibfit  enim  *vt  qui  amnium  hominum  corcbi  condtdit ,  <&  affeflum 
ac  intelhgentt£ 'vim  illts  inferuit ,  qui-d  tpfi  cogitent&  moiau^ur  in* 
telligere&  animaduertere  nequeat. 

Jtaque  infaniunt  quantumcunque  potentes  (ff  fuperbi ,  quifefefait 
<viribm  qniduis  efficere pojfe  fomniant  ,quum  dtuinittts  irnperta  con- 
fiituantur  &  eucrtantwr. 

Fallax  tgitur  &  inams  e?l  eorum  fpes.  qui  facultatibus  ftbi  a  Dea 
conccfitsabutentcs  aliunde,  quamab  tllius  -vnitts  virtute pendent ,  e- 
quitibus  fimiles>quas  eqm  nonfemel  tlli  ipfi  euertaunt,  quorum  robo- 
re  nitebantur. 

Stc  igiturilli  culpa  fna pcreuni.  ^cillos  contra  Domimu  oculis  in 
eos  defixis  -vere  cusrodit  ac  tuctur  qttt  ipfum  reuerentur ,  &  in  -vnam 
ipfius  mifericordiam  refptcittnt. 

Quantumuts  enim  illts  omni  aliopr^fidio  defiitutis  omnia  videantur 
tnortem  intentare ,  ac  interdum  etiam  cxittm  &  terra  •vitium  dcne- 
gent,  tamenfaluos  &  incolumes  illos  pr^fiat,  &  quantum  fitts  e7i  ad 
i'it£  curfum  conficiendum  ipfis  opportune  fubmintfrrat. 

7'otis  tgitur  animis  merito  in  'vnum  Iehouam  auide  feramttr ,  vni- 
tum  Hefenforem  &  Fropugtuttorem  nofirum. 

JtVeque  -verb  nosfaiiet  ifia  cxpeflatio.  Futurum  enim  efi  omninu  -ut 
pofhtam  afper&s  miferias  certifiimis gaudtjs  nos  exhilaret :  Itaque  ia 
ipfms promtffa  nobtt patefaclarecumbere,&  eiusfanttum  Nomen  in- 
nocare  nunqnam  deftnamus. 

Tu  vero  "jicifiim  Iehoua  ,  tita  toties  experta  mifericordia  nos  c<tli* 
Ui>  ttme,quemadmodum  Jperare  nos  tubes,<&  te  fathtrU  corifiiimui. 

idem 


P    S    A    L.     XXxril.  *■/? 

Hones  populorum. 


ii  Confilium  autem  Ieheua;  in  xternum  perftat:  cogitatio- 
nes  cordis  eius  in  fcculum  &  feculum. 

ii  Beata  gens  cui  Ichoua  Deus  eius:populus  yuem elegit  in 
haercditatem  fibi. 


13  E  ccelis  refpicit  Iehouaiintuetur  omnes  homines. 


14  Ex  habitaculo  folij  profpicit  fuper  omncs  incolas  ter- 

TX. 

15  Qui^paricer  finxit  cor  eorum.-cjui  intelligjt  omnia  opera 
ipforum, 

-16  Nonferuatur  rexcopiis  exercitus ;  fortis  non  eripitm 
magnitudine  roboris. 

17  Res  fallax  e/^equus  ad  falutem:  neque  magnitudine  ro^ 
boris  fui  e^uitem  feruat. 


j8  Ecce  oculus  Iehouap  ejl fuper  timentes  eum  :  qui  fpcrant 
in  mifericordia  eius. 

19  Vt  eripiat  &  morte  animam  eorum  ,  &  viuificet  eos  ia 
fame. 


io  Anima  noftra  fperat  in  Iehouam :  Auxilium  noflrum  & 
Scutum  noftrum  Ipfe  eft. 

2.1  Itaquein  eo  lajtabitur  co.r  noftrum ;  certe  inNomine. 
lanctitatis  eius  fperabimus. 


i%  Sit  mifericoidia  tua  fupernos,  lehoua :  quemadmodum 
Ibcramus  in  tc» 


2$0  P    S    A    l.      XXXIH. 

IclemPfalmus  tricelimus  tertius,triCoIas 
tetraftrophos,vt  decimus 
nonus. 

I   {~*y  Antibus  Numcn  celebrate  iufti, 
V^  Cantibus  Numen  celebrare  fas  efta 
His  quibus  puro  pietatis  ardet 
Pe&us  amore. 

^  Hoc  Iyra,hoc  pi&is  cytharis  fonatej, 


$   Hoc  poetarum  melos  crudita 
Turbacantato,.   quodipfalonge 
Sydera  pulfet.  ^ 

4  Huiuseftre&umimperium,  huiusomne 

5  Eft  opus  firmum:ordine  cunda  iufto 
Hic  gerir.tota  eft  bonitatis  huius 

Confciatellus. 

6  Huius  ad  vocem  femel  intonantjs* 
Extitit  cceli  fabrefa&a  molcs, 

Et  fimul  totus  micuit  corufcans 
Ignibusaether. 

7  Huiusad  vocemtrepidas  relabens 
u£cjuor  in  fefe  cumulauit  vndas, 
Et  fremcns  late  fpecuum  remugik 

Gurgiteclaufum. 

8  Hunc  pauens  tellus  tremat  vniuerfa, 
Incoke  hunc  mundi  vcnerentur  omnesj 


9   Cuiusbicnutuimperioquetotus 


*    S    A    L.       XX  XI  II,  ifa 

PSAL.      XXXIII. 

Exultate  iufli  in  Domino,  &c. 
Carm.gen.xvn. 

t  "\T0S  quibuspur*  eft  amor  &quitatis% 
y       L&tipangite  carrnine 
Orbts  autorem  Dominum:  aquitatis 
Hoccarmen  decet  &mulos. 
2,   Tinniat  blando  chelis  hunc fufurro% 
Huncvocalianabha% 
Docla  bifquinis  refonare  neruis 
Hicartem  manus  approbet, 
$    Huic  nouos  cantus  meditemur:  vni 

Li&ti  clangite  buccina. 
aj.  Namfides  diclis  rata^jeritdfque  efl, 
Etfatlis  comes  dtquitas. 

5  Q.u'PPe  9H*  wfl*  efl  &  amatoraquh  & 

Ven  fallere  nefcij ; 
Perque  terrarumfola  vafta  nct& 
Cunclis  munificentia, 

6  Is  fuo  verbo  finuauit  o  rbem 

Lucentem  nitidiiztheris: 
Quicquid  &puris  radiis  renidet 

Campis  <ztheris  igneis, 
'*j   Littm  artlauit  maris  inquieti% 

Comprefsitque  licentiam: 
Etpenu  claufas  finuauit  vndaiy 

Vnde  in  tempore  promeret, 

8  Hur.c  &  vccafw  metuant  &  ortus: 

Hunc  vnum  Dominum  colat 
Quifquis  extremos  vbicunquefinei 
Terrayaut  tzquoris  accolit: 

9  Cuima  nutu  viget^interitque 

Quodcunque  interit}aut  viget; 

M.ii/. 


28*  M    A    L.      XXXUI, 

Extititorbis. 
10,  ii  Ridct  hic  vanos  hominum  apparatus* 
Hic  vafri  quicquid  populi  pararunt, 
Frangit  immotuSiftabiIifque,&  omni 
Tcmporefirmus. 
12  O  nimis  fe]ix,nimis  6  beata 
Gens  Dei  cultrix,&  amica  veri: 
Gens  Deus  facro  fibi  quam  facrauit 
Fcederciundtam. 
1$  Hic  throno  ex  alto  vigil  annotatos  k 

Omnium  moreshominum  tuetur, 
Hic  procul  terras  fuperis  ab  oris 
Dcfpicit  omnes. 

15  Finxit hic  mentes hominum  vniuerfas, 
Nouit  hic  cundlos  animi  rcceiTtfs, 
Acer  hic  quicqutd  geritur  notare, 

Singulaverfat. 

16  Ecce  nec  reges  fatis  arma  tutos 
Militum  prscftant  fua,nec  gigantes, 
Vt  libet  vaftos  fimul  ac  feroces, 

Robora  feruant. 

17  Sic  licet  fortifque  alacrffque,fcepe 
Quadrupcs  labens  equitem  fefeliit, 
Quin  &  immiti  dominum  rcliquit 

Perfidtis  hofti. 

18  At  fibi  addictos  Deusvndiquaque 
Seruat,intentis  oculis  tuendo: 
Spes  nec  ipfius  bonitatc  fretos 

Luditinanis. 

19  Mortis  hic  fxuz  prohibet  pericla. 
Hic  famctoto  minitante  mundo, 
Liberat  iuftos,vdut  e  fepukri 

Limineraptos. 

20  Ergo 


p  s  a  l.     xxiin;  ifc} 

Cuim  immotis  tremefatlapareni 
Cunfta  obnoxia  legibm. 
io  Quima/as  artespopu/i  prophani 
Ludit  caliidiorfuis: 
Etfuo  iniufldfcelerata  turbdt 
Fraudat  confi/ia  exitu. 
5i  At  quod  arcanafibi  mente  rerum 
Autorpropofuitfeme/, 
Dum  dies  &  xox  referentfe  in  orbem^ 
Vf(]ue  lmmobilepermanet. 
12  O  quater,p/ufquam  quater  o  beatos, 
Patronm  qmbm  efl  Deml 
Qxosjibi  excepit^propridmque •firteid 
Quos  dici  voluitfuam-» 
Ij  Defpicit  mundipatere  beata 
Ca/ifteittferi  domo, 

14  Eqtte  tranquillis  adjtis  iabores 

Et  curas  hominum  videt: 

15  Qtrippe  qui  cacos  ammirecejfm 

Humanifab  ricaue  rit. 
Nec  quod  arcano  latet  in  receffu 
Claufum  peftoris  hunc  /atet. 
i<5  Sperat incaffum  numero  tjrannm 
Se  tutumfore  mi/itum: 
Sperat  incaffum  validis  lacertis 
Se  mi/esforefoifitem: 
17  S&pe  Ipcmfallit praeuntis  Euros 

Bellatoris  equifuga: 
1$  At  Dem  iuftos  ocuio  irretortG 

Sempemfpicit  &  pios: 
19  Mortis  vt  vertat  iacuta  imminentis^ 
Diram  & fiuitiamfamisi, 

M.iiij, 


i§4  p  s  A   l.    xxxiin, 

20  Ergo  ab  hoc  vno  pia  nos  vicifiim 
Turba  pendemus,mifcros  vt  we 
Nos  tegit  denfi  clypei  rigente 

Tergore  tutos. 

21  Scilicet  noftras  Bonus  hic  beato 
Gauciio  raentes  rccreabit  vnus> 
Eius  vt  facro  fuperemus  vno 

Nominefreti. 

22  Sic  tua  tu  nos  bonitate  cin&os, 
O  potens  ferua,  prout  omnis  in  te 
Noflra  fpes  vnum,Deus  6  benigne, 

Totarecumbit. 

Pfdmm  tricefimw  cjuartiu-,  chfctKltKo^yjrj 
iuyaLetFirMiDatiidu. 

Argumentum  &  vfu. 

Pfalmus  ifte  a  Dauide  onfcnptus  vt  oftendit  infcriptio  Heb.de  intT- 
gni  Uber-itionequaex  AchisRegis  manibus,  fimulata  lnfjnia,  cuafit,vt 
fcribituri.Sam.2i.ofledit  quod  titnoftrum  officmm  acceptisDei  bene- 
ficii^-,  nempe  nontantiim  Deo  gratias  agere,&  nos  ipfos  eiufmodi  expe 
rienru  aduerfus  cneras  rentationes  in  fide  &  fpe  confirmare ,  fed  etiam 
aliosipropoficis  iftis  exemplis,ad  idem  faciedum  cohorran  vr  liberatio- 
nes  litas ltatuant  non  eflc  fpccialia  quadam  cuipjam  trrogata  pnuile- 


Eiufdem  Pfalmi  triccfimi  cjuarti 
Paraphrasis. 

GRatias  agam  Jehou£  fme  intermiftione}  necvnquam  ijfins  lan- 
des  ore  quoque  defiuam pr.tdicare. 
Ex  intimojnquam,  animo  extollarn  beneficia  Iehon^,  'vt  omnes  af- 
fiicli^-vbi  hoc  audierintande  quoqtie  exhdarentur. 

^dgite  i^iturjehouatn  ~jna  mecnm  magnifice  collaudate}  &  Nomen 
eius  merito  ceUbratum  fimttl  coniunCli  cxtollamus. 

JSJamrequifiui  ego  Iehouam^f/  tlle  meo  dcfiderio  refpondens  ex  om- 
nibus  quA  meperturb.tbant  erijntiime. 

i_/£udi-hunt  ijitnr  illi  quoque}exemplo  meo  commoti,ad  illum  oculos 
conuertere,<&  certatim  acatrrere,neque  repulfam patientur. 

E:cc  eniwanqnwnt,  calimitofus  ifie  exauditus  efi^Iehouam  implo- 
rans}qtticx  ommbus  angufi.is  ipfum  eripuit. 

Et  certe 


M    A    L,    'XiXIIII.  18? 

20  Vnafpes  nobii  opis  hincyab  vno 
Certumpr&fidium  in  malis* 


.1  Ille  perfundat fibi  dedicata 
Dulci  peUoragaudio  : 


,2  Ille  fidentumfibi  Jpes precefqut 
Latum  ducetad  exitum. 


v£*^gia,fed  rotide  efle  veluti eSciones,  qua?  tum  ad  vniuetfam  Eccle- 
iiam,'tum  ad  fingula  eius  membra  pertineant.  Sed  addit  Propheta  nori 
adaliojtamenharcbeneficia  pertmere,  quam  ad  eosquiex  periculis 
eruti  refipifcere  *  cV  Dcum  ferio  reuereri  difcant.  Monet  etiam  vt  pio- 
rum  liberationem  cum  fceleratoru  deftru&ione  comungamus,ne  Deura 
cum  irrifonbus  faciamus/acy0'(^sw>l/CWV)&  na  mifericorckm,  vt  iudicio- 
rumfuorum  obliuifcatur.  Denique  tottanufque  verborumlumiriibus^ 
&  tanto  grauiffimarum  fententiarum  fplendore  exornatus  eft  hic  Pfal- 
mus,vt  plane  dignus  litincer  alios,  quem  omnesfan&i  memoriae  eom- 
tnendent. 

Eiufdem  Pfalmi  tricefimi  quarti 
Intik,  pretatio. 

1  1 "    Audabo  Iehouam  omni  tempore:  femper  erit  laus  eius 
JL-/in  oremeo. 

4  De  Iehouagloriabirur  animamea:audicnt  afflic"ti&  gaii* 
debunt. 

3  Magnifice  attollite  Iehouam  mecum:  &  extollamus  No-» 
ttien  eius  iimul. 

4  Qujciiui  Iehouam,&  refponditmihi :  &  ex  omnibus  pa~ 
uoribus  meis  eripuitme. 

5  Refpicient  in  eum ,  &  confluent  afflicli>&  facies  eorum 
lion  confundentur. 

6  Ifteinop?  clamauit,&  Iehoua*£/«roexaudiuit:&  ex  omni- 
bus  anguftiis  eius  hberauit  eum» 


*8<5  PSAL.      XXXIII  I. 

Et  certe  ita  fe  res  habet.Qupmadmodu  enim  Del  timentes  Tjnd/qtie 
*ppf*gnantur  non  tantum  a  c&terus hominibus ,  fed  etiam  a  Satana  <& 
ipftus  angelus  :  fic  -vicifiim  lehoua  angelorum  copijs  inuittts  eos  'vndi- 
yue  circunftat,tjt  ita  feruentur. 

Obfecro  igiiur  ne  iftam  Iehou&  honitatem  ofcitanter  jpcttate  ,fed 
tampotius  etiam  atque  etiam  conjiderate ,  &  fummameius  fuauita* 
tem  gnfiate,una  mecum  exclamaturi,  O  beatum  illum  qtti  Deipr&- 
fidio  nititur! 

Reucreamini  igitur  Iehouam  quotcunque  ille  fibi  confecratos  fegre- 
gauit.Timentibus  cnim  ipfum  nihildeejl. 

SpeClate,  qu&fo,leones  &  omnes  ex  rapto  @  laniena  •vluentes  eiuf- 
modi  beluas,  quam  dl&fxpepr&da  deftitut&  interemt.  fj&c  eftfcele- 
ratortt  imago,  qui  ex paupcru  opprefiione fibi  opes  &  potentiam  qu&- 
tunt,femper  famelict ,  donec  mifere  contabefcant.  Contra  vero,Ieh<h 
uam  reueritis  nihil  deeft  quod  ipfis  commodwn  ejfe  pofiit. 

^idefte filu,audtte  me.  Docebo  cnim  -vos  pienjinendt  regtdam. 

Ecquis  e?i  rvit&  -vere  beatx.  &  omni  njero  bono  cumulat&  appt- 
fwis? 

Vide  imprimis  ne  adnocendum  cuiquam,  aut  ad  fallendum,  lingua 
abutaris. 

Sic  abftine  a  malo,  -vt  id  quod  bonum  eft  facias :  ftude  %ier&  ptci  & 
concordi&,vfque  adeo,~tjt  etiam  fitefngert  videatur,i!lam  perfe quaris. 

<2u°d  fi  dum  hancviam  fequeris  multa  tibifunt  Jubeunda  >:ertimi- 
na  fiorentibus  interim  feleratis:ne  tamcn  animo  frangitor. 

Excubat  enim Iehoua  tntmtis  in  ios  octdis  qui  iuftitixftudent,&  at* 
ad  ipforum  cltmvres  anribns . 

1  a  'vero  terribtli  -vultu  caiitus  intnetur  quicunque  fcsleribus 
g.uident,~vt  eos  ipjornmque  memoriam  pinitus  exctnd.xt. 

Clamant  igitur  iufti,fateor,nequcid  immerith-fcd  auditos  eos  leho- 
IM  ex  ommbus  angufttjs  eruit. 

Nam  tu/n  maxime  tptum  >td  cstrcmavidentur  redacli,  ad  eos  pro- 
■  xime  accedit,ainmo  fraCrus  ereclurus. 

Denique  multts  qttidem  calamitatibus  obnoxij  funt,  qui  Iufiiti&ftu- 
<dent,fed  Iehoua  ex  illts  omnibus  eos  liberat. 

Etquanuis  ipfa  eorum  offa  •vtdeantur  hoftesparati  minutatim  con- 
terere,Dominus  tamen  nonpatitur  W  minimum  eorumconfringi. 

Sceleratos  antemperdetfuum  ipforumfcelus,^ peribunt  quicunqtk 
tuftos  oderunt. 

Htdimit  tnim  Iehoua  feruorum  fuorum  animas  ,  nec  quifquam  eo- 
.  tum  q<n  td  ipfum perfit?tnnt,-unauam  damnatusperibit, 

ifeta 


P    S    A    L.      XX  XI  III.  187 

*?  Caftrametatur  Angelus  Iehouas  in  circuitu  timentium 
euziK&eiipieteos. 

8  Cuftate&  videte,quambonuslitIehoi»:  bcatus  cjuifquis 
Sw  protectionem  pomt  in  eo. 

9  Timete  Iehouam  fantti  eius :  quia  nihil  deeft  timenti- 
bus  eum. 

10  Catuli  leonum  egent  &  efuriunt,  timentes  autemleho- 
uam  non  egebunt  vlio  bono. 


11   Venite  filij,audite  mettimorem  Iehoua?  docebo  vos. 
ix  Qujfham  efivix  appetens  vita??  amans dies  quibus  videac 
bonum,*W  eft^bono  abundet? 

13  Cohibc  Jinguam  tuamaremaia,&  labiatua,neloquan- 
tur  dolumi 

14  Declina  a  malo,  & fac  bonum :  inquire  pacem,  &  perfe- 
«juere  eam, 


17  Oculi  lchouxfunt  fuper  iuftos:&  aureseius  intent<ea.d  cla 
jnorem  eorum. 

16  Vukus  Iehouae  fuper  facientes  malum,vt  excindat  e  ter- 
ramemoriam  eorum. 

17  Clamant  afflitti ,  &  Iehoua  audit :  &  ex  omnibus  angu- 
ftiis  eorum  liberat  eos. 

18  Prope  e/flehoua  confra&is  corde :  &  contritos  fpiritu 
feruabit. 

15>  Multa  funtaduerfa  iuftis ,  fed  ex  iis  omnibus  liheratv- 
numquenque  eorum  Iehoua. 

zo  Tuetur  omnia  olTa  eius :  vnum  ex  ipfis  n«n  frangi- 
tur. 

ii  Occidetimpium  malitia:  &  odio  habentes  iuftosper- 
dentur. 

ix  Redimit  Iehoua  animas  feruorum  fuorum  :  nec  vt  rd 
peribunt  quicunque  confidunt  in  eo. 


s$3  m  a  ti    xxxiiir,' 

Xdem  Pfalmus  tricefimus<juartus,clicoios 

diftrophos,vt  decimus 

quartus. 

i  /^Rat9  ego  fuperu  celebrabo  Patris  honores 
VJ     Suauimodulantebarbito. 
Nec  me  deficiet  vox  quanuis  rauca,fonoris 
Deo  litantem  laudibus. 
2  Hsec  mihi  fola  quies,hsec  mentis  gaudia  noftre;* 
Hoc  dulce  folamen  mali. 
Vnius  exemplo  labor  vt  qucncunque  fatigat, 
Mutet  doloresgaudiis. 
5    Ergo  agite,6  focij,fuprema  ad  fydera  Patris 
Numen  feramus  Optimi. 

4  Hic  me  clamantem  bonus  audiit,ifte  pericli 

Seruauitexanimem  metu. 

5  Etcertehuncalacris  quicunquetuebitur,illurrt 

Luxrecreabit  aurea: 
Lumina  nec  trifti  fuftufus  mcefta  pudore 
Feret  repulfe  infamiam. 

6  En  etenim  hunc  mifcru  Deus  exaudiuit  ab  alto, 

Malifque  cun<5Hs  eruit. 

7  Angclic^que  piosvigilcs  hincindephalanges 

Denfo  tuentur  agmine. 

8  Eia  guftatc  atque  Dei  fit,cernite,  quanta 

Ter  Optimi  benignitas. 
O  te felicem,te  terque  quaterque  beatum, 
Spescuiusin  Deofita! 

9  Vos  iftum  colitotc  pij:(ic  horrida  nunquarrt 

Vos  vrgcatpcnuria. 
io  Efl(fateor)rapidos  quum  per  dcfcrta leones 
Exagitetimpaticns  famcs: 
At  quecunq;  regit  Domini  timor*huc  beat  vfqi 
Rerum  pcrennis  copia* 

ii  Huc 


P    S    A    1.      XXXIIU.T  Itp 

PSAL.    XXXIII  U 

Benedicam  Dominum,&cf 
Carm.gen.n  i. 
I  Q*  Eu  Utafors  mefouerit,feu  triftior 
i3     Vexarit^omnitempore 
Laudabo  Dominum^femper  illim  meum 
Osperfonabit  landibpts. 

1  Afiht  h&c  voluptos,hoc  eritfi/atium  > 

Mihi  hoc  leuamen  in  malis: 
Afeoqueturba  triflis  exemplofuas 
Solabitur  molefttas. 

2  Vna  agite  cunBiprofequamur  laudtbtu 

NomenquenumenqueilliHs. 

4  Ille  inpericlis  me  vocantem  exaudiit, 

Statimquereppulit  metum. 

5  Qui  cuntla  ad  illum  confilia  referuntfua^ 

L<eto  his  nitentes  gaudio 
Vultus  renident->nec  repulfa  infamia 
Rubore  confundet  genas. 
€  Enypauperifte  quum  vocaret^omnibus 

Hunc  eruitpericulis. 
j  Dominum  timentum  caftra  munit  Angelm 
Demiffm  ad  cuftodiam 
JEtimminentes  arcet  hoftes^pios 
Avitueturimpia. 

8  Facitepericlum^iam  fcietis  quamDei 

Immenfafit  benignitas: 
Quamfint  beatt,Jpes  in  illo  quifuas 
Omnes  opefcjue  collocant, 

9  GensfanEla  Dominum  colite:nil  deerit  Dsmn 

Fideliter  colentibus. 
I Q  Viqlentaferitaifentietfamem :  bonis 
CunUa  affluenterfufpetsnt* 


¥?o  p  s  a  i.    rxxiiiL 

ii  Huc  aglte  6  pueri,verumque  parentis  ab  ore 
Auditecultum  numinis. 

12  Ecquis  erit,iuuenes,longse  qui  dulcia  vitse 

Beatusoptcrotia? 

13  Pura  tibi fceleris  fit  lingua,nec  improbus  vllum 

Verbis  adulans  fallito: 
14 Praua  caue,re&u  fequere ,  &  pro  viribus  vfquc 
Pacem  require  fedulus. 

15  Obferuat  Dominusiuftos,ocuIiTque  tuetur, 

Facilisad  illorum  prcces: 

16  Obferuat  prauos  idem,coramque  tuetur» 

Ruiturus  ipfos  funditus: 

17  Clamantesaudit  iuftos  Pater,atque  periclb 

Fouetfolutos  omnibus, 

18  Confe&os  curis  animos  fra&ofque  doloje 

Prefentefubleuans  manu, 


19  Vtque  bonos  mala  plerunque  iufinita  fatigent, 
Malis  medetur  omnibus. 


2oNecpatiturcundis  illorum  ex  ofsibus  vllum 
Vllisruinisobteri. 

21  At  contra  quicunque  bonos  odere,penbune 

Scelere  fuomct  obruti. 

22  Nempe  fuos  feruat  Deus,hoc  qui  nititur,omnfs 

Securus  eft  periculi. 
PfiiLnns  tricefimus  ^ftintfUiWnrntoiyDauJdis* 
ArgumcntHm  &  vftts. 
Suppeditat  hic  Pfalmus  &  vniuerfe  EccleJix  &fingulis  eius  membris 
pulchemmum  precfi  exemplum.aduerfus  eos  qui,fi  quando  res  profpe- 
re  ceduntbon!S,amicitiam  limulant ,  mutatis  autem  rebus  imufta  Regu 
&  Pjrjnciouinodwcalumniis  accendunt,&adfa:uitum  acuut:cuius  eua 


II  Adeflefi!if,audite,vobis  numinis 

Verum  timorem  vt  indicem* 
11  Quicunque  curis  hberam  &  longam  cupls 

Vitam  beatus  ducere^ 

13  LingUA  refrena  virusyos  nefaria 

A  fraudepurum  contine: 

14  Capejfe  reEia^curua  vita^dilige, 

Tranquilla  pacis  otia, 

15  Dem  innocentes  afficttque  &  commo.dat 

Intentus  aures  adpreces: 

16  Toruofceleflos  mtuetur  luminey 

Et  nomen  etiam  obliterat, 
lj  luflum  inuocantem  Dominus  audit^  amnibm 

Eum  expedit  penculis, 
18  Quumfpes  /abpres  deferit  mortaliumy 
Afflitia  quum  moleftiis 
Succumbit  oneri  mensyDeus  prafens  adefi^ 
Alaldfquecuras  diluit, 
jp  luflis  labores fuggerit femperpijs 
Iniquafors  conatibus: 
Sed  qm  bonorumfemper  efi  cuflos  Deus% 
Sortis  retunditjfncula> 
20,21  Etojfaferuat  ne  teranturampios 
Vlcifcitu  rfcelm  fuurn, 
Et  quifquis  hoflis  efl  piorumycum  domo, 
Aflirpe  Ccefus  interit, 
liAnimas  tueturfe  colentium  Deusy 
Necrem  domurnque  defertt, 

^^Nadminiftros  ftrfe  prxbet.Docet  igiuirpios  Propbeta  ln  iftic  ca/j^ys 
ad  L>euconfugere>ciiineque  vires  dcfum:  ad  perdJdosiithifrnodi  adul.^ 
toresauhcos,  neque  volnntasadfuos  conferuados<  Sed  ne  prcobus  ifas 
abutamnr,primum  videndum  eft  vtiuftam  caufam  tuearnur  :  deinde  vc 
animum  non  vleifcendT  priuata:  iniuri*5fed  g!oi  ix  Dei  afilrendx  Sc  il- 
Juftrandx  cupidum  aileramu^denique  vt  ne  voculam  quidcra  niii  nobii 
prxeume  Dei,non  carnis/pinty  eSur.damus 


Eiufdem  Pfalmi  tricefimi  quintl 

Paraphrasis. 

TVere,Iehouajnnocentiam  meam  aduerfus  eos  qui  calumnijs  tne 
premnnt,<&  ijs  qui  me  armispettmt  *vires  tuasoppone. 
Exurge  rvimihiopituleris}ijs  omntbus  armis  inftrucltu  quibws  pofiit 
iUorum  impetus  fuftineri. 

^ggredere  etiam  illos  tum  emintts  emifiis  telisjum  commus  quoque 
iftis  qui  me perfequuntur  occurrens.  Facito  ut  hsc  animula  tefibi  te* 
fiantem  audiat,quod  Tnfis  illius  Seruator. 

lube,  inqnam,  iftos  qui  me  ad  necem  qn&runt  emntttfruftratos  eru- 
"hefccre  :  ty  quitot  mihi  mala  machinantur}  rebus  infeclis,cum igno- 
minia  reuerti. 

flditte  angelum ccelitus,qui  illos propeHatftcnt  -venti turbine  cerni- 
muspaleas  agttari. 

Vac  -vt  quocwtque pedem  moueant,  haitdfecns  lj£reant,quhn  in  te~ 
nebris  'verfantes,&  lubricis  locis  titnbantcs,  ditbios  illos  &  ancipites 
<m*dis  illis  tuis  perfequentibns. 

Vtqui  nuilaprorfus  decaufa  mihiinfidias  appofuerint,&  <velutifo^ 
ueameffoderintjn  qua  me  interceptttm  interficerent. 

Rttat  iftepotius  ex  infperato,<&  eo  ipfo  reti  captus  quod  mihi  teten- 
dit  illaqveatus  deijcintnr. 

uit  ego  abs  te}Iehoua,feruatus,  toto  corde  infinclum  gaudium  efju^ 
fus,te  liberatorem  meum  cclcbrabo. 

Ipfi  offa  mea,Iehoua}clamttabunt  neminem  effe  titifimiUm,qiii  af- 
fiiclos  ijs  eripias}quorum  'vi  opprimnntur,  <&  inopes  ac  mifrosauio- 
Lenttspr.tdonibus  ajjerss. 

Infnrgnnt  m  me  teftes  u  ipfi  qni  -vim  mihiinferunt}&  e.t  mihi  obij- 
(iunt}de  qntbu*  nihd  -vnquam  co+noui. 

Etquum  optimefim  de  iliu  meritu4}  ininri.tm  mihi pro  beneficenti.i 
rependunt,"jita  etiam  tpfa  me.nifi  tu  obfift.u prmaturi. 

u4tqnifiquando  illos  laborare  animadacYti ,  -veliem  mutaui,ieiunia 
memet  ipfum  macerant,&  demiffo  capiteprccespro  ipfis  prvfudi. 

Denique  non  aliterincefii  mafto  &  abieclo  -vultu  dolorem  teftatut, 

quarn  fi  mihi effent  ipfi  confanguiv.ei autfimea  tfftus  matrem  lug<.re% 

^tt  UU  eentra  vbi  nutare  me  vidertmt ,  confiUa  contra  me  fmul  i-* 

tiiernnt:coierut.inqtti7n,aduerfum  me  nihil  talejnjhicantem  -vtlijstmi 

*tiamqu!.quc,didttclifque  labijs  nullum  miht  tnfdtandi finem facitltn 

^ldiunxernnt  cnimfife  perfhcl*  frontit  Jhtrrit  &  meiftrum-ajje^ 

t.n,&  fimul  omncs  aduerfum  me  dentes  acuernnt. 

Domint  quQufi'tc  tandtm  tftj  jfeclaby.?.quando  in  illos  animadi 


P    S    A    L.      XXXV.  195 

Eiufdem  Pfalmi  tricefimi  quinti 

Interpretatio. 

I  TAIfccpta  Ichoua  cum  iis  qui  difceptantmecum.-prxlia- 
JL-/re  cum  praeliantibus  mccum. 

2-  Apprchende  fcutum  &  clypcuin  ,  &  furge  tu  in  auxilium 
meum. 

3  Et  exere  lanceam ,  &  obfifte  occurrcns  perfccutoribus 
meis:dic  anima;  mea^Salustua  Ego  fum. 

4  Erubefcant  &  pudefiant  qui  quarrunt  animam  meamrver 
tantur  retrorfum  &  pudore  airkiantur  cogitantesmalum 
mcum. 

5  Fiantquafipaleacoramventa:  &  AngcliK  Iehouae  pro- 
pellat  eos. 

6  Srt  viaeorum  caligo  &  lubricitates ,  &  Angelus  Ichouaj 
.perfcqiutur  eos.     . 

/ 

7  Quia  fine  caufa  abfconderunt  mihi  foueam  retis  fui:fine 
caufa  foderuut  animx  mtxfoueam. 

8  Veniat  ei  ruina  quam  non  nouit:&  rete  eius  quod  abfcon 
dit  capiat  eum:in  praicipitiurn  cadat. 

9  Anima  mea  exultet  m  Iehoua:la:tetur  in  falute  eius. 

10  Omnia  offa  mea  dicent,Iehouaquis  fimilis  tibireripiens 
afHi&um  ab  eo  qui  robuftior  eft  ipfo,pauperem  item  &  ege- 
numadiripiente  eum. 

II  Infurgunt  teftes  violenti.-qua?  ignoro  quarrunt  ex  mc. 

12,  Rependunt  mihi  malum  pro  bono,vt  me  orbent  anima 
mea. 

13  Ego  tamen  quum  laboraruntindui  me  facco  ,  affrixi  ie- 
iunio  anima  meam:&  oratio  mea  in  linum  mcum  verfa  eft. 

14  Quaii  focius,  quaii  frater  mihi  eflet  inceili  :  iicur  Iugens 
raatrem  pullatus  deicci  me. 

1?  At  ipii  vacillantemela:tatifunt,0>:  ccngregatifunttcon- 
gregati  funt  aduerfu?  me  claudi,  me  ignorante  profciderunt 
7ne,uequc  tacuerunt. 

16  Cum  hypocritis  inter  fcufras  parafitos,frendemlo  fuper 
me  dentibus  fuis. 

17  Domine  qucufque  fpc&abis  ifia  ?  Eripe  animam  mcar» 

NJ, 


J5>4  T    S    A    L.      XXXV. 

tyertes?  erne  me  ab  iftuin  me  tanto  cum  tumultu  irruentibtts,<&  leonU 

\}tu  fauiftimn  hanc  animulam  eripe  omni  pr&fidto  deftitutam. 

Eripe  me.tnquam.tcftevniiwrfo  tuorum  ccetuy&  palhm  audientibtn 
omnibtnjuas  laudes  celebraturum. 

Ne,qus.foypatcre  vtijhperftdi  &  in«rati  de  me  fuperato  Utentur: 
&  qui  me  immeritb  odentnt,  limts  ocults  me  derideant. 

JSleque  enim  qnicqnam  minm  ipfos  qujerere  quhm  quod  improbitatk 
fu*  pr<£textmt,ftudium  videlicet  pacts,  verbis  etiaipfts  teftantun  nec 
vllos  fallere  magifftudent,qaam  quotcitque  videntpacis  ejfeftudiofot. 

Itaqucin  rifnm  cffufi,  euge,  euge,  inqtuunt^  cernimus  tandem  quod 
njidere  tamdiu  cupiutmus. 

Tu  quoque  Iehotta  &  me<&  illos  vides.  JS3e,quxfo,tracitm  ifta  difii- 
rmdato ,Domine,neque procula  me  difcedito. 

Experrettuipotim  prodi  mi  Dein  Domine  mi,  vt  me  vindic.s  ,  $» 
iufts.  caufs  me&patrocineru. 

lehotta  mi  Deus,quum  tnfis  iuftus,ajjere innocentiam  meam  aducr- 
fws  iftos,&  facitone  de  me  exultent. 

IStive  ajmdfe  dtcam,Euge,nnnc  demtt  habemus  dequo  exdtemm: 
<gy  mutub ftln gratalaniei,EcceJScant,tandem  iftum  a>»r  tuimuu 

Fudeat  illos  potttts,  &  erttbefcantftmtd  qui  ex  mm  miferus  captant 
IxtitU  occaftonem  :  &  pttdnrc  ac  ignominia  cooperiaatm  qui  aduer- 
fum  mefife  tam  petulanter  efferunt. 

Fac  contra  vt  exultent  &  in  gaudium  fohtantur  qui  iufts  rnex  cau) 
fe  fattent,Qt ,-vbime auxilio  tuoferuatu  viderintftatuant  afutd  fe  ac 
palam  tdfttficentur  ,  di»num  ejje  te  maxima  laude  ,  qtti  ttbi  cordi  eftc 
tuorum  falutem  nipfit  demonftrarU. 

Ego  vero  tuam  iftam  inferuandis  tux  dementiam.ty  in  vlcifcendis 
tui  No?nim*  hofttbus  iuftittam  dtes  ac  nofres  decantabo. 


Idcm  Pfalmustriceiimusqumtas  monocolo.,  vt 
o&auus. 


"  A 


Rma  armis,  rixifque  potens  opponita 
rixas, 


2,3,  Tcnibilicjue minax  tclo  clypeoquc  conifcas» 
Hoftibus  immanem  temct  vcnicntibus  infer, 
Huc  adcs  exanimemq.  anima  feruato  bcnigne, 


P    S    A     L.      XXXV.  JJJf 

arumultibus  eorum.u  leonibus  fohtariam  meam. 

i 

18  Celebrabo  te  in  ccetu  magno  :  apud  populum  multum 
Iauaabo  te. 

I5>  NeJsetentur  deme,  quiimmeritoinimicimeifunt  :nec 
qui  oderunt  me  fine  caufa,oculis  nictcnt. 

zo  Quianon  loquuntur  pacem,fed  contra  quietos  tcrra? 
verba  dolofa  cogitant.  t 

ii  Et  dilatauerunt  contra  mc  os  fuum  :  dixerunt,hah3,vi~ 
dit  oculus  nofter. 
2.2.  Vidifti  Iehoua,ne  taceas  Domine,nc  procul  abiis  a  me. 

2,3  Expergifcere  &  enigila  ad  iudicium  meum  :  Deire  mi  &: 
Domine  mi,ad  caufam  meam  diiudicandam. 

X4  Vindicamefecundumiuftniam  tuamlehouaDeusmi: 
&  ne//fclaerenrur  de  me. 

2.5  Ne  dicant  in  corde  fuo,Euge  anima  noftra:  neve  dicanr, 
deuorauimu':  eum. 

16  Pudefianr  &  erubefcant  pariter  qu;  betantur  malo  meo, 
induantur  pudore  &  ignominia,qui  fe  efFcrunt  contra  me. 

2.7  Exultent&  Iastentur  quibus  placct  iuftitia  mea:&  di- 
cant  femper ,  raagnificetur  Iehoua  qui  diligit  pacem  ferui 
fui. 

2.8  Et  Iingua  mea  meditabitur  iuftitiam  tuarmquotidie  lau 
dcm  tuam. 

p    s   A  l.     xxxv. 
Iudica^DominejnocenteSj&c, 
Carm.gen.x  1, 

1  T>   ErumfantleopifexadcSy 
XV  &  patro&mo  protege  me  tuo; 

Et  retro  rcfer  in  meos 
'  Hoftes  pemiciem^uammihicomparant. 

2  Sctttum  cum  iaculis  capt: 

£    Enfem  ftrmge:meis  hoftibus  obuiam 
Prodt;dica'mm&  mej, 

N.ik 


%96  V    S    A    L .      X  X  X  V.' 

Te  miferaegremio  infinuans  imifqiiemedullisj 

4  Fac  trepident,multo  fac  fufTufi  ora  rubore 
Vertant  terga,  mei  armauit  quos  vna  cupido 
Exitij  furiis  nimiiim  crtidelibus  a&os. 

5  Quales  exagitatcceliper  inaniaculmos 
Ventus  agens,tales  rapido  illos  impcte  verfcfc 
Ille  tua?  horrendus  flagrantis  nuntius  irae, 

Et  cseca  inuoluat  pcnitus  caligine  merfos. 

6  Qujn  etiam  vt  tuti  figant  veftigia  nufquam, 
Comminus  ipfe  ruens  illis  fugicntibus  infta. 


7  Retia  quandoquide  incauto  &  nil  tale  mcrenti 
Struxercinfidiis  conati  includerc  c^cis. 

8  At  tu  illum  potius  ncc  opina  cuertc  procella* 


9  Caffibus  implicitum  propriis,vt  pcctore  toto 
Te,Deus,exultans  fcruatus  ad  sethcra  tollam. 


10  Tunc  c go,fic  mecil  ,  pene  hoc  teftantibus  ipfis 
Ofsibus:dquifnam,rerumPatcr  optimc,quifna 
Se  tibi  contulcrit,miferos  tenuique  labantes 
Sorte  feros  contra  fueto  immanefque  tyrannos 
Aflerere,&  cunctis  faluos  arcereperidis? 

n  En  abfunt  ignota  mihi  qui  crimina  fingant 
Audaces,plenifque  vomant  mcndacia  buccis* 

12  Ingrati,heu,nimium,vita  hunc  oibarc  parati 

Quccr 


V    S    A    I.       XXXV. 

Secura  auxiho  nilmetuas  meo* 
«j.      In  vultuspudor  hoftium 
Et  turpisfubeat  dedecoris  rubor: 

Foedam  corrtpiant  fugam 
C&casinfidias  qui  mihipr&parant» 

5  Vtf&uus  boreas  leuem 
Raptatpr&  cipiti  turbinepuluerem  ; 

Sic  illos  treptdafuga 
Vmdexpmcipites  vrgeat  Angelus: 

6  Sit  cosno  via  lubrica^ 

Et  c&lum  tenebris  lurida  nox  tegatc 

Et  formidine  pallida 
Vindexpr&cipites  comprimat  Angeius: 

7  Nam  mefraude  malafuis 
Conati  imm  erttum  prendere  cafsibks^ 

Et  c&cam  innocuofcrobem 

8  Effodere^fuis  cafsibus  h&reant: 

EtfaBamexitium  in  meum 
C&ci&pr&cipites  infoueam  ruanti, 
&       Perfufa  interea  mihi 
Dulci  Utitia  peElorageftient, 

Mens  fecurapericuli 
Autorem  Dominum  Utitia  colet: 

10  Et  fenfus  animi  indices 
Clamabunt^Domino tiuis  fimilis  Deot 

Qjdfastusgrauis  improba 
Defendit  tenues  a  violentia: 

Vexantemque  opis  indigos 
Frangitf&uitiam  vindice  dexteta<> 

11  Coniurata  calumnia 

ln  me  crimmibusf&uit  airocibus? 
Ignotum  fcelus  in  meam 
ti  Fingunt  permciem;qu4  benefeceraMi 


in- 


UOp 


\$$  P     S     A     L.        XXXV. 

Quem  toties  dubiisfenfere  in  rebus  amicum: 

13  lllorum  fiquidem  lugubri  vcfte  dolores 
Sum  teftatus  ego,obIitusfomniquecibique, 
lmpleuique  (inum  lacrymis,&  multa  prccatus 


14  Demiflb  Inccfsi  vultu:  quafi  deniquc  fratres 
Amiflosflcrcm,velcaf]am]uceparentem. 


15  Contra  illi  fimulac  rcs  forte  labafccrc  noftras 
Confpcxerc,hilarcsparitercoiacfrcquentcs. 


i6Hinc!gnotiigitur,f<exqucipfiusinfima  vufgi 
Conuuiisiuiicruiii  profcindunt:  perridaroltru 
Hincin  meexacuit  balatronum  turba,potentu 

17  Haccaptasmerccdc  dapcs.At  tu,Optime,coeli 
Haeccine  perpctuo  tacitus  fpccrrabis  ab  arcc? 
7'u  potius  mifuahanc  anima  folamquerelicra 
Refpicc,c\:immanisfcruatoexfauceleonis, 

18  Vt  mcdios  intcr  populos  tc,Maximc,  gratus 
Concclebre,  totoq.»c  capa  tibi  pc&ore laudes. 


19  Ah  Deus,ah  Eaxis  ne  mc  dcridcat  hoftis 
Ingratusjiignetque  oculis  ludibria  limis. 


lcOre  etenim  cjuot  vcrba  fonat,tot  iurgia,fraudcs 

Eclh 


P    S    A    L.        XXXV.  12«? 

Compenfant  odijs  malis^ 
JEt  vit&  inuigi/ant  exitio  me<e. 
X  j     Illos  tabific<z  luis 

AEgris  vifceribun  quum  do/or  vreret^ 

Squa/ens  vefle  ego  /ugubri^ 
Ieiunaquefamepalltdm  &fitiy 
EtprojhatushumiyDeum     i 
Lenibam  /acrymis  & precefupp/ica, 
24     Sicfincermamiciamor 

Sub  cari  interitum  /uget  amicu/i: 

Sicfratremgemit  vnicum 
Fratcr.ficpietas  anxiafilij 

Alaternum  ad  tumulum  d,o/eti  \ 

15  Mefortunagrauifitetiqit  manur 
Concurfiwt,  mala gaudia  ' 
Interfe  ce/ebrant  ;f<zx  popu/i  coity 
Incauto  inuidiamcreant: 
i&  Profcinduntcjue  auida  mepetulantid 
Scurra  cum  balatronibiu. 
Dcntem  dente  acuunt-i&  rabiem  vomunik 
ij      Quem finempatientidt 

Tam  /enta  flatues>  0  pater  optime? 

Arce  hoc  ludib  rium  ^neque 
Defertum  rabidis  trade /eonibtts^ 
i§     Acceptum  vt  referam  tibi 

jQuod  viuc<>&  video  /umenamabi/e: 

Et  costu  in  ce/ebri  canam 
Te-ipronum  auxi/iumfcrrc  vocantibsu* 
19       Fac  necfpes  alat  improbat 
Semperturba  mets  /<zta  md/efliis: 

Neu  nutu  ac  ocu/is  notct> 
Exultetcjue  meis  hoflis  atrox  malis: 
£0      Qwfermombui  afftem 

N.iiji; 


100  I'     S    A    L»       XXXV. 

Bella  {erunt:vcra?  vt  fi  qui fint  pacis amante$> 
lftis  pra?cipue  fraudcs  in  ped;ore  verfant: 

21  Dchinc  infultantcs  didufto  turpitcr  orc, 
Eugc,euge,his  oculis  huc  tandecernimus,aiiit< 

22  At  tu  illos  oculis  itidcm  qui  cernisacutis. 


23  Ah  Deus  6  fumma  mihi  maieftatc  vcrcnde, 
Pre^fto  ades,euigila  ptoptus,  fadumq;  tribunal 

24  Engc.Tu  miferi  ludcx  audito  querclas: 

Tu  caput  hoc  infos  faluu,Deus  optime,pra?ita: 
Nec  patcre  his  fla  ludufque  iocufque  fupcrbis, 

25  Ncu  mihi  proftrato  infultent,  vel  gaudia  verbis 
Mutua  teftentur  mcndacibus,immopudore 

26  Immo  ignominia  latcant  mancantquc  fcpulti. 
Qui  miferi  iudigna  captant  ex  morte  tritlphos: 


27  Tum  mihi  qui  infonti  fauere,in  plena  foluti 
Gaudia  tc,Dcus,vfquc  tuis  fuccurrcre proptum, 


28  Ore  canet:te'que  vfque  dies  no&efque  perenes 
Inlaudcserfufatuashcec  lingua  fonabit. 


Pfiilmm  tncefimmfextusy  <h^ctKluo:}  VauidU 
ferm  lebov*. 


P    S    A    L.       XXXV.  £01 

Infuitatjmcibufque  infidiisfetit        ''•  ^# 

Pacatum  male  callidm^ 
Incautum  vt  tacitisillacjueet  dolis. 
21      Non  diducere  dejinunt 

RiElum  rifu:  Ocults(euge)oculisdiem 
L&tum  vidimutiinquiunt. 
2.1 0  c/ui  luminibm  cnntta  tuentibm 
Terras  reff>icis,h<ec  vides? 
Ergofefofitafrotege  me  mora: 

23  lam  tandem  euigila->&  manu 
Vltrice  indomitamfrangc fuferbiam: 

24  lufio  &fuffliciofreme 
Vindexiuftemalos.neufinedemeo 

LhBu  Utitiamferant: 

25  Neufecum  tacito  feBore  murmurenty 

Euax>recle  habet:omnia 
Sufravotacadunt:vicimm>eniacet: 
16     Fop.da  ignominia  luant 

Stultam  Utitiam.dedecoris  comes 

Infamisfudor  eluat 
Imfortuna  meis gaudia  de  malis: 

27  At  cordi  quibm  aquitas 

Efl  noftra^ac  animm  nilfibi  confcim: 

Vitam  triflitiafrocul 
L<ztamfemferagant:ac  Dominumferant 

Cdliadfidera  laudibm-> 
Qui  curisfamulos  liberat  anxiis, 

28  Semferiuflitiam  mea 
Cuflosfantte  hominum  lingua  cangt  tuamy 

Et  fr<zconia,dum  mihi 
Imfellet  calidm  fetlora  jpiritm. 

Psai, 


*0i  PSAt.     icxxvt. 

jrf*e    ATgwnentHm  &  vfas» 

Nil  xque"  vrit  pios  &  Dei  timentes,  Sc  idquidem  merito,  atqne  prc- 
phanorum  hominum viu,qu>  palara  fcfe  neque  Deum,  neque  homineS 
vereri  teftantnr.Monet  autcm  nos  Propheta  iftud  intuentes,m;nim<}  ex 
co  coJligere  Deum  ifta  non  curare  ,  fed  pbtmsinde  aflurgere  ad  confi* 
dcrandam  lmmenfam  illam  Dei  Opt.Max.bofiiutero,erga  eos  ena  qui- 
bus  noneft  obftri8us:nec  enim  Dei  luftmam  at  confilia  metin  nos  no- 


Eiufdem  Pfalmi  tricefimi  fexti 

Paraphrasis. 

T£ftatur  mihi  introrfum  tdta  fceleratorum  njita ,  quodomnerri 
Dei  timorem  abiecerint. 

Tantum  enim  abeftnjt vlla faiemm  confcientia  tangantur,  •vt  con- 
trajibijpfis  blandiantur  ,  nbuumfubinde  fcdus  aiiquodcomminifcen- 
tes,njttandem  fefe prodant  omntbus  execrabiles. 

£o  fiqiiidem  tendunt  omnes  eorum  fermones  ,njt  autnji  aperta  aut 
fraude  alicui  noceant :  nec  adduci poffunt  njt  de  vit£ratione  ad  alios 
imtandos  injlitnenda  cogitent. 

Nocies  ipfas  in  excogitand<A  fceleribus  confumunt :  pcrtinaciter  ih 
tnale  arendo  perfncrani-.nullum  eft  tantumfelus  a  qtio  abhorreant. 

Itaque  cum  ifta  tam  pattenter  tvleresjehouajjuttatem  tnam  fate- 
dum  nobts  eft  efje  c.ehs  ipfis  fublimiorem:  &  tefumme  njcrace  ej]t\qui 
ne  inthgnos  quidem  &Jrpedifragps  pattarx  ejje  tu£  bpnitatu  cxpertes. 

Neque  caufa  vllaeftcur  ptofterek  triiuftub  rsrifearK,quba  ifttufmo- 
di  quoque  homintbtts  benefaaa-s.  itftenim  incomprehenfxbiiis  fubii- 
mitas  inftittA  tu£,  <gr  iudtcia  tua  quauu  maris  njoragtnefitntprofun- 
diora,njt illa fatis perfyicere  <&  fcrutarl  ncmopopn.  hlmttautem  ifta 
tua  moderatto  inexpluabtlis  tn  eo,quodin  tanta  rerum <■  perturbatione 
non  hominum  genus  dUntaxatfid  animalia  quoque  cxtera  nihilomi- 
ntis  conferuas. 

Scd  aliud  eft  in  quopr£cipt*e  quanta  fit  <&  quanti  pretij  tua  boni- 
t.t.s  r-jltndis,  nempe  in  eornm  hominum  jautte,quos  ex  rcliquorum  nu- 
imero  fegregatoj  <&  quafifub  alarum  tnarumvmbram  reccptus^pecu- 
iiarifanure  compUcleris. 

Sagtnas  cnim  eos  ,  pr£ter  cadnca  illa  bona  qn£  hoftibus  etiam  tuis 
7ton  tnuides-perennibus  iilis  domustu£  deltcus,&  aquas  tna*  fuduifii- 
mas  illis  abundanttfsime  potatidas  prxbes. 

Nam  penes  te  njnum  eft  njerc  njit£  fcaturigo  ,  &  quod  cect  nonfu- 
mus,tu£  unius  Ittcis  beneficio  acceptum  fertmus. 

Perge  igiturtua  ifta  beneficcntia  profequi  njcros  Numinis  tui  culto- 
v<s,&  facito  magisac  magisjvt  qui  refltftudio  tenentur,  te  njtndicem 
«  eonferuatcrem  expenantur.  Proh&i 


PSAL.      XXXVI.  1GJ 

A^^flro  modulo  oportere.Docet  poftea  in  his  tantis  caafcfionibus  e- 
lucere  manifeftifilmc  Deiprouidentiam  ,tumin  eo  quodT^plominn}? 
conferuet  hanc  rerum  Vniutrfitatem.>mometo  ahoqui  ruituram,fi  pro- 
phanis  illis  quicquid  hbet  hctret:  tum  cx  Ecclefia?  perpetua  defenfione, 
quxetfi  valde  prematur,tamtn  pr«cfentiumbononnn  copia  quantao- 
pus  eft  nunquam  deft.tuuur ,  &  mehons  illius  ac  fempiterna»  felicicatis 
expe&atione  certa  recreatur.  Itaque  hoc  vnufupere(Te,vtad  Deiprx- 
fidnim  confug.amus,  qui  nos  tuen  pergat :  certe  tandem  ruituris  qui- 
cunque  iceknbus  gandeet. 

Eiufdera  Pfalmi  tricefimi  fexti 

Interpretatio, 
1  yxixft  infcjuiras  impijintra  cocmeuHi,non  eft  timor 
JL-/ Dei  ob  ocuJos  eius. 

z  Etcnitn  blanditurfibi  inoculis  (uisudeftyfibijpfiplacens,  do 
nec  inueniatur  imquitas  eius,  cjuam  omnes  oderinr, 

3  Verba  oris  eiusjfwtf  iniquitas  &  doJu?,  cfcfijt  faf  ere  ad  bc 
ne  agendnm. 

4  Iniquitatem  cogitat  fuper  cubili  fuo:  infiftit  in  via  non 
bona:  malum  non  abijcit. 

<  lehoua  pertiugit  vfjue  ad  nubes  bonitas  tua:  veritas  tua 
vfque  ad  nubes. 

6  Iuftitia  tua  eft  vt  montes  Dei:iudicia  tua/»W  abyffus  ma- 
gna:horninem  &  beftias  feruas  Iehoua. 


7  Quampreciofa  eft  bonitas  tua  Deus  /  Itacjue  filij  homi- 
num  in  vmbra  alarum  tuarum  confidunt. 


8  Saturabuntur  pinguedinc  domus  tua? :  &  fluuio  dcJicia^ 
rumtuarumpotabis  eos. 

9  Quia  apud  te  eft  fens  wje:  per  Iumen  tuum  videmus  lu- 
men. 

io  Proroga  bonitatem  tuam  agnofcentibus  te;&  iuftitiara 
ruam  reclis  corie. 


"&H  ms  M    A     L.      XXXVI. 

pYohihafjnne  fuperbi pedibus  conculcent ,  neve  fcelerali mantt  ar* 
reptumlh~e  profternant. 

Tempore  certe  &  loco  abs  le  confiitutis  cadent  qui  fceleribus  gau- 
dent:&  iam  mibi  videor  illorum  fuigulos  cemere  tanto  abs  teimpett» 
impulfos  acprxcipites  datos^-vt  refurgere  nunquam  poflint. 

idemPfalmus  triceiimusfextus  ,vt  triccflmus 
primus. 

i  T Mpietas  fcelcru  hortatrix  licct  vfcjue  latebras 
JL     Fraudis  dolofse  quxrat  abdito  fpccu: 
Attamen  hanc  videor  clara  mihivoce  loquente 

Audire apud  me fceleris  indicem  fui, 
Scilicet  abiecto  fenfu  quod  Numinis  omni, 
In  omne  praceps  facinus  impetu  ruat. 
Z  Nam  fibi  blanditus fruftra  tandem  impius,illud 
Inuifum  oportctprodat  omnibuscaput. 


?    Orc  malus tctro  mcndacia  turpia  fundir, 
Ncc  admoneri  docilis  in  viam  redit. 

a  Nodc  fcelus  tacito  voluit  fub  pec1:ore,totus 
Virtutis  hoftis,prauitatis  pertinax. 

5  Quu  tua  fume  Deus  bonitas  micet  a^thcre  toto* 

Fidefque  fuperet  nubilorum  vertices, 

6  Et  quaCu&ipoteshomineYq.ferafq.gubernasi 

Vissquitatetemperata  piurima, 
Qiioflibet  excelfostranfcedat  culminemotes> 
Maris  eadcm  profundior  voragine* 


7  Intcr  at  ifta  tnas  quata  efl,Deus  optime,laudes, 
Fcedaquodobiitusfatospropagine, 

Morta- 


F    S    A    1*      XXXVL  ^r  *0f 

ii  Necinuadant  me  pedes  fuperborum:  &ne  t#aausim- 
piorum  detrudat  me, 

ii  lllic  ceciderunt  qui  patrant  iniquitatemrpropulfati  funt, 
jiecpoterunt  fcfe  erigere. 

PSAL.   XXXVI. 

Dixit  iniuftus  vt  delinquat,&c. 
Carm.gcn.xvin, 

i  "\  T  T  extafiammu  mille facrificis  cremes, 
Y         Ofcula  des  faxisyingeminefcjue  preces^ 
Arafqtte  donis  largus accumules tftis^ 

Nonfaciss  tamen  vt  te  rearejfepium. 
Scelera  reclamant->  &  negant  te  crederey 
Confilio  mundum  cjui  regat^ejfe  Deum. 
%    Vtcunque  coram  biandiareynon  tamen 
Impietas  tacito  peftore  claufa  latet: 
Erumpit  ignis  inflar^actui  trahit 

Secum  odium^atque  odijperniciem  comitem. 

3  Quodcunque  loquertsfraude  tinftum  efl: refhuis 

Auribus  ingratis  cjuipotiora  monent, 

4  Scelus  nefandum  nottetota  cogitas: 

Re&afugisfemper  deteriorafoues. 
j    O  magnereftor orbis-iindulgentia 

Munera  terrafretu?nfentit  &  aftra^  tm , 
'  Qmcunque  cdum  ampleclitur>parentia 

Legibus  orta  vigentjapfa  caduntque  tuis, 
6  Modus  <zcjuitatis  &  tu^fapientia^ 

CunBaque  cjuaftcityCunclacjuefaEla  regit% 
JLonge  niuojts  montium  fafiigijs 

A/tioreft,vaftigurgitibuJcjuefreti: 
IJumanagens  hinc  haurit auram  &Jfiritum: 
Nec  pecudes  curam  pratericre  tuam% 
J   Htnc  cun&a  vitafuppetunt  nobis  bonay 
J)um  menscorporeo  carcere  vintla  /atctc 


104  .  P    S    A    I.      X  T  *  V  I  E 

Mort*ics,velutalarum  fub  tegminefcetus 
Ales  tcncllos,(ic  tueris  &:  foues: 
8  Deliciifquetuis  faturos,dimittisad  amnes 
Pleno  vbi  voluptas  pura  manat  alueo* 


9   Tu  fiquidem  vitae  fons  es,tu  luminis  vfum 
Csecisbenignusfufficis  mortalibus. 


10  Hos igitur  qui  te,Deus,&tua  qui  bona  norunt, 
Re&i  tenaces,adiuuare  pergito. 


11  Nec  fine  me  pedibus  calcari  immane  fuperbis, 

Et  impia  ad  terram  dari  domitum  manu. 

12  Certe  equide  iam  ia  cadct  improbus,ecce,ruine 

Fatale  tempus  impiis  prxfagio, 

,  Pfa/mm  tricefimu4fcptimus)(h£ctitlrA<;>Damdis. 
Argumcntum  &  vfus. 

Hic  Pfalmus  eandem  do&rinam  continet  atque  fuperior>  (ed  vberius 
explicatam.Adiicitur  cnim  dtiplex  circunftantu,nempe  quod  propban* 
hominej  non  modo  impunc  gr aflentur,fed  etiara  omnium  rerum  copiis 
abundent.contra  vero  mhilefle  videatur  bonis  calamitofius.  Hanc  ten- 
tationem  tum  ex  aliis  quoque  Pfalmis ,  tum  ex  aliis  Prophetis  &  ipfa 
experientiagrauiffimam  efie  conftat:cui  fic  occurrendum  efledocemur 
hoc  Pfalmo,vt  primum  omnium  co^itemus,  quod  venffimum  eft,  hal- 

Eiufdem  Pfalmi  tricefimi  feptimi 
Paraphrasis. 

N'E  in  improborum  faecejjum  intucns  projbcrn  illortxn  rebus  of« 
fmditqr}neve  illos  xwttltfot* 

Qmnit 


V  s   A  i.     xxxvit^  toy 

Foetmfub  alis  volucris  vt  teqitfuis, 
Pr&fidvj  fuvimm  [pe  mala  cuntla  tui. 

8  At  exul  animm  morte  liberpatrium 

Quum  npetet  limenfidereamque  domum^ 
Illincegeftas  &  dolores  cxulant; 

Nemoferet  votis  nonpotiorafufs, 
Pafsim  voluptasypura  pafsimgaudia: 

Y>e!icias  largoflumine riuus  agit, 

9  Illicperen  ni  vita  fo  nt  e  p  rofluit , 

Vita^grauisfati  non  refecanda  manu. 
Illinc  fatifcent  mentium  caUgines^ 

Qu£  modofub  tenebris  petiora  noftra  premuntz 
Vultucjue  ra,diu$  purm  ejfufus  tuoy 

Lumine  nospura  cognitionis  alet^ 
£0  Benignitatis  interim  tu&  bonis^ 

Qui  te  cognofcunt  &  tunfiBa^foue: 
Qm  mentepura  veritatem  diligunt^ 

luftitidtfacias  commodaferre  tu&. 

11  2ide  necferoci  calcet  arrogans  pede, 

E  xigat  aut  teftis  impia  tu  rba  meis. 

12  Qui  fcelere gaudent,fce/erefic ruantfuoy 

Perpetuo  vt  lapfos  lufta  mina  premai, 

^  ^Uicinari  nos  quum  in  bonis  quidem  res  fceleratorum  pro^peravei* 
mahs  vero  bonorum  xrumnas  cenfemus,  tujum  illos  miferrimos  tum 
quoque  quum  beatifliimt  videntur,iftosc6'ra  in  fummis  etiam  amimnis 
felKifllmos  efife  non  modd  rerum  exitus ,  fed  eriam  ipfe  vitx  prarfentis 
curftis  demonftret,  neque  rcm  aliter  fe  habere  ipfa  Dei  natura  patiatur. 
Supereffe  igitnrillud  vntira,vt  quifquein  cond?tione  diuinitus  iibi  ar- 
tributa,&  illa  xqmilima  Dd  prouidentia  conquiefcens,£r  Deum  inuo- 
?ans  fuos  nunquam  deferentem,  conftanter  expeftet,  dum  ille  fuis  qui^ 
dem  manum  porngat  ,  ab  lmpiis  vero  qui  bonis  ipfius  abufi  fueiint  ra- 
tionem  repofcat :  quod  quidem  etfi  non  pro  arbitrio  noftroj  fuo  tamen, 
tempore  fu  omnmo  facturus, 

Eiufdcm  Pralmi  tricefimi  feptimi 
Interpretatio. 
i  "^TE  indignator  fuper  improbos:  nequc  a^mnhtione  ta- 
JlNI  gitor  fupcv  iis  qui  patrant  ioKjmutcm. 


10$  >    S    A    t .      X  X  X  V  I  T.' 

Omniienlm  itlorumfelicitas  tam  citb  euanefcit,  quam  alfciffum  *ra 
tnen  emortuo  njirore  ftatim  marcefcit. 

fiduciampotim  in  vno  Iehouafitam  retine,&  inftudioprobitati* 
perfeuera  ,fic  huim  <vit&  curfum  traJifaclurm,  &  eim  commodu  con~ 
ftatfterfruiturm, 
Sittibilehoua  -vnica  Volupta$>tibi  fefe precantiuunqtta  defuturm. 
Omnem  ailionum  &  cogitatiouum  tuarum  ettentum  illi  committey 
&  curas  omnes  in  Iehoua  finum  exonera  ,  neque  dubita  quin  omnia 
cvuam  optimeperjuiat. 

Nam  vtcunque  ad  tempm  videantur  non  tantum  opcram  luderey 
fcd  etiamfibi  malum  arcefere  quipie  ar  recle  -oitam  inftituerunt:  fu- 
turttm  tamen  eft  omninb,-vt  qnemadmodu  depulfts  noflts  tenebrts  lux 
panlatim  emergenspleno  tandemfptendore  terras  hinc&  inde  collu- 
ftrat  ,ftc  qttoque  Dem  ftto  tempore  iuftitiam  &  moderatioiym  tuam 
cmnibm  confrieuamprtbeat. 

Teipftm  igiiur  ttlitacitm  regend%pr£be:&  in  illtiintucns  quicquid 

accideritfortiter  fuftine  :  neque  mdignator  qubdus,  q:ti  qtticquid  ipfts 

iibuit  fibi  licere putant,omnia  -vidjantur  ex  Onimifentetiafuccedere, 

Cohibe,inquam,iftiufmodiindignationem  <&  femitum,nc  impatien 

tia  indul^endo  tu  quoque  adpeccandum  impetlaru. 

Namimprobos  tandem  excindi  necejfeeft,  &  incolmnes  contra  per 
ftare  qtiicnnque  lehouampatienter  expeclarint. 

Certe  (ivelpaululum  adhnc  fuftinueris,perierit  fcclcratmfdqtte  tam 
rerto  cxitio ,  'vt  etiamft  locum  in  quo  confiftebat  quamditigentifime 
p2Yuefti<raris,nufquam  tamen  fis  eum  rcperturtts. 

Moderati  verb  <&  placidi  permanebunt,&  infumtna  tranquitlitate 
vitam  exigent. 

Nam  verttm  quidem  eft  non  deftuere  fceleratos  quiduis  contra  iuftos 
machinat ■t,&  dentibus  aduerfts  tllos  frendere. 

Sedilte  viciftim,cuius  imperio  fubfttnt  omnia,"vanos  illorum  futuro% 
zonatus  irridens,interea  diem  itlis  iuteritus  edicit. 

Et  illi  quidemgladio  dtftntto  &  arctt  intenfo  in  eo  totifunt,  vt pro- 
jhatos  miferos  fy  inopes,pie  &  rccli  iiuentes,machnt. 

Sedtllt  ipftgltdij  qu»s  iuftls  intentant,  ipfamet  illorum  corda  tranf- 
fodient,<&  corum  kvcus  difiltent. 

Obifciet  alttts  miht  luftorum paup>rtatem  :  Sed  hlc  meminifje  opor- 
tetpauxtllum illud tttjh,omni magnatum  opulentU praftare. 

Nam  omms  illa  fceleratorum patentia  tnfringetur,tufti  verb  lehouA 
inanit  ftabiliuntur : 

Stmulos  cnim  tuftorum  vJU  dies  e^ctbvispro  illorum  ftliite  anno,- 

iat  li'- 


P  S  A  I.     xxxvii,  109 

1  Quoniam  ficut  grankn,  fubito  cxcindentur  :  $r  ficut  vi- 
ror  herbae,/^  efijierba  x>/'re»5,marcefcent. 

3  Coniidc  in  Iehoua&  bcne  age,incoles  terram  &  pafceris 
fecure. 

4  Oblc&a  te  in  Iehoua:&  dabit  tibi  petitiones  cordis.  tui* 

^   Deuolue  fuper  Iehouam  viamtuam:&  confidem  eo,&  i- 
pfe  erHciet. 

6  Et  educet  ficu't  Iucem  iuftitiam  tuam:  &  iudicia  tu^  cjuafi 
mehdiem. 


7  SileIehou;e,&  ipfumfcllicite  expecta.mecindignator  dc 
co  cjui  profpere  dirigit  viam  fuam  ,  perpetrans  cjuicquid  de- 
creuit. 

8  Define  ab  ira,  &  relinque  furorcm  :  ne  indigneris  vticjue 
ad  peccandum. 

$  Nam  improbi  excindentunfed  expeclantes  Ichouam  \\x 
reditate  poiTidebunt  terram. 

io  Et  adhuc  paululum,&  non  cxtabit  fceleratus:  &  attendes 
ad  Iocum  eius,&  lpfe  non  extabit. 

ii  Manfueti  vere  erunt  hseredes  ittrx:Se  obleclabunt  fe  co 
piapacis. 

ix  Cogitat  fceleftus  contraiuftum  :  &  frcmit  contraeum 
dentibus  fuis. 

13  Dominus  irridebit  eum,quia  videt  aduenire  diem  eius. 

14  Gladium  cducunt  fcelefti ,  &  pedi  appoiitum  intendunt 
arcum  fuum,vtprofternantpaupcrem,&  mopem:vt  madent 
recteincedentes. 

r^  Gladiiis  eorum  intrabit  cor  ipfoi  u:  &  arcus  eorum  con~ 
fringenmr. 

16  Melmseftpauxillumiufto  ,  quani  opulentia  fcelcrato- 
rummagnatum. 

17  Quia  brachia  fceleratorum  frangentur:  fuftentat  autem 
luitos  lehoua. 

il  Nou.it  Iehouadies  integrorum:  &  hjeiedifas  eoruai  i» 

O.j, 


uo  psai.    x  x  x  v  i  r. 

tat  TekilM-,%t  eos  magisacmagis  perpetub  confirmet. 

flinc  fit  -vt  quicunque  tempejtates  ingruantaninime  tamenfbtfnA 
txcidentes  pudefiant,  &  -vt  afperrim<&  quoque  famts  temporehabeant 
auod  ets  abundefufficiat. 

Contra  -verb  pereunt ft.elefti ,  &  qtticunque  Iehou<efunt  hoThs  ,  #* 
h.iudaliter  quam  adeps  ophwuiQimx.  infumum  abeuitt. 

C2uinetiam  habent  iujliin  ittafua  tenuitate  -vnde  aliorurn  inopis,  bt 
nigne  etiam  donando.jubueniant.  SceleJH  -verb  quantumuts  opulenii, 
coguntttr  mutuum  fnmere,quod poftea  non  exoluunt. 

Neque  id  mirttjl  qms  cogitct,  non  a  rerum  copia  ,fed  a  Dei  benedi- 
flione  pendere  huim  -vit&commode  traujigeda  rationem.  lujhs  igttuM 
idcirco  bcne  eftin  hac  etiam  ■vita  q-.tantumuu  egenis  ,fi  cum  iiuitibns 
illuconferantur,  qmniam  •vidfiicet  Dcm  igoru  tenuitati  copiost  benc- 
dicittcontra  -verbad  nihilu  rediguntur  quibufcunque  D.eut  maledicit. 

Nam  quia  lehouit grata  eft  iujhrttm  -vita,  idco  qudcunque  iuceditt, 
illorumgrejfttt  conftanter  rcgit. 

Quod  fi  quando  labantttr,nunquam  tamen  fuccuwbunt,  Ichotta  ni~* 
mirum  illos  m.mu prehev.fs  erigcnte. 

Exeniplum  requin>?Ln  eyo  apuero  in  hac  fchola  eAncatttt  confcntti, 
neque  tneiitftiti.e  tenacem  vidi  ■vnquam  dcjtitutum ,  antlibcros  meos 
ad  mendicitattnt  reaaclos. 

ItJmmb  nunqu.im  difuit  -vnde  alus  donarem,  altjs  mutub  darem  :  & 
h.ze  Dei  bemgnita-s  ad  iiberos  etiam  meos  diffuft  eft. 

Tantum  igiiur  iftud  vide,  VI  ncmint  nocere  ,  ommbus  prodejfe  ftu-. 
4eas: neque  dubita  cytin fub poiente  Deimanu  curfum hutus -vtttfe- 
<urut  conficia*. 

Deleflatur  enim  Deusrefl»  <&  iufto  ,  neque  dcferit  quos  beneuolenr 
ttiafua  dtgnatur-.fedeos  potitK  toto  -vit.eJji.itto  confruai:  falcrati  uc- 
rb  totaque  ipforum  foboles pereunt. 

,  Jujh,inquam,pr.tfcnti<  ettam  njits  beneficium fdi  \>erepofiidcnty  & 
titis  commodh  foli perfruuntnr. 

Talcs  atttemfunt  non  quicttnque  ttbmtn  iuftorum  pr<eterunt :  fcd  ij 
de:num  qui  honorifice  &  fxcutt  par  cft  de  Deo  fentiunt  ac  loquunturt 
•vtfefe  cjr  altos  erudiant ,  &  in  omr.tbus  negotus  integros  acfynceros 
ftfe  oshndant. 

iju'  deniquc  letem  illam  diuinamgerunt  cordi  infculptarp,  ex  cttiiM 
trafcnpto  nufquam  -vacitiantes  -vitam  tnftituunt. 

Etits  quidemfcelerati  mhtlotninut  tumper  infdias,  tum  aperta  x»i 
aecem  machinantur. 

Scd  Ieho.ua  nequaquam  ittos  deferit  improborum  libidini  erpofitos, 
nequeftmt  iniqtw  ittdicijs  damnaloiopprt,iu. 


P    S    A    t.      XXXVII.  III 

«ternum  manebit. 

19  Non  pudefientintemporeaduerfo:&  temporibus  fa- 
mis  faturabuntur. 

10  Sed  fcelefti  peribunt,&  inimici  Ichoua?,  iicut  agni  opi- 
mi  confumentur,vt  fumus  confumentur. 

xi  Mutuatur  fceleftus  &  non  foluit:iuftus  autem  miferctur 
&  donat. 

12,  Quoniam  benefici  eius  poflidebunt  terram:fed  maledi- 
cti  eius  excindentur. 


13  AlehouagremVv  viri  iufti  firmantur  :  &  viam  cius  di-= 
ligit. 

2,4  Si  ceciderit  non  abiicictui ::cuiia  Iehoua  fuftentateum 
manuiua. 

zf  Pucr  fui,&  fenui,  &  non  vidi  iuftum  dereli&um ,  aut  fe~ 
meneiusqua^renspanem. 

16  Quotidie  miferetur,  &  dat  mutuo :  &  femen  eius  eftzd 
benediclionem. 

17  Recede  a  malo,&  fac  bonum,&  perftabis  in  feculum. 


18  Quia  Ielioua  amat  iudicium,  &  non  relinquit  beneflcos 
fuos,in  feculum  cuftodientur :  fed femen  fcelciatonim  exci- 
detur. 

19  Iufti  haercditate  poflidebunt  terram:&  cchabitabunt  ia 
perpetuum  in  ea. 

30  Os  iufti  proferet  fupientiarn  ,  &  lingua  eius  loquitur  iu» 
dicium. 


31  Lex  Dei  in  corde  cius,non  r.ucat  greifus  eius. 

%i  Obferuat  fccleftus  iuftum:&  cruanrit  intetficere  ipfum 

33  Iehoua  non  rclinquet  eum  in  manu  eius:  &  non damna- 
&;t  eum  quum  iudicabituu 

Ci). 


2.11  PSAL.      XXXVII. 

~dge  Igltttr  ,  lehouam  intentus  expecla  ,  nufquam  ab  ea  quampr<£~ 
fcripftt  'via  deflec1ens:quodfifeceris,certofciaffuturum  ~vt  te  rurfus  e- 
rigat,&  vt  mcolumis  permanens  exitium  fceleratorum  (]>et~tes. 

V"tdi  enimegoipfe  tales  nonpaucos  feroci^imos^  qui  ramos  quajl 
fatula  quadam  arbor  -vndique  difftviderent. 

Qui  tamsn  momento  enanefcentcs  exifiere  defierunt ,  aieo  njt  mihi 
foUcite  illorum  vejhgia  inquirenti  nufquam  apparuerint. 

Certe  qmfquis  integrs.  retltq;  viteftudiofos  diligenter  conftderatjsi 
profpentm  acfelicem  eotftm  exitum  comperiet. 

Contra  n/ero  quicunque  neglefiis  Deilegibusfefe  fceleribus  dedunt, 
miferrtmumfinem  fortitos  pcnitus  deleri. 

Ltenirn-  njtpaucis  omnia  compleclarjchouaeft iujlorum  robur,  quod 
in  exttemispr&cipuc  illorum  angujlifs  apparet. 

Tunc  enim  illis  opitulatur,&  eos  adfcvnum  confugientes,&  fcele- 
ratomm  manibus  ereptos,conferitat. 

Idcm  Pfilmustricefimusfeptimu^dicolos  diftroplios, 
vtprimus. 

i    /^X  Vales  refc  d:a>  filce  graminis  com$ 
V^    Virore  mortuo  iacent, 
Talis  malorum  vmbratilisfclicitas 
Repcntfrtota  dcpcrit. 
1   QuxcunqueforsigiturmalisafTuIgeatj 
Nec  intus  animo  ringitor: 
Nec  liuor  vllus  pc&us  vrat  faucium 
Statu  impiorum  profpero. 

3  Quin  cordaplenusin  Dcumfiducias 

Scruato  rc<5H  tramitem, 
Vita?  fatur  futurus,&  placidifsimi 
Potiturusa?uicommoda. 

4  Vnum  te  oblectet  Numcn  hinc  pofce  omnia* 

Hinc  impetres  vt  omnia. 


5  In  hunc  rccumbe  totus,vnum  hunc  rcfpicc^ 


P    S    A    L.       XXXVII.  213 

34  Expe&a  Iehouam,&  cuflodi  viam  eius,  &  exaltahit  tc,\ojt 
jhsereditate  poflideas  terram:videbis  quum  excindentur  fce- 
lefti. 

35  Vidi  fceleracum  ferocientem  &  fe  extendentem  inftar 
arboris  patula?. 

36  Sed  tranliuit,&  ecce  noneftinuentus. 

37  Contemplare  integrum,&  confidera  rec~tum  horainem: 
fcerte  finis  huius  hominis  eTl  pax.  ^ 

38  TranfgrefTores  autem  delebuntur  fimuljfirtis  impiorum 
excidetur. 

39  Salus  autem  iuftorum  a  Iehoua :  yui  eft  Fortitudo  eorum 
211  tempore  anguftiae. 

40  Et  auxiliabitur  ipfis  Iehoua,  &  eruet  in^nam  eos  ab  im- 
piis.&  feruabJteos.-quiafperant  in  eo. 

P  S  A  L.    XXX  Vlt. 

Noli2emulariin,&c0 
Carm.gen.x, 
i   \T E liuor vrat <zmulus 
JlNI  Te,fibeatosvideris 
'Prauosyncc  Eurts  iis opes 
Fugaciores  inuide. 

2  Namficfacefsitilico 
Vmbratiltsfelicitas-t 
Aiarcent  comts  arentibuz 
Vt  falce  fetta  gramina. 

3  At  tu  Deifiducia 
Jncumbe  reclisariibus: 
Diuqueterramvtincoias 
Donabit^ac  te  nutriet. 

^.        In  bocfit  obleElatioy 

In  hocvolupt06  vnica: 

Is  tefouebit  iugiter* 

Votique  reddet  compotem. 
^        Commtttevitam7rem7decw  ♦ 

Hliusvniarbitrio: 

Oiij. 


ri4  I*   s   A   l.      xxxv  1 1. 

Qup  fpcs  in  vno  funt  ratas. 

6  Nanque  vt  tencbi is  emicans  Solis iubar 

Lucem  reducit  auream, 
Potente  probita*  fic  Dei  vi&rix  manu 
Illuftre  profcrct  caput. 

7  Quiefce  modo  dum  prodeatfupeiiimPater* 

Sccum  omnia  vehens  profpera. 
Et  cuncfta  quanuis  votacedantimpio 
Scclerum  fuorum  compoti, 
S  Neccommoucre,necanimoobfequitortuo, 
Qoin  potius  iram  comprime: 
Ne  te  cjuoque  ifta  abripiatindignatio 
Pietatis  cxtra  fcmitas. 
9  Nam  triftis  exitus  malos,la?tus  bonos 
Deo  acquicfcentes  manct. 


io  Cun<5tare  pau!um,turba  certe  funditus 

Tota  impiorum  corruet: 
Quos  fi  requiras,nulJa  mox  fupcrbiac 

Inuenerfs  veftigin: 
ii  At  fixa  certis  contra  ftabit  fcdibus 

Mitis  piorum  integritas, 
Et  pacis  alta?  pcrfructur  otio, 

Tumultuantibus  impiis, 
uQuifeufceleftamente  concinnent  dolos, 

Seu  dentibus  rabicm  fremant, 


iz  Suprcmusillosridet  cxaltoPater, 

Mali 


psax..     xxxvt:; 

jinimitibi  exfentcntia, 

Confetla  reddet  omnia. 
6       I/luftris  attror<z  vt  iubar 

Tuafaciet  vtftt  tquitat: 

Vt  /uce  virtmftt  tua 

Meridiana  c/arior* 
*]       Perfermodefte  quodtu/ii 

Fortuna  Uua:neu  tumens 

Ira  impiorum  profperas 

Res  cerne  toruo  iumine, 
8       Compefce  bi/emynoxia 

Facejjat  indignatio ; 

JVefors  nefarium  adfcelm 

Impellat  dmulaiio. 
$       Eliminantur  impij 

Fumo  letii  ve/ocius: 

Terras  modeftm  inco/et$ 

Ser/ffue  linquet  pofteris. 

I  o     Morare  paulum,  &  impium 

Nufcjuam  videbis:asfice 
jiedes^ftperbi  vix  heri 
Agnoueris  veftigium: 

I I  Modefta  bonitas  otio 
L&tamfenettam  tranfiget$ 
Ft  incolenda  haredibus 
Paterna  /inquetprtfdia* 

ti  C/am  rete  nettit  wpittty 
Bomfque  concinnat  dolos; 
Et  dentefrendens  Uuido^ 
Do/ore  &  ira  ringitur* 

35     Hac  cernit  ex  a/to  Deitti 
Minafque  ridet  irritas: 
Quippcimmmcntcm  veQici 


*'$ 


■mh 


2,i£  P    S    A    t .      X  X  X  V  1 1. 

Mali  malorum  praefcius. 

14  Et  hue  ftrictis  cnfibus,  fiue  arcubus 

Innoxios  tenlispetant, 


5  Figunt  fua  ipii  corda  verfisictibu^ 
Et  arcus  vltro  rumpitur. 


16  Prseftat  malorum  fcilicet  opibus  omnium 
Infonspiorum  tenuitas. 


17  QuumroburillorumomnefubuertatDeus, 
Iflospotcnter  fulciat. 


18  Omnes  bonorum  Dominus  obfcruatdies, 
Firma  vt  iit  ipiorum  quies. 


ip  Bonos  finiftra  vt  fors  premat,nuqua  opprimet, 
Nec  dira  conricictfames. 


20  Interitus  autem  ccrtus  impios  manet, 

Numenque  quifquis  oderit, 
Enanidus  abit  penitus  in  fumos  lcues, 
Adeps  optimx  vc  viclimse. 

21  Egenus  vfquc  mutuatur  impius, 

Nec  foluit  vncjiiam  mutuum: 
Atvfqucfan&is  fuppetit  famclico 
Q£od  largianturpauperi. 


21  N 


am 


P    S    A    L.       X  XX  V  I  I.  1X7 

Clademfce/eflo  profficit. 
14     Enfemqueftringet  improbusy 

Arcumque  tendet,pauperes 

Vtperdat^  ac  innoxios 

Figatfagittis  tmpiis: 
IJ     Diftrittns  enfis  infui 

Domini  redtbit  vifiera: 

Frangetur arcus  lethifet 

Etfraftra  acuta  fptcula. 

16  Pntftatfitpellexfobria, 
Reclequeparta  recula^ 
Quam  raptaper  vim  diuitum 
Faftidiofa  copia. 

1 7  Maieparta  iuftus  arbiter 
Dtfferget^  &  potentiam 
Franget fielefti:dexteta 
luftumfiua  tuebitur. 

18  Innoxiosfouet  Deusy 
Ac  rem  tuetur.-prouidet 
Longtzua  vt  vfijue  infxcuta 
Sitfempiterna  hareditas. 

19  Seu  peflps  at  ra^feufuro  f 
Turbabit  orbem  belltcusy 
Ntldeerit  vfque  innoxio^ 
Famem  necagramfentiet.. 

20  Sic  hoftis  impius  Dei 
Perit  repentefunditusy 
Adeps  opimx  vt  vitltm& 
Vanefcit  infumos  leues. 

2,1      Ntl  donat  vfijue  &fcenerat 
Iniuftus:  at  iuftofua 
Defortefitperat  paupere 
Quyd  donet  indigenttbus^ 


iii  p  s  a  t.    xxxv  i  r. 

22Namquosfauorc  amplc&iturfuperilaiPafer$ 
Immobili  perftant  gradu: 
Quptcunquc  vero  iratus  idem  deuouefy 
Percant  nccefTe  eft  funditus. 

23  GreiTus  piorum  pncuius  Deus  regit, 

Reclam  terentcs  orbitanij 

24  Illos  ruina?  aducrfus  impetum  grauis 

Potcnte  fublcuans  manu. 

25  En  mc  pera&a  partc  vita?  maxima, 

Canens  fcne£ta  iam  premit: 
Nec.me  vfquc  rcclum  perfequutum  tramiterri 

Medfue  fenfi  dcferi, 
Querulaue  vidi  voce  diuitum  ad  oftia* 
Miferum  rogantes  fruftulum. 
16  Quin  iuftus  vfquc  vt  largiatur  plurimis* 
Supereft  abunde  hsercdibus. 

27  Firma  crgo  Iongum  pacc  quifquis  cxpetit 

y£uum  bcatus  ducere, 
Anfractuofum  fceleris  cftugtensiter* 
Reclam  teratre&i  viam. 

28  Dco  pIacctre<5l:um,fuosnecdcferit 

Probitatc  vcra  nobiles. 
Mancnt  proinde  seternum,at  impij  cadunt 
Et  impiorum  poftcri. 

29  Manct  pios,inquam,manct  perennitas 

Sera  in  ncpotum  fecula. 


^oLabrisbonorum  conftdcns  fapicntia 

Hinciufta  promit  omnia, 
31  Etcordein  alto  fixa  Icx  Dcifacra, 

Firmosregit  eorum  gradus. 
Ji  Qu^osjiiuequifquaanvafcriafidiasftruat) 

&0t 


1    S    A    L.         XXX  Y  II*  *1S> 

22  luftorumamicipr&dia 
Ltnqucnt  fmpropagini: 
At  hoftium  radicitus 
Semenperibit  ertitum. 

23  Amatque  iuftum  &ditigit 
Eius  Deus  veftigia: 

24  Dextra  ruentem  fuftinet, 
Lapfumque  dextrafub/euat. 

25  Puerfui^nuncfumfenexy 
Ope  deftitutumynec  pium 
Videre  memtm^necftipem 
Eiuspetentes  /iberos. 

2.6     luftusmifertuspauperum 

Dat  vfque  &  vfque  mutuum: 

Ser<z  tamen  prcpagini 

Non  larga  deeft  opu/entia. 
2  7      Vttafce/us  nefa  riumy 

Setiare  ret~ia<>dum  diem 

Solfundetauveum  ytui 

Terrai  nepotes  incolent. 

28  De  ns  £Cjuitatem  diltgit* 
Bonos  necvncjuam  deferit: 
At  interibitfunditus 
Aftirpefemen  impij. 

29  Iuftus  beata  iugera 
Agri  tenebit&cpUt 
Cumpro/e^donecvltimm 
Inftabit  orbi  terminus» 

30  Sermo  fapiens  &  dquitas 
In  orefemper  eft  bonis: 

31  In  cordefcripta  /ex  Dei9 
Nepes  /abet,grejfum  regit. 

32  Obferuat  impimpiumy 


4io  r   s  a  l.     xxivii; 

Siue  ante  vultus  iudicum 
55  Calumniam  paret,Deus  nec  deferits 

Nec  iudicum  arbitrio  finit. 
34  Intentus  ergo  perge,  dum  e  ccelis  Pater 

Tandem  vocatus  prodeat, 
Et  impiorum,faluus,exitus  malos 

Luminibus  afpicias  tuis. 
55  Vidipotentem  inftarcomantislaurea?* 

Sublime  tollentem  caput: 


;6Re(pexi&eccefaftuofum  repperi 
Moxfubrutum  radicitus. 


5/  Gerte  pios  quo  infpcxeris  attentius* 
Re&oque  cordepneditos, 
Hoc  clarius  videbis  corum  cxitu 
Claudilaboresoptimo: 
^SContrafemclcertafccleratisvaftitas 
Ruinaque  imminet  vltima. 


39  Dci aflferuntur  nanque  prefsi  anguftiis 
Potente  iufti  robore» 


40  Hos  vnusille  tuetur,vn  us  liberat* 
Ule  vnus,inquam,Iiberat: 
Sitafquein  illo  quotquotvnofpeshabent 
Ipfc  quoquc  promptus  vindicat. 
Pfalmvs  tricefimus  oElauus  >  tvjtrmi^ 
Dauidis* 

i/trgu\ 


P    S    A    U     XXX  V  XI,' 

33  Vtperdat.-aft  illftm  Deus 
Cuflodit^ante  iudicem 
Tuetura  calumnia. 

3  4     5/^/»  colloca  in  Deo,  Dei 
SeBare  leges:&  dabit 
Diuespotenfcjue  vt  hoflium 
Cernasfuperfles  exitum. 

35      Vidipotentes  impios 
Graulquefaftu  turgidos 
Virefcere  inttarlaurea 
Amoenapropterflumina. 

3  6     Spetlo  repente\  en  lubrica 
Imago  nufquamglorU: 
Nufcjuam  manent  veftigia 
Cuntlisgrauis  potentidt. 

l~}      Jufliintuere  &  integri 
Vit&ftatumque  &  ordinem% 
Videbisaltoin  otio 
L<ztamfene&am  degere* 

38  AtprornptafemperUdere 
Prorfum  interibitfattia: 
Vitamque  claudet  terminui 
Dignus  patratis  nequiter. 

39  Iuftusfalutis  collocat 
Omnem  in  Deofiduciam 
Qui^fulcit  Atfuos  roborey 
Aduexfa  cumforsintonat. 

40  Dominuspetentifert  opem% 
Et  inpericlis  liberat 

Ab  impiis>quife  &fmm 
fllifalutem  credidit. 


2*1 


ilt  P  Ui.    xixviTr. 

jirgumentum  £>  vfits. 

Hie  Pfalmus  practerquam  quod  eximium  prarbec  ardetis precationtJ 
exemplum,quod  fan&i  praefertim  in  maximts,  tum  corporis,  tum  ariiml 
cruciatibusfequantur ,  multa  prarterea  nos  docer,  cjuorum  cognirio  ad 
fouendamfidem  &  patienuam  requiritur,nempe,ptcr:ata  vera"  efTe  cau-t, 
fam(quanuis  neque  vnicam.neque  perpetuam)miferiarum  quibus  diue- 
xamur,  vt  nulla  fit  Dei  iudiciis  obmurmurandi  occaflo.  Deinde  remitti 
quidem  gratis  peccata  in  Chnftum  credentibus ,  tum  quod  ad  culpam, 
tum  quodad  pacnam  attinet-.fed  hanc  tamen  remjffioncm  ne  in  Sancio- 


Eiufdem  Pfalmi  tricefimi  o<5hui 
Paraphrasi  s. 

EFrfeu,Iehoua,non  recufo  coarguity  cafiigaxi:  fed  hocvnumpeto, 
ne  me  terribili  illo  tuo  furore inflammattu  corripias. 

Neque  hoc  temere  dtprecor.  Viieo  enim  mihi  non  cumhominibw9 
fedtecumproprie  ej]'e  negotium,cmnsfagittts  transfoffus,<&  cuitts  ma* 
tiu  in  m».  impreffa  profiratus  taceo. 

Itaque  tu£  inme  optimo  iure  accenf&  indignationis  fenfis  eotifjue 
me  totumpercellit,  vtprorfus  videar  abforptm  ,  mdts  ipfis  oRibtu  pr<% 
pettcatorum  meorum  magnitudine  <&  muliitudine  labefienttbas. 

Intquitates  enim  me&,  vt  &  iuft&pcent  quibm  me  cafiigM,a  calce 
fupra  capitts  verttcemfefe  attollunt ,  meque  ponderi  tanto  fttfiinwdo 
pro.ftt  imparem  obruunt. 

Putrem  fanievomunt  Uuida  vulnera%qu£  tu  amsnti  &  infano  mihi 
merito  infiixtfii. 

Incuruus  &  prorftts  obTiipus ,  atroqite  vultu  fqualidus,  vix  corpus 
traho. 

^irdet  corendix  intolerabili  cruciatu ,  nec  vlla  corpufculi  meipars 
dolortbus  vacat. 

Totus  langueo  tot  plagit  contufus,yu£ruritttm  etiam  mHti  ex  intimtt 
vfque  vtfceribus  extorquent. 

Tu  Domine,a  quo  totus  pcndco,nofii  quii  expctam,  <&  quo  tendant 
gemitus  omnes  mei,tibiperjptcuum  efi. 

Aiifer  antmusin  varias  fubtnde partes  abreptus.  me  deferit:vigor  om 
ms  meus  a,bfceftt,oculor:imvfu,vel  ipfifmet  poiins  oculufumorbatu}. 

(^uinetiam  u  quos  rnihi  amiciGtmos  fodales  arbitrabar,  totvulnen- 
bus  faucium procul  ajjnciunt ,  necad  me  quifquam  ex propinquts  mets 
accedere  fufiinet. 

Non  defnnt  etiam  ,  qn.ifi  tot  mtlamihi  necando  non  fufficiant,qui 
-vit&  me£  infidientur,rf/  tam  acerbe  me  odertntjvt pertterfifmta  qu£-> 
que  mihiperd,endonanc^!]hnt  commintfci,  fy  dolos  ittterfeftfnnare^ 


V   B    A   I.     XXXVII  r^  UJ 

_  ^rtim  qnidem  cordibus  ftatim  fentiri,  acproinde  fapCreffe  etiam  \n 
illisadtempusgrauiffimam  diffidentiae  tentationem,qua:  tandem  cum 
ferfapeccatorum  agnitione  ac  deteftatione,  tum  conftanti  inuocatione 
Diuinac  mifencordta:  fuptretur.  Prxtereafupereffe.graues,  eciam  poft 
remifTa  peccnta,ccmpora'.es  pcenas,  mimme  id  quidem  quibus  vllu  mo- 
dofatisfiat  Deiiudicio:fcd  quibuscafligaci  cVdoaiicimagis  jc  magis  fa- 
pere  condifcamus,&  diligcntius  quam  antea  in  timore  cktremore  laluti 
noftra?  operam  dare.Denique  fan&os  petentesliberationem,non  t.im  m 
fcfe  refpicere,  quam  gloriam  Dei  quxrere,nimirum  vt  ipfius  clementu 
fic  appareat,3r  ne  fcclerati,  fi  pios  defen  &  pemtus  oppnmi  viderinfe  m 
impietate  confirmentur. 

Ejufdem  Pfalmi  triccfimi  o&xui 

lNT£R  pretat  ip. 

I  TEhoua,  ne  in  furore  tuo  arguas  me,  &:  ne  In  ira  tua  cor- 

JLripiasme. 

x  Nam  fagittx  tuas  imprciTae  funr  in  m e:  &  manus  tua  im- 
preiTa  efl  ia  me. 

3  NihiJ  eJjrintegri  in  carne  mea  propter  peccatummeum. 


4  Nam  iniquitafes  meae  tranfgieiTse  funt  caput  meum  :  fy 
iicut  onusgraue  aggrauatas  funt  fupra  vires  meas. 

5  Putuerunt  <&  fcetent  Ifuores  mei :  proptcr  amentiara 
sneara 

6  Incuruus  fum  &  deiectus  vaMc:quotidie  ater  incedo. 

7  Qupniam  iliameaimpletafunt  ardore  :nec  eft  intcgri 
cjuiccjuam  in  carne  mea» 

8  Coliifus  fum  &  contufus:rugio  prse  fremitu  cordis  mci. 

^  Domine  coram  tc  efl  omne  defidernim  mcum  :  &  gemi- 
tus  meus  abs  te  non  eft  abfconditus. 

io  Cor  raeu  c:rcumatcl:atur  gr  deferit  mc:virtus  mea  &  lu- 
men  ocuIorum,immo  iptimet  oculi  non  funt  apud  me. 

ii  Amici  mei  &  fodale^  mei  e^adueifo  plagae  mex  itant  Sc 
propmoui  inei  procuj  abiiftunt. 

li  Laqueosetiammihi  tendunt  qui  quserunt  vitam  mcam 
&  qui  cjuaeruntquomodo  noceant  rnihi,  lomtuntur  praua,& 
^olos  cjuotidie  meditantur. 


tx4  psal.    xxxvrii. 

Ego  verb  haud  aliter  megero,quamfifurdus  ejfcm,  &,  quafimutuS 
effem,conticefco. 

Contineo  meyinquam,  quafi  nihil  ifiorum  audiamy  &  vtfi  mihi  »*- 
hilfuppeteret,quo  calummas  tfiorum  refellam. 

Tacitus  e>um  anxilittm  tuum  expeclo  Iehoua,minime  ditbitans  quin 
opem  tuam  imploranti  tempefiiue  rcfponrdeas. 

Nam  (  qtod  e<*o  mihi  apud  te  difitmulandum  nonputo)  periculum 
efi  ne  ifii  de  me\riumphos  agant ,  qttibuznihil  contingere pofiit  opta- 
tius,qnam  f m~ penitus  collapfum vide.int. 

E?o  ve*b  iam  planc  quafi  mox  cafurns  vacillo,  nec  vUum  momentn 
*t  doloHbus  vacuum  experior. 

Etifia  quidem  vltrbfateor  peccatU  meis  meritb  rependi:  qi*A  quam 
trrattia  fint,cafi^ationes  tu£  &  anxietM  qua  difiorqueor.renuntiant. 
*Sed  hofics  metintcre  ifiorent:  ^t^vinbus  autli,magis  ac  magisfe- 
rociunt:a»*cntu)\incjuam,isHqtub:>s  mdlo  mtrito  meofum  exojav 

Et  qttipro  benefic.jS  imuriim  referentcs,  hoc  vno  nomiue  mimfunt 
htfenfi,qubd  bene  vtuere  fiuduerim 

Ne  me  defereIehoua,D^s  mi,ncc procul  a  me  abefij. 

Tu  Iehoua,Salus  meaffiina,vt  tnihi  opem  feras. 
Pfalmustrieciimu;  oaauusdicolos  tetraftrophosrprimus  & 
fccundus  verfus  eft  dioriambicus  trimctcr  acatalccticus, 

Terrius  &  quartus  Iambieus  dimeter  acatalefticu;. 


NE  me,  mi  Deus,  argue, 
Ne  me  corripe  mi  Deus, 
Furoretantopcrcitus, 
Irxque  raptus  impctu. 

En  vtrumque  tuis  traho 
Transfixum  iaculis  latus, 
En  totus  ad  tcrram  feror 
Potentc  ftratus  dcxtera. 

Noxarum  fiquidem  obrutum 
Jam  mergit  cumulus  caput. 


^  Alraqu* 


?    S    A    L.       XXX  V  I  II,  12.N; 

13  Ego  auterm  tanquam  furdus  non  audio  ,  &/W  tanquam 
mutus<p/nonaperit  os  fuum. 

14  Etfadlus  fum  iicut  homo  nihil  audiens  :  nec  habens  in 
ore  fuo  redargutiones. 

15  Quiateexpe&o  lehoua:tu  rcfpondebis  mihi  Domine 
Deus  mi. 

16  Dixi  enim,ne  forte  lxtentur  de  me  :  nam  in  lapfu  pedis 
mci  aduerfum  me  {qCc  efferunt. 

17  Nam  ego  ad  claudicationem  paratus  fum:&  dolor  mcus 
coram  me  eil  femper. 

18  Certe  inic>uitatem  meam  annuntio ,  anxius  fum  de  pec- 
cato  meo. 

19  lnimici  autem  mei  viuentes  roborantur:  &  augentur  qui 
Uie  oderunt  iniu/le. 

^o  Et  cjui  rependunt  malum  pro  bono  ,  aduerfantur  mihi 
eo  quod  fcquor  bonum. 

n  Ne  derelinquas  melchoua  :  Deusmi  ne  proculabefto 
a  me. 

2,1  Feftina  in  auxilium  meum,Iehoua  Salus  mea. 


PSAL.      XXXVIII* 

Domineneinfuroretuoarguasme,&c« 
Carm.gen.i  11, 
1  TWT-£  mefuroris  dfiiuanteincendio 
X^\     Sematororbisargue: 
Neu  promerentem  quamlibet  posnas  graues 
PergasperirampleElere. 
%    H '<£  rent  m  edullupenittu  infixdt  meis 
TutzfagittdL  dextera, 
Ir&  tutz  hinc  me  &  inde  mentis  conficiaz 
Sic  vis  paue^tem  percu/ity 
3    Vt  nulla p/agisfiiucij  pars  corporis 
Non  langueat  lethalibm: 
OJfa  vtfioiutisartuum  compagibtu 
Sceleris  venenum  awcaxerinti 


*%4  F    S    A    l.       XJCXV  III* 

^  Altaqucmolecriminum 
Totus  fepultus  opprimor. 

5  Liuent  lurida  iam  vlcera 
Et  fcedam  faniem  vomunt, 
Quse  iufta  certe  penditur 
Amentisemerces  mea% 

6  Sic  vitam  miferam  trahens 
Totus  curuusinambulo, 
Atroque  vultu  pe&oris 
Teftor  dolores  intimi* 

7  Ignis  vifcera  deuorans, 
Torret  feruidus  inguina, 
A  calce  ad  vfque  vcrticem 
Regnant  dolorcs  vndiquc, 

8  Collifusiaceomifer, 
Attritufque  doloribus: 
Gor  intiis  ardens  vritur: 
Cor  rugit  intus  sefluans. 

9  A  te  quid  Deus  expetam 
Perfpec^um  penitus  tibi: 
Non  noftra  te  fufpiria, 
Non  ha?  latcnt  te  lacryma». 

10  Menshincinde'quevoluitur, 
Caffus  moereo  viribus, 
Qmnipfeluminum  vigor 
Abforptus  omnis  aruit. 

ii      Non  efr  qui  mifcrum  iuuet^ 
Quin  ipft  fugiunt  procul, 
Ncc  me  intueri  fuftinent 
Qlios  olim  amicos  crcdidi. 

ii  At  iuratamcamin  neoem 
Ne&it  tcndiculas  phalanx* 
Nec  nuchinari  callida 


Fraifcte* 


Jf     S     A     L.       XX  X  V  II  Iw  217 

4  Sce/eris.pYofundo  quodmeumceu gurgite 

Caput  refoYbens  obruit: 
Quod  in  alta  Yurfus  me  renitentem^  ve/ut 
Immanefaxnm  degrauat. 

5  VeteYiscicatYix  vulneris  YecYuduit^ 

Komitcjue  tabem  /uYidam. 

6  AffltSlm  hptmilis  v/timis  pYemor  ma/:sy 

Lufin  fltuque  fqualidm. 


7    Claufumque  c&ch  fermt  inprscordiis 
Vlcm-inec  vlla  corpons 


8  Expers  dolorispars  vacat.  Sic  debi/is 

Etfratlus  vfjue  &  vfquefum: 
Ma/ts  vt  irnpar  voce  lameniabili 
Cor  eiu/etcjue  &  rugiat. 

9  Dominato rorbts?  vota  nec animi  meiy 

Necte  /atentfuffiria. 


10  Pauens  tremenfcjne  turpidum  corpa/pitat: 

Defotla  membra  virtbm 
ToYpoYe  maYcent  /angmdo.-notlem  tYahens 
Caligat  acies  luminum. 

11  Vtcini&fanguwiscommumo 

Quospropioradmorat  mihiy 
Pyocu/  abftttcYe^faditatem  vnlneYum 
Vix  fuflinentes  ceYneYe* 
12,  At  pYomptafempeYinmeumexitiummanu*) 
Molita  vim  nefaYiam> 
Do/ofa  tendit  continenter  retiay 

P.ij. 


118  T   s    A    l]     XXX  vi  n, 

Fraudes  dolofque  definit, 

13  Ergo  hic  quid  facerem  mifer? 
Ceu  mutus  nihil  audio, 
Velutquefari  nefcius, 

Nil  ore  prorfus  effero. 

14  Quicquiddeniqueclamitent* 
Quicquid  denique  garriant» 
Nil  aure  prorfus  audio> 

Nil  ore  prorfus  efrcro. 

15  A  tependeomiDeus. 
O  mi  Cun&ipotens  Deus, 
Num  tu  precantem  ncgliges? 
Num  tu  vocantem  deferes? 

j6     Ahneiftis,rogopraebeam 

Rifus  materiem  malis, 

Neu  faxis  vt  me  perditum 

HoftiscachinnctinfolenSo 
^7      Ingcnsnecmedicabile 

Cerno  proforibus  malum,  * 

Et  quoquo  ocelloscontuli, 

Sefe  dolorcs  offerunt, 

18  Vit^crimina  totmea? 
Quantisfuppliciisluam, 
Vultus  pauore  concidcns 
Exanguis  ipfe  nunciat. 

19  At  contra  ccce  meisrecens; 
Robur  fuppctirhofKbus, 
Nouafque  vires  colligunt 

Qii  mc  immerentemprouocant, 

20  Hi  funt  quimata  pro  bonis 
Pcnfant,  prauum  hominum genu:, 
Qui  me  vnum  ob  iftud  odcrint, 
Bonus  malosquod  odcrim; 


V    S    A    Li      XXXV  II  t.  jti| 

Itraudefyue  verfat  impias. 
Xj,i4,  Ceu  mutus  orcfurdus  aure,ego  interim 
Obtorpmfilentioy 
£iinguis  inftar  &  ftupentis^crimind 
Qui  nefciat  refellere* 


Xj  In  te  repofita  eftjpes  mea:  o  rerumpotens 
Rettor benignus  annue. 


t6  Ne  rifm  hoHi  fimfuperbo^qui  meis 

Infultat  infolens  malis: 
Qmfi  vacillent  lubrico  lapfufedes$ 

L&to  triumphat  gaudio. 
ty  Ad  perferendafumparatus  verbera: 

Vibicefemperarea 
Cruenta  turget  exarati  corporis 

Sulcisflagrorum  grandibus. 
18  Meruifceleflusyfateonheu  merui:nocen$ 

JDo  iurepoenas  debitas: 


19  Sed  inualefcit  hoflis  atrox  interim> 

Virefjue  fumit  fatlioy 
Viuunt  vigentque,&  immerentem  iniurU 

20  Adeprofecjuuntur:probono 
Aialum  rependunt:  iugiter  ca/umniasf 

Quja  reElafeftoriirtgerunt) 

Pvii;. 


21  Ne  me  defere,  mi  Deus 
Ncutlifceditolongius:  ( 

22  Succurrc  promptus,6  Potcns 
Vindcxcjuc  noftc  r  vnice. 

PfiUmmtricefimm  vQmu-y  <a?g2.luv&»iTtftos9 
Dauidis. 
Arrrurncntum  &  vfw» 

Huius  Pfalmi  fcopus  idc-m  eftatque  tricefimifexti ,  cV  tricefimifepti- 
mi ,  fed  ^f/  isv&fav hic  tra&atur  quod  al.bi  ^muiSi  fuit  propofitum: 
cjuibus  videlicct  ratiembus  er'gi  nos  £V  confirmari  oporteat,  quumin 
optimacaufa,Deo  quodammodo  ad  miferias  noftras  conniuentc>afctle 
ratis  prcmimur.  Docct  nos  igitur  Propbeta  in  primis  fuo  exeplo,ve)  crb 
eam  caufam  in  buiuf>nodi  caiibus  frenandos  efjfe  afVecuis,  quod  alioqui 
folea*  plerficjue  improboru  furor  fic  augeri  potius  qua  imminui,cjua  de 
readmonemur  a  Paulo  Ro.i^io,&i.Pet.5.i$.Quodfi  pergathoftesma 
fuetudinenoftraahuti,cV  pcnculum  fit  ne  patieuanoftra  fuperetur,tum 
efle  menteni  ad  Deum  conuertedam,&  cogitationibus  malis  h.rc  argu- 
menta  opponenda.Momentaneam  efle  hanc  vita,ac  proinde  diutnrnum 


Eiufdem  Pfalmi  tricefimi  noni 
Par.aphr.asis. 

ST.it  qttidan  fceleratus :  egonjerb  conculcattts  iaceofnb  ipjiuspe- 
dibus.  Sed  in  h ia  tanta  perturbatione  quidnift  temere  & pertur- 
batepoRim  eioqni  ?  ac proinde  quid  aliud  ftcerofi  loqui  velim  quam 
lingua peccandoynou.-ps  mlln  moleJiia-s  accerfere?Itaque  lacere prorfus 
dccreui,&  ori  meo  capishum  iwjcere. 

Stctgitur  mecum  imtio,&  qtiodjvattteramhoc  etiam  pr&Tiiti,njJqtte 
adeo  mt  ne  mutirem  qttidemi<&  ab  vts  etiam  dicendts  abTlinuerim  q<t& 
optimo  iure poteram  pro  mea  defenfione profcrre. 

Sedquum  exacerbari  meum  dolorem  fentirem,&  animus,qub  ma- 
gis  illum  reprefji  ram,eb  magis  intus  &Jiuaret,exarftt  tandem  ignis:gr> 
mente  ab  hoTttbns  quidem  meis  auerfa  ad  Deum  njerb  conuerfa  ,  loqui 
coepi  qu&fueram  tntus  meditatus. 

Domine,i/iquarn,  facito  •vtfirtb  magis  ac  magis  intelliga  quam  mo- 
mctaneafit  h&c  njita^hutus  &ui  mei  breuitatemihiin  menttreuoca. 
Ecce profecib  njix  pahn&  menfura  metitus  es  huim  njit&  me&fpatiut 
ctuod  proxime  coram  te  ad  nihilum  accedit :  &  ne  ti  qttidem  quorum 
jlorentijstmu*  <&  firmifiimus  Jiatus  njidetur,aliud  funty  quam  res  ina- 
niRtma.Quorfum  igitur  tantopere  commoueor  de  re  tam  nihili pericli— 
tans,&  quaft-jd  ijiiperpetubfmt  adtterfumme feuituri,  *vel  egodiu- 
tius  cum  iftts  mala  cpnflittaturw? 

Homin  es 


ii  T'u  ne  recede  hgtus^neu deferas 

Periculis  in  vltimis. 
zi  Accurredextram  dafalutarem>me& 

Salutis  attblor  vnice. 


^efle  non  pofTe  iftud  certame,nec  pofle  nobis  eripi  quicqua  ab  ini- 
micisnifi  quod  per  fe  fragile  &  i  aducum  eft:  deinde.vr  a  malis  prema- 
mur,nihilominus  tamen  Deo  no  efle  nos  inuifos,  quo  nobis  patrocinat^ 
non  eft  qu6d  dubitemus  quin  tande  omnta  noftro  bono  cedat:  praeterea 
graujores  etiam  pcenas  mereri  peccata  quar  commiflmus.  Quartoloco 
quutemerenihileuertiat,nec  quicquama  Deo  nifiiufte  fiat,  xquiffimii 
eile,vt  in  eius  voluntate  acquiefcamus.fic humani generis dm'£itt* iufte 
punientis;  Deniqueproponendanobisaliorum  fan&iffinioru  virorum 
cxempla,quos  fic  quoque  exercuit,nec  tamen  neglexit  Dominus.Admi- 
fcetaute  vbique  preces  affe&uum  plenas,  vt  doceat  non  efle  nobis  ift* 
Frigide,vt  in  Philofophicis  fcholis,  difceptanda,fed  adhibendas  elfe  pre- 
fces  ardentiffimas ,  quibus  pcenarum  mitigationem  &  fidei  perfeuerart* 
fiam  a  Deo  fimul  petamus. 

Eiufdem  Pfalmi  tficeiimi  noni 

Interpretatio. 
x  T""\Ixi,obferuabo  viasmeas,  ne  peccem  linguarnea:  ap- 
JL/ponam  ad  os  meum  capiitrum,  quam  diu  faerit  fceie^ 
j*atus  coram  me» 


2  Obmutui(ilenuo,tacuiabono;fed  dolor  meus  turba- 
tus  eft. 

3  Incaluit  cor  meum  intrame,  in  meditatione  raea  exaritt 
:gnis:*'deb  locutus  fum  lingua  mea,/?**  verbn: 


4  Notum  fac  mihi  Domine  finem  meum,&  ntimerum  diz~ 
rum  meorum:vt  fciam  cuitis  fim  a?ui. 

5  Ecce  palmares  pofuifti  dies  meos:a:uum  meurrl  ac  finihil 
eiTet  coram  tercertemera  vanitas  eltomnis  homo.durncon- 
fiftit, 


friiij, 


111  P    S    A    L  .      X  X  X  I  X. 

Homines  certe  non  tam  per  res  ipfiis  quamperrerumfimulacrawo- 
lutantur  frufhra  de  rebus  ?i.'hiliplurimu>mtumultuantes}qnibus  curufi 
quidfibi  quijpH  acquifient,nefcit  tamen  cui  tandem  illa  collegerit. 

slhfit  ergo  i>t  de  iftts  quifquilijs  fimanxins ,  sl  tepotius  pendeo ,  in 
quem  unum  fpern  omnem  meam  dtfigo  ,  ■vtpote  qui>  quufis  mini  Do- 
minus  feruulum  tuum  negligere  non  pofits. 

Et  quorfum  de  te,qu£fo,c6querar,q»i  mepeccatorem  agnofcamfltd- 
que  non  obmurmuro  reciis  iudicijs  tuis,fed  hoc  potiuspeto  ,  -vt  pro  tua 
clcmentia  iniquitates  meas  omncs  oblitus,  mihi  hoc  tribuM  nefim  m- 
fams&  amentibushomimbus  ludibrio. 

Denique  cttr  ego  non  obmutefarem  ?  cur  vel  vnam 'voculam  emitte- 
rem,quum  h&c  ornnia  non  temere,fed  te  confcio  &fic  'volcnte  mihi  e- 
ueniant,quem  optimumgr  sqmfiimum  eff<  conftat* 

Sed  qusfo,remotte  paulijper  a  ?ne  mannm  tuam,qu£  ?ne  afiiduefau- 
cUt,adeo  vt  totus  deficiam. 

Nec  tamenpropterea  inficiorquin  ho?nintt  genus  meritb  ptxnU  iftk 
iuftifiimts  fubieceris,adeo  -vtquemcunque  atttgeris.ftatim  omnem  eius 
fpeciem  ac  eleganttam  cocidere  oporteat  tabefatiam,  acfi  tinea  illam 
erofijjet.Deniqtte  quiuis  homo  eft  infnfe  ipfamet  •vanitat. 

Sed  tu  lehoua preces  &  clamores  meos  exaudi,<& iftis  lacrymis  com 
motus  mihirejponde.Sic  enim  erga  maiores  illos  meos  tibi  charifiimos 
olim  tegsftifti,  quorum  me ftmilimum  videSyinhoc  mundovidelicet 
hojpitem  ac  peregrinum. 

Defifte^qumfo,^  Jpactummthiad  recipiendum  animam  meam  con- 
cede,ant<iqua?n  totus  euanefcam. 

Idcm  PfalmustriceiTmusnonus  dicolos  diftrophos, 
vcprimus. 

i    Q  Tante  iacens  quum  cernere  palam  impiumj 
l3     Caucbis,incjuam,{ictibi, 
Vt  clauftralingua?  prorfus  obferanstuse, 
Nil  ore  temere  tifutias. 
2   Obmutuiergopertinax  filentij, 
Bonisab  ipfis  abftinens, 


3    Dolore  donec  mu!to,&  ira  exseiluans, 
Cor  intus  ciferuefceret. 

£t  bile 


V   S   A   L.    X  xxix.  13$ 

$  Certe  inter  imagines  ambulat  quiujs:  certe  in  vanumtu- 
multuantur:coaceruat,&  nefcit  cjuifnam  fit  eacolle&urus. 

7  NuncigiturquiexpectarimDomine?  expectatio  mea  ad 
teeft. 

8  Abomnibus  tranfgreflionibus  meis  eripe  me:oppro- 
bnum  infano  ne  ftatuas  me; 


9  Obmutui,non  aperiam  os  meummam  tu  fecifti. 


10  Aufer  a  meplagam  tuam :  pra*  exagitatione  manus  tux 
Cgo  defeci. 

n  Correptionibus  propter  iniquitatem  caftigashomines, 
&  tabefcere  facis  quafi  tinea  elegantiam  eius :  certe  vanitas 
e/2-omnishomo. 

iz  Audi  deprecationem  meam  Iehoua ,  &  auribuspercipe 
clamorem  meum,  adlaciymas  meas  ne  iileto  :  nam  peregri- 
nus  ego  fum  coram  te,  #*  inquilinus  ficut  omnes  patres 
mei. 

x$  Defifreamevt  robcrer  ,  antequam  va<lam  &  nufcjuara 
fim. 

P  S  A  L.    XXXI  X. 

Dixi,cuftodiam  vias,&c. 
Carm.gen.  m. 
i    /~\  TSumf&uus  hoftu  me  meo  Utus  malo 
V  J^    Lacefferet  conuitilf^ 
JHscum  ipfe>verbis  abftinere  ab  affteris 
Etiurgiis  decreueram, 
2  Lingu*  obferaui  c/auftrafr<eno,pertinax 
Obmutuifi/entio. 
Actemere  ne  qitid  os  maliprofunderet% 
Trerbis  bonis  c/aufiexitum. 
J    At  ignis  ivftnry  vetitus  egredi  do/o r} 
Exarjic  intm  acnus, 


1J4  psai.     xxxit, 

Et  bile  vcrba  fuggerente  fplendida* 
Sic  rumpercmillentium. 

4  Saltemhis,Deus  mi,tcrminosanguftiis 

Oftende  quos  praefixeris* 
Vt  omne  vitae  prouidens fpatium  mea* 
Vtciinque  vircscolligamt 

5  Vita?  ecce  quicquid  currimus,tanquam  volaS 

Spatio  pufillo  clauditur, 
Mortalium  vt  fit  quanlibet  florentium 
Nilvanitate  vanius: 

6  Vt  qui  per  vmbras,  heu,vagentur  dcuij, 

Ipsique  carniflces  (ibi, 
Sc  mutuo  trudant,opes  incognitis 
Vt  congerant  ha?redibus* 


7  Et  nunc,Dcusmi,aquo  miferpependerim? 

Tu  folus  vna  Spes  mihi. 

8  Tu  cun&a  procul  auerte,quse  ipfemet  mihi 

Scclcribusaccerfo  meis: 
Nec  mcfurcntum  cxponito  defpe<5iuia 
Etacribusludibriis. 


9    En  conticefco,en  qua»  merenti  verbera 

Infligisjvltro  pcrfero. 
JcHeu  vulneratum,heuiamfeuerafub  manit 

Mc  collabantem  refpiee. 


I  i  Nanquc  hac  potcnte  ftratus  ecqnis  dextera, 


P    S    A    L.      XXXI X. 

Tandem  obftwat<zfr£napertinacU 
Perfregit  irayacta/ibm 

4  Dominum  rogaui^Aiihimed>  vit a  modum 

Quifitfuturm  indica: 
Quando  euolabo  liber  hoc  moleftU 
Faftidiofo  e  carcere» 

5  Tu  claufa  nullofecU  degis  termino* 

In  te  beatm  acpotens: 
Atnos  quod&ui  viuimmpene  eft  nihi/-, 
Acpene  breuius  quam  mhiL 

6  Vmbr&fagacis  tn(lar->atque  imaginis 

Quam  reddit  &quorvitreum: 
Idque  ipfum  inani  in  vanitate  atqtie  anxijs 

AEgrefcit  in  /aboribm. 
Animum  libido  to.quet^infiat gaudium^ 

Spes  to!/it,ac  timorpremit. 
Tumu/tuamurtemere  :congerimm  bona 
Incognitis  haredibm. 
n  Quo  meergo  vertam?quis  laborantiferet 

Opemr  quis  eximet  malts? 
8   Spes  omnis  in  te:  m  iferiafontem  mea 
Peccata  tolle  noxia. 
Neue  ejfeftu/tis  meftnas  &improbis 

Defpetlui  G;'  /udibrio. 
Hoftis proterui  lingua  me  quum  turpihm 
Profcinderet  conuiciis. 
y  J  Obmutui,ir<£  vindtces  poensu  th •# 

Has  effe  gnarm  fci/icet. 
10  Rettorparenfque gentis  humana  tua 
Paulisfer  aufer  verbera. 
Virefque  /inquunt^vita  necfempernonk 
Ptagisferendis  fufficit. 
T i  Te perfequente fce/erapccn^^i/icQ 


±3^  P    5    A    I.      XXXIX. 

Non,deftitutus  roborc, 
Sic  colliquefcat,dura  yt  arbor  quanlibet 

Blattis  perefa  concidit? 
O  te  caducumlo  futilem  hominemlo  tefemel 

Rerum  omnium  vaniffimum! 
ii  Audi  precantem,audi  eiulantem,mi  Deus> 

Neclacrymantem  defpice. 
Ah  tu  me  auorum  inftar  meorum  confpicis* 

Etinquilinum  &  hofpitem: 


13  FaceflTe  Deus,&  patere  refpirem  prius 
Quam  totus  euadam  nihil. 


Pfalmm  quadrageJimiMiSifaLKltx.osyyjj  ®fo$n- 
TucosiDauulu* 

Argumentum  &  vfus. 

Pfalmus  ifte  quanuis  gratiarum  a&ionem  cotineat.maxima  tamen  ex 
partc  eit  <hfuKTtKoc  &"pr°Pnet,am  etiamhabet  illuftrcm  de  veteris 
fcederii  abohtione,  cVChnftiofficio.  Docet  igiturnos  tftaDauidfud 
exemplo. 

Dirrerri  exauditarum  etiatnprecum  efficacitatem  :  qux  doSrinane- 
ceilana  eft  in  lucta  fidei  cum  d  ffidentia  (Sc  impatientia. 

Hanc  dilationem  &  Dei  glwn.e  &  noftro  bono  cedere.Sic  enim  me- 
lius  cunelis  apparere  ex  quantis  pcncuhs  fuos  enpiat  Dominns  j  &  cer- 
«iiuj  eti3m  hquere  quantop.re  halluciventur  qui  maus  exemplis  3cce- 
pti,aut  impatientia  vifti.a  Deo  deficiunt. 

Nulhs  legaiibus  facrificns  aut  noftris  fu'.isfjftionibus,fed  vni  gratui- 
tae  in  Chnfto  reconcihacioni,tiiiic  qukle  qnum  h  vc  fcnberet  Dauid  im- 
J>lendar,nunc  ver6impletx,tnbucndim  quoJ  2  Deo  exaudiamur,c<c  ex 
pericuhs  eruamur.  &  idcirco  nos  exaudin,non  Vt  peccandi  'lcentiam  ex 
Dei  lenitate  arnpumus.fed  poti^s  vr  nos  totos  Iph  ik.  corara  eo,6Y  co- 
xam  hominibus  palam  &  abfyue  difilmuiatione  confecremus.       C^\ 

Eiufdem  Pfalmi  cjuadragcfimi 

Paraphrasis. 

Dltitifiimequidem  ,  fed  optimo  fuccefJu.cxpeftAui  Tehou£  auxi- 
lium.  Tandem  tnim  mih  attmdih&  clamorem  meumfpje  ex* 
ditdiuitie  xeip?a  dedaranit. 

*       rJ  £d»ft*n* 


i  s  A  i.    xxxii;  »37 

yigordecorque  defiuit> 
Tinets perefe  more  veftis.  O  homo 

Caducares&futilisl 
1%  Parens  benigneprecibpu  aurem  da  meis; 
JVefi  verbafpernefupplicis: 
Neu  lacrymanti  auerte  vultus  hofpiti . 

Nanque  hoffes  hanc  terram  colo: 
Nec  ego,parentes  nec  mei  certum  locum 

Habemtts  hicfedin  diem 
Solliciti  &  horas^  turbidat  moleflias 

Vita  breuis  tranfegimus. 
Jj  Igiturfeuerampaululum  abftinemanum% 

Fejfum  vt  refnmamfpiritum: 
Mortispriufquam(redtttu  vnde nonpatet) 

Tranfmifent  meianua. 

C^^  Hanc  mutationem  non  proficifci  a  ncbis,  fed  effici  in  nobis  per 
Dei  gratiam,aures  nobis  ad  percipiendum  ipfius  verbum  perforantis,5t* 
efftcientis  in  nohis  vt  velimus  &  faciamus.LegcmDomim  fcnptam,efle 
vnicaro  verx  obedientiae  normam. 

Qnuro  inhac  vita  fitperpetuaquarda  tentarionum  vicifimido,con- 
iungendas  eiTe  cum  gratiarum  a&ione  de  prxfentibus  bencficus  preces 
aduerfus  fuccedentes  miferias-.cV  dandam  operam  vtpraneritorumex- 
perieniia  confirmati.i  Deo  toti  pendeamus. 

Qjj,atenus  autem  Dauid  fuit  Chrifti  typus,inducitur  CbrifHis  ipfe  !o- 
quens  verf.7.89.  &  teftificans  fefe  fa3um  a  Patre  noflrum  Sacerdota, 
non  vt  legales  victimas  offerret,fed  vt  Seipfum  orYc-enSjVetcnbus  figu, 
ris  finem  imponeret:&  fa&us  obediens  Patri  vfgue  ad  morte  crucij,he-. 
ret  nobis  perfe&a  luftificatio  ac  Redemptio,  ficuc  copiofiffime  explicat 
Apoftolus,  Heb.io.s.&deinceps.  Sedmeminentnus  oportet,uxifta  tri- 
bui  Chrifti  perfona:,vtlonge  aliterChnfto  quam  Dauidi,ideft,Veriratt 
quam  typo,fint  applicanda  :  eo  vno  excepto  ,  quod  Chriftus.in  agone 
pra;fertim,No{tram  Perfona  re  vera  fuftinuit.ac  prowde,qui  noftn  Re- 
demptor  eit  quatenus  non  fuit  peccarum  in  eo ,  ita dici  poteft  primnt  4 
feipforedemptus,qu.arenusimpou"tafunt  illi  noitrapeccat», 

Eiufdem  Pfalmi  cjuadragcfjmi 

Interfretatic. 

EXpe&ando  expedhui  Iehouara  :  &  :i:cUi:au:i/q*aci  mc, 
&  audiuit  Clamorem  mciu». 


V&  1»    S    A    t.      XL.        ~ 

Edttcltm  tnhn  me  ex  profundifinno  puteo  <&  tenacifiimoc&no  3  in 
rttpe  fublimi  collocanit,vbi  \irtms  grefitbut  inccdo. 

Jtaque  noui  carminn  argumentu  mihi  canendnmdiflauit,celebran- 
dis  videlicet  Beinoftrilaudibus,  quodin  meapfim  bcmgnitata  exem 
plum,o?nnes  intuentesj  ehouamreuereri  &  in  Enmfperare  difcant. 

Obeatwm illum  quifpem  omnemin  lehoua defigesyhomines  inanif- 
fima&  fallacifiimafiducia  turgentes  deuitat. 

lehona  mi  Deu4,quam  multa  <&  quam  admirabiliagefiiftil  quis  il- 
Im  tuts  denobii  cogitationes  demenie confequi,  quis  enarrnre  queat, 
&  effari^qunm  ne  numerari  qnidem  pofiint? 

Sedillud  inprimis  commcndat  beneficiorum  tuorum  magnitudine, 
quod  hoc  omne  vltro  &  ab  imwisnfabenivnitate  tua  prafeclum  eTL 
Nec  enim  a  me  poftuUfti  legales  illas  oblationes  aut  viclimaA  ,  quafi 
tibipoffemilUsfaiisfaf:erc,qiiodinfaniho>n:n:seffetfibipeifuadcre:fed 
hoc  Vnumpro  omni  holocanfto  &  piaculo  puftulafti ,  vt  Te  audirem, 
tjnod  &  tpfitm  mihi  trtbuiftiadoneum  me  reddens  ad  Te  audiendum. 

Ego  igiturgratia  ifta  tua  fretus  ftatim  apud  me  vicifiim  dtxi ,  ecce 
adfum.  Sic  enim  in  ipfo  fiatim  initio  voluminis.  legis  tux  audio  me 
compellari,quum  inquis.^/fudi  iftael. 

Nec  enim  audirt  tcani  Dem  alia  ratione  iubes,  quam  vtloqueti  ti- 
h^obfequamnr.  Qmniam  igitur  miht  dediftivt  hoc  velle,teftatm  fum 
t»e  hoc  ipfum  velle,&  lcgem  tuam  in  intimo  cordis  mei  refidere. 

Neque  id  fimulate  feci,qtu  palhm  iuftitiam  htam  pr&dicarim:ncque 
veroid  vnquam  facere dcfiftam vllispericuUs  deterritus}cuius  volun- 
tatis  tu  ipfemihi  teftis  es  Ichoua. 

Tuam,inquam,inftitiam  intus  mihiperfcflam  nonreticui,fed quam 
fispromifit  tenax,/?  in  hac  vnica  benignitate  tua  falute '  omncm  no- 
fi.-amfitam  effe  apertifiimefum  profeffns  ,$r  coram  vniuerfo  quoque. 
gentis  tu£  ccetu  bomtatem  ac  veritatem  tuamfum  teftificatus. 

~.4ttuvicifitm,mi  Deustquandoqnidem  noui hoftes mihi non  defunt, 
pergefuut adhuc fecifti,mci  miftrert,&  tuosillos  cuftodes  mihiadla- 
tus  adhibe,bonitatem  videlicet  tuam  <&  in  pr^ftandis  promifiii  fidem, 
'  Nam  innumera  mala  mihi  rurfus  tmminent ,  &  poen&peccaUs  de~ 
bitx  tot  tantx  jue  mepremunt ,  vt  e.u  ne  ocults  quidem  fatis  profpt- 
tiam.Superant  enimcapillorum  etiam  meorttm  mtmerutn,  fy  animus 
ipfe  me  deftituit. 

Placeat  igitur  tibi,Iehoua,Uberare  me,lehoHaftnquam>accelera  gr* 
du  m  v  t  mihi  op  c  m  feras . 

Eacvtpudore  fuffufi  erttbefcant  fpefua  frttftrati  qui  me  ad  necem 
c*um*nt,ty  irrito  conatu  reuerUntur  cuminfamid,  q»i  in  eo  toti  funt 
-jt  mihi  noceant. 

Eam 


P    S    A    L.       XI.  %}9 

1  Etextraxit  mc  e  puteo  prarcipiti  eluto  coenofo>&  ftatuic 
fuper  rupem  pedes  meos,dc  firmauit  grciTus  meos. 

3  Et  indidit  ori  meo  canticum  nouum  ,  laudando  Dco  no- 
flrorvidebunt  multi  &timebunc  eum ,  reucrebuntur &  fpera- 
buntin  Iehoua. 

4  Beatus  vir  cjui  pofuit  Iehouam  Spem  fuam:  neque  refpe- 
•xit  ad  faftuofos  &  qui  diuertunt  ad  fajfitatem. 

5  MultipltcaftilehouaDeusmimirabilia  tua:&  cogitatio- 
nes  tuas  de  nobis  digercre,  fupra  nos  eft.R  narrcm  illas  &  c- 
f  oquar,fuperant  numero. 

6  Sacrificium  &  oblationem  non  appetiifti,/t^  aures  perfo- 
difti  mihi; holscauftum  &  piaculum  non  poftulafti. 


7  Tunc  dixi,ecce  venioun  Volumine  librifcriptumeftde 
me. 

8  Vf  faciamquodtibigracumeft,  Deusmi,W  volo;&  kx 
tua  in  medio  vifcerum  meorum  eft. 

S»  Armunriauiiuftitiam  tnamin  coetumagno:  ecce  Iabia  mca 
noncohibeo:Iehoua  tunofti. 

io  Iuftitiam  tuam  non  ahfcondi  intra  cor  meum ;  veritate 
tuam&  falutem  tuamprardicauimon  celaui  bonitatem  tuam 
in  ccetumulto. 

ii  Tu  Iehoua  nc  prohibeas  miferationes  ttias  a  merbonitas 
&  veritas  tuafemper  cuftodiant  me. 

Ii  Quia  circundederuntme  mah  ita  vt  non  fit  eorum  numc 
lus,comprehenderuntmeiniquitates  mea?  \ita  vt  /7/^videre 
non  polTim:  multiplicatcefunc  fupra  capillos  capitts  mei :  '6l 
formeum  deferuit  me. 

13  Placeat  tibi  khoua  Iiberare  me.Iehoua  ad  auxilium  meii 
feftina. 

14  Pudeiiant  &  confundanturqui  quaerunt  animam  meam 
adperdendumeam  :  auertantur  retrorfum  &  pudefiant  qui 
quserunt  malum  meum. 


*4d  *  *  A  i~.    tV, 

^amipfdmlgnomlnUnotam  pro  fuifceleris  pr&mio  referant ,  qttam 
$nureremihiftdtuerunt,qui  mihi  calamitofo  fuum  ilhtd  £uge,euge^n- 
elamarunt. 

Contra  uero  exemplo  meo  confirmati  ac  recreaii  Utentur  qnicunque 
te  requirunt:  &■  qui  fp&m  omnem  falutis  in  te  depofuerunt talij  alios 
ad  te  collaudandum  adhortentur. 

Eram  mifer  &  omni opehumana  deftituttts  ,fed  Domintts  mihi re- 
liifyue  meis  profpexit:  Tu  mihi  AdiutorJuLiheratormeus  extitifti; 
Nunc  yuoque  mi  Vem^ne^u&fo^untlerc. 


E 


Idem  Pfjlmmquadragefimusmonocolos,vt 
o&auus. 

Rgo  mihi  tande  Dcus,  6  multumque  diuque 
Expec~tatus  adeft:facilifque  audire  precante^ 


z  Vorticibusturpifque  educ"tum  e  gurgitecceni^ 
Arce  locat  tuta:&  firmos  dat  figere  greffus. 


3  Ergonouasnobislaudcs,noua  carminadi&at^ 
Vt  mecum  cxultet  tantorum  turba  bonorum 
Confcia,feque  meis  focia  nunc  cantibusaddat, 
Hunc  verita,huic  vni  reliquis  confifa  rclictis. 


4  O  tefclicem,foIoquem  Numinefretum 
Nulla  fuperborum  moueVe  exempla,ncc  vllis 
Deccptum  illecebris  in  deuia  tranftulit  crror. 

5  Vahlquse  cV  quanta  Dcus  toto  miracula  mundo 
Sparfifti  &  qiia?  no,  diftincta  haec  ordine  cuda 
Digererc,  au&oris  proutilla  immenfa  meretur 
Maieftas,penitus  mens  forte  aggreffa  fatifcat? 
Na  quanam  h*c  iingua,  quo  pofsint  dicier  orc? 

Qiia? 


P     S    A    L.       X  L.  I4I 

15  Dlfperdantur  pro  mercedc  pudoiis  fui ,  cjui  dicunt  mihi, 
Eugc  cuge. 

16  Exultent  &  Jartenturin  te  omncs  quxrente?  tc:  nicant 
femper,magnificetui  Iehoua,c}ui  diligunt  falutem  tu;.m. 

17  Ego  pauper  &  mops,/W  Dominus  cogitauitde  me,Ad- 
iutor  meus  &Liberator  meus  es  tu:Deus  mi,ne  cuncla.e. 

P  S  A   L  .    X  L . 

Expe&ans  expecftaui  Dominum, 
Carm.gen.x  vi  1. 

QVum  circumfremerentmetimor  &  min& 
Intentanfque  auidam  morsfera  dexteram* 

Spes  cdeftis  opts^fera  hcetjamen 

Lenibat  treptdam  folli  citudmem, 
z      Aduertit  Dommas^mecjue  voragine 

Ccenofi  implicitum  gurgitis  extulit: 

Ac fiixi  folidis  impofito  tugis 

Monftrauit facilem  cjua  graderer  viam, 
j        AffiauitcjuenouapeElorafpiritu, 

Suffecitquefux  materiarn  nouam 

Laudis,cjuam  canerem  du/ce  /ocjuacibits 

Neruis,ac  numeris  lene  fonantibut, 
H&ccernant  rapzd<e  cfui  vio/entict 

FativeldubijS  cafibm  imputant 

Euentayac  trepidi  fe  Dornini  infidem 

Dent  cjuiftellifero  regnat  in&there, 

4  Felix  quiftabilifye  Dominum  acfide 
Spetlatrfuem  tumid&pompa  fuperbia 
Non  adfe  illecebrU  ducit  inanibus, 
Fallactque  boni  ludit  imagine, 

5  In  nos  fantleparens  quot  vigiianti*. 
Et  quam  mira  tu<£  ptgnorafuppetunt, 
Ousl  nec  msns  acie  cernere  languida 


tyi  p  s  &  l.    x  l: 

Quasigiturtanto  memorepromuneregrates^ 

6  Nam  neque  liba  tibi,  nec  muko  afperfa  cruore 
Ara  placct,nec  tota  licet  confumpta  litarit 
Vic5tima,nec  fumi  pingues  dclifrapiarint, 

Tu  meliora  doccs,tu  me  potioribus  aptas. 

7  ErgoalacrisproperoproptufqjcaperTereiufTa* 
Vt  facris  expreffa  iubent  tua  iura  tabellis, 


8  Nempetibivrpurocleuotus  pcdore,totus 
Obfequanhuc igitur  totus  feror,atque  fubimis 
Ifta  incifa  gcro  penitus  mandata  niedullis. 

9  Nanquetuas  non  parcus  egolaudator  adaras 
Accefsijpopuli  neque  circunftantc  cprona 


iolngratusfiluhquintcipfoteftclocutus, 

Sincero  exprompras  cccini  tibi  pe&ore  laudcs» 
Non  ego  teiuftum  tacui,ficiciquctenacem, 
Et  mifcris  promptum  larga  fuccurrere  dextra, 

Ji  Ah  igitur  tua  me  miferum  clementia  feruet, 
Qjjque  tuos  nunquam  bonitas  iurata  fcfcllit* 

nNanqj  ma!isprcmorinnumeris,totufq;dolorul 
(Criminibus  qua?  iufta  mcis  eft  dcbita  mcrces) 
En  miferihgenti  opprefTusfub  molefatifco. 
Quinetiam  mifero  caligant  luminarplurcs, 
Quam  numcrare  piloSjpoiTu  numerare  dolores 
Aitonltdquc  pauescor  pedtoreliquitur  oratic 

13  At  tu  me  fcruato  bonus,totiefcjue  vocatus 

14  Proptusades,  multo  ytfuffufus  mebra  pudore 

ObHu, 


P    S    A    L.        XI.  243 

Pofnt^nec  numero  lingua  retexerel 

6  Aurem  mi  taciie  velits-,  &  admones 
Qubd  /abemfcelcris  nec pretium  /euet9 
N ecfianguis  pecudis  nil mertt&  eluat-> 
Nec  confiumptafocts  expiet  hoftia . 

7  Tum  d'xiy  P^emo.-quod/ibet  tmpem. 
Ad.fiumfianHe parcns^viffa  capeffcre 
Promptiu.-ceu  tabu/is  fcnptafide/ibtts 
Edunt  perpetuifiata  vc/uminis. 

8  Huc  menSy  hucftudium  tendit>  vti  tttis 
Conformem  monitis  qu£gero,qu£  /oquory 
Qudi  mecum  tacitm  cogito.  nam  tua 
Incifa  eft  animo  lexpenitm  meo. 

9  Famamiuftitidiptrpopulostu^ 
Late  pr&cofero:nec  labiismeis 
Nec/ingUtt  requies^omnibm  vt  tua 
Terris(ipfie  vides)notafit  aquitas. 

1 0  Nec  tuftum  tacui  te  mala  p/eBere-, 
Prpmifsique  tenacem,  &  miferis  opis 
Laroum:me  banitas  indice  aentibits 
Cunblisfatlapa/am  eft^&tua  veritas* 

11  Defendant  igitur  me  bomtM  tua, 
Promifsiquefidesfallere.nefcia: 
Obfejfumque  maltsinnnmeris  tuay 
Aie  rerum  genitorprotege  dextera. 

IZ      AIepoen,z,capitis  qu&fuperent  ptlos-, 

Omni  expartepremuni\  quat  neque  luminis 
Inpromptu  eft  acie  noffe:animusftupety 
Curarum  mnu?ncris obrutus  aftibus. 

Jj       At  tu  mundi  opifexfianile,fiz/utifei' 
Adfts:auxi/tumfier  citoy  &  v/timis 
Oppreffum  pemtus  fitbtrahe  me  ma/isy 

14  Vtpauipudent  confi/ij  improbos. 


344  f  s  a  t.     rii.' 

Qbftupeat,retroque  ferat  veftigia  cjuifquis 
Immcriti  malus  inuigi]atdammfquenecialuc> 


J5  Iftijncjuarrjvnfontis  foluti  infultare  periclis, 
Faxis  digna  ferant  fceleratis  prsemia  votis. 


$6*  At  contra,tua  magna  quibus  ftat  gloria  cordi, 
Quique  a  te  fperare  vno  didicere  falutem, 
Fac  lasti  cxiJiantjtotaijuc  in  gaudia  mcnte 
Profufi,vfjiue  canar  grato  tibi  pe&ore  Jaudes. 

17  Tu  me  inope,  tu  me,Dcus,es  mifcratus  egenu» 
Ergo  tibj  totics  feruatum  denicjue  fcrua, 
Expertam  ncc  tardus  ope  mihi  magne,  negato» 

Tfalmw  rjUadragefimmfnmmyluKTtxoc,  vg\ 
<®f>o$;)TiH.oc<)  Dauidis. 
ArgumentHm  &  vfus. 

Qrauiffima  quoque  hic  eft  tentatio,qu;?  occafione  huic  Pfalnoo  pra?« 
bmt,  eiufde  argum  :ti  atque  Iiber  Iobi,in  quo  ifta  qtiaftio  pertra&atur, 
An  videlicet ,  qnu  Deus  fit  mftus  cV  omnes  cilamitates  quibus  obnoxii 
funt  homines,fint  a  peccato  txorta?,de  odio  Dei  cV  exitio  aliquornm  fic 
(tatnendumex  pro;tentibus  mal  squibus  premutur.Sic  enim  wdicat  vul 
gus,exiftimas  contra,Deo  gratos  effequi  huius  vitxcommodisaffluut. 
Vtnuju  falfoficuti  Deus  ipfe  pro  lobo  aduerfus  ipfius  amicos  decidit» 
Sc  Solomo  quoque  m  EcclefiafteEft  autemifta  tentatio  loge  grauiffi- 
ma,  vtpote  qux  iterapenae  ad  blafphemiam  &  tkfperationem.  Multo 
gramusautem  eft  hocrriaIum,quum  a  perfidis  &  ingratis  profTctfcitur,^ 
quibns  prtedpue  expcftabaturconfolatio,  Dauid  igitur  fic  quoque  mi- 
rnm  in  modum  fmt  ab  iis  vtxatus  quihus  non  placcbat  ipfius  mtegw- 
t^ydc  difciplinje  feueritas.quemjdmoduni  apparet  exhiftoria  fictan- 
itm  fuuTe  iilium  a  patiC>opera  fcelerati  Achitophtlis  &  aliorurrtaba- 


Eiufdem  Pfalmi  quadragefimi  primi 

P  A  R  A  P  H  R.  A  S  I  S. 
A    T  i/o!>is  bemfit  qui  de  me  quantumuis  calamitofo  teclim  iudi- 
A\cath'.Nam  me  certe  [ehoua  ex  hac  quoque  mtfria  Uberabk. 
IcIhhm  non  defiaetmiht profyktn,  <&  mcvit£  reftituet:  im<>  quic- 

qtad 


I>    S    A    L.     X  L  r.  145 

Turpem  ignominU  tYiftitikmfemnt\ 
Tendunt  exitio  qui  laqueos  meo:  ' 
Infamem  referant  conftlij  exitum 
Noftri*  qui  capiunt  Utitiam  e  malis  ... 

15  Huncfrutiumfcelerispercipiantfui^ 
Infraudem  vt  recidant^uam  mihiftruxetanf* 
.Fruftratus  doleatque  &  rubeat  meat 

Om  ridet  /acrymas-i&  fruitur  malt<s% 

16  Qu^  creduntfideifepenitm  tuay 
Illos  auxilij  Jpes  recreet  tui: 

-Ac femper Domini  nomen  amabile 
Certent  tergeminis  iollere  honoribtu. 

1 7  £xpesypauper>  inopsfim  licet>  at  miht 
Cuftos  rerum  opifex peruigi/ excubat, 
Vita  oprafidium  &  certafaius  me^ 
'Adps^neu  trepida  mecrucia  mora* 


<&^^Jienatum,&,ad  horrendam  i!!am  coniurationem  impulfum  Adhzc 
acccdebat  grauiffimus  morbusqui  fpem  rerum  nouarum  in  illis  perfi- 
dis  augebat,arbitrantibus.videl]cet  fublato  Dauide  fe  ahum  eue&uros, 
quicupiditatibus  eorum  indulgeret  &  dife:plwje  vincula  laxaret.  Tot 
Jgitur  malis  vexatus  Dauid,  peccatorem  fe  proteiTus  ,  &  cum  fide  apud 
Deum,turo  recta  aduerfus  illos  proditores  confcientia  frerus,  ad  Deun| 
prouocat»aliis  mehus  deipfo  iudicantibus  bene  precatur,fundit  preces 
ardentiftiraas  pro  fua  &  regni  incolumitate,de  quaru  exitu  vfqueadeo 
fecurus  eftfac  meritoquidem  ,  vt  qUipromifiionemDei  particulartm 
haberetjvtde  illarum  jmpetratione  gratias  agat.Eftautem  admirabilis 
hac  in  re  Typus,tum  D  iuidis  cum  Chrifto,tum  Achitophebs  cum  lud^ 
Comparati,quo  lenfu  citaturverficulushuius  Pfal.  9.  loan.ij.»8.  Nara 
ficut  Dauid  a  fllio  proditus  cVfugatus,regnum  tamenrecepit.ita  Cnri- 
Jtus  a  difcipulo  proditus ,  a  populo  fuo  in  cruccm  a&usj  regnumfuuin 
vereinm,&  idein  prodnons  vtriufqueexitusfuit. 

Eiufdem  Pfalmi  «quadrageiimi  priml 

INTER.PRETAT  1.0. 
i   T)  Eatus  eft  qui  piudenter  iudicat  de  afHicto,nam  in  dic  ci 
JJlamitatisliberabit  eumlehoua. 
£  Iehoua  cuftodiet  e  um ,  &  vitae  reftitiiet  eum  :  beatus  erir 


H^  P    S    A     L.      X  L  I. 

quid  ijii  dittitent  rnrfum  me  betbit,nec patietur  vttrader  exhojtinn) 

arbitrio. 

lehoua potim  fulciet  me,  licet  dolorum  magnitttdine proTiratum,  & 
meum  ipftus  Jh  m  um  obibit. 

Hiscuim  •verbis  ^u&irritacaJere  nonpoffunr,  ilhtm  interpellaui; 
^4gnofco,Iehoua,  me  in  tepeccafje,  ai  pronidc  injiijsinvspoenis pletti. 
Twverb  mei  mtfrtus  fana  me  multo  etiammagu  animo  quam  cor~ 
porefaucitim. 

Ecce  ingrati  ijti  &  perjidiimprecari  mihi  nondcfinttnt,  &  nihil 
magis  quam  interitnmmemn  optant<.i,Oi'ando  tandem  ijicyinquiunt, 
&  omne  ipfiut  nomeitextinytetttr? 

Si  cjuk  ofjicijjpecie  ad  me  njenit^crbis  quidcm  amicitiam  tejiatur, 
fed  fefe  interim  ad  nocendum  intus  comparat ,  <&  dolos  apudfe  accu- 
mulatfuts  mox  referens  egreffus  qu&cunque  de  me  explorauit. 

Tum  njerb  dtligenter  collatn  inter  fc  fermontbus  ac  confdijs  ,de  meo 
exitio  fententiam  ferunt. 

Nam,  inqniunt,  horrendi  &  nefarij  fceLris reus  tenetur,tjt  nullaftt 
JJ>es  eurn  ex  hts  malts  euafurum. 

Quinetiam  ille  tnihi  conittnciifiimus ,  quo  faluo  projpera  omnia  Jpe- 
rabnm,&  a  quo  omnegenus  ofjicu  expeclabam,atque  adeb  quem  ipfi 
menfx  me*  adhibebam,adtterfnm  me  calcern extultt. 

^it  tu  lehoua  illorum  votafrujiratus  miferere  mcb,fy  erige  me  rur- 
fan,~vt  munerlt  &  autoritatisratione,quammihi  attribttijh,iuj}as  de 
illornm  perfidia  pxnasfunnxm. 

Scd  qnxfo.quorfum  plttnbits  apud  teagcrem  ?  Certe  iam  ego  me  tibi 
exofum  non  efje  ex  hoc  ipf>  agnofco,  qubd  adhuc  prohtbuijii  ne  de  mc 
hojtes  triumphos  agerent  ficut  certp  Jperabant ,  &  fnturumhumano 
indicio  prorfts  ■videbatur. 

Ecceigitur  adhttc perjio  ego,prxfidio  tuofaluus  &  incolumisi&  ft- 
tmumfcio  -vt  mei  perpetuam  curamgeras. 

O  Iehoua,Deus  Jfraelisjaus  Aternatibi  tribuatur,  &  itafane,itay 
inquam,erit. 

Idem  Pfalmus  quadragefimus  primus,dicolos  diftropbos: 
prior  verfus  eft  lambicus  dimeter  catalecticus  :  alter 
lambicustrimeteracatalefticus. 

i       i    Ttc Dt us  bect  vicifiim, 
_Yx.  Quicuque  de  mifero  temere  nil  iudicas. 
.  Nam  fa?pe  quem  Dcus  feuera 

Proftia- 


P    S    A    1.      XLI,  j<47 

mterra,&nontradeteum  libidiniinimicdrum  cius. 

3  Iehoua  fulciet  eum  iacentem  fupra  le&um  doloris.-omnc 
ftratum  eius  tu  obibis  in  segrotatione  iptius. 

4  Ego  dixijehoua  miferere  mei:fana  animam  meam^uia. 
peccaui  tib;. 


j  Inimiti  mei  maledixerunt  mihi}dicentes,  Quando  morie- 
iur,&  peribit  nomen  eius? 

6  Qiiod^qtf:JplamVcnit  ad  vifendum  me  vrhendaciter  Io- 
cjuitur.  Nam  cor  eius  accumulat  res  iniquas  apud  fc,  quts  vbi 
egreiTus  fuerit  foras.profert. 

7  r»wfimuladuerfusmefufurrantomnesoforesmei:con- 
trame  cogitant  maliim  thihi>dicentes: 

8  Res  nefaria  adh«eret  ei ,  &  ciuum  decubat,  non  amplius 
furget. 

9  Etiam  vir  pacis  meae,  in  quo  ccnridebam  ,  comedens  pa~ 
nem  meum,extulit  contra  me  calces. 

10  Sed  tu  Ichoua  miferere  mei ,  &  erige  irie :  Sc  rependam, 
fflis. 

li  Ex  hoc  noui  quod  acceptus  fum  tibi ,  quod  non  trium,-* 
pharitinimicus  deme^ 

1  •l  Ecce  me  in  integritate  mcfa  fufi entafti  me:  &  collocabis 
me  in  confpe<5tu  tu.o  rn  a^rernum. 

13  Benediclus  Iehoua  E)eus  Ifrael,  a  feculo  vfque  rn  fccu- 
ltfm,Amen&  Amen. 

PSAL.   X  L  I. 

Beatus  vir  qui  inteliigit,&c. 
;   Carm.gcn.ni. 
i  "TJ  Eatn*  ifte  qw  tnifertus  pmpem^ 
J3    Fert  rebm  in  duri-s  opem: 
Nec  arroganti  defficitfaftidio 

Proftratum  &  opprejfum  tnalis. 
Qjuem  rerefraUum  &penitm  abieBumyVcm 

O^jiij, 


148  P    S    A    L.      Ilt. 

Proftrauit,huncbenigna  furrigitmanin 
2,   Sic  quem  pcrifle  crediderunt, 

Saluum  rcducct  mortisipfo  cxlimine, 
Dabitquc  felix  vt  beatam 

Fruftrarus  hoftis  vota,vitam  tranilgat, 
3    /£griimquefulcietiacentem, 

Eiufque  obibit  omnc  ftratum  fedulus. 


Mihi  vna  fuit  hasc  vox  in  ore* 

Quum  mc  dolores  obfidcrcnt  vndique, 
En  me,Deus,reum  fatcntcm: 

At  tu  mifcllam  animam  benignus  rcfpices 
Haec  cgo.fed  hoftis  durus  adftans, 

Nunquam-ne  totus,inquit,hic  dekbitm? 


6  Si  forte  me  vifurus  adfit 

Verfutus  horum  perfldorum  quifpiam, 
Blandum  loquutus,corde  in  alto 

Cogit  vcncnum,quod  foris  mox  euomat, 


7  Tunctota  vcr6  mecaterua 

Lacerat  fufurras,  cun&aque  mala  machinas, 


8  Lethalis,aiunt,hunc  coar&ans 

Plaga  moriturum  afrlxit  ifti  leftulo. 


9  Sed&illerebusmihifecundis 

ComeSjfodaJifque  omnium  gratifflmus 

Men« 


*>    S    A    L.      XL  I.  2,4* 

AttolUt &  fo/abttur. 

2  Curafide/i  Domtnm  illum  muniet 

Et  eperic/is  eruet. 
Interque  viuosfoffiti  dabitfrui 
Vtta  beata  commodis. 

3  Artm  cubilt  quum  dolor  proftrauerity 

Opemferctque->&  /et~bu/um 
V^erfabit  :omnem  prorfm  agritudinem 
In  du/ce  vertet  gaudtum. 

4  Quum  me  do/oris  vis  acerbi  affiigereti 

Opem  popofci  te  Dem. , 
Anim<z  medere  faucU(dixi)fui 
Se/eris  pudendo  vulnere. 

5  Dira  irnp recatur  boftis,  ac  me  deuouei 

LdLtus  meis  incomrnodis. 
Quando  interibity  (incjuit)  &  cum  corpore 
Noxvna  nomenobruet? 

6  Siforte  quis  me  vtfit  borumycorporis 

Animique  morbis  anxiumy 
Vultu  do/oremfingitiacfusJ>iria 

Lato  trabit  depeElore: 
Forat  profetlm  conditum  in  prxcordijs 

Repente  virm  euomit. 

7  ln  mefufurrat  c/ancu/um  atque  obmurmurat 

Scelefta  confpiratio. 
C/am  machinantur f&My  in  exitium  meum 
Confilia  cuntta  conferunt: 

8  Secumejue  iatlant^ Mtfifa  certe  coelitm 

Nunc  dira  vis  ma/t  hunc  ligat: 
Proftratm  haret:/eSiu/o  affixm  iacet, 
NoUem  trahens  noutfsimam, 

9  Quin  &  foda/isy&  mihi  menfa&domo 

Comuntlmy&  cui  maxime 


i*o  *  r  s  a  i.     x  Liii 

Menf^queparticeps  amicus, 

Auerfus  ecce  calcibus  amicum  petit. 
10  Attu  mifertus,  meiacentem 

Attolle,digna  vt  his  rcpendam  prsemia< 


ii  Sed  plura  quorfum  ego,recepto 

Tui  iam  amoris  pignore  hoc  certiffimo^ 
Quod  improbidemefuperbos 

Nondum  triumphos,ceu  volcbant,egcrint? 
li  En  perflo  faluus,&  potente 

Perftabojdcxtra?  viribus  fultus  tua?> 
Tuum  ante  vultum  collocatum 
yfeterna  quem  cuflodias  in  fecula. 
tj  Deus  Ifraelis  6  benignc, 

Tibi  a?uum  in  omne  fit  perennis  gloria: 
Et  hasratas,ratasviciffim. 

Mihi  vfcjiie  &  vfcjue  perfici  preces  iube. 

L  I  B  E  R      S  E  C  r  N  D  V  S. 

Pftlmus  quadragefimm  fecundm,  (G$$$.[Av&YiTiKosi 
Dauidis. 
Argumentum  &  vfw. 

Prxbetnobishic  Pfalmui  fingulare  fideiexemplumcumeYimio  pie- 
tatis  ftudio  coniun&x.  Teftatur  enim  Dauid  cxul  &.non  mddd  digni- 
tatibusbonifque  omnibus  fpoliatus ,  fedetiam  vndiqU3que  abhofttbus 
crudeliffimis  ad  necem  qurefitus,fefe  tamenanimum  mmime  defponde- 
re.  Deinde  mhili  fe  facere  dicitcxterarum  rerum  tantam  iafturam.  prx 
hocvno  quodquum  antei  csteris  in  tabernacnlum  de  moie  protiaf- 
centibus  prxire  c6fueuiflet,cogeretur  adminicuiis  lihs  fidei  a  Dco  ynx- 

Eiufdem  Pfalmi  quadragefimi  fccundi 

Par.aphr.asis. 

i^/fd  triurnphandum  erttdiens  filus  Core* 

QV^emadmcdnm  ccruus  a  ^venaiortbus  diu  multtitmque  agitatus, 
^fontes  auidifiimc  glocitansrequirit:  ita  mtfer  ego  qut  ifii  tok 
annisperfequi  non  depmmtjtoto fettore  voaftror  ad  U  Veus. 

zvv 


P    S    A    L.      X  L  II.  X$t 

£idcbam>ad  hoftes  corferens  fefe  meos^ 
In  meferox  recalcitrat. 

10  At  tufaiutis  autor  &  cuftos  mea-, 

Benignus  m  me  reffice. 
Manum  iacenti  dafalutarem->hoftibui 
Parem  vt  rependam  gratiam. 

11  Tuifauorispignm  id  certifsimum 

Erit  mihi->&  conftanti<z 

In  me  tuendo>quhd  malis  Utm  mei* 

Hojiisferox  mngejliat. 

12,  Vires  recepit  corpus^innocentiam 

Seruamt  animm^dexterarn 

Tc  porrigente>cjhi  receperas  tuam 

Semper  tuendum  me  infidem. 

13  Agnofcat  orbisy  vmcum  &  colat  Deum^ 

Quem  aens  honorat  Ifaci: 
— -— — '     &  . 

Vnumque  laudetjcmporum  donec  vices 

Luces  &  vmbra  diuident. 


C^fcriptis  carere.Tntelligebat  enlm  vir  fan&iffirnus,  quarumuisquo- 
cunque  peruenifTet  Deum  prxfentem  haberet ,  &  tantum  in  cogniuone 
Dci  &  fui  ofricii  profeciflet  quantum  aliusnerr.o:  maximum  tamen  efle 
pubhcorum  facrerum  ccetuum  vfum,&  nemine  effe  qui  auditione  ver- 
bi  &  facramentis  non  egeat.  Hoc  igitur  animaduertant  imprimis  qui, 
quoniam  fibi  fatis  fapientes  videntur.conciones  facras  &  facramenta  vl- 
tro  negligunt:  ac multo  etiam  magis  qui  caducorum  bonorum  vfum 
redimunt  facriminifterii  iaclura,qui  denique  malunt  in  idoloiatrix  for- 
dibusiacere,quam  Ecclefix  accenferi. 

Eiufdem  Pfalmi  quadragefimi  fecundi 

Interpretatio. 

^id  triumphandum  erudiens  filijs  Core. 

1  C  fcut  Ceruus  glocitat  ad  fontes  aquaruna,;  ita  anima  mea 

«3  glocitat  ad  te,Dcus. 


Iffc  P    S    A    L.      X  L  I  I. 

ATe<r  enim  honores  amiJfos,aut  opes,aut coniugem,  cognatos <&  ami- 
cos  requirofed  tuipotiui^Detn^iui  typerennu  Fontt*,jiti&  deftde- 
rio  totm  contabefo.  Eheu  igitur,quando  tandem  mihi  miferrimo  dd- 
bitnr  vt  te  in  &de  ttta  confpiciam? 

Lacrymis  dies  ac  nocles  meipfum  pafco  ,  audiens  impios  is~ios  miht 
quafi  abs  tefim  defeYtus,  infultantei  &  quotidie,  mbifit  Detts  mettsy 
rogitantes. 

O  quam  vero  acerhdejr  mihifuperiorum  temporum  recordatio,cogi- 
tanti  <juam  olim folerem  ego  numerofimturbamdomumtuam  vfque 
deducere,  campts  ipfts  laudestuas  cdnentium  <&  tripudantiumfonitt* 
perfonantibm! 

Agedum  tamnn  animula ,  cur  es  ita  conjlernata ,  &  tantopere  tu- 
multuaru?expefia  dum  adueniat  Deusille  Liberator  tuut.  Nam  ille, 
Jat fcio,  facietvt  rmfum  in  eim  facrario  apparens  itlide  mea  libera- 
tionevratia*  a<ram. 

Sed  eheu  mi  Dcus ,  corports  &  anfmiviribm  projlratis  iaceo  de  te 
tamprocul  ahfente  cogitans ,  adlordanem  vfquefugatm  ,  <(gr  in  iTiii 
F-Fermon'u<&  Miz^am  montium  iugvt  delitefcens. 

Gurgesgurgitem  excipit,<&  quafiad  me  perdendum  compellat:tem- 
peTvatibm  tuis  horrihili  cumfonitu  quaji  diruptis ,  nuhium  canalibm 
in  nteum  caput prouolutisf& fluctibtts  femel  omnibus  ad  me  obruen- 
dum  effujis. 

^ibfit  tamen  vtanimum  desftondeam.  Nam  certe  Iehoua  inter- 
diuqutdim  mihiprofua  bonitateprofpiciet ,  nofiu  verbprxbebit  mi- 
hi  cu)iendarum  Ipfius  laudum  argumentum.  Denique  nunquam  de- 
fviam  ,  Deum,  vit£  vtique  me£  njnicum  Autorem  ac  Conferuatorem 
precari. 

Dicam,  inqnam,  Deo,  cuins  vnius pr&fidio  innitor ,  Tene  'vero  mel 
immemorem  ejje  ,  & pati  vt  ab  hofte  oppreffus  infqualore  <&  mcerore 
pcrpetito  iaceam? 

Alene  nunqttam  rejfiicies  non  eorum  qutbus  iniquijsimefumjpolia- 
tus  iaflura  commotum.fed  impus  illis  hoTlium  meorum  voctbus  ad  of- 
fiunt  -vfjue  mednllas  transfojfum ,  quum  illosfnbtnde  per  ludibrium 
audio,P'l>ifit  tlle  Deus  meus,rogitantes. 

Agedum  igttur  animula,cnr  ita  es  conjhernata,  (<?  cur  tantopeve  tu- 
multuaris?  Expetta  potius  dum  adueniat  Deus.  Dabit  enimtlle  rur- 
futn  vtlibsratus  eigrattas  aram.  Sic  ille  me  ttberans  vultum  meuni 
exhiUtabitallcitiqH  am3Detts  meus  ejh. 

!dem 


P    J    A    I.     X  L  I  I.  m 

%  SititanimameaadDeum  viuum.  Ah  quando  ingrediar, 
yt  appaream  coram  facie  Dei? 


3  Sunt  mihi  Iacryma?  meae  panis  die  ac  nodte ,  dum  dicitur 
mihi  quotidie,Vbi  eft  Deus  tuus: 

4  Ha*cdum  reconjor,  effundo  intrameanimam  meam. 
Nam  tranlibam  olim  cum  turba ,  deducens  vftjue  ad  domurn 
Dei ,  cum  voce  exultationis  &  laudis  multitudincm  tnpu- 
«Jiantem. 

5  Quid  confternata  es  anima  mea,&  tumultuaris  intra  me? 
expeclaeum  ,  namadhuc  eius  celebrabo  liberationes  ab  eo 
profedtis. 

6  Deus  mi  anima  mea  intra  me  deiecta  eft  ,  quoniam  re- 
cordor  tui  a  terra  Iordanis,  &  Hermonim,  ^  a  monte  Mi- 
2ar. 

7  AbylTus  abylTum  aduocat:  ad  vocem  canalium  tuorum 
omnes  inundationes  tua;&  fluctus  tui  fuper  me  tranfiue- 
xunt. 

8  Inrerdiu  mandabit  Ieho.ua  bpnitatem  fuam,  &  node  ea^ 
ticum  eius  erit  mecum.Oratio  fietad  Deum  vitxmeae. 


9  Dicam  Deo  Rup»  mea?:Quare  oblitus  es  mei?Quare  pul 
latus  incedo  in  opprefllone  hoftis-? 

io  Occiiio  efi  in  oflibus  meis,  dum  me  probro  afRciunt  ini- 
iruci  mei,dicentes  mihi  quotidie,Vbi  eft  Deus  tuurf 


ii  Quid  confternataes  anima  mea,&  cur  tumulruaris  intra 
rae? expefta  Deum:  quia  adhuc  eum  celebrabo.  Hic  ejh Sa^is 
vultus  mei,&  Deus  meus. 


*Pf  r  s  a  t.    x  l  r  i. 

Idem  Pfalmus  quadragefimus  fecundus ,  tricolos  triJtro- 
phosrPrimusveiiuseft  Dadylicus  tetrameter  Alcma- 
nius  acataleclicus. 


vv     — 


Secundusjambicus  trimeter  acatalecticus. 
Tercius,Adonius. 

-  ui/       — 

1  /~\  Valisodoraagitatacanum  vi, 
V^J^luenta  quarrens  algida,  omne  per  nemus 

Ceruaremugit: 
Toto  talis  pe&ore  anhelans, 
Clamorc  tc  magno,Deus,Deus,Deus 

Viue,requiro. 

2  Ah,Bone,quando,quandofercnos 
Stanti  antc  vultus  dabitur  illas  ad  ficras 

Vefcicraras? 
j    Sunt  mihi  lucc,&  funt  mihi  node 
Cibusdolorcs,&  madcntibusgcnis 

Riuus  inundat: 
Quando  feroces  vfque  cachinnant, 
Et  vbi  i(tud,aiunt,delitefcit  quod  rnifer 
Numenadoras? 
4  Hecdum  egomcefta  mcntercuoluo 
Choris  vt  olim  cantibiifcjuc  plurimis 

Dux  cgojturmis, 
ALdis  adibam  Iimina  facra*, 
Cor  intus,eheu,deftitutum  viribus 
Liquituromne. 
;   Anxiacur  tot,vxh,mcacuris 
Me  mifcrum  animula  tam  inquieto  diflrahis 

Vfquetumultu? 
Ne  dubita,en  adcrit  tibi  praefto: 
Huncfortis  expecta,falute  quem  colas 

.  Grata 


P    S    A    L.      X  L  I  I.  xtf 

GEORGII     BVCHANANI    PAr 

R  APHRASIS     IN     SE  C*V  N  D  V  M  . 

librum  Pfalmorum. 

P  S  A  L.      XLII. 

Qyemadmodum  cjefiderat  ceruus,&c, 
Carm.gen.xni. 
I  "fjvT On ceruttsfiuuiosfic auet algidosy 
xN  (Cerutts  turba  canum  qwem  premit) vt  ptd 
Cordefilerio  carpitur  anxio* 
Rerum  conditor  optime. 


%  Httc  me  raptat  amor  dufcis, &  impotens 
Ardorferre  rnorat,  O  niueum  diem 
Qm  templo  redttcem  meflatuet  tucl 
O  lucis  ittbar  aureuml 

5    Ieiftnus  lacrjmispro  dapefe  dolor 
Pzfcit->turba  mcis  obuia  dum  malis 
Iiludens  ragah  Heus  ifle-tuus  Dem 
Cur  nunc  defierit  exulem? 

4  At  rurfits  bonitat  quum  fitbijt  tua> 
Et  menti  auxiiij  certafides  tuit 
Illuxit  trepida,  tempo  ris  iliius 

Ade  confiolo  r  imagine: 
Fefiis  quumpopulus  mereducem  chorisy 
Faufltfique  excipiet  vocibus>&  Dei 
Pompa  cum  celebri^me comitabitur 

Augufta  adpenetralia, 

5  Cur  mefiolicitis,  teque  doloribus 
IMensdgra exanimasfpone  metum^acDeQ. 
XV  da:quopatri&  vindice  redditttsy 


ttf  V    S    A    L.      X  L  II. 

Grata  recepta. 

6  Ipfc  tuimemor,ecce,Deusmi, 

Iam  colliquefco  ab  Iordane  atque  montiu,m 
Rupibuscxul. 

7  Truditur  ecce  procella  procellis, 
Et  igneirauca  rutilo  fimul  tonanfc 

i€rhcrenimbi: 
Ecce  nrente  tui  impete  flu&us 
Rapidique  rapido  fluminis  feror  mifer 

Vorticemerfus. 

8  Sed  ramen  aurea  me  tua  rurfum 
Splendore  Jux  reficiet,omnes  imperans 

Ponerelu&us. 
Qiiin  dabisipfis  noctibus  olim 
Vt  tc,Drus>falutis  Au&orem  meas 
Carminedicairr. 
o  Ahmea,mi  Deus,obfecro,Rupcs, 
Cur  me  impio  fic  prorfus  immemor  mci 
Subiicis  hofti? 
io  Vulneror  ipfis  ecce  medullis, 

Quum  meproteruusiftemagnaficrogat 

Vocecachinnans: 
Vah  tuus  crgo  nunc  Deus  ifie 
Vbi  delitcfcitjtam  fonora  negligens 
Voce  precantem? 
V  Anxia  cur  tot,va?h,mea  curis 

Me  miferum  animula  tam  inquieto  diftrahis 

V^quc  tumultu? 
Confidas  modo.mam  Deus  hic  eft 
Tuus,beata  quem  falute  mox  colcs 
Grata  recepta. 

Pfalmw  qnadrageftTfjm  iettis$i%it/K.^mU% 
Dauidis. 


P     S    A    L.      XHI,  2,57 

Grates  fisfes  adhuc  agam. 

6  H<tc  mentern  recreat  ffes^  licet  auits 
Iordanis  lateamfihibm>>  Herrnoni 
Exwldura  licetfaxa  perambulem% 

Solts  hosfita  belluis. 

7  QjfjWjti*  agmmibm  rne  mala  denfim 
Omni  expartepremant^  qiiam  fuper  horridos 
Jilontes  grandofonat,  cjitam  mafe  verberat 

Raucts  littorafiutltbus : 

8  TTu  fi  me  p/acido  lumine  viderisr 
Cedent  tnftitia  nubila:tetricas 
Moeroris  tenehras  difcutiet  mihi 

Lucis  dulce  tubar  tu&. 
Laudes  interea  non  mihi  nox  tuasy 

9  Non  cur&  impedient.  0  columen  mstsm*. 

(Dicam)orccrtafalm<)ludibriiim  ftns. 
Curmedeferts  hoftibvu? 

10  Dirumpor^tacitis  afiuat  ignibus 
Peclm,turba  meis  impta  dum  malit 
Infuhans  rogat.Heus  ifte  tuus  Deus 

'       Cur  nunc  deferit  exulemi 


XI  Cur  mefullicitis  t-Ique  dolortbus 

JWens  dgra  examma4?pone  metum^acD&^ 
Teda:  cjuopatrit  vindjceredditus* 
Qrates  Utus  adfyuc  agam» 


i^  T    s    A    I.       X  L  II  I* 

Argnmentiim  &  vfus, 
\{k  Pidlnius  cfl:  vehit  appendix  fuperioris,preces  repetcns  quibus  ft* 
fe  petu  Kcrlclix  reftitui. 

Eiufdem  Pfalmi  quadragcfimi  tertij 
Paraphrasis/ 

ASfere  iit4  ?neu,Dew,  ty  iufi£  caufe  me&patrocinatus,  eripe  mt 
iiihumana.  ijh  multitudini,&  hatnini  fcandtdcnto  actmprobo. 
j\'am  luo  vnimrobore  nitor  miDeus.Qujre  tu  me,qu&foyrepelUi>& 
mocfium  incedere  paterts  ab  hofiibws  oppr^um? 

Iube>ro£o,mihi  faaorem  <&  veritatem  tuam  illucefcereyquxme  apud 
fauilum  tlUim  montem  &  tabcrnacnla  tuafifiant. 

lh< \Dciti,ad altare  tuttm progrejfus^Utitiam  meam  vocz  tefiabor^* 
te, OtudyDew mi,ctthara  qucque  pradicabo. 

Qunrfmn  confiernata  es  anima,  &  tautoperc  tumultuarn  ?  Expecla 
.'■  uturum  cnim  efi  vt  rurfnm  eius  iaudcsprjtdicem.  Htc  enim 
tfiDeui  tlle  tnetts  qm  me  rurfum  liberans  exhilarabtt. 

iJem  Pfalmus  quadragcfimus  tcrtius ,  monocolos,  vt  dc- 
cimus  tertius. 

i       A    H  meDcusmi  vindica, 

^/j^lultxquelitis  Arbitcrs 

Iftis  cruentis  gentibus 

Hofhque  vcrfutifsimo,  k 

M  .;'ifquc  cuncftis  dedito 

Mc  prarpotcnter  eripc. 
z        En  totusabsTependco, 

Cur  ergo  me  (icabiicis? 

Cruvlclibuspcrtcrritum 

Cur  huiusimprobi  minis 

Mc  tam  diu  vultu  fmis 

Ob  imbularc  paliido? 
2       Fac  ilia  iux  vt  emicct, 

Etiunda  lucivcritas, 

Qu  e  mc  vagantcm  dirigant, 

Itercjuc  pandant  c&litus? 

Tuo 


PSAL.      XLIII.  2.J9 


Eiufdem  Pfalmi  quadragefimi  tertij 

Inter.  pretatio. 
X     A   Sfere  me,Dem,  &  difcepta  ljtem  meam  :  a  gente  cru- 

./jLdcli  i  viro  fraudulento  &  improbo  eripe  mc. 

x  Nam  tu  es  Deus  robpris  mei :  quare  me  repulilti ,  cjuare 
trifris  incedo  in  oppreiTione  hoftis? 

3  Mittc  lucem  tuam  &  veritatem  tuam  :  ipfanne  dirigant 
fk  adducantme  ad  montem  fanclum  tuum,  &  ad  tabernacii- 
Ja  tua. 

5  Tunc  ingtedi2r  ad  altare  Dei ,  ad  peum  tatitias  exulta- 
tionis  mea:,oi  celebrabo  te  in  citliaraDeus,Deus  mi. 

6  Cur  confternata  es  an:ma mearcur  tumultuari^  intra  me? 
Spera  m  Deo  ,  nam  adhuc  eum  ceiebrabo.  Hic  cft  Sslus  vul- 
tusmei,&Deusmeus. 

p    s    a   l.     x  L  II  i. 

ludica  me  Deus,&  difcerne  caufam  mcarn,&c. 
Carm.gen.xi. 


I  X  ~T  Index  efto  tnihi  Deus^ 

y    Etpatrocinio  protege  me  tuoy 
Opprejfumfce/ere  impio: 
Etfraudum  laqueosfrange  nefarios* 


2    V^itA  o  p  rafidiu  mme&y 

Cur  meprtfidio  deftituis  tuol 

Cu r  lu tiu  vagoro bfitm , 
DumftiU&furtat  vito  tyrannidis? 


3        Profer  lumen  opis  tu#: 

Montempande  viam  cjmferatad  t  uum.- 

Montem,quawproprie  domum 

R.ii. 


163  ?    $    A    L..     ILIIII. 

Tuo  facratum  Mumini, 
Adufque  montis  vcrticem. 

4  Sacristuisalcaribus 

Tunc  ncmpe  praefens  perfi  uar, 
Meique  Fontcm  gaudij 
Tepraedicabogarrulis 
(Non  abfque  laetis  faltibus) 
Dcus,Deus  mi,nabliis. 

5  Curmaccras  tecorculum? 
Cur  trillc  flc  cxasftuas? 
VniDeoconridito, 
Nam(crcdc)tcmpus  imminet, 
Quo  rurfus  hunc  habebinms, 
Cantabimilfque  Vindiccm. 

Pfidmus  quAdragefimtts  quartHs>ivKrtKO£X 

Coritarum. 

Arqumentum  &  vfus, 

Efthicqiio^uePfalmusiUWpftdlamentationumtriftiffimaruplc- 
nusicuius  autor  non  fuiiVe  Dauida  plerifqueexiftimatur,quoniiad  eiuj 
tf  mpora  non  videantur  ift*  querelx  congruere.Uaque  aln  ad  aliud  te- 
pus  referunt  Fgo  quod  hic  refertur  verfu  i3.Sc  deinccps ,  pnto  niultci 
rninus  conucmre  vllis  teporibus  qux  Dauidem  &  huius  popuh  ftragCS 
funtconfecuta.Exiftimo  igiturpotius  aCoritisfcriptum  acdecantatum 
fuille  ik  qmdein  ns  teniponbus,  qux  inter  Saulis  morte  &  Dauidis  vn- 
ftionem  m  Hebrone  intercefterunt.Tunc  enim  vi&onbiis  Phibftaris,  dc 
nmh  exorto  belIo,quanins  moderatifttme  fcfc  gerete  Djuidc,res  Ifrae- 
litarum  valda  fccifasfuifle  conftat,  8c  optiuos  hmc  &  indemultosab- 
du&os  6c  dmen  litos  duhium  non  eft:nec  tamcn  memmit  hiftoria  quic- 
quam  tunc  hiiiie  in  rehgione  mutatu.Hmus  vero  tcmporis  circunitan- 
tu  mir.ficc  commendat  Dauidis  fidem,&  anirnum  de  Itabihendo  regno 
Dei  non  de  feft  proprte  cogitanris,  &  toti  Ecclcfix  preces  iftas  di&atis: 
Ad  rem  autemipfam  qudd  jitinet,docetnoshicPfdimus,quodn<Mlt  in 


Eiufdem  Pfalmi  quadragcfimi  quarti 

Pakaphrasis. 

REuocut  mbis  in  memoriam  prtfens  miferrimus  flatus  yo  Deus, 
fuperiora  iUa  tempora  de  quibus  amaioribut  noflns  audiui- 
mus.Xanarht  cnim  illi  nobis  quot  quantaqi  ohm  nofld  eaufigefferis. 
Tcvidelicet  tua  iffius  manu fofdos>a  auibushxcregiotenebatur.t 

exfuliffe, 


P    $    A    t.      3t  L  II  II.  2.51 

Maiefiate  tui  numinU  incolis. 

ki       Atquearam  adueniamadtmmy 
Acte^Utitidt  materiam  me&. 

Et  grata  cithara  ttbi 
Grates  i&tm  aaam  conditor  oftime',  • 


5       Cur  mmes  anime  anxiey 
Acmefollicito  fetlore  maceras? 
Omnemfonemetum>acDeo 
Curam  crede  tuirfuem  fuper athera 

Cantufoffyes  adhucferam 
QuymfaluuspatrU  reddaramabiH, 


^primis  oportet-.cruce  videlicetcu  Cbrifti crucifixi  doftriha  coh~- 
rere,no  ad  huius  duntaxat  aut  illius,  fed  ad  totius  quoqtie  Ecclefix  cqJ: 
porisprobatione,ficucabApofto'o  Ro.8.tf.huius  Pfalmi  v.tj.citatur.Et 
fi  igitur  pati  pro  iuftitia  tik^oiov  eft  noftra:  cu  filioDei  ov/u,u«/j<£&W«>c> 
de  qua  lubet  nos  Chriftus  exultare:tamen  quum  ferrei  non  fimus,&  ide 
ros  iubeat  priuatis  fratrum  affli&ionibus ,  ac  multo  magis  publicis  Ec- 
ciefiarum  cladibus  cx^We^fv  •  oportet  noftram  fidem  tuhc  maxime  ad 
precandum  accendi,effufis  in  Parrisfinum  gemitibus:  cuius  precationis 
exemplar  pulcerrimu  nobis  hic  Pfalmus  fuppeditat. Aliud  enim  eft  Deo 
tanquam  iniufto  &  fallaci  obmurmurare ,  ficut  ii  qui  commodoru  fuo- 
rumcaufapromiffionesdiuinas  vtcunque  ample&untur,  quamfacere 
quod  hic  fjcit  non  vnus  quifpiam  fed  tot3  Ecclefia ,  prxterita  beneficia 
Dei  agnofcens  ac  pra:dicans:vcmutatis  inferionbusrebus>Deum  tamen 
fui  femper  firmlem  fore  ftatuamus:&  tum  de  hoftium  acerbitate,tum  dfi 
ifta  viciffirudine  fic  queramur,  vt  in  fide  perftantes ,  occafionem  eo  a$> 
dentius  precandi  indc  arripiamus. 

Eiufliem  Pfalmi  quadragefimi  quarti 

InterpretatIo. 
$  T"\lEus  auribus  noftris  audiuimus ,  patres  neftri  narra~ 
i^/uerunt  nobis  cjuid  feceris  diebus  ipforum  ,  diebus 
prifcis. 
x  Tu  manu  tua  expulifti  gentes,  &  plantafti  eos :  contriui~ 

R.iij. 


15L  P    S    A    l.      X  L  I  II  I. 

expulijje,vt  eoshic  plantares,ac  deinceps  etiam  fiqui  ex  illls gentibm 
fnpererant,  attriutjje ,  <vt  longelatequefiirps  illa  maiorum  noTirorum 
ramos  dtjfttnderet. 

Nam  certe  non  erat  curhwnt  terrz  adeptionemfuts  armn  acceptam 
fcrrent ,  aut  cur  exifiimarent  fefe  fuo  robore  totpotentifiimiipopulis 
refiitijfe.  Immo  tota  h&c  lam  tua  efi ,  qui  nos,quiajic  tilnprofola  tua 
benignitate  •vifttm  eTi  ,  brachio  tuo  &  exerta  dcxtera,  tuiqne  ■vultus 
Jplendore  corroborafit. 

Neqne  hic  tua  benio-mtas  fubTiitit :  (iqmdem  nos  poflea  regcre  non 
defiitijh:quvdi>tinam ftcut  omnia  tibi  imperanti parent  fic pergas nos 
liberare. 

Nos  olim  certe  aduerftrios  nofiros  propulfabamus :  neque  nos  qnif- 
quam  adortus  efi,quem  innocato  Nomine  tuo  non  repulerimus. 

Etenim  neque  arcu  nostrofreti,  neque  gladi»  ,fumus  tot  itifrorias 
confequuti. 

Sed  tu  ipfenos  ab  hofiibus  nofiris  liberafii,&  eos  pudefccifii. 

Et  nos  quotidie  te  Deuspropterea  laudamtis ,  (y  h&c  immenfa  tna 
leneficia  pr&dicamus. 

u4tenim  Deus,quxnamh<c  efi  rerum  •viciftitudo  &  repentina  rnu- 
tatio?  Nunc  enim  nos  repulifii,  quinos  tueiarU :  nunc pudefecifiinos, 
qui prius  hoftes  tonominia  opplebas :  nunc  deferts  nos,qui  antea  copits 
nofimprtibat. 

Inde  fafitim  efi  •vt  qui  toties  fngientcm  hofiem  fumus,te  Duce,per- 
fecuti,ter<*a perfequentibus  dederimus,&  eornm  pr&d&  ac  libidinifue- 
rimns  expofiti. 

Pr.tbes  noi  igitttr  illn  haud  fecus  quam  oues  deuorandos ,  &  nos  in 
feruitutem  traflos  ifii  interfe  difpertiuntur. 

Sic  populum  illurn  tuum  ■viltfimo pretio ,  ^7*  abfijue  licitatione  cm- 
ptoribus  addiflum  venundedifii. 

Sic  vicinisnofirisoccafionem  mbis  infultandiprxbuifii:ita  njtundi- 
tjuaque  nihtl  pr£terludibria  <&  contumelias  eorttm  populorumau- 
diamus,  qui  nos  circunfiant. 

Sumus  deniqne  cunflisfabula,  <&  a prophanis populis  caputper  lu- 
dibrium  agitantibus  deridemur. 

Neque  id  fmel  accidit,  fed  mtllus  dies  prstterit ,quo  non  ifia  cemen- 
tes  vix  oculos pudorefufjufoi  attollamus. 

flinc  quidem  ingemtnatts  opprobrus  &  conuitus  inde  vero  hofiibus 
fsuifiimis  nobts  imminenttbus. 

Et  tamen  tot  tantifque  calamitatibus  perculfi,non  fumtts  tui  imme- 
mores,neque  tuo  nobifcum  initofosderi  renuntiauimus. 

uimorem 


P     S     A     L.       X  L  IIII.  $6$ 

fti  populos  &  propagafti  eos. 

3  Nec  enim  gladio  fuo  adepti  fimtt.crram,ncque  brachium, 
ipforum  eos  feruauit :  fcd  dextera  tua  &  brachiuni  tuum  & 
lumen  vultus  tui.quia  beneuolus  fuifti  erganos. 

4  Tu  ipfe  Rex  meus  es  Deus,praecipe  falutes  Iacob. 


j  Perteaduerfarios  noftros  cornu  petebamusmomine  tup 
freti  conculcabamus  infurgentes  contra  n.os. 

6  Non  enim  in  arcu  meo  fperaui,  nec  glaciius  meus  feruauit 
me. 

7  Gerte  feruafti  nos  ab  hoftibus  noftris :  &  ofores  noftroc: 
pudefecifti. 

.  8  Itaque  Dcumlaudamus  cjuotidie:  &  Nomen  tuum  perp.e- 
tuocelebramus. 

9  At  nunc  repulifti  &  ignominiaafFeciftinos:necegrede- 
jis  cum  exercitibus  noftris, 


ig  Conuertifti  nos  retroffum  ab  afHigeute:&  ofores  noftr» 
Siripuerunt  nos  fibi. 

ii  Prasbes  nos  UUs  cibum  tanquam  oues,&  inter  gentes  dif- 
perfiftinos. 

ii  Vendidifti  populum  tuum  ,  nec  inde  creuerimt  tibi  opes, 
neque  audtioni  addixifti  pretia  eorum. 
.  13  Pofmfti  nos  opprobriuvicinisnoftris4udibrium&  fub- 
fannationem  hisqui  circum  nos  funr. 

.  14  Pofuifti  nos  prouerbium  inter  gentes,agitationem  capi- 
tisinter  populor. 

I J5  Quotidie  opprobriunt  meumcoram  me  efi:5c  opprobri;! 
vultus  mei  obtegit  me. 

16  Propter  exprobantes  &  conuitiantes ,  propteraduerfa- 
riosvindiclaeauidos. 

17  Totum  hoc  cuenit  nobis:  &  tamen  non  obliti  fumus  tu>, 
nec  perHde  egimus  in  fcedere  tuo^ 

Itfiif, 


1(54  9    S    A    L.XLIIII. 

^Amortm  <&  Jlutli-m  tui  alio  non  tranftulimia:  nequc  m$  'vlla  vis  k 
culttt  quem  nobis  pr£jlripfifti,abduxit. 

Qujnun  velut  i  n  deferta  dratombws  oppleta  nos  abiecerisy  &  quaft 
ipfi  imrtt*  vmbra  abrueru. 

Quodfifef  res aliter  habet,&  tuitfominis  obliti,Dens  nofter,pere- 
vrino  &  fttlitto  cuipiam  numim iftpplices  futjfc  deprehendtmur: 

7  «  Dests  qui  penetrali.i  ipflxs cordis  intueris,  age^  htUtts  fceleris  rX- 
tionem  a  nobis  repofcito. 

Ttta  rritur  •vnitts  caufa  quotidie  c&dimnr,  ncc  alio  locofumns  quam 
oues  a  lanijs  mdclationi  deftinat*. 

s4geyigitur,Doniine,excitare  tandem  :  <&  qttinam  faShitn  diccmtu 
•vtin  tuorum  tanta  caitrnitate  qnafi fomno  fepultus  videare  ?  exper- 
<?ifcere,inquam,necjue  nos  perpetno  repelle. 

Tene  verofaciem  a  nobis  qut  tuifumtts ,  anerUre  ?  tene  noftrx  huius 
miferix  &  opprefionisrationern non  nabere? 

Humt profeflu projhrati  fitmttspondere  calarnitattl  opprefi,fy pronl 
terrx  adkeremus  afjixi. 

Prodi  tgititr  nobisopem  laturus ,  gr pro  mifericordiafingulan  tu4 
nos  redtme. 


Iik-m  Pfalmus  cjuadragefimus  quartus  monocolos, 
vt  oct.iuus. 


'ES 


Tfama  ,  &  noitiisaudiuimusauribusoiim 
larrantes atauos  fcclis patrata  vctuftis, 


2  Ipfc  tua  quum  tot  populos,fortifsimc,dextra 
Protereres,quoru  dcinceps  vrbefque  folumque 
Donafti  patribus,vcnturiTqiie  ordinc  natis. 

3  Nam  fua  non  illis  pcperere  hanc  arma  quietcm, 
Ncc  fua  tam  muhis  cxemit  dcxtra  pcriclis: 

Scd  tua,  fumrne  Deus,  vis,&  manus  vna,tuique 
Ccelitus  aiTuIgcns  radiantis  gratia  vuhus. 

4  Sic  tibi'ncpc,Dcus,placuit, T er-maximc,proIe 
(Atque  vtinam  femper  placeat)fcruare  Iacobi. 

5  Te 


v     S    A    t.      XIIIIL  Ztff 

iS  Non  dcflexit  retro  cor  noftrum  :  nccdedinauir  grefTiis 
aofter  afemrtatua. 

*y  Licet  cotriueris  nosin  ioco  draconum;  &  operueris  nOs 
vmbra  mortis, 

io  Si  obliti  funms  Nome  Dei  noftri:&  expandimus  manus 
noftras  ad  Deum  alienum: 

2,1  Nonue  Deasrcquirethoc?naraipfe  nouit  arcana  coi- 
«lis. 

11  Certe  propter  Te  occidimur  quotidie:  acftimati  fumus 
tanquam  oues  mactationi  deftioatae. 

z$  Excttai  e:quare  obdormis  Domine  ?  exp;'rgifcere,n-e re- 
peiias  nos  pcrpetuo. 

*4  Quarefaciem  tuam  abfcondis ,  oblinifceris  ami&ioms 
noftre  &  oppreilionis  noftrafc? 

2.$  Namincuruataeft  vfqueadpuluerem  animanoftra:^- 
Juefir  tcrtx  venternofter: 

$.6  Surge  ad  auxilium  ferenium  nobis ,  &  redime  nospi©^ 
pter  mifcricordiam  tuam. 

P  S  A  L.    XLIIII, 

Deus  auribus  noftrisaudiuimus. 
Carm.gcn.ii  i. 
iT7  Etufta  ad  auresfama  noftras  atluUt^ 
V        Serifquepatrespofteris 
Stupendafatta  tradidere  a  te  Dem 
.    Patrata  p riftisfaculis : 

2  Etiminatis  quum  prophams  gentibmT 

Et  tncoliiprioribus, 
Horum  taborefmEiibufjue  perfrui 
Noftris  dedifti  patrifots. 

3  Certe  nec  armis  lucidi^  nec  virilm 

Dcbemns  has  vieloria*: 
Sed  nos  fauoris  aura  mollts  &  tu* 
Protextt  indulgentta* 

4  Ergo  falutis  autor  vnice  *  Dejus^ 

AdesfijsfaiHttfer. 


r*6  P    S    A    L.      XL  IIII.   . 

5    Tc  duce  terribilcs  cornu  detrufimus  olimi 
Et  pede  proftratos  vltro  ealcauimus  hoftes. 


6  Non  etenim  ha?c  arcus,  no  enlis  gloria  noftrh 

7  Quin  tu  nos  vnus  fcruafti,terga  coadfcis 
Infami  prxbcre  fuga,quos  ante  fuperbis 
Vidimus  infeftos  animis  nos  tcndere  contra. 

8  Et  nos  iftorum  memores Deus  optime,grate£ 
Ecce  tibi  grato  afsidue  perfoluimus  ore: 

9  At  tu  nos  oblitus  abes,probrifque  relinquis 
Expofitos,  neque  nunc  noftra  anteis  agmini 

Duclor: 

io  Terga  damus  vict  ixalcatos  diripit  hofti  s: 

ii,  12  Quinetia  vorat  vt  pecudesitotoq.  vagamurj 
Pro  nihilo  addi&i  dominis  emptoribus,orbe. 


15  Infultant  miferis  vicini  hincinde  procaces, 
i^Etprobra  ingeminantpopulis,fumusvndiquie 
cun<5tis 
Fabula,non  capitis  motus,non  castera  defunt 

15  Fa&a  palam  nobis  ludibria:tollere  vultus 

16  Ipfe  pudor  prohibet :  probris  circufonat  aether 


PSAL.         XLIIIX.  S6'7 

5    Te  dante  vires,hofiium ferociam 
Tam facilc  profligabimus, 
Taurus  mtnact  quam  iacit  cornupilas\ 

Stipulauefafces  arid<e. 
Superba  regum  colla  crajfo  in  pulucre 
Proflraia  conculcabimm. 
C   Non a rcm  tftam lethife rfiduciam'% 

Non  mucrofquw  tngerit: 
7   Tu  nos  ab  hofiefubtrahes,fiernesfoU 

Infenfa  nobis  agmina. 
S   Non  ergofemper  iure  te  cantabtmtu 
Noftr&falutis  vindtcem? 
jlcdonecorbis  aftravoluet  ignea^ 
Te  profequemur  laudibws 

9  Atnuncreltllos  obitckferocium  . 

Imuri<z  nos  hoftium-, 
Necprodisante  noftra  duElor  agmina 
Oualisfolebas  antea. 

10  Hofti  tmminenti  terga  cogis  vertere9 

Prizd&quedaspremcntibm. 

11  Pecm  vt  macello  deftinata  exvonimur 

C&dentium  hbidtni. 
Omnefque  terras  barbararum  gentiurn 
Errore  complemm  vago. 

12  Vanum  dedifti nospalam>nec  auBio 

Te  ditiorem  reddidit. 
ij  Vicina  noftris  oppida  infultant  maHs9 

14  Cladefqne  rtdent.fabula 
Surnusprophanis  nationibm9capui 

Motant,labellaexporrigunt: 

15  Oculis  oberrat  vfi/ue  contumelia9 

Pudorque  vultus  inficit: 

16  Dum  voceacerbaimurias  exasjerats 


fces  P    S   A  L     XLIIII. 

Afsidue,&  faeui  truculentis  vocibus  hoftis. 
17  Sors  noftra  hex  igitur:fed  enim  te  mete repofti! 
y£ternumquetuumfcedus  feruauimus  alta: 


18  Et  ftetit  hic  coftas  animus,iuflu  vfque  fequutus 

19  Seperitenfeuos  quaqua  immanefque  dracones 
Et  tenebras  inter  mortis  verfemur  opacas. 


20  ttec  fi  falfa,tuique  obliti  Numinis,vllas 
Oremanuueprecesfalfisprofudimusvllis 


21  Numinibus,Deus  6  penetralia  pe&oris  imi 
Cui  fecreta  patcnt,periurum  vlcifcere pe&us* 

22  Te  propter  populi,fann'que  odere  tyranni: 
Vno  mille  die  fubeunda?  deniquemortes, 
Lanius  vt  placidas  fueuit  iugulare  bidentes# 

23  Ah  Deus  euigila,Deus  expcrgifcere  tandem, 

24Quorfum  etenim  fomnos:quorfu  miferofque 

inopefque. 
25  Vultu  defpicias  auerfo?ah  Optime  rerum, 
Deie&os  animis,  proftratos  corpore  toto, 


:6  Ipfique  affixos  terra?,&  te  voce  vocantes, 

Exu: 


V    S    A    L  .     X  L  1  1 1  r,  *$, 

Minafque  towat  adiicit 

I  j  Hoftts  proteruus.Obrutt  tot  cladibus^ 

Tot  vndequaque  inftantibus : 
Tamen  nec  vnquam  eft  antmus  oblitus  tui^ 
Tecumque  paBifoederis. 
I?  Sefenec  vllis  territuspericu/is 

Auertit  autflexit  via 
$2  Retlapes.-etftpenitus  abieSii  interim 
Abs  tedicet  draconibus 
Immitioris  gentis  addifli  iugo% 

Feramus  vmbram  ergaftuli: 
Etferuitutem  lugeamus>  &  necem. 
Vit&precemurt&dio. 
io  Iniqua  meritisfttuis  obliuia 
Offuderintfe  menttbus 
NoftrisimanufvefupplicesprQtendimHfi 
Dijs  tmpiarum  gentium^ 

II  Idte  lateret^abdttat  quipetloris 

Prorfus  latebrai  inffttcis? 
11  Tepropter,odio  c&teris popults  fumus^ 

Et  inftar  ouium  c&dimur. 
In  tefauoris  pendimus  pcena6:tui 

Amoris  odta  nospremunt. 
11  Exurge->fimilem  fomnolentU  moram 

Salutis  auBorcorripe. 
zq.  Curora  condisyimmemorque  negligis 

Tuos  malisin  vltimist 
25  Afflicius  animus-i&  malis  pr<zfentibus 

Laffusfuturis  anxius, 
Succumbit  oneri.ftrata  tabefcunt  humi 

Defe&a  membra  viribus. 
16  Exurge genitor,  &  vigore  corporis 

Animique  cajfosfubteua  s 


i?G  f    S    A    L.      Jt  L  V. 

Exurgens  Vindex  audi,&  feruato  benignus,. 

Pfalmus  qHadragcfimus  ejmntHSyMcLKlmky 
Coritarum. 
Argurnentum  &  vfus. 

TotushicPfalmus  merc  eftallegoricns  &-eiufderaprorfusargume&i 
atque  Canticum  cantxorii  :  neque  ris  aflent.n  poffum  qui  'th^uMixtov 
efle  putant,  id  efr,nuptiale  carmen  Solomoms  &  filiac  Pharaoms.  Prae- 
terquam  enim  quodinfcriptio  Hebraica  id  nou  prxtermifliira  fucrata 
video  matrimoniuinillud  diferte  ,  &  merito  qmdem ,  damnari  a  ^piritu 
fan&o,i.Reg.n  vt  pcrabfurdum  nuhi  videatur  id  exifumare  riiiffe  tan- 
txtci  typtini.  Dcfcribitctr  autem  in  eodiuinilfime  fpirirualisilla  copu- 
latio  Chrifti  &  Ecclefix,  allegori  i  a  matrimoniis  communibus  fumpta» 
quamfxpe  pofteailluftrarunc  Prophecx,&  Paulus  ipfe  Ro.7.1  Cor.n. 
Sc  Eph»5.Sed  obfemandumeft  ficuc  inconiugiis  humanis  pnniumfpon 
falia  contrahuntur,  deinde  ntiptix  celebrantur  :  fic  Ci.nftum  Sponlum 
lEccJeila:  confideran  in  duplici  quodammodo  ftatu  nempc  infirmiraus> 
cjuam  poffumus  cum  fponfahbus  comparare,  &  glori  t,  qnam  arefut» 
reftione  adeptuseft,vcru<;  niic  &  gloriofusEcclefiar,  etiam  aliquatenus 
in  cerris  adhuc  ha?rervtic,Maricus-.in  hoc  autem  Pfalmo  proponi  vt  glo- 
sriofum  ik  qui  nuptias  ipfas  nobifcum  mient.  Chnftuj  igitur  eft  Rex  ille 
tcclefix  Maritus,  quocerte  nihil  ett  pulcnus,  vtquiomni  laliecaic.it. 
Qnxfit  antem  eiusfuadela?  vis,  nontantum  malliciendis,  fed  eiiamm 
mutandis  hominum  animis,apparet  ex  Euagelii  praedicatione  ac  virtute 
iuenarrabili.  Idem  quitenus  Homo  acccpitfpintnm  non  ad  mcnfurani, 
led  quamab'mdant,ffime,adc6vtinomnes  Sanctos redundet.  Additur 
ei  gladius  quem  no  oftentet  velut  eiJUev  fcd  qucm  ctiam  diltrmgat,  d- 
lumnimirumpenetratemaddiuifionem  anitnar  &  fpiritus.  Itemque  fa- 
gittis  eft  munitus  quibus  hoftes  omnes  fuos  trasfigit,  vnde  fumma  laus 
ti  ik  pr.vftantiatum  inferuandis  fuis,  tum  in  frangedis  fuperbis  optimo 
iure  debecur.  Itaque  inducitur  poflea  quafi  tribus  equis  inuectus,Veri- 
tace  vid  I:cet,Manfuetudine,  &  lufticia,  quat  a  Verbo  tanqnam  Aunga 
regantur.cui  diuinifjfim.x'  alLgon.e  cxplicandae  pro  rei  grauitate  ac  di- 
gmtate  ,  integro  voluminc  opus  elfer.  Vertim  ex  antithcfi  potcfthoc 
fumtnatim  intelligi-.fiquis  videlicetconfideret  quibus  contraconfueue- 
vintnon  eqtiis  fed  cruculentiffimisbeftns  inuehi  Reges  ac  Pnncipes  fpi- 
rituicontrano  obfequentei,  videlicct  ambirione,  faftu,ferociaiCrudeIi- 
tate,luxu,&  horrenda  fubieclorum  oppreffione:  &  valde  obferttandum 
eft.quod  adiicitur ,  nempe  vtcunquemundus  hociultiffimum  fimul  & 
modcr  iciffimum  Imperwm  dctre<5cec,Regem  tamen  iufturo  profpere-o- 
mniagerere.Erquo  magisilliobfiftitur.comagispotentia  fuam  oftcn- 
dere.tum  in  illa  fuorum  tam  iufta  tamque  fetura  defenfione,tum  in  bo 
ftibus  fuis  diuina  virtute  incus  lethaliter  vulneratis.quum  eos  videhcec 
in  reprobum  fcnfum  tradit,vt  finc  fij«x  ipforumpermciej  organa.  Harc 
autem  onima  etfi  quoudie  accidunt ,  Rtge  ifto  omncs  fuos  clectos  tu- 
eante  ne  quis  ex  iis  perear,&  hoftes  fuoru  prout  libuit  vlcifcente:tamen 
infigruter  apparuit  in  ipfo  iftarum-nuptiarum  re  ipfa  cdebrat  aj-um\}£^ 

inmo: 


V    S    A    L.      XL  V.  XJX 

0eM*ns  bonufque  nos  ab  hoftis  imfij 
Immanitate  libera» 


^itlotquodhicinnuividetur,  quum  de  ingrata  Synagogaborri-- 
bilcs  |>(Enas  fumpfit,  qua:  etiam  hodie  perfeucra  it  ,  fcruans  umen  ele- 
clorum  reliquiis,pecuhari  quadam  erga  genus  Afraha;,tam  rebelle,  mi- 
fencordia.  Hac  autem  paita  vi3ona  RcX  lftemfuo  foho  collocatur 
<juod  scernum  eiTe  diciiur,vt  figmficetur  ex  hoc  mundo  non  efle;  non 
modo  quoniam,vt  inquit  Solomo,  luftitia  ftabilit  thronum  Regis,  fedt 
quia  Rex  ille  fimul  verus  &  sternus  Deus ,  &  verus  eft  Dauidis  films 
fccundum  carnem ,  cui  etiam  quatenus  Homo  efc ,  oranis  in  ccelo  cV  m 
terra  poteftas  data  eft  fupra  omne  Nomen  collocato  ,  ficut  citarur  ifte 
verficulus fextus  Heb.i.S'.vt  neque  plujes  fint  Reges(quum  vmca  vxor 
pluresnon  poffithabere  mantoi)  neque  rurfurh  ipfe  fic  Deus  efleintel 
Iigatur>vt  non  fit  Homo  (quoniam  ahoqui  non  eilet  conuemens  huius 
Eccle/Ise  qux  ex  hominibus conftac  Mantus  jneque  fic  Homo  ,  vc  non 
ilc  Deus  verus  £c  arternusjquoniam  aiioquifatispotecemMamumEc- 
clefianon  haberet.Subilcitur  poftejiftiusRegni,Ecclefia;  videhcec.fan 
ctiffima  gubernatio.Namfola  Ecclefiaregitur  vera  iuilffimx  modera- 
tionis  in  finguhs  publicisacpriuatis  vocationibus  norma>quum  lbi  de- 
fnum  regnet  Spiritus  Dei,iudicium  pioruminformans,&  eorum  aflVeius 
gubernans.  Huius  atuem  diciH  rauo  quae  adiicitur  maximi  eft  ponderis, 
quod  videlicet  Rex  ifte,tum  quod  adipfam  perfonam,tum  quod  ad  di- 
uinadonaattinet,  fit  vnctus  prsconfortibus  fuis,  ld  eft,ex  reliquorum 
Regum  numero  eximendus.Nam  pra?ftant;ffimi  quique  Reges,&  lpfe 
quoque  Dauid  multis  magnffque  vitiis  Jaborarunt,  m  Hoc  autem  Re- 
ge  niful  prorfus  defideran  poceft.  Qua:  denique  de  lpfuis  pretiofif- 
Jimo  veftitu  dicuntur ,  pernnent  partim  ad  lilam  Pacns  rpfius  vpcern, 
cc »  abc&cji^qua  fignificatur  noftn  Immanuehs  tum  perfonah  integri- 
tate,tum  dbedientiarvfque  ad  mortern  crucis  fragrantiifimo  odore  Pa- 
fcrem  nobisfuiffe  reconcdiatum  :  parcim  veroad  dlud  Apoitohdidtuna 
J.Cor.a  i^.Chnfti  bona  fragratiafumus,vt  qui  fit  nobis  fa&us  Sapien- 
tia,Iuftitia5Sanctificatio&  RedemptioxCor.i  joidque  ex  tabernjculis 
ebtirneis,  cilefti  videhcet  fcde  ex  qua  nos  refpicit,  oc  ha?c  omnia,iirund 
eciam  feipfum,in  nosquodammodoinftillat. 

Hanc  Mariti  Regis  defcriptioncm  feqtntur  Ecclefia:Coniugis  ipfius, 
&  Regiarum  nuptiaru  abfolutiffima  deicnptio,  in  qua  adwnguntur  If.. 
raehtis  fan£is(qui  Reginx  perfonam  fuftinent)  aliae,  filia:  &  ipfe  Rego, 
eiuscomites,qu£  omnes  vni  Marito  addicTa:  fuilinent  quide  Vnica:  Ca- 
tholicae  Ecclefia?  Petfonam  :  fed  camen  ab  llla  ranquam  Prinape  vxore 
diftinguuntur:  quoniam  videlicetfanctorum  Iudarorum,  Praphet.irum 
'&  Apbltolcrumac  cauerorum  naturalium  ramorupriores  funt  partei, 
aquibus  etiam  in  illum  Regis  thalamum  fumiisperduclbcuiusauroac 
•fpiendore  ipfi  quoque  refulgemus.Sed  illud  irnprimis  ohferuandum  eft 
quod  ha?c  omnia  ornameta  iiix  Regm^  non  ex  iuis  tutjJMKiott  dicuntur 
dcfupfifle,fed  a  Rege  ipfo  accepiffe,  vt  omniailhus  benignitati  accepta 
•  fcrantur,  qui  nuditatem  noftram  texcrit,ac  proindc  vcra  fliam  demum 


tjti  P    S    A    L.      XL  %  . 

Catholic.im  habendam  Eccleuam.qua:  foZa  Chrifti  iuftitia  gMtis  hspir- 

taca  incedat cum  fuis  comitibus  coonata :  quanquam  iuihtiam  ilkrrj 

altera-quoque  confetjuacur  in  nobis  inchoaca,  &  tilios  lucis  a  rilns  tene- 

?>rariim  dtitmguens ,  quodiimihalkgonaadumbratur  ab  ip£>  Chnitoi 

Matth.si. 

H'is  expofitis  quibu^vniucrfa  pene  falatis  noftrac  myftena  continen- 
twr»c6uertit  fermonem  Prcpheta  ad  »pfam  Ecclefiam  vel  fingula  potiu > 
eius  meir.bra,adhortans,  Itam  vt  magis  ac  magis  feie  .spprobare  Itndtac 
Marito  a  quo  tantopereddigatur  (inmlque  oitendn  qnanam  id  ratione 
fit  confecutijra-.ncmpe  fi  i'lum  diligenter  audiens  (eit  enim  &dcs  ex  au- 
dku  iinequa  placert  De'6 _'rteqnimus)&  ad  illumeonuerfa,(id  ett,ipfius 
Toluntatem  mlegis  fpeculo  aflldue  intuensjomnes  comjptelas  tuni  h- 
fcringenitas.turna  rrta?or»busacceptas»tum,longaconfuetudine  coofir- 
«aatas,  abnciat,  vr.  Vni  Huic  Manto  tanqiMn)  Capiti  ac  Dommo  magis 
ac  magis  difcat  o*bcemperare.  Subiicituradh;>rtatio  prima  illa  naici-ncis 
aflludajaEcrltila;  Chnftiane  nicunabula  refpiciens.   Tum  enimquin» 

Eiufdem  Pfalmi  qwadlragcfimi  cjuinti 

PARAPHR.ASIS. 

AEflttat  animus  ufijue  adeo  o»t  erumpere  Jitproifus  ncteffe  quod 
intus  acccpit,magnificum\'tdelicetde  Rege  &  quidemipjiRe- 
jri  conficratttm  canven,idquc  tanto  cum  ardore  nut  nullm  calamus  wijn 
dcatur  loquentis  i<occm  afjequuturus. 

Tu  certepulcerrunns  es  hommttm  &  inefllabellis  tuis  facttndia& 
fuadela  incomparabilis.  Dcuscwm  teprx  cxteris  qnambenigmjsime 
iomsiflis  omnibus/jf  quidem  nunquam  tibi  aufaenclis  ,exoriuuit. 
Prodi  agedum  gladio  tllo  tuo  accinttus^hleros  fortifitwe&  decsa  ii~ 
lud  tuum  tnaieflatis plmum  confpiciendum  prxbe. 

Frodi,inquam,profperrsmegcfiurus  omma  ,  triumphaii  cnnu  inue- 
flui,ferboquidem  ceu  attnga  illum  regente,quem  V eritas,Aianfue-\ 
tudo,&  luflitia  trahant :  O  quam  rnagna  &  quam  admiranda  uiri- 
ius ijlis'confcclumm  te  utdeo. 

tfec  enim  defutttrifunt ,  e  Rex  qui  tibi  obfiflant.  Sed  te  uicifiim 
ttsrmatum  fagittis  prxacutis  confj>tcio,quibus  hoflium.peffcra  transfo- 
dia4,atque  <tdeb  populos  totos  dtfucias. 

Solium  enim  tuum,Deusapfa  etiam perennitate perennius  eft:&  a <\ 
mhtl  efi  tuo  imperiofirmiusjta  tibi  fccptrttm  efl  ipfa  retlitudo. 

-■imat  enim  inflittam,  &  quicqntd  ei  aduerfatur,odtfli.Na  6  Deu* 
Jiex  ille  nofler,  omnem  in  te  benignitatem  efjudit  Deus  uere  tuus,  ut 
nemofithormnt.m  qui  comparari  tecumpcfiit. 
Extrinfecus  ttero  teex  palatiis  tbmmeis  prodeunte  fefe  fttauifiirnu; 
ndoreffundituefliwntuarum^quibu^nihilfragratiuseffeic 
ijne  certatim  omnes  ad  te gratulabuudi  loncurwnt. 

Ifuai 


P     S    A    L.       X  L  V,  17*, 

v»^\tenuis,egens,&  calamhofa  fuerit  EccJefia  fecudum  carnem,  nem- 
pccentumvig<nticapitum  duntaxar,&  ex  paupercuhsconftan  ,exhiilo 
ria  ipidcognofci  potefi.  Illam  jgiturfoLtur,prxdicens  fore  vt  tandem 
iph  quoque  Tyrii  (  qu  o  nommt  genres ,  Sc  quidcm  comprehenfis  ipfi:; 
quoque  m.ignjtibus  intelligit)  fefe  il  isadiungant  fL-dita  vtadmoheat 
omnem  illum  fplendorem  de  quo  eg^  ra>  ,  &  <jtu.  fii  omnihus  cmanmm- 
uis  pretiofis  orn jmencisReginarum  omninm  infinitc  exceUentio  ,ineer- 
rumeiVe,  ac  nuncq.jidemcarnisoculisnon  patere,  fed  tamenfuo  tem- 
pore,inRegina&  totoipfius  gynaceo  tam  fplendidum  appan:urum,vc 
ommum  captum  fuperet :  tu nc  vidtl.cet,  quum  Chrjfto,vt  au  Apuiro- 
lus»occurremus,cV  perpctuo  cum  lpfo  erimus,palatium  eius  -ngrtfiuSed 
quid  inquies,fiet  interea  ?  nempe  gignet  ha?C  Kegma  filios  fuo  Marito, 
eofque  omnes  inftar  maiorum  illorum  fu oruffl ,  cuiufmodi  veteies  ilh 
Patnarchx  fuerunt,eximios<&  per  orbem  terraruni  veros  lUges,domj 
Cis  videlicet  Satana,peccato,&'  morte,  ac  fupfis,  regnatuxos.  Lx  quibus 
efficiturfempiternumhocconiugium  futurum. 


'E 

locis. 


EiufiemPfalmi  quadragcfimi  quinti 

INTER.PRETATIO. 

Bullit  cor  mcum  verbum  bonum:dixi  fcgOjOpera  mea 
ad  Regem  fpcctant:lingua  mea  er/rcajarnus  fcribae  ve* 


%  Pulcer  es  prx  filiis  hominum  ,  dirhifa  eft  gratia  in  iabiis 
tuis:eoquod  benedixit  tibi  Deusinarternum. 

3  Accingere  gladio  tuo  &  gloria  tua  fuper  femur,6  Heros: 
decore  &  glona. 

4  Et  decoie  tuoprofpereage:equita  fupcr  verbum  vcrita- 
tis&  manfuctudinis  &  lultitja:  rdoccbit  te  ternbilia  dcxte- 
ratua. 

c  Sagitta?  luxfunt acuta?.popuIifub  te  C3dent:in  cormimi- 
Corum  Iuuus  Regis  cadent. 

6  SoIiumtuum,Deus./r.i&/r  infeculum:  \irga.fceptrum  recri- 
tudinisiceprrumregni  tui. 

7  Diligi.  iuftitiam  &  odiohabesiniquiratem.cjuoniam  vn- 
xir  te,Deus,  Dcus  tuus  oleo  exhiIarationi5,pia?  particpibus 
tuis. 

8  Myrrha&  aloe,caliajW  omnia  vcftimcntatua,cxpa!a- 
jiistuis  ebmneis  depromfu  vnde  tibi  gratulentur  omws. 


^74  f.  s   4   i.     nv. 

^ldfitnt  <&  fili*  Megttm  ttwmuneribus  ornat£Jnter.quxs  adftat  tib* 
ad  dexteram  aftdens  Re%ina,coronam  ex  auro  obriforrefians. 

^Andi  igitnrfilia,  confidera  diligentcr,  cui  Maritofis  adiunfta>dif~ 
ce  ex  dh  ipfo  quid  ex  te  reqairat,  tujt  geniit,  acpatcrn&  domus,C£te- 
rontm  denique  cbltta  quum  in  pntcsiatem  &  fanriliam.huitts  Jllari- 


\ranfieru 


Sic  fntuwm  efi  vt  illi  m  tgn  ac  maglsgratiofa  enadxs :  citi  vni  vt 
Domino  tuofnbijciariA  obortet. 

Erk  antcm  viafiitn  peregrinis  etiampopuJis  vencrabilis,  quorttmo- 
■huhmtifiimi  quique  tereaeriti  amkitiam  tuam  expetent. 

Scd  intui imprtmis  &  apudmaritum  ornahfim.ifed<.bis,tQtavefti- 
bm  auro  tntertextis  ami&a. 

Tali  igitur  tdmque pretiofo  h.ibitu  cxorn.it a  Rcgiffisris,virginibut 
Cociis  tecnm  ad  Re*cm  perventibus  cotnitata: 

Donec  vna  omnes  .naxint.t,  eumUtttia  &  applaufn  palattumin- 


orediamim. 

cS 


ffic  fj.ics  quos  Marito  i-cpsreris  ,vidthis fiorentes,nec  darifiimis  illh 
maioribtts  tuis  infenores.pcr  orbis  terrarum proutmias repiaturos. 

Tnttm  igitur  Nomen,  o  J\cx  fperpetuis  ttatibus  commcmorabo,  ty* 
mecmn  tibi  populinullis  vnquam  feculis  defituras  laudes  canent. 


Idem  Pialmu!  cjuadrageiimus  quintus,  monocolos,  vt  de- 
cimus  quintus. 

%  TT1  N  grauido  cbullit  ruftatu  pcctore  carmcn, 
j;  Rcx,tibi  facratae  laudcs:Tu  fcriba  citatse 
Fac  caiamus  linguas  propcratia  vcrba  fecpatur. 

a    Hutadcso  hominu  pulccrrimcjcuiusinundas, 
Jnfcdit  pcnitus  mellitisfuadakbellis, 
Qucm  hcat  artcrnisPatrisinduIgentiadonis. 


3  Prodfagedgm  ferroaccin&us,FortifsimcRcgit 
0;e  decus  toto  oftentansjcjuem  gloria  totum 
Cingi:  cV  aetcrno  cxornat  fplcndorc  corufcum. 

^.  Tc  cui  ru  aurato  Verum  luftumquc  fedcntcm 

Ecce 


P     S     A     L.       X  L  V.  2,7f 

9  Filiae  Regum  adfunt  owwhr  tuo  mundo  :  adfrat  coniux  ad 
«lexteram  tuam  auro  coronata. 

10  AuJi  fil«a,&  vide,  &  inclina  aurem  tuam,  &  obliuifccrc 
popuiitui,&  domus  patris  tui. 

11  Et  concupifcet  Rex  dccorem  tuum.-quoiiiam  hic  efi  Do- 
minus  tuus,<Sc  adorabis  eum. 

ii  Filia?  autem  Tyri,ditiiiimi  cjuiquc,  cum  munere  vultum 
tuum  deprecabuntur. 

13  Tota  gloriofa  eftftlia.  regis  intrinfccus  :  &  vcftibus  auro 
intertexrisindumentuni  eius. 

14  Cum  veftibus  acu  pictis  adducctur  Rcgi :  virgines  poit 
eam  focia»  eius  adducentur  tibi. 

15  Adducentur  ia  lamtiis  &  exultatione:  ingredientur  pala- 
tium  regis.  r 

16  Propatribustuiserunt  filij  tui:  conftitues  eos  priqcipes 
in  vniuerfatena. 

17  CelebrereddamNomen  tuum  in  omni  generationc  & 
generatione:proptereapopuli  coniirebuntur  tibi  in  feculum 
&perpetup. 

P  S  A   L.    XL  V. 

Eru&auit  cor  meum  vcrbum,&c. 
Carm.gen.i. 

1  f~^  Ormicat^exuttant  trepid^  pr<zcordiafibrisy 
\^_j  Eruciantque  nouugrautdo  depetlore  carmen: 
Certat  lingua  animumfandoymanus  &muU  tinoua 
Scribendo  ex&cjuare>meo  noua  carmim  regi 

2  Dum  cano:  reghhominum  cui  nemo  efem in e  cretus 
jludeat  eximia  contendcre  munereforrncz: 
Quem  decorat  lepor,  &  rofeis  ajfufa  labellts 
Gratia.-cuirerum  catiiuduigentm  ffondet 
HuncforepeYpetuurn  i-ong£ua  infacia  tensrem* 

3  Ergo  armis  inuifte  heros  age^fortibus  apta 
Enfem  humer/s  :enfem>>per quem  tegiona  Cdto 
Aequat :&  aduerfumfidens ferpe&m  in  hoftem, 

4 .  Euna  tibicurrm  verum  moderetur  &  (cquumy 

S.il 


'j  V    S    A    I.      XL  V. 

Ecce  vchunt:trahk  alma  tuas  Clementia bigasj 


o 


5  Nec  te  impunc  tamcn  quifquam  deriferit  hoftis, 
Quin  ceterribilem  potius  vultuqucmaniique 
Scntict  ima  tuis  transfixus  corda  fagittis, 

Et  populos  magna  calcabis  ftrage  fuperbos. 

6  Quinctiam  cTternum  folium  tibi  contigit  iftud, 
ODcus,6  redo  fccptru  modcraminc  traclans, 

7  Iurisamasfcelerumque  hoftis.Tefcilicetvnxit 
Prc*fociisDeus,iJlctuusDeus,  omnibusvnum, 

8  Prodi  age,  tequc  procul  thalamo  dum  egreiTus 

cburno 
Gratantum  voccs  inter  procedis,euntem 
Myrra?,aIocs,  cafrt  prodantfragrantis  odores/ 
o    Eccc  t.bi  r(  gum  nata?  famulantur  ouantes, 
Qnas  intcr  Coniux  longe  pukerrima  cun&as, 
Ad  dexcram  refidet  gemmis  auroque  corufcans 

io  Attu  audi  virgo,vide&  audi(ingula:nanque 
Et  patria,  &  domus  eft  tihi  dedifcenda  parentu. 


ii  Tu  noftri  nunc  Rcgis  amor,quem  cafta  Maritu 


12  Ac  Dominum  vcnerere.  Tibi  fua  munera  diues 
EcccTvros,  ditcfqucferuntadlimina  quique, 
Regina?  vultus  auidi  fpedare  beatos: 


15  Nec  modo  tu  fpcciofa  foris.  ParS  max.ima ; 

Iruus 


p    S    A    L.     X  L  V.  177 

'£t  qti£  pr^cipitem  clementia  temperat  iram. 
His  ducibm  tibifurget  honos^tua  dexterafaUis 
Claraperignotasfundct  miracula  terras: 

5  Co rddque  vulnificis  figen  s  inimtcafagittisy 
Sponte  tibicoges  validasprocumberegentes. 

6  Nec  maris  aut  terr&jfatium->nec  terminm  &ui 
Finiet  imperiumyfceptn  moderamine  infli 

7  Ouod  regis>&  leges  mollis  clementeracerbas. 
TefuperdCjumuos  omnes  regnatorolympi 
Dthgit-i  &  l<zto  vultum  exhilaramt  oliuo: 

8  Vnde  tui  mulcent  popult  noua  gaudia  mentes^ 
Pallia  quumloculis  tibi  depromuntur  ebumisj, 
Et  myrrh&pafsim  lacrym^ftaciiquefuauis 
Halitu6-i&  molles  cafi<&  funduntur  odores . 

^   AncilU  apparent genus  altb  efanguine  regum 
Inter  honoratas  prompta  ad  tua  tujfa  miniftraso 
At  regina  thori  confors  tibi  dcxtera  adhxret) 
jiuro  pitlafinmyauro  radiata  captllosy 
Jidifit  ab  eois  Ophyre  cjuodfaua  caminis. 

io  Tuque  adeb  regina audiy &  rem  petlore  conde: 
Nec  mea  ditla  nega  placidas  demittere  in  aures: 
Iam  nuc  & patriam  &  patrem  obliuifcere^  ia  nunc 
Ex  animo  caros  penitm  deponepropincjuos : 
Vnum  oculisjpetta ,  vnum<animo  comp/etlere  rege: 

11  Regem  ocuJm  animoque^tuo  cjuipendet  ab  orey 
ffnim  &pulchris  defixm  vultibm  h&ret. 

Hunc dominu  agnofce-,  &  fupplex  venerare:necilh 

1 2  Officiotftudiocjue  iibi  concedet .  &  illa 
Vndarum  re^ina  Tyrmyte murice &  auro 
Accumulans  co/et:  &  vicina  per  oppida  late 
Procumbent  tibtfuppficiter ga^ifcjue potentes9 
Aut  opibm  clari:meritumque  feretis  honorcm 

13  Huncpcptiliy  Pharijproles gemrofa  tyranni 

S.iij, 


I 

178  1'    $     A    L.        X  L  V  1. 

Intus  opii  decoiifquetui.Hic  tot  Rcgibusipfa 
Nata  atauis  Regina  ,  auro  gemmifque  rigctem 

14  Pallaminduta  fcdesihinc  vultusRegisad  ipfos, 
Artc  laborato  fplendens  velamine  tota, 

Progi  ederis,Dominam  comitcs  quam  mille  fe- 

quuta?, 
Hincatquc  hinccircu  efruleeglomeratur  eunte* 
Lsetitia  fcftoque  fonant  late  omnia  plaufu, 

15  Teque  tuafque  finiul  donec  fublimia  tandem 
Obuius  excipiat  Rex  intra  tccta  receptas. 

16  Hinctibiprogcnics,6  Rcx,nafceturauorum 
QucT  genus&  mores  rcrcrat:  furgentcj;  nepotes 
Q^osmudusRcgcs  dcinccps  fubic&usadoret. 

17  Sic  tc  perpetuis  dicam,Rex  inclyte,  feclis, 
Teque  omncs  mccum  mcmorabunt  vndiquc 


gcntcs, 


Ff.il/tms  quadra^efimmfextm^tvUtoc^ 
Coritarum. 
Argumentum  &  vfm. 

Hnnc  Pfi1mum,arbitror  a  Coritis  fcriptum  pofl  maximas  illas  viico  - 
rias  de  plunmis  ac  potentifumis  hoftibus  reportatas,  quarum  fit  mentio 
».  Sam.S.  Proponuntur  autem  nobis  in  hoc  ohvlnia)  carmine  dux  praeci- 
puje  hmufmodi  vidonarum  vtilitates:vna.quod  Dei  glona  fic  amplifi- 


Eiufdem  Pfalmi  quadragcfimifcxti 
Paraphrasis. 

DEumeffe  nobis  rrtfidium  &  Foburreipfafumus  fatisfuper- 
qite  inpericults  nojrris  experti. 
Jtaque  nefi  quidem  terra  a  fundamentis  conuellatur ,  &  montesin 
medium  mare  transferantur,cjiiicquam  mttqemus. 

Vt,  inquam,  omnes  acjuarum  procelU  horribUi  cum  boattt  circunfo- 
ntht^ty  rnontes  ipfos  elat£  cocutiant. 

Interca  ciuitas  Dei,  tjuam  ^/Clti(?im»s  Ulejibipro  domktlio  confe- 
crauh,  tuta  &  lcmbtts  illis  ac  fnawflimis  fuis  riuulis  refocillata  con- 

quicfcit. 

1  ,  Qunm 


P     S     A     L.       X  L  V  I.  1,79 

7'ota  decens>tota  efl gemmtfaue inftgnts  &kurot 
Et  facies  cultum  illlluftrat,facieque  decora 

T-L  Pulchrior  eft  animm.  Ttbt  rex  en  ducitur  vxor 
Diues  Qpum,diuespittai  veftts  & aurt, 
Virginibm  comitatafuis  'deflirpe  pnpinqttd 

75  Virginibus^quas  pompafrcquens  clamo-a ■■  fecnndb 
fnfecjtitturyplaufuquefremens  fat&que  charea 
Canttbus  auguftam  Utas  deducet  ad  au  lam , 

l^  Neu  deftderio  nimium  tangare  tuorum 

VirgOyttbt  dulcem  patrifque  &  matris  amorem 
Leniet  adnafcens  fobo/ts  generofa  propago: 
\Quns  regere  imperio  terras:totumqnepsr  orbem 
^ifficies popu/os  fcept  risfmna  re  fuperb  os. 

ly     Nectu  carmimbus  regtna  tacebere  nojhis: 
Quaque  patet  tellus  iiquido  circttmfona  ponto-, 
Poflcritas  tefera  canet :  diimque  aurea  toluet 
j4ftrapo.lus-imemorifemperceUbraberefu,;at 

•C&^^cetur ,  cuius  ftudio  fancTci  multo  m3£:s  quim  fuis  vllis  cmrintio dis 
afficiuntur  :  altera,  quod  ita  reipfa  licjneac  Ecckiuufi  foJam  effe  imimi, 
Jicet  aSatana  &  mundoacerrime  oppugnatam^omruque  hurn.uio  yxx- 
fidio  deftitutam:  id  quod  Propheta  mins  verborurn  figuris  aadtcu  illft*. 
itrat;adiecta  quoque  de  gemium  vocatjone  Prophewd, 

Eiufdem  Pfalmi  quadragefimi  fexti 

lNT£I^PR£TATiO, 

I  T^vEus  riobi>  eft  Tutamcn  &  Robur  ,  in  qno  auxiliiim  m 
jLVafHidtiQnibus  inuenimus  abuncie. 

2  Propterea  non  timebimus  quum  mouebitur  tcna:&  coii 
cident  monces  in.  medio  mari. 

3  Et  pe<fonent&  turbentur  aqua:  eius,&  concutiantiii; 
mbntes  ab  eius  procellr. 

4  Flumims  riuuli  exhilarabunt  ciuitntem  Dei,fanctuarium 
tabcrnaculorum  Dei  excdtL 

Sjtii 


lSo  p   s   a   t.     x  l  v  r. 

i)umn  enim  Detts  ipfe  in  ea  refideat,<juiiui pof/t  euertif  immo  qtto- 
ties  <f>iu  crit,cum  prima  luce  euigilansallt  jhtim  auxiliumferet. 

Eccegentes  ^ndique  tumultuatx  fttut ,  #r  regn*  pafsim adtterfum 
nos  beUumcomparaM.  Quumprimum  atttem  ille  "uocem  edidit,omnis 
illoYum  ferocta  ,  quanuts  terram  multitudine  fua  complerent ,  aninm 
pr.e  pauore  qnafi  colliquat:s  concidit. 

Etenim  Iehoua  illelonge  altjs  exercitibus  imp?rans,  Nobifcum  e$~t: 
Deu4,inqttum,ille  lacobijyoftrum  efi  Propugnaculum. 

^[defteyqu<cfo,fitjuihac  de  re  ambigitts,aut  tfta  negligenter  animad- 
uertitts,  &  rnecum  lehou£  resgeftas  confiderate  :  qux  nunc  fitvideli* 
cet  tllarum  regionum  uafiitas  &  folitudo,qu<tfefe  aduerfum  nos  tan- 
topete  commouerant. 

V',dete  quarepente  bcllici  tumultus  ifii-vndique  defierint :  Jpeffate 
njt  arcm  cQnfregerit,hafia,s  conctderitsurrus ipfos  igne  concremarit. 

Jehottam  ipfttm  denique  i7io  propfito  Jpeclaculo  fic  hofies  iieTtros 
(Compellantem  audite.Onutttte  tandem  ifia,iufani  homtnes  &  e.v-ue 
ftru  faltem  malts  difcite  me  Deum  ejfe,quem  per  populi mci  latm pe- 
tijft  s,&  cuius  Nomen  aboleref  ufirafiudett<.  Tantum  enim  xbeft  -vt 
idperficere pofiitis ,  njt  e  contrario  fim  aliqttando  longelateque  per  or- 
bts  terrarum  jines gloriam  meampropagaturus. 

Deniquc  fu  hoc  apnd  nos  co-ifiirutum,  lehouam  ill  m  iunumerabili- 
bus  fortifiimtfijue  cop-  $  injhuclum  a  nofirts  partibus  fiare:Propugna- 
cttlttm  denique  tuttjUmum  nofirum  effe  illum  Iacobi  Dettm. 

Idem  PfalmiK  quadragetimusiextus,dicoIos  diflrophos, 
vt  primus» 

i  "K  TObis  Dcus  Rcfugiii,  &  cxpertu  omnibus 
XNl      Tu  tamcninpcriculis. 


Vt  ergo  ab  imis  terra  titubet  fedibus, 

Mundi' jjuc  molcsconcidat, 
Ipfiunquc  montcs  in  mare  euulfi  ruant, 

Secura  turba  ftabimus. 
Nanqueipfa  fyd<  ra  vt  tonans  mare  verberet, 

Et  montium  quatiat  iug3, 

4  Suis 


v  s  a  t.    x  l  v  t.  iti 

*  Deus  in  medio  eius  efi.itaque  non  mouebiturropitulabitur 

€wV/»  ei  Deus  apparente  aurora. 
6  Tumultuatas  funt  genre  ,mota  funt  rcon&fimulatqu*  edi- 

dic  vocem  fuam,liquefa<£ta  eft  tena. 


7  Iehoua  exercituum  Z)s«*  Nobifcum :  ett  Arx  nobis  Deus 
lacob. 

8  Venitcceniiderate  opera  Iehouac :  o^uas  pofuerit  vaitita- 
tes  in  terra. 


9  CeiTare  fecitpr^Iia  viqueadextremum  terra::  confregit 
arcus,&  concidit  haitas,curru'  exuffitigni. 

io  Et  qukfcite  inquit  iac  cognofcite  quod  ego  fum  Deus, 
gajexaltabor  intergentes,exaltabor/»2«rfw»in  terra. 


ii  lehoua  exercimum  Z?*/#nobifcume#:  Arx  eJ?  nobi? 
Deus  Iacob. 

PSAL.    XLVI. 

Deus  nofter  refugium,&Cc 
Carm.gen.vi. 
2    f~\  Vum  mumat  nos  prafidiofuo. 
V^Jjffirtutefirmet,  quumgrauis  intonat 
Procella.fortuna  periclis 
Eripat  domtnator  orbis, 
2   Nullam  expauemm  vim: quatiat  licet 
Orbem  tumuItm^terYci^uefedibus 
Conuulfiy  montium  ruinis 
ArElet  aquaspelagifrementis; 
j    Infana  quanuis  ACjuora  f^uiant^ 
Et  vorticofo  gurgite  torcjueant 

Spumamcjue  limumcjue  ^rprocellis 
TerrifiasfcopuIosflageUent. 


*8i  p   s  a  l.     x  l  v  r. 

4  Suis  rigata  perfructur  riuulis, 

Deibcataciuitas, 
Stabuntquefummoimmotarupibusfuis 
Sacrata  templa  Numini. 

5  Perftabit,inquam,  tuta  Numinis incol£ 

Potente  eiuitas  manuj 
Deumqueprimo  aSolis  ortu  fentiet 
AdeffePradidemfibi. 

6  Vidcn'  feroces  gcntium  vt  fe  copia?* 

Vt  Rcgna  cuncfta  mouerant? 
At  illc  fimul  ac  voce  fonuit  illa  vis 
Liqucfa&a  tota  corruit. 

7  Nanqj  Ille Totus  Nofter  eft,noft;ra  Hic  Salusg 

D-eus  Iacobi  pra?potensr 


&   Adcfte  quasfo,&  ifta  fpatio  tam  breui 

Pera&atantacernite. 
9   Videte  cun&is  tcrra  vt  hoflibus  vacet, 

Bella  vt  momento  cefTerint. 
En  tela  fra<5b,en  arma  ncglecla  vt  iacent, 

Et  flamma  currus  dcuorat. 


10  Ergo,inquit  illc,iam  quicfcite  domiti, 

Et  me  Deum  fatemini, 
Quanuis  remotis  impcrantcm  gentibus> 

Fincfque  terraj  ad  vltimos. 
ii  y£ternusille  Noftcr  eft,noftra  Hic  Salus, 

Deus  lacobi  pra?potens. 

Pfrilnkt 


P    S    A    t.         XLVI.  tSj 

*}.  TV^w  ciuitatem  cui  Deus  vnice 
Indttlgety  aris  &propriamfuis 
Dicauityalgenti  pererrans 
Lymphafugax  hilarat  liquore* 

5  Vcculta  ne  vis  aut  timo  r  hoflicus 
t^rbis  ejuietem  follicitet^Deus 

Gentisfua  intentusfaluti 
Pr&uemt  auxilifperida* 

6  Gentes  tumultus  concitet  impiasi 
Et  regna  belli  concutiat  furory 

F/ammisfremat  ca/umcorufiis, 
Terrificet  /abefaBa  tellus: 

7  Hac  &  duelli-ipacis  &  arbiter 
Stat->pr<zLiorum  cjuiregit  exitus, 

Adunimen,  &  noflrafiilutis 
Prdfdium-iDeus  Abrahami, 

8  Vevite^adefte  &  cernite  nonprms 
Audita^  mira^incognita^Utx,  Deus 

9  Patrauit  in  terris  ab  ortu 

Solis  adhesfe  rium  cubi/e, 
Funefla  belli  incendiafufiu/it: 
Fregit  cruentdtfpicula  lancea: 
Contriuit  arcus,  &  volucres 
Ih  cinerem  minuit  quadngas* 

10  Sedate  motus  mentis^ait  DeuSy 
Meafque  vires  nofcite->cjuem  colet 

Quocuncfue-ifub  calo  repoftas 
Gens  hominum  colit  orbis  orat, 
ii  Hacisduellipacis&arbiter 
Statiprxhorum  cjui  regit  exitus-i 
Munimen<>&  nofir&falutis 
Prafidium^Detts  Abrahami  / 


2.84  •  M  A  l.     nvii; 

Argttmentum  &  vfus. 

Mibi  omnino  videtur  contextus ipfe,ac  pra?fertim  verflculus  quintuf 
liuius  Pfalmi,manifefte  demonftrare  fcriptum  fuiffehoccarmen  a  Cori- 
tis ,  ardentiffimi  zeli  plenis,in  illamagnificentiffima  pompa  qua  Dauicf 
arcam  Domini  tandem  in  ciuitatem  a  fe  cognominatam  introduxit,qua: 
Ionge  pulcernmahiftoriadefcribjtur.2.Sam.6.&  i.  Chron.ij.Docet  au- 
tc  hic  veluti  7mi'ttyj^ndi\iy>^\xax\xot  prxcipuamepe  qua  ardeti^JC^v 

Eiufdem  Pfalmi  quadragefimi  feptimi 

Paraphrasis. 

OMnesundique  aggregativos  popull plaufu  &  Utitia  maximA 
'vocibtu  Deum  celebratc. 

ffic  enim  ille  efi  I  ehoua,non  in  hacarca  inclufus,  njt  quifitipfis  cae- 
Its  fublimior:  fedtamen  prxfentix  ac  beneficentiafu*  tefiimoniu  ifiud 
.nobn  ob  oculosprshens.  Hic,inquam,Rex  efifefe  aduerfm  hofiesfuos 
terribilem  ofiendens,hic  efiuninerfe.  ternt  Dominus. 

Htc  efiquipopulosnubh  adiunclos  in  ordinem  rediget ,  quibuspra- 
jicicmur. 

ffic  efiquinobis  illam  prtfiantifiimam  hareditatem  attribuit:  quo 
^nloregloriari  de  nofira  dignitate  ac  prxfiantia  merito  pojjumus  ,idq; 
finguLm  ipfius  beneficio,  nec  aliam  ob  caufitm,  quam  quod  illi  uifum 
eftfuo  nos  arnore  complefli. 

Ecce  afcendtt  adfacrum  fuum  montcm  Deus  cum  iubilo  ,aduentai 
Jehoua  concrepantibus  tubvs. 

PfalUte  Deo,pfalUtc'pfa\Utc  Regi  noftro,pfallite. 

Nam  hic  longe  Maxnnus  Rex  efi&  totius  orbn  Monarcha,pfallite 
cmnes  canendi  periti. 

Dewn,inquam,ce\cbrate,nongentis  noftrz  duntaxat,fed  omniumpo 
pulorum  Re<iem,in  finclo  fno  throno  confidentem. 

Nam  ipfi populorumretlores  fefe populo  Dei  ^brahx  fummittent. 
J-fic  enim  efi  proprie 'vniuerfi  terrarum  orbn  Dominator  ty  Confer- 
ttator,quibufuH potefiatibus  longe  fublimior. 
Idem  Pialmusquadrageiimus  feptimus,monocolos  carminc 
anapacftico  tetrametroacatak&ico. 


VV  —        VV  -        VV  —        V  V  — 

~  vv      ~vv      —  vv      —vv 


p 


Lauditc  populi  cclfa  fonoris 

Hilarcs  aftra  laceftite  cantibus: 

i  Hic 


p  s  A  i.'    x  l  v  z  i.  i8j 

^^«10  glorinDei  quaerere  teneamur,quam  folliciiros  Principes  pra»- 
fertim  eflfe  oporteat  publici  facri  minifteni  ftabiliendi  ac  ampiificandi; 
quantumfit  inter  populum  a  Deo  fele&um  &  rehquas  gentesdifcri- 
men,a  fola  Deimifericordiaprofe&um  :  ac  demum  gentes  quoque  cx- 
teras  tantae  huius  beneficentiae  tandem  fore  partiopes.Ex  illts  quatuor, 
nullum  eft  quod  ad  noi  quoque  impkta  tandem  ifta  Prophetia,  &  Cbri 
fto  ipfo  iam  ad  nes  ingreflb>non  nuilto  etiam  magis  quam  ad  vetercm 
populumpertineat. 

Eiufdem  Pfalmi  quadragefimi  feptimi 

Interpretatio.' 
i  /"X  Mnes  populi  plaudite  manu.-pfalhte  Deo  vocibus  ex- 

V/  ultationis. 
%  Quoniam  Iehoua  excelfus  terribilis  ,  <£rRexMagnus  efi 
fuper  omnem  terram. 


5  Hic  in  ordinem  redegit  populos  fub nobis : &:  gentes  fub 
pedibusnoftris. 

^Selegit  nobisha^reditatemnoitram.-gloriam  lacob  quera 
sbjexit. 


?  AfcenditDeuscumiubilo.Iehouacum  vocetuba?. 

6  Pfallite  Deo:pfalIite:pfallite  Regi  noitro^pfallite. 

7  Nam  Rex  f/fvniuerfas  terrae  Deus:pfalliteintelligentium 
vnufquifque. 

8  Regnat  Deus  fuper  gentes,  Deus  fedet  fuper  folium  fan- 
£titatis  fuas. 

y  Principespopulorum  aggregatifuntpopulo  Dei  Abrat 
Iia^quia  DeiJ»»*  clypei  terrae.-^*  valde  exaltatus  eit. 


FSAL.    XL  VII, 

Omnes  gentes  pIaudite,&Ca 
Carm.gen.x. 

TElluris  omnes  incoU 
Deo  canoros  edite 
Planfpu,  canorispangite 
Lati  Dmm  fuconiis, 


i-SS  T    S    A    t]      X  L  VII. 

2  Hicfedetarduusardua  coeli 
Supra  culrnina  tcrribilis  Deus, 
Mundifpauisdominansvltimi^ 

3  Noftrumhicpopulosadigitfubiugum; 
Quprum  nos  pcde  colla  fubcgimus. 


4  Hiceft  mimere  cuiusopima, 
Ifacidiim  nos  chara  propago, 
Nobis  fcpolita  hasc  colimus  fo!a# 

5  EcceDeusadeft,nuntiathocmelos: 
Ecce  Deus  adeft,nuntiat  hoc  tuba» 


6  Superiim  Patripfallite,pfallite, 
Noftropfallitc,pfaliiteRegi. 


Nanque  imperium  totius  Hic  fibi 

Solus  merito  vindicat  orbis: 

Et  tu  cjuifquis  cs,enthcus  6  cui 

Calor  exarfit  corde  fub  intimo, 

Huic  noua  dicito  carmina  vatcs. 

Hic  facrofibifoliorefidcns 

Totum  hinc  domitum  tcmperat  orbem. 

Illum  populi,  proceres  Illum 
Iun&i  AbramidisDominum  noruntc 
Ille  viciffim  centuplicem  manu 
Gcftans  clypeum,celfior  ipfq 

Csel\ 


fc J    A    t.      XL  V.  ii.  *      jg^ 

,  .  Deum  verendum  &  arduum-i 
AfaIzfijueformidabitemy 
Qui  regnafastu  turgida. 
Fr&nat  potentidextera: 

Qui  bellicofa  compulit 
Parere  nobis  oppida: 
Nos~irumque  gentes  inclytas 
Armis  coeoit  fub  iuoum* 

H&reditatem  quifuam, 
JVobis  colendam  credidit: 
Vnde  Ifiaci  nepotibus 
Aetemafulget  glo  ria. 

En  templafcandit prauio 
jLatum  canente  clafsico: 
En  fcandit  autor  omnium  , 
Vulgifecundis plaufibus 

CantateUta  carmina 
Deoycano  ra  carmina 
Cantate.  regipfallite 
Iucunda  vettro  carmina: 

Quificeptra  rerum  ternperat^ 
Acregnaterr<&  diuidit: 
DoEli  modomm  dulcibus 
Huncferte  in  afitra  cantibus: . 

Qui  darigit  mortalium 
Res^  &falubri  vinculo 
Legum  coercetylucido 
E  fiderumpr&torio* 

Ad  huncpotentes  gentium 
Se  contulereprincipes: 
Vltroquecoliafub  iugum 
Rerum  dedereprafides. 

No/imm  Deum  dpictterii 


i$8  p  s   a  t.     x  l  vnr. 

Cceli  vcrticc,cunda  gubcrnat, 

Pptlmtte  cjuadrjgejimu*  Qft4unsyi<mvUm* 

Contarum. 

Argume>itum  &  vfus, 

Idcm  eft  argumenturn  huius  Pfuhniatque  quadragefimifexri,qiiara- 

uis  multo  poft,tjmporibu«,vt  vidttur.Iofaplnn  icnptus  videjtur>&  ad 

hiftoruni  refcredus  cjux  defcnbuur  Parahp.2o.Additur  itaque  U"s ci- 

Eiufdcm  Ffalmi  qpa.dragr  (imi  o&aui 

Paraphrasis. 

MAgnum  quidem  <&  omm  l.wde  dtgmfimum  'vbiquefepr.tbet 
Jehoua  .fed  boc pc&ctpac  tn  tll  i  ipfi  ts  cutttate ,  qu&  ilhtm  pro 
JXeo fuo  agnofcit  &  coltt,in  monte  l^ncio,inqnam^conJpicitur. 

Hicenim  tlle  efi  moms  Sioms  ,fitu  amcenifSimus  ,*rfquilonemre?J>i~ 
tiens ,  ornamentum  ^r  gaudtum  ■vniuerj'&  terr<et  Mavm  Regs  ci- 

ttltM. 

Nam  ihi  demttm  ■vt  in  pdatiofuo  Dchs  refidet :  &  ibi  vicijftm  vt 
vnicum  ipfius  Frtfidium  agnofcitur. 

Neque  %>erb  longtus  nobts  petenda  efi  eiusrei  certifiima  probatio^ 
lEcce  tnim  confociatt  Reges  illam  erant  fimul  adorti. 

Quamfimnlae  canfpexerunt,perculfi  illitts  admirationefngam  sffttfo 
furft  arr-.pucmnt. 

Terror  enim  tam  mirifictts  ,  &  repentinus  illos  cor\ipuit,quam  dolo- 
Tespa  tusgrauidis  ex  improutfo fuperueniuat . 

Et  veluii folet  vis  ventorum  raptdifima  naucs  in  alto  deprehenfts 
tonquafjare. 

Jtaque  miracula  qu<e  audiendo  ex  maioribus  nofiris  accepimus  o~ 
tim  a  Deo  firuandis  ipjis  edita,  nosipfi  confpeximus,  in  ciuitate  f>r<£- 
fotentis  Iehou<t,ciuttate,inquam  Dei  nofiri,quam  afenunc  defenfam 
deinceps  quoque  perpetuo  confcruabk. 

Certe,Deus,non  es  nosfrufiratus,  mifericordUm  tuam  certa  ctimfi- 
duciain  palatio  tuoimplorantes. 

fjuius  autem  reifama  quocunque  peruencrit ,  omnes  ad  tuas  laudes 
celebrandas  ad  extremos  vfque  terrarum  fines  excitabit.  Nam  vel 
hoc  •vnumfaflura  quantam  intuis  feruandis  Jidem  prtfies  ,ltquidb  de- 
monfirat. 

Totus  igitur  mons  Sion  in  Utitiam  foluitor  :  ludaicx  puelU  de  iufiis 
Dei  iudictjs  exultate. 
Circuite  Sionem/iumerate  ipfius  Mre$, 

Confideratt. 


I>    S    A     L.      XLVIII.  13^ 

Sublimiorem  agnofiite, 
C<&!uw>folumquc-i&  jidera 
Sho  regentem  numwe. 

v£^^uitatis  Ierofolymoru,typi  videlicet  Ecckfia:,;}  fitus  amcenitnte,& 
mceiuum  acpropagn..cJoru  firmitate^uibus  tamen  non  dicit  Proplie- 
taniti  ipiitisconferuatiom?,fed  vno  De  ipiiuscmuatisDorr)inatore,vc 
intelligamus  Ecclefiam  eodem  vnico  Pr.xfidio  tutam  effe-.  cjuaim.quo- 
ties/ic  Deo  videtur,ne  humams  cjuidemarmis  or^.yvTjfg^c/cdeitituatur. 

Eiufdem  Pfalmi  quadrageflmi  oclaui 
Interpretatio. 
1  X  A  Agnus  IeKoua  &  laudabilis  vaide  in  ciuitate  Dci  no- 
i  Vj,ft1-ijin  monte  fan&o  eius. 

i  Pulcerfitu,gaudium  totius  terra^c/rmons  Sion,  adlatcra 
Aqiylonis:ciuitas  RegisMagni. 

3  Deus  efi  in  palatiis  eius:^r  agnofcitur  pro  Arce. 

4  Quia  ccce  Reges  conuenerant  &  tranfierantfitnul. 

5  Ipf!  vt  viderunt,fic  admirati  funt:trepidauerunt,  prajcipi- 
tes  afti  funt. 

6  Timor  apprehendit  eos  ibij^  dolor  quaii  parturienti^ 

7  Q»jfi  vento  Orientali  cjui  confringit  naues  Tariis, 

8  Sicut  audiuimus,  lic  vruimus  in  vrbe  Icnoux  Dei  exerci- 
tuum,  in.  vrbe  Dej  noilri :  Deus  ftabUiet  eam  vfque in  peipe- 
tuum. 

9  Expecl:auJmus,Deus,mifericordiam  tuam  inmediotem 
plt  tui. 

io  Sicut  nomentuum  Deus,  fic  laus  tua  '/fcjue  ad  finester- 
ras:iufriti«e  piena  eft  dextera  tua. 


n  LartabiturmonsSion,  exultabunt  filise  Iuda,propteriu- 
dicia  tua. 

If.  CiraindateSiou&circuite  eaminumerate  turres  eius, 

T* 


%90  t      !    A    t ,        XtVIlL 

Conjideratf  ditigenter  ipftus  meenia  &  aggeres  ,  ^  eitts  pxiatLi 
l/tudibus  ejferte,vt  rerum  ijtarum  memoriam  adpofieros  vfjue  tranf 
mhtatu. 

Ethwnc  Dcum  efje  ac perpetuo  hiturum  Deum  noslmm  omnes  in~ 
tcUi't,i)it,qui  ne  extrenw  auidem  vita  momcntofitnos  deferturus. 

Idem  P&ftrtus  quadrageujtiiis  oftauus,  dicolos  diftrophos 
vt  dccimusquartus. 


"S 


Ctficet  hic  fc(e  totum  Deus  cxplkat  Inges, 

Hic  orane  dirfuudit  decus. 
Iiiam  nanque  fibi  proprie  Deus  Optimus  vrbe 

Iftifque  rupcs  vindicat. 
O  qux  pulcra  fitu  fpe&antes  pafcis  amoeno, 

Mundi  voluptas  &  decus. 
OSion,6  fa?uos£orcascui  tempcratarftuSj 

O  Regis  altici.yitas. 
O  cuius  Dcus  ipfc  potcns  &  mcenia  &  arces 

Fidustueturlncola. 
Enfiquidcmhorredo  fseuiimmancfque  tyrani 

Paritcr  rucntes  impctu, 


Hanc  Graul  vt  vidcVf,fimulftupuere,fuga:qu'j 

Dedtreterga  territi: 
Pregnatis  qualis  cremor  &dolor  occupat  artus, 

Vrgcnte  partu  foemina:, 
Lt  medioqualisdeprcnfasa?quoreclalTes 

Vis  atra  dirrertturbinis. 


:«  Sic  arauis  qnondam  narrata  afpeximus  ipif, 
Ncrs  huius  vrbjs  incola?, 
|uam  Deusipfe  potens  fibi  vindicar  vnf, 


I'     S     A     L.       X  L   V  I  I  I.  19i 

13  AdiiciteCorveftrum  admunitionem  cinsrexaltatepala- 
tia  eius,vt  narretis  generationi  poftera;. 

14  Nam  hic  Dcus,  Dcus  nofter  ejh  in  feculum  ,  &  perpetuo: 
ipfc  comitabitur  nos  vfque  admortem. 

psal.     xlviii. 
Magnus  Dominus  &  Jaud, 
Carm.gen.i  1 1. 

1  T)  Ec~lorbeatec<z/itum>cuini/viaet 
XV.  Simiteautfecuiidum^c&litum 
Beate  reBoryfantla  iure  te  Sion 

Inaflra  tollit  laudibm: 

2  Sion  opaca m  verfa  ad  Arclon,  regia 

Formofaregisoptimi: 
Sion  voluptasgentium^vberisfo/i 
Aruis  bcatisaccubans. 

3  Senfere  Domini  vindicis potentiam 

So/ymafuperba  moenia: 

4  Senfere  numen>cjuumferoces  viribm 

Coiere  reges  copijs^ 
(^aflrifque  iunElijyferuitutem  ciutbm 
Tui*  minati  &  vincu/a. 

5  Perftrinxit  oculos  intucntium  flupo r, 

Et  horrorartmperculit. 

6  Quales  tremores  querulm  excitat  dolor 

Vexante partufoeminas :• 
j  Pauorcjue trcpidafyarfit aitonkosfugay 
Euriprocellavt-acjuora 
Verrens^ab  imispcmtm  excitum  vadisy 
Treprdas  carinat  diffipat. 
8  Hacfatlapr/fcis  rettu/crefccu/i* 
Paruis  parentes  libcris: 
H&cnpsin  vrbe  vidimm  J)eitfatk 
Qutfunatorbcmlegibm, 


2,92,  V    S    4    L.       X  L  IX. 

SechTque  firmat  omnibus. 

9  Hic  vbi  te  templo  in  medio,DeusOptime  reru^ 
Popofcimus  opcm  fupplices. 

io  Ergo  tuum,Deus,6  Nomen  LaudeTque  fcretur. 

Finesad  orbis  vltimos. 
Et  tua  iufta  manus  celebrabitur.illa  fuorum 

Srccurrcrefacilis  malis: 
H  Tu  vero  ingenti  rcfonato  ad  fydera  plaufu, 

L£tiiquevirginum  choris, 
Pulcra  SiOn,Kguis  feruauit  ab  hoflibus  illa 

Quam  lufta  vindicis  manus. 
12  Itc  hiiarcs,  inquam,totumque  hinc  inde  Sionis  . 

Spe&ate  fortis  ambjtum, 
15  Et  turrcs  validas  numcrate,attendite  quantis 

Cingatur  illa  mcenibus, 
Difpicite  in  coelum  furgentes  vndique  moles. 

Illafque  dicite  poftcris, 
14  Nam  Deus,hic  Noftcr  Deus  eft  arternus,in  ipfo 

Nec  mortc  defercns  fuos. 

Pfalmws  qmdragefimns  mnas-i  MatKlmo^ 
Coritarum, 
Argnmevitum  &  vfus. 

Vtitur  grauiffima  prarfatione  Propheta  in  hoc  Pfalmo,&  merito  qui.- 
ckm,quum  docinnamcontineat  nobilibus  &  plebeiis,diuitibusacinopi 
bus  necdlarijm  ne  videhcet  illi  quidem  infolefcant,  ifli  vero,  vel  animu. 
defpondtam,  velcupiditate  ditefcendi  extra  iuftitiar  femitam  abripian- 
tur.Cominet  igitur  idem  argumentum  in  genere  atque  praecedetes  ali- 
quot  &  fubfequentei,  quibus  vanitascaducorum  bonorum  defcnbitur» 
tnefertim  quum  autmahs  artibus  quae/Iu  fuerunt,aut  mabutuntut; 

EiufJem  Pfalmi  quadragefimi  noni 

Paraphrasis. 
Vdite  quod  diCtttrwfum  omnes  populp <j  aufcultate  cmnes  orbu 


A: 


Tum 


V    S    A    L.      X  1  IX.  J0$ 

H&cvrbeinilla  vidimus  cuiperuigil 
Deus  ipfe  cuftosexcubat. 
y   OfanEle  rerumgenito  r,  in  rebus  malis 

Tuam  aduocamus  dexteram 
I     Tuas  ad  arasfupplices  aduo/uimury 
jo      0  retlor  orbis  optime^ 

Tua  lausper  oras  vltimat  mundi,  &  tu<c 
Imagofulgetglo  ri<z 

11  Et  aquitatis.  Tefceleftos  verbere 

P/efiente  iufio,geftient 
Colles  Sionis:  necferet  tacitum  fuum 
Iud<x,  propago  gaudium. 

12  Ite,  &  Sionem  obambulate^moenia 

Spec~tate,turres  arduas 

13  Numeratefoffam  &  aggerem  intuemini^ 

MoUfque  ce/fas  ddium. 
Narrate  natis,pofterorum  vt  audiant 

Et  obftupefcant  ftcula: 
XA.  So/umque  nofcant  &  colant  noftrum  Deumi 

Ortnfquefnifque  infciumy 
Quifempiterna  nos  ope 

Afraude  viqueproteget. 


^eorum  pofleflfores.  Sedpeculiaris  &  fpecialis  quscdam  hypothefis 
inhoc  Pfalmo  fpe<ftatur,eorum  videlicerdiukum  qui  piospanperes  op 
primunc,quos  pauperes  confolatur  Propheta  duabus  prxcipue  rationi- 
bus  :  vna,  qudd  nihil  fic  inanius  diuitum f  aftu,  ficut  res  ipfa  randem  de- 
inonftrat:ex  quo  confequitur  timendos  non  efle  illos  faftuofos.  perinde 
ac  fi  pare  fuas  nocedi  volutatifacultate  haberent:altera,qu6d  certa  fpes 
melioris  vica:  omnibus  cogitationibus  illis  fit  opponeda,  qua:  in  eiufmo 
di  tetationifc>u$in  mente  venire  cofueuerunt.ac  femel  ftatuendu.^eftra- 
ru  quam  hominu  fimihores  efTe  qui  honoribus  aut  opibus  audti,quomo 
do  fic  illis  vtendu  nonintelhgut,nedum  vt  illis  fapiens  quifpia  inuideat. 

Eiufdem  Pfalmi  quadragcilmi  noni 
Interpr.  etatio. 
l     A   Vdite  iftud  ©mnes  populi :  aufcultate  omnes  orbis 
-T\incola?. 

T.iij. 


194  P   s    A    L.     x  t  ix, 

Tum ignobiles>imn  nvbilesfiue  dinitesfutepaupcresi 

Dijjeram  enirn  de rcbas  qttxt  qui  teneat,  'vere  fapiat:  &  fum  apttd 
me  meditatus  qn£  maxtme  oporteat  ab  omnibus  inteUigt. 

Egoipfs  qttod  alios  docere  ,  res  xiidelicct  grauifimas  &  abftrttfifii^ 
mas,conftttui,attente  expendam,-ut  non  alits  dtmtaxatfed  etiam  mi* 
hi  ipfi  htec  mea  cithara  cecinijjc  comperiatur. 

F.uimuero  cur  ego  trepidem  quantumlibet  vpprejfns ,  & potcntibus 
inimicts  me  circunftantibtts  yipfdque  adeo  veftigia  rnea  perftquenti- 
bits,obfejfus? 

Confidunt  fateor  opulcntiafita  ,  £r  magnts  opibus  fitisfreti  infolef- 
cunt,quafi  quicquid  ipfis  Ubet  etiam  licgat. 
Sed,obfecro,quid  efi  ifla  momentanea fiducia  'vanius?  N  ec enim  cer- 
te  ipfa  ■vita  qu£  brenifiima  efi  durabilior  eftopum  ■vftts ,  etram  quum 
n<  qutfptam  ad  extremwn  -vfqueuiu  momentufrnitur.  Nam  amor- 
te  alterum,  nedum  fieipfttm  nerno  dudtijs  redement,  ncc  cttm  Deo  vllai 
paclione  de  •vitz  reflttutione  tranfigertt. 

F.ftenim  vitx  Pretiitm  maius,  qttam  "jt  ab  homine  pr£?lari pofit, 
nedum  vt  immortaittatem  jibi  diuitusvUis  acquirat. 

lmb  ?ie  prorogattonem  qttidewvitx  'vlla  i)ipccttni£ pararefibi  qttif- 
quam  potcft. 

Siqittdem  ipf.i  omnittm fecttlorttm  expericutia  docet  moriendum  effiz 
cunfiti  fute  fapientibus  fiue ftultUmec  vllum  ejfehacin  refexus,aut 
tttatis,aut  condtttonisdtfcrimeh:bonU  qn^relinqutmt  moricntes}ad  a- 
lios  cttamfxpentunero  tgnotos  tranjlatis. 

Kt  tamen,qu£  multortimfluliitia  eflypUriquefc  vitam  inftituuntyic 
fi  nitnqitamhutc  migrandumillis  foret  ,fictitia  terrcn,e  -vitx  cogtta- 
tionc  intimos  ipforttm  fcnfus  occupante ,  quafi  in  xternum  manfuris  i- 
pfiorum  familus  ,  acfplendidisxdibus  extmciis  pcrenni  in  tatistpfo- 
rum  nomine  futuro. 

~4tqui  nihil  eft  iftiufmodi  hcminum  infania  inanitts  ,  quum  homo  in 
ifiojplendore minime pcrmaueat,  adeo  "Vt  quific  viuttnt  non  multum 
befiifs  dtjiimilcs  intereant. 

Illorumenimvitanilul  aiitid  quam  meraeJi  ftultitia  ,  &  tameti 
eorttm  pofteri  nihdo  fiicli  fitpientiores  illorum  cxemplum  laudant& 
imitantur. 

Vtcunquc  fit  ty  quantttmnis  ifii fibi  ht  iftis  dclicijs placeant ,  tamert 
ficut pecudcs  fub  mctem  ftabulo  conchtdntnr.ita  ifti  vbi  vitx  vejfera^ 
aducneritjnfepulcro  a?gregantur,vbt>  mors  ilios  nonfecns  atque  alios 
pa.fiit  ac  depafcit.  Coutra  vero  reCii*  iter  mgrefits  quanuisfit  quoque 
mo?:'endttm}altera  tamen  Ittx  fito  tempore JHtdefcit,ad  cmus  exortum 

quanta 


P    3     A    l.      iCLIX,  fc?J 

i  Etiam  7/05  filij  plebis,  etiam  filij  nobilium  pai iter ,  dittcs 
&  pauper. 

3  Os  mcum  loc]uetur  fapient!3s:&:  meditationes  cordis  mei 
ftnt  intelligentix\ 

4  Iuclinabo  ad  grauia  di&aaurem  meam:  aperiara  ciskara 
arcanum  meum. 

5  Cur  timebo  dienus  malis  ,qrtando  inicjuitas  calcaneorum 
meoium  circundabit  t&tli&eftiwpreb  meaprementd 
Vae  circHmfiftent? 

6  Hifmt  qui  nituntur  opulcnua  fua:&  de  abundantia  diui- 
tiarum  iuarum  gloriantur. 

7  Sed  frarrem  redimendo  non  redimet  quifqtiam ,  riec  da- 
pit  Dco  pretium  redemptionis  eius. 


8  Nam  pretiofaeft  Redemptio  anima2corum,c\:  cfyratid  u, 
feculum,^  eftJ.ong£tritatis. 

9  Vt  viuat  amplius,nec  videat  fepulcrum. 

10  Certe  apparet  iapientes  mori,  &  pariter  ftulfos :  &  infi* 
p:entes  interire,&  reiinquere^liis  diunias  fuas. 


II  Interiu»  eorum,  iieft  cegitztio  eorrnn  ,  eftquod  domus  Ojx 
frabunt  in  perpetuum:  &  habitationes  luae  in  generauohem 
&geneiationem:^t  vscenturnominibus  iuisfuper  terram. 


u  Sedhomo  ifte  in  fplendore  non  pe^durabit,#£milisfit 
brucisqua;  mtereunt. 

15  Hasc  via  ipforum  iluititla  ^fipfis:  pbileri  tamcn  eorum 
©refuo  appiobant. 

14  Tanquamdues  In  iepuicre"  ponuntur,mcrs  depafciteos, 
&  dorrrinabuntur  eis  Ftfti  mane  :  robur  ipforum  eft  fouea, 
cpi&  vtteiafcere^j&i  faciajt^a  domici!;6  ipforum. 

T.iiij. 


2S'6  P     S     A    (..      XSIL 

cjtunU)  fint  illis  infants  fuptriores  apparebit.Ndm  ifiorum  vmbrdtitii 
iliapotentia  mox  inflfulcrum  erit  comutata.quod  eo< extdet  afylen- 
didis  ilhsfunpalatijs  abreptos. 

Contrlt  t/tro  Deuspios  c  fepulcri  clauftrts,illos  ddfe  recepturus,  e- 
ducet. 

Jtaque  fecurum  effe  te  iubto  nec  animo  fraugi  ad  cuiufquam  diuitii 
fuperbi  conjpecl:rm,quantumuts  illum  opibmflorentem  uidi.M. 

Tempta  enim  ertt  quum  exanime  cadauer  &  omni  fplendore  iTio 
fpcliatum  ivfltpulcro  iacebitMoria  illud  minime  eoufque  fequutura. 

Itaque  obleifent  illifefeflbujue placeant  quantum  -voUnt^nec  alios 
beatos  iudicent,  quamqut  exemplo  ipflrum  ijoluptatibus  indidgeant. 

Si  tamen  illorum  atauos  de  quibtts  gloriantur,  (ff  omnem  i\brum&- 
tatem  confidercs  ,  comperies  ilbsperpeiua  mortefepultos,  quod  mani* 
feffe  da mnat pofierornm flukttiam . 

Denique njtcunqueflt  qmff>iam  opibtts  &  honoribm  autlits  ,fi  verd 
fapientia  careatya  befius  qux  tou  intereunt,in  hac  njtta  <vel  nihilvel 
parum  differre  efi  exiflimandus . 

Uem Pialmus  quadxageiimus  nonus ,  dicolos  dilTvophos * 
verfus  prior  hcro  icus  hexametcr ,  altcr  daclylicus  Ar~ 
chilochius  dimctcr  hypercataiecticus. 


'A 


Vdirc,6  g  ntes,auditeingentiamundi 
Quj  coiitis  fpatia, 


2   Audite  illu{tres,paritcrqueignobilevulgus, 
Diucs  inopfquc  fimul, 


5  Mira  loquar,plcno  efFundl abftrufiflima  qufq;» 
Pe&ore  prompta  mco. 

4  Arcana  intcntus  tabor,do&aquerecludam 

Ardua  multa  lyra. 

5  Cur  metuam  obfeisi  vtfligia  callidus  hofris 

Quarnlibctipfa  premat? 

6  Nanque 


S>    S    A    1. .     X  L  1  x.  2.^7 


15  Sed  Deus  redimet  animam  meam  e  manu  fepulcri.-quan- 
do  fufcipietme. 

16  Ne  Igltuv  time  quum  ditatus  fuerit  <juifpjam>&  quum 
multiplicatafuentgloria  domus  eius. 

17  Qujanihil  auferet  in  morte :  non  defcendct  pofteum 
gloriaem?. 

18  Sane  animae  fuae  in  vita  fua  benedicet,&  te  Iaudabunt  ilU 
^uum  benefeceris  tibi. 

I5>  Veniesad  aetatem  patrum  ipforum  ,in  perpetuumnon 
videbuntlucem. 

10  Homo  in  honore  ,  &  noii  intelligens ,  fimilis  factus  eft 
brutis  quanntereiint. 

PS  AL.    XL  IX. 

Auditc  ha?c  omnes,&c. 
<  Carm.gen.xv. 

1  A    Vditegentes:ortu*  &  occidens 
f~\      Aduertite  aures,  &  medio  dies 
Quos  torret  axe,&  qui  vitreum  folum 
Ponti  nimlifinditis  orbita. 

2  Auditeifiueignotus>&infima 
Dep/ebe paupcr,fiue  opibw pot ens* 
2idu/taquefu/ges  p/ebe  c/ientium^ 
AuriCjtie  gaz^is  ditibm  incubas. 

3  Fontes  recludam  iam  fapientia: 
PlenocjuepromampeclcYis  epenu 

/l  Prudentiam  :iam  /ingua  recondita 

Oraclageftit  carminepandere. 
5        Cur  congerendis  me  cruciem  bonis> 

Famemque  &  acrem  pauperiem  timens^ 

Vt  vita  curis  anxia  triftibm 

Me  triftiorem  trudat  ad  exittimz 


45»8  ?  s  A  l.     xiir, 

6  Nanque  opibus,fatcor,c6fifi,aur6que  fuperbi 
Grandiaverba  crepant: 


7  Oic  &&  enim  charos  a  limine  mortis  amicos 
Vtpretioredimant: 


8  Nuga?,non  locus  hic  pretio,produccre  vitarri 

Diuitisarcanequit. 

9  Nedum  perpetuam  vt  vitam  largita,fepulcri 

Eruate  Iatebris, 
ro  Mors  fatuos  manet  ac  fapientes  vnica,  quoruni 
Occupatakeropes, 


ti  Et  tame  ha?c  ftultis  vcl  fumma  efl  cura,  perenes 
Condere  poifc  domos, 
Cselatifque  velut  manfurum  in  fsecula  nomert 
Tradere  marmoribus. 


12  Atqui  vanum  huius  decus  elr,quem  vtbruta  pc~ 

remptum, 

Mors  inopina  rapit. 

13  Hic  ftulti  iucruntiftultorum  hic  farpe  nepotam 

Crcdulaturbaruit. 

14  Nanq.velut  pecudcs  quoru  mors  deuorat  artus 

Ecce  iacent  tumulo, 
Doncc  mane  nouu  quam  fint  meliorc  probarit 

Condi- 


P    S    A    I.        X  L  I  X. 

$       Gcmmis  &  auro  &  rmtrics  dtiiites 
Superbientes  asfiice^qutfibt 
Gaudent  bcato  plaudere  fomnioy 
Tutofquefiuxis  crederefe  bonis* 
7       Germanm  auro  non  redimetfuum 
De  mortefratremmecpretio  Deum 
Donifve  fietietfata  retexerey 
V-t  membra  liquit frigtda fpiritm. 
8>  9  Sed  necperennes  tnterttm  mora t 
Diues pacifhnec potzs  eftputres 
Nefoluatartm  ternpm  edax.vetat 
Id  iege  durafixa  necefsitas. 
i  D      Alo  rs  <zquaftultis  &  fiipieniibm 
Intentat  arcum:par  manet  exitm 
Vit<&  hos  &  illos  .occupat  irnprobis 
Ignotm  hares  parta  laboribm* 
ii      VilUfuperba  delicias  breues^ 
Luxuque ftruB as  regifico  domos 
Linquunt.fepulcriqueirremeabilis 
Tenebricofis  fub  latebrisiacent. 

Qmd  fama  durtsparta  laboribm 
Vrodefthnanis  quid  tituli  decus? 
Omd  aura  bland<n  laudis^-  ambitus 
Nomen  futuris  prodcreftcu/ti? 
1 1     Qxym  vam  honori-s  ver  b  rettifioruit* 
Lethalefpirans  mortis  hiemsyviros 
Et  bruta  raptans  interituparty 
Oblwionis  nubeparipremit. 

13  Hacftulti  lerunt,  hanc  maieprouido- 
Ducet  nepotes  error  in  orbitam: 

14  Quos  mors  fepulcr ifubfcrobe conditos 
Depafcetjmbelles  vt  oues  lupus. 

Aeterna  cditemperiespios 


306  P     S    A    L.       X  L  IX. 

Conditionepij. 
Illorum  fiquiuem  fplcndor  vetcrafcit  inanisi, 

Et  dccus  omnc  perit. 
Magnificum  tetro  mutarunt  luce  carentes 

Vc  tumulothalamum. 

15  Attuamefaluum,Deus,edu&umquefepulcrd 

Eruetillamanus. 

16  Iftos  cur  igitur  metuas,  tumidafque  potentuni 

Curvereare  minas? 


17  Non  ferct  hec  moriens  fecum,cxtind;iiraue  fe- 
quetur 

Gloriatantacomcs. 


iSAtque  fibiindulgcns  quanuis  putct  effe  beatuni 
SefimileTquefui* 


19  Attamen  ipfius  patrefque  atauofque  reccnfens^ 

Si  numcrare  volesj 
Interitu  inuenics  illos  damnare  nepotum 
Somniavana  fuo. 

20  Deniq:  quantifcunq.au&os  hinc  indeq.  donis 

Ni  Dcus  ipfc  rcgat, 

Bruto  euaferunt  fimiles,quod  nulla  perennis 

Altera  vita  manet. 

Pfalmus quwqtiagefimM->£ifr&£liv.Qc!)Afafhi. , 

Argumentum  &  vfus. 
Sicut  Deus  hotrini  tribuit  animam  fpiritualem  &  corpus  afpedabile, 
jta  vtroque  fcper  voluit  &  vult  co!i,cultu  viddicet  interiore  &  exterio 
re.&r  quemadmodum  corporis  extcrnas  adfciones  voluit  cflfe  mterioru  in 
dices^itaetiadiligeter  homines  admonuit  vtrafq;  oporterc  inter  fe  con^ 
Jentire  &cofpirare.Deniq;  ne  vclin  llla  velin  iftacultus  diuini  parte  ho 
smncs  tota  natuu  deprauati  aberraret^quo  modo  vuinq;  coli  vel- l&^^ 


I    S    A    I.      XLIJf.  30t 

Jilanesfouebit  lucis  in  aurea 
Spiendore.-qualts  manefluit  nitor 
Perprata  vemispiEla  coloribus. 

Stultisfeneftm  robora  deterety 
Pro  fumptuofis  buftum  erit  &dibus* 

15  At  me  benignus  de  ba  rathri  cauo 
Specu  remijfumfufcipiet  Deus. 

16  Nec  te  cupido  fauciet  <zmulay 
.  Stuporueftquem  videris  impia 

Deplebefluxis  confficuum  bonis% 

Clarumque  multafulgere  gloria. 
IJ     Qutpm  dexteram  mors  illacrymabili* 

Iniecity  ex  tam  diuite  copia 

Secumfub  vmbras  nilferet:  &  comet 

Inflda  buftumgloria  deferet. 
18     Durn  CQmmeantispeftora  (piritus 

Hauftu  calefcunt^perfruitur  bonisy 

Sefequecurat  mol/iter>  &  monet 

Omnes  eundem  pergere  tramitem: 
\y     At  quum  pa  rentes  cejferit  adfuosy 

Longum  dolebit  fiultitiam  breuem% 

Ad  regna  tracius  lucis  egentia^ 

Quf,  femper  horror  nubilus  obfidet. 
20      Retlrix  honoris  nifapientia 

Accefferit>brutis  homo  beftiis 

Nil  int$reft:quos  vitafacitparesy 

Expe&at  <zque  ingiorius  exitus. 

V5*^!er,pleniffime  ifraelitico  populo  fcriptis  etiam  legibus  *&wf{"j<$ 
h&i-nxotc  prsfcripfit.  Alius  praeterea  ceremoniaruCid  eil  exterm  cultus) 
finis  vel  prajcipuus  hic  erat  vt  in  illis  velut  in  tabella  quada  tum  fuurn. 
reatu,tumpromifiiones  expiationis  in  Meffiaexhibendjsconteplaren- 
tur,  &  ita  commonefacli  fui  vicifilm  officii  affidue  reminifcerentur ,  id- 
cft,quidDeo>&  quid  proximisdeberent.Nulii  ergo  magis  abutebantur. 
externo  legali  cuhu  >  quam  qui  neglefto  lllhis  fcopo  fefe  egregie  fim- 


£*  T    S    A    L.       i. 

AoS  officio  fuo  forrmiahant  ,  fi  cxrerna  illa  diligenterobiiflent.  Iro.qne 
hunc  errorem  prrniciofiffimum  cjtiem  poftea  Phanfri  pertinaoffim& 
defenderiint,Afdphns  Propheta,  quod  &  ipfumpoftea  reliqiu  Piophe- 
tx  non  deficruntinculcarejhoc  ma<jmrken:iffimo  8:  plane  diuinifiimo 
Pfalmo  conuellit,  Deuipfumintroducens  hrmiffimisargumentis  vten- 
*ern,  fum  a  naturaipfitis  Dci,  tum  a  conditionererumillarumfumptis 
qast  Deo  ofFerebantyr. Buit autem  hxc  doitrina  fcmper  cjuidem  in  Ec- 


Eiufdem  Pfalmi  quinquagefimi 

Parapjirasis. 

Pfdmm  ^faph. 

QVottfqut  vero  tandemhypccrit&.patietia  Dei  abtftemini?  quo- 
^ufque  nos  de  uero  ipfi%s  culttt  concionantes  ajpernabimint? 
*Age,prodeatipfe  Deus  &  <vos  alloquatur:  &  certh  ecce  prodit,Deus, 
inqttam,  ills  lehouafupra  omnts potefiates  eminens  aiuenit,  non  vos 
duntaxat  ,fed  $tia*n  omnes  orbn  incola*  ab  ortu  ad  accafitm  foln  ad- 
u*cans,-vt  amentis.  ~uefir£  fit •vniuerfus  orlns  tefits^ 

Et  ncfortc  extfiimettshic  aliquid dicendum  aduerfus csremoni as  di* 
ttinttus  imhtutas,  Deus  in  ip\a  Sione,fede  totins  orbispulcerriioa  &■ 
tpfi  dceepnfsimajefulvens  iliudfuum  tnbunal  caufam  ifiam  difcef4d~. 
surus  col\ocatdt,tantum  abefi  ut  eam  velit  deferere. 

Ecce, '<  iauam  aduentat  Deus  tlle  nofier,  mtnime  deinceps  mutusftt- 

tyrtH  .  prtcHntibus  ante  ipfius  confpeclumflammn  aduerfintes  quof- 

c,m  t  onfumpturii>&'  tempefiatibns  -ondijus  circumfonatibus^t  qua- 

jtbitit  quum  legemferret,talis  qu&queeiufdem  Interpres 

atque  VincLex  apparedjr. 

Quinetiam  cvios  ipfosfurfum  ,  /</  terram  ipfam  deorfttm.citat  iudt- 
cio  i}H  aJ nrrfnm-v si,p>opulumfuum  rcbcllcm  <gr  contumacemfi^fiitn- 
*j  interfuturoSi 

.^fudtte  i<ri.tur  Uhtwuos  per  fuos  tppxritores  his-verbis  citantem: 
Aduocate  mthi,inquit,  tfiosquos  /»\e  cxieris  fingulanfauore  fum  di~, 
*ndtus,&  qmbufcumfrdus  ifiudfacriflciorum  utij. 

ttttem  erunl  tpfi  cceli  aduerfum  vos  iufix  daciftonis  ijhus  con- 
idetntpfemet  Dws  Judex  fdebit,ne pntetis  -uobis 
ejfe  cum  vllo  mortahum  ntTotittm. 

7  um  ille:  ^in  nm  ttt  is  es  populus  quem  mihi  felegi?  Ifrael  ille  qut 
fum  ttmplexttsSmdne  vero  Deum,Deumanqmm,tmtm  nonaudies  tc~ 
cttm  de  hocipfo  iure  difccptantem? 

Sic  autem  difertis  -uerbis  hanc  controuerftam  definio.  Pr^ccpi  quidtt 
gn>o  lefes  ftcrijiciorum  qu£  miht  quotidie  pr.efiari  •volorfed  ifiaftcut  it 
'i.xbis  of]ei:tntur,neta:iti!lumqui<tem  moror,neque  hocillud  efide  qua 
tsfatis  illi  quotidie  mtueor. 

Quem^ 


I,  ,5  A  tl   x%  S°? 

^clefia  Dei  retinenda ,  quoniam  ad  hunc  Iapidem  homines  femper 
iropegerunt:  (ed  eft  in  primis  huic  noftro  feculo  necei&ria,  in  <juo  non 
modo  vetus  ille  error  wftauratus  eft  ,  quo  facramtnta  in  totidein  idola 
funt  transformata/ublato  fignorum  Sc  rei  iignificatx  difcrirnine,cV  d<* 
Srina  de  opere  operatoin  Fcclcfiamintroducta-.fe^eturneodcuentum 
eft  vt(juodfpintusfan£tus  damnatmanifeita?  impktatis  m  cultusex- 
terni  ab  ipfomet  Deo  inftituti  abufu}  idiplum  Phanfan  noftrorum  lem  - 
porum  ad  fua  comnvenra  transferant. 

Eiufdem  Pfalmi  quinquagefimi 

Intir.  pretat  io. 
Pfalmw  sffaph. 
%  TP\Eu5  deorum  Iehoua  iocjuitur^aduocat  cerram  ab  orttt 
1^/Solis  yfcjuead  occafum  eius. 


i  Ex  Sion,perfectione  pulcritudinis,Deus  reipkndet. 


3  Veniet  Deus  noiter,neque  filebit:  ignis  in  confpedtu  eius 
Vorab.it,&  in  circuitu  eius  tempeitas  coorta  eft  valida. 


4  Aduocauit  ccelos  fupernc:  &  terram  ad  iudfcandum  pD- 
pulum  {\ium,cUcens: 

5  Congregate  mihi  pios  meos:quipercuiTerunt  fcedus  meu 
fuper  facrificiis, 

6  Et  anntintiabunt  cceli  iuftitiam  eius:c|uia  Deus  Iudex  ipfe 
adeTi. 

7  AudipopuIemi,&lcquar>te  Tfrael&  tcitificabor  tibf: 
!peus,Deus  tuus  Egofitm. 

8  Non  fuper  facrificiis  argium  ce^  &  hotocauftis  tfl 
coram  mtfmt  fernpcr, 


304  ?  s  A   l.     t. 

Quem  enhn  cjje  me,qu*fi>,arbitrxmini?  num  cttipetendi  fint  ex  xr~ 
memts  veftrts  iuuenci  aut  ex  veftrU  caulis  hircififorte  illos  reqttiramf- 
^ln  me  ohliti  eflts  Dominum  effe  ormuum  beftiarum  qut  infylttii  <&■ 
montthus  pafcuntur? 

Etmihi  tllarum  Conditori  comperta-s  ejje  omnes  volucres  ,  &  quic- 
quid  vbique  ferarum  in  ctgrk  degit? 

Itaquefi  ifurirem,  curiU.06  ego  ahs  te  flxgitarem ,  quum  mei  vnim 
iuris  effeconftetvnitmftm  orbem  &  quicquid  eo  continetnr? 

Dcinde  qux  h&c  veftra  infania  eftlnum  enim  me  carnem  taurorum 
tdere,numfjngttinem  hircorum  biber;  extfUmatis? 

N'ftn  igitur  qiufacrificia  poftulem  ?  iaudes  mthi  debitas^votorum 
pfirfolktionem: 

Inttocatimem  inrebut  pr^fertim  aduerfis ,  ex  quibtts  Uberatm pro> 
lemfiajs  acceptis  mihi  gratias  agas ,  teque  me& glorU •ftudtofum  tota 
vitu  tcjteris* 

^4t  vosimprobity  impuri  quantumcunqtte  pietatem  fa.rificiorum 
wultitudine  fimuletis ,  audtte  qw.btts  verbis  Detts  ipfc  vos  increpett 
Tene  vefb  meos  rittts  in  ore  habexe?  tene foederis  mei  vel  mentionem 
fucere  uudere? 

Qu^necorrigi quidem  tepatiaris  minas  omnes  meas  ajpcrnxttts,  ty 
trxccpta  mea  poft  tergum  reieceris? 

Si>  quemfurantem  videtujs  tft  demumcuiut  ficietatem  auidiRime 
expetisfi  quem  noftt  adulttvum,  das  operam  iiltch  vt  <&  ipfefias  eitti 
fceleris  particeps. 

Nihil ntfi malumloqueris :  linguxm  ad omncfraudis  ?enits  concin- 
nandum  exacuis. 

MttltdiiUs  fff  calumn't$ ipfos  etixm  frutres  fratres,inquam,tnos gev 
znanos  profcindii.tantum  abcftvt  ab  ignotis  Udendis  abjlinexs. 

Hdc  tuaftudia,  hi  funt  mores,  qu&fcelerd  quoniam  aliquanditt  pro> 
nieupxticntta  difitmulaui ,  mene  idcirco  tuifimdem  ,  ty  tftorum  ap- 
jprobatorem  arbitraris:Immb  tantl  feuerius  tecum  agam,&  propofitis 
ttbifigillxtim  ob  oculos  fcelenbm  >faxo  vtne  vnius  qttidem  oblitum 
&  immemorem  ejfe  me  re  ipfa  exptriaris. 
Hoc  igitur  agnofciteaftud  inqttam  dtligenter  <&  dccmate  expendite. 
quotquot  cftis  Dei  immcmores,  nefi  vosfemel  abripuero,  nemofit  qui 
vos  irato  miht  eriptat. 

^iudite  denique  quidfemd  hac  de  reftatuam.  Qui  corif>f<m  mihi 
facrificat,glort&  me&ftudiofum,is  demum  mihi gratumfurn ficium  of- 
firt:  quimoresfuos  adpr&ceptorum  meorum  rcrulam  exigit,  illum  de~ 
miun  egoab  omnibus  pericuUs  Uberatum  ,  xtema  felicitalts  partici- 
femfaciam. 

Pfalmus 


P    S    A    L.       t.  305 

$  Nonfumam  edomo  tuaiuuencum  ,  neque  ex  caulis  tuis 
hircos. 

10  Quoniam  meae  funt  omnes  bemae  fyluarum ,  &  anima- 
liapafrentia  in  mille  montibiis. 

11  Noui  aues  montium:Sc  fer<e  agrcfl.es  penes  me  fun  >;. 

ix  Siefuriero,non  dicam  tibi.Nam  meus  eft  orbis  &  onic- 
^uid  concinet? 

13  Num  comedam  carnem  taurorum  ,  aut  fanguinem  hir- 
corum  bibam? 

14  Sacnfica  Deo  laudes;&  redde  Deo  excelfo  vota  tua. 

1%  Et  inuoca  me  in  die  tribulationis,  &  eruam  te,  &  glori- 
ficabis  me. 

16  Impio  autem  dicit  Deus,  Quorfum  tu  annuntias  ftatuta 
niea;&  furnis  fcedus  meum  in  ore  tuo? 


17  Tu  ver6  odifti  correctionem  ,  C<  proiecifti  verba  mea 
poftte. 

18  Si  videas  fiirem,  curris  cum  eo  ,  &  cum  adulteris  portio 
tuaefi. 

19  Os  tuum  emittis  ad  malum:&  lingua  tua  concinnat  do- 
los. 

%o  Qiujietiam  contra  fratrem  tuum  loqueris^contra  filium 
matris  tux  attollis  probrum. 

11  Haic  fecifti,&  tacui:exiirimafti  me  eiTe  tui  fimilem  :  co- 
arguam  te,&  ordinabo/tt/er*  tua  coram  oculis  tui>: 


11  Hoc  nunc  intelligite  ,  qui  obliuifcimini  Deum  ,  ne  vos 
-abripiam,&  non  fir  cjui  vos  eripiat.       ' 

2.3  Qui  facrificat  Iaudem,«  demilm  glorificat  me  :  cun  viarn 
difponit,oftendam  ei  falutem  Deu 

V.j. 


Pfalmus  quincjuagefimusjdicolos  diftropiios, 
vtprimus, 

i  T^Eusinferum  fupertimqjDominatorpotes 
\J     (Mihinuntianticredite) 
Tandem  loquetur  alta  poft  filentia, 
Munddquetefteacconfcio, 
2  Pulcra:  Sionis  ab  arce  foJis  ad  vltimum 
Cubile,prodibk  micans. 


3  En  vefter,inquam,aderit  Deus,nec  vt prius 

Spe&abit  omnia  tacitus: 
Quin  eminus  fparfis  corufcans  ignibusa 

Rapiddque  cindtus  turbine, 
4.  Verax  fedebitgentis  Arbiterfuaej 

Cajlo  foldque  teftibustf 


5   Cceldque  iufti  apparitore  ludicis 
Prseftante  prarconis  vjicem: 


6  Adefte,dicet,o  boni,6  quifquis  facro. 
Nomen  dedifti  foederi. 


7  Chara  Ifraclis  6  propago,  6  tu  mihi 
Dicatafolinatio. 


8  NondeFocisaltariumuepinguium 


Pugnar 


V    S    A     L.       L.  307 

PSAL.    L. 

Deus  Deorum  Dominus  Ioquutus? 
Carm.gen.  vi. 

1  /~\  Vifrdtnat  aquis  legibm  arbiter 
X^^Superba  regum  coiU  rninaciumy 

Vocabit  in  im  orbem  abortu 
Solis  ad  heffrrium  cubiie. 

2  Vultu  verendo  tumficerardua 
Pulcrz  Stonis.de  fpecuia  locjuens^ 

Adgentis  humand  coaBum 
Conciltum  Dem  orafoiuet» 

3  Non  fa  Uafemper  nonfnet  impia 
Impstne  graffari  veniet  Dem: 

Flamma  vorax  iilum  antecedet 
V14  rapidis  agitata  ventis, 

4  Tefles  vocabity  cumpoupulofuo 
AElurus-iigneSyiumine  confcio 

Qm  cuntla  dcffettant  ab  alto>&. 
Omnipar<zfoia  v-afta  terr&. 

5  Adefteprimumgens  mihipropriay 
Gens  fanfta^  (dicet)cuijupcr  hoftiis 

Legem  dedi  riteojferendisy 
Perpetuum  pepigiquefoedw* 

6  Hi  c&quitatem  iudicis  igneus 
Miratus  at  her^  iuftitiam  Dei 

Annuntiabit.namfedebit 
(Ne  dubita)  Dem  ipfe  iudex\ 
y  Audi  Abrahamiprogenies  boni^ 
feculiarisgens  mihi.te  voco 
Teftem  benignitatis  in  te 
Perpetu&y&foiidifauoris. 
8  Non  arguam  te  quod  mihi  viftim& 
Crffire  raro  altariajfiarferisi 


j08  V    S    A    L.      t. 

Pusnabo  tecum  vi&imis. 


'S' 


9  Quorfum  iuucncos  mihi  tuos,quorfum  tui 

Fcetus  gregis  popofccrim? 

10  Milii  in  ncmoribus  montiumque  anfradHbus 

Errant  vngantcs  bcftise. 
ii  Mihi  volucrcs  volant,mihi  pecorapinguibus 
Cun&is  aluntur  pafcuis: 


n  Hxc  fi  nppctam  rcrum  ipfe  Dominus  omnium* 
pur  mutuo  abs  te  fumpfero? 


Ij  Num  carne  vcfcor,fiue pinguis  vidima? 

Poto  cruentus  fanguinem? 
i^Puro  profcctam  excordelaudem,hancvi&irna 

PLec  vota  tu  mihi  foluito. 
15  Afrl>.cl:us,incjuam,dcbitas  mihi preces, 

Gratefque  gratus  reddito. 


16  Atteimpie(inquiet  Deus)nonhocpudet 

Ore  mca  iuifa  proloqui? 
Non  tc  prophanis  labiis  iftis pudet, 
Ia&arefcedushocmcum, 

17  Reprenfiones  pcrpcti  indocilem  meas3 

Omnefquc  fpernentem  minas? 

18  Rapncibus  tu  furibus  tu  adulteris 

Socius  adhxres  turpibus: 

19  Tu  maledicorum  primus  omnis  tu  doii 


trau- 


•  r    S    A    L.      L,  ?09 

Autparcus  armenticremaris 
Rarafacris  holocaufta flammisy 
q  .  Non  taurum  egens  te  deftabulispetOy 

Hircumve  caults:omne  pecus  meum  efty 
io        Quodmontiumanfrattuspererraty 
Quod  nemorum  tegitur/atebris. 
II  Nec  me  volucris  rupis  in  edito 
Vfquam  recefiu  nidificans  latet; 
Non  vllapitlurato  amifiu 
Ruris  auisgenialis  hoifes. 
XI  Quodfi efurirem-ifcilicet  vtpetam 
A  te  necejfe  eft^arbiter  <zther<s9 

Terr<z,fretique<>  &  quicquidingens 
Orbis  habet  gremio  capaci. 

13  Taurine  vefcor 'carnibusyaut  bibo 

14  Hirci  cruoremfpetlore  candido 

Grates  age>&  quouis  litabis 
Rite  Deofine  c<zde  voto. 

15  Tum  deprehenfasrebusin  aff>eris 
SefUrus  implo  ra:  anxiliumferam^ 

Grates  vt  accepta  ftilute 
L&tm  agasyDominumque  laudes* 

16  At  impiumfic  alloquitur  Deus> 
Quafronte  leges  tu  recitas  meas? 

Et  orefanTlum  impurus  audes 
Sacnlego  memorarefoedus?  f 

17  Tu  legum  habenis  impatiens  regij 
Et  inftitutis  moribus  &  bonis 

Iuratus  hoftis^  voce  laudas-, 
Tecum  ammo  mea  verba  rideSo 

18  Cum  furefurti  confilium  coisy 
Moechis  adulter  tefocium  applicai: 

19  Adprobraproictlus,dolofii 


3*a  r   S    A    L,      L  t.    . 

Fraudifcpic  callidus  artifex. 
20  Dctrahere  cuiuis  ludus  ac  iocus  cft  tib*? 

Nec  parcis  jnfis  fratribus. 


21  Hxctc  totannos  quod  patrantempertnli, 

Tu  me  tuifimilem  putas* 

Iramo  fcuerus  cccc  te  coarguam, 

Sccleracjue  detegam  tua. 

22  Hxc  annotato  fummi,  ftulte,  Numinis 

Tu  quifcjuisobHuifccris, 
Ncforte  rapida  vbitc  manu  comprcndcro, 
Te  ncmo  prorfus  eruat. 

23  Lau  Jis  litatur  vna  vi&ima  mihi, 

Hanc  tu  hofiiam  mihi  csedito. 
Componcdenicjuc  totiusvitse  viam, 
Nancjuc  hxc  falutis  eft  yia. 

Pfulmus  quinqnigefimm  primufiZTrriviKiocyDAuidis* 

Argumcntum  &  vfus, 
Pfalmui  iftc  tunc  a  Dauide  feriprus,ficut  Hebraea  infcriptio  aeclarat, 
cj-uma  Nath.ineprophcu  grJtuffirne  ctVet  increpatusde  teterrimo  1U0 
adulterio  fimul  c*  hofflicidio  •.  ficnt  fcnbitur  2.Sam.i2.  infigniseft  inter 
omnes  Dauidicos,enntinens  illultre  refipifcentix  cxemplu,quod  praeeat 
oporter  pcccatorum  remiffionii]liitic.inqi!.im,fiue  perfmia  ipfamDa- 
uitiiStflue  ipfiuspeccaul  fiue  deniquc  rem  ipf.»mfpectcs,ideft,refipifct- 
tiA  fingulas  partes.Primii.n  en  m  bic  proponitur  nobjs  Regis  potenrif- 
(imi,&  1'ropher.x  fan&ifiimi ,  &  optime  li  quifquam  ahus  de  Ecclefia 
meriti  exemplum-nempe  vt  chfcamus  non  ahum  eile  regum  quam  pau- 
perum  Deum:&  quo  magis  aliquis  inter  hommes  eminer,e6eminemius 
efle  ipfius  peccatum  ,  ac  proinde  rantd  magis  ei  laborandum  vt  carreris 
ptareat  poeritentia*  exemplo.  lam  qucVd  ad  lllud  attWiet  de  quo  bic  agi- 
tur,  nefcio  a:\  h.ibitararjonecirct!n(tuntiarum  perfona:  D.uiidis,  vliiim 
tot  tanrorumque  in  vno  f.i&o  fcelerum  monimentum  extet;ex  quo  in- 
telligimiu  quanta  fit  pr.?!1niHif;imorumctjamhominumimbecilhtas,& 
quanta  rurfus  clement**  Dens  Opr.Max.erga  refipifcentesquofuis  vta- 
tur.  Sed  fi,quod  prxcipuum  eft,  accurate  expendamus,haud(cio  an  vl- 
lum  vnquam  extitenrrahs  pcenitcntiT  exemplar.Nam  quod  adinterfo- 
rempeccatiagnitiontm  ac  deteftationem  attinet,quam  contntione  vo- 
cant,  non  video  quid  in  lfta  defi  dcr  Jn  poffit,  quum  fck  Dauid  ab  ipio 
conctpnonisfua:  momento  reu  arternae  damnationu  fateatur,&  omn« 


P    S    A    L.       II.  \A 

Perniciem  meditare  /ingua, 

20  Cttmfratre  iunBi  vinculafanguinis 
Oris  procacis  non  rabiempremunt; 

Infamia  germanum  eodem 
Dedecorm  vtero  creatum, 

21  Et  arbitraris  mefimitem  tni\ 
Quodperpetrata  h<zc  difsimu/auerim? 

Necrede:tecum  expoftu/abo, 
Ante  oculos  tuafatla  ponam. 
2  l  Confiderate  h&c  vos  quibus  excidit 
De  mente  cAca  mentio  numinis: 

Ne  quamprehendam^  nemofit  qul 
De  manibus  mihiprenfa  to//at» 
25  Si  viUimam  vis  magntficam  mihi 
Afattare-,  laudes  canta^  age  gratias  : 
Hac  itttr  ad  certamfalutem* 
Hxcfuperos  viapandit  axes* 

vi^\circunftantias  fui  fceleris  diligentiffime  perfequarur,rantum  abeft 
vt  vlia  quaerat  fubterfugia,vel  vllam  meritorum  compenfatiom  m  fom- 
niet.Quod  fi  exteriorempeccaticonfeffionemcofiderenius(qu.-e  eft  al- 
tcra  vera:  refipifcentia:  pars,  qnam  vulgo  cum  farisf; i&ione  confundur) 
cuiufmodi  taridem  eft  tanti  Regis  &  tanti  Propheta?  exemplum^qui  fuas 
regiajMaieftatis.&omnispriuata:  ex  ftimationisommhumano  refptdu 
pofthabito,  non  modo  fui  ilhus  fcelens  hitloria  pafjfus  eft  fcriptis  tradj, 
fcd  etiam  fempitemu  ipfemet  fcripfit  eius  agnitionis  teftimoninm  ,  quo 
toti  Ecclefix  fatisfaceret.Nouerac  enim  vir  fancliffimus  pudere  nos  pec 
cati  non  refipifcenria:  oportere  :  neque  eiufmodi  publica  quoqne  coij  - 
feffione  labem  inuftam  a  peccatocoram  Ecclefia  augeri,fed  potiusde- 
leri  t  tantum  abeft  vt  ddicatis  lliis  noftri  feculi  hominibus  fimihs  effet 
Dauid.quiquiduispotiusqtiam  huius  difciplinx  iugum  tulerint,  quod 
tamen  Rex  tantns  vltro  fubiit.  Denique  vera?  refipitcentia:  fru&us  hic 
ouoque  manifeftiffime  eitirer,Deo  vere"  pcenitentes  ftio$  minime  defe- 
rente.fed  contra  ipfi<  etiam  peccatis,  tum  ad  fi«am  gloriam,  tum  ad  c6- 
rum  refipifcentiam  ac  confolationem  abutenre.  Admifcentur  antem 
jbuic  Pfdmo  duo  priterea  vera:  religienis  capitarvnum  de  origims,  pec 
cato  ,  alternm  de  faciificiorum  abufu  ,quafi  in  extemailla  ceremoma, 
pro  peccato  pofira  effet  expiatio ,  quum  contra  non  placerenr  facnhcia 
ab  impuris  profecTra,  ac  proinde  prarire  remiffionem  peccatorum  opor- 
teret  ,qu*  poftea  facnficii  in  fide  fa&is  in  ariimis  credentium  obiigna- 
retur. 


3ii  p  s   a  i.    ti. 

Eiufdcm  Pfalmi  quinquagefimi  priml 

Par.aphr.asis. 

QVidhic  afferam  Detts.quid pr&texam? nihil prorfiu.  Tantuni 
^pctout  miferearis  miferrimi  peccatorn  mifericors  Detts.& 
quum  vei  vnicum  hoc  meum  fcchts  infinifa  complectatur  ,  non  -onam 
miferationemfed  quicquid  efiapud  te  mifcrationum  mihi  tribuas:yt 
femel  iniquitates  me&  expnngantur. 

Certe  tam  h&c  eft  tetra,  ty  tam  alte  infedit  mihi  h&c  macula,  vt  ne 
abs  te  quidcm  nifi  cum  diffcultate  ablnipoffe  mihi perfuadeam.  Ab- 
lue  meigiturjmi  Dens,femel  atque  itcrum  acf&pitts  ctiam>donec  tati 
fcelem  fordet penitus  eluantur. 

Ncc  enim  ego  culpamdiffiteor  ant  clcuo  ,  fd grauifima  fcelera  mca, 
afidne  rnihi  ob  oculcs  obuerfantia  ferio  detefior. 

Nam  vt  homints orauiter offenderimjnihi tamenproprie  tecum  nc- 
fotium  efi.  Nam  tibi,tibi  proprte  peccaui ,  <*r  vt  homines  fallere  fitt- 
duerim,te  tamen  oculatifstmum  Tefiem  fimul  ac  Ittdicem  fallere  nom 
potni.  Itaqne  iufiificari  nec  njJo,nec  pojfum,qtium  ittfiifiime  decreuerii 
qu&  de  me  decreuifii ,  <gr  plane  agnofcam  nihil poffe  in  iudicus  de  me 
ttr.t  dcjiderari. 

Innno  vt  ifia  fcelera  non  admiferi?n,quis  fum  cgo  nifi  mortalium  v- 
mts  exttio  dignifimorum?  lam  tum  videlicet corrupttts  ac  retts  quuni 
me  conciperet  mater,& peccaio  iam  tum  inquinattts  qutt  ilta  me  fo«- 
ceptttm  in  vterofouerei. 

Et  quorfum  ego  vittimpfi  olim  tibi  a  mc  oblatas  c&terdque  eiufnodi 
in  medium  proferrem  ?  Tu  etenim  eam  demttm  itfiitiamprobas  qu& 
cordts penetraltbm  inftJet,  quamtawenmihi  defuiffe  tes  ipfa  dcmon- 
firat:  &  tn  me  tamenfateor,  non  -vt  quemttis  alium,fed  <vt  <vnum  ex 
domefiicU  tuis  priuatiw,/? ^eheu^quamfamiliariter,  fapientiam  illam 
tuam  ducuifii. 

Itaque  adfum  e<ro  omniu  peccatorti  waximus.  At  quod  tu  foluspo- 
tes,hoc  facito.  Expia  me,mi  Deux,tua  ilia  vtra  hyjfopo,&  omnesfor- 
desmox  euannerint-.tu  meablue,  &  fubito  niue  ipfa  cadidior  euada. 
Exhilara  mefancli  tuiSpirittti  tefiimonioj&tifiimnm  illud&  om- 
mum  iucundijHmttm  mmtimn  remifiionts peccatorum  mihi  adferentn: 
ty  offa  qtt&  meriib  contriutfii  repente  recreauem. 

Ne,  qn&fo,  ne  peicata  mea  intuere  ,fedpottus  a  me  admiffa  omnia 
fcelcrafemcl  ex  tut*  tabults  expunge. 

Opttt  illttd  vere  tuu  quodin  me  cceperas  &  ego  impediui,  de  integro 
infiaura  intermifiw,Devts:cordts  njidelicet  mnnditie,cuitts  ttt^Iutor  & 
CreatorvnKies:&-fan'C~tos  Ulos  motth  animi  in  vifcertb9  meis  renoua. 

^ihne 


P    S    A    L.      L  I.  313 

Eiufdem  P&Imi  quinquagefimi  primi 

Interpritatio. 

1  X   A  Ifererc  mei  Deus  fecundum  mifericordiam  tuam:fe«- 
1 V lcundum  mulcitudinem  miferationum  tuarum  dele 
prssuaricationes  meas. 


%  Vluhum  lauameab  iniquitate  mea,  &  a  fcelere  meo 
munda  me. 


3  Qnoniam  tranfgreiiiopesYneas  ego  cognofco:  &  pecca- 
tum  meum  coram  me  eft  femper. 

4  Tibi,  tibifoii  peccaui ,  &  malum  111  oculis  tuisfeci  vt  iu- 
flificeris  loquendo,&  mundus  iis  iudicando. 


5  Ecce  in  iniquitate  conccptus  fum  ,  &  fn  peccato  calefecif 
me  mater  mea. 


6  Ecce  veritatem  dilexifti  in  intimis :  &  in  occulto  fapien- 
tiampatefeciftimihi. 


7  Expia  me  hyffopo  &  mundabor:laua  me,  &  prae  niue  de- 
albabor. 

8  Audire  me  fac  gaudium  &  hetitiam:  exultabunt  offa  quae 
contriuifti. 

9  Abfconde  faciem  tuam  a  peccatis  meis:  &  omnes  iuiqui- 
tatesmeas  dele. 

10  Cor  mundum  crea  in  me  Deus,  &  fpirrtum  re&um  in- 
noua  in  vifceribus  meis. 


314  p  s  4  i.     l  i. 

^sih  m  me,quaniti$perire  dignum ,  extra  confpeElum  tttum  ablega- 
to,neque  me  femel  fantti  tui  Spiritwsaffiatu  fpoliato. 

fceftitue  mibipotitis  gaudium  illud  inenarrabde ,  quo perfunduntur 
qui  apeccati  &  mortn  vinculu  abs  te  liberati  tectl  ingratiam  redie- 
runt:&  boc  mibifantlus  Spirittts  tuus  uerus  tfle  Confolator  trtbuat, 
>vt  tibi  vltro  memet  ipfum  deinceps  addicam. 

Tum  ego  alio^  quoqne  flagitiofosdocebo  meo  excmplo,  vt  quantum- 
ta<  abs  te  auerfufeft  ad  te  conuertant. 

Deus,  Deus  a  quofalus  omntsmea  dependet,  libera  meab  is~io  tam 
trvientt  c/edn  crimine  ,i)tlinguamea  exultans  tuam  ihprtftandnpro- 
nnfsn  iuftitiam  afftduis  cantibus  pr&dicet. 

^peri  mibi  os  Domine,  qiiodobmutefcere  coegertmt  fcelera  mea,  "vi 
laudem  tuarn  annuntiem.  * 

Nam  quod  ad  facrifcia  -oiiVmaram  attinetfcio  tibinonfuiffegra- 
ta  futura,ab  impuris  iftis  manibus  oblata,  neque  etiam  in  ipfo  boftia- 
rum  cruorefttam  effe  quam  peto  peccatoru  expiationem:  alioqui  iam- 
pridem  altare  tuum  bolocauftis  onerajfem. 

Sedecce,offero  facrijicia  quibus  te,Deus.obleflarifcio,  animumvi- 
delicet  vero  peccatorumfenfu  attritum.ferto  pcenitente,^  fefe  acpec- 
catafua  deteftantem,quam  oblationem  fat fcio,non  dejpicies. 

Denique,  mi  Deus,  netefceleraifta  mea  tantopere  commoueant^-vt 
vratuit&  illius  tu&in  Sionem  beni<mttatis  curfum  impediantfed  perge 
tu&  Hierofolymorum  ciuitatis  muros  nibtlominns  tdtftcare. 

Tunc  demurn,  me  nimirttm  tibiplane  reconciliato.,  acccptum  babe- 
his  tibirite  oblatumomne furijiciorum  gemts ,  &  tunc  ego  Tjiclimis 
altare  tuum  onerabo, 

Joleui  Pialmus  quinqu.igeiimusprimiis,  monocolos,vt 
o&auus. 

i       \    H  Dcus  immenfum  clemens,  mifercre 

_/jL      prccantis, 

Et  cjua?cuncjuetuobonitasin  pe&ore  regnat, 

Scruando  huic  mifero  fe  protinus  exerat  omnis* 
2   Elucmcfcderispollutum  criminctanti, 

J£Iue,peccatiqueiubeeuanefcerefordes; 


3    En  fcelcra  agnofco-.fccleru  rio&cfque  diefque 

Antc 


P    5    A    L.       II.  jff 

li  Neproiicias  me  a  facic  tua :  &  Spiritum  fan&Um  tuum 
ne  auferas  a  me. 

ii  Reftituemihilanitiamfalutistuas:  &  fpiritu  fpontaneo 
confirma  me. 


13  Docebo  tranfgrefTores  vias  tuas:&  impij  ad  te  conuer- 
tentur. 

14  Libeia  me  a  failguinibus  Deus,Dcus  falutis  me#:&  can 
tabit  cum  iubilolinguameaiuftitiam  tuam. 

15  Do-mine  labia  mca  aperi ,  5^9  meum  annuntiabit  lau- 
dem  tuam. 

16  Ceite  non  delefrareris  facrificio,wtfm  tibidarem^ncc  ho^ 
iccauftum  tneum  acceptares. 


17  Sactificia  Deo  grata  funt  fpiritus  conrritus :  Cor  contii- 
tum  &  ami&um  Deus  non  dtfpicies. 

-  j8  Benefac  ex  beneplacito  tuoipiiSion:  £dificamuros  te- 
rufalem. 

K>  Tu nc  accepta  habebis  facrificia  iegitima  ,  holocaufta  & 
oblatlones:tunc afcendent  fuper  altare  tuum  vituli. 

P  S  A  L.    LI. 

Miferere  mci  Dcus  fecundum  magnam>  &c. 
Carm.gen.V. 

1  f^Salus  rerumjacrymis  precantum 
\J  Mollibpuflettifaciluy  Yogantem 

Lenis  exaudhfcelerumcjuc  tetras 
Ablueford.es* 

2  Vfquepeccatilaue&vfcjuelabem, 
Dum  repurgatum  maculispudendis 
Purius  co  rpu  niteat  recoVto 

Ignibm  auro* 

3  Nammeamagndfco(pudet  heupige'tqHe) 


$l&  P    S    A    L.       LI. 

Ante  dies  verfans  me  lurida  terret  imago: 


4  Res  etenim  tecum  proprie  mihi:  te  Deus  vnurii 
Offendi  infelix,quem  non  fraus  vlla  fcfellit, 
Sublimi  e  folio  meque &  mea  fa<5ta  tuentem, 
Vtfipromeritisiudcxmihifedcris,eheu, 
Damnatus  iuftas  fubcam  te  iudice  pcenas. 

5  Me  genitrix  etcnim  grauida  quu  ferrct  in  aluo, 
Iam  pollutus  eram  >  ftjuide  mc  tempore  matet 
Et  fordes  pariter  conccptas  fouit  eodem. 

6  Atcontraintcgritasfinccripcdorisvna 
Gratatibimcc  eras  alios  mihi  doctor  in  vfus, 
Ingratu  qucfndam  tua  quu  me  arcana  doceres. 


7  AhDcus,hyfTopu hic  adhibe,&queoiq;tenaces 
Abflergunt  maculas:vt  crimine  purus  ab  omni 
Emergam,penitufqueablutisfordibus,ipfas 

8  Exuperemcandore  niues:fac  nuntius  aure* 
Impleat  vt  melior,  recreent  fac  gaudi»  mecemj 
Ne  femel  abforptis  pcream  mcerore  medullis. 

9  Iratpsauerteoculo^potiufquebent^nus 
Multiplici  dele  contractas  crimine  labes. 

io  Tu  mihi  fumme  Opifex  reru,  cor  fingito  puru, 


V    S    A    L  .      LI. 

Ahmiferlabem:  vitijquefoeda 
Mentts  obuerfans  ocults  imago 
Semper  oberrat. 

4  Vnusarcanies  mihitefiisyvnus 
Arbiter  verax^  temerario  aufu 
Improbas  Itnguas  tua  iudicantum 

Faciarefutas. 

5  Qwppe  iamprimofcelus  vfque  ab  orttt 
Jfaretjinfeclas  vitians  medullas; 
Deque  conceptu  gemtrisis  haufi 

Semina  labis. 
<>  At  tibi  cordi  eflfinefraude  veri 
Simplicts  candorfideiquecertA 
Puritas,nullo  labefatla  duri 

Turbimsiblu. 
Hancfacis  tantiy  vitijs  vt  atris 
OblitoJegumfapientUque 
Tu  mihi  arcan&facilis  beatum  in* 
dulferis  hauftum 
j  Ergo  me  hyffopi^fator almejuflm 
Frondts  asferfu.  macuUque  cedent, 
Afembra  candorem  tibi  lota  vincenU 
Pura  niualem. 
8    Si  bonus  Utum  placidufque  mittat 
Nuntium^rtftem  mihi  recreabis 
Gaudio  mentem:ftupidos  recurret 
Roburinartus* 
$  Ne  meos  lapfus  oculis  acutis 
Semper obferua  numeravelabes: 
Sed  maU  culpa  nimium  tenaces 
Abluefordes. 
10  Cor  mihireblumyfcelerifquepurum* 
Gpotens  rerum  genitor^refinge : 


3»? 


$iS  p  s  a  t.     t  r. 

Et  re&iinfpirarenouatum  in  pe<5tus  amorerm 

j.i  Ne  me,ne  miferum,Deus,abiice,neue  repulfum) 


j2  Afflatu  fan&o  fpolia.quin  certa  falutis 
Gaudia  reftituas,vt  qui  me  heroicus  oiim 
Secreuit  reliquis,pon;o  ijuuquefpiritus  ornet: 

ij  Quo  duce  fretus  ego  errantes  per  deuia  multos 
Voce  regam,mutatofque  in  contraria  fledam. 


14  AImeDeus,Deus,in  quem  tota  mente  rccubo» 
Ne  meritas  a  me  ocetias  pro  immanibus  aufis* 
Et  tanta,hen  miferu.m,patrata  csede  repofce. 
Da  potius lingua  vt  valeam  fidibufque  canoris 
Te  canere  in  veniam  promptu,fideique  tenacet 

15  Os  mihi  tute  aperi,tu  dirige  labra  loqucntis, 
Vt  tibi  promerita?  perfoluant  laudis  honores. 

16  Ecce  tibi  non  ara  placet ,  non  vi&ima  flammis 
In  fumos  abiens,aIioqui  h#c  larga  dediffem, 
Et  pridem  crebris  oncraflem  altaria  donis. 

17  Sacra  igitur  meliora  fero,qua?  fpernere  nunqua 
OBone,confuefti:deie<5i:osnernpedolore 
Attritofqueanimos  pcccati  &  faucia  fenfu 
Pec"tora:trifte,vnique  tibi  medicabile  vulnus.  . 

18  At  tu  confucta  pcrgfis  bonitate  Sionem 

Com- 


f  s  a  t.       n.  3^ 

Spiritumfirmum  renoua  nouata 

Cordis  in  aula.  -   *~ -^jB 

ji  A^#  w^i  auertasfiaciem^  tuoque 
Arceat  vultuprocul^auferafique 
SpiritumfanEium^  calida  incitatm 

Rurfius  ab  ira. 

12  Redde-,fperat&fiolido  vtfialutis 
Qaudio  per  tefirua  r^inc/uieti 
Spiritu  motus  animi  rebelles 

Principefiirma. 

13  Tum  meo  exemplo  monitifcelefliy 
Quos  viafiexit  malefiuadus  errorx 
Denuo  legum  duce  me  tuarum 

Iujfa  capejfent. 

14  Expia  noxa  mihifioffitator 
C&dis  infand<&  caput  obligatum^vt 
Te  caqam  iuftum^pariteraue  /apfis, 

Parcere  largum. 
35  Tu  viamvocis  mihipande  :mutum 
Tu  Deus  Hngm  moderarepleBrum: 
Tumferam  late  tua  magnagentes 
FaBaperomnes. 
16  Vi&im&fite  caperent^dediffem 
ViElimam.fedte  nequefanguis  hirci 
Fufusyoutfacris  hohcauftaplacant 
Additafiammis \ 
3 7  PoenitensfraudumficelerumquepeBuSy 
SpiritusfracH>mala  cor  perofiumy 
Hac Deum  placant :adhibe  hac>  &  al 
Thure  I/tabis. 
18  Gentis  humandt  bone  dux  Sionem9 
Qufjfioles  vultufatilis  tuere: 
Paaefiorentes  Sofyma  beat<e 


3*0  P    S     A     L.       L!F, 

Comple£H,fele<5h  tibi  dum  moenia  furgant. 
19  Tum  nos  rite  tibi  folennia  vota  fcremus, 
Liba,merumque  f]mul,c6fecratumque  cruores 
Furoabitque  tuum  folidis  altarc  iuuencis. 

Tfklmw  quinqmgefmu^fecundmy  <ro%t/at>- 

&11TIX  os,  Datiidts. 

Argumentum  &  vfus, 

Occaflonem  huic  Pfalmo  fcribendo  prxbuic»  vc  Hebraica  infcriptio 
ceRatur,immanis  llla  crudelitas,quam  Doego  fuggereme,Saul  aducrfus 
innoccntes  facerdotes  exercnit ,  qux  hillona  defcnbitur  i.Sam.  Ji.  Hoc 
autemacceptonutiofaeilc  conuci  poteftquantoindolorevcrfacusfue- 
rit  Daiudjtura  ob  fingularem  jpfmspietatem  ,  tumquodoccafionem 
huic  cxdi  prxbuiffe  quodammodo  videretur.Itaqne  hoc  Pf  ilmo  aduer 
fus  illumfceleratifiimumdelatorem  fcnpto  fefe  cofolatur,  prinmm  qui- 

Eiufdem  Pfalmi  cjuinquagcfimi  fecundi 
Paraphrasis. 

TEne 'verb,  (^'virum fcilicet firenuum  qui tot inermes  nec  reptt- 
gnantes  occideris)  audere  etiam  de  tuo  ifio  tam  immani ficlere 
glonari?  atqui  nihilominus  piorttm  coetum  nunquam  defiruxeris ,  pra 
cuius  incolurnitate  Deus  ille  Opt.Max.qttotidie  excubat. 

In  eo  i^ttur  totus  esfceleratcvt  criminationes  comminifcaris:  &  no, 
u.ts  artes  excogites  ,quibus  in7i.tr  actttx  ttottaculx  pios  ex  improuifo 
ingules. 

Prt imptobitate  fordet tibi omnisintegfitas ,  <& omni negleda itt- 
Jfitia  filla:ijs  incumbis. 

Calummas  cupide  exquiris  quibus  imtoceies  abforbeas,&  linguam 
ad  fallendum  folicite  exerces. 

Et  h.ecimpune  te  latufMtn  putasflmmb  te iufiflimus  ille  Deusprot 
fus  defiruet,  te,inquam  ,  ex  ifio  tuo  tabernaculo  in  qno  mmc  tibt  tam 
fecure placcs  abreptum  euellet,atque  adeb  radicitus  tollet. 

Tttm  xcrb ftcut perdendi s  innocentibus  teipfum  obleclafiijta  illi  iu~ 
jias  de  te  parn.ts  fumentem  Deum  con(iderantesalhtm  quidem  reuere~ 
buntm\te  uerb  mcritb  his  verbis  deridebunt: 

Enifium  quiperinde  acfi  ipfius  -vita  ab  imius  Dei  robore  nonpen- 
deret,ma<rnisfuis  optbus  fretus,fefe  fua  improbitate  tutum  &  ab  om- 
ntbus  periculis  immunem  futurum  efi  opinatus. 

^tt  ega  quem  tu prxcipue perditum  cupis  ,persiabo  inTiar  -virentis 
slinAin  illa  ipfis  &de  Domiiu  cuitts  tu  minifiros  tntcidafihqutafallere. 

m  notk 


p  s  A  l.    l  i  r.  311 

Protege  turres. 


19  Tum  tibi  votis  bona  menspudicis 
Sacraperfi/uet .facer hircm  ignes 
Pafcety&  fanguis  vituli  calentem 
Imbuet  aram* 


4  dem  illi  iuftum  Dci  iudicium  denuti'ans,deinde  fcfe  cV  vniuerfum 
piorumccetum  \\U  Sacerdotum  ccedeproculdubio  magnopert 
fum  confirmans  certa  promifiionum  diuinarum  fide  ,  quibns  Ecclefise 
incolnmitas  nititur  :  ac  poftremo  gratias  agens  Deo  qu6d  ipfum  tanco 
periculo  eripuiiTet.  Eftautem  hic  ffalmus  maximx  nuncquoque  vrili- 
jatis,quum  nunquam  defint  principes  qui  omni  crndelitatis  genere  pros 
in  primisEcclefiarum  paftores  perfequantur,&adulatoru  magnus  (em- 
per  fuerit  numerusjqui  rabiem  lllorum  vanis  cnminatibnibus  ineende- 
rent:cuius  fceleris  triiUffimum  exemplum  1II0  enarn  antiquo  crudelius» 
proximisannisinGalhae  Regno  vidtmus. 


■Q: 


Eiufdem  Pfalmi  quinquagefimi  fecundi 

Intuuetatio. 
Voifum  gloriaris  de  fcekre  6  flreaue;bonitaj  Dei  eft 
quocidiana. 


i  Noxas  cogitat  ttta  lingua  tanquam  nsuacula  acuta  fabri- 
cans  impoftura*. 

j  Diligis  malitiam  prse  honitate  :  fallaciam  cjuam  loqui  iu- 
ftitiam. 

4  Diligis  omnia  verba  abforptionis :  linguam  fraudulen- 
tam. 

5  Etiam  Deus  deftruet  te  prorfus:abrip:et  te,&  euellet  te  ex 
tabernacuIo,&  eradicabitex  terra  viuentium. 

6  Et  videbunt  iufti  &  timebunt,^r  te  irridentes  factnti 


7  Ecceiftum  qui  non  ftatuit  Deum  Fortitudinem  fuam  :  & 
cor»fifu"  eft  in  mukitudine  diuitiarum  fuarum,  roboratus  eft 
in  nocumento  fuo. 

8  fcgo  tamen  er«  iicut  olea  viridis  in  domo  Dei :  ipero  ia 
bonitate  Dei  in  feculum  &  perpetuo. 

X.j. 


$%%  r    S    A    t.      L  II. 

^je  nonpoteftilla  Dd boititas  omnibta  ficnlorumftatijs immota,  ut* 
im  firmitate  nitor. 

Celebraho  te  certe,Dew,pcrpetitb,qui  me admirabilitcr  ex ifto  difcri 

tnine  triputfti:&  qnxcunq;  fuperuent at,  xquo  animo  expeclabo,  dmn 

a»xiliit  feras,quod  u$  nunquam  defuit  quos  ingratiam  tua  recepifti. 

Idem  Pialmus  quinquageiynus  fecundus  tetracolos  diitro 

pKos.Duo  pfciores  yeiTus  funt  iabici  dimetri  Auacreon- 

^ijcatakctici. 

V—    v—    f-    f 


Tcrtius  &  quartus  eft  Trotliaicus  dimeter  catale&ictifc 

—V     -V    —V    — 

«   TMprobequidinfoIcfcis? 

X     Scclcrequidintumefcis? 

Nanque  nrmus  pcrmanct 

Vfque  Numinis  fauor. 
i       No&esdicfquclinguam 

Acuisdolosin  omnes» 

Inftarvtnouacula? 

Infcientem  vulneres. 
5       Scelcrisamator  omnis, 

Virtutis  ofor  omnis, 

Talfa  cun&acomprobas, 

Vera  cun&a  rciicis. 

4  Qjjot  ore  vcrba  fundis, 
Tot  orc  damna  fundis, 
Tot  vomis  voragines, 
Quje  bonos  abfarbeant* 

5  At  tu  mifcr  vicifiim 
Dci  manu  peribjs, 
Iflanam  tc  dcftruet, 
Eruetqucfunditus: 
Hic  tc  tuoiatcntcm 
VmbraculoreueHet: 

Tcque 


F  s  a  l.     l  i  r.  3*5 


9  Celebrabo  te  in  pei.petuum:quia  tn  hoc  feciftijexpec^tabo 
Nomcntuum,quia  bonumeft  coram  acccptis  tuis. 


/ 
P§AL.   L  I  I. 

Quid  gloriaris  in  malitia,&c. 
Carm.gcn.x. 


d  qlor* 


tarts 


impte 


QVu 
Tyranneprattts  artibm* 

Innoxtjs  clementia 

Diuinafemperexcubat. 
2        Tua  linguafemperfraudtbm 

Intenta  comminifcitur 

Nefas^nitente  cotibm 

Acutior  nouacula* 
2)&  4  Tepraua  retbisplm  iuuant% 

Plm  falfa  verts  recreant; 

Doiifquepeftilentibus 

Libenter  aurem  commodas9 


Ergo  Deus  te  conteret, 
Hominumque  contnbernio 
Eliminabit  ac  domum 


K4 


$14  P    S    A    L,      1  II  I. 

Teque  totum  pefllme 

Subruet  radicitus. 
6        Omnesadharcvereri 

IuftumDeitribunal, 

Hifquc  iuftis  cladibus 

Sictuisilludere. 
j        En(inquient)fceIeft,umA 

Opibus  dolifque  fretum, 

Omne  fuctum  fpernere 

Robur  olim  Numinis. 
'8        At  ego  domus  facratas 

Stabo  virensoliua, 

Firmusvniws  Dci 

Pcrftiturusroborc. 
9        Sic  te  vfque  &  vfque  fclix, 

Deus,canam  perenne, 

CuiusifUrobore. 

Tam  beate  cefftrint. 
Etdum  vocarus  adfis* 

Qiiiduis  feram  quietus, 

Ceu  tuifolentfuo 

Fa&itarecommodo. 

Pfiilmm  quiKqmgefimm  tertim^  th^a.ytlnto^Bauidis- 
Argumentum  &  vfm. 

Idem  eft  hic  fc5falmus,&  toridem  verbis  fcriptus  atque  decimus  quar* 
tus,excepto  venlculo  penultimo.Itacjue  argumentum  inde  petatur. 

Eiufdem  Pfalmi  quinquagefimi  tertij 
Paraphrasis. 

VSqueadebvefitnos  ejje  homines  ,-ut  fibi  tandem  perfuadeant, 
Deum  nullum  ejje.cx  eo  confiatquod  omnesfefe  reddmt  execra- 
liles,  &ne  vnmquj&m  eorum  rette  -vitam  infittuit. 

lehoua  ipfi  fiem  nihillatet,  e  caelo  contemplatus  hommeSy  njfvi- 
dtret  ecquis  ipfum  nojfet  ac  reqnireret: 

Comperitomncs  ah  tj>fodeflexijfeiomnesfatmi&  w  vnum  quidem^ 
ejfe  yui  refte  uitam  mfiituat. 

An  non 


P    S    A    L,       LII  t  3%j 

£ttertet  omnem  funditm. 

'6      Iusluividebit^&grauem 
Deipauebit  dexteram: 
Vanaque  dignos  exitus 
Ridebit  impotentia. 

7  En  il/egaz.is  (inquiet) 
Aia/ifquefidens  artibttsy 
Securm  ille  numinis* 
J)iuin&  opis  nil indigens. 

8  Ego^ceuvirens  oliuula^ 
Dominiin  agello  confita^ 
E/oreboyJpefretus  bona 
Ce/eftis  indu/gentU. 

9  Tefemper  in  coetu  pio 
Fraudisfce/eftdt  vindicem 
Canamy&  tu&  clementia 
Spe,dura  cunttaperferam. 


D 


Eiufdem  Pfalmi  quinquagefimi  tertij 

IN  T  E  R  P  R  E  T  A  TIO. 

Txit  infanus  in  corde  fuo,Non  eft  Deus.  Corfupti 
funt:abominabiIes  frc~ti  funt  ftuaiomoneitqui  benc 


%  Iehoua  ex  ccelis  proipexit  uper  Slioshominum/vt  vide^ 
ret  an  eflet  aliq      intejiigcns^jr  reqmrens  Deum. 

3 "Oir.ae,  aef>.xemnt,  iimul  fcetent ,  non  eft  cp  bene  agat, 
nevnusquidem. 

X.iij. 


It6  r    S    A    L      LIII. 

^in  non  'verbprorfus  infaniunt  ifiifelerati\populum  Deo  confgcra^ 
tum  vorantes  tanquam  panemtfp  Jehottam  non  inuocantes? 

Verum  tempm  erit  quum  hoc  ipfimi  eos  pertembit ,  quod  nunc  mi~ 
nime  omnium  timent.Deus  eniw  ita  cedet  eos  qui  aduerfum  populum 
ipfius  cafirametati  funt.-vt  etiam  ojja  illorumfit  confruBuncs.  Tu,in- 
quam  ,  illos  ignominia  inuolnes  ,  quoniam  Deurs  ipfos  'viles  &  abie- 
cios  reddet. 

Sedo  'vtina  Liberator  ille  promijfus  Jfraeliex  Sione  prodeat.  Nant 
tum  demum  Iacob  exultahit,&  tunc  ifrael  in  Ltetitiamfoluetur^cum 
captiuosfuos  Iehoua  reduxerit. 

Itlcm  Pfalmus  quinquagcfimus  tcrtJus,dicolos  diftrophos, 
vt  decimus  cjuanus. 


o 


Qub  no  homincs  furor  abripis?impius  ecce 


Omne  tacitus  Numen  negat. 


Hinc  vitia,  hinc  qua?cuque  homines  tetcrrima 
patrant, 

Vt  Mt  bonus  ne  vnus  quidem. 


2   Ipfe  Dcus  fumma  coeli  qui  copfidet  arce, 
Et  inde  cuncta  dcfpicit, 
Scrutatus  Sapies  tot  tandem  ex  millibus  ccquis 
Studiofus  effct  Numinis, 


5  Defecifle  omnes,omnesad  turpia  ferri, 
Vah,vfquead  vnumcomperit. 

4  Et  mox,  Quifnam,  inquitjftupor,  hic  qui  panis 
adinftar 

Mcos 


P    S    A    L.       Lll  I,  317 

4  Nonne  intelligentia  carent  omnes  ifti  fcelerati  Vorantcs 
piebem  meam  ficnt  vorant  panem,  &  Iehouam  non  inuo- 
cantes? 

5  lllic  trepidabunt  trepidatione  vbinon  fuit  timor.  Deus 
difpcrget  oila  caftrametantium  contra  te  :  &  tu  pudore  afiw 
cies  illos,cruoniam  eos  Dcus  contemptibiles  faciet. 


6  Quisdabit  exSion  falutcm  Ifraejis?  vbi  reduxerit  Ieho- 
fca  captiuitatem  populi  fui ,  exultabir  Iacob,Ia?tabitur  If* 
rael. 

P  S  A  L.    L  III. 

Dixitinfipiensincorde,&c. 
Carm.gen.m. 

1  /~\  Pinionumfocda  mentem  toxico9 
.   \^/      Corpufque  fcelerumfordibm 

Contaminata  turba^  vela  dum  cupit 

Suofurori  obtendere^ 
Ferriac  referrifortis  arbitrio  omniiz 

Humana  comminifcitur. 
Ergo  exohita  numinisformidine* 

Datfr&na  turpitudini: 
Scelefl^foeda^abominanda  excogitat*, 

Excogitata  perpetrat. 

2  Ex  arce  ceifafiderum  defiexerai 

Dominus  in  orbem  luminay 
Si  quem  videretforte  non  penitus  malis 

Corruptum  opinionibm^ 
Qui  mentis  oculis  omniumfidelitev 

Rerum  parentem  qu&reret; 
$   Erroris  omnes  nubilifallacibus 

Fraus  illigarat  cafsibus 
Se  cunfli  eifdempolluerefordibusy 

NecreUa  cuiquam  cura  erant7 
4  Ergo  ille  mitis7  ille  mmificptsparens^ 


32-S  M    A    L      Lim. 

Meos  vorant  crudeliter, 
Nec  fcelus  hoc  nouiflefuum  ,  nec  Numinis  ir5 
Me  deprecarifuppjiccs! 


5  Atqui  tempus  erit  quii  vos  trepidabitis ,  illo 

Quod  fpernitis  pcrterriti. 
Illorum  fiquidem  robur  Dcus  omne  retundet» 

Nc-c  parcct  ipfis  offibus, 
Qwi  te  colle&is  oppugnant  viribus,ipfi 

Genso  facrataNumini. 
Quinetiam  hisolim  probrisridebisopertos» 

Qux  machinati  funt  tibi. 

6  Ah  cjuando  tandem  promiiTa  ex  arce  Sionis 

Salus  tua  aderit,lfrael? 

Nanquevbicompedibus  vindtoscxircfolutis 

Tuos,  Suprcme,iuflcris, 
Gaudia  tunc  iibcr  tcitabcre  voce  Iacobe, 
Tunclfraeltoabere. 
Pfilmtts  qttinqttagcfmus  quartusy  iUKTiKoey 
Ddptidis. 
Argttmentttm  &  vftts. 

Scripfit  hunc  Pfalmum  Dauid  quum  a  Ziphxis  proditx  effent  Sauli 
Jpfius  Iatebncquod  difcnmen.prxter  ipfam  proditionis  circunfrantiam, 
quantu  futrit  intelligitur  ex  i.Sam.2?.iQ.  Qmim  enim  bis  prodnus  fue- 
rit  i  Ziphzis  malo  hunc  Pralmum  ad  priorem  proditione  refcrre.  Pro- 
dtftautem  magnopere  intclligere  non  modofamaos  &  Deo  chanffimos 

Eiufdem  Pfalmi  quinquagefimi  quarti 

P      b.aphrasis. 

TV  ipfe  Detisfenta  me,tu  m  innocentem  ajjere  robore  tuo,quem 
alioqui  feruare  nullx*  mortdiumpofiit. 
*dudi,Denstfre<es  meas^ttende  verbn  <j«*  ore  ipfo  ejfundo. 

Narn 


P    S    A    L.      1  1  I  I  I.  1^9 

.   tra  incitatm  aff>era> 

tjcns(inquit)ifta  plenafcelerum  acfordium^ 

Cmdelis  animo  &  impia, 
Qu&panis  inftar dcuorat plebem  meam^ 

Ecquand.o  cognofcet  Deum? 
Ecquaudo  mentis  lumineinpericulis 

Agnofcct  orbis  arbitrum? 

5  Certe  timebit  non  timenda^  &  confcim 

Vcxabit  horrorpettora, 
Nam  Dominm  ojfa  conteretque>&  hoftium 

Aufus  retundct  impios, 
Vultum  pudoris  turpibmfparget  notis: 

Turbabit  animam  infamia, 

6  En  vnquam  eoo  lucifer falutifer 

Ab  axepromet  hunc  diem? 
Ab  arce  Dominm  cjuum  Sionis  ardua 

Speratam  opemferetfuisy 
Patri&que  vinclis  liberos  hoftibm 

Reddet  nepotes  ifaci: 
Eletla  laudes  illimgens  vt  camt  • 

Perfufa  vero  gaudio. 


^NP^homines  in  ha?c  vliima  periculaincidere,ab  iis  quoque  intentata  i 
quibus  rriinime  oporcuit ,  fed  etiam  quam  admirabiliter  fuerint  confer- 
uati,&  quae  vicifiim  eorum  fldes  ac  conftantia  fuerif.vt  fciamus  de cru*» 
ce  non  efle  difputandum  otiofe  &  velut  in  vmbra  ,  fed  fidis  paftcribus 
eadem  expe&anda  ab  ipfis  quoquedoraefticis  certaminajficut  prxfente 
hocfeculo  experimur.  &  raroe  neque  temere  hxc  euenire,neque  aDeo 
deferi  quos  videtur  hoftiuralibidmicxponerc. 

Eiufdem  Pfalmi  quinquagefimi  quarti 
Interpretatio. 
i  T"\Eus  per  nomen  tuum  feruame:&  roboietuovindi- 
-Lvcame. 

2.   Dcus  audi  precationem  meam  :  attcnde  ad  verba  o- 
ris  mei. 


iXO  P    S    A    L.     LHIi'. 

Namjvt  ttt  vides  hinc  quidem  degeneres  ifti ,  &  ful  meiqne  ohliil 
proditores  aduerfum  me  infurrexernnt ,  inde  njero  me  ad  necem  qux- 
rnnthomines  prorftts  immanes ,  &  de  nttlla  re  minUs  quam  de  itto 
Nuniine  cogitantes. 

Sed  abfu-vt  propterea  animtim  abjciam.  Nam  Deus  eftmil»  Pro- 
pugnator,&  tllis  adeft  quos  innocentU  me&fautores  mihi  excitauit. 

JnjidU  ift<e  in  me  comparatA  recident profecTain  iftoru  capnt:  te  ni-> 
mirti,quumjidem  tuis  datamfallere  nec  rve'isnecpr>fis,illosfuccidete. 

Ego  •verb  liberatus , fponte promijfa  tib t>  vota ftcrificans  perfoluam? 
&tttas,quw  te  Vno  nihil  fit Melius  neque  Benignius  Xaudes  celebrabo, 

Ouoniam  'videlicet  erueris  me  ex  omni  anguftia ><&  his  meis  octtli$ 
hoftes  meos  vklero  iuftisfupplicqs  affeHos , 

Idem  Pfalmus  cjuinqiiagefimus  quartus  monocolos  vt  yi- 
ceiimus  tertit^. 


i       A    Htuo  meNumlheo 


cusmijiibcra, 
Tu,tua  meDextera, 
ODcusmi,vindica. 

Tuprecesaudi  meas, 
Tu  loquentcm  percipe, 
Mecjuefeuiserue 
Extcrorumcopiis. 

Ecccformidabilis 
Vrgethoftis  vndicjue, 
Curacjucmtangittui 
Nulia  prorfus  Numinis. 

Eccc  contra  mi  Dcus 
Totus  abs  te  pendeo, 
Tu  malistot  obrutum 
Suftinentesfuftine. 

Tu  pari  referto  par, 
Nempe  feuis  hoftibus, 
Qups  fidemtuam  vtprobcj^ 
Erucs  radicitus. 

6  Alacr 


I>    *    A    L.       L  I  2  I  2.  351 

3  Nam  alieni  infurrexerunt  aduerfusme  ,  &  formidabiles 
homines  cjucerunt  animam  meam^Wnon  pofueiuntDeum  in 
confpe&u  fuo. 

4  Ecce  Deus  Auxiliator  eft  mihi:Dominus  eft  inter  fulcien- 
iesanimammeam. 

5  Rependet  malum  inlidiatoribusxneis:  veritate  tuafucci- 
deillos. 

6  Voluntarie  facrificabo  tibi :  celebrabo  Nomen  tuum  Ie~ 
houacjuoniam  Bonum  eft. 

7  Nam  ex  omni  anguftia  Deus  eruit  me:&  in  hoftibusmeis 
vidit  quod  iuftitm  eft,  oculus  meus, 

PSAL.    JLIIII. 

Deus  in  nomine  tuo  faluum*  8cc* 
Carm.gen.x. 

1  TJ  Erum  parens  meprote?cy 
JtV.  TLtfmo  ab  hofte  libera 

'  Nomen  boni  vt  colant  tuum^ 
Etvimpauefcantimpij* 

2  Audi  benignus  fupplicem^ 
Nec  durus  aufem  queftibus 

j   Occlnde:  vit<e  nam  mea 
Cmdelis  hoftis  immivet* 

Infeftus  hoftis  imminel 
J/rit<z  mett:nec  vindicem 
Dei  potentis  dexteram 
Sibi  imminentem  refficit. 

4  Rerum  fed  dtqum  arbiter 
Gpemferet.-periculis 

Me  liberatumfulciety 
Etfosfitem  tuebitur, 

5  Suisperibit  artibus 
Sceleftafrausi&incident 
In  ipfa  c<zci  retia^ 

Qtu  clam  mihi  tetenderant* 


55«  P    S    A    L.      L  Vo  » 

6  Alacritunc  pe&ore 
Sacra  pcrfoluam  tibi: 
TuncBenignum,tuuc  Bonum 
Te,Deus  mijconcinam. 

7  Liber  exanguftiis) 
lufta  Jajtusintueus. 
Improbos  proteruia: 
Ferre  tanta?  praimia. 

Pfalmus  quinquagefimm  cjuintttSyiuKTtito^ 

Dauidis. 

AYoumentum  &  vfus* 

Sine  hunc  PYalmum  dicamus  refpicere  ad  Keilitarum  perfidiam  qni 
defcribitur  i.Sam.i;.fiuepotius  pertinere  ad  fuga  Dauidis  i  filio  Abfa- 
lomo  expulfi.quod  videtur  prorfusiongruerecuhis  verbis,Diuidelin 
guameoru,&  cum  iis  quae  de  perfidia  cu»ufdam  tacito  nomine  comme- 
moracficut  fcribitur  hxc  hiftoria.2.Sam  i;.$i.&  i^.i>&  i-r.ide  eft  argu 
metum  &  idem  vfus  buius  Pfalmiatq;  fuperioris.Et  quod  ad  impreca- 


Eiufdem  Pfalmi  cjuinquagcfimi  quinti 
Paraphrasis. 
A    VfcultA  nunc,Deusft  •vfquam  aliastfreces  meas:neque  mefup- 

uf\.plicantem  rcfuge. 

^4Mende,inq<ta?n>mihi,&  exandi  me  tantopere  perturbatu^yt  mei- 
pfim  Lvnentando  huc  <&  illuc  verfare  &  mire  agitare  cogar. 

Kam,qutd  non  mihi  minatur  aduerfari:is?quid non  ad  me  opprime- 
dum  isie  impurus  molitur  ?  quanta  yt  &  quibus  odijs  accenfm  in  me 
impetumfacit? 

Itaque  cor  intns  mihipalpitat ,  &  mortis  pr&fentiftmz  terroribtts 
percellor. 

Toitts,inquam.prx.  metu  contremifco  &  cohorrefco. 

Deniquein  hxcverba  cogov pronnnpcre:  nhcu,  (Juts  mihi  'vndique 
vbfejjo  alas  tanquam  columb<e  addtderit,  qutbtts  auolem  &  alicnbi 
conquiefcam? 

Ecccquam  longifiime  difcedercm,nci<te  facerem  fngiendi fnem,do- 
nec  in  defertmn  ibi  pernoft  xturus pertteni  em. 

Denique  celeritate  fumma  tanu  ijatempejtati  memet  eriperem. 

^4ttu,Domim,abforbe  il'os,  &  mnueinterilbs  dif-wham ,  turb.f- 
tts  ipfcrttm  conftius  <&  congrefiibttsficuti  meretur  ipfocttm  fcehts .  Quis 

emrn 


v  s  A  l.    l  v.  353 

Liberpericloyvi&imis 
Te  mttneYaboY:te  canam 
Patrem<>  bon  is  placabilem* 
MalifquefoYmidabilem* 

Qui  libeYo  molefliis 
JMihi  dedifii  gaudia 
HauYire  Uto  lumine 
De  clade gentis perfida. 


r  ^ Uones  attinet,non  fuiffeprofe&as  ab  animo  vindieancfa:  priuatre 
iniuria:  cnpido,  apparec  ex  ea  ciementia  qua  vfus  eft  Dauid  eo  /pfo  tem 
pore  aduerfus  Saulem,vt  fcnbittir  i.Sam  z'y.u.  &  adnetfusfilium  quan- 
tumuis  ingratum  &  fumme  fcelerauim  7.Sam.!^.8Deindefiquishuiii? 
coniurat>onis  autorum  ac  prx-cipue  Aehitophehs  fcelera  diligetercoti- 
£deret,comperiet  Datudem  non  temer£  preces  ifHufmodi  effudiffe,  fed 
tanquam  aduerfui  homines  fpei  prorfus  deploratx,quas  etiatn  totidcai, 
propheticas  fuiffe  prajdi&iones  exitus  ipfe  comprobauit. 

Eiufdem  Pfalmi  quinquagefimi  quinti 
Interpretatio. 
i     A   Vfculta  Deus  precationem  meam:&  ne  te  abicondas 
X\ab  oratione  mea. 

i  Intende  mihi  &  exaudiine,plangam  in  querela  mea ,  & 
tumultuabor. 

3  Propter  voces  inimici,propter  oppreflionem  impij:<juia 
deuoluunt  fuper  me  inicjuitatem,  &  in  ira  aduerfantur  mibi. 

4  Cormeumconcremifcitintrame,&terroresmortis  cc- 
cideruntfuprame. 

5  Timor  &  tremor  venerunt  in  me,&opcruit  me  horror. 

6  Et  dixi,Quis  mihi  dabit  alas  ficut  columbx?  auolarem  & 
cjuietem  caperem. 

7  Ecce,proculdifcederem&  Commorarer  indeferto. 

8  Accelerarem  eualionemmirii  ab  hoc  vento  vehemente,^. 
atempeftate. 

9  Abforbe  illos  Domine  r  diuide  linguam  corum :  nam  yidi 
iniuriam  &  lites  in  vrbc: 


534  J?   s   a   l.     iv. 

enim  eft  illius  miferrim&  nunc  vrbisftatus?  omnia  certe  nnnc  illlc  w- 

iuriarum  &  rixarum  plena  fitnt. 

Talesfunt  illomm  mores  qui  nunc  dies  &  notles  itlius  moenia,pr<e- 
thire  fcilicet,cuftodiunt.Intus  nihtl pr<tter rnutuas  opprefiiones  gr  mcf 
leftias  auditur. 

Scelaibus  omnia  cppleta,plateas  doli  &fraudes  obtinent. 

Deinde,quod  omnium  acerbifiimum  eft,hanc grauifiimam  iniuriam 
non  infert  mihi  qutjpiam  qui  mecum  inimicittas  exercueyit ,  quod  (l 
ita  effettquo  animo  tolerarem:non,inquamJta  violenter  in  me  infur- 
git  aperttts  hoftts,a  quo  mihi cauereftuduijjem. 

Sed  tu  cqllega  metts,tu  cuius  cofilus  regcbar,tu  mihi  familiarifiimus: 

Qujrum  confilia  fnauiter  conJerebarn,qui  miht  ad  tpfam  xdem  Do- 
mini procedcnti  latns  cingebas. 

Mors  igitur  fuperueniens  poenas  de  iftis  exigat,&  viuos  nec  opinan- 
teifipulcmabforbe.it,  quxndoquide  tott  totfceleribus  penitus  fcatent. 

Egs  vero  ad  Deum  vGCiferabor,<&  me  nimirum  Iehouaferuabit. 

Ve[]>ere,inqiiam,&'  manc  ty  mertdieprecaxi  <Q  ehftrepere  non  dc* 
(inam,donec  exaudiar. 

Et  certe  iam  mihi-uideorliberatus,&  in  integrum  reftitutus,  quan- 
Htmuis  iftinecpAuci  nec  imbecilles  afperum  mihi  bellurn  moueant. 

^iudtet  enim  me  Detts  prjfecio  &  iftjs  opprirnet ,  vt  qui  iarn  inde 
#b  initio  federit  mundi  litdexiquum prafertim  ifti  fui  ftmiles  effeper* 
gantyty  omnem  Dei  timorem  fibiccerint. 

Sceleratus  enim  illeadortus  efteum  a  quo  nullam  vnquam  iniuriam 
accepit,&  fummt perfidit  reus  tenetur. 

Nam  verba  quidem  eius  quouisbutyrv  mitiora  videbantur,fed  ni- 
hilnifibelliti/i  tntus  fouebat:  <& eiusfermones  dixijfes  oleo  dulciores, 
quum  tamen  de  lethali  -uulnercmiht  infligendo  cogitaret. 

wigedttm  igitur,  anirmla  mea\cnrte  dmtius  excrucias?  totum  iftud 
inlehouam  exonera  tibi  projpeclumm,  neque  vt  ianocens  perpetub 
taceat  proftratus,paJfitrum. 

Itaque  tu,Dcu<,  iftos  vt  fitteam  fepulcri  ccnfumendos  pr&cipites  da- 
bts,  Homines  enirn  fundendi  fanguin ;.<  auidi  &  perfidtofi  ex  medto 
*vit&  curfitabripientur.  Ego  vero  ad  teperfugiam. 

Idcm  Pfalmus  quiiKjimgeilmus  c]uinrus,monocolos,v<; 
fecundus. 


/\  Vdi  me  Deus  arqua  poftulantcm, 


Ncc 


£    S    A    L.       L  V,  3^ 


io  Qit£  die  ac  no&e  circundant  fuper  muros  eius:&  iniqui- 
tas  &  moleftiafunrin.  medio  eius. 

ii  Noxar/iwitintra  eam  ,  neque  difcedit  a  platea  eius  frau? 
&  dolus. 

ii  Enimuero  non  inimicus  probro  affecit  me,nam  ego  fu- 
flincrem,  non  aduerfarius  d/^««meus  extulit  fe  in  me  ,  nam 
abfcondiilem  me  ab  eo. 

13  Sedtahomo  ordiniVmei,  duxmeus,&  familiaris  Tncus: 

14  Qiii  fimul  du.ce  capiebamus  coniilium,  &  rn  apdem  Do- 
mini  ibamus  vt  focij. 

15  Irruatmorsfupereos,  defcendant  infepulcru  viui:  cjuia 
perueditates/aflMn  habitaculoeorum,in  medioeorum. 

16  Ego  verl  ad  Deum  clamabo:&  Iehouafernaoit  me. 

17  Vcfpere&Tnane&meridaeorabo  ,  &  ftrepitum  edam, 
&  audiet  vocem  rrjeam. 

18  Redemit  in  pace  animam  meam  a  pradio,gW  mihi  erat, 
cjuoniam  multifuerunt  contrame.  * 

19  Audies  »»«,  Deus ,  &  affliges  eos,  vt  qui  fedeas  ab  initio: 
quianonfuntmutationcs  iplis,&non  timentDeum. 

xo  Mific *J?e,'manus  fuas  in  paces  fuassviolauit  fcedus  fuum. 

21  Mitia  erant  fupra  butyrum  verba  oris  eius,fed  pra?Iium 
eyvttincorde  jpfius:mollioreserant  fermoneseius  oleo.  fed 
ipfi  erant  vulnera.        , 

it  Proiice  fuper  Iehouam  qnus  tuum,&  ipfe  profpiciet  ri- 
t>i,necjue  permittet  vt  m  seternum  agiterur  iullus. 

13  Tu  igitur'Deus>pn£Cipitabi.s  eos  in  foueam  fepukri:ho^ 
minesenwjfanguinarij  &  fraudulenti  non  dimidiabunt  dies 
fuos.Ego  vero  me  ad  te  recipiam. 

£  s  a  l.     x  v. 
Exaudi  Deus  orationcm  meam,&c, 
Carm.gen.v. 
I  J~*\  JEUtum  ycEIoy  bone^mitii •.amem 
\^j  Admonc  in  febmtrepidis  vocanth 


33*  P    S    A    L.       L  V. 

Nec  me  defpice  iufta  flagitantem, 

2  Refponde  potius  milii  roganti, 
Fundentiqueanimigrauea?ftuantis 
Permiftas  gemitu  petitiones. 

3  Enmevoce  minaxlaceffithoftis, 
In  me  peffima  quseque  machinatus: 
Idque  vnum  rabidus  ftudens  agenfque 
Vnum  vt  in  caput  hoccc  prouolutis 
^rumnis  femel  obruar  fepultus. 

4  Cordc  intus  pauido  tremifco  totus, 
Mortisattonitusmctu  ingrucntis. 

5  Tremo,inquam,trcpido,horreoque totu% 
Magnitudine  vi&us  Vt  doloris, 

6  Effundam  mifcr  hosfubindequeftus. 

Eheu  quis  mifero  mihi  citatse 
Pennas  addiderit  vclut  columbas 

y   Quibus  fretus  e^o  auolans  quiefcam, 

Defertafque  procul  pctenslatebras, 
S  Huius  cffugiam  impetum  procelk? 

9       Horum,miDcus,obfecroimpiorum 
Frangc  confilia,vt  ncc  huius  ifte, 
Ncque  hic  iftius  audiat  loquelas. 

io  Quorum  compita  perfonant  tumultu, 
Rixis,conuitiifque,iurgiifque. 

Quorum  mcenia  vifque  lifque  cingunr, 

II  Quorumper  p!ateas,perangiportus 
Regnantfraufque,dolufque,prauitafque, 


P    S    A    L.       L  V. 

JVett  meos  vultu  tetncofeuerm 
Deff>icecjueftm. 
2    Affice  attentm  mihi  quo  tumultM. 

Aeftuetpellm:gcmitu  dolores 
J     Ouofremant-idum  vu  mihifraufquefmi 
Immmet  hoftis. 
Imminetfnum  capitityrannmy 
Et  meafam&  meditaturatrox 
Crimen^  &  fecumfunt  impotenti 
Turbidm  ira. 
4,5  Cormicat>nerux  trepidant folutis 
Ofsium  nexm%dnimm  labafcity 
Semper  &pallens  ocultsoberrat 
Mortis  imago. 
6  Erao  fic  mecum  loquor.  O  quis  altos 
Nubtum  in  traEim  celeri  cotumb<z 
Jile leuet penna^nemorum  &  remotis 
Siftatinantrisl 
Jy&%  Vtproculcura trepida metuquet 
Alontiumfolos  habitem  receffm9 
Ocyor  ventis  ferar  &  corufci 
Fulminis  alis. 

9  ODem  linguas  maleperdeprauasy 
Ilhtas  linguas gelido  veneno: 

Ouf  dol^,probris,rabid/fque  vexant 
Litibmvrbem. 

10  Siue  luxfundat  radios  micantes, 
Siue  noxfundat  tenebras  opacasy 
Excubant  muris  malediUa^victs 

Omnibm  errant. 

11  Vis^furor^fraudes^fcelerum  libido 
Obfidet  cuntlos  aditm  via  rum: 
Et  fames  auri  miferam  trucidans 

E&noreplebem*  Y.j« 


3$8  V    8    A    t.      t  V, 

u  Teftatur  fatis  vt  fuperque  cun&is 

Harum  au&or  mihi  qui  moleftiarum* 
Nanque  nec  fuerat  mihi  hoftis ille» 

Cuius  exciperem  irruentis  i<5his, 

Nec  me  qdiffc  prius  fcclcilus  ille 

Vifus,cuius  ego  antca  cauendas 

Cenfcrcm  mihi  machinationes: 
lj        Immb  tu  improbc,tu  diu,fcelcftc| 

Vixifti  mihi  compar  &  fodalis, 

14  Tu  me  confiliis  tuis  rcgcbas, 
Quicum  feria  cun&a,facra  cunda 
Olim  improuidus  ecce  diuiuebam. 

15  Mors  ergo  fubito  incidat  fcelcftis, 
Immo  abforbeat  ipfa  terra  viuos, 
Quibufcum  improbitas  fcclufque  fixas 
Liegere  fibi  domos,vt  vna 
Cun&orqm  exitio  excubentbonorum» 

16  At  te,mi  Deus,interim  precabor, 
Et  tu  me,Deus,audics  vicifsim, 

17  Nunc  fcra  tibi  no&e  fupplicantcm, 
Nunc  prima  quoque  luce  te  rogantem, 
Et  rurjiim  medio  die  vocantem. 

|8       Sic  mc  qucm  premit  hoftium  caterua» 

Bcllorum  femel  erutum  procellis 

Portu  conftitues,Deus,quicto, 
j^  Annuenfque  mihi  vt  priusfolebas, 

Solues  pra:mia  qua?  merentur,iftis. 

Tu  quippe  es  Similis  tui  vfque  &  vfque, 

Et  illi  hmiles  fui  vicifilm, 

Omne  tcmncre  Numen  obftinati. 

20  Nam  quid  perfidus  ifte  non  patrarit, 
Suis  exitium  ftrucnsamicis? 

21  Linguablanditias  meras  profundit 

ipfo 


V    S    A    I.        L  V. 

Si  pa/amfeuos  inimicus  enfes 
Stringeretficlaw  laqueos  pararety 
Dentefifamam  peteret  malignoy 
Aequtor  ejfem. 


1 3,14  Tu  mihi  infu/tas  comes  &  fodalisy 
Teftis  arcani  taciturni  &  atttlor 
Confi/^facrce  totiefciue  iunclu* 
Fcedere  menfie. 
15  (&entishumandt,moderatororbem 
Qtti  falutari  regis  &quitatey 
Fraudis  autlores  fce/erumque  Viuos 
Obrue  terra. 

26,17,  i2,At  mihiattentam  dabis  &quu4  aurem^ 
Siue  lux promat  radios  ab  vndisi 
Sitte  lux  condat  radiosfub  vndis 
Vefferefero. 
Inter  hoHi/es  dabis  vt  tumultus 
Ttttm  euadam.  mihi  namfuperbk 
Virib.usfretus  numeroquefzuus 
Imminet  hoslis. 

19  O  potens  rerumfinefinepxnis 
Tu  p  remes  i  uflisfcelm  tmpto  rum* 
Arrogans  peBtts  quibm  obs~linata 

Intumetirai 

20  Pace  quifiEla  fimulant  amica 
/AentisaffeBm^animoquevirus  . 
Occu/untyprifco  nequefatla  curant 

Fcederaritu. 
zi  Latteus  blandofimt  ore  riuus.; 


33* 


y]Z>  V   Sv  4   L.      tvi. 

Ipfo  velbutyro  fuauiores, 
Alto  bella  fremcns  ncfanda  corde: 
Immo  balfama  fpirat  ore  toto, 
Quum  iam  tela  fcrox  acuta  vibret. 

22  Tu  ver6,mi  anime,ifb  nil  moratua 
Omnes  in  Dominum  reponecuras, 
Cuius  eft  mifcros  leuare  Munus, 
Nec  prorfus  iincre  opprimi  iaccntes, 
PrefTos  qu  anlibet  widiqjiaqiie  iuftos. 

23  In  tcdcnique,miDcijs,rccumbo, 
Iftos  pra?cipitesncci  daturum, 

Nam  qui  fanguinc fraudibufquc gauder* 
Immanis,placid;r  bcata  mortis 
Huic  nunquam  rcfcrat  fores  fene&us, 
Pfilmtu  quinquagtfimitsfextm%  bunTtnoc, 
Dctuidi*. 
Argumentum  &  vfm, 

Infcrlptio  Hcbraica  fignificat  Dauidem  a  Philiftxis  interceptum  indfe 
huius  Pfalmi  fcnbendi  argumtntumfumpfifTe:  qux  hiftoria  narraturi. 
Saro.11.Sed  hoc  apparet  ex  Pfalmi  contextu  fic  accipiendum,  non quafi 
inter  Phihftxos  verfas&  infania  fiaiulashasinterea  preces  erFude-1^^^ 

EiufdemPfalmiquinquagciimifexti 

Paraphrasis. 

Efettinn  Dewjmiftrere  hominis  omnium  calamitofiJ?imi.Quan~ 
titlum  enim  abfuit  quo  minits  ifte  me  abforberet  f  quinetiam  ne 
nwic  quidem  quaft  me  deuoraturm  obftdere  me  &  in  angufti.vs  redi- 
gere  dtjiftit. 

Jfti,inqnam,  quocunque  pedem  moueo  quam  diligentifime  obfman 
tei ,  quotidie  fne  animo  deglutiunt ,  #r  niagna  me  turba  opugnat ,  0 
Excelfe. 
Nihdomintts  quoties  me  timor  aggreffits  eftyad  te  perfugio. 
Etquid  ni  de  eo  qnod  tu  mihi  locutus  es  cofdenter glorier' *it . 
*e  DeuSyConfidoynec  qmcquam  reformidabo.  (^uid  enim  ddverfttm  me 
M^tales  iftipoffwit  Dei  robore  ac  bcnenolentia  mihi  teftatafretttm? 

Q^Jidieinhoc  totifunt,-vt  quicquidago,dico,-uel  fucio  detcrqueant., 
&  *n^meiperdtndi  atque calumniandi  occaf.onem  arripiant. 
Cceunt  ^rultejpfoi  talos  mcosfms  -ueftigijs  premunt/d  vnum  jme- 

rentes 


P    S    A    L.      LVI.  34* 

Bella  cor(piratferayfuauior^ue 
Balfamo  fcrmo  fecat  inftar  enfis 
Vulnere  aeco» 

21  Tu  tui  curam  Domino  relinquej, 
Is  tuos greffus  regetyts  dolores 
L  emet%iuftumc]He  opefubleuabit 
Rebtu  in  arttis. 

23  Impiotfallaci^auidoque  c&dis 
Fila  mors  rum-pet  viridi  in  iuuenta? 
2ile  tui}retlor  bone,fpesfauoris 
Certafouebito 


^rit,aut  quafi  quae  hic  dicuntur  aduerfus  Phihftsos  torferit,fed  po 
tius  quod  rf>  hoc  tanto  periculo  Iiberatus,apud  Deum  fit  conqueftus  dc 
Saule  &  ipfius  feuitias  adminiftris,  quorum  vim  &  infidias  vt  vitaret»in 
tantum  difcrimen  incidiflfet.  Vtcunque  fit ,  pnebet  nobis  hic  quoque 
Pfalmus  fingularis fidei  acconftantia:  exemplum,  prarfertim  confider 
rantibus  perfonam  ipfam  Dauidis ,  &  ex  quanto  fajftigio  nulla  fua  culpa 
in  tam  nuferam  conditionem  fuerit  deturbatus- 


M 


Eiufdem  Pfalmi  quinquagefimi  fexti 

Interpre.ta'tio. 
iferere  mei  Deus,nam  *fte  *ne  afyforbet,  <ty  quotidie 
me  vorans  coaretat  me. 


2,  Sorbent  me  obferuatores  mei  quotidie:  certe  multi  bcl- 
ligerantur  aduerfumme,6  Deus  £xcelfe. 

3  Tamen  quoties  timui.ego  in  te  fperaui. 

4  In  Deolaudabo  Vcrbum  ipfius :  in  Deo  Confido,non  ti- 
mebo.Quid  fecerit  caro  mihi? 

4  Quotidie  verb%mea  torquent:  ariuerfus  me/tf«romnes 
cogitationes  eoiimadnocendum. 
6  Congregantur;occukant  fe,  calcaneos  meos  obferuant, 

Y.n, 


34*  P    S    A    L.        L  V  I. 

rentes  njt  mihi  uitam  eripiant. 

Et  ipfi  quidemjj>erantfefe  nihitomintts fuis  artihus  mdnu  tiUiA  eua 
furos.  *At  tu  Deus  iTios  quantumuts  multos  &  inter  fe  coniuratos 
diftjce. 

Omnes  illas  difcnrfitiones  meas  fcio  te  habere  in  nnmerato:  lacry~ 
mas  meas  in  utres  tnos,qujfo,  rccollige.  Sunt  enim,%/t  conjidojncom- 
mentarios  tuos  relata, 

Itaqne  quotiefcunque  te  inuo.cauerojergaucrtent  inimicimei.Nam 
hoc  certofcioyte  apartibtu  meisftare* 

Tiabeo  enim  Dei  Verbum  de  quo  glerior:  Dei  Verbum}inquam}dc 
quogloriabor. 

Itaque  Deofretus  qttid  nformidarim  ,  &  quidpofit  aduerfum  me 
quifqnam  mortalinm? 

Trl&c  itero  tot  tantaque  beneficia  quantopere  me  tibi  obTiringnnt? 
Perfoluam  autem  tibi  quod  unutn pojjumt  afiiduam  uidsUcet  Ut&  be- 
mgnitatts  pradicationem. 

Vitam  enim  meam  ex  ipfis  pncfentifims.  mortis  faucibus  eripuiTli, 
Q>  me  profiratum  erexiJHyUt  quod hanc  lucem  adhttc  afpicio^ni  ti^ 
bi  acceptum  feram. 

Idem  Pfalrnus  quinc]uageiimus  fextus,  dicolos  diftropkos, 
vtprimus. 

i  TTJ1  N  iitemeimmanis  vorat,tinnc  Dcus 
kj     Scrua  voratum  centics. 


2  Nam  turba  mifcru  vt  ifta  me  totum  opprimat, 

3  Spesattamcn  vincitmctum. 


4  Mequevnavocibustuisfrctumfouet, 

Morta- 


p  s  a  't,     l  v  r.  }4J 

c xpeclantes  anfmam  meam. 
7  Super  iriiquitatc  euatio  ipiis:in  ira  populos  dciice  Deiu, 


8  Dircurfationes  meas  numerafti ,  ponclaciymasmeasin 
ytre  tuo:nonne  in  commenrario  tuo  funt? 

2  Tunc  vertentur  inimici  mei  retroiTum,<juo  dit  clamaue- 
i  o:Boc  nom,quod  Deusp  Mecum. 

xo  InDeo  laudabo  verbum  ,  in  Iehoua  Lmdabo  Verbura 
ipfiUs. 

ii  In  Deo  confidornihil  timebb,  Quid  fecerit  mihi  horho? 

i%  Super  rriq  Deus  vdta  tua,foluam  laudes  tibi; 


13  Quia  liberafti  animammeam  amorte,  &pedcsmeosx 
j>ra?c>pitio:  vt  ambulem  coram  te  Deus,in  Luce  viubruin; 

p    s   A  l.     l  v  1. 
Miferere  mei  Deus,quoniam,&c> 
Carm.gen.vi. 

1    /~\.Rbi*  creatorme  bonus  afpice. 
\^J  jniuriofo  qttempede  prorutum 
Hoftifque  concu/cat,premitque 
Afsiduis  agitansperic/is* 
2.    Conculcat  hoflis  me  numeroferox^ 

Et  info/entifeuitiapremite 
j  Nec  /iberas  luces  laborttm\ 

JVec  vacuasfinit  ire  no&es» 
Se»  luce  terrorfol/icitus  mihi^ 
Seu  notle  circun&at,pater  optime^ 
Spes  rebus  in  duris  mihi  vn& 
Et  cohtmen  fuperas  falutis* 
&    Tefretm  vno,po!/icitis  tuifi 
Innixm  vnis^nec  metuam  do/os 
Mo  naJium  c&cos>  minafqftz 


344  p  s   A   l.     l  v  i. 

Mortalium  immotum  minis. 
5    Calumniantur  moliuntur quidlibcto 

Sa?uum&  ncfandum  cpanlibcto 


6  Goeunt,&  vna  callidi  infidias parant, 
Vnius  intcnti  in  ncccm. 


7   Immo  &  fccleribus  improbi  rldunt  fuis* 
Quum  tu  integros  populos  domes. 


8  Quot  paffuum  confcccrim  cxul  millia, 

Rccenfuifti  fedulo. 
Quotcunque fudi  lacrymas,vtrcabdita$, 
Chartifcjuc  (ignatas  tencs. 

9  Tu  Mecum  cs,6  Deus,precesvtfudero, 

Tcrgaifte  vcrtct  territus, 


io  Vcrbum  tuumDeus,tuum  VerbumDeus, 

Hoc  illud  cfi  cjiiod  pra:dico. 
nHocillud  eft  quod  me  vfque&  vfquefuflincf, 

Mortalium  immotum  minis. 


iz  Promifla  tibi  vota  ccce  foluo  obnoxius, 
LaudiTque  cardo  viciimam, 


13  Prarceps  prohibttus  ingredi  mortis  fpccum, 
Viuos  vt  intcr  ambulem. 

Pfalmus 


P    S    A    L.      L  V  I. 

Terrificas  &  aperta  bella. 
5    Calumniantur qu<z  locjuor  omnia^ 
Prauaque  ca  rpuntfa  cia  libidme: 
Hucconferunt  omnemlabcrem^vl 
Exitium  mihi  moliantur. 
'6  Costufcjue  cogunty &  capiti  meo 

Ouafraude^cjua  vi  iugiterimminent? 
Vefligia  obferuant+,nec  horam 
Infidiis  vacuam  relmcjuunt, 
%   Impune  tantam  necjuitiam  ferentl 
Prauiquefrutlum  confilijlegent? 
O  arbiter  mundi->necillos 
Pmcipites  agis  in  ruinam? 

8  Me&  labo res  tu  numeras  fuo<& ..- 
Vrna  repofla6  tu  lacrjmas  meas 

Seruai.apud  te  certa  conflat 
Vfque  mei  ratio  do/oris, 

9  Auremvocantitufaciiemmihi 
Dat,atc]ue  inanesjpesfacis  hoflium: 

Etfiima  non  obfcura  amici 
T>as  animi-i  &ftabi/is  fauoris* 
i  o  >  G?- 1 1   Tefretus  vnoypo/licitis  tu  i$ 
fnnixut^vnisyml  metuam  doios 
Mortalium  cctcosyminafque 
Ternficas  &  aperta  be/ia, 
12,  Tefemperergo  carminepatno 
Laudabo-)Vit<zpr<zfidium  me<z 
Ex  hoftium  ferro  dolifcjue 
Inco/umts  tibi  vot-a  reddam, 
13  Teliberatm  vindice^temeum 

Firmante greffum-i  ne  titubentpedes7 
Dum  fyintusfouebitartusy 
Iuffafequar  tua>  reftor  orbis. 


34) 


34<*  P    s    A    l.     IVIL 

Pfiilm&s  quinqnagefimiu  feptimus  iu*Tixc;3 

Dauidis. 

Argumentum  &  vfns. 

Periculumaliudlonge  maximum,&  fuperiori  proximuquod  defcri- 
bitur  i.Sam.24.  pribuit  argumemum  huic  Pfalmo,  ex  quo  nobis  collj** 


EiufdemPfilmiquinquagefimifeptimi 

ParaphrAsi!. 

NVnc  demum  tcmpm  illud  eftDens ,  quo  vel  de  we  aclum  eft,  vel 
oportet  vt  me  res}icias.  Itaque  m:ferere,miferere,inquam,  mei 
Deus?  nam  in  te  vno  animm  hic  memconfidit,  &  ad  te  Vnum  coix. 
fagio,j«h  cuim  alantm  vmbratantif}er  dum  ingentes  isl*  calamita- 
tes  pr£t  ereant  Jelitefcam. 

rjfd  te  votiferor,  Dem  excelfk :  ad  te,Deui,vt  quodin  mt  cxpifti 
ferficias. 

Et  ttafuturum  eftprofeclo.Mittet enim  Dem  e  c&lo  Auxttiu  quod 
in  terru  nufijuam  'mnemo,neque  mefic  turpiterabforberipatietm:  Or 
derunt  cxlitus milnUberando emiflx  auxiliatrices  du&  inuicix,nempe 
ipfius  Clementia  ,&fummailla  Ftdes  quam  inpr&ftandtspromifiis 
dcmonftrat. 

Interea  ecceancfateorjunc  quidem  leonum  vnguibm&  longe  cru~ 
deUfiimorum  Imminum  immanitati ,  inde  verb  impudentiflimorum 
i.mj.Ucrum  cdlnmnijs  e.\pofitum,quorum  dentes funtlancenty fagit- 
tuparetylingua  quibufuU  acutifiimts  giadits  nOcentior. 

^£t  tn  Deus:oftende  tefupra  coslos  tpfos  refidere,<&  factto,vt  Glo- 
na  tua  in  vniuerfo  terrarum  orbe  pr&dicetur. 

Qu*i  unquepedim  moueo  expanfum  eftmihi  intercipiendo  ipforum 
n»te:taceo  veluti  iam  ih  terram  deturbatusfotteam  habeo  ante  ocdlos, 
t.iwfperant  nte pr&cipitem  ruiturum.  Sed  aliter  res  cadet.Nam 
ipficontra  in  illam  ipfam  cadent. 

ttaque  iam  toto  cordejoto  corde  comparatus ,te,D eus  ceLbrare,tutn 
voct,tum  fidibusgeftio, 

-dgedum  lingua  ,  &  cytharamecum  primo  diluculo  expergifcimi* 
tii. 

sludientmegentes  ipfit  remotiffim&  laudestua-s  pr*dicantem,au~ 

popult  tibi  pfallentem, 
Nam  certe  ad  coelos  vfque  Bonitxs  tuafefe  extulit,&  ad  nubes,  vf- 
cjfte  Verttas  tua. 

^  Patefiato,Deiisjefupra  cxlos  ipfis  refideret&  GlcrUni  \mm  V- 
mtterfo  terrarum  orhi  dimonftr'4, 

Idem 


P  S  A  L.  LVII. 
C^gendum  eft  in Dei  manu  pofitum  effe,non  modo  quam  grauibus, 
fed  etiam  quam  diuturnis  xrumnis,&  quidem  per  fceleratiffimus  homi- 
nes,velk  feruos  fuos  exercere  :  ac  proinde  vt  fidei  fic  quoque  perfeue- 
rantiae  donum  affiduis  precibus  peiedum.Alioqui  Pfalmus  lfte  eiufdtm 
eft  vfus  atque  fupenores  aliquot,fimili  prorfus  occafione  fcripti. 


Eiufdeiafi  Pfalmi  quinquagcfimi  fcptimi 

IKter,  phitatio. 

i   X   fi  Iferere  mei  D?us,  miferere  mei,ouiain  te  confidit  a- 
1  VXnimamea,&  lub  vmbra  aiarum  tuarum  proteclio- 
nem  quaero^doncc  tranfeat  calamitas. 


i  Clamabo  ad  Deum  Excelfum,  ad  Deum  qui  opus  perficiar. 
pro  me. 

3  Mittet  e  ccelo  &  feruabitme  ah  opprobrio  abforbentis 
me:mittet  Deus  Clementiamfuam  &  Veritatem  fuam. 


4  Animamea  in  medio  leonum  e/r-iaceo  inter  inccndiarios: 
inter  homines  quorum  dentes  futitiancea,&  fagitta,',  &  quo- 
rumlingua<?/rgladius  acutus. 

5  Exaltare  fuper  ccelos  Deus:  fuper  omnem  terram/tf  Glo~ 
ria  tua. 

6  Rete  paraueruntgrefiibus  meis.-iucuruataeftanimamea-, 
foderunt  coramme  £oueam:fed  ceciderunt  in  eam. 


7  Paratum  eft  cor  meumDeus:paratum  clt  cor  meurri;Caiv 
tabo  &  pfallam. 

8  Excirare  gloria  mea :  exurge  nablium  &  cithara  :  excisa- 
bor  dilucuJo. 

9  Celebrabo  te  inter  gentes.-Domine  pfallam  tibi  inter  po- 
pul©s. 

io  Quia  magna  efl  vfquezd  ccelos  Bonitas  tua :  &  ad  aubies 
Veritas  tua. 

n  ExaltarefupraceelosDeus,  &  fuper  orancm  terrimjifc 
Gloria  tua. 


348  P    S    A    L.      L  V  ir. 

.Idem  Pfalmus  quinquagcfimus  feptimus ,  dicolos  diftro- 
phos,vtprimu9. 

1  A  Des^^encorsDeusJaciesClemesDeu^ 
JIjL     ^Tam  totusabstependeo. 
Alifqucte&usacquiefcofubtuis. 
Turbo  iftc  dum  dcfeuiat. 
z   Appeilo  re  6  fuperum  Pater:cuius  Manus 
Quod  aufpicatur,perficit. 


5   Ah  mitte  coelitus  Iatronum  iniurias 
Et  impetus  qui  comprimat. 
Hinc  me  tua  Deus  protegat  clementiai 
Indc  tueatur  Veritas, 

4  Pofitum  leones  inter,inter  ignium 

Globos  vomentesbelluas. 
Homines  feros.Iingua  quibus  eft  enfis  vicej 
Dentes  fagitta?  &  lancca?, 

5  Attollcre  in  ccelos  Dcus,&  illud  tuum 

Fac  cmicct  terrislubar. 

6  Quocunque rendo  abfconfa  tendunt  rctia^ 

Vt  vndique  trepidus  haeream. 
Attu,Dcus,fac  vt  fcrobesiftifibi 
Fodifle  Cc  ipfos  fcntiant. 

7  Geftit  animus,geftit  animus  &  ore  &  Iyr^ 

Sacris  vacare  cantibus. 

8  Infurge  Jingua,&  tu  excitarcbarbitos, 

Etvosadeftenablia, 


o  Vt  te  oibe  toto  luce  prima,mi  Deusj 

i  idibus  &  orc  prsedicem. 

io  Tua 


P     S    A     L  .      L  V  i  I.  349 

P  S  A  L .     LVII. 

Mifererc  mci  Deus>mifcrerc,&c. 
Carm.gen.i  1. 

SAntlepares  miferere ammctpereunt *J,  &omnvt 
Intefa/utis  qua  /ocauitjpernfiuct: 
Meque  tuis  a/is  teftum  defende,procell<z 
Durnfikuientis  impetus  defierueat. 
\    Te  vocoyte(fo/um  in  rebus  quod  reftat  egenis) 
Appellofiupp/ex  &  tuam  imp/orofidem. 
Te  voco  quicumu/ata  mihipromiffa  refiundes^ 
Et  coepta  ducesprosfierosad  exitus: 
)    Qui  mihifiubfidium  e  c<z/o pr<ebekis, &  hoflis 
lamiam  imminentis  /iberabisfiaucibus. 
Qui  dabis  auxi/ium  ex  adytofub/imis  o/ympi3 
Afemorquefidei  &priftina  c/ementtct. 
<i  Inter  enimfikuos  habito  feritate  /eones: 

F/ammam  vomentes  verfior  inter  bel/uas^ 
Isingua  quibusfictuoproficindit  acutius  enfie% 
Dentesfiagittis  /anceaque  cufpide. 
<  O  Deus  auguftum  ce/fio  caput  exere  cslIo: 
Oftendetcrris  g/oriiz  iubartucz. 

6  Exp/icuere  meis pedibusfiua  retia : terrct 

Mefi<zuus  hofiispemtns  affiitlum  premit. 
Etficrobibusfofisis  tter  obfiedere.fied  ipfii 
Afihiparatasinficrobes  cctci  ruent. 

7  Mens  inuifia  malis^animi  vigor  tntegeryorbis 

Te  voce  reBorje  ce/ebralut  /yra. 

8  Eia  age  depofitis  mens  expergificere  curis, 

Et  tu  canora  barbitos  cum  nab/ijs^ 
Ocyus  aurorct  quam  lucfierexcitet  tg,?csf 
Aurora  cantus  quam  volucrum  exfiuficitet: 

9  Te  patera/me  canam:popu/os  tua  faBaper  omna 

Quacunque  telluspanditur%  vatesfieram. 


5yO  P    S    A    L.      L  V  I  i  r. 

ioTua  nanqucBonitascelfafuperatiyderaV 

Nubefque  tua  fcandit  Fides. 
nAttollerein  ccelos  Deus,&  illud  tuum 

Fac  ernicet  tcrris  lubar, 

Tfalmus  quinquagefimus  o&auus  <i$yLtuud-nTiKo(9 

Dauidis. 

AY<?umevtum  &  vfus. 

Colligi  poteft  ex  hoc  Pfalmo  Saulem ,  vt  haberet  quodfuis  aduerfus 
Dauidem  odiis  pranexeret,  coegifTt  optimatum  concilium,  a  quo  lllum 
abfcntem  cu  raret  vt  publicum  holtem  damnandu.NulIa  autem  efl  gra- 
liior  iniunaquamcj'i;Eiuris  fpecie  grallatur.Dauid  igitur  feipfura  con- 
folans  &  aJ  Deiiprouocans ,  fuis  colonbuscorruptifiimos  illos  iudices 


Eiufdem  Pfilmi  quinquagefimiocl:aui 

Paraphras  is. 

DTcite,qusfo,fenatores,fi  quid  vobts  fnperefi  confcientia,  hoccine 
efi  qujd  ittfium  efi  dccernere  ?  an  recle  -vos  iudicatvs  mortalibus 
fitt  tqua>ttauiidignitate  fitispriditi? 

Nequ^quam  certe,quttm  -vosres  ipfa  demonfiret  intas  quidem  iniu- 
fiitUgettm  omne  machmari ,  forit  njerh  pala/n  &  in  omninmoculis 
nthil pr.eter  iniuriamin  btiance  appetidere. 

Nttji?  vero  nunc primvtmhoc  faclitatts.  Noui  eniwvos  ab  ipfa 
zxortu  futjfc  <&  ab  otnni  iufiitiaaitcnos ,  ^r  ipf>  utero  ad  omttemfal- 
fitatem  natos. 

/1 'urgcnt inquamjfit 'vencno  a  naturaipfi  HUs  haud  fecta atquefer- 

pcntibm  infita:neq;  ftht excuti  njtrtts  ijhtd  ullts  ftiafionibw patmntur, 

tidc  qtitdem  in  re  afpidifimtlesqu£  aduerfus  incanLtmentaquan- 

itorttm  magorum  aurem  obturaf. 
u4t  tu,Detts  ad  quern  prouoco  ,  immanium  iTlorum  dentes  intra  i- 
pftfum  074  erue  , molarcslcomtm  tTtorum  contunde,  lehotta  ,ne  mno- 
centem  "voren-t. 

Et  itaprofctlo  euenturttm  denuntio.Nam  omnu  ifiorumpotetiain^ 
(baraqu£  defJuens  euanefcet:&  ijtarcus  toties  'viribus  intendant  qtti- 
bai  iufios  configant,eorum  fagittxpro  certoin  frufia  dijlilicnt. 

^ld  nihilum  redigentttr  -vt  limaces  in  fuu  cochlets  ctlltquatA,  & 
■ielutabortiuusfztus,moriens  &  nafcensfimid. 

Pofieri  autem  ipforum  digna  nimtrumpatribus  fobolesficutifpine 
ex  rhamno  enata  antequam in  rhamnum  adolefcant,  immatura  mor- 
ie,quafi  vt  turbints  abrepti  difperdentur. 
litfit  vsro  iuftum  hoc  Dei  iudicium  cernentcS)&  fcdtratoYum  fa»- 

guine 


P    S     A    L.       L  V  I  I  I.  3JI 

fo  Nam  tua  fiderei  bomtasfastigia  ct li. 

Fidefque  trallm  nubium  fuperuolat \ 
1\  0  Dem  augus~iu,m  nttido  caput  exere  cafo,  . 

OTtendeterris  gtoria  tubartud. 

*5£^yiepingit,vr  qui  optime  ilIosnoflet,fimulqne  no  tanqua  priuatus; 
fed  vc  Propheta  &  Rex  a  Deo  iam  defignatus,(ententia  ipfius  Dei  No- 
minc  in  eos  pronuntiat.  Vtitur  autem  fimihtudimbus  roaicirhc  conue- 
nientibus  iftiufmodi  hotninu  auaritia?  &  ambitioni.  Qnum  enim  fit  iilis 
in  primis  hoc  propofitum,vt  fefe  &  fuos  his  artibus  euehant,  tamen  eos 
«pfos  Deus  fape  in  medio  cunidiratum  curfu  abripit.cV  eorum  pranere* 
foboleSjContra  quampatresopinati  funt,velfenfim  vidcntibus  ommbus 
«juafi  colliquefcit,veirepemino  ahquo  impetuaboktur. 

Eiufdem  Pfalmi  quinquagefimi  ofhui 
Interpretatio. 
t      A  IST  vere  congregati  iudices,quod  iuftum  eft  loquimi- 
jLJLiii?  an  recte  iudicatis  fili]  riominum? 

s,  Quin  potius  in  corde  iniquitates  agitatis  ,in  terra  violen-   • 
Yiam  manuum  veflrarum  appenditis. 

3  Alienati  funt  impij  laminde  a  yulua:  errauerqnt  ab  ytero, 
loquentesmendacium. 

4  Venenum  ipfis  fecundum  iimilitudtnem  veneni  ferpentis: 
ficm  afpidis  furdae  qu&  obturataurem  fuam. 

5  Quje  nonaudit  vocem  incantantium,^'  coniurantis  cou- 
surationes  perite. 

6  Deus  deftrue  dentes  ipforum  in  ore  eorumrmolaies  leo- 
num  contunde,Iehoua. 

7  Sicut  aqua?  dimuenteJr  abib.unt:  intendit  fagittasfuaF.jH 
fttnt  tanquam  fe  confringerent. 

8  Quemadmodum  limax  liquefacti  abibunt ,  &  tanquam 
abortiuum  muliens  quod  non  vidit  folem. 

9  Antequam  fentiantfpina:  veftrse  rhamnum^eluti  yiuum 
quaiiardoreabripietillum.  « 

io  Laetabitur  iuftus  cum  yiderit  yindictam :  pedes  fuos  la- 


35*  P    S     A     L .      L  V  I  T  I. 

gtdne  redundante  tin£li,exultabunt.  • 

Et  dicet  ,vnufquifqueicerte  non  ludit  ofteram  cftii  luflitUfludet.Cer- 
5°  Deus  efl  aliqms  in  terris  quoquefuum  ctiique  tribttens. 

Idem  Pialmus  quinquagefimus  o£tauus,clicoIos  drftrophos: 
prior  verfus  eft  Heroicus,  alter  eft  Choriambicus,  Gly- 
coniustnmeter  acatale&icus. 

—      -Vl/-      v  o 

1  TTX  Icite  mortales,reIiquis  mortalibus  alto 
JLx     Qui  ius  dicitiscxthrono, 

Siccine  cuique  fuu  vos  redditis  ?  hoccine  ius  cft 
^Equis  diccrelegibus, 

2  Ac  non  corde  malum  potius  vcrfare  fuperbo, 

Et  librare  raanu  fcelus? 


3    Scilicet  hos  primo  fceleratos  flnxit  ab  ortu 
Natura?  ipfius  indolcs, 


^  Serpentum  fimilcs,atro  diftenta  v  cneno 
Longe  colla  quibus  tumcnt: 

5  Cantantcm  cludit  ccu  claufis  auribus  afpis^ 

Ipfo  caliidiormago. 

6  Ah  Dcus  iftorum  malas  denteTque  leonum 

Crcbris  ictibus  obtcre. 


7  Hos,inquam,veIuti  humore  qui  liquitur  arujs, 

Dilabipenitusiubc. 
Facquoticstotisintendunt  viribusarcum, 
Neruus  diffiliat  retro. 

8  Arentique  perit  fra&a  ceu  cochlea  tcfta, 

Fac  vt  iic  pcrcant  mali. 
Siue  tener  qualis  fcetus  qui  procidit  aluo, 

Nafcens 


P5A1..LVXXT.  3T3 

nabitin  fanguine  impij. 

ir  Et  Hicet  vnufquifque ,  vtique  eft  fru&us  iufto:  vtique  eft 
Deus  ludicans  in  terra. 

P  S  A  L.    LVIII. 

Si  vere  vtique  iuftitiarrij&c. 
Carm.gen.vi. 

1  /""X  Vi  iura  celfo  defolio  datisy 

V  ^_  Ou^fr&na  legumfleclitis+en  erit 
Deplebis  vt  caufis  egem 
Iudicioftatuatis  &quo? 

2  Quin  mentepraua  nequitiam  &  dolos 
Verfant,fub  vmbra  iuftitU  tegunt 

Iniuriam.factis honefti 
Obiiciuntfpeciem  pudendis. 

3  Materna  ab  aluoflagitij  viam 
Senfimfequuntur,pe'rejuefuosgradm 

Obliquafetlandi  libido 
Cum  teneris  adolefcit  annis. 
4,5  Lingua  venenumpeftiferagerunt: 
Aurefque  claudunt  confiliis,  velut 
Obturat  aures  callida  affisy 
Qua  magicos  metuitfufurros. 

6  Confnnge  malasi  0  Deusjmpudens 
Os  comminutis  contere  dentibus: 

Et  rtSlibmfccuis  hiantes 
Hos  inhibeeatulos  Ieonum. 

7  Emiffafratlacuffidefficula 
Intercidant^necvulneraperferant: 

Ipslque  vanefcant  repente, 
Perbibulas  velut  vnda  arenas* 

8  Senfim liquefcantytardi gradus  velut 
Limax.-acerbofunere  deferant 

Vitale  lumen^morefmtti 


354  P   s   a   L.     vi  *• 

Nafcens  &  moricns  fimul. 
9  Fac  fpincta  prius  quam  fint  dumeta,rucnte 

Conuulfa  impcte  corruanf. 


10  Tunc  pangcnt  iufti  iniuftorum  carde  madcntes 
Iufto  carmina  vindici. 

ii  Et  fcctim  fic  quifquc,Manent  fua  premia  iuftos, 
Eft  qui  cun&a  rcgat  DeUs. 


Pfirfmus  quinquagefimiu  mnw^vxTuki 

Dauidis. 

Anztimentum  <3"  vf"<' 
Scripfic  hunc  Philmum  Dauiu\domo  ipfius  obfefTa  Saulis  iuflfu  vt  in- 
CCEceotiisoccic(ere;ur,vthabecHebraicamrcriptio.Narraturaut,     h  cc 

Eiufdem  Pfalmi  quinquagcfimi  nani 

P  A  R.  A  I'  H  R  A  S  I  S. 

Llbera  me  a  men  inimici<,mi  Deus,  &  me  quafi  tua  ipfius  manti 
ttumsripe  tfiis  qui  in  mfinfurgunt. 
LtUera  me  ab  ifiu  infctleie  &  cxde  vinenttbns. 

Nam  cccep.iYtim  yitx  mex  infidiantur,  p.trtim  aduerfum  me  copi.y 
tt  potentifiimt  ^:i-j!§;}quanuis  nnllifim  culpx  affinis. 

Concumtnt  &  aduerfus  infontem  magis  ac  magis  fefe  obfirmant. 
*4§iimaduerte  ifia  V.ns, &  mihi  periclitanti  obnius  occurrc. 

Ttt>qu.tfoJehiua,Deus  iile  cui  ftperorum  exercitus  parent,Dcus  Jf- 
taelis  ,  excitare pcc.tas  deprophanis  ifas genttbus  fumptimts ,  neque 
ifiis  parce  vltro  ad  omne  fcelus  proiectis. 

S:q  tidem  pofiquam  totikn  diem  in  me  obferuado  confumpferunt\re~ 
Uf.fi  .id  vefperam&\  bit  plateas  infiar  cauum  latrantes  pen  urrunt. 

Deinde p  r  mfhfs  tenebraifattis  cnim,L4c»>uv.<  .  l  concer 

pu  n  mente  fcelus,nec  aliud  qtLitn  cxdem&  fwgnincm  crepant}toti 


i.i  me  iutercipiendum  intenii. 


MUi 


P    S    A    L.      LIL  $tf 

Antefnum  pereunti-s  ortum. 

9  Florentts  &ui  in  hmine,  turbtn  > 
Vis  atra.  tollat  pro^eniem^rius 

Quam  Curculm  (binas  tenelltu 
Exeraty  &flimulis  acutts 
Fcecttnda  late  bracbiaporrigat. 

10  lufiiqucpoensL  vindirisexitum 

Laiividebunt^unpiiqPte 
Stib  pedibttsflnttittm  crttom* 

1 1  VitA  bene,ac~l<£gens  hominumfctet 
Manereluflos  pramia.  ai  impios 

Aianerepoenasyarbitriimcjue 
EJfe  Deumfiet  orbts&qnum. 


pViiftoria  i.Sam.i9.&  idem  eR  hnius  Pfamri  v-fus  atque  fuperiorw 
fimilis  argumjnti.  Sed  infigncui  hanc  habet  (entenuaqi  inre*  aliaifarj,  . 
expedire  vt  Deus  non  vno  momento?fedfenfim  (loftes  V-ccl^fix-  rerur 
dat,vt  eo  fint  illuftriora  &  teftatiora  lpfni?  'U-i  cu.-cuiusdjctrinxmu. 
tiplex  eirvfus,frenandae  praefertim  inapatienriaS. 

Eiufdem  Pfalmi  quinquagefimi  noni 
Interpretatio. 
i  T    I bera  mc ab  inimicis  meis,  nn  Dcus:  &  ab  infcrcer  t* 
,1.,,/bus  aduerfus  me,erue  me. 

%  Libera  meaboperanisinicjuitatis  :  &  a.  viris  liomici 
feriia  me. 

3  Qu_ia  ecce  infidiantur  anim.a;  iv.cx  ;  congregmtur  ro 
adueuus  me  potentesftj&^mece/Hni^unas  ■y.tlamea  necfc* 
Ju>  meumjehoua. 

4  Me  culpa  carente  concufrunt  &  fe  couflrmant :  excicarc 
ia  occiirfum  meum,&  iftavide. 

5  cc  tu  IehouaDeusexercituum  ,Deus  Ijfrael ,  expergifcere 
vTanimaduertasin  ohine^s  gentes  :  nec  miicrcie  omnium 
trapigredientimn  inique. 

6  Reuertunturad  vefperam:  ftrepitum  edunt  vt  canis  ,  & 
Circumeunt  ciuitatem. 

7  Ecce  garriunt  ore  fuo,  gladij  in  labiis  ipforum  :  nam  w- 
gwwwtquis  audieU 

Z.ij. 


3J*  P    S    A    L.       LIX. 

^it  tu  TehotM>ridebi*  ipforum  minas,&  omnes  itlos  prophttnos  ludU 
brio  habtbis.  k 

Ctrte  tfiius  robur  a  ttto  nutupendet.Itaqtte  vtifiiad  xdes  meas  ex- 
cubanrjta  njicifiim  tuam  opem  intentas  obfruabo.Nam  ttt  demum,o 
Deus  Propugnaculum  es  mihi. 

Jpfe  nimirum  tania  me  benignitate  adhuc  complexus,  preces  etiam 
meas  antettertcns  ,  dabnvt  aduerfarios  meos  iufiu  parits  ajfettos  U- 
tus  intuear. 

Ne  tamenitlos(mi  Dtus)  intcrfice,  ne forte populus  ifie  quem  mihi 
revendum  defiinas~ii,fi  tam  repente  ipfos  abripias,  ntcl  isiud  iudicium 
tuum  non  animaduertat,vel idfiatim  oblittifcatur:fed illos  mirtute  tua 
dijieclos  dt(perge,<&  ijs  ipfis  njiribus,quibus  me  ttteberts,profierne. 
*  Certe  ad  tosfcelerts  coarguendos  nullo  alio  teSie  quetm  ipforum  <ver- 
bn  opus  efi:fac  igitur  njt  illafua  arrogantia  conukh  denttibipccnas, 
fiquidem  nihil  alind  habent  in  ore  cjuam  execrationes  fy  calnmnia*. 

Tandem  igitur *vbi  fatit  eos.-vt  isiwfmodi  cxemplo  tui  erudiantur^ 
tradtixerispenitns  ills  abfitme:abfume<inquam,iufit(sime  itlu  iratus, 
njt  -vfijue  adextremos  orbis  terrarumjines  inttllkgMt  cuncli  te  demum 
ejfe  njerum  itlnm  &  njnicum  Deum,cjui familiam  Iacobi  regis. 

Interea  njerb  cjui  futurum  efi?nempeferuum  tunm  domi  obfeffum  o- 
bferuaturi^e^erereue-fiylatrabunt  njt  canes,  & per  njrbem dtfcmfa- 
buntnc  quo  euadam. 

Et  caenam  quidemnjbicunque  poterunt  captabunt :  njerum  etiamfi 
noninufnennt  qui  ingluuiem  ipforumexpleat,  tamen  njtme  intercir- 
pia  it,apud  £des  meas peruigilabunt. 

^At  ego potentiam  tuam  celebrabo ,  fy  mane  tuas  laudes  pr<tdi- 
cabo,<jutme  protexerts,(y  in  extremo  difcrimme  Perfugium  mihifue- 
ns. 

Etenim  omnepr&fidiummeum  in  te  njnofitum  efi.Itaque quanquam 
munc  i/ndtque  circumuentus  ,fidihtts  laudes  tuatpr&dicabo,  qui  me,  o 
Deus,  chius  uniusgratuit<t  bonitatifitlutem  meam  acceptam  fero,  in 
tuto  collocaris. 


PralmusquinqnageflmusnonuSjcJicoIosdiftrophoSjVtde- 
ciccimus  quartus. 

ERipc  me  infeflif  ,  Deus,  hoftibus,  atque 
iaccntcm 
Pollcnte  furrige  dcxtera. 

%  Tu 


P    S    A    L.       LIX.  357 

8  TuautemIehouaridebiseos,fubfannabis  omnesgen- 
tes. 

9  Robureius,e/fapudte,obferuabote:namDeusArxmca 
tft. 

to  Deus  mihigratuito  fauens  prauieniet  me,Deus  faciet  vi- 
dere  me  iudiciafua  in  aduerfarios  meos. 

11  Ne  interfkias  cos,ne  obliuifcatur  popnlus  meusrfed  va- 
gari  fac  eos  virtute  tua,  &  deiice  eos  tu  Ciypeus  nofter,  Do- 
mine. 

iz  Peccatum  oris  iprorum  fermo  labiomm  ipforumrde» 
prehendantur  ergo  in  fuperbia  fua :  nam  de  execratione  & 
«mend-acio  verbafaciunt. 

13  Confume  eos  in  furore,  confume,  ita  vt  non  fint  r  &  ho- 
tum  iit ,  quod  Deus  Dominator/ifin  Iacob  >  vfquead  fines 
tenx. 

14  Reuertentur  ergo  ad  vefjtframdatrantes  Vt  canis,&  cir- 
Cumibuntvrbem. 

ij  Vagabunturadeomedendum:finOnfuerint  faturati,e~ 
tiam  pernoftabunc. 

16  Ego  vero  cantabo  potentiam  tuam,&  laudabo  mane  bo 
nitatam  tuam:  quiafueris  Arxmihi,  &  Refugium  in  dic<p<* 
jwtanguftiamihi. 

ij  Robur  meum^peneste.  Pfallam  **'&/:  namDeusArx 
mea  e/?-,Deus  mihi  gracuito  fauens. 

PSAL.   L  IX. 

Eripe  me  de  inimicis  meis>&c<, 

Carm.gen.x. 

I       A     B  hoflis  indementia 
jLX.  Me  rettororbis  affere: 
Defende  vitn  crudeliter 
Afefemper  oprtttgnantwm* 


35 8  P    S    A    L.     LIX, 

2   Tu  me  iftis,inquam,fceleratis  cripe,tu  me 

Ab  hiscrucntis  eruc. 
j    Ecce  etenim  in  caput  hoc  coniurauereferoces, 

Seu  vi  opprimendum,feu  dolo. 
Atqui(ui  Tcftis  Deus  es)  vaco  criminc,nec  cor 

Mihi  fcelerc  vllo  palpirat. 
a.   Difcurfant  tamen,atque  inftantnil  tale  mcr.eti: 

Videifta,&  occurrc,6Deus. 
<    IfacidumDeus  Armipotensexurge,maIarum  . 

Fu.tu.rus  Vitor  gentium. 
Iftos  ncc  facJlic  w»rtia  Jigtna  e  prophanos, 

Mandata  qui  fpemunt  tua» 


6  Nanqucillosvideor  fcrafub  no&ereuerfos , 

Audire  iam  p  :r  compita 

7  Latrantcs^csedcfquc  meras  toto  ore  vomcntes» 

Nam  nos  c]uis,aiunt  audiet? 


8  At  tu  iftos  olim  ftultos,adeoque  furcntcs, 

Totiusorbisincolas 
Ridebis  procul  mtuitus,cunc3:ofque  vel  vno 
Potens  cachinno  dcftrues. 

9  Nil  fine  te  valet  flie  feroxquantunlibethoftis, 

Te  proinde  ab  vno  pendeo. 


io  Tu  mihi  Pr«fidium,tu  noftris  ecce  p  ericlis 

Ibi 


p  s  a  l.     l  r  x>  3^ 

i       v^  improbis  meproteae 

L&tis  cruore  innoxio'y 
3, 4  Me&falutiper  dolum 
Qm  caca  tendunt  retia. 

f^itrh  immcrentis  in  capth 
Confilia  cunEiaconferuni:  ' 

5  Exurg^teque  peffimis 
Fer  obuiam  conatibus. 

O  arbitermortalium 
Et  agminum  c<zleftiumi 
Fauo  refemper  cjuiptos 
PeculiariampleBeris-i 

Exurge^poenis  impias 
Cdmpefcegentes :  perfidis 
JVeu  parccrfuifibzfauent 
■JVefiwda  quum  patrauerinti 

6  Afole  eoo  ad  keffeirum 

■  P  erambulabunt  compita, 
-1  Et  infi^robiatrantium 

Canumferoces  objhrepenf. 
Nihd nifi rnertim  crepant  : 

Ferrum-icruorem&ulnerk : 

Et^qu<z  iocjuuntur •propalam*, 

Cfampoffe  reniur  obrm,  ' 
2         Me<zflutisiul6eus 
Tl '  ^trhir^Syimtas- 

Ridebnim,&in,i 

Medzxreratuclcris. 

9  TTurobures  meHmyin'e£ 
Prires,&  arx  fiduci*. 
Erg  0  qaieto  p  e Hore 
Expetiofpe  tui  auxitij . 

10  pifcnmma  imminentia 

Z.iiii- 


.     . 


360  P  S  A  t.      I  I  X. 

Ibis  benignus  obuiam. 
Tu  facics  qua?  iure  meis  precor  hoftibus,ipfe 
Oculis  rata  afpiciam  meis. 
ii  Ne  tamen  hos  perimas,gens  ne  mea  fofteper- 
emptos 

Oblita  ncfciat  volcns, 
Ipfe  tua  potius  fra&os  virtute  vagantes 
Et  huc  &  illuc  difiicc. 


izNanque  crepantplenisipfifuacrimina  buccis 
Ore  omnt  fundentes  nefas. 
AttuiIiostandem,Vindexo  nofter,inipfa 
Deprendito  fuperbia. 
j j  Abfume  hos  tande,  toto inqua,  abfume furorC| 
Serr.e^ique  dcle  funditus. 
Cun&usvtagnofcatmundus  vereefTelacobi 
Numen  nepotes  quodregat. 

14  Ergo  illi  rurfum  fera  fub  no&c  reuerfi> 

Omnesvtvrbisangulos 
Luftrarint  auide,nc  quis  tota  vrbc  receffus 
Innoxio  pateat  mihi, 

15  Latrantes,vacuo  moseft  vt  ventremoloffis, 

Ccenas  inibunt  diuitum: 
Et  licet  haud  faturos,  no&em  traducere  totam 
Meam  iuuabitin  necem: 

16  Aft  ego  te  fortcm,te, prima luce,bcnignum> 

Te  Refugium  meum  canam. 


17  Nam  mihi  tu  robur,  Deus,  es,  te  carmine  fem- 
per 

Meum 


PSAt.    L  I  X.  >6* 

Opeanteuertes:&  malis 

FraBa  hoftium  fuperbiay 

Ldto  frua  r/petlacu/o. 
Ii      Neprorfm  impios  tamen 

Vna  ruina  eiimina 

Obliuiofo  nepij 

Totpore  reEla  negligant: 
Sederror  illos  difsipet 

Vagosperorbis  vltimas 

Oras.tudque  dextera 

Semenpiorumprotege. 
12, 13  Ob  oris  arrogantiam* 

Vtrkfque  lingut,  noxtum^ 

Mendacia  &periuria> 

Confurnefemen  impium: 
Euelleftirpe  ab  vltima 

Iuftifuroris  impetuy 

Vt  norit  orbis  vltirnm 

Deum  bonorum  vindicem> 

14  A  fole  eoo  ad  hefferum 
Ferambulabunt  compita> 

,  Et  inftar  oblatrantium 
Canum  procaces  obftrepent. 

15  Pafsimvagatipauperem 
Vittum  vtparent^fub  vefferum 
Serumpetant  cubilia> 

Vittm  egentes  pauperis> 

16  Ego  interim  Deum  canam 
Fortemybonnmque^in  aff>eris 
Rebmftiorum  vindicem> 
Fidumque  propugnaculnm. 

17  Deum  canam^  Cjut  robore 
Mefufcit,auget  viribm> 


5<51  r    S    A    L.      IX. 

Mcum  fatcbor  Vindiccm. 

Pfiilm  -h  fiexagefimm^vKTiKo^  Dauidis, 
Argwnentum  cfr  vfiks. 

Infcriptio  Hebraica  declarat  occafione  huic  PfalmopnrbuiiTe  hifio- 
tiam  qux  narr.vur  a.Sam.8.&  i.Chro.  io.id  ett  Belhjtn  gcftutti  .lduerfuj 
AiTynos  &  Rtgem  Sophenes,q-ios  vt&  Vicinosomnes  populos  D<uid 
de bellduit, ficut  prophenco  SpintuinhocPfalmp  pr.td.xit  Neceniaipjtj 
tivideturcontcxtus  vt  poft  vj&onasillasrcripttis  dicaturiEhfcirnirt  au- 

Eiufdcm  Pfalmifcxagcfim» 
Paraphrasis. 

TV  quidem  Detn  meritb  nobi<  irOttistnos  npu'fs  TlnlifiAorum 
feui  ti£  expofnifl:  ,atque  adeo  inter  noscommififii.viunc  verhte 
rurfum  adnos  conuerte. 

Nn  quidnonperutliwuSlpftimproficTofulumvfque  adei>,-i:tetiii 
fatijcens  dchifceret,concufiisii.  Nunc  igitttr jpfim  rtnnas  exple,&  e- 
viotnm  refiit/ic. 

Fecifiivtdurifima  quxque  nos,popultu  tifiif,  cxpe'r'iremiiry  &  quafi 
ttertiginit  pocuittm  nobuprdpinajH. 

^lt  tununc  contra,qtt£  tit.i  efibsnt 'gnitttH! quhm  nohvs  ad  te conuer- 
fis  vexillnm  traddi  ,  <&  pr&euntem  nobu  m\  vttatem  »"<<  nn  vt ducem 
fequutos  aciem  eclncere  nos  iubca-s: 

Tuere  dileclos  tttos,exertdjite  dcxtera  tua  exatidltos  confcrna. 

Etcurnam  quafo,  an  itafuturuntfu 
vobts  Ioqtiuto?  Itaque  tottti  iam  de  inclorta  cert^  exnlio  ,  IXitu- 
rus  enimeSitnini  Deus  omnino  vt  cix.bt.llMh  Ix&ftbm  regnvrn  fteum 
componam.  Sichemitarum  tgittir agros  afiiztk^ko  ,Sucio:hi  co-ntal- 
lem  dimetiar. 

Afco  Cdeade  &  Alan.ijfe  trans  tbrdatiem pacjfice  ;  repmui  -vicitiU 
^oitibtis.potiariEpijrainins  p.irs  erit  mtlntx  ntt* p<iti!:'xn*:PencHu- 
dam  iitrti  tribundl  collocabo. 

^ilienigena  verb  quantumuisferocesferuilcs  opcr.a  nnliipTxfiahut: 
MoabitA  peluim  abltfendts  mets  ped:  iiwgbo 

exutos  mihi  calccos  &  in  ipjorum  caputprot  t  i 

paUflina  triumphos  & Uta&acclamattoncs  mibi pr£parato,fickt  de 
ttobii  pattib  ante  triumphafti. 

Sed  qtto  tandcm  duce  tot  munitijsimM  vrbes  occupauero?  &  quibits 
viribus  fretus  vfquein  ldiitmeam peruenero? 

Te  nimirnm  Dt<  us  viribus  fretus,  mi  Dens ,  qttanuis 

7M$  antea  rcpuieris}&  nofiris  exeniubnsprme  diu  recufiris . 

Tu  nobis 


r  s   a   i.     l  x.  5S5 

Bemgmtatefnbieuaty      s 
Tuetttr  vt  arx  &nea* 


te-intercartera  cxhac  prccatione  totius  Populinonvnefcripta,  *• 
tia  n  inteidurn  cjttafi  periirTe  i-cclefia  videatur,ficut  (xpc  ludicu  tcpori- 
Bus,a  prxfertim  Sanle  interfe&o  accidit  •  Deu  tamen  focderis  mcmore 
vexillu  Verbi  fui  poftca  fublimius  quam  vncjua  antea,excitatisheroico 
fpTitu  pi.xdi.is  homintbui  ,erigere.Sed  memir.ifTeoportetifra  nunc  efte 
ad  fpirituales  Ecck  fix  hoftes  potnis  quam  aduerfus  at  matas  fen  o  copus 
refcrend^quancjuam  aduerfus  iftas  quoque  Deus  fuos  tueatur. 

EiufdemPfalmifexagcfjmi 

I    NTKRPRETATIO. 

Eusabieciftinos,  diftipafti  fttfs,  irafus  fuilrirredi  ad 


'DnE 


a  ContremifcerefeciftiteiTam,dehifcere  fecifti  eam  :  eura 
rupturas  eius,c.uia  emota  efti 

3  Oftendifti  populo  tuo  res  duras :  potafti  ridsVino  verti- 
ginis,  .       .     ■,. 

4  Sedmnc  traii&fti,  timentibus  te  vexilliim\ad  lignum  at- 
tollendum  coram  veritaie  tna. 

5  Fac  vt  liberetur  dilecti  tui:ferua  dcxteratua,&  exaudi  me, 

6  Deus  locutuseftin  -ianctuario  fuo:  Ixtabor  :  diftribuaro. 
Sichem.-ck  vallem  Succoth  dimetiar, 


7  Metis  eft  GaJaad,&  rrreirs  Manaffc:  Ephraim  robur  capi- 
tis  mei:Iuda  legiflator  meus. 

8  Moab  olla  iotionjs  mca? ,  fuper  Edom  proiiciam  calcea- 
menta  mea:  ad  fne  Palafftina  iubila. 


I 

9  Sed  quis  adduCct  rae  in  vrSes  mttnitas  ?  Quis  cteduxcrit 
me  vfque  ad  Edom? 

io  Nonnetu  Deus,^«jrepulifti  nos:  &  nonegrediebariscu 
exercitibus  noftris? 


3^4  1>    5    A    t.      L  X. 

Ttt  nohis  igiturpoft  tot  annorum  caLtmitates  adefto*,  njana  ettttn  esi 
falusqut  ab  hominibus  expeftatur. 

Te  6'olofreti  6  Deus,ftrenue  remgeretnus.  Hic  vnus  hofiei  noTiros. 
tonculcabit. 

Idem  Pfalmus  fexagefimus,monocolos,ve 

fecundus. 

i    ^"XQuinosDcuscheuexpulifH, 
V^/O  qui  nos  Dtuseccedifsipaftij 
Iratus  merito  diiiquc  nr  bis, 
Nunctahdem  pofitabenignusira* 
Nosvultuafpicito  fercniore. 

2  Tetotaintremuitfrementetellus, 
jEgitque  infolitas  hiulca  rimas, 
Ipiisnuacag<"tu  mcdererimis 
Emotamquefuo  loco  rcpone. 

3  Duram  heu  traximus  afpera-nque  vitam$ 
Amentes  ftupidique,ceu  profundo 
Scpulti  penitus  iaccnt  vctcrno, 

Qui  foporifcros  biberc  fuccos, 

4  Attu  nunc  mclior,tui  timentcs 
Signa  erTcrreiubcstuaequc  tutos 
Firmos  fubfidio  ire  vcritatis. 

5  Vindcx  prodiigitur,Deus,tuorum> 
Noftras  ncc  rigidus  preces  rcpelle. 

6  Scdquidpluribus  hic  opus,facrato 
Quum  fit  cx  adyto  Deus  Iocutus? 
Immo  iam  falio  &  triumpho  totus. 
IampingucsSichemx  tenemus  agros* 
Vallcs  diuido  iam  Sdcotnnas. 

7  MeusiamGAlaadus,acManafTls: 
Tu  robur  validi  Ephraime  regni: 
Tu  prsetor  mihi  Iudattu  lauanti 

8  Peluim  fubiicito  mihi  Moabe: 

Pia:bc 


p  s  a  i.    n.  m 

ii  Auxiliare  nobis  a  tribulatione :  nam  vana  eft  falus  ho- 
minis. 

12,  Deo  freti  faciemus  fortiter:  &  ipfe  concukabit  inimico? 
^oftros. 

P  S  A  L.     LX. 

Deus  repulifti  nos,&c. 
Carm.gen.n. 
I  r^  AnEle  parensy  noflris  viti/s  ojfenf&,aba5}os 
i3     Preffocjue  duris  difsipafti  nos  malis 
Placatus  mitifaue  vem^iamcjue  immemorira 
Salutts  auUorad  tuos  reuertere. 

Z    Qmnis  ager  rimis  te  concutiente  dehifcit: 
Committe  rimaAyefice  quaffatumfolum* 


5    Dttra  tuA  gentifpettacula  ferre  dedifli 
Ineb  riat&poculo  formidinis  : 

4  At  trepidos  tandemque  animimiferattu  egenosy 

Signum  falutis  ejferes:qui  te  coluntj 
Viridicis  freti  oracltsformidine  merfum 
Erigere  rurfus  audeant  vt  verticem: 

5  Eriptafcjue  tuos gelidiformidine  lethi 

Ptefens,  &  opiferinuocantes  audias. 

6  Audiit  ex adytocjue  Deusflammantis  olympi^ 

Vocem  rependit  gaudijpr£nuntiamy 
En  tibi frugiferos  Sichima  disJ>ertiaragros: 
Vallem  Suchoti  metiar  decempeda. 

7  Nonne  mihi  parent  Iacobi pignora  quifcjuis 

Velpecore  tondet  arua^vel  vomerefecat* 

8  Oppidafkbpedibus  Syria  calcabofuperb^ 


356  P    S    A    L.        L  X  U 

Prsebe  tu  milii  calcebs  Idttme: 

PalefUna  mihi  para  triutnphos. 
£   IVTunicasfed  cnim  quis  vfquead  arces? 

Qnjs  mc  in  culmina  ducet  vfque  Idumcs? 
ioNempctu  Deus,illequi  repulfis 

Nuper  defieras  prseirc  nobis» 
ii  Ergo  nunc  ades,atquc  tot  periclis 

Tuos  cruenanque  tota  fajJax 

Eft  falus  hominum  vt  Iibec  potentum. 
i2Tcvero  Duce,te  rauente  ftvtis 

Nobis  difricileeft:  nihil  futurum. 

Te,teinquam,D.nce,quanlibet  fup.crbus 

Noflris  fub  pedibus  iaccbit  hoitis. 

pfi  Im  mfextgefimw  p  rimusyiu  ttrutoii  Dauidis* 
AigHmmtum  &  vftts. 

Danid  exulans.hoc  Pfr.lmo  declarat  ficit  pcrpecuum  belhim  eft  inte*. 
mund-im  3c  fanftns,Iacob  4.  4.  ita  priornm  beneficiorumrecorJacione 
perpetua  fpem  ian&oru  foueri^juoniam  Dei  Jecretum  de  conferuandil 
fuiis  non  eft  C  vt  elegagter  inquu  Poeta  qnanuis  ven  Numinis  ign.irus) 
rra/.^^plTOf.Sunttamen  hic  nonnulla  quje  ijngutara  cc  niinime  cCnnu- 
niommbus  promtffio/te  Dei  nirai  cur,  veluti  qu.cdercgni  fruitione  & 
dituuuu  vualibi  Dauidpolhcetur.,D;;i  nimuum  vcrbo  fretusvt  fcribi^ 


EiufdemPfalmifexagcfimiprimi 
Par.aphr.asis. 

AVdime  Tjocifirantem  ,  quumfic  pofcai.peric;{{oru,mj7iagnitudo 
vultitudotqfr  pretibtts  meis  attencU, 
Qutritums  enimproeul  afanc}uario  t  ipfim  rep*tlfits}  <&  animumge 
ram  cu  ilominns  ad  te  ctamo:ftagitaHt  njtnunc  me  in  At 

■  .■  pteo  tjIHs  ntfi  tuis  "vhitts  'viribus  peruemre . 
Nam  'imtfm  Perfwnum  ,  &  Arx  aduerfus 

n.i. 
Ttaque  futurum  prorfus  confido  vt  qttinnnc proculahfim  a  caberna- 
cido  htOyinea  tamen  rurfum  tandem  cotlocer,  &  ibifub  aldrum  tua  - 
rum  prsfidio  conqmefcam. 
A'am  ttt,  D.tt:,  votis  meis  annuifiiy  &  me  populi  fivuti  tui  regem 
xfii. 

Quiii' 


p  s  4  l.     Lxr.  $6? 

JMotbum>Idu,men)&  PaUftinsj  domos. 

9   _2^^  nihipandet  iter munitas  dutlor  ad  dfVM? 

Adaros  Idumes  diuitis  ^uis  drruet? 
ip  Quisfriji  tunoftr&gentis  Dgh*  yxice  tntory 

Qutnos  prernendos  hoftibm  rc-kqueraty 
Qflnjasvitiisprauis.-necin  arma  rnc-r.tts 

JVoftros  pr&ibas  dux  vt  ante  exercitus. 
II  N unc  pat  er  auxihum  rebus  bonus  adferinartiis» 

Humanafailax  credulosfpes  decipit: 
U  Te  duce-yVitlrici  decoratitempora  lauro, 

P  Qdibmpremcmu*  hoftis  arjoga  nMam, 


^§\tur  pCgp  Tj.&  deinceps,&  i(jl.ii.&  plenifliroe  2.Sam.7.Se<3  nihilo- 
minus  eoiiftjue  ad  fingulos  fmctos  ifta  fpectanc ,  vt  certi  fint  in  gi  nere 
^'^C«4Uf  habe'  e  tum  prarfentis  tu  ruturjj  vitx  proir.jffioneSjfin^iil.i:  iu 
euecorum  cura  in  Deu  reiecxa»  Deinde  quod  fibi  prorojtttt  Prophe  ta  d^ 
regni  fui  anernitate;quum  neccfiarioaerteeua  nuntio  fcoefefti  Gabtiele 
Luci.jj*.  ad  Meffix,  filii  firoul  &  Domini  Dauidjs,regmi  dhid,qu,od  :.  ? 
elt  ex  hoc  mundo,referatur,certiffimaEcclefi.r  6;  fingulis  eius  mebnj 
eonfolatione  m  omnibus  quantuhbetgrauibus  &  eitremis  zrSnts  pra:- 
bet,quia  non  mfifaluis  fubdms  Itare  digmtas  llegis  potcrt. 


EiufJem  Pfalmi  fex.agefimi  primi 

Interpretatio. 
l     A   Vdi  Deusclamoremmcum^attendeprecationimca.'. 

2.  Ab  extremo  tqjrse  ad  te  cIamabo:obte&o  corie  meo:  ia 
Petram  5«^  fublimior  eft  me,deduc  me. 

3  Quia  fuifti  Perfugium  mih;:^  Turrk  v-alida  aduerfus  hp. 
ft  m. 

4  Habitaboin  tibernaculo  tu<$fciii  fccuja :  prorsctioncrn 
quseramfub  latibulo  aiarum  tusiian. 

<j  Quia  tu  Deus  audiuifti  vota  mea  ;  declifti  tnihi  hxreditate 
timehtiumNomen  rnum. 


$6%  1»    S    A    L.       t  X  I. 

Quinetiamfacies ,  fat  fcio,  vt prorogatA  Rcgi  abs  tedfignato-vita1, 
stssilh  quafi  duplicdta  tribuatur. 

Imnio  &temum  erit  hoc  ipfius  folium  coram  te.Sedei,quefo,duos  cu-+ 
ftvdes  adhibe  c^uibus  'vnis  inmtatur,  Clementiawvidehet  ty  Veri- 
tatem  tuam. 

Ego  -vero  refiitutus  Nomen  titttm  perpetuo  celebrabo  &  -votamta 
yuotidie  tibiperfoluam. 

Idem  Pfalmus  fexagefimus  prfmus,monocolos  carmine 
iambico  dimetro  catalecliico. 


v  -      l/  - 


I       A    Vdieiulantem,audiprecantem, 

JfjLAudianimulamdolorepreffam, 
z  Mundivlcimis^Deusmi,aboris, 

Te  rupis  incolam  remota* 

Clamoribus  magnisvocantem, 

Eoque  duci  poftulantcm: 
5  NamtumihiMunimen  &Spes 

Hoftis  fuifti  aduerfus  iras. 

4  Tu  Vmbraculum  mihi  vfque  tutum^ 
Tu  me  hoflis  aducrfus  rapncis 
Vngues  aduncos,ccu  tenellos 
Alesfouetpullos  fubalis, 
Tuebcris,Dcus,Iatcntem, 

5  Tu  nanquevotisannuifti 
Precantis,vltro  qUum  rcgcndos 
Mihi  populos  tui  timcntes, 
Deus  fupreme,deftinafti. 

6  Tu  Rcgisergotibifacrati 
Diesdiebus,fecla  fcclis 

7  Adiungcvtvfque  &  vfquefirmtfs, 
Tua  &  flde  &  fauore  nixus, 

8  Te  voce  prasdicet  fonora, 

Vot>fqiie 


r    S    A    L.        L  X  T.  369 

6  Dies  fupeudies  regis  adiicies:  anm  cius  erunt  ficut  setas  & 

7  Sedebit  in  feculum  coram  facie  Dei:  Clemciuiam  &.  Vc- 
ritatem  dcftina^MiC  cuitodiant  cum. 

8  Sic  pfallam  Nomini  tuo  m  feculum  :  rcddens  vou  mca 
quotidie. 


PSAL.     LXI. 

Exaudi  Deus  deprecarionem  meam,c\rc, 
Carm.gen.xv. 

i       A    Vdi  vocantem  me  bonus,  &  meis 

jfjL  Intentm  aurem  daprecibus  Dem* 
2    Proreffus  oris  orbts  in  v/timisy 

Ad  te  rccurram  rebus  in  a  sfieris: 
Afefifle  rupis  culmine  w  ardu-o 
5    Procu/  peric/is.femper  enim  tui 

Spefretus,hoflzs  tutus  ab  impetu^ 

j\dunit<z  vtarcsp  r^fidiofiui, 

4  Tentoriofiac  femper  vt  in  tuo 
Degam^fub  alisprotegar  &  tuis: 

5  Qu^  lenis  anrem  dasprecibus  rneis> 
Qui  vota  Utum  ducisad  exitum, 

Fr&nare  ficeptns  te  metuentium 

6  H&reditatemdas  mihi\reai<z 
Tu  /onga  vitatemporaporrigensy 
JVetles  peratl  <fiecu/afitcu/is, 

7  Securus  vt  te  perpetuo  colat 
Rex  /ibera/em  porrige  dexteram 
Fortunain  omnv.cjuaque fioles fide 
Fac  vtfiruaturpollicitis  tuis, 

8  Ac  tum  peric/is  /wcr  ab  afferisy 
Te  voceydu/cite cithara  canam 

Aa.j, 


3/0  I»    S    A    L.       L  X  X  X, 

Votifqucperpetuis  celcbret. 

TfalmitsfexageJimmfecttndu.Sy  n^^uvd-nrmo^ 
Daftidts. 

jirgumentum  &  vftis. 

Dauid  filii  coniura" ionc  de  folio  deie<5lus,-&  cum  aliquot  turmis  vlfcra 
Iordanem  profugere  coa&us,  (quantum  conitcere  licet  ex  verf.8J  cum 
grauifuma  tentauone  decerrans ,  nimirum  tanta  tamque  repentina  re- 


Eiufdem  Pfalmi  fexagefimi  fecundi 

Paraphrasis. 

VTcunque  fit,  &  quodtttnqae  quomodocunque  mihitninarivi- 
de.ttitr  ,  mens  mea  nufquam  nifi  in  -onius  Numinii  potcfiate & 
voluntate  mihi patefacla  conqttiefcit.  Deniquc  db  co  vno  Liberatto - 
ncm  cxpe[\abo. 

Quicquid  denique  mihi  in  contrarium  occurrat,Detu  efl  Propugna- 
culum  meum,  Salttf  mea,  ^lrx  mca:hoc fcio,vt  diu  nudtumquemagk 
acmagis  exagiter  me  tamen  nunquam  corruiturum. 

Immo  vero  *vos  fcelerati  nunqudmnc  definetts  omncs  in  me  vnum 
infttigabiltf&uitia  cvjhirare?  &  quem  putaflts  velfua  fponte  tanqua, 
farietem  iam  indinantety  maccriam  labafentem  ruitum  impellere? 
Verentur  nimimm  ifli  ne  rurfiu  extollar,  ideoque  toti  in  eofitnt,vt 
me  penttus  pr  flcmanf.neque  tamfraudulentum  quicquam  efjepotefl 
quod  aduerfum  me  non  comminifcantur,amicitia  qtudem  verbofimu- 
lata.re  ipft  veru  mihi  ficnt  apparet.exitiummachinati. 

Scd  agcdumfanimuLi{r<jjjice  in  Deum,ty  fcdata  in  ipfo  conquiefce. 
Nam  ab  hoc  vno  tottt*  dependeo. 

Deuique  quibufcunque  machhm  impetar,  quum  UleRupei  mea,Sd- 
lus  mea,~-trx  ?neafit,exadere  nequeo. 

sib  hoc  vno  falus  meapendet,  qu.tnunfim  abomnibus  dtfertus  liile 
me  qucm  ifli proflratum  cupiunl,ta  aUifitmum  honorn  qradum  attol- 
ietiiUe  me  ab  omnibus  oppugnatum  in  ^Jrcem  inacceflam  &  inexpu- 
gnahilem  rcapiet.hic  efiin  quem  Vnumftem  meamdefixi. 

Hutc  igitur exemplum  meumfequutt  omnes populifi fapttts,tum fe- 
mndis  tu;n  profpris  rebus  cofidite:in  ifium  omnes  curas  &  auxieta- 
tes  antmi  ejfundite:fiquidem  hic  Vnustuttfitmum  efl  nobis  pQrfugiti. 

ffomines  enim  mcrafunt  i,4nitas.,&  ipfis  etiam  potentifirnis  qui' 
hufque  mhilefifallactiis.  Immofi  citm  ipfo  nihilo,tum  mortaies  ipfos, 
tum  qukquid  in  eisfitum  efl,appendcris  inflatera,nihtlum  illts  omni- 
hus  prfifonderabit. 

Ne 


p  s  a  l.     l  x  i  r.  371 

PaUitenacem^dr  mHnificnm  tnisy 
Et  vota  ad  arat  perpetnoferam. 


\cum  omnium  commutatione  ad  illicita  tentanda  aut  etiam  ad  de- 
fperationem  follicitacus  ,  conchtdit  Cefe  niliilominusi-n  expe&ando  Dei 
prarfidio  fortiter  perfeueraturum:  &  fno  exemplo  comites  fuos  confir- 
snacidque  tanca  tarnque  vegeta  eum -magnitudine  animj,cm  tpfj:  quo- 
que  fententix  &  vocesrefpondencvt  quifquts  hunc  Pfalmum  mproui- 
ptu  habuent,vix  vllo  tentatiomsgenere  fuperaripoffe  videatur. 


T 


Eiufiem  Pfalmi  fexagcfimi  fecundi 

Interpretatio. 
Amen  ad  Deum  rcjpicieus  fijet  annna  mea;ab  ipfo  Sa- 
lus  mea. 


i  Tamen  ipfe  eft  Petra  mea ,  &  Salus  mea :  Eleuatjo  mea, 
non  monehor  multum. 

3  Quoufquevos  omnes  cogitabitis  contra  ininiicumho- 
minem  -vt  eK^occidatis  ,  tanquam  parietem  incliuatum  ,  & 
macenam  impulfam? 

4  Nempe,ne  eleuetur  ipie,s/r>  deliberant  eum  propcllcre:  di 
lexerunt  mendacium,  ore  fuo  benedicebant,  8i  corderaale- 
dicebant. 

5  Tamen  ad  Deum refyiciens,  file  anima  mea:  quia  ab  ipfo 
expetftatiqmea. 

6  Tamen  ipfe  Rupes  mea  ejl  3c  Salus  mca :  Eleuatio  mea, 
nonmouebor.  * 

7  Ad  Deum  r<W/rSalus  mea  &  Gloria  mea  :  Pctra^/r  f&rti- 
tudinis  me£,refugium  meum  ejlin  Deo, 


8  Confldite  inco  omni  tempovepopuli:  e^fundite  coiam 
■€o  corda  veftra.Deus  Refugiurn  eft  nobis. 

9  Certe  vahitas/tW  filij  Adam :  faliitas  fttqt  fili  j  potentum, 
adeovc  inftatera  afcendant  ipfi  omnesprievanirate. 

Aa.fj. 


372-  v    5    A    L.       IXII. 

Ne  igitufvt  homincs  infanifolent,feu  -vifeu  dolo  vos  aufhioresfier*, 
poffe  fomniate:&  fi  vobts  iiuitu  obtigerint,ne  iflii  animwn  inam  fpe 
decepti  aducite. 

HocfHHins  ijobn  proponite  qnod  Deus  tam  diferte  tnm  verbU ,  tum, 
euentn  rernm  tjiatus  cft,&  e^o  ipfe  repctitn  vicibusfum  expertu*,o— 
mnem potentiam  tn  Deo  refidcre. 

Vt  atttem  Maximw  es  ,  ita  etiam  Optimm  &  Clementifiimus  es 
Domine.  Itaquejieri  nonpotes~i,quin  &  poenas  fceleratii,  quas  pro- 
meritifunt  rependas  ,  &  tuos  iuWtti&fiudcntes  pro  tuafumma  beni- 
ynitalefoueas. 

Pflmu?  feragdimus  fecun<ius,cHcolos  diftrophos,  vt 
p.imus. 

,i       A    Tquiacquiefcitanimulaifta?cinDeo, 

/V       Nanquc  Vnus  Hic  Salus  mihi: 
z    Hic  Vnus  Arx,Tutamen,6v  Rupes  mihi, 
Ne  turpiter  lapfus  ruam. 

3  Ergo  quoufquevniusiftudin  caput 

Dolos  llruetis  perfidi? 
Nam  molcqualis  fponteconcidensfua, 

Maccria  prseccps  corruit, 
Talis  repcnte  vos  ruina  funditus 

Scmel  inuolutos  opprimet. 

4  Sit  ergo  cura  his  vna,  &  vnus  hic  labor, 

Vt  quem  «.xtulit  Dcus,  obruant: 
Ne&ant  dolos,  &  verba  fundant  dulcia, 
Quum  felle  corda  turgeanr. 


5  At  tu  in  Deo  meum  acquiefce  corculum, 

Hoc  cun<5ta  ab  vno  flagftans. 

6  Sit  ipfe  Riipes,fu  Salus  &  Arx  tibi, 

Nufquam  vt  vacillans  corruas. 

7  Ergb6Dcus,tu  cer>a  mihiFiducia 

Tu  Spcs,Decus,  Vires  mea% 

8  Speratc 


P     S    A    L.       LXII.  373 

io   Nc  confidatis  in  iniuria:neque  in  rapina:nec  fiatis  vani; 
diuitix  fi  proueniant,ne  apponatis  cor; 

II  5ewe/locutus  eft  Deus ,  bis  hoc  audiui ,  quod  Robur  iit 
Deo. 

ii  Et  tua  Domine  ejl  Clcmentia:  certe  tu rependes  vnicm- 
que  fecundum  opus  fuum. 


PSAL.   LXII. 

Nonne  Deo  fubic&a  erir,  &c. 

Carm.gen.in. 

i     X  JT  Ens  acquiefcit  vnice  mea  in  Deo: 
j_VJL2'  Hinc  jpes  fa/utit^arduis 
Jn  rebttsarx  h&ctutm  hoc  munimine 
Nullum  tremifcam  ad  impetttm* 
3    Qj^ufque  teElis fraudibm fubuertere 
Innoxium  tentabitts? 
Poenas  daturi  mox  &  ip/t,improuidi 

Iamiam  imminentis  exitmy 
Prom  in  rumarn  incumbitts^ceu  moenik 
Saxis  filutis  putria: 
Lf.  Et  interim  omnes  corpor/fque  &ingenij 
Vires  eo  contenditis. 
Vocis  placetis  fabulis  vanis^gradtt 

Tttrbetis  impij  vtpium, 
Clam  deuouetis  corde  tacito,propa/am 
Laudatis  orefubdoio. 
5    At  tu  accjuicfce  rnens  mea  in  Dto  tamen: 
Ilincjpesfa/yjis^arduis 
In  rebus  arx  hicctutm  hoc  munimine 
Nul/um  tnmifcam  ad  impetum: 
7    Spes  inde  vit<z  & gjoriapendet  mea 
Et  robons  fidpicia. 

Ai. 


374  r  s  a   l.      l  x  n  i. 

8   Sperate  paritc r  hunc  in  vnum  cseteri, 
Huic  veftra  v6fquc  credite. 
Spesquippein  vrto  ftatrepoftaNurmrie, 
FaJlentibus  nos  cxteris. 


9   Nanque  eft  hominc  mendacius  prorfus  nihil, 

Immo  ipfamet  homo  eft  vanitas. 

Quod  fi  in  bilance  quicquid  eft  mortalium 

Cum  vanitate  appenderis, 
Tum  vanitate  vaniores  vidcris 
Mortalium  fortiffimos. 
io  Ah  ne  fceleribus,ne  rapinis  creduli 
Malefanacorda  dcdite: 
Nec  illecebris  vos  opes  faJIacibus 
Captos  fuis  irretiant. 
ii  S  mcl  iterumq.ic  voce  clara  cxaudij 
Deum  ifta  fantem  ccelitus, 
Vnius  cft  Dci  Optimi  atquc  Maximi 
12         EtRobur  &  Clemcntia. 

Tu  ncmpc  morcscuiquequodferentfui 

Dcus,rcpendcspra?mium. 
Pfilmns  fexxgcfmus  tertim^v)iTiy.oc^Dauidis9 
Argumentum  &  vfus* 

InfcriptioHebraica  refcrt  huius  Pfalmi  argnmentum  ad  idtempii* 
<juo  Dauid  in  defcrto  njifcrrimus  &  c.^lamitoiiflimus  oberrauit,  nempe 
in  faltu  H.rreth.i.Sam.i2.5.&  Engaddi,2.Sam.24.Qnp  maiora  vero  fue 
runtha:c  difcrimma ,  hoc  illuflrius  exemplum  fidei  cc  con{tanti.v  C^\ 

Eiufdem  Pfalmi  fexageftmi  tertij 

P  A  R  A  P  H  R  A  S  I   S.\ 

EHeu,  Deus,  Dens  mi,  -vt  xdis  tu£  conf\>eflu  inuitij?ime  caream, 
abfit  tamen  i>t  bropterea  tui  nonrecordir.  tmmo  cjuj  longins  & 
diutius  abfnm,ev  magis  anima  meadiluculote  quotidie  requirens  de- 
fxderiotui  accenditur^  totus  egoinfolo  ijxo  arentefiticulofo,&  tua* 
rwn pnefertim  aquarum  indigoje  concupifco. 

Nifi 


P    5    A    L.       L  T  II  f ,  37$ 

S   Quocunque  c&ii  gens  col  *fubfiderey 
Htiic  crede  rem,foboiem,  domum'. 
Omnes  ad  ilium  mentis  <zgritttdines> 

Et  Uta  defer  &  refer.- 
Semperque  pr&fens  numenehts  omnibtis 
Adejfe  cceptis fenties. 
y   Ventefa  regum  & principumpotentia, 
Efl  vanitate  vanior^ 
Adeoquefumb  leuiory  vt  fiprincipum 

Hac  lance  vires  omnium, 
Jnanitatem  bac  colloces^  cunElts fimul 
Inanitas  prtponderet. 
10  Ne  firma  fpera  parta  per  vim:ne  nimis 
Confideftuitis  viribus. 
Opesabundant  affluenterrne  bonii 
Da  rebus  animum  credulum. 
11,12  Semel  efl profejfus^necfemel tantum  Deunt 
Id  profitentem  audiuimus, 
Sepoffefoium  cunBa^fe  folum  bonumy 

Et  arbitrum  rerum  vmcum: 
Bonis  benignum  femper  ^rplacabilem^ 
2ldalifcjueformidabitern, 

^prarbet  hic  Pfalmus,vj  3c  f-jperiores  aliquot  &  fubfequentes.  Sed 
imprimisillud  obferuatione  dignum  eft,  quod  de  tanto  fdftigio  tam  re- 
pcntc  deturbatus ,  hihil  fibi  ereptum  luget  pra:ter  adeuhdi  tabernaculi 
libertatem  ,  grauiffima  cum  eorum  accufatione  qui  vel  prxfeas  tantum 
fconum  paruifaciunt,facfamentorumprxfertim  vfu  negle&o  :  velnihil 
minuscurantquam  vtin  Ecclefia  cenfeantur:  fed  tamen  fefeconfolatur 
in  eo  qudd  nulla  fua  culpa  vel  negligentia  tanto  bono  careat. 

Eiufdem  Pfalmi  fexagefimi  tertij 
Interpretatio. 
2  T"*\  Hus,Deus  meus  tu  es:  mane  q,ua?ro  te,iitit  ad  te  anima 
A_./ meajconcupiuit  te  caro  rrieain  terra  fc[ualida  &  iiti- 
culofa,&  a<juis  car  :me 

Aa.mj. 


37^  P    S    A    L,       L  XII  I. 

Nffi  enim  inimicorum  rvisprohiberet,tefior  nihil  mihi  fttiffe  futttrum 
optatiusquam  -vt  te  in  adyto  tuo  contemplarer ,  &  ad  illa  tuapoten- 
ti&  ac  maiefiatts  affec  tabiliafigna  fiatim  accurrerem. 

Efienim  proficTo  hac  etiam  ipfa  -vita  longe pr&fiantior illa  tua  Bo- 
iiita-s  illic  fefi  quodatmnodo  palpandam  pr&bcns,quam  etiam  totts  vi- 
ribus  pr&dicarem. 

Jllic  tgitttr  •vitam  tuis  celebrandn  laudibus  traducerem:  illic  Nomen 
tuttm  cum  c&tervs  palam  inuocans  ad  te  manus  attollerem. 

Jlltc  animo  adipe  &  medulLs  fanclifi  mari*  deliciarum  tuarumfa* 
ginatojoto  guttnre  laudes  tuasperfonarem. 

Sedquum  mihi  mifero  nunc  quidem  ifittdfit  negatum,  &  fedes  fin- 
gutts  momentti  mutare  co^ar.quod  -vnttm poffum  hoc  facioad  efi,quo- 
cunque perueni,de  te  cogitare  non  defino^  nocles  etiaminfomnes  in 
tuorum  beneficiorum  medttatione  confumo. 

Quidni enim  hoc  faciarn,  toties  Opem  tuam  expertttt  ?  Igitur  nunc 
quoquc  fub  alarum  tuarmn  V mbra  non  tantum  conquiefco  fecttms, 
fed  etiam  extdtans  triumpho. 

Qyi  tpe  qui  corpore  quidem  (  idque  nulla  mea  culpa  )  proctd  ab  &de 
ttta  aifiitus,animo  tamen  tibipenttus  adh&ream  ,ficut  tume  'vtcifitm 
imbecillem ,  ^  illis  tuts  quotidiams  adiumcntis  defiitutnm  interiore 
tuorobore  fufientas. 

^dt  ifiicontra  tn  id  intenti-vt  me pr&cipitem profiernant,ad  ipfa  <vf- 
que  ttrrt  infima  deijcientur. 

Huncjnquam.prxdico  fttturttm,  njt  acies  gladij  abfumat,  illi  <verb  a 
ferts  ddanientur. 

^ytt  ego  cui  tu,  Dettiy  re^num  defiinafii,  te  collaudans  exultabo,cni 
fefe  comites  adiungent  quicttnque  te  fancie  &  'vcrecolunt :  ifii  uerb 
Nomen  tuum  ementiti,ore  tunc  demum  obfiruclo  conticefccnt. 

IdemPfalmus  fexagelimus  tertius,monocolos,  vtdcci- 
mustertius. 

1  ^-r^V,miDeus,Dcus  esmihi, 

X   Te  luce  prima  quseritans 
Mensha?c  anhelat  feffula. 
Tefoleco&us  torndo 
Arenteiniftacexulans 
Recjuiro  folitudine. 

2  Vt  ceu  prius  Sacrario 

Te  con- 


f    S    A    L.      LX  I  xi.  377 

x  Sic  in  fanctuario  contemplarcr  te :  ad  ipectandum  robur 
tuurn,&  glonamtuam. 

3  Quia  Clementia  tua  eft  melior  quam  vita :  labia  mea  ce- 
iebrarent  te. 

4  Sic  benedicerem  tibi  in  vita  mea  :  in  Nomine  tuo  attol- 
lerem  manusmeas; 

5  Quafiadipe&  pinguedine  fuiareturanimamea  :  &  labiis 
iubilationum  laudaret  te  os  meum: 

6  Certe  memor  fum  tui  fuper  ftrato  mco:&  in  vigiliisno- 
cturnis  meditor  de  te: 


7  Quia fuifti  Auxilium  mihi :  & in  Vmbra  aiarum  tuarum 
iubilabo. 

8  Adhasfitanirnameapoft  te:fuftinet  me  dcxteratua. 


9  Illi  veio  qui  adprsecipitium  cjiiaerut  animam  meam,  ibunc 
in  infima .  partes  terrie. 
io  Trahent  eum  fuper  manus  gladij:pars  vulpium  erunt, 

ii  Rex  autcm  laetabitur  in  Deo  :  &  gloriabitur  quifijuis  iu~ 
ratper  eum:quia  obftruetur  os  loauentium  mendacium. 

PSAL.    LXIII. 

Dcus  Deus  meus,atl  te,&c. 
Carm.gen.xvii  i. 

I  *|~^V  Eus^falutis  autor&  cufros  mezy 

xJ      Te^eneror rofeus  cjuumfugat  afira  dies9 
Te  mens anhelatjnembrafitiunt  langmda* 
Terra  velutfluuias  arida  qu&nt  aquas. 


2  Quynuis  arenas  aridas  aflu  colam^ 


3?S  r  s  a  l.    ixtii, 

Te  confpicabarin  tuo, 
Sic  Gloria?  rurfum  tuac 
DuJci  fruar  fpe&aculo. 

3  Namcun&a  vitsecommoda, 
Quin  vitam  &  ipfam,prodigat 
Tua  anteit  benignitas, 
Quam  mc  viciffim  debitis 
Efferre  oportct  laudibus. 

4  Ergofuperftesquandiu 
Mancbit  hoc  corpufculurrtj 
Tibi  canct,tibi  mamis 
Attollet  vfque  fupplices. 

5  Tunclauta,tuncpra?pinguia 
Depafco  nanque  fcrcula* 

6  Teno&cquando  fomnio, 
Te  Iuccquando  cogito, 
Et  fundo  quum  laudes  tibi 
Toto  fonoras  gutturc. 

7  Tu  meinpericlisadiuuas, 
Tu  me  tuarum  vmbraculo 
Pennarum  opertum  protcgis: 

8  Tuiquefuffjlrum  manu 
S  jfpirat  iftud  corculum. 

9  SicfletjVt  quipcrditum 
Tam  me  volunt  immaniterj 
Ipfimet  impetu  ruant 
Mortis  fpecus  ad  infimas; 

io  Ferroque  ftrati  vulpibus 
Coruifque  fiantpabulum. 

ji  Tunc  ora  tot  procacium 
Infamis  obftruct  pudor: 
At  Rex  folutus  gaudio, 
Regique  coniunCtus3tui 


Qlir 


r    S    A    I.      L  X  I  I  I.  $79 

Pr&fentemDominum  mens  videt  vfc/ue  meumx 
Non  a/iter,adyta  arcana  cjuam  (i  conff>icery 
Numinis  adferuant  qu&  monumenta  tttU 

3  Nec  du/cis  tzque  eft  vita  quam  benignitas 

Quavitam  munis profecjuerifcjuemeam* 
Ergo  remotis  difsitus  quanux  /ocis> 
Prafidio  tutus  te  celebrabo  tu&: 

4  Tui fonabunt  nominis pr&conia 

Qua  dederis  vit<t  tempora  curtque  me<e. 


5  Nec  vittus  acjue  recreat  corpus^tua 

Excitat  vt  mentem  lam  celebrata  meam. 

6  Tu  nocie  carmen^  mane  tu  carmen  mihi  es: 


7  Tu  t  repido  p  ufensfers  mihifemper  opem. 
Securus  alis  conqmefco  fub  tuis: 

Tecjueprocul  curis  &  tuafaBa  canam. 

8  Te  cju&rit  animus->te colit^tedeperit: 

Tu  validafu/cis  mepatera/memanu. 

9  At  cjui  laborant per  nefaf  meperdere, 

Conftlijs  prauis  digna  ruinapremet. 


10  Ferro  profundent Jpiritum  nefarium: 

Afembra  dabunt  auidis  dilanianda  lupis* 

11  Rex  tdttus  autem  vindicem  agnofcet  Deum^ 

Et  quicunque  Dei  numina  riti  colunt. 


3S0  p  s  a  i.     lxiiil 

Qincuncjue  cultor  Numinis, 
Laudestibi,carmen  tibi 
Et  corde  &  ore  concinent. 
Jtfalmus fexagefimns  cjttartusyt.vv.TiKU> Dauidis* 
Argttmentum  &  vfus. 

Ex  hoc  quoque  Pfalrno  vt  ex  aliis  multis,  perfpicere  licet  quam  noii 


Eiufdcm  Pfalmi  fexagefimi  quarti 

Par.aphk.asis. 

ENimuero^Veus  ad  quem  alittm  confugero?  tu  igitur  attdi  mefo- 
nora  voce  iuftas  querelas  effundentem :  &  me  hoftis  metuper- 
adfum,&  inpr&fentifiimum  -vitx.  difcrimen adduflnmferua. 

Tege  me  aduerfns  iftorum  improborum  technas  &  contrafcelerato- 
rum  coitiones. 

t_yfcuerunt  enim  iftilinguam  tanquam  gladium  aduerfum  me ,  (tf 
amarulentijfimas  calnmnias  qnajifagittas  neruo  admotterunt. 

Vt  me  quantumuis innoxittmper tnfidtas  faucient,(ff  repente  incat* 
tum,neque  Dettrn  •videlicet,nequehomines  njeriti  transfodiant. 

Neque  id  uero  leuiter  aut  per  errorem  faciunt  ,fed  in  hispefiimis 
conatibtts  fefe  magis  ac  magis  obfirmant,  &ftndtosc  mthi  tendunt  la- 
queos ,  idque  tam  conftdenter  njt  etiam  a  nttllis  animaduerti  fraudes 
fuaspojfe  diflttent. 

Nam  abftrufifsima  qntqae  exquifierunt ,  mc  rjllA  eft  tam  fubtilii 
<&inintimo  cuiufqttam  corde latensaftutia  quam  ilh  nonpenitih per- 
itefligarint. 

Sed  quid promouerint? Dettt  enim  eos  certifimo  &  grauifimo  con- 
fecuturoftatim  xulnere  transfiget. 

Etquod  mihimalum  inferrc  fe pojfe  Jperant,hoc  tandem  ipfifua  ma 
ledicentia  fefe  fibi  accerfutifje  deprehendentur ,  idque  fpefvantibus  o- 
mnibm,&  ad  iuftas  ipforumpcenas  attonitts. 

Erunt,  mquam,  iftiommbus  fpeclatulo,  nec  quifquam  erit  qui  hoc 
Detficlum  non  commendet  &  admiretur. 

Infontes  -vero  quos  ifti  irnmerito  opprimere  jhtditerint,eo  Istiores  Dei 
Nitmen  celcbrabunt^ff  ad  illnm  deinceps  tanto  confidentiits  pcrfugi- 
ent:omncsanquam,retla  confcientiapr&ditijnde  arripient fanft*  cu~ 
iufdam  taclantix  argnmcnlum. 

Idcm  Pfalmus  fexagelimusquartus  ,  dicolos  diftrophos» 
prior  flerfus  cft  lambicus  tiimeter  acatalccticus ,  altci 
Iumbicus  trimeter  acatalecticus. 

1  Audi 


PSAL.    LXIIIl.  3$I 

Metuftufentes  conticefcent  impi/, 
Spefto/idaflaxis  qui  tumuere  bonis, 

^S^Vie  nihilo  Dauid  tot  querelascffuderir,&  quanta  frerit  ipfius  con- 
\  ftanua:quorum  exemplorum  quanta  (it  vtilitas ,  ii  demft  norunt  quibui 
datum  eft  non  tantum  vt  credant,fed  etiam  vt  pro  Chnfto  patianiur. 

EiufdemPfalmifexageilmi  quarti 

I  N  T£R.  pretatio. 
i      A   Vdi,Deus,vocemmeaminqucreIamea,a^imprcini-- 
-Zxmici  cuftodi  vitam  meam. 

z  Abfcondeme  aconiilio  malignorum:aconcurfu  operan 
tium  iniquitatem. 

3  Quoniam  acuerunt  ficut  gladium  linguam  fuam:  direxe- 
runt  lagittam  fuam,iermonem  amarum. 

4  Vtiaculentur  occultecontraintegrum.-rcpcnteiaculan- 
turnecmetuunt: 

3  Obfirmant  iibi  rem  malam,  fermonem  confcrunt  de  ab- 
\    fcondendislaqueis:dicunt,c[uis  videbiteos? 


6  Scrutantur  iniquitates :  perficiuntfcrutinium  fcrutatum, 
&intimumcuiufque,&  cor  profundum. 

7  Sed  iaculabitur  eos  Deus  fagitta:  repentina?  erunt  phga* 
cdrum. 

8  Etimpingerefacientfuperfeipfoslingnamfuam:&  trc- 
pidabunt  omnes  videntes. 

9  Et  videbunt  omnes  homines,&  narrabunt  opus  Dei,&  fa 
ctum  eius  intelligent. 

io  Lzetabituriuftus  in  Iehoua  &  fperabit  in  eo:&  gtoriabu- 
tur  omnes  recli  corde. 


P  S  A  L.     LXIIII. 

Exaudi  Deus  orationem,&c,8 
Carm.gen.vin. 


Jgt  P    S    A    L.       L  X  I  I  II. 

i       A    Vdi6Deus,clamoretemagnoprccante. 
_/V      Seruato  animulam  hanc  hoftis  aduer- 
fumminas. 

2  Meque improborum  fcua  contra  cogitata, 
Dirafque  machinationcs  vindica. 


3  Mucronequorum  acutioreftacuto, 

Noccnciora  vcrba  quouisfpiculo: 

4  Vt  fic  repente  vfque  in  fuas  pium  Iatcbras 

Qucmque  infcquuti,nil  timcntem  faucient. 

5  Quin  obftinatis  ad  nocendum  animis  ruentcs, 

Dcquc  inftrucndis  colloquuti  fraudibus, 

6  Quis  ifta  cernet?-inquiunt:&  mox  profundo 

Vcrfutiarum  quicquid  in  fpccu  later, 
Scrutantur  auidejVt  intimis  vfque  ex  latcbris 
Abftrufiorcs  cruant  fallacias. 

7  At  tu  viciffim  illos,DeuSjfiges  repcnte, 

Crebrifque  tundcs  fauciatos  i&ib.u*. 


8  Suamet  ipfi  corruent  lingua  proterui, 

Omnifque  lapfos  turba  abominabitur. 


P  Infigne  tantum  dexterae  facinus  potentis 

Timc 


P    S    A    l.       L  XII  II."  3^| 

t       A     Vdifanfteparens  non  tetricuspreces 
/V       TV  pofcentis  opem  rebus  in  afferis: 
Etfallacis  ab  hoftis 
Vitamfraudtbm  eripe. 
2    Ptauorum  tacittsfallio  me  dolis 
Oppugnat^trucibmconfilijsfremunt^ 
Confftrantcfue  fcelefti: 
*Tu  medux  bonm  eripe. 
$    Linguas  ceugladios  exacuunt  fuos: 
Orispeftiferi  verba  nefaria 
Intentantymedicata 
Tanquam  fficuln  toxicoy 

4  Vt  retlos  animi  ex  infidijs petant* 
Etfecuri  auida  mente  cocjuunt  mefas: 

Neccjuerncjuam  malefaEli 
F  ormidant fore  vindicem. 

5  Defignant  animis  horrificumfcelwy 
Etfieuo  lacjueos  confilio  parant: 

Interfeqpie  /oquuntury 
Nemo  confiins  hctcfciet. 
<6    Cor^mensy ingenium^confilmmyl-abor% 
Huc tendunt-ifacies  vt  fcelemm  nouM 
Etfraudnm  meditentur: 
Hoc  vnum  ftudiumfuit-, 
j  Aftillosfubiticuffidejftculi 
Incautosferiet  magna  Deimanus^ 
Et  lethalia  certq 
Figet  vulnera  dexteray 
8   SpcBantesgelidus  co rripiet  timo  r, 
Autc\ri  exitium  quum  videantfutt 
Dirum  immittere  lmgu& 
Virof&  mala  toxica. 
5>    Gens  hnmana  tu<t  robora  dextrss, 


3H  P  S  A  L .      LXK. 

Tunc  obftupefcet  quifcjuis  intucbitur? 
Tunc  te  timcbit  quifu|uc,&  lftud  prsedicabts 
Pollente  fortiter  cditum  facinus  manu: 
10  Tunc  ge{liens,fpeic]uc  prorfus  plena  certse, 
Tuas  piorum  turbalaudes  concinet. 


Dai/idis. 

ArcrttmentHm  cfr  vfus. 

Pfalmus  ifte  fiue  hymnns  colfau&do  Deo  fcriptus,prfm:im  nos  docet 

ehis  beneficM  ntifquam  alibi  qu;ni  in  fanths  coetibus  rite  agnofci  cV  cefe 

brari.  Demde  tria  tanquam  prxopuaiubet  nosintutri  ,  &  deillis  gra- 

Eiufdcm  Pfalmi  fexagefimi  quinti 

PARArHRASII. 

TV  certe  Vnus  es  cuifemel  loquuto  acquiefcere  meritb  omnes  0- 
porteat.  H&c  antem  laus  tibi  Deus,  in  vnico  Sionis  monte  tri- 
buitur-obi  demumrite  tibi  -vota  perfoluuntur. 

jbi  tu  -oicHlim  nullius  mifcri  ad  te  corifugientis  preces  afpemaris. 

ibi  peccata,  quibus  alioqui prorfus  obruti  attvllere  -vultum  coram  te 
non  fufiineremus,expi.ts . 

Obeatum  igitur  cuicnnquc  tantopere  faues,vtetimad  te  accedere 
iubeas,  &  ciuem  in  ^jlbum  domefiicorum  tuornm  rdatum ,  ueris  ifi.it 
domus  tu£,<tyfacratifiimi  Palat.j  tui  boms,ad fttietatem pafas. 

Etjicnim  nullim.igis  -videntur  periclitari,  tajnen  nullos  magis  tutos 
ejfe  ns  ipfa  demonfirat,te  videlicet,quoties  ipfi  te  inuocant,  terribilem 
teipfum  omnibus  eorum  hofiibus^t  promifimsmorem  decet,oficntan- 
te  ,  -vfque  adeb  -jt  adextremas  vfijuc  tcrr.xi  ttf  vlttmum  ?narefama 
tui  Nominis  excit.Lta,omnes  ad  te  rejpicere  coa-antur. 

Tuis  es,cuim  Virtutequicquid  efi  in  mundo  fnblime  conftfiit,Robo~ 
tetuo  -oideiicet-vtifios  montes  quos  cernimus  ita  etiam  regna  &poli- 
tias  quibui  hunutnumgenus  confcuas  fiabiliente . 

Etficut  Oieam  proceiias  &  fnorastempefiatcs  compefis,ita  etUm 
f.tmidtuantium  hominum  impetum  frangis  &  coerces. 

Efis  antem  immenfe  tux  potentijc  tffiimonus  conuicii  orbis  incola 
i reptdantcs  conticefcunt  &  ficpace  refiituta  facis  -vt  rurfum  mortales 
::i  hiiaritate  ty  tranqui/lttate  dies  ac  nocies  exigant. 

Terraram  emm  curam  ex  altogerisJUxt  irrigms  &  copiojis  imbri- 

bui 


P    S    A    L.        L  xV.  385 

Agnofcet^  meYttis  laudibus  efferet: 
Et  miYabitUY  alta 
Lumen  perfpicienti£. 
10  /uftifpes  animos  eYiget,  &  Dct 
Tutm  pYrfJtdioy  UtitiafYemet: 
Et  gaudentia  corda 
Kcyo  fimp/ice,geftient. 


^tias  agere.  Vnum,idque  longe  matirnu.quod  fibiOeus  Ecclefiam 
colligat  in  qua  celebrari  velit,vbi  precantesexaudiat,vbi  peccata  on- 
donet,qua  deniqueomnibeneficentix  gcnere  cumulare&  potentiffimc 
tueri  non  definat:alterum,  quod  bominiim  focietatem  coftitutis  &  con- 
feruatis  politiis  intatarerum  perturbatione  tueaiur:tertiu,quod  omni3 
iftius  Yitx  vfui  necefTana  tam  copiofe  ac  munifice  caclitus  fubminiftrec 


■T 


Eiufdcm  Pfalmi  fcxagcfimi  quinti 

Inteh  pretatio. 

Ibi  filentiurn.-laus  tibi,Deus,in  Sion:&  tibi  inSion  red 
ditur  votum. 


2.  ibi  ad  te  qui  cxaudis  orationem,omnis  cavo  veniet. 

3  Verbainiquitatumprasualuerunt  fuperme*:  tranfgreilio- 
nes  noftras  tu  expiaris. 

4  Beatus  qutm  elegeris  &  feceris  accedere^,  propinquum  feceris 
f*fc*,habitabit in  atriis  tuis:  fatiabimur  bono  domus  tuce,fan 
<5tuarij  Palatij  tui. 

c  Terribiliain  iuftitia  refpodesnobis  Deus  Sal.utis  noftra?: 
Spes  omnium,  finium  terravSc  maris  longinqui. 


6  Stabiliens  montes  virtute  fua:accin&us  fortitudine. 


7  Compefcens  fonitum  marium&  fonitum  fluctuumeo- 
rum:&  tumultuationem  gentium. 

8  Vt  timeant  habitatores  terminorum  afignis  tuis :  egref- 
fiones  exitws  mane,w/<?/r,  matutinas,  Sc  vefperi,  ideJlyegref?ione$ 
njeftertinas  ouare  £a.cis. 

9  Vifitafti  terram  &  irrigafti  eam,copiofe  ditafti  eam:  Ri- 

Bb.j. 


3&J 

busQnunere  vero  tuo)fcecundans,qutbH*fubatt<t  acpr£parattefenwt 
jibi  creditum  retineant. 

Pofteufidcos  aruorum  inebrias,  glcbas  comminuis  mitibns  &  tem- 
peTliuis  denvfttt  pluuijs,folum  Uquefacis,germinantiafeminafoues  & 
edttca*. 

Sic  denique  beneficus  omni  fwftimm  genere  terram.  annuatim  coro- 
nai,  pinguedine  ex  alto  quacunque  inambulas  njelut  ex  "veftigus  tuis 
deorfumftillante. 

Qmnetiajm  incultapafcua  irroras-)&  coU.es  quoque  exultatione  com- 
ples, 

Sicgregibus  veftiuntur  prata,operiuntur  fcgetibus  vallesjmnia  dc- 
nicjne  Utis  clamoribus  &  cantibut  concrepant. 

Idem  Pfalmus  fexagefimus  ^umtus,monocolos,vt  vicefi- 
mus  oclauus. 

i   Mp E  Iaus,te  merir is  digna  tuis,  Dcus, 
JL   Expe&atSolymisgloriainarcibuSj, 
Ilicdeuota  tibi  facra,fuauibus 
Soluct  doi5ta  cohors  non  fine  canticis. 

2  Tu  noftras  pariter  te  docilcm  in  prcces 
Prsebebis  fubito,Numinis  vt  tui 

In  cultum  vnanimis  concitus  vndique 
Confpiret  fpatiis  mundus  ab  vltimis. 

3  Quippe  etfi  fcelcrum  pondere  fub  graui 
Indignusiaceo  quem  bonus  audias, 
Amotis  pcnituscriminibus  meis 

Tu  me  iam  melior  refpicies  tamcn. 

4  Felix  o  niraium  qui  tibi  proximus 
i€dis  fcpta  tuse,mi  Deus,incolit, 

Et  quas illa  tuis  fuppeditat  domus 
fe  deliciis  totus  inebriat» 

5  Hinc 


P    S    A    L.       LXV.  3S7 

tmsDeiplenus  acjitis:firmasjtar.**frumentam  eorum,cjuia  iic 
illam  paras. 

10  Sulcos  eius  inebrias ,  deprimis  glebas  eius :  imbribus  Ii- 
<]uefacis  cam:germinieius  benedicis. 

11  Coronasannum  beneflcentia  tua,  &  femita?  tua?  ftillant 
pinguedinem. 

11  Stillant  habitacula  deferti :  &  exultatisme  colles  accin- 
guntur. 

13  Induunturprataouibus,&  valles  operiuntur  frumcnto: 
clamant  ,etiam  canunr. 

PSAL.    LX  V. 

Te  decet  hymnus  Deus  in  Sion. 
Carm.een.v. 

1  ^y*  E  manent  taudes  Deus  in  Sionc; 

i    Htc  tibi  caftis  operataficris 
Vctagensfoluet  tua%vittimifque 
Imbuet  ara*. 

2  Qu^que  tam  p rafins  tibifuppii&intum 
JExitus  votis  tribuasfecundosy 

Te  petent  gentes  fub  vtroque  mundi 
Axe  iacentes. 

3  Noftra  nunc  ixftisfceleratafa Ba 
Nospremuntpcenis.facilis  querelis 
Tu  tamenfleffiymalaferuitutis 

Vinculafranges. 
q.  O  quater  plufquamquatero  beatos. 
Quos  legesjettosftcies  amicos: 
Vt  colantpuri  tibi  ctedicati 

Atriatempli. 
Illa  luxfelixycumulata  cuntlis 
Lux  bonisypeclus  fatiabit  agfum* 
Gaudio<>qu<z  nos  reduces facrata 
Siftet  inxde* 

TBb.ij, 


388  V    S    A    tl     L  x  vl 

c       Hinctu  terribilivocetonansferoxi 
Prodibis  populis  ccrta  tuis  Salus. 
Vt  quacunque  folum,quaque  falum  pater» 
Spcsin  tepenitusfixafit  omnium. 


6       Stant  fuftulta  tui  robore  Numinis 

Vaftorum,  Omnipotens,pondera  montium, 


7  Et  nutu  placidusmoxrcfidettuo 
Quantufcunquc  rucns  Oceanus  tonet. 

Tu  motus  fubitos  comprimis  hoftium, 
Commutans  placido  bella  filentio: 

8  Et  fignispopulicommonitituis, 
Terrarum  trepidant  finibus  vltimis. 

Tu  feu  clara  micans  Iux  reuehat  diem, 
Seu  nodis  tenebras  vcfpera  nuntiet, 
Nobis  LsBtitise  materiem  noua?, 
(Ingens  qua*  bonitas  eft  tua)fuggeris# 


9       Tururaexfolio  defpicisaureo, 
Et  roris  faturas  ccelitus  imbribus, 
Vt  ficomnigenisfru&ibusaffluens 
Tcllus  agricolam  follicitum  beet. 

Plcnos  iuffa  pluunt  nubila  riuulos. 
Ncc  curare  prius  tot  fata  definis, 
Demeflce  ftetcrant  qua*  fcgetes  prius, 
Quin  fiant  hominum  corporibus  dapes. 

io       Tellurem  fiquidem  largus  inebrian* 

Parere 


P     S    A    l.      LXV.  38P. 

5  Annuesnoflrisfaciltsquerelisy 
Finium  terra  Deus  vltimorum 
Spesy&  extremas  maris  ambientis 

Gurgite  terras . 
Tumftupor  mentes  quatiet  tuentum^ 
O  Deus  noftrwcolumenfaltttisy 
Te  malis  dumm  mtferis  benignum^ 

Omnibus  aequum. 

6  Tu  potens  rerum,  validifquepollens 
Viribmfirmasftabilicatena 
Afontium  tratlm,  iugaque  inquietis 

Tunfaprocellts. 

7  Tu  maris  nigris  agitata  ventis 
Terga  componis;  cohibes  rebelles 
Gentium  motus^placidaque  mutas 

Pacetumultm. 

8  Vltimi  rerum  tua  figna  norunt 
Et  pauent fines^quoties  corufcis 
Turgidumflammis fremuit flonoro 

Murmure  c&lttm. 
Qmqtte  Phosbeos  habitant  ad  ortus* 
Et  quibusferaface  Phoebm  vndas 
Tingit^autorem  te  hilaresfatentuf 

Lucis  &  vmbr<e. 

9  Tufolum  terr&fitientis  imbrem 
Latus  inuifis^grauid&que  nubis 
Definufundis  genitale  pigros 

Semen  in  agrosy 
Alueuspleno  ttbifemperamne 
Turgidus  l&ta  nouat  aruafruge, 
Flortbus  campos^nemorum  virentes 

Fronde  recejfus. 

10  Rore  tu  lenifola  contumacis 

Bb.iiio 


\$D  f'    5    A    L.      LX  V  I. 

Parere  agrieolis  fic  madidam  iubcs, 
Foecundacjue  facis  prolc  refurgere 
Qua*  commifla  flnu  fcmina  continet, 
ii       Anniikabeunt,{ic  redcunttuis 
Ditcs  muneribus,cjua?,fupcium  domo 
Dum,tuiummePater,celfusinambuIas, 
Tcrrar  mnnificus  pcr  fola  depluis. 

12  Perfjfas  his  refonant  imbribus  vndiquc 
Anfra&us  pofita?  per  nemorum  cafa?. 
Huius  quinetiam  participcs  boni, 
XDolles  ifla  procul  gaudia  nuntianr, 

13  Complcntur  grcgibus  pafcua,va!Iium 
Confpe&um  ex  oculis  denfa  adimit  fegcs: 
Laudes  cun&a  tibi  deniquc  dcbitas 

Cum  clamorcjDcus  Cun&ipotens,canunr. 

Atgwnentum  &  vfus. 

Videtur  hic  Pfalmus,vt  &  alii  nonnulli,  etfi  priuata  aliqua  occafione 


Eiufdcm  Pfalmi  fexagcfimi  fcxti 
Paraphrasis. 

EIa,omnes  terrarum  mcoU  triumphate  carmen  Vco  coneinite. 
Cetcbrate  cantibns  Nomen  ipjhnrjpiedide  <&  magnifice  ipfum 
collaudate. 

Dicite  in  ipfxm  conjpeclu,  O  quam  terribitem  &  metuendum  te  re 
ipfa  pr<ebe$:ftqttidem  ipfi  hojles  ma^nttudine  Robons  tut 'fracli  agnof- 
cere  te  &  reuereri fiittem per  Jimulationem  coguntur. 

Itaque  te  vniuerfm  orbps  adorabit,tibi  laudes  canet,&  Nometuum 
ceicbrabit. 

^igedum  adcfte  omnes,J]>ec~late  res  a  Deogefta-s,  &  quantis  mira- 
culnfefe  terrrficum  ejje  mortdtibtts  deciararit. 

Hic  eft  qui  mare  momento  arefecit ,  &  peruium  nojhris  pedibus  ftw 
uiumpr&buit,de  quo  beneficionos,ipfiu$popuius,etiamnurtt  hodie  ex- 
uttamus. 

Hic  eft  Omnipotes  totius  mtidi  Dominus,omnes  per  'vniuerfum  orlc 
dijperfa* gentes  ccelitus  obferuans,nec  fefe  fu&  ipforum  arbitriofusit- 
nens  e-fferre,qui  ab  ipfo  deficiunt.  Eia 


V    S    A    L.      LXVt.  $91 

Maceras  terr<zyfubigifque  glebas; 
Ebriosfulcos  viridanteamifin 
Mefsis  inumbras. 
11,12,13  Qua.feres  greJftt*,renouabis  annurr* 
FertilemfrugHm:vegctanfquef(Xttw 
Percauas  valles  riguofquefiltm 

Impluet  humor. 
Gefliet  pauper tugurt  coIonusy 
Lafle  diflentas  comitans  capellai; 
Mugient  collesy  &  amicafefsis 

Stluaiuuencis*  . 
Spes  aratoris  cupidas fouebit 
Fluttuans  latisfeges  alma  campk; 
Vt  canatfefla  tibtferiattts 

Carmen  in  vmbra* 


j  tamen  in  perpetuum  Ecclefce  vfum  fcriptus ,  p.irthn  renouandar 
tot  liberationurri  antiquarum  memori3e,partim  gratiis  Deo  agedis  quo- 
titfs  fefe  vel  priuatim  velpublice  aliqua  offert  occafio, 

Eiufdem  Pfalmi  fexagefimi  fexti 

Intupretatio. 
I  T  Vbilatc  Deo  omnis  terra. 

x  XCantategloriamNominiseius:  rcddisegloriofamhu- 
dem  eius. 

3  Dicite  Deo,Quam  terribilis  es  operibus  tuis:  propter  ma 
gnitudinemRoboristui,mentientur  tibiinimici  tui. 

4  Omnis  terra  adorabunt  te^c  canent  tibi:canent  Nomeri 
tuum. 

j  Venite  &  videte  opera  Dei :  terribilis  eft  opere  fuper  fi- 
lios  fiominum. 

6  Conuertit  mare  in  aridam:  per  Huuium  traniierunt  $cdi~ 
bus,ibi  iaetanfumus  in  eo. 

7  DominaturinFortitudine  fua  feculo  :oculieius  fuper 
gentes  fpeculantur:defertores  non  eleuabuntui fibi. 

Bb.iiij, 


3(>l  r   S   A    L.      L  X  V  I. 

Eia  Deum  laudate  tribm  ipfi  confecrata  ,  &  longe  lateque gloriam 
ehtt  pcrfonate. 

Vitamenim  ille  nobis  amiffam  reftituit^folm  prohibuitne  fallente 
veftigio  corrueremm. 

Neque  enim  nosperditos  <voluifti  ,fed  tantum  explorafti  Dem  :  & 
quafi  adhibitumfornaci  argentum.examinafti. 

Irretiuifti  nos,  &  in  anguftias  arSiifiimas  catenii  vinSios  coniecifti. 

Pajfm  es  vt  njiSiores  hoftes  nobis  perinde  atque  iumentit  contume- 
liose  ac  petulanter  abutcrenturfiammarnm  ardorem^  aquarti  njim 
experti '  fumusfed  tunos pofteamijfo  refrigerio  recreafti. 

Sjdfumigiturin  <ede  tua  cumholocauftnfuotorum  rettt . 

Qti£  tibi  in  trumnU  meis  diferte  voui,&  oretneo  nnncupam. 

Jt.tque  holocauftapinguia  &  arietum  adipem adeoque  iuumccs  & 
hircos  tibi  maSiare  inftitui. 

Sed  &  vos  c£teri,Deitimentes,adefte  qu&fo  mecum)&  mihi  bene- 
ficia  in  me  ab  eo  collata  recenfenti  aures  prshete. 

Illim  opem  ore  inuocauiallum  lingua  extuli.   ' 

Et  quidem  animo  ab  omni  mala  cogitatione  auerfo.  Nancpue  me  a- 
lioquinon  exaudiniflet. 
Audiuit  itaque  me  Deus^  mihi precanti  attendit. 
Stt  igitur  laus  Deo  quipreces  me.ts  non  eft  aduerfatus ,  nequefuam 
li  me  Mifericordiamfubduxit. 

Idem  Pfalmus  fexageiimusfextus ,  dicolos  diitrophos: 
piior  verfus  eit  Da&ylicus  Archilochius  heptameter 
acatalecticus. 

—  \J\J        —VU        —  V\J        —  V\J        —  \J        —u        —  l/ 


Po/terior  ver6  Archilochius  cum  pentemimcri  Iambica, 


l/  -       y  _       -       -i/       -y        -- 


"!N 


Vnc  age  tota  Deum  tcllus  cane,  Numinif 

cjuefan&i 
Celebrato  laudcs  cantibusfonoris. 

5  Dicite,' 


?    S    A    L.      LX  V  I.  3P3 

8  #enedicitepopuliDeonoftro,&perfonate  vocemiau- 
dis  eius. 

9  Qui  reftituit  animas  noftras  in  vitam:  &  non  dcdit  ad  la~ 
pfum  pedesnoftros. 

10  Quia  probafti  nos  Deus:  examinafti  nos  iicut  conflatur 
argentum. 

ii  DedUxifti  nos  in  lacjueum  s  pofuifti  coardationerh  m 
lumbisnoftris: 

ii  Equitare  fecifti  vnumquemque  fupercapita  noftra:  vc- 
nimus  in  ignem  &  in  aquas  :  fed  duxifti  nos  in  locumim- 
guum. 

13  Veniam  Domum  tuam  cum  holocauftis.-perfoluam  tibi 
vota  mea: 

14  Qux  protulerunt  labia  mea,&  os  meum  locutum  eft  in 
affliclione  mea. 

if  Holocaufta  pinguium  offeram  tibi  cum  fuffitu  arieturm 
faciambobus  cum  hircis. 

16  Venite,audite,&narrabo  omnibus timentibus  Deum, 
qux  fecerit  animas  meae. 

17  Ad  ipfum  ofe  meo  clamaui  ?  &  exaltatus  eft  fub  lin- 
gua  mca. 

18  Iniquitatem  firefpexuTemin  corde  meo:  non  audiuiilet 
Dominus. 

19  Vtique  audiuit  Deus:attedit  advocem  precationis  mea?» 

20  Benediclus  Deusquinon  repulit  precationem  meam» 
neque  Mifericordiam  faavn  ft4bdttxit  a  me. 


V    s    A    L.      LXVI, 

lubilate  Deo  omnis  terra,  &c. 
Carm.gen.xix. 


1  "T  JVcoU  terrarum,  ab  oriu 
JL  Solis  vltimu  m  ad  cubiley 

Eia  Domino  pfai/ite* 

2  Eia  Dommo  tubilate: 
JVomen  eius>numen  eius 

Ferte  in  afira  laudibm^ 


&4  *    S    A    L.        L  X.  V  f^ 

3  Dicite,quam  feTerribileDeus  omnibuspro- 
barit, 
Qm  fic  fuba&i  mentiantur  hoftes. 


4  Tota  iftuc(inqua)  tellus  cole, tota  Nume  iftud 
Et  corde,&ipfaperfonatovoce. 


5  En  forti  fpc&ate  ingentia  qua?  manu  peregit, 
Noftrumque  quanto  robur  antecellat: 


6  Impcriocuiusfurdum  licetavquorobfequuturh 
Lsetifque  nobisperuium  pependir. 
Et  fluuius  ficco  fefe  pede  pra?buit,ftup<nturn 
Sufpenfa  aquarum  mole,tranfeundum: 


7  Totiushicille  eft  Fortiffim*  orbislmpcrator, 
Hinc  inde  gcntcs  intucns  ab  alto: 
Nccfe  peruerfosattollcrefuftinens,  quoufque 
Erfreais  illos  abripit  libido. 


8  Huc  igitur(nofter  naq;  cft  Deus  ifte,)  prf  dicate 
Huius  perenncs  pcrfonate  laudes. 

5>H'c 


V    S    A    L.      IX  VI.  %i% 

3  Diciteilli  reUororbis 
Santle^quam  ftupenda  rerum 

Eft  tuarum  g/oria! 
'   Quanta  virtmlquaproteruos 
IvlentefraHa^  cogis  hoftes 
Supp/ices  procumberey 

4  Teparentum  l&ta  honoret* 
Tepotentumprona  adoret 

Tota  rerum  machina.  - 
.  Voce  blanda  te  canamM) 
Barbtto  duici  fonemmy 

Carminumque  cantibmt 

5  EiaadeftefaBacunUis 
Cernite  admiranda  f&clis  : 

Acriterque  expendite 
F aViaprouidiparenti  s  y 
Faffa  Domini  confu/entk 

Artemiraferuulis. 

6  Vertitoequorceftuofum 
Arida  in  campos  arena. 

Fluminisper  alueum 
Agmen  ire gratu/antumy 
Ceuper  aruaficcafecity 

StantefuBu  /anouido. 

7  Fmnat  vntu  orbem  habenis 
Sempitemis:  intuetur 

Etpios&impios. 
Necftnitpbi  rebelles 
Viribmfretos  fuperbisf 

Improbis  vot  sfrui. 

8  Laus  Deo  noftro  per  omnes 
Orbis  orai\omnis  vnum 

Laudet  ilium  natio» 


I*  '■ 


3p6*  psai<    txvr: 

9  Hic  fiquide  vitse  nos  reddidit, ifle  nos  potente 

Dextra  benignus  fulciit  ruentes. 

10  Na  tibi  fic  vifu  nos  eft,  Deus,  ignibus  probare* 

Ardente  vtaururri  percoquunt  camino. 
ti  Tutetuiscaptos  noscafsibus,ehcu,ilIigafti, 

Arcxa?quecin<5tosvinculis  catena?. 
12  Noftru  prefsitjcques  feV,caput  impotes  tyran' 

Vt  beftiarum  terga  confuerunt. 
Nos  rapida  flamaru  incendia  fenfimus  furentu, 

Nos  per  rapaces  iuimus  procellas. 
Attu  nosiftis  nuncfaucibusexpericulorum, 

Apricaducisliberos  perarua. 
15  En  igitur  tua  apud  facraria  vi&imis  onuftus, 

£t  vota  duris  nuncupata  rebus, 
i^Etcerto  iurata  cxoluerecomparatusadfum, 
15  Fufohoftiarumpinguiumcruore. 

Siue cadac  maior  tibi  viclima,  feu  tibi  minores 

Fument  ad  aras  hoftia?  facratas, 


16  Eia  adefte,audite  6  vndique  vos  Dei  timentcs, 

Quantis  benignus  me  bonisbearit. 

17  Hic  eft  que  validis  clamorib*  vfque fu  precatus, 

Cui  lingua  fefe  noftra  confecrauit: 

18  Qne  (1  mente  fore  fibi  no  bcne  cofcia  precatus, 

Nunquam  ille  mollesprarbuiffetaures. 

19  Infontis  fed  enim  vocem  Deus  audiit  rogatis, 

Attentus,inquam,me  audiitprecantem. 

ib  Iurc 


V  S  A  L.    LXVL 

$  Morte /iberauit  vnus 
Nos  propinqua.fu/cit  vnus 
Liberos  firmo  gradu. 

10  Igne  vt  aurum^examinafti 

11  Nos  peric/is.-illigafli 

Hoftium  nos  cafsibus. 
11  Vincula/urnbisfrdna  malis 
Sub  tyrannis  indutfi 

/mpotentis  imperi: 
Sedper  ignes  >fed  pervndasy 
O  Diuitis  tamen  dedifti 

Vberagri  exercitisy 
Ij  Ergofupplex  introibo 

Templayviciimafcjue  cadam: 

Votafupp/ex  ojfcramy 

14  Vota  durisinpenclis 

15  Nuncupata.pinguis  agnusx 

Comigirque  agmparens^ 
Bos  &  hircus  fanguine  ara6 
Imbuent.  necthura  deerunt 

DeSab&oftipite. 

16  Dum  Deibenignitatem 
Explico  in  me^cunBi  adefte 

Qui  Deum  veremini, 

17  Audiitftatimvocantem: 
Nos  vocantes  audientem 

Erofequamurlaudibus* 

18  Confcios  fceleris  nefandi 
Supplicantes  reElorbrbis 

,Aurefurda  refpuit; 
1$  At  mihi  lenis,bonufque 
Supp/icantifemperaurem 
Nonfeueram  commodat* 


397 


$2?  P    S    U,       LUII, 

20  lure  igitur  te,magne  Deus,cano,  fupplicis  be^ 
nigne 
Audirepromptum  poftulationes. 


PfalmusfexagefimiisfeptimpUy  iv%et  e,t  S"'*  6;>  I)a.!*idts* 
ArgHmenttim  &  vfus. 
Acceptasrefert  Vnius  Dei  MifericorJise  Propheta,  tum  fpirituales  & 
Ecclefix  proprias,tum  corporales  auocjue  benedi&iones,  quarum  con- 

Eiufdem  Pfalmi  fexagefimi  feptimi 
Paraphrasis. 

DEus  a  cuius  Mifricordla  tot  in  nos  bona  profecl.i  fit,  pe/+at  n» 
bus  benefaccre:&  quid.e  imprirnts  fereno  fuo  \rultunos  irradiet. 
Vt  qu.tcunque  terrafines  porrigantur  cognofatur  Via  qu  tmpoputo 
juopatefecit,&  Salute  ab  eo promifftm gentes  omnes  ampleclantur. 
Celebrent  tepopuli,D.eus,celebrent  tepopuli  vniuerf. 

L&tentv.r  de  te  &  exultent populi:  Tempus  enimerit  qunm  aquifi- 
vno  &  refitfumo  imperio  munditm  vniucrjuinreges. 

Celebrent  te populi,Deus,celebrent  tepopuli  vniuerfc. 

Jube  quoque  terram  fruftus  fuos  dare&  cumulare  nos  benefecijs  J^r- 
ge  Deus,Deus  Nofter. 

Perge,inquam,  Deus  nobis  beneficere,  fy  te  vicifim  vniuerfus  or~ 
fcis  agnitum  reuereatur. 

IdePfalmus'  fexagdimus  feptimus,dicolosdiftrophos.Prior 
eft  Hei  oicus,alcer  daftylicus  tetrameter.  acatale&icus. 

-l/l/         -  \JU        —  UU 


H 


Vcadcs  6  nobi.s  clcmes,  vultufquebeato 
Nosrecre3  fulgore  fereni. 


Vt  te  Duclorem  Seruatoremquc  tuorum 
Late  immenfus  prsdicet  orbis, 


3  V« 


P    S    A    I.       L  X  V  II<  £99 

IQyXjratiasagoparenti     v 

Optimo^quife  roganti 
't  u4fperumnonpr<ebuit: 

Qujfua  bemgnitate 

Deftttutum  non  reliquit 
Rebus  vnquam  in  as^erls* 

vlQ^tinuationem  petit  fimiilque  Ecclefix  futuram  Cub  Meffia  propa- 
g^/jnernpij>d:cens,omnes  piosad  agenelas  gratias&  celebran<*ana 
Nuuunislaudem  adhortatur.  • 

Eiufdem  Pfalmi  fcxagcfimi  fcptimi 

Interpretatio. 
I  T~~\  Eus  mifereatur  noftri  &  benedicat  nobis:lucere  faciat 
\^Jr  Vukum  fuum  erga  nos. 

x  Vt  cognofcantinterra  Viam  tuamrin  omnibus  geutibus 
Salutemtuam. 

3  Celebrabunt  te  populi  Deu? :  celebrabunt  te  populio- 
mnes. 

4  La3tabuntur&  exultabunt  popufi :  quia  iudicas  populos- 
in  xquitate:&  populdsin  terradiriges. 

5  Celebrabunt  te  populi  Deus:celebrabut  te  popuii  omnes. 

6  TerT^  dedit  fruclum  fuum  :  benedicet  nobis  Deus ,  Deiis 
JNofiter. 

7  Benedicet  nobis  Deus :  &timebunt  eum  omnes  6nes 
terrae. 

PSA^.    LXVII. 

Dcus  mifcreatur  noftri,&c. 
Carm.gcn.v. 
l       A    Rbitermundi,p/acidui  bomifque 
/\  P*  rce  delittis->folito  &fauo  re 
Terrafac  Utis fegetem,pecnfqt<c 
Nutriataruis: 
z  Notaperterras  bonitai  vi  omnes 
Sit  tua->&  noftr&ftudium  filutisy 
Mente  quos  curaspatria^tcgtfqui 
Rchm  in  ar&js* 


4^0  IVSAL.   xLXVII. 


3 


Ytte^inquamjpafiim  gentes  popuUqjcelehretj 
Atque  tibi  gratentur  ouantes, 


4  Imperioterrasasquo  iuftoqueregenti, 
Quaqua  orbis  diffunditur  ingens. 


5   Te  gentes  populique  canat  tibi,  mi  Deus,  euge 
Guncfti  vni  gratentur  ouantes. 


6   Vberefactellus  locupIetetmelTecolonos, 
Et  ceifo  bona  deplue  cado. 


7  Vt  te  omnes  terris  vereantur  in  omnibus,  iftaec 
Coeli  in  nos  ex  arce  pluentem. 

Pfilmus fexagefimus  ottattusy  iyy.cafxtct^mUyVel 

potuu  <vra.vnyue>(ito<;,DatildtS. 

Ar^umentum  &  vfus. 
Dauidarcam  fcederisjafpe&abilis  Diuinx  Prxfentix  &  Beneuoletia? 
tettimonium.in  arcem  Sionistradu<aurus,quumpomp.iminftituiiVetcu 
ius  ipfemet  choragus  fuit ,  &  qua  nunquam  vlla  celebnor  in  fi3c  gente 
tmt  cclebrata,defcnptam  Iuculenter  r.Paralip.i^Pfalinos  edidit  nonnul 
Jos  diuino  penitus  afflatu»  quibus  &  Cde  Sc  alios  ad  tantum  Dei  Benefi- 
cium  agnofcendum  mirifice  pioculdubio  mflammauit.  Inter  cxteros 
autcm  hunc  quoque  fcripn*t,quo  ndnl  ornatius,magnificentius,diuinius 
denique  fcribj  a  quoquam  pofiitj  memoriaquoque  fupenorum  benefi- 


Eiufdem  Pfalmi  fexagefimi  o&aui 
Par.aphr.asis. 

AGe  exitrgat  tantum  Dem  &  momentopalantes  ac  difipatifn- 
gient  omnes  ipfiwi  inimici. 
Haxl  enimalittr  enanefcere  ad  ipfim  conftecltim  omnes  improbos 

oportet, 


V  S  A  L.    L  X  V  I   I  I.  4CI 

$    Vt  tuas  /andes  popu/i  per  omnes 
Pr&dicent  terras^bonitatis  vfque  ad 
Terminos  rerum  celebretptr  omnes 
Famapervrbes. 

4  Omn;s exultet locxiy omnis atas 
Gefiiat  p/aufu  &  fremit  u  fccundo> 
Res  qttbd  humanas  modercrts  aqui 

luris  habents. 

5  Vt  tuas  Lmdes  popuhper  omnes 
Prtdiccnt  terrM.bonitatis  vfquead 
Terminos  rerum  celeb  rctur  omnes 

Fama  pervrbes.. 

6  Si  tUdtgentifaue.it  benignm, 
Conditormundi  bone^mefsts  aoros 
Vefiiet^vites  o/e<ccjue  co/les, 

Gramina  campos. 

7  St  ttidgentififteas  benignm, 
Conditor  mundt  bone,tepauebnnt 
Et  colcntgcntcsfub  vtroque  mundi 

~Axeiacentes. 


idoru  Dci  repetit3,&  additis  miris  coloribus  depicla  potius  quam 
detcripta.  Sedrilud  prauereadilgenter  ammaduertendum ,  Prophetarn 
in  re  qiia:  tum  agebatur  minime  fiibiUtiflfe,ied  diuinitus  affiatum  myfti- 
ce»vt  tempora  tum  rerebant,arcana  Iongc  maxiraa'Regoi  cceleftis  figni- 
fkaffe:ac  proinde  per  ArcaraiIlam,Filn<m  Deicarnenoftraindutum,in 
quo  Plenitudo  Deitatis  refidet:  per  Sionem,  coeloru  tabernaculum  non 
manu  fa&um:  perarca:  introdu6bonem3  aioenfum  Chnfti  in  ccclos:  per 
captiuorum  tradu&ionem,  Satanam,  peccactm.,  &  mortem  fuperatos: 
f>er  tt.nporalesdenique  benedi&iones  deinceps  in  ifraijlem  eflfufas,  fpi- 
rituaha  &  ^ierna  Chrifti  dona  in  Ecclefiam  quondie  per  fanfturn  Euan. 
gcliiminifterium  collata  anagogice  intelligi  ,  tefte  Paulo  Ejhef.4.8.8c 
tota  pene  ad  Hebrxos  epiftola, 

Eiufdem  Pfalmi  fexagefimi  o&aui 

lNT£R  PR.ETATIO. 

l  TT}  Xurgat  Deusdifpergencur  inimici  euis:  cx  fugient  o- 
.M>fores  eiu^  a  facie  ems. 

i  SicntpropeUiturfumuspropellesVoi.-ficut  Iiquefcit  cera 

Ccj. 


•4^>i  P    $    A    t.      L  X  V  II  !. 

^oriet ,  atquefttmus  'vcnto  propqlfus  djfiipatur,  &  ddmota  igntbttl 
ceraftatim  colliquatur. 

luJHvero  contra  ipfius  cbnJpecT-u  tniris  modis  exhilarati exnltabtity 
&  pr*  Lttttiageftient. 

^igite  igitur,  cantibu  um  celebrate,  pfillite  ipfiut  Nomini,fter- 
nite  vJarn  HU  ditt  qttidem  m  defirtts peruagato,mtnc  atttem  ad  nos  ad 
mntanti:  illumanqttam^anite  tum  Noimne  tum  re  ipfia  ^tEtcmum, 
&  coram  ipjo  exultate. 

Htc  etemm  pupillorum  Pater  (jp  "vidu.trttm  P^indexfanflas  &fir- 
ma-s  nttnc  fibi  fides  apud  nos  delegit. 

ffic  eft  qui  fteriles  cos  a  quibu*  exorti fumtts  foecundauit,  qui  dnrif- 
(imifiruitutc  preffos  njinculis  exolttit,  qm  rebettes  in  acida-s  <&  exuc- 
cas  regiones  relegauit. 

Etenimte,Deus,tu£trcnti pr<eeuntc,& per  horrendas  ilLts  folitudi- 
nes  eam  traducente: 

Terra  ipfit  cotremuit,coeli  ~vero  tu<e  mat eftatis finfu  perterriti,  iielut 
in  fudorem  funt  filttti,qutim  ttt  Dtu>,Deus  Jfirael,  prtfens  montts  Si- 
nai  'vertiabtts  infedijjes. 

£)einceps  /veri>  renonem  in  qtta  populum  tttum  coIlocaTii ,  immenfie 
ienignitatts  tu£ pluuiys  irrigare,&  efjoetam  inftaurare  non  deftitifti. 

Nempe  njt  tuos  greges  qu;bits  tllam  attributjti  in  eapafcercs,&  a- 
lioqui  ftmsperituros  tttos  confirmares. 

Quintiam  exultandi  tu.tfque  -viclorias  concinendi  argumenti*  njir- 
rnnutn  noftrarttm ingentihru  tttrmtspr&bu;fti,nimium  alioquin  ingra- 
tisfuturis  mfi  tefttijfent  iftinfmodi  hymnts  profequut&. 

Eia.potetites  {#  exercitihus  cintlijleges  figerunt,  fugerunt,  &  qu& 
tedem  domo  nunquam  mouerant itlorumjpolta  diripucrttnt. 

Vixiftts  adbucpitelU,t»tcr  ol!arumfuligincm,domi  -videlicet  dcfi- 
dcntcsiat  nitncfo  asprodirc  licct  vobu  nitenttbus ,gr  hattdficus  emi- 
edniiktn  ,  atque  niuea  columbx  prc  medium  aerem  inter  'voiitandttm  . 
anretm  quendam  Jblendorem  ciaculantur. 

Difiip.ttk fautem  dtttinttus  hoftrmn  -virJotis  ,ferenitas  fitmma  terrti 
iibtxit ,  qualu  eft  nix Salmoms cacttmtni infidens  ,ty  fuo fulgore fpe- 
ciar.  tium  oculos  p e rftringens. 

Jtions  B  \fan,  tu  qtttdcm  es  prapinguit ,  ^Vr  multis  collium  iugis  con- 
JbicuH"  fedqt    i  faxi asj 'mu  tefid  Sioms  montem  ftbi  Detts  delegit. 

Qttid  igitur  *vos  fitperbi-e  ,  quid  -vcftrorum  collium  criftas  attolle- 
Xtiuuerit?  Ffunc  enimjibi  Montem  quantumuis  pr£  'vobts  humi- 
lem  Demfielegit  in  quo  conjiderel :  hanc  fibi pcrpetuam  Sedem  Ieho- 
Ut  conficrauit. 

Hic  iile  dcmum  bigisfms  -jehiturquatbin*  him  &  inde  myriades 

duplicat& 


T    S     A     L.       L  X  V  I  I  Io  405  : 

ifacie  igras,peribuntimpij  afacie  Dei\ 

3  Sed  iufti  laetabuntur  &  exultabunt  coram  Iehoua ,  &  ge- 
ftient  prse  la:ticia. 

4  Cancate  Deo  ,  pfalllte  Nomini  eius ,  fternite  viam  cquiii 
deferti  cuius  Nomen  eft  Iab,&  exukate  in  cpnfpectu  eius. 


5  Qu^Patereftpupillorum  &  Vindex  viduarurn  ,  Deus  vi~ 
delicet  m  habitaculo  fu©  fancto. 

6  Deus  o^ui  folitaiios  hibitare  Facit  in  familia,&  educit  vin 
ftos  compedibusuebelles  autem  habitantin  terra  arida. 

7  Deus  cum  incederes  ante  populum  tuum  :  auum  iter  £&- 
ceres  per  folitudinem: 

8  Terra  tremuit  &  cosli  quocjue  ftillarunt  a  facie  Dei  ,  Sc 
mons  ille  Sinai  i  figie  Dei,Dei  lfracL 

9  Pluuiamjar-gam  fluere  rccifti ,  Deus  ,frper  h-Ereditatem 
tuam,&  delaifacam  reftaurafti. 

10  Pecude.s  tua?  Kabitantin  ea,quam  parafti  in Bonitate  tua 
p.ro.  afSifto,6  Deus. 

11  Dominus  dedit  Sermonem,&  annuntiatri-cum  exejrcitum 
multum. 

12,  Reges  exercituum  fagerunt,£u.gerunt:&  habitatrices  do 
mus  dunferunt  fpolia. 

13  Quanuis  iacueritis  apud  ollas  eftti  vclut  ahe  colurnba?  q* 
pertx  argento:%  cuius  remigium  eft  n  flauefcens  aurum. 


14  -Quum  difperfit  Oronipotens  regcs  in  ea  :  tmc  facta  eft 
alba  ficutSalmon. 

15  Hic  eft  Mons  Dei,  mons  Bafan,mons  multorurn  coljium, 
mons  Bafan. 

16  Quare  exilitismontes  colliculofi?Huncmontem  expe- 
tiuit  Deus  vt  habitaretin  eo  :  Iehoua,  w^wjiabitabit  in  ea 
inperpetuum. 

17  Currus  £>ei  funt  bis  dena  millia  miHia  genainata  fal- 

Cc.i/, 


404  P    S    A   L,      ixvni. 

duplicat&  trahimt-.quibus  copijs  cinclusficut  olim  Sin£  cacnmen  infe- 

dit,ita  nunc  ifiius  facrarij  fui  pojfifiionem  init. 

Nimc  igitur  •vere  te,  Detts,  captims  tradwStishcfiibtt*  ,  acceptffque, 
manubijs  quas  tuis  diJJ>ertias,atque  adeo  quantatmuts  rebellibus  hofii- 
bus  domitis  fublimem  ejfers,Sionts  arcemconfcendens,  *vt  perpetuun* 
ibi  domiciltum  figas. 

Perpetnafu  itaquctibi  laus  Domine,Deus,inquam,Seruator  noTtet 
qui  nos  afiduis  beneficijs  cumulas. 

f-fic  enim  Deus  tlle  efiqui  fefe  nobis  Dettm Seruatorem  mille  modit 
pr&btit :  &  infe  -vnopojitam  efje  Liberationcm  ex  morte  Iehouare- 
ipf.i  demonfirauit. 

Itaq;  quoiies  opiy  erit,  idem  itle  Deus  caput  ipfum  hofiium  fuoriipe- 
tet,&  mtonfam  comam  arroganter  efpecentes  fceleratos  profiemet. 

Quqd  enimfecit  olim  quum  maiores  nojfros  regibns  Bafanprofliga- 
tis  Jeruauit,<*r  per  projundos  mansgurgites  traduxit,hoc  iterumfeftt 
Hurumpromifit. 

Tunc  igitut  o  populepcr  mcd''as  cxforu  hofiium  firages,canibus  fan- 
guinem  eorum  lingentibus  jncefiijh. 

Tunc  te  Detts,tncedentem,te,  inqitam,  incedcntcm,  mi  Deus,  intra 
fancium  •videltcetT '  abernaculum^mi  Rex.maiores  nofiri  ■viderunt. 

Prsierunt  tibi  cantores ,  fequuti funt cornicines  ,  puellarum  qttoque 
chortts  hinc  &  inde  tympants  infonuit ,  alijs  alios  vicifitm  tTUufmodi 
canttt  exhortantibns: 

t_/€^ite,cirtatim  Dominnm  celebrate ,  certatim  Dominum  laudate 
ifraehfati. 

fiim  Beniamin  rninimtts  natu  hofies  fortiter  fuperauit:  indeluda 
lapidibus  eos  attrtuit:  princtpum  quoque  Zebulonn  <&  Nephtalimi 
nota  cfifortitudo  &  infignisvitlorta. 

Stcutaute  omne  robnrtfiud  a  te  l^noftc  cfyponete  rpfeclu  fuiffe  agno 
famtts,ita  nucprecamur,Dcns  <vt  illud  nobis  magts  ac  magts  cofirmes. 

Etita  certe  faclurits  es  multb  magvs  deinceps  quam  •vnquam  antea 
exfantto  tuo  Palitio,q>todnuictibi  Ieroflymisdelegifii,quo  ipfi  quo- 
que  Reges  funt  aliquando  -venturi,tibique  munera  oblaturi. 

JReprime  igitur  <&  tembili  increpatione  coerceto  truculentos  iflos 
hauddijlimiLsferis  ex  arundtnetis &  lufirisfuis  irruentibus ,tu  fero- 
ces  taurorum  turmas,  poprdos  'vilelicet  iuttencorum  infiar  lafcittientes 
gr  argentatos  fajhose  tnccdcntes,&populos  bellorum  auidos  difipa. 

Certe  tempus  erit  qnti  optimates  AEgyplij  huc  ad  te  concurrent,  & 
u4Ethiopes  fefiinantes  manum  ttbt  fupplices protendent. 

ulgeditm  igttur,regnaper  terras  d/fyerfa  Deumcantu  ceLbrate,  & 
Domtno  pfalltte. 

Vomino7 


P     S    A    L,       L  X  V  II  I,  4OJ 

Catorum :  Dominus  ihefi  in  ilJis :  fiatt  in  Sinai  efl  m  fanfrua- 
rio. 

18  Afcendifti  alte,  captiuam  duxifti  captiuiratem  ?  acccpifti 
donadiftribuendaintcr  homines :  etiam  rebelies  ventent  hnc 
ad  habitandum,DomineDeus. 

19  B?nedicl:us^Dominus,namquotidie  cumulatnosDeus 
illeSalutisnoftia?. 

20  IlleDeus  nobis  Deuse-yJ-adSalutemt&Iehouse  Domini 
funt  EgreiTus  ex  morte. 

xi  Certe  Deus  cruentabit  caput  inimicorum  fuorum  :  ver- 
ticem  comas  ambulantium  in  delictis  fuis. 

22.  DixitDominus,e£afanreducamfe,reducam  exprofun 
dis  maris. 

23  Propterea  cruentafti  pedem  tuum  in  fanguine :  <&  lin- 
guam  canum  tuorumex  inimicis,cx  cofanguihe 

24  Viderunt  ingreiTus  tuos  Deus:ingreiTusDeimei,Regis 
mei  in  San&uarium. 

25  Prsecedebantcantores,  poftca  canentes  organis :  inme- 
dio  erant  puellse  tympamflrias  dicenteS: 

26  In  coetibus  benedicant  Deo,  henedicant  Domino  qitifunt 
exvenalfracl. 

27  Hinc  adefi  Beniamin  paruulus  dominatuseis:/W<?  prin- 
cipes  Iudalapidatbres  eorum,*WeprincipesZabulon,$r  prin 
cipes  Nephtali. 

29  MandauitDeus  tuus  Robur  tuum:corrobora  Deus  illud 
ctuod  Ipfemetnobis  paiafti. 

29  E  Templo  tuo  fuper  Ierufalem:tibi  ofFerenc  reges  mu- 
nera. 

30  Increpa  feras  arundineti  cateruam  taurorum  cum  vitu- 
lis  ipopuloru»,Calcantes  id  eftfaftnose  incedentes  cum  fruftis  ar 
geriti:d<fiipa  populos  qui  bella  volunt, 

31  Veniet  optimates  ex,  AEgypto:AEtlaiopia  celeriter  pro- 
tendet  manum  fuam  ad  Deum. 

32  Regnaterra?  eantate  Deo;pfallite  Domino: 

Cc.iij, 


%<3€  TSJIL.       LTVIII. 

Dbmina,  inquam,  altifimis  illii  coclis  ab  omni  &uo  tin<jmim  currtd 
infulenii  <(<f  terribilcm  inde  ac  immenfi  roboris  plcnu  jragore  edenti. 

slgnofcite  Potentiam,  cuius  non  minus  elucet  gloria  in  ifrade,  <p<£ 
tomtruin  nubibttsperfmat. 

Nempe  hoc  iilud  ejt  facrarium,  Deus,  ex  quo  tuis  quidem  hos~libm 
terribilem  te  oJlendes,tuis  vero,Dcus  Jjlraclisy^vires  &  robur  fubmini- 
jhrabis.ltaque  laus  omnis  &gloria  in  £temum  tibi  tribuatur. 

I4em  Pfalmus  fexagelimus  oc~tauus,monocolos, 
vt  o&auu  . 

i    ^"  Vrge  modo  Armipotens,hoftiIcseccepha- 
k3     langcs 

Ruperis,&totisfugicnt  palantia  campis 
Agmina:Nam  vclutitenucsitfumusinauras, 

1   Et  vixadmotocerasliquuntur  ab  igni 

Sicprsecepsfccleratacohorsdilabitur  omnis, 
Vc  femelapparcnt  commotiNuminisira? 
At  iufti  cxilicnt  hilarcs,animifquereceptis 

3  Tequetuafq;,Deus,  laudes,Supremcfonabut. 

4  Eiaigitur  cdcbrateDei  fublimis  honores, 
Numinis  &  nomcn  ficrato  ad  fydera  cantu 
Tollitc,  cum  noflris  dcfcrtapcrauia  quondam 
Tranfuct5H  patribus*  cuitandem  erronbusiftis 
Portere  nunc  vifum  finemiqui  nomineieque 
i€ternus,  certas  nobifcum  poncrcfcdes 
Suftinet.Huc  igitur  catatc,huic  ducite  plaufus: 

5  OrboruhicetenimPatcr  cft,viduafquetuetur. 

6  Et  fteriles  idem  per  tot  modo  fecula  nuptas 
Foecundat  tandem  numerofa  prole  benignus, 
Exoluirquebonus  crudeli  compede  vin&os, 
Artificefque  procul  fcclcruin  defertarepcllit, 

7  Te  Duc1:ore,Deus,montana  pcrardua  fclix 
Quumtuusin  patriapopnluscotenderet  olim, 

8  Terra  tuo  intremuit  late  conterrita  vultu: 
Ipfe  ingensjfudo.re  velut  refolutus  anhelo, 

Tcrrificum 


PSAL.       IXVIli.  407 

55  Quiavehitur  inccelis  ccelorinn  antiquiiSfliis :  cccc  da: 
in  Voce  fua  Vocem  loboris. 

34  Date  robur  Deo:fuper  Ilrael  Magnifieentia  eius:&  Ro- 
bur  eiusin  nubibus. 

35  TerribilisesDeusfancluanis  tuis  Deus  Ifrael  i  ipfc  d«t 
Robur&Fortitudines  populo^bcncdictus  Dcttsi 

PSAL.     LXVIII.    . 

Exurgat  Deus&  dilsip.Ssrc* 
Carm.gen.xx. 

I    ^~V  QuUperpetuis  orbem  moderaris  haiien is  * 
V^/      Plactdos  bonm  exere  vttltm  .• 
Impietdftfue  exofa  tua*,pater  optimc,fege's> 
Tremefacia  repente  facejfety 
1    Vt  leuis  in  tenuesfumi  vapo r  effugit  au  rasy 

Vt  cera  liquefcit  ab  igni. 
l,<\At  Letispia  turba  anifnts  fua gaudia plaufit 
Tefabitur->&  tibiyerum 
San&eparens,p&ana  canet^qtti  lucida  cceli 

Veheris  fuper aflra^nec  &ui 
Inclufmfyatiisrftern/is  legibm  orbe?n 

Aeternm  &  ipjegttbemas. 
Te  canirhm  Uti>&  Utos  renbuamm  honores\ 

5  QjB  ceJfi  e  'vertice  mundi 

Refficis  humanat  euras:&  patribm  orbos 
Pueros^vidudfque  maritis 

6  Profecfueris  patrio  ajfetlu:  cjui prole  beata 

Steriles  folare  hyrnen&os. 
Compedibm  vinttos  fo/uis :popuii  arua  re  bellz 
Bibul  '*  obducis  a  renis . 

7  Ifaciddt  Nilo  quum  te  dutlore  reliftoy 

Arabum  per  inhoffitafixa 

8  Errarent,  tremuerefoh  penetralia.  c<e/um 

Afaduitfudam  anheli 

Cc.iiiK 


408  P    S    A    L.       LXVIIh 

Terrificu  infonuit  nimbis  crc  pitantibus  setheri 
Qjnnetiam  horrcntis  perculfa  cacumina  Sina^ 
Praefentem  teftata  Deum,prcefentercgcnrem 
Pra?fidio  Ifacidas,ionitirm  tremcfa&a  dedere: 

9  D  in  tua  rura  bonus  fcecundo  rore  beafti, 
Solatus  feflbs,&  opum  miferatus  egentes, 

10  Donafti  hofpitium  miferis  fedefque  quietas. 
ii  Quinetiam  noftris  dicxafti  hsec  Ixta  puellis 

Carmina,deuicl;as  acics,rcgefque  fub  a&os, 
Hoctibiquum  grata?celcbrarer,Optime,catu, 
12  Fugere  6  inui&se  acies,fugerc  ryranni, 
Et  regum  fpolia  imbeiles  rapucre  puellsc. 


15  Tuque intcr  tripodas  nigra  fuligine  tetros 
Turba  diu  vcrfata  prius,fpcciofa  repcnre 
Totamicas,medium  veluti  transaera  currcns 
Prcecipiriqueruenspennaquumforte  columba 
Argcntiquc  aurique  oculos  fulgore  fcfellit. 

J4Nanquetuafimulac,crudeliacorda,tyranni 
Occubucrc  manu  domiti,Iux  ccce  fcrena 
Affulfit  tcrris,qualis  iuga  cclfa  niuofus 
Oftcntatradians  mediaintcr  nubila  Salmon. 


15  En  Domino  Monte  huc  facratu,vtciiq.fupcrbe 
Te  i\i<5tes  Bafan,Bafan  tua  pafcua  ia&cs. 

\C  SMblMic^quealijroIlatisculmina  montes, 
Huc  DonsJnlc,  irqi;a,multiscxm^llibus  Vnu 
Ipfe  fibi  Montcm  legit  bonus  hic  fibi  ccrtas 
Fixtr  &  a?rcrncsvenu)rainfecula  (cdcs. 

17  Hic  fuperum  rcfidtc  Princepsrhic  millia  miile 


P    S    A    l.        L  X  V  I  I  T.  4C> 

imbribm:k  vultu  Domini  conterrita  dura 
Tremuere  cacumina  Stn<e. 

9  Aruafibife/etla  bonus  rigat  irnbre  beniqno? 

Et  quum  /abefatlafatifcunty 

1 0  Confirmat ^rccrcatque afflitla.-fuoquefruenda 

Dat  habere  gregi:nec  egenam 

11  Temporibm  dttrts  virtutem  deferit.Arma 

Trepidaformidine  belii. 
Quum  quatient  animosj&tu celebrare  triumpkum 
Teneris  dabttiiiepueiiis: 

12  Sufflcietquefuai  in  laudes  carmina.reges 

Numerofo  militefreti 
Terga  dabunt>/atejbrdfi/ue  petent.jpo/itfquefruetvr 
Imbeiiis  turba  re/iEiis. 

13  Vefira  licet flomno flernantur  corpora  nigr<£ 

Interfuliginis  oftas, 
Illa  tamen  vtncent  nitidam  candore  co/umbdtn 

Ruttlct  ceruicis  honorey 
Qttj,  nunc  argentum  nitidum>nunc  /umina  blandu\ 

Radiantis  prouocat  auri. 

14  Quum  Dem  omnipotens  tradttceret  agmina  regum 

Longo  fpeBanda  triumphoy 
Squalida  qu&  /uftu&tenebris  So/yma  ante  iacebaty 

Niuea  ttm  /nce  refulfit. 
Ceu  mue  vicinos  inter  candentia  col/es 
Snlmonis  cu/minafu/gent. 
15,16  Vfquefibi  Bafan  placeat^iaBetquefuperbus 
Fafligia  proxima  ca/o: 
Ne  tamcn  htr^nferosfaltus^  nepafcuafacfo 

Aufit  conftrre  Sioni: 
Quampr-pnampate^omnipotens  in  feculafedem 
LegitJcBdmcvie  tuetur. 
1"]  I/Upaterquem  c&licum  tot  mi/lia  curr&m* 


4*0  I>    S    A    L.        L  X  V  1 1  U 

SoIIicitaaligcrum  circunftant  vndfquefratru 
/Eterna  illa  fuum  Regem  intra  fcpta  manetem, 
Haud  fecus  atq;  alta  infedit  quG  culmina  Sina?» 

18  Cantet  io  pia  turba  DeorDeus  ecce  Triumphas 
Aurca  fupremifcandis  faftigia  cceli, 
Captiuos  pra?  te,  manibus  poft  tcrga  reuin<5Hs, 
Vi&or  agens,  donis  orbem  impleturus  opimfc, 
Atqucipfosinterdomitos  venerabilis  hoftes. 

i^Iureigitur  teperpetuiscelebrabimushymnis 
SummeDcus.Tu  muneribus  niltalcmerentcs 

20  Afliduis cumuJas:Tu  nos  ex  mille  periclis 
Seruafti,  optatam  promptus  prxftare  falutem, 
Qiiem  penes  eft  vnum  vitse  mortifqucPoteftas, 

21  Ecce  caput  certo  confixi  vulnere,(seui 

Ad  terram  cecidcre  hoftes,tua  temnerc  iufta 
Aufi  cscfariem  intonfam  &  capita  alta  fcrentes. 

22  Tu  nos  (  naque  tibi  fic  vifum  cft  Optime  reril) 
Ex  Bafan  media,tu  nos  cx  gurgitc  vafto 


*3  Seruafti.campos  noftri  tunc  cxde  rubcntcs 
Vidcre,hoftilemque  cancs  linxerc  cruorem. 

2^Tunc  Deus  iuifti  turt>a  comitatus  ouante, 
Iuifti,6  Dcus,6  fan&i  Rex  incola  fepti: 

i<  Ibant  cantorcs  pariter.  quem  pone  fccuti 
Cornicincs  hilari  complebant  omnia  cantu. 
Hos  illofque  intcr  pulfantibus  zra  puellis, 
Inquevkem  lic  vocefibi  inclamantibus  vna: 

26  Ifacida?  Dominum  laeti  cclebrate  poteritcm, 

IfaciiL-e 


P    '    A    li      L  XV  III.  4II 

-JEquitum  tot  milliaftipant: 
Siueille  excelfz  vehtturperculmina  Sin&y 

Suafeufacraria  vifit: 
lS  Seufcelcrum  vindetc  celebripetit  aftra  triumphc-> 

Captiuacjuecolla  catenis. 
VinBa  trahit.-viEi&pafsim  donaria  gentes 

CumuLmt:pauIo  ante  rebellcs^ 
Popiite  nuncflexo  veneranturtempla  Stonis. 

1 9  Iqitur  celcbramix  honores 

Iure  tuos^nulUm  nobiscjui  munere  lucem 

20  Vacuamftnisire:filutis 

Vmca  fpvs  nofir&nempe  vnusfr&na  gubernat 

Vit^irremeahilis  Orci 
Vmu  clauftra  tenes^&  nutumfatafequuntur> 

21  Immicos  vulnere  certo 

Tufigis donga  fcelerum  tu  forde  fepultis 
Lethali  tempora  plaga 

22  Diuidis.At  charos fi  confolaris  amicosy 

Extremo  a  littoreponti 
Vos  ego  crudelt  incolumes  ex  hofte  reducam^ 

Rubri  ceu  transfreta  duclos 
Aecjuoris  afmo  incohimes  feruauimw  Ogo* 

23  Caforum  infanguine  regum 

Tingent  crura.  cancs  hoftilia  vulnera  lambent, 

24  L<£t&[pectaculdpomp<z 

Affiicient  pater  alme  :tuo^pater  almeytnumpho 
Plaudent  tua  templapetentes. 

25  Anteibunt  cjui  vocecanant>  qui  cjmbalapulfenty 

CiiharatubatUnllaytubctcjue 
Tibia*,  cju&que  tuas  ceisbrentfortifsime  landes 
Doffia  pulfirepuelU 

26  Tjmpana:te  popult  coetu^fremituquefecundo, 

Et plaufu  ad fjdera  ioilent: 


41^  P    S    A    L.       L  X  V  III. 

Ifacida?  Domino  \xtos  cantatc  triumphos. 
27 Hinc  natu  minimus,rapidis  fed  fortis  in  armisi 
Beniaminus  adeft ,  vi&um  dominatus  in  hoftc: 
Hinc  ludas  tortse  metuendus  verbere  funda?: 
Nephthalida?q.duces,Zebulonifq.altapropago 

28  Quas  nobis  vircs,qua?  nobis  robora  Solus 
Sufficis  ha?c  idem  nobis  feruato  benignus: 

29  Et  Solymce  facito  vcnerentur  tcmpla  tyranni. 
Et  tibi  dona  ferant  curuato  poplite  reges. 

50  Tu  cohibc  immanesiftosifimilcfqueferarurn 
Qu£  nemorum  frcrcta  colunt,&  cornua  quales 
Irati  ia&ant  tauri,indomitique  iuuenci, 
Inceffu  &  vultu  teftantes  diuite  faftum: 
Denique  bella  quibus  funt  cordi  difiice  gentes. 

31  Certe  &  tempus  erit  pofita  quum  mitior  ira 
y£gyptus,radi;s  &  quos  propioribus  vrit 
Sol  oriens  tibi  dona  ferant,  veniamque  precati 
Auratiadfolijtcndantfubfelliapalmas. 
52  Huic  igitur  reges.huic  laudes  dicitc  Regi, 
jj  Hunc  canite  ipfa  fuper  cceli  conucxa  fedentem, 
Ettotuhorrifono  quatiente  fulmine  mundu: 

34  Huc  Forte,hunc  vnu  cun<5H  celebratc  Potente, 
Qui  celfa  Ifacidas  fublimis  ab  arcc  tuetur. 


^5  Nam  tua  te  vere  monftrant  facraria  Magnum 

TcrribiIcmquc,Deus,tu  vires  inde  miniftras, 

Inuiclofque  tuis  animos,  qui,  Maximc  rcrum, 

Has 


f    S    A    L.       LX  VIII.  413 

ffacid&cjue  tuas  in  /audes  ora  refoluent: 
2  7      luuenis  deftirpe  creatus 

Bemaminiy  ludxcjue  aderit  generofapropago. 
Necjueclarus  Zabulo  deerity 

28  Nephthalid&cfue duces.Nam  tu  tua  iujfafequutisy 

Virefyue  animofque  minifiras: 
Claraque  viElrici  das  tempora  cingere  lauro. 

29  Solyma  viEloriapmpes 

Ex  adytis  vo/at.Ergoferent  tibi  munera  revefy 
Atque  adtuatcmplaferentes 

30  Munerajc  fuperaflra  ferent.tufrctafagittis 

Letha/ibus  agminafundis : 
Tufortefque  domas  dextras,animofque  rebel/es. 

Humiles  tibipendere  cogis 
Fetliga/fraftofcjue  duces:auidique  cruoris 

l^indexpopu/i  agminaperdis. 

31  Quicjue  bibut  Nilum  qua  mergitnr  aquoris  vndisx 

Qufque  tpfofontis  in  ortuy 
Accurrent  ,pace'mcfuepetent  opulentaferentes 
Tibi  munerafupplice  dextra. 

32  Regna  hominum  ulebrate  Deu:datecarmina  TegH 
35      Quitemplagubemat  o/ympi 

Aeterna  <ztemus:cuius  mortalia  cunbla 

Vocem  tremefatla  panefcunt. 
34  Huncfortem  ce/ebrateyvntque  accepta  refertt 

JSenegefiipofpera  belli. 
Cuiusin  ifacidis  refplendet  gloridy  cuius 

Teftantur  robora  nubes: 
55  Cuius  ab  arcano  temp/o  venerabilis horror 

StupefaBainpefbora  manat. 
Ificidxim  Deus  il/eyDeus  qui  robore  neruos, 

Animofcjue  vigorefuorum 
Implet.ei  laudes  Iacobi  dicitepro/es: 


fV4  m  a  !!  iii£ 

Hastibi  dcuoto  perfoluun,!;  §>eccore  huifesv 

Pjalmw  fexagefimiis  xohtUytvyotyvTiv^vgq 

i  vktik  oC)Dauidis. 

jlrgumeyjtum  &  vfts. 

Etfi  Pfalmus  ifte  Pfalmo  22-prorfusafflnis  precardi  forma  cofcriptu? 
cft,iSf  proculdubio  non  fine  occafionejquam  prxbu.fie  viderur  vd  ruga 
Dauidkex  Saulisaulaquu  ne  falua  quidem  lllimanfit  vxons  aheri  vi- 
roclocatx  pudicitia,ncdu  vt  eiusbonispepercerint»  (m  quam  fcntentia 
potius  inclino)vel  Abfalomi  coniuratio  ramen  certumeft  bpiritum  fan- 
£tum  itamentem  cVmannm  Prophetx  gubernaffe,  vteaquoriiiplety- 
pus  erat  potius  quim  fe  ipfum  fpe&afjfc,!!  non  vbique,at  certc  plcrif,]ue 

Eiufdem  Pfalmi  fexagcfimi  noni 

P  A  R  A  P  H  R  A  S  I  S . 
P7  Rue  me,Deus,aqttarum  gurgitibus  iam  iam  abfirbenditm. 

Sum  enim  inprofnndifiimam  ctsnivoraginem  demerfus.,tvki pedem 
fivcre  nullo  modopojum ,  gr  allifiimis  aquis  •vndique  imtndantibtts 
fnbmergor. 

Delaffatusfum  damandotraucitate  lahorant fauces:qttinetiam  ocu- 
U  mei  defecerunt  dttm  tntentus  Dettm  meumpr^ftolor. 

Prtterea  facilius  pilos  capitis  mei  numerarim  ,  quam  hoTlium  tur- 

bamqui  mihi  immerito ftnt  infefti :  atque  adeoiftorttm  qui  me  capi- 

tahter  odcrunt,angetttr  quottdie  numerus:  & ,quod  omntum grauifii- 

mum  eft,  qui  rnei  diripitmt  }perinde  Ih  me  aguntacfi  alios  effem  ego 

lcprsdatus. 

<_/£c,tu  Deus,optime  nofti,  refle  & prudenter  me gefferim,an  non? 
&  anfim  ego  nocens,qualem  ifti  effc  me  calumniantur. 

(2"id  (i  igttttr  abs  te  deferar  f  nempe  tll^s  quoquepitdcferi  oportebit 
qutpromifiismiht  abs  te  datisfrettffe  mecum  coniunxerunt  .1  d  -vero 
prohtuene accidatjehoua  PotentiGimemeque patcre  T/f  tn  mex.  caufe 
defenftone  excidant  Jpe  f»a,qui  te  Dettm  Jfrael  reqitirunt. 

Ntm  certe  qutcquA  ifii  pr.erex.int ,  non  tam  meqtiam  te  ipfumper 
latus  meumpetunt,  tuique  ifnins  catifi  tot  conuicus  tnceJJor,&  igno- 
tnima  coopertusiacco. 

Neqne akextrancn duntaxat deferor ,fedconftnguinei etiam  mei, 

ttdeoque  ipfi  mei yermanifratres  me  qtt.ift  ignotum  &  nttllofxnguinis 

■vinculocum  ipfis  coniitnclum  afpernantur. 

Quawam  -vidclicetquoties  Gloriam  tuam  imminui fenfi,tatus  do'o~ 

ttrfi  i  quod  etiam  difimulare  nec  i/oluinec potui :  &  c^iicclis  m 

jfe  conuictjs  me  ipfnm  'vulnerart  cxtji.  . 

Itaque 


p  s  a  l.     i^t  x;.  415 

Etenim  Veta  ille  deorum  eft. 


v2*>^huius  carminis  locis  videatur.Ioh.2.17.  Tt3qne  fic  potiiis  CFuifl;;s 
Mediatordefux  gentis  crudditace  qu;e  nn]!is  ipfius benefactis  vinci 
potuit,qudm  Dauidde  fuis  hoftibus,apud  Deum  conquerensinducifiirj 
&  (imul  cas  merito  ludaica-  genti  exoptans  panttr  ac  prardiccns  inhu- 
mjnitatis  pcenaSjquibus  nunc  quoque  illam  pledi  cemimus,  cuius  my- 
fticaeinterpretanonis  teftesfunt  locupletiffimi  Matcn.  17.48.  Luc.J}^, 
Job.«o  28.  Paulus  denique  Rom.ii.i9,&  15.5.  Qoum  autem  membra  o- 
porteat  capiti  conformari ,  confequitur  maximum  iftius  Pfaltru  vfum 
rore  quandiu  Ecclefia  in  terrispes-grtnabitur. 

Eiufdem  Pfalrni  fexagefimi  noni 

lNTEPsPH!TATIO. 

I  Q  Ema  me  Deus:quia  penerrarum;  aq*ce  vfquc  ad  animam 

»3  meam. 

i  Iam  dcmerfus  fiimin  lutum  profundum,&  ybi  coniTftere 
non  poffim :  deueniin  profundiliimas  aquas,&.  fluctui  aqua» 
inundauit  me. 

3  Defatigatus  fum  daman  Jo,exaruir  guttur  mcum, defece- 
runt  oculimei  expeetando  Deum  meum. 

4  Mulriplicati  funt  fupra  capillos  capitis  mei  qui  oderunt 
me  immerito  :  roborati  funt  qui  me  coar<5tat,qui  lnimici  mei 
funt  fdfam  ob  caufam;quse  non  rapui  tunc  rependi. 


5  Deus,tu  nofti  quse.iit  infipicntia  mea:  &  delicta  mea  non 
telatent. 

6  Non  erubefcant  mea  caufa  qui  te  expeclant  Dominc  le- 
houa  Princeps  exercituurmne  pudefiat  propter  me,qui  qua> 
runt  re,Deus  fiiael. 

7  Nam  propter  te  oneror  opprobriis,  &  operit  ignominia 
faciem  meam. 

8  Extraneus  euafi  fratribus  mcis ,  &  dienis  filiis  matris 
mese. 

9  Quia  Zclus  domus  tv,x  exeditme:  &  opprobria  eorum 
qui  teprobris  amciunt  in  me  inciderunt. 


4i6  P  S  A  t.     I  XI  X. 

Itaqitegrauifiime  dolensprs. mceroreacibo etiam abftinui:qmdmcvt 
ftudium  tfti  iudibrio  habuerunt. 

Depofita,inquam,ves~ie  ciliciumfumpfi,  quod  isli  in  dicleria  ver- 
terunt. 

<_s$deo  quidem  iit  inpublicis  qnoque  coetibus  de  megayrire  nonde- 
ftiterint,&  fuauiter  epidantes  deme  cautillarint. 

£go  'verb  quid  hic  tandemfeccro? nempe  preces  apud  te  nihilominus 
ejfu  tdoJehoua,nihil  ifiorumpoientia  <&arrogantiaperterritus.Nam 
njf  habcnas  tllorum  petulanti&nunc  laxaris  fcio  •vicifiim  tempus  apud 
te  mnft.tutum  ejfe,quo  &  ipfos  cohibeas  ,<&  quantopere  tnos  dtligas, 
te  ipfa  demonftres.  Ilaque  te,I>eus,per  illam immenfam  Clementiam 
tuam  obteftor,vt  pro  maxuna  certifiimdque  Bonitate  tua  me  clamatt 
tem  exaudias. 

Erue  me,qu*fo,ex  ifta  uoragine,  netotus  abforbear:  eripe  mehofti- 
has  meis  <&  tot  miferiarum  diluuio. 

Probibe,inquam,n>>  aauarttm  redudantia  prorfus  obruar.ne  me  <^ur- 
vei  ifte profundiftimus  deglutiat ,  ne  mihi  denique  ifta  uorarine  ab- 
forpto  nullafpes  libcrationis  relinquatur. 

Fac  lehoua  pro  eximia  Ula  tua  Clementia  vt  meas  abs  te  exaudi- 
tas  fuiffe  preces  experiar:&  quum  immenfn  tu&fintmiferatianesallas 
habita  mei  ratione  demonftra. 

^yffernulo  ttto  totanguftqs  opreffo  nete,qu£fo,fubducitofed  accurre 
potius  exaudttum  liberaturus. 

^iccede  ad  mtferrimam  hanc  anirmdam,vt  opem  tuam  implorantem 
liberes:&  ab  ifta  crudelifiimorum  hoftium  multitudine  me  redime. 

Qttibus  &  quam  falfts  criminatiombus  petar,  ty  quibus  iniurtjs  ac 
co-ttumehjs.tfjiciar  optime  omnium  nofti,  nec  'vllusex  aduerfarus  meis 
ejfugere  conjpeclum  tuumpoteft. 

Ehett  qnantopere me ifta  ,vexant,torqnent,difcrutiant, qnum pttfer- 
tjm  diu  quidemfcd  fruftrk  expettariin  dnmfefe  qmfptam  offaret  qui 
tot  illatis  mshiiniitrtjs  :ommoue:etur,nec  -vfqitamfic  inuentus  quimi- 
ferrimurn  hominem  vel  unica  -uocula  confolaretur. 

Quid  qnodetiammiferias  meas pro  -vinbus  aucljtri  amarifiimo  felle 
mepaucrunt,  &  accturr.  mihi propinamnt?  tantum  abeftut  mifirri- 
mumfiut  conjolati? 

*At  iuficito  ■vicifiim.-vt inftar  animalium  que  efiapropofita  decepta 
Ulaqueanturaftis  omnia  tuabeneficia  exitio  cedant,&  mortemibi  m- 
Aenia.it  -vnde  httitiam  ty  iucunditatem  capcant. 

^idime  illts  omnc  raUonis  <&  intelhgenti  £.  lumen  &  neruos  omnes 

^orumfuccide,vt  recti  quicquam  nequecogitareneqne  exeqtn pofiint. 

Ejftnde  in  illos  indignationem  tttam ,  fy  tibipoenas  iuftas  MtittoS 

tOtUSy 


P    S    A    L.       LXl  X.  4f7 

ro  Et  fleui  in  ieiunio  animx  meae  :  &  hoc  verfum  cft  in  op- 
probria  mthi. 

n  Etfumpfipr©  veftefaccum  ,  fedfa&u*  fum  illis  didte- 
rium. 

n  Loquuti  funt  aduerfus  me  fedentes  in  porta  :  &  de  me 
cantillarunt  conuinantcs. 

15  Sedquodadme  attinet ,  preces  meas  fuditibi  Iehoua. 
Tempusew'/nrf/^«o^^gratuira3beneuolentia\Deus  pro  ma- 
gnitudine  Clementia;  tuae  refponde  mihi,  in  veritate  faiutis 
mex,id  efi,-vere  mefecundum  Promijfa  lua  liberans. 


14  Eiue  me  ex  luto  ne  fubmergar,fed  potius  liberer  ab  ad- 
uerfanismeis  &  agurgitibus  aquarum. 

jj  Ne  inundetme  fluftus  aquarum,&  ne  abforbeat  mevo- 
rago,&  ne  claudat  fuper  me  puteus  os  fuum. 

16  Refponde  mihiIehoua,quia  bonaeft  Clementia  tuarfe- 
cundum  multitudincm  miferationum  tuarum ,  refpice  ad 
me. 

17  Etneabfcondas  faciem  tuam  «ifcmotuo  ,  quoniam  an- 
guftiaeft  mihi:feitina,  exaudime. 

18  Accede  ad  animam  meam:libera  eam:  propter  inimicos 
meos  me  redimc. 

19  Tu  noftiopprobiium  meum,  &  confuiionem  meam,& 
ignominiam  meam:coram  itfunt  omnes  aduerfarijmei. 

10  Opprobrium  fregit  cor  meum:&  afrli&us  fum:&  expc- 
d*taui  vtcommouereturaliquis,fednemo  erat:  &  confolato- 
res,fednon  inueni. 

11  Immopropofueruntmihi  pro  cibo  fel,&in  fiti  meapo- 
taueruntme  aceto. 

zz  Sit  menia  eorumiplTspro  laqueo  :  &  illorum  profpera 
pro  reti. 

ij  Obtenebrentur  oculi  eorum  ne  quid videant :  &  lumbos 
corum  femper  fac  tremifcere. 
24  EfTunde  fupcr  eos  indignationem  ruam :  &  furor  ir# 

Dd.j, 


4iS  r  $  Ai.    uiL 

totus,ira  inflammatm  corripe.  * 

Defirue  fundttus  iUorum  palatia  ,  &  eorum  ditionem  omnempeny- 
tus  deuafia. 

Siquidem  tantum  abefi  vt  eum  fint  miferati  quem  tibi  vifum  cSl 
tam  duriter  affligere^t  etiam  eumgrauius  afftixerinigy  tamgraui- 
ter  abs  te  •vulnerato  nouas  certatimplagas  impofuerint. 

Omnem  igitur  •vicifiim  opem  tuam  ab iUu  fubtrahe,  vt  fcelerafcele- 
tibus  cumulent :  nec  tUos  vnquam  posnitentU  ffriritu  donatos  in  Gra- 
tiam  recipe. 

Et  licet  ifii  quatcnm  exfanclu  ittitpatribttt  natifunt,  mideantur  in 
album  tuorum  relati  qmbta  ver*  itita  donum  des~linafti;nomina  ta- 
mentUorum  ex  libro  tuo  expunge,neque  ipfos  mteriuftos  recenfe. 

ffxc  tgitur  illorwn  perditiflitnorum  firs  efio.Atego  nuncquidtmcd 
lamitofifiimaijandem  abs  teliberatus,o  Deus,rurfum  extoUar. 

Tunc  igitur  Nomen  tuum  cantabo,  tunc  laudes  tuas  magnijicentif- 
ftme  celcbrabo. 

Et  erit  isiud,fatfcio,  leheu&  iucunditts ,  quam  vel  maxima  hottia 
njnguln  ty  cornibtts  inftgnu. 

Omnes  autem  fimiliter  -vcxati  hoc  exemplo  meo  recreati  Utabun~ 
tur,&  ad  Deum  exemplo  meo  confugientes,vit£  refiituentur. 

EtenimSnquietJehouainopcs  exaudit,nee  eos  afpernaturquiipfiui 
taufa  -vinculu  arumnarum  confiringuniur, 

J/fgedum  igitur  tpfi  c<xli,ipfiique  adeo  terra  moles ,  maria  ipfa  ejr 
qu&cunque  aquas  perreptant,Dei  laudes  concelebrent. 

Detti  enim  Sionem  fuam  feruabit&vrbes  ludx.  attributas  extruttt 
ibique  perpetuas  fedes  fun  afiignabit. 

Stqutdem hanc  htreditatempatres  adfuos pofieros  tranfinittent,& 
feruorum  Dei.eorum  -vtdelicet  quibm  chara  efi  lpfms  Gloria,  htc  eft 
perpetua  Poffejiiofutura. 

Idcm  Pfalmus  fexagcfimus  nonus ,  monoeoloivc 
oftauus. 

i   A  H  De',ah  miferu  hiic  ferua  ia  gurgite  merfu, 

2/xLimo eto&antem ,  foedaque voragine cocni» 

Abforptumq.caput  iaftate  hinc  inde  procellis, 

3    Poftrerriafquetibiraucaiamvoce  querelas 

Fundentem,&  furfum  te,Mi  Deus,inquirente> 

Denique  vix  oculos  tolletem  in  morte  natates. 

4  Tot 


P    S    A    L.      LXI  X.  4Jp 

tu*  comprehendat  eos. 

iV  Sit  palatium  eorum  defertum :  in  tabernaeulis  eorum 
non  iit  incola. 

16  Quia  quem  tu  percuiTifti  perfecuti  funt:&  dolorem  vul 
neratorum  tuorumnumcro  auxerunt. 

*7  Adde  iniquitatem  fuper  inicjuitatcm  eorum,&  nc  in^rc 
diantur  in  Iuftitiam  tuam. 

xi  Deleantur  ex  libro  viuentium,&  cum  iuflis  ne  fcriban- 
tur. 

19  Ego  ver6  inops pauperq»idemfum  &  dolens,/e</  Salustua 
Deusextolletme. 

30  Laudabo  Nomen  Dei  cantibus :  &  eumlaudibus  efFe- 
ram. 

31  Et  placebit  hoe  Iehouar  prar  boue  &  iuuenco  cuii  profert 
cornua&  vngula^. 

31  Videbunt  arflidti,^  laetabuntur  quacrentes  Deum,  &  vi- 
uec  cor  veftrum. 

33  Quia  audit  paupercs  Iehoua :  &  vinc"tos  fuos  hon  negli* 

34  Laudent  Eum  coeli  &  terra, &  maria,&  ^uicquid  reptat 
in  eis. 

3?  Quja  Deus  feruabit  Sion  &  «dificabit  vrbes  Iuda:  &  ha- 
bicabuncillic,&  hasreditate  obtinebunt  eam. 

36  Et  pofteri  feruorum  eius  hxreditatio  iure  poflldebunt 
eam:&  <jui  diligunt  NomenEius,manebunt  in  ca. 

PSAL.   LXIX. 

Saluum  me  fac  Deus,&c. 
Carm.gen.n. 

I  Q*  AnUeparensferopem  laffo:torrentibm  vndis 

i3     ^  obruerunt  mt  malorumfiumina. 
%  Pes  nequit  in  molli  vefligiafigere  limo: 

Pronumque  inundans  vertici  fluftus  rapit, 
J  Dum  clamoyarentes  vtitfitu  aridafauces: 
SpeSando  laffa  torpuere  lumina* 

Dd.ij. 


4lO  PSAl.     LXIX. 

4  Totfiquide  capitisnequea  numerare  capilios» 
Quot  me  circunftant  hoftes  nil  tale  merentem, 
Crime  in  infontem  audaccs  cofingcre  quoduis, 
Et  quce  non  rapui,nullo  me  iure  repoftunt. 

5  Atqui,fiqua  mca  efl  amentia,fi  quid  iniquc 
Patraui,hoc  nofti,nec  te  rcs  vlla  fefellit. 

U  Ne  verb  Armipotens  patiare  labafcere  tandem 
Dedecorcs,multoque  infames  ora  pudore, 
Qui  tua  nunc  mccu  expc&ant  Promifla,tu6que 
Vnius  mecum  pendent  a  Numine  toti, 
Ipfe  abeam  prseceps  tua  fi  Mandata  fequutus. 

*7  Na  rua  probra  hex  fuf,mea  te  hcc  infamia  Igdit, 

8    Mequeidco  fratres  eadem  quosprotulitaluus 
Odere  infenfi  ,  quafi  firn  percgrinus  &  hofpes, 

*>   Numinis  ipfe  tui  ardefcam  quod  totus  amore, 
Et  mea,te  que.cunque  pctunt,opprobria  ducam 

io.ii  Ieiunusfleuifaccoqueindutusobcrrans, 


\i  Moerore'mqucanimi  vultu  teftatustat  illi, 
Ult,inqua,procercsrcru  quciscredita  fujnacft, 
Inceflere  iocis  flentem,  vinoque  madentes 
Ieiunum  fannis  rident  mordacibus  vltro. 

13  At  me,Sancl:e,iuuet,dum  mollia  tcmpora  fandi, 
Afsiduas  tibi  ferre  pnaces.Tu  me  ergo  precante 
Exaudi,certaquc  bonus  feruato  falute. 

14  Ah  prohibe,fa?uosfugiodum  territushoftes, 
Abforptus  peream  fcedi  ne  gurgite limi : 

15  Et  lub  aquasrapidis  abeam  fuperatus  ab  vndis. 

16  Audi,inqua,tua  quadoquide  Clemetia  tata  cft, 
EtnoftritibitantusAmoi:necipernerogante 

17  Auer- 


MAt.       LXIX.  4li 

4  Me vexant oditfquepremunt immanibmhoftes^ 

P  lures  inumbrant  qukm  capilli  tempora. 
Inque  dies  crefcqnt  numero:&  ceu  rapta  rependam 
Benepartaper  vim  cogor  illis  reddere. 

5  Simplicitas  tibi  nota  mea  eft,  bone  conditororbisj 

Me&que  teftisfiemperinnecentU  es* 

6  Facpateralme  bonis  nefint  mea  damnapudori^ 

Dum  te  colentes  clade  cernunt  opprimi. 

7  Te  propter  mateditta  tuli  &  ludibria  vulgi: 

Tepropter  ora  turpis  infecitpudor: 

8  Me  vitantfratresy  &  eadem  e  matre  creati 

Me  ceufceleftum  abominantur  filij. 
y  Vror^ &  ira  coquit  penitus prxcordiajeges 
Tuofque  ritus  tmpij  quum  neg/igunt. 
In  tua  qu&  iatlantprobra  &  conuicia,facr4i 
In  me  recurrunt^corque  Vulnerant  meum* 

10  Sifteo  ieiunustfi  maceropetlora  curis, 

Rident  yp  rob  nftjuep  rofequuntur  lacrymtti* 

11  Si  tegor  incultos fiiccis  fqualentibus  artu$y 

Fio  repente  fabula  &  ludibrtum: 
IlMefiikbus petit  e portd  fiatione  feneUtu : 

Et  ebriefizfum  taberna  cantio. 
,  13  Interea  curis  genitor  confeElus  acerbis 
Ad  te  recurro:iu  benignus  refftice. 
O  genitorfinefine  bonusfinefraudefiielis^ 
In  rebm  arBis  dafalutarem  manum. 
I  a.  Erigepene  luto  abforptum:  dafigeregrejfum? 
Crudelis  hofiis  me  eripe  impotentia. 

15  Neu  rapiat  torrentis  aqus:,  violentia^  neu  fne 

Mergatue  gurges,  aut  vorago  abfiorbeat. 

16  Sdncle  parens ^nuilos  cuius  clementiafines 

Nouity  vocantem  &  deftituinm  reffttce. 


411  F    S    A    L.       L  X I X. 

17  Auer  fus ,  ftringit  quem  tanta  anguftia,feruum* 

18  Appropera  potius,miferumque  tot  vndiq.feuis 
Hoflibus  obfefTum  accurres  feruatabenignus. 

15  Tu  quibusinceflarprobxts^quo  crimine,quato 
Dedecare  infontemaculent,ter  Maxime,nofti: 

20.  Ipfe  equide  fra&ufque  animu ,  totufq;  dolore 
Confe&us  ftupeo,rogit*ns  me  fiquisamicus 
Refpiciattnemo  clamantem^nemo  rogantem 
Inuentus  verbis  qui  confoletur  amicjs* 

21  At  me  illi  interea  pauerunt  ftlle  querentem, 
Vexatumque  fiti  recrearuntpe&usaceto. 

22  At  tu  alios  quicunque  fouet,potufque  cibique» 
His  facito  exitio  cedant,ccuretiatendcns 
Incautas  efca  volucres  quum  decipit  auceps. 

zjLuminibuscaptiincertafacfedevagentur, 
Et  tremuli  quocunque  ferant  veftigia  x  nutent* 

24  Tu  tu  illos  omni  colle&a  feruidus  ira 
Perfequitor,  penitufquc  effufo  euerte  furore: 

25  Proftrata?  iaceant  illis  fugientibus  vrbes, 
Prascipites  etiam  fua  linquant  tefqua  coloni. 

26  Nanq.tua?  haud  leuiter  cotufu  verbere  dexcerf, 
l&ibus  affecere  nouis, tot  tantaque  pafTum 
Sxui  fpcctantes,&  noftra  in  damna  iocati. 

27  Adiuge  illoru  fceleri  fcelus:impia  nunquam 
Illorum  in  meliusconuerti  cordaiubeto. 

28  Quin  potius vita indigni meliore, bonorum 
Sacrato  prohibe  fcripti  memorenturin  albo. 

29  Ipfe  autem  licet  exanimis  fra&ufque  dolore, 
Te  mea  certa  Salus,vita  celebrabo  recepta: 

30  Te  te,inquam,voce  &cithara  cantabo  fonora, 

31  Sacra  tibi  potiora  ferens,quam  corniger  vllus 
Si  tibi  facratas  taurus  ma&etur  ad  aras. 

ji.jj  Tm 


M    AL.      LXIZ.  4t| 

17  Nefaciemferuo  auertasy  qui  rebus  egenis 

Supf/ex.ofem  orat.fubtto  miferum  fub/eua. 

28  Mitisadesferita  hac  animayvt  fudorobruat  hoftesf 
Qtt}  ceHXe}i&um  me  enecant  conuicijs. 

1$  Tu  teftis  mihifrobri  ignominiaque fitferba; 
Tu  teflis  hoftes  quamfroteruey  illuferint. 

20  Cordolorvrebat.focius  mihi  nemo  dolmis^ 

Nemo  dolorem  qui  leuaret  anxium. 

21  Dulciafelle  mihi  tingebant  fercula  amaro: 

Pro  vino  aceti  forrigebant  focu/a. 

22  Ergo  viclum  illis  vitient  aconita  vicifjim; 

Moerorque  Uta  obnubilet  conuiuia. 

Vndefibif/acid&fromittunt  otia  facis9 

Hincfemen  illis  fullu/et  difcordidt. 

23  Caligent  octt/iy  &  nutent  vefligia.-vires  , 

24  E/umbecorfus deferant.iram  tuam 
Sic  meritos  effundefufer.-tuus  hauriat  il/os 

25  Furor.co/onis  tetla  vidua  moereant; 
Qui  deferta  habitet  tentoria  nemofuferfitf 

26  Quiaferfequuntur  dextera  afflitlos  tua. 
jifflttlos  miferofque  frocaciter  infu/tantes9 

Verbis  acerbant  vu/neta  atque  iniurijs  • 

27  Tufinefecatts  cumu/entfeccataynecvnquam 

Du/cem  aquitatis fentiant frutlum  tua* 

28  Impia  de  tabu/is  viuentum  nomina  de/e; 

Tuos  nec  inter  hos  recenfefi/ios. 

29  Me  tenuemaffiitlkmquetuaypateroptime%dextra 

Erigey/ocoquefifte  tutum  in  ayduo* 

30  Hic  ego  carminibus  rerum  fufer aftrafarentem 

Tollamy  &celebrigratias  in  coetu  agam. 

3 1  Gratius  hoc  il/i  efty  quamfi  cadat  hoftia  ad  arami 

Vitu/m  teneUusiam  conifcans  cornibus* 


4^4  r    s   A   t.      L  tf  X. 

32.  33  Tu  vcro  quemcunq;  malis  fors  afpera  vexat, 

Vt  miferos  eura?  eiTe  Deo,tandemque  folutis 
•  Libcra  cognorint  vinclisattollere  colla, 
Te  qusercnt  hilares,prsefenti  a  morte  recepti, 

34  Eia  igitur  cce!i,tellus,ipfa?  sequoris  vnda?, 
Et  quicunque  maris  populi  decurritis  vndas, 
Mecum  vna  cclebrate  Dei  fublimis  honores. 

3  5  Hic  etenim  cceli  feruabit  ab  arce  Sionis 
Maenia,Iuda?as  hic  cinget  mcenibus  vrbes, 

3^Qiiasteneant  fan<5H  cultores  numinis  olim, 
Illicmanfurianernumilloiumquenepotes. 

Pfilmm  feptuaaeJimt&iZvxTmoCy  Dauidis. 
ArgumentHrn  &  vfus. 
Continet  hic  Pfalmus  precationem  cjuam  verifimile  efl:  Dauidem  fibi 


Eiufdcm  Pfalmi  feptuagefimi 
Paraphrasis. 

ACcurre  Dens  ad  me  Uberandum,  propera  ad  cpititlandum  mihi 
lehoua. 
Inuolue  ignommia  ijhs  qni  me  ad  necem<\u.trunt :  iube  ifios  tergct 
iertere  inftmia  coopertos,juibus  mhil  cfi  optalius  cjiuun  'vt  meperdi- 
ium  tideant. 

Fac,inquam,ut  dedecuspro  mercede  referant  irrito  conatu  domum 
'/euerfi,qni  mihi  cjuafi  de  me  iam  aclum  effet,infultarunt. 

Contra,  "verb  fixts  -vt  non  ego  tantumfed  etiam  omnes  qui  tui  colen 
clijtudio  tenentur  &  in  exitum  miferiarum  mearum  intenti  funtgau 
deant  &  exultent,  &  de  me  abs  te  libtrato  tibi  folennes  ac  perpetuas 
Ttatias  agant. 

Jidfum  interea  mifer  <&  omni  ope  defittutus.Atcdera  igitur,Deut, 
'vt  mihi  opitulervs.Nam  abs  tuo  ■vnius  auxilio  pendeo,Deus  Liberatot 
meus.Iehoua  ne,cju&fo,diutius  cunclare. 

Idem  Plalmus  feptuagefimus  monoCoIos,vt  fecundus . 

1      A    Dfcrpromptusopem,Dcusroganti, 

Succurrc 


V    S    A    L.       LXt  4lf 

32  Asficient  mites^& pettoYe gau-dia  voluent, 

Deum  colentum  U»a  cordagefiient. 

33  Audtt  enim  Dominus  tenues^nec defpicit <zgro$ 

Ob  nomeneius  vinculis  coeYcitos. 
34.  Vnum  igituY  tellus  colat  hunc%  &pontus-)&  &therf 

Et  qmcquid  ather,terra>pontus  continet. 
35  Qmfacitmcolumempulcramflorere  Sionem> 

Vrbefque  luda  moenibui  cingit  nouis\ 
Adetiturque  fuis  rura  ante  inculta  colonis*, 

Tenenda  btandis  qu<z  relinquant  liberi-s. 
3(5  Qudplactda  tcneat  feries inpace  nepotum^ 

Quicunque  Dcmini  nornen  &  numen  colunt. 


/amiliarem  in  exilio  haf>uiffe,  &  Tcclefix  poftea  qiiafi  formuhra 
quondianam  pnefcnpfiffe,quum  Ccclefix ,  aut  c ertc  plenfque  ipfius  ci~ 
Uioujjhofles  nunquam  defint  quales  hic  defcnbuntur- 

Eiufdcm  Pfalmifrptuagcfimi 
Interpretatio- 
1  "T^VEus  accurre  aci  liberandum  mc  :  Iehoua  ad  auxilium 
_  JL/meum  fefti&a. 

2.  Pudeflant  &  confundantur,qui  qua^runt  vitam  meam:re- 
troagantur  &  ignominia  afficiantur,  qui  delectanturmalo 
meo. 

3  Retrouertantur  pro  mercede  confufionisfua*,cmi  dicunt., 
lixah,hazah. 

4  Gaudeam  &  laitentur  in  te  omnes  qui  quserunt  te:  &  di- 
Cant  femper,magnificetui  Deus,diligentesSalutem  tuam. 

) 

5  Egover6y«??>  opprefTus  &  egenus :  Deus  accurreadme 
Auxiliu  meum,&  Liberator  meus  es  Tu:  Iehoua  ne  difSeras, 

PSAL.    LXX. 

Dcus  in  adiutorium  meum,cVc. 

Carm.gcn.x  vn. 
Deus*p  Ydfens  ades,  &  periclis 
Meprsifentibus  eripe* 


o 


Succurre  appro  perans  periclitanti: 

2  Fac  iftos  pudor  obruat  nocentes, 
Quaerunt  perdere  quptquot  innocentem: 
Infamefque  procul  femel  repelle, 
Dura  tot  mihi  damna  machinatos. 

3  Facignominia?  notam  reportent, 
Qui  me  jgnominia  volunt  notatum, 
Truci  pe&ore  profequi  alTueti, 
Mordaci  gemitusmeoscachinno. 

4  Atquipe&oretepiorequirunt, 
Tc  colant  hilares  &  vfque  &  vfque: 
Et  quicunque  tuaabsSalute  pendent, 
IHis  perpetuas  tibi  canendas, 
Deu$,fuppedita,Supreme,Iaudes. 

5  Adfum  pauper  ego  miferque  prorfus, 
Seruato  approperans  Deus  rogantcm, 
Vnus  tu  mihi  nanque  Liberator. 
VnusPrafidium  pcriclitanti, 

£heu  ne,rogo,ne  Deus  morare, 
PfalmmfcptuagefimHiprimHSyivKTtKkiDauidU» 
ArgHmentnm  &  vfns. 

Pfalmus  iftc  *t*7ny&i<poc  apud  Hebraeos ,  rideeur  tamen  otnniio  ad 
Dauide  referendus,&  tum  ab  eo  fcriprus  quum  Achitophelis  prxfertirn 
proditione  am  fenex  a  filio  que  vnice  diligebat,tam  fubitd  tantaque  cii 
rabie  eflct  de  folio  dcturbatus,&  trans  Iordane  vfque  pulfus.PIenus  au 
tc  eftgrauifdmu  iultiftimifq;  querelis,u*roulq>  prarbeteximi*  co  QC^ 

Eiufdem  Pfalmifeptuagefimiprimi 

Paraphhajis. 

AD  te  vnum  perfugio  Iehoua.  Tu  verb  facito  neperpetua  igno- 
minia  obruar. 
Eripe  mepotius  huic  qmque  calamitati.prout  te  iufium  &promiflor 
trnn  memoremfum  expcrtH*t&  m*  exauditum  libera. 

Efio  mihinunc  quoque  ^rcii  munitipint*  loco  in  quamfempcr  per  ■ 
ftgiam.Quum  enim  in  tuam  tutelam  me  iam  olim  recepern,vade  tan 
dem  Ptajtdium  potius  petiero* 
Jtaque,m»  Dcuhfacitonc  inifiim  improbifiimi  &  caUidifimi.tjn- 

t>i(jue 


P    S   A   L.      I  XXX.  4*7 

O  Dem  duros  propera  lahores 
Confefti?n,auxilio  vt  lcues. 
2  Qui  meam  qu&runt  animamy erubefcantit 
Fotdam  ignominiamferant: 
Etfuga  turpi  doleant  malignis 
Qm  me  conftlijspetunt. 
$   Terga  dentyfufos  pudor  vt  peruraty 
Qui  rident  gemitns  meos. 

4  Teque  chmenti  &  placidofruantur 
Qu^gaudent  placitis  tuis. 
QuifalHtisjpem  pfuere  in  vno, 

7>  certampenitus  Deo-% 
Gaudeantyfemperque  canant .perennis  ' 
Maies~tasy&  honorDeo. 

5  Sunt  meA  vires  &  opes  puplld  : 

SediHmeDeusadiuua. 
Tu  me&  vires^meafpesyopefque: 
Feftinusferofem  mihi. 

^^Mtentxx  inui&squc  fidei  «emplurn.  Et  quum  non  atia  Ct  plorut» 
feruoru  Derconditio^prodeft  hunc  Pfalmfi  faepe  meditari,tu  nc  hbipoft 
varios  labores  exantlatos  quietam  fene&i  temere  pollJceantur,  tumnc 
vbi  non  modo  ab  exteris,  fed  e*iam  ab  iis  ipfis  q uos  in  finu  fuo  foucrinc 
fimiliter  vcxabuntu  r,animuro  defpondeant:fed  Dauidis  8c  aliorum  Pro~ 
phctarum  acctiam  Apoftoloru,  ade6que  plurimorum  fidclium  Epifco- 
porum  ezemplo,pergant  currere  donec  cor on3m  apprehendanc 

Eiuf4em  Pfalmi  feptuagefimi  primi 

Intuphitatio. 
I     A  Dtc  Iehoua confugio:ne  pudefiam in arternum. 

2  Secunclum  Iuftitiam  tuam  eripe  &  libera  me:  indina  ad 
me  aurem  tuams&  ferua me. 

3  Sismihi  Rupes  firma,in  quam  me  femper  recipiam.-man- 
dacum  dedifti  de  me  feruando,certe  Rupes  mea  JcRefugiura 
meum  e  j  tu. 

4  Dcui sai,  iibcra  mc  cx  manu  impro  bi,  a  manu  Vcrfuti  8c 


t aqtte  cum  rabie  in  me  irmentti  hoftis  manus  incidam. 

Nam  abs  te  <vno  totuspendeo:  in  te  ■vnum,inquam,DQmine  Iehoti4, 
fpemomncm  meam  aprimapueritia  collocaui. 

Tu.  16  es  uicifiim  qui  me  in  tpfo  matrus  njtero  adhuc  conclufumfouifti: 
qtumecjuafi  Obftetrix  ex  matrpsvifceribus  eduxifti,quod  beneficium 
tuum  femper pr&dicaui  <&  pr&dicabo. 

Itacjut  toties  experta  bemgnitate  tuafretus,quanuiiplerique  me  nuc 
ex  ipfis  pr&fertim  magnatibus  quafi  portentum  quoddam  abominen- 
tur,in  te  tamtn  refpicio^certifiimoquetuo  robore  innitor. 

Et  certe  fnturum  non  ambigo,  quin  rurfum  tu£  celebrand&  laudis  ac 
glori£  quotidie prxdicand^  occafionem  mihifuggeras. 

iSfgedum  igitnr  qttime  uegeturn  &  £tateftorenUm  protexisli,  m 
me  nunc  •vetuium  deferc,fedpotius  qub  magts  c£ter£  vires  deficiunt, 
tn  mihi  tantopromptius  opitulare. 

Nam  de  me  quidups  hoftes  diftitant ,  &  qui  njit£  me£  infidiantur, 
njna  conuenerunt. 

Jmmo  etianf 'quafi  tu  ipfe  meperderedecreuer'n,&  autore  te  inper- 
nictem  mearn  ipfi  confbirarint ,  Deus ,  inquiunt  iftifefe  mutuo  cohor-  ' 
tantes,iftum  defemit :  itaque  Ulum ftgientem perfequimini ,  fy  omni 
ope  deftitutum  arripite. 

t_Sfttu,Deus,adefto  mihi  Proximus:  Deus,inquam,atcurre  njtau- 
xilium  laboranti  fera*. 

Neque  me  dutttaxat  ab  eorum  rabie  tutumj>r&fta  ,fed  fac  etiam  vt 
ifti  mei  ca.pitaies  hoTles  cumignominia  ad  intemecioncm  ddeantur: 
&  probru  omnique  infimi£  genere  obruantur  quime  perditu  njolunt. 

Ego profecTo  quicquid  ifti  moliantur  nihil  moratus,  inte  fyerare,  ty 
magtt  ac  m.tgus  collaudarc  te  non  defift.-tm. 

Os,inquatn,tftud  rneum  te  iuftnrn  acfidei  memorem  pr£dicabit,ne- 
que  me  abs  te  millies  liberatum  &  innumerabilibus  beneficus  affe- 
tlum  reUccbo. 

Quinetiaminte)'ert,quantumuis  &  £tate  confiflus  fy  omnibus  alijs 
auxiltjs  nunc  quidem  deftitutusper?am  t.trnen fortiter tuu njntns  im- 
menfis  Ulis  uirtbus  fretus,Domine  Jehoua,&  Sola  tu£  Iuftiti^  cogi- 
tatione  me  ipfum  confirmabo. 

Sic  enim  tu  metDeus,aprimapueritia  ad  hanc  -vfque  £tatemfacere* 
&  admiranda  tuafacla  qu£  fumipfemet  expcrttis  pr^dicare  docuifti. 

Itaque  ne  me  nunc  qui  tuo  beneficio  ad  hanc  njfjuefenecrute  &  ca- 
mtiemperueni,  deferito,ite  fortelaudes  UU  quibus  &tati  •ventur^,  & 
cnnthsfuturis  pofteris  teftari  robur  tuum  decreui,mea  calamitate  aut 
etiam  morte  abrumpantur. 

Enimuero,Deus  qnum  mecum  expendo  qttam  viam  gr  fationem  fn 

prxftania 


P    S    A    L.       LXXL  4^9 

exacerbatr, 

5  Natu  Expe&atiomeaes:i«Domiiie  Ichoua  Fiduciamca 
es  ipuentiamea. 

6  Super  te  fuftetarus  fum  ab  vtero:ivifceribus  matris  mea; 
tu  Extraclor  mcusun  te  laus  mea  iemper. 

7  Quaii  portentum  fum  multkfea  magnis :  tu  vcto  es  Fidu- 
cia  mcajirma, 

8  Replebitur  osmcum  Laude  tua:quotidieGloriatua. 

5»  Non  abiicias  me  tempore fenecl:utis:quum deficiet  virtus 
mea,nedeferasme. 

ro  Quia  loquuti  funt  inimici  mei  de  me :  &  qui  obferuam? 
vitammeam,confukarunt  fimul. 

11  Et  dicunt,  Deus  reliquit  eurn  :  perfequimini  &  comprtv- 
hendite  eum,quia  non  eft  qui  eum  eripiat. 


11  Deus,nelonge  abiisame :  Deus  mi  ,adauxilium  mtum 
fcftina. 

13  Pudefiant  &  confumantur  aduerfarij  vitse  meas:operian- 
tur  probro  &  pudore,qui  procurant  mihi  malum. 

14  Namegofemper  fperabo:  &  adiiciam  fuper  omnem  laii 
dem  tuam. 

15  Osmeum  narrabitluftitiam  tuam,quotidieSalute  tuam: 
quia  non  cognoui  eius  numerum. 

\6  Incedam  fretus  fortitudinibus  Domini  Iehoua? :  memor 
ero  Iuftitias  tux  Solius. 


17  Deus  docuifti  me  a  pueritia  mea,&  hucufque:annuntiaui 
mirabiliatua. 

18  Itaque  etiam  vfque  ad  fenectutem  &  canitiem ,  De&s  ne 
deferas  me,donec  annunciem  brachmm,  idejl,  rcbnr  tuuiii  a> 
tatibusr^r  cunc"ris  venientibusfonitudiuem  tu-m, 

19  Iuftitia  tua  Deus  ejt  rfqttc  ad  funjmunj  ,'cjuiafeciftiiiia' 


43©  *  s  A  i.     ix  xi. 

prxfiandabenignitate  tuafequartt ,  fatert  me  neceffe  eTi  altiota  effc 
tua  confilia  quam  -vt  eo  pofiit  quifquampertingere:  &  quicquid  agit 
fummam  tuam  exceUentiamtefiari.Denique,Dem,quufimilu  tibi* 

Itaquetu  meperafperrimas  (jy  pltirimtu  arumnas  ac  totidem  mor- 
tes  circunduxifii ,  nempe  *vt  quumme  rurfum  in  vitam  reslitues ,  & 
•veluti  ex  intimis  terrafpecubm  edufhtm  extolles ,  eofit  iUufhiuspo- 
tentia  tua  exemplum. 

Nec  enim  dubito  quin  gloriam  illam  meam  priorem ,  qua  me  nune 
»JH fpoliarunt ,  non  modo  mihi  reftituae  ,fedetiamamplificestfSf  me 
rurfum  ad  me  conuerfus  confolerts. 

Jtaque  te  %>icif?ttn  &  voce  &  fidibus  laudabo,tudmque  veritatem, 
mi  Deus,te  inquam  Sanclum  ifraelu  Numen,carminibus  celebrabo. 

Nec  ore  duntaxat,vt  hypocritafolent ,  tibipfallam  ifed  ab  intim» 
yfque  metu  recejju profecltt  laudibus  Redemptorete  mevi  tefiificabor. 

Ifiis  denique  meu  capitaltbus  hoflibus  probro  &  igtiaminia  obrutUy 
quotidie  tuam & intuts conferuandis  fy infceleratiiiuTh  fupplicio 
afficiendis  lufiitiam  perfonabo. 

Idem  Pfalmus  feptuagefinaus  pnmus ,  dicolos  diftrophos, 
vt  decimus  quarrus. 
iT^  Ido  tibi,ne  quefo,De%patere  vt  mihi  quifqua 
JT      y£ternum  inurat  tjedecus. 

2  Imrno  iuftus  ades  Dcus,&  feruato rogantem, 

luftifqueprecibusannue. 

3  Tu  fecura  mihi  Ar*  efto,tumfque  receptus, 

PromiiTa  ceutua  poftulant, 
Nam  mea  tu  Rupes  vnus,tutufque  receptus, 
Aduerfus  omnium  minas, 

4  San&e  veta  ne  me  fceleratus  &  impius  hoftis 

TotifqueTiribus  ruens, 
Piftoris  malTam  fupraqueinfraque  fuba&am 
Verfantis  inftar  opprimat. 

5  In  te  vnum  fiquidem  reipexi,me  puer  olim 

Tibi  tenellus  dedidi. 

6  Tu  me  conceptum  fouifti  matris  in  aluo: 

Inde  tua  me  eduxit  manus. 
Nec  mihitnateries  te  deinceps  vfque  canendi 

Vnquam, 


?  s  a  t:    xxx*.  4jc 

£nific&:DeUC,quis  Hroiiis  lihii 

%o  Nam  videreme  fecifti  calamitatcs  magna?  &  malas:  fe<£ 
surfus  viuificabis  me:&  ex  abyifis  terrat  rurfus  extoUes  rac, 


zt  Multiplicabis  magnitudinem  meam ;  8c  rurfus  confola* 
beris  me. 

it  Etiam  ego  cclebrabo  tc  in  inrtrumento  nabiij,  gr  vcri- 
tatem  tuam,Deus  mi:pfallam  tibi  cititara,Sanclc  Ifrae/. 

ij  Exultabunt  iabia  mea  dum  pfaiJam  tibi :  &  anima  mea 
«juam  redemifti. 

14  Etiamiineuameaquotidie  annuciabit  Iuftitiam  tuam: 
quia  pudefa&i  ruerint,cjuia  ignommia  afTecli  fuennr,qui  pro 
curant  mihi  malum. 

p    s    A    L.      LXZX. 

In  te  Domine  fperauiynon,&c. 
Carra.gen.xv* 
I  "XNtefa(utisfpempofuime^ 

JlFhc  meperennisnepudorobruau 
z  Audi  vocantem  lenis^& eripe 

Hoftis cruenti  meviolentU. 
j,  4     Vit&que  cuftos  0*  columen  me£9 
Turrifque  rebuifemperin  afferis, 
Nuncturris  efto  &perfugium  mihi9 
Etftuientumfubtrahe  dextera» 

A  vifce/efttfubtrahedexter* 
Pcndentem  ab  vnofubfidio  tuo: 


5  Et  qui  iuuenu  tutor  eras  me£9 
Orbamfenetlam  viribus  affcrc* 

6  Th  me  tuendum  matris  ab  vberc 
Duxti:pependit  matris  ab  vberc 
Spa  noftra  it  te^matcries  wi* 


433.  P    S    A    1.       LXJI. 

Vnquam,Deusmihi,defuit. 
7  At  nunc  prodigi j  me  quilibct inftar  abhorret, 
Tibi  manentem  crcdulum. 


8  Tu  ver6  facito  noua  me  bencfa&a  canentem* 

Vt  femper  omnes  audiant. 

9  Ah  ne  me  crTcetum,  longaquc  xtate  trahentem 

Infirma  membra,dcfere. 
io  Nam  coeunt  hoftcs,&  fecum  multa  loquuti, 

Vclut  fieifi  iam  pcrditus, 
U  Ite,aiu'  ,opo  nudatu  hunc  coprehedite,  prorfus 

Quem  Numen  ipfum  ncgligit. 

iz  Attupi6ptusadcsDeus,ah,Deus,oro,  precati 
Succurre  tu  mihi  celcr. 

13  Et  facito  infames  pcreat  probro  atque  pudorc, 
Hoc  quiinnoccnspetunt  caput. 


14  Auxilij  tum  certus  ego,pro  muneretanto 

Cumulabo  laudcs  laudibus. 

15  Et  tua  donacanam,qiiorum  fubduccrefumma 

Inrlrmus  hic  animus  nequit. 

16  Te  fidum  memorabo  mihi,tanta?quc  falutis 

Cauffamfatcborvnicam. 
Nanque  tuo  vnius  Deus  ambulo  robore  fretus, 
Tuaquefubfifto  fidc. 

17  Tu  tuamevatem  dicxuriirningcntiafacla 

Puerum  crudiuifti  tibi. 

18  Ne  me  igitur  canu  Deus  cffcetumq.  relinque, 

Seris  prius  quam  pofterii 

Fa&a 


P    S    A    L.      L  x  x  r. 

Vna  eftperennis  laus  tua  cantibus. 

7  Ceu  continenterprodigium  malis 
Natumferendis-yndeor  impijs. 
Sed  me  malorumflttclibus  obrutum 
Spes  vnafulcit  pr&fidij  tui. 

8  Me  lux  vidcbitjne  tenebr<&  tuas 

9  Laudes  canentem.-iamfeniograuem) 
FraBifque  laffo  corpore  viribwy 

Ne  me  impiorum  trade  libidini. 
io      Et  clamfufurmntt  &  caput  in  meum 
Occulta  tendunt  retiaperfcelus. 

11  Et  dumfceleftum  propofitum  premunt^ 
Aiunt^  Ope  illum  deftituit  Dem: 

Inftatefratto<>prendite>perdite 

12  Nudumfalutis  vindice .Tu Deus 
Ne  linquefretumprdifidio  tuo: 
Prtzfenfquefzuis  hojlibus  eripe» 

13  Pudore  vultus  inficiat  rubor 
Hofti  doloJo->fraude  nefaria 

Qui  me  aucupatur.-moereat  irrita 
Conata^vanum  lugeat  etcitum. 
14,15,16  Liberpericlts^carminete  nouo 
Pangam  tenacempollicitiy  &  tuis 
Promptum  iuuandts  &  numeris  meis 
Aptabo  landes  innumeras  tuas. 

Canampotentem  te  dareproffera 
Euenta>  belli  quumfrjmuitkimor: 
Canampdelem  reddere  fced,erum 
Fromiffa  largo  nonfinefoenore. 

1 7  Abuftjue  p  rimoflo  repueritidt 
Laudum  tuarum  tu  mihicarmim 

18  Semperpuiftiine fenio  grauem 
Canumqtte  nunc  mefpes  mea  defere. 


433 


&.L 


434  f  s  A  l    lxxh. 

Fa&a  tux  rcferam  vi&ricis  fortia  dextra£ 
Tuiquc  ro(>ur  Numinis, 

19  Vah  tua  certa  fidcs  ttfaque  illa  ingentia  fada 

Quoufque  confurgunt  Deus? 
Ecquis  orit  fcfe  qui  tc  tecum  conferat?ecquis 
Se  iaclicetparem  tibi? 

20  Tu  per  mille  cruces,per  mortes  mille  beatse 

Deducisin  vitse  iinus: 
Tu  ternpeilatum  fanio  me  gurgite  mergis, 
Vt  indetollaraltius. 

2 1  Tanto  i  gitur  tandem  cuadam  fublimior  olim> 

Meque  recreabis  fortius, 

22  Et  tanto  celcbrabo  tuasardentius  olirn 

Laudcs;Dcus  mijnabliis, 
Te  cithara  tanto  cantabo  ardcntius,inquamj 
Sandclfraeliso  Dcus. 

23  Te  nabliis  vox  iun&a  canet,  coniun&aque  voci 

H#c  grata  animula  fuccinet. 
24Hjec  mca  tc  fidei  memorabit  lingua  tcnacem, 
No&es  diefquc  prsedicans, 
Dcdccoreinfamiquod  ficajfecerishoftes 
Mcam  cxcubantcs  in  necfm. 


FfalmujfeptuagefimtufecundiiSyMcLKliKOf;* 
yjt)  t&oMTtitosiDauidif» 

Argume»ttim&  vftts, 

Pfalmirm  hunc  edidit  proculdubio  non  Solomon  ipfovt  putarunt  ali- 
^ui,  fedpocius  Dauid  quem  veluti  omnium  pretiofiffimum  nAtuMhtot 
Solomoni  nlio  recens  vttdr,o  regi  relinqueret.  Contjnet  enim  quaecun- 
que  ad  ven  re^is  officium  fpcccjnt,  tum  vt  fancfce  tum  etiam  vcfcone- 
fte  regat  quosei  ftex  ille  regnm  regendoscomnnfenr.  Oftendic  autem 
ad  e&m  rem  opu-  elfe  impritms  fepientia  diuihittis  data,ficut  eriam  eiuf- 
modi  reges  eximium  (unt  Dei  Jonum.quales  pauciffimi  in ipfa  qtjoque 
Dauidis  familia  numerantur.  Adiicu  breuem  quidem,  fed  tamen  ,  fi  res 
ipfas  fpe&es,  Iuculentam  eorum  beneficK>rumreceir(Ionem,quaj  popu- 


t   S    A    L.  •  ixxir,"  4tf 

Bonec  nepotumficcu/a  nouerint 
JMe  vate,quanto  robore^quafidc 
£9  M*  liberaris)iuftiti&  tu& 

Conuexa  mundigloria  tranfuolat. 
Rerum  creator>quisJimilis  tuif 

20  Qui  me  malorum  gurgite  merferas* 
Aiitifque  vita  rurfus  amabiliy 
TraUo  e profundo  gurgite7das  frui* 

21  Opefque  honorefque  accumulas  bonm^ 
Ira  remiffa:  &pellora  turbida 

it)il  SoUris.ergo  tecitharacanam 

Nabloque-t  certa  confficuum  fideL 
OfinEie^oflr&gentisabvittmQ 

Protettorortu,  vdx  mea  tecanet; 

Teffiritus^te  vita  laboribiu 
.    Exempta  durisjaudibm  efferet, 
24      Lhx  nulUfolem  proferet  aureum% 

Qu*,pradicantemiuflitiam  tuam, 

JVon  audiet  me,  rex  bone,qui  meis 

Rubore  vultum  offuderis  hcftibm» 


N2*^Vis  tales  magiftratus  fortjtis  obueniunt,vt  tantum  bonum  agnof- 
cant,&  norint  ftfe  fuam  ipforum  caufam  agere,quum  pro  fuis  magiftrar 
tibusprecantur.quo  etiamargumento  vtitur  Paulus  i.Timoth.22  De- 
nique  quoniam  terrenum  iftud  regnum  Dauidis  eratilliuscoeleftis  ac 
fempitemi  typus,  aeterno  illi  vero  Filio  Dauidis  Ic-fu  Chnfto  promiffi, 
interprete  ipfo  Angelo  GabrieleLuc.1.32.  $}•  fic  amplitudinem  regni 
Solomonis  &  fiorentiffimum  cius  ftatum  defcnbitjvt  prophetico  fp:u- 
tu  aiternitatem  euribuens ,  i  SoIomoneadChriftum,  rd  eft  a  figura  s<\ 
Rem  ipfam  afturgaf.  quomodo  etiam  coocepta  fuit  a  Deo  ipfo  promif- 
fio  Dauidi  de  Salomone  fimulac  Chrifto  fa#a,quafl  vnapene"  effent  c£ 
eademj)erfona.2.Sam.7,ij,i4.&^.Par5l.z?.ao. 

Ee.ij, 


43<*  P    S    A    L.       IXXIL 

Eiufdem  Pfalmi  feptuagefimi  fecundl 

PA  RAPHK.ASIS. 

DEus  citra  cuius fapientiam  nulla  confifiunt  imperia  ,  ty  qui  re* 
gnum  ifiudpeculiari  ratione  in  Dauidisfamilta  inTtituifii,doce 
uerx  fancl&^gubernationvi  lura  Regem  a  te  ipfo  confiitutum:  Daui- 
disjnquamfui  Filium  quemtibi  tutefelegifii  doce  iufiitix  normam. 

Vtpopulnm  nm  tam  illius  quam  tuum  iufie  regat,  ac  prtefertim  ino" 
pes  aduerfiv potentiorum  iniurias  tueatur. 

Etfic pafiim per  ipfos  rnontes  &  colles  difyerfi  populi  fub  inHa  gu- 
hernaHone  fecurijmmbuA  pacus  bonis  redundent. 

Tribuas  hoc  illi  vt  ab  onmi  tyrannide prorfu*  alienus  certufit  ino- 
pibui  Perfugium,oppreffa6  egefiate  familia*  fnbleuet ,  calumniatores 
acerrimis  pcenis  cosrceat, 

Sic fttutum  es~i  quoque,  Dem  ,  ut  te  <_sfutore  conftituto  regnifiatti 
cuncli,  ficttt par  esi,tc  agnofcant&  reuereantur  ,  nequeid  ad  breue 
dliquod  tcmporisfyatium  ,  fei  prius  defituru  Luna  <&  Sole  quam  co~ 
U  depnas. 

Tu  uero  uicifiim  omnia  bona,  udut  imher  in  detonfa  prata  decides 
ecelitus  inpopulumtutm  effundes,haudfecus  quam  terras  pluuus  tem 
ptfiiun  irrigare  confuewfii. 

lpfo  regnante  florebwt  iufii&  taerit perpetuapax  maxima,quam. 
fixus  efifydemm  curfus. 

Rex  antem  ipfe  a  mari  vno  ad  alterum  &  ab  Ettphrate  ad  ultimas 
ufque  tercu  dominabitur. 

Defertarnm  regionum  incoU  iugum  eiusfubibunt  acl  ipfiuspedes  ab- 
iecli,&  cc+am  < o  ipfius  hofiesprojhati  terram  ipfam  Ungent. 

CiUcum  <&  iufulanorumreges  illi  offerent  munera,AEthiopesquo~ 
que  &  yirabes  dona  m  ipfum  conferent. 

Omnes  deniquereges  eum  adorahunt,omnes  gentes  eiferuient. 

Ipfius  enim  Juftitia  toto  terrarum  orbe  celcbrabitur  njt  quipaupe- 
rurn  clamorem  audiat,&r  impes  a  cateris  deftitutos  tutetur: 

Egenos  mjfreatur,<&  de  uita pcriclitantesrecreet: 

Tenues  >iduerf,4s potentiorum  iniuriam protegat,nec  uim  eis  illatam 
inultam  ejfe patiatur. 

Deus  autem  iUum  uicijsim  incolumem  feruabit:  ex  intima  ufque 
^irabia  aurum  illi  ajferctur :  omnespro  ipfius  uita  ty  incolumttate 
p-eces  cmcipient.ty  quotidie  profpera  ipfi  omniaoptabunt. 

Plenis  tunc  uothpafsim  triticum  impfis  quoque  montium  uerticibu:i 
nteteturfegetibus  arbores  Libani  &quantibus:fy  ciuium  ent  in  -vrbi- 

bm. 


f    S    A    L.       tXXII.  43; 

Eiufdem  Pfalmi  feptuagefimi  fecundi 

Interpretatio. 
J  T"*\Eusiudiciatuaregi  da:  &  Iuftitiam  tuamFiIio  rc- 


a,  IudicctpopulumtuuminIuftitia,&  paupercs  tuosiniu- 
dicio. 

3  Proferent  montcspacem  populo:&  collesjn  iuftitia. 

4  Iudicabit  piuperes  oppreiTos populi :  falutem  afFcret  fa- 
milise  egenorum>&  conteret  calumniatores. 

5  Timebuntte  cum  Soie:&  coram  Luna  gcneratio  genera- 
tionum. 


6  Defcendet  ficut  Pluuia  fuper  pratum  detonfum ,  &  ficut 
imbres  quifnnt  irrigatio  terrar. 

7  Florebit  in  diebuseius  iuftus :  &  erit  mulritudo  pacis  do- 
nec  noniitluna 

8  Et  dommabitur  a  mari  vfque  ad  mare:  &  aflumine  vfque 
adtermino~tcrr£. 

9  Coram  ipfo  curuabunt  fe  incola»  deferti ,  &inimici  eius 
puluerem  Iingent. 

10  Reges  TharrTs  &  infularum  munu<:  afFeret:Reges  Sclie- 
ba  &  Saba  donum  adducent. 

11  Et  profternentfs  corameo  omnes  R"ges:omnes£enteS 
ieruient  ei: 

ii  Quia  eripiet  pauperes  clamantcs :  &  oppreffos  quibus 
noneit  acrmtor.    T 

13  Mferebitur  egen;  &  inopis:&  virarri  egcnoruferuabit. 

14  A  fraude  &  violentia  r  c3  met  vara  edrum  :  &  pretio- 
fus  ent  fanguis  eorurn  in  bcuJi<  eiu?. 

15  Et  ipfe  viue: .  &  dab  t  >rei  de  auro  Saba ,  &  orabu-nt  pro 
eo  femperiqiiotklifc  benediccnt. 

16  Eruntmanipuli  frumenti  in  terra  ,  irt  capi<!e  montium, 
commoueDJtur  iicutLibanifiucluseius:  oceBorebaat  e  ci- 

Ee.iij. 


438  V    S    A    L.        L  XXII.' 

bus  tanta  multitudoy  vtpene  videripofiint  ex  terra  ipfa  wetutipUn* 
tx  exoriri. 

Itaqueperpetua  ipfnp  Solico&uafuturaefteius  memoria:  eritque 
Rex  ifte  gentibus  omnibus  >  beatumillum  pr&dicantibus  Summumo- 
mms  felicitatis  Exemplar. 

^ttibijehoua  ccelitum  Princeps  ,  omnium  rerum  mirificarum  att~ 
tori  lans  fumma  tribuatur. 

Perpetuo  glorix  tuxfama  celebretur,&  terram  omnem  repleat.Itii? 
ita,inquam,erit. 

f-Ih  defmunt  preces  Dduidisfilij  ifai. 

IclemPfnlmus  feptuagefimus  fccundus,monocolos, 
vt  o&auus. 


T 


V  regnaturum  Regem  tua  iura  doceto, 
Et  rcgis  Sobolem  prseceptis  inllrue  re<5tis 


2   San&e  Dcns  populos  iufta  vt  ratione  gubernet 
Idem  iuftorum  vindcx>vltorque malorum. 

5    Compofuisiufteregnituncrebus,abundans 
Pax  hominum  nutrix  montcs  collefque  beabit, 

4  Afllrct  hic  (iquidc  opprcflbs,fradifq;  fuperbis, 
Succurrct  miferis,&  opis  fcruabit  egcntes. 


Hinc  pictatis  amor  cu&oru  in  pe&ore furgefe 
Teque  vcrebuntur  patres,  patrumque  nepotes 
Exemplo,donecSolisLuna?quecorufcis 
Splendebit  totus  collucens  ignibus  aether, 
Ergo  qualis  adeft  coelo  demiifus  ab  ajto, 
Optatufque  diu  terris  iitientibus  imber, 

Detonfos 


P    S    A    L.      IXXll.  4J> 

intate  tanquam  herba  terra?. 

17  Erit  Nomen  eius  in  feculum  ,  coram  fole  propagabitur; 
Nomcn  eius:&  omnes  benedicentfe  in  eo:omues  gentes  bea- 
tum  praMicabuht  eum. 

18  Benedi&us  khoua  Deus5Deus  mquarn  Ifrael,  faciens  mi- 
tabiliaiblur. 

19  Et  benedictum  fit  Nomen  gloriae  eius  in  feculum  :  &  re- 
pleatur  omnis  terra,Amen  &  Ameni 

20  Finiunt  preces  Dauid  filij  Ifai, 

P  S  A  L.    LXXII. 

Deus  iudicium  tuum  rcgi, &c; 
Carm.gen.v. 

1  T^  A  tu<t  regi  Dem aquitatis 
JLJ  Ius  ad  exemplum  dare^filtoque 
Regis^vt  legumpatrt&adfalutem 

FleUat  habenas.  : 

2  Vt  regat  iuftispopulum  inftitutis; 
Paupemm  queftusfacili  tuorum 
Aure  coonofcatydirimatque  lites 

Legibus  aquis  • 
2    Pace  Utentur  iuga  montiumqus 
Horridifaltus.-genitrix  quietis 
JEquitas  colles  ametyaf^erofque 
Ruris  aiumnos* 
4.  lusfuumdetpauperibm^potentuni 
Curet  vt  ne  vitenuespremantur? 
Deftruat  quifquis  miferos  doloftk 
Litibus  vrget, 
$    Vtreformidetvenientisttui 
Gens  tuum  nomen^fuafil  diti 
Donec  eftundetffua  luna  donec 
Lumina  nofti. 
6  Aequitas  &  ius  veniens  olymp6 
Recreet  terras,  velmifub  &ftt^ 

Ee.iiij. 


44°  PSAL.      LXXII. 

Dctonfos  pratis  rurfum  qui  reddat  honoresi 
Talis  erit  populis  cceli  Rex  mifTus  ab  arce. 

7  Florcbunt  ifto  tuti fub  Principe iufti, 
Pax  iterum  miferos  mortaJes  aJma  rcuifet, 
Pax  non  difccfTura  prius,quam  definat  atras 
Menftrua  pcr  nocxis  tencbras  decurrere  Luna: 

8  Limes  erit  rcgni  Occanus  difFufus  vtrinque, 
Et  procul  Eupliratis  quicquid  poft  littora  ma- 

Tcrrarumlate  fpacium  comple&ituringcns. 

9  Efferus  ipfius  defcrti  hunc  incola  Rcgem 
Curuus  adorabit  trepidans:hoftefque,feroci 
Pe&ore  depofito,Regis  veftigia  Jambent. 

10  Vltro  dona  ferent  Cilices ,  medioque  natantes 
Quj  pelago  exercentterras,quitorridalonge 
Arua  tencnt,&  facra  legunt  qui  thura  Sabsei. 

ii  Hunc  cun&i  Regem  reges,hunc  dcniquc gentes 
Agnofcent  cun&e  Dominum.Rex  ipfe  vkiffim 


12  Clamantes  miferos^affli&orumque  querelas 

13  Audiet  adiutor  promptus,duraqucleuabit 
Sorte  laborantes,&  quos  mala  vexat  cgeftas, 

i^Fraudepremiquenquaimpaties^&faguiniside 
EfFufi  temere  haud  vnquam  exorabilis  vltor. 

15  Sic  viuet  longum  felix,populique  frequcntes 
Affiduisilli  votisbona  cun&a  precati, 

Lefo 


T>    S   A  I.       L  XX  I  I.  4ft 

Imber,&  rores,p/uui/beatos 
Rum  honores, 

7  Floreaty  rerum  hoc  moderante  habenas^ 
lus^bonccpaces  vigeant^perenni 
Luna  durn  curfu  rediens  nouabit 

Adenflrua  vultus. 

8  Imperiflnes  marls  vndafluElu 

Hinc  &  hinc  claudat :jpatiumque  latis 
Quodmodum  regnisfaciat^flt  tdem 
Terminus  orbis, 

9  Ad  pedes  illi  cadat  aduo/utus 
Aethiops:hofles  vemamprecati 
Supplices,vu/tus  humiles  comamque  in 

Pu/uere  verrant, 
11  Qui  tenentpontum  refluiqueponti 
Infulas^regefque  Arabum  beati^ 
Thuris  &  dites  venient  Sab<zty 
Donaferentes, 
II  I/Ium  adorabunt^mare  ejua  remoiis 
Obflrepit  terris^metuentque  reges. 
Seruient  gentes  fub  vtroque  mundi 
Axe  iacentes, 
li^iqllledefertosopefubleuabit: 
Eximet  duris  querulos.egeno  & 
Pauperi  dextram  dabit.-obrutofque 

Foenorefo/uet, 
JVec  velut  vi/em  tenuis  cruorem  \ 
15  Plebis  effundiflnet.ergo  viuat^ 
T)e'que  thefauris  Arabum  beatis 

Munerafumat, 
jicfuoregi  bene  comprecatus^ 
Il/ius  laudes  canatyi/lum  honoret; 


44*  P    S    A    L.       I  X  X  I  t. 

Le&a  ferem  auri  puri  putique  talenta.^ 

l6Confurgent  denfcefegetesj&  montibus  altis, 
Quale  fonant  ventis  fylue  incumbentibus  orniV 
Collifis  agitata  f  ^cs  crepitabit  ariftis. 
Ac  velut  erumpunt  fcecundis  gramina  campis> 
Momcnto  impleta?  cernentur  ciuibus  vrbes. 


17  Ipfius  vero  ftabit  durabile  Nomen. 

Aurea  fplendebunt  Solis  dum  lumina  ccelo: 
Diuiniquc  Exemplar  crit  Rex  ifte  fauoris, 
Qiie  cun&a?  agnofcat  gcntes  dicantquc  beatu, 


18  At  tibi  fummc  Dcus,Deus  6  artcrne  L-jcobi, 
Tantarura  artifki  rcrum  fit  gloria  foli, 


J9-/4:ternoc]uetuum  celebretur  Nomenhonore: 
Tcrra,inqua,  iuftos  omnis  tibi  foluat  honores. 
Da  Pater  haec  vt  fint,vt  fint  rata  vota  precatis. 
Hic  delinunt  preccs  Dauidis. 

L I B  ER     T E RT I VS 

Pfalmomm. 

Pfalmiisfeptuagefimus  tertius^^ctzt-mky  Afaphi. 

Argumentum  &  vfns. 

Qnodextremo  fuperiore  Pfalmo  fcribitur  ,  non  efle  ita  accipiepdum 
quafi  ibi  prorfusflniantur  Dauidis  Pfalmi,resipfademonftrat,(]i.'urn  3I11 
etiam  aliquot  ex  fequetibus  ilUusnomenpra:ferant>&  expr.Tcedetibus 


t>  s  *A  i.     Lxxii.  443 

i^aroam  opum  dextramcelcbretipatnmque 
Vulgipsadoret. 
\6  Perferos  montes  fegetem  refmdat 
Terrajam  denfis  crepitans  arlflis 
Ouam grazi  cedro.s  Libamflagellant 

Alurmurc  venti. 
Augeat prolcm  numcro  carentem 
Per  vias  v  rbis  bona  pax  beat£: 
L<zta  ceu  campis  rigmsper  irnbrem 
G  raminafu  rgunt. 
iy  Nomen  dterno  iuuenefcat  &uoy 
Filtjnomen^iubarvfquefolis  , 
Dum  vatjdt  fundet  radiata  terris 

L  ttmina  flamma . 
Ille  rexgentesfacict  beatas 
Quasfmu  claudit  refugo  Amphitrite^ 
Omnis  hunc  tellus  canet  Amphitrite 
CinBa  beatum. 
lS  ifacigentis  Domino  Deoque 

Laus>honoryvirtus:opM  haud  egenusy 

Illaqudi  cunEli  attoniti  intuentur^ 

Perpcit  vnus, 

19  Nomen  auguflum  canat  omnis  <etast 

Vlla  cjuod  nunquamtaceat  vctuflas : 

Nominis  fanBipenetret  pcr  omnes 

Gloria  terras* 


\nonnulIi  fint  *.vt7n-y&Qbi.Sed  vndecim  proxim£  fequetesAfdpho 
excellenti  Prophera;  &  Leuitx  cantori  tnbuuntur,  cuius  honorifica  fit 
Bjentio  multis  Iocis.ac  prxfertim  a.Paral  p.*5>,30.  nifi  malimus  Afaphos 
plures  tuifle,  atitillius  pofteros  fie  generah  nomine  fuifTe  appellatos. 
Defcribitur  autem  hoc  Pfalme  vidona  Spiritusaduerfus  carnem,quam 
lu&am  Sophifta:  falfo  non  aiiam  elfe  ftatuunt,  quam  qu£  a  Philofpphis- 


444  PsAL.     lxxiii. 

docctur,  quum  de.rationis  &  aflfe&uum  certaminediflerunt :  quurii  ii* 
men  in  iis  quar  proprie  diuina  funt,nihil  a?quc  vera?  fjpietia?  atque  ipfat 
hominis  ^y^x^id  eft,non  regeniti,ratio  relti<xetur,etiam  vbi  vera  prin 
cipiaconceffir.vfque  adeoverum  eft  quod  lit  ApoftJus,fapietiam  vi- 
delicet  humanam  inft.,ltuum  tandem  dtu"nere,vt  in  hoc  quoque  argu 
mento  appirer.  Iudicat  enim  humana  fapjentij,  cV  reftc  i  tdicat,  Si  Dei 
prouidemia  gubernantur  homines,  bonis  bene> mjlis  mdc  efle  oporte- 
re.  Sed  qunm  ex  eo  colligit ,  non  igitur  regi  homines  Dei  prouidentia, 
cVirritos  efleeorum  laboresqui  virtuti  ftudeant ,  quoniam  malorura 
vita  plerlinque  rebusfecundis  ,  bonorum  contra  calamitatrbus  redun- 
de:,meo  fc  ftultiffimamefledemonftrit  Potiii,  enim  ex  illo  ipfoprisci- 
pio  colligendum  fun,a'iter  elVe  de  bonoru  &  malornm  finibus  ftatuen- 
dum  quim  homines  confucuerintrquod  Deus  qmbufd>'m  commodis  ma 
los  etiimdignetur,ideonon  tollupfiurprouid  nuamjfedinfinitampo- 
tius  bonitatem  ck  patientiamcommendan:  quod  bont  varits  in  hac  vita 


Eiufdem  Pfjlmi  feptuagrfimi  tertij 
Paraphrasis. 

ATqui,qu£cunqu\  tandem  in  contrariam partem  afferantur,  -ve- 
rum  <&  incomujfum  illud  effe  necejfe  eft ,  Deum  erga  Jfraelem, 
id  eft ,  eos  quipure  <&  fan&e  ipfum  colunt  ,  nonpoffe  non  optime  ejfe 
ajfeclum. 

^yft  ego  fateor,-vix  tandem  eluclariex  contrarijs  cogitationibuspo- 
tuhadeo  quidem  -vt  a  lapfup  iru  abfuerim,  &  quominus  pr&ceps  r»e- 
xcm,cohibere  nj'ix  meipfwn  potuerim. 

^4  Eftuabam  enim  totus  iiefanoshomines  intuens  njfque  adeofuper- 
bientes,&  profpere  fuccedentibus^  itU<rebus  omnibus  elatos. 

Sunt  cmm  vegcti-.fque  adeo,vtamorba  acpene  moruipfa  immu- 
uesefje  dicxs.tam  cftjirmum  ipforum  robur. 

C&teris  laborantibtis  <&  multiplicibus  ttrumnis  opprefiisjtabent  iftt 
parata  njit£pr<efidia,quibusiftat  miferia*  euitent. 

Itaque  infoUfcunt  &  quanta  ipforum  animus  fuperbia  &firoci4 
turgeatyipfo  corporis  habitu,  torquati&  auro  acgemmis  amicli^  te- 
Tiantur. 

Qutpus  quantifque  delitijs  abundent  oftendit pinguis  iltorum  aqua- 
liculus,oculispr£  adtpe  prominentibns.  Quodfi  quid  appetant, plura 
&iam  quam  expetierint  nancifcuntur. 

DiffoUttismoribus  apertede  c&teris  opprimendisloquuntur^  qttajl 
exccxlorumuertice  retiquos  infia  desfidant ,  fasiuofa  njoceomnes 
territant. 

Quinetiam  ccelum  ipfum  laceflunt,  quafi  ipfi  Deolegesprtfcripturi, 
&  qu&cunque  interris  fnnt,arbitriof*o  fubiecluri. 

Sicfitnjt  exipfo  quoque  Dei  populonohpauci  diuturnarum  miferia- 

rum 


PSAL.       L  X  X  1  I  I.  44f 

^calamitatibus  exerceantur  euenire,panim  ne  De»  indulgetia  abu- 
cantur,  partim  quod  cafltgatiune  ind  geant,  tum  etum  vt  meliora  fpe- 
rarediicant:&  quo  diffiuhor.i  ceriamma  ob.ennt,c6  jllnllrior  Dei  vir- 
cus  inipforum  vj&oriis  appareat,&ip(i  afhle.x  tanto  maiore  praemio 
donentur.denique,q.iod  pr.xcipuum  eft,mal  s  nunquam  bene  tifejdq; 
ipforum  cujpavbonis  coiura  nunquam  male  efle,i;}que  ex  Dti  llngulari 
mifencordia ,  quoniam  malis  etiam  bona  ;n  malum,  uomscontra  etiam 
mala  in  bonum  ceda»t-  Hxc  eit  verc  pretiofa  doctnna,  tum  «diquoties 
aliis  Pfalmis,  &  variis  Scnptura?  loas,  zc  prajfertim  in  lobo,  &  Ab*cuc 
Propheta,tum  vero  roaxime  jn  hoc  Pfalmo  pertrac>ata,quam  rjuento  di- 
cit  Afaphus  ex  folo  Dei  ftcrario  perenJam,quum  de  bonorum  ck  malo- 
rum  difcrimine>&  de  virtutibus  ac  earum  caufis  &efft£l\s  tenuia  &'  exi- 
Iia,ac  interdum  etiam  abfurda  m  eorurii  quoque  Phiiofophorum  fcho- 
lis  doceantur,  qui  virtutem  fibi  ipfi  mercedem  effe,  &  folumfapientera 
beatura  fernper  efle  mdicarunt. 


■A 


Euifdem  Pfaimi  feptuagefimi  tertij 

1NTBR.PRETATIO. 

Tcjuibonus  e/Hfraeli  Deus,^  ejl,vuds  cords 


2,  Sed  quod  ad  me  attinet,  propemodum  dedinauerunt  pe- 
des  mei.-quali  fere  efTuii  func  greffus  mei. 

3  Quia  cxa?{tuauipropter  fuperbos  ,profpcritatem  impio- 
rum  cernens. 

4  Quia  non  funt  conitrictiones  ad  mertem  ipforum:&fTr- 
mum  e/rrobur  eorum. 

<i  In'moleftiis  hominum  non  funt :  &  cum  hominibus  noo\ 
iilagellantur. 

6  Ideo  tanquam  torques  circundat  eos  fupcrbia,operir  eos: 
tanquam  amiclus,viaientia. 

7  Prominenr praspingucdine  oculi  eorum :  fuperant  co.gi- 
laciones  cordis. 

8  Diffluunt  &  loquuntur  malitiofe :  iniuriam  e  fubiimi  lo- 
^uuntur. 

?  Ppnunt  in  ccelum  vfyue  os  fuum:  &  lingua  eorum  peram- 
bulat  terram. 
p  Propterea  huc  fe  conaertitpopulus  eius,quoniara  aquas 


44^  r  s  a  i.     Lxxrn, 

vum  fuarumpertcefi.fi fe  illis  adiunganl. 

Qnniam  enim,inquiunt,  exiftiniauerimUs  rcs  iftai  effe Deo compcr^ 
tas,aut  aliquod  effe  JVumen  cuires  human<z  cur&ftnt* 

Qnu  nos  quidcm,Dci  poptilu*,afildu:>  calamitaubm  cofliflemur,ifti 
rveroiwfnj  tadtu  bonus  affluat.gr illoruopes  ma^ts  ac  magts  augefcat? 

^4n non  igiturfruftcaptetatiftudui  ,fy  mamts  ab  omniiniurtapu- 
ras  conferuaui. 

Perpetuo  mtfer,^  fingulli  diebttsfi  quid  dtfiquifeuere  caftigatttf? 

Scd  ex  aduerfo,qulnam  ftc  fienfierim  autfitn  loquutws,  quingrauifii- 
me peccarim  ?  Etemmfircs  itafe  haberet,  quidfilus  Deifieret?  <gf 
qttantainiuria  te  benignifitmum  iUorttm  Patrcm,&  illosipfos  exfpi- 
rittt  tw)  renatos  totqueficults  abs  te  confiruatos afjicerem? /taquerur- 
fttmmihi  atteniiits  rem  totam  confide\'and.un  exiftimaui:fed  extrica- 
re  me  ex  tftu  moteftifiimu  cogitationibtts  hunquam  potui. 

Donec  in  &dem  illam  tuam,  fanflifsSmm  venfiimtque  fitpicntidt  do- 
tnicilium  ir^mffus,qu>s  ejfet  illius  tants.  ficderatoru profperitatis  ext- 
tu*,ex  te  ipfo  cognoui. 

ibi  enirn  illos  didict  quorum  obtiipam  conditionem  ejfe  arbitrabar, 
lubrico prorfas  loco  non  taw^infiftere  quawvacidantibus  iieftigus  nu- 
tare,  non  modo  qnoniam  fluxd  &  caducafunt  ifta  omnia ,  qnodprv- 
phani  etiam  homines  ipfit  expericntiaedoi{tconfitentur,fed(quod  in 
imica  tuafchala  docenmr)quoniam  bonis  tnis  abufi  in profundam  il- 
htm  'voragtnem  pracpites  a  te  deijciuntur. 

Neque  vero  in illud tempns  ab  oculis  noTi.is  rcmotum  iudicia  ttut 
jemper  reucis.Quam  tnultos  enim  momcnio  ex  illo  vmbratilis filicita 
tisfaftirioin  extremas  <&  imnvdicabi U  s mifiri iss  redaflos  cernimm! 
ttuam  nudtos .inquam,  fubitb fublatos  e  mediu  <videtnas  repxntinis  ter- 
roribns  hombilitfr proftratos! 

Itaque  perindefe  habet  illorumftattcs  atque  fomnium  euanefcens  *u- 
hi  quifpiam  eui^ilauerit.  Sic  emm  oinnes  iftorum  imaginatsones  vt 
res  in*wftima6  excutis,  Dominefimnlatque  'vanamiUorumfecurita- 
te:ncxpe)'*cfacis. 
Quorfum  i<nti.r  vfque  adeo  ex&ftnabam,<&  intui  pungebar? 
Infaniui profeffo,nec  tam  homofui  quam  beftia  intelligentU  &  ra- 
tionis  expers,quum  ita  me  vltio  inepiiens-fatrgarem. 

Sed  agnofco  fmgulari  tuo  beneficio  faflu,  -vt  nthilominus  a  tuisparr 
tibus  ftanper  ftetenm,  qnomam  'vtdelicettibi  vifnm  eft  alioqui  lapftt- 
yo  mii)t  dextram porrt^ere. 

Ettta  nimirum  confilto  tuo  me  diriges ,  donec  tuo  munere  gloriofam, 
fiperate  meipfotiifioriam  adipifcar. 


v  s  a  l.     ixxih,  447 

]>lem  calices  exprimuntur  illis. 

u  Et  dicunt,quomodo  intclligeret  Dcus.?  &  an  eft  fcientia 
ia  Excelto? 

n  Ecce/0tfnmpij&felice^fecul!,(£r  amplificantdiuitias. 

13  Itaque  fruftramundaui  cormeum:  &  ablui  innocentia 
m  aius  meas. 

14  Nam  fui  affliclius  quotidie,&  correptio  meafuit  flngulis 
matutinis. 

15  Si  dixero,narrabp  fipEcce  infobolem  flKorum  tuorum 
fuminiiectiis. 


16  Itaque  cogitaui  de  hocfciendo:/<?rf  molefxiafuit  in  ocu- 
lis  mei?. 

17  Donec  fum  ingrelTus  in  fanCtuaria  Dei,^  inte]Iexi  no- 
milima  eorum. 

18  Ccrte  in  lubricis  ponis  eos:deiicis  eps  m prxcipitia. 


?•?  Quomodo  fuerunt  in  vaftationem  tanquam  moment$ 
CeflaruntjConfumpti  iiint  ab  horronbus. 


10  Quafi fomnium  iunt  ab  euigiiando:Domine,  quum  eXr 
pergefacis  ea5,imaginationes  eorum  contemptibiles  reddis. 


-2,r  Sed  eiFeruefc°bat  cor  meu:&  renibus  meis  copungebar. 

3,1  Fui*g/>«regoftultus&inteliigentia:expers:fui  beitia  a> 
pudte. 

13  Ego  tamen  femper  tecum  :  qnla  tenuifli  manu  dexteram 
xiieam. 

2.4  Confilio  tuo  diriges  me,&  tandem  in  gloriam  fufcipie? 

me» 


448  PSAL.     t  XXI  II, 

t^/fpage  terra,quod  vtinam,Deus  in  caelo  iam  &  tecum  efftmm.quii\ 
emm  efiin  terra  quod  me  vel  tantillum  retineat? 

Expertus  fum  quam  cameafwt  &  vana  qu<tcunque  exfefe  cogitZt 
mortales.  Tu  igitur,  Deus  efio  mehi  uera  folidaque  fapientia  in  qtut 
•vna  totus  acquiefcam. 

Nam,vtcunque  omniafeorfum  deorfummifceantur,quicunque  abs  te 
difcedunt  peribunt:&>  abste pejfundantur  quotquot  $e  deferunt}id  efi, 
quicunquc  alio  quam  te  vno  nituntar. 

ttaqtte  ftc  apud  mefiatuo,neque  me  ab  hac  fententia  patiar  -vnquam 
abduci,tum  demwn  mihi futurumbene quum  a  Deo  ne  tantillum  qui- 
dem  abfcejjero  quacunque  me  ■via  circunducat.In  te  imo,Domine  le- 
houa.fpes  omnnmeafitaefi,  tuifque  ceUbrandts  rebttsgefihvitamo- 
tnnem  meam  impendam . 


iJem  Pfalmus  feptuagditpus  tertius  ,monocolos,  vt  de- 


cimus. 


A 


Tqui  Ifraelis,corde  nempe  prazditis 
Puro  fauere  propitium  Numen  dccet. 


%   At  me vacillans  pene  deftituit  gradus, 
Fallente  greflus  lubricos  veftigio, 


3   Dum  miror  amens,aemulufque  perfequor 

Infanientum  falfa  ftulte  gaudiai 

4  Nan- 


P    S    A   L.       LXXTIT.  449 

*5  Qui?  mihi  in  ccelo  ?&  tecum:nihil  expeto  in  terra. 

2.6  Defecit  caro  mea&  cor  meum:Petracordis  naei  &  Por- 
tio  mea  Dcus  es  in  ieculum. 

5.7  Nam  ecce  qui  proculdiicedunt  abs  te^peribunt :  perdis 
omnes  fornicantesabs  te. 

18  Quodadmeattinet,  appropinquareDeomi|ii  bonu  clt: 
pofuiinDomino  Iehoua  Refugium  meum,  vt  enarrem  o- 
mniaoperatua. 

GEORGII     BVCHANANI    PA- 

RAPHRASIS      IN      I  I  I.    L  I  B. 

Pfaimorum. 

PS  AL.    LXXIII. 

Qiiambonuslfraei  Dcushis  quire&Oj&c, 
Carm.gen.x  v. 

1  *""■""*  Elltu  vt  vndis  hojpitium  neaety 

J[   Vnd&que  terraifiuEltbus  obruant* 
uiercorufcisfu/minet  ignibusy 
Ruina  mundifidera  mtfceat; 

Deipotentis  non  bonitas  tamen 
In  rebus  arciis  deflituet  pios, 
Purdfve  mentes  nequitiafinet 
Afoeroris  dtflufunditus  opprimi. 

2  Quampene  lapfupes  mihi  /ubrico, 
Greffum  fefeliit^dum  pede  metior 
Immenfaparuoidum  trutina  mea 
Expendoftu/tus  iudicium  Dei! 

3  Feruebat  ira  petlus,  &  dtmulo 
Liuoris  dLftu^quumfcelerum  omnium 
Contaminatosfordibus  impios* 
F/orere  cunBis  confbicerem  bonis* 

FEj. 


4^0  P    S   A    L.      t  jcxirt. 

<i  Nanque,inquiebam,viuido  ftant  corporc* 
Vclutfolutimortis  efTentlegibus. 


5 


Laboriofa  oeteris  mortalibus, 
Iftis  fecundo  vita  curfu  labitur: 


6  Superta vadunt colla onufti  torquibus, 
Teflantc  cultu  pc&orum  ferociam. 


7  Turgehtiaillisadipelumina  prominent, 
Superante  votaluxu,&  omni  copia. 


8  Atroce  cunctos  voce  late  territant, 
Ccelie  fupremo  ceu  tonarent  vcrtices 


y  Diuina  verfant  ceu  fibi  intpe&a  omnia, 
Lingua  pererrant  orbis  omnes  angulos, 


io  Hinc  fit  piorum  vt  turba amaroris fatur, 
Conuerta^  illuc  fa?pe  Cc(e  deuia. 

ii  Nanque,inquiunt,humana  quis  negotia 
Vel  noiTe,veI  curare  Numen  autumet? 

12  Enafuum  vtomniiftifceleftitranfigunt 
£cati,&  omni  diffiuentes  copia» 


13  Fruftra  ergo  fcelcris  purus  omnis  viclno, 

Fruffca 


F  s   a  i.     ixxnr, 

4  5-5W  ■illacun&is  inuida^  rnobilu^ 
Infidafmat  perpetua  fide 

Iflis  tenorem^  robore  viuido 
Firmosfenefiam  ducitad  vltimam, 

5  Exempta  duris  vita  moleftijs 
Cunfjue^  (pettus  qu&  relicjuis  coquunt 
Aforta/ilus)per  Utitiamfiuit 
Luxumque->&  <egrispura  laboribuft 

6  Ergo  infolenttfoetafdperbia 
Corda  intumefiunt.-petlorajpiritus       v 
Ventofa  tendunt.-cacus  amorfui 
Frana  impotenti  dat  violentia, 

7  Tett&^ttuidendas  non  cafiunt  opes^ 
Fehcitatem  non  animusfuam: 

Et  vota  vincensyfpemquefuperfiuus 
Luxus  fittigat^necfitiat  tamen, 

8  Verbis  mmores  terrificantfieris^ 
Etfafluofe  molcpotenti<s>: 
Vultuprocaci  &  vocibus  improbis 
Adblandiunturn€quifi&fu&, 

9  Nec  impudentis  garrula  vanitai 
Contenta  lingutfundere  toxica 
Terrasperomnesy  aflra  lacejfere 
jiudet^  Deumzjue  infanafuperbia9 

10  Hacmentefpetlantattonitapijs 
Et  dtfluantipeEiorefitiVtuant, 

11  Semmquc  mu$ant,Scilicet  h<zc  Deus 

Qtmm  cernat^atris  abftinet  ignibml 
ll        Opes  abunde  fuppedttant  malis^ 

Crefcitcjue  nutlofinepecunia: 

Secura  pacis  mollitef  otia 

Quajfante  nullo  turbint  trajigunt, 
ij      Fruflra  ergopuropetlore  viuitur: 


40 


Ki 


Fruftrainnocentes  vfque  continui  manus, 

14  Vexatus,eheu,mille  quotidie  malis, 
Vacuumque  nullum  expertus  angoris  diem. 

15  Sed  ifta  quorfum?nam  quid  aliud  ficloqui, 
Sobolem  fupremi  quam  laceflfere  Numinis? 


16  Sic  ergo  dubius  hoe  &  illud  cogitans, 
Diu  pependi,mente  prorfus  anxia, 


17  Dei  bcato  donec  in  facrario, 

Didici  fceleftos  qualis  exitus  manet. 


18  Hic  vi  di  vt  illos  Iubrico  pofitos  loco, 
Deo  iubente,  ruina  prjeceps  obterat. 


19  Tum  quifque  mirans,vah  vt  ifte,inquit,cit6 
Horribiliter  obruti  atque  perditi  iacent? 


29  Hos  quippe  caffos  atque  inanes  ahiicis, 
Fugitiua  qualis  eft  imago  fomnij. 


21  Plane  ergomentecaptum,&inftarbefti<e 
Negare  nequeo  me  fuiffe,mi  Deus, 

22  Tu  mente  quando  corde  fic  exseftuans, 
Vrebar  intus  impiorum  commodis. 

23  At  tu  mihi  ruina:  adfuifti  proximo, 

Dcxtram 


*    S    A    L.      LXXIII.  4^3 

Fruflra  ihnocentem  contineo  manutn: 

14  Fmftra  labores perfero,torqueor 
Dolore^nullis  non  crucior  maiis. 

1 5  Ruiftts  verebarne  temerario 
Aufu  improbarem  confihum  Deiy 
Acarbitrarerforte  miferrimos 
Seletla  cjuos  ispignora  nuncupat. 

16  CaufaslatentesdumfequoranxikSi 
Etpertinacis  viribus  ingeni 
Pugno^profundumfe  chaos  ingerit, 
Et  noUe  mentis  lumen  adobruitm 

1 7  Labofe  tandemfeffus  inutili 
Ad  te  recurro>rex  bone  c&lttum: 
Quietus  expefio  ex  adytis  tuis 
Quid  hos  &  illosfeparet  exitus. 

1 8  Cidi  repente  quam  pede  lubrico 
Starent fuperbi:quam  ftabiles  parunt 
Opes  tenetenttfuamfragili  loco 
Fultos  rmnaprtcipititrahas. 

19  Procella  vindex  vtfonuit  tU£ 
Irafugaces  cum  dominofuo 
Euanuerunt  diuitU.-manet 
Vrnbra  inuidend&nullapoteritidt. 

20  Sic  noble  rnentes  ludtficans  fugii 
Imago  fomni:  C^*  qu<z  modo  petlora» 
Sopita  vano  terruerat  metuy 
Rifmper  vrbem  mox  ciet  omnibus. 

21  Donec  viderem  Imc,  mceror  &  anxidt 
Mentem  obruebant  folltciiudines: 

22  Aut  hafitantem*ceuftup?dumpecus9 
Torpor  UgabatpeBore  marcido* 

23  Arcanafed  vis  interea  tui 
Mefulaebat  numinis,4c  manum* 

Ffaii. 


4<4  p  »  a  i.     Lxxrin. 

Dextram  cadentis  ipfefurrigens  manir; 

24  Et  vfque  tu  me  fcilicet  fic  diriges, 
Doncc  beata  perfruar  victoria. 

25  O  me  ecquis  ad  te  cceli  in  arces  fubuehat! 
Terrena  nanque  cif  n<5ta  iam  faftidio. 

^tfSenfi  caducum  quam  fit  homo  quod  cogitat* 
Tu  Robur  a?ternum  mihi:omnia  tu  mihi. 

27 Perire nanque  oportct  omncs funditirs, 
Qni,te  relido,falfa  adorant  Numina. 

28Iuuabit  ergo  hsereremeaffixumtibi,     . 
Tuafque  laudes  tibi  canentem  fidere* 


Pfilmmfeptuagefimw  cjuArtm^  w  tcrh  U » Afayhi. 
Aygumentum  &  vfiu. 

Quiim  hic  Pfalmusmanifeftc  loquatur  detempli  euerfione,aut  Afa- 
phus  ille  exiftimandus  e{\  illam  fpiritu  prophetico  pra:diXifle,cV  captiuis 
apudChaldros  hmins  tanro  antc  tepore  hanc  prec.itionem  di&afle:aut 
ad  almm  qnt  mpiam  ex  lllius  pofteris  eft  hic  Pfalmus  referendus.Conti- 
net  autem  ardentiffimas  prcces  aduerfus  F.cclefiarum  vaftatores,  qnalo* 
etiahodie  nimiumult>,  non  tantum  foris  illas  crudeliffimeoppugnanr, 
fcdetiam  intusin  ipfaiu  vifunbus  gruflantur.  Carteruin  proponit  Deo 

Eiufdcm  Pfalmi  feptuagefimi  quarti 
Paraphrasis. 

TEncveri)  Deus,nos penitus  repudiaffe,&  aduerfus  tuum  ipfius 
gregem ,  nttlla  reconciliationn  Jpe  relicla ,  exarfijfe  arbitra- 
bimur? 

^lhpotius  memor  efio  mnltitudinU  tllius,quam  ipfe  tibi  tot  antefe~ 
culis  redempta  acquiftuifii,  &  h&reditatis  illius  quam  tute  tibi  es  ad- 
merttus.nempe  montis  ifiius  Stonis  in  quotibi  domictlium pofuifii. 

Prodi  celer  ,  iJios  nuncjuam  pofihac  emerfuros pr£cipites  daturus, 
qnemadmodum  njideltcet  hoThs  i?H  tui  faluum  nihil  in  facrario  tuo 
teliquerunt. 

Rurientes  enimillifefe  exprofejfo  aduerfarios  tuos  profef?t-,in  illam 
ipfam  adem  tuam fignafignajnquath  fua  profana  intulerunt. 
Et  ecce  ctrnert  ilios  Itcet ,   haud  fecus  quam  lignatcres  in  nemori- 

lm 


P    S    A    L.       L  X  X  I  II  I.  455 

24  Dextram  fegebas:aftfficio  tuo 
Du&uque  clarus  fulgeo  gloria. 

25  Quid  terrapr<&terteymihi;quidpolns^ 

26  Ojfert  colendumfcormihi  tabuit^ 
Infracla  mens  defiderio  tui 
Languebatydigrum  corpus  inarnitx 

Tu  rurfm  artm  robore  viuido 
Fiymafti.-optimasjuppeditaftiopeSo 

27  Quj  te  rehtlo^jpefto/ida  deos 
Vanos  adorantycladtbus  obruis, 

28  Tefetlor  vnum^tufupcras  meis 
Spes  vna  rebus.prtfidio  tuo. 
JLiberpericlis^auBpu  honoribw^ 
Tefempiternis  laudibds '  ejferam . 

vS^Prophetain  prirnis f<2 dus  WtoA  *tern<j}omnium  videKcet,  noftrar 
rum  precum  fulcrum  ac  fiindamentS-.deinde  boftium  immanitate  ac  irri 
pias  voces^&praefentiumcalamitatu  magnirudinem,acpr:tfertjm  Pro- 
phetia?  ceffationem.  Comraemorat  quoque  beneflcia  iam  olii  •  in  Iiunc 
ipfumpopuluai  collata  ,  &  Deum  vc  fui  ilrmlis  effe  perg.it  obteftatur,. 
adiectis  infinitx  ipfius  virtutis  teftimoniis ,  vt  quod  poteft  enam  velit. 
Poftremd,quodargumentum  eftomniumgrau!ffrmum,teftatur  rio  tam 
agi  de  Populi  refttrutione  ,  quam  de  ipfius  Dei  glona  atqne  maieftate 
aduerfus  impios  a(ferenda:qux  pmniaquam  noftris  temporibus  cor.ue* 
niant,res  ipfa  quotidie  demonftrat. 

Eiufdem  Pfalmi  feptuagefimi  quarti 

Intehpretatio. 
1  /^V  Vamobrem  Deusws  repulifti  penitus ,  &  fumat  it& 
V^^tua  in  gregem  pafcui  tui.' 

z  Recordare  ccetus  tui  quem  accuiifiuifti  priderri ,  &  querri 
redemifti :  virgae  haereditatis  tuse ,  monti*  Sion  ifiius  m  qnd 
habisas. 

3  Eleua  plantas  ad  pra?cipitia  perpetua:  nam  omnia  afflixi; , 
inimicus  infandtuario.  \  - 

4  Rugierunt  aduerfaiij  tui  in  miedio  templj  tui  :  pofuerunt 
figna  fua,figna.  ^ 

5  Appaient  iinguli  tanquam  adducetes  fuperne  in  Qbnden- 

Ffiiij. 


456  P  S  A  L.      LXXIIIh 

bus confueuerunt,jedificium  illud  tuum  tanto  quodam  artificio  compa* 

ftum  impaclafecuri  dejlmere. 

C2ui.nettumtanrttm  abeft  njtlaqueartbus  &  fculpturis  illts  ele<?an- 
tifiimts  pepercennt ,  njt  illas  eiiam  bipennium  &  malleorumfumma 
njt  confregerint. 

Qu^dampliui  ? auguftif?imum  & fanclifimum  illud  adytum  tuum 
igne  quoque  inicclo,ne  cptid  ex  illo domiciUo  tuo  non  euerfumfuperef- 
fet,concremarunt. 

Denique  ne  templi  cpddem  excidio  contenti ,  quum  populari flemel 
omnia  eoufque  decreuiffent,  <vt  nullum  prorfus  nofiri  njeftigium  fuper- 
effet,  qu£cunque  cogendts  tuis  ad  audienda  qu<s prxcepiTH,  &  laitdes 
tibi  canendas  <edificiapaf?im  confiruxeramu*syincenderunt. 

Saltem  njerb  njfitata  quondam  nobts  illafigna  nunc  cerneremus ,  & 
propheta  quifpiam  adtjfet  cjui  msfolaretur :  &  ecquts  tandem  iftx 
fumrnis  calamitattbusfit  terminus  pr.tfixus,nob'sfigntficaret. 

Sed  quoufque  tademft  Deus,adnerfarij  tibi  conuitiabuntur?.nunqua- 
nefacrum  tuum  nomen  contumeLjS  afficere  hvfits  ifiedefifiet? 

Te  neperpetuo  dextram  illan»  tttam  cuius  njnius  ope  Uberari pofju- 
mus,a  nobts  auertere,nec  efinu  tuo  njnquam  exerere? 

^■itqui  tu  ts  es  qui  ?ne  tot  iam  antefecults  regendum fufcepiJii ,  & 
toties  palam  fpeclanttbus  ac  demirantibus  omntbus  feruafii. 

Tu  robbre  tm  noftri  caufa  mare  ipfum peruiu  fecifti&  AEgyptto- 
rurn  magnatum  quafi  draconum  capita  intra  ipfas  aquas  contrtuisii. 

Tu  immanii  tlUus  ceti  capttt  cectdifii,  &  Ulorum  cadauera  ferts  de- 
fertorum  illorum  incolts  deuoranda  prxbuifii . 

Tu  refcifits  ipfitts  natura  legibus ,  dirupta  rupe ,  torrentem  exfilicii 
menvs  eduxifii.tu contrli  rapidi  fluitu  alueumrepente  exiccafli. 

Tu  diei  <&  noclts  autor  es  ac  moderator,  it  qui  lucvs  ac  Solts  certos 
fixufque  motus  digtffervs. 

T  u  fpatiaterrarum  fuis  finibus  difcreuifli:  ttt  teflatis  <&  hyemunji- 
ces  difpofuifti. 

Quantb  njerb  facilius  populum  ttium  rebus  quantumuus  dtfperatis  re- 
ftttuerefi  vehs potes?tantum  igitur fcederts  tllius  tuirecordare.Immb, 
tjtpopuli  tuipofitt  obliuifci.ac  certe  teipfum  negligere  nonpotes.Hofiii 
autem  ifie  qu<e  non  conuitia  in  te  lehouam  coniecit?  &  qutbtts  conttt- 
tnelijs  infame  ifisgentes  te  non  affecerunt? 

t^/fh  ,  ne  tuam  charifitmam  &  apud  te  gementem  turturillam  pro 
dereliclo  habitam  truculentis  ifits  belluts  exponito,  neque  mtferrimO' 
rum  tuorum  ccetumperpetu*  obliuioni  tradito. 

Mementopotiits  fxderis  tui.Terra  enim  tota  nunc  attidem  nihil  a- 
liud  eft  quam  latronum  (gr  grajfatorum  latibulum, 

AV, 


PsAL.      txxilll.  4^7 

fum  nemus  fecures. 

6  Et  nuncfculpturas  eius  fimul  bipenni  &  mallcfs  confuu» 


7  Immiferunt  ignem  fmftuario  tuo:  ad  tcrram  datnm  pol- 
iucrunt  domicilium  Nominis  tui. 

8  Dixerunt  in  cordc  fuo,  populemur  eospariter  :  inccnde- 
mnt  omniatabernaculaDei  in  terra. 


9  Signanoftranon  videmus,noneft  ampliusPr©phcta:SC 
non  eft  nobiicum  qui  cognofcat  vfquequo/ 

io  Vfquequo,Deus,conuitiabitur  aduerfarius  Inumcontu* 
mciia  arKciet  hoftis  nomtn  ruum  perpetuo? 

ii  Quare  auertis  manum  tuam  >  &  dexteram  tuam  e  medio 
iinus  tui  omnino? 

12.  Deus  tamen  Rcx  meus  efi  ab  initio  operans  falutes  in 
medio  terra*. 

13  Tu  fregifti  in  robore  tuo  mare:contriuifti  capita  draco- 
numfuperaquas. 

14  Tu  confregifti  caput  Leuiathantpofuifti  eum  efcam  po- 
puli  qui  incolit  defcrta. 

15  Tu  eXcidifti  fontem  &  torrentem:  tu  ficcafti  fluuios  ra- 
pidos. 

16  Tuus  eft  dies:etiam  tua  eft  nox:tu  formafti  luccm  &  So- 
lem. 

17  Tu  conftituifti  omnes  terminos  terrx ;  seftatem  &  hie* 
mem  tu  formafti. 

18  Recordarc  huius:hoftis  conuitiatus  cft  Ichouz:&  popu- 
lus  ftultuscontumeliisirritauerunt  Nomcn  tuum. 


19  Ne  des  beftia»  animam  turturis  tuas.xongregationis  pau 
perum  tuorumne  obiiuifcaris  prorfus. 

10  Refpice  ad  fcedus:quoniam  repletse  funt  tenebra?  terrse 
habitaculis  vioientja?. 


4fi  P    S    A    L.       L  X  feltl*. 

Ne,cjuxfi,  tnorumtoticlibus  contufomm  totqtte probrts  affefiorutfL 
-van*  Jint  &  irrit&  preces  ifedopprefits  potius  Qf  omniope  desiitutis 
laudandi tui  caufampr&beto. 

lnfurge  Deus,<&  caufamipfe  tuam  age,neqt*e  iflorum  furioforum  co- 
icfla  in  te  quotidianaconuitia  obliuifcere. 

Jmpias,inquam,aduerfariomm  tuotum  voces  ne  oblimfc&re  &  iflo- 
rum  tumdtuantium  fonitum  adte  ■vfqueperneniffere  ipfa  demonflra. 

Idem  Pfalmus  feptuageiimusquartus,monocolos,vt 
fecundus. 

i   T^RorfusnosDeusergodiffipafti? 

JL  Ardebuntque  tui  furoris  ignes* 

Donec  pafcere  quos  priiis  folebas* 

Eant  in  cinerem  grcges  foluti? 
2        Immb  eftopotiusmemortuorum, 

Qju^fitdfque  priiis  tibi  ac  redcmptos, 

Illa,inquam,tua  rura,&  hanc  Sionis 

Sacratam  tibi  tu  domum  tuere. 


3  Age,attoliemanum,valentevt  \6t\i 
Iftos  deiicias  femel  feroces. 

Victor  hic  fiquidem  in  tua  fuperbus 
Saluum  nil  penitus  reliquit  sede. 

4  En  templiinmediotuirudentum 
Audimus  procul  hoitium  boatus, 
Qub,profana  fua  intulere  figna> 
Profana  illa  fua  intulere  ilgna. 

5.6    Ec  dcnfum  vclut  in  nemus  profc&us 
Lignator  valida  irruit  bipenni: 
Tali  hic  barbarus  impetu  pererrans 
Cadati  laqueata  tec3ta  templi, 

7  Tundft, 


P>   S    A    L.      L  XXI  III.  45? 

21  Non  reuertatm-  contufusjpudefactus:  oppreiTus  &  inops 
laudet  Nomcn  tuum. 

ii  SurgeDeus,difcepta  litemtuam :  recordareprobritibi 
aftuko  quotidie  tllati. 

23  Ne  obliuifcans  vocis  aduerfajiorum  tuorum :  tumultus 
infurgentium  contra  te  afcendit  femper. 

PSAL.    LXXUII. 

Vt  quid  Deus  repuJifti,&c. 
Carm.gen.i  1 1. 

1  S^i  Vrnos  reltnquis pe nittts^  0  rerum  parens^ 
V^V  Hoftique  dedx  impiof 

Lupis  vorandum  curgregem paftor  tuum 
Ira  obftinata  deferis? 

2  Aiemento  coetusferuitute  ab  asperse 

Quem  vendieafti.quern  tibi 
Peculta  ri  fo  rte,pat  rtmonium 

Ceu  prop  rium^  receperati 
Colles  StontSi  numinisfedem  tmy 

Bonusfauenfque  reffice. 

3  Tandem  refurge>  &  hoftiumfuperbiam 

Compefce:perde funditus 
Hofles  proteruosrfui  tuum  faerarium 
Afanu  nefandapolluunt. 

4  Clangunt  fonora  buccina^  non  qu<z  tua* 

Laudes  canatjudibrio 
Sedfefta  acerbocjuaprofanet.in  tuis 

Kexillafgunt  turrtbus. 
5, 6  Bacchaturaudax  irafrmis  libera: 

Aedis  ruentis  itfragor: 
Qualesfub  altis  murmurant  querau  iugig 

Cefe  bipenni  cjuum  ruunt. 
Demoliuntur  malleis  &  veftibtts 

Calata  templi  limina* 


4^6  psAl.     ixxiiii; 

7  Tundit,deftruit,eruitquecunc1:a: 
Sacratiimque  adytum  tibi  prophanis 
Ad  terram  manibus  datum,voraci 
Cremandum  penitusdedere  flammae. 

8  Nanqueiftisfemelimpiofurore 
Noftra  eft  perderecunda  deftinatum, 
Et  quarcunque  tibi  facrata  te&a, 
SaniistraderedcUoranda  flammis. 

9  Defunt  illa  diu  aflueta  figna, 
Nec  Vates  mifcris  adeft  vel  vnus> 
Cuius  veridico  queamus  ore 
Horum  difcere  terminum  malorum* 

io      Ah  q!Toufque,Deus  fupreme,  tandefn 

Illudet  miferis  fuperbus  hoftis? 

Ah,fupf  eme  Deus,quoufque  tandem 

Nomen  ifte  ferox  tuum  laceffet? 
ii       Quinam  qusefo  manum  abftines  potentem, 

Et  vindex  fcclerum  illa  dextera  torpet? 

Nec  profers  potius  ftnu  latentem, 

Iftos  vt  femel  obteras  profanos? 
I*      Tu  nobis  etenim  Dtufque  Rexque 

Ipfo  a  principio  bone  extitifti: 

Tunos  milliesomnibuspericlis* 

Mundo  tefte,benignus  eruifti. 

13  Fixum  reftitit  hinc&indecedens 
Potentiimpcrioiubcntisarquor: 
Tu  vaftosmedio  in  mari  obruifti 
Impa&is  capiti  i&ibus  dracones. 

14  Ipfam  tu  quoque  beluam  profundi 
Strauifti  imperium  maristenentemi 
Efcam  vulturibus  fcrifque  vafti 
Deferti  omnibus  incolis  futuram* 

15  Dirupta?  e  filicis  faliuit  antris 

Te  man- 


P   S    A    L.      LXJtHH.  4<x 

j  Populatur  ignis  adyta:  nomtnis  tui 
Contaminant  facrarium. 


8  Secumque  tacito  comminanturpeElore 

Se  diruturos  omma, 
Nec  temere.flammis  ftratafumant  ornnia 
Tuo  dicata  cultui 

9  Loca.figna  nufcjuam,  nulla  iam  miracula; 

Propheta  nullus  perditos 
Solatury  &fye  quanhbet  lenta-,  tamen 
Spondet  malorum  terminum.. 

10  Quoufque  tandem  nominifmes  iuo 

Hoftemproteruum  illudere? 
Qttoufque  acerbisfaUa  dira  &  impia 
Exafperabit  iurgijs? 

11  Curotiofusretrabismanum}  exere 

Tandempotentem  dexteram* 


ll  Tu  nofterolim  reftor  &  cuftos  Deus 
Prifcis  abufcjuefdiculis* 
Te  vidit  orbis  vindicantem  ab  omnibus 
Sempe  r  tuos  periculis. 

13  Secefsit  vnda  te  iubente*  &  vitreo 

Aiuro  liquor coercuit 
Curfum.feroces  vtribusfuis  duces 
Ponti  recurfus  obruit. 

14  Ipfum  marinis  vaftiorem  belluis 

Haufit  tyrannumy&  afperis 
AffiiEkafaxisfluclibus  cadauera 
EieEla  vultur  AEthiops 

15  Voramt;iHter<zftn  arenMtomdait 


'^6t  P    S    A    t.     tXXIf  I  f. 

Te  mandante  rapax  rcpente  flumen? 
Et  te  flumina  rurfus  imperante 
Sefe  peruia  prsebuere  tota. 

16     Te  lux  clara  fugat  iubente  no&em, 
Te  nox  atra  fugat  iubente  lucem, 
Lunse  tempora  fixa  tu  gubernas, 
Tu  Solisregisannuos  labores. 

tj     Tu  tcrra?  fpatia  hxc  &  illa  certis 
Metis  limitibufque  terminafti: 
Quae  nunc  torrida  tc  iubentc  fcruent, 
Et  minc  algida  te  rigent  volente. 

18      Ergo  &  tumemorhuiuscfto  probri, 
Quo  tete,Deus,hic  laccffit  hoftis, 
Et  quot  conuitiis  tuumaufa  Numefl, 
Turba  iftcec  furiofa  prouocare. 

ro      Ah  ne  qua?fo  tuam  hanccc  turturillam 
Difcerpi  accipiti um  vnguibus  iubeto, 
Neu  turbam  penitus  tuam  hanc  mifellam 
Iftis  deferito  obuiam  periclis. 

20  Ictum  refpicito  tuum  ipfe  fcedus, 
Nam  quaqAia  patet  vniuerfa  tdlus, 
Denfis  omnia  plena  funt  rencbris, 
Rcgnaet  vndique  vis,rapina,ca?dcs. 

21  At  tu  ne  miferos  fatis  fuperque 
Infami  afficito  infuper  repulfa: 

Quin  Nomen  potius  tuum  vt  celebrent 
Opprcifos  inopefque  fubleuato. 

22  Expcrrectus  age,6  Potcns,adefto> 
Et  caufa?  ipfc  tua?  patrocinare: 
Nec  probra  hsec  patitor  quotidiana 
Ifti  impune  tibi  ingerant  procaces. 

23  In  te  deniqucquos  fuperbus  hoftk 
Iadauit,quibus  &  magis  magifque 


Cakm 


i>  s  A  i-.     I  xxi  i  it,  4^3 

Df  cote  dura  limpidi 
FJuxere  riui;te  imperante  fubflitit 
Arenteflurncn  alueo. 
t6  Tuus  dies  ?fl>noxtua  efl:fohs  iubar 
Radiis  adornas  aureis. 


17  Aequorque  claudis  littomm  repagults^ 

Terrdfcjue  cingisfluBibus. 
Aeftate  lenisfrigus  aercfrigofis 
Aeftum  rigore  tcmperas. 

18  Domine  intuereprobra^contumelias^ 

Et  hoftium  ludibria-, 
Qui  te  laceffunt  impijs  conuiciis-, 
Moleftiis  nos  opprimunt. 

19  Ne  tradc  vitam  turturis  tu<zferis. 

Turbam  tuorum  pauperum 
Nefempitema  obliuione  defere* 

20  Memortuiftsfwderis. 

Nam  nectenebr&  nos  teguntynec'peliimus 
Obfcuritate  iniurias. 

11  Ope  deflituti  &  omnibusfra&i  malis 
Populi  pudori  coufule: 
Vt  te  merentemprofequantur  laudibus 
Miferi  leuati  lutlibus . . 

22  Exurge  retlororbis  optime^  &  tuam 

Caufam  tuere\fis  memor 
Quyprobrapaffim  nominifempertuo 
Stulta  ingerat  procacitas. 

23  Vocesfuperbas  &  tumukus  imtrobos 

Silentio  nefupprime: 


4*4  P    S    A    I.      LX  X  V. 

CceTum  nunc  etiam  fcrit  proteruus, 
Clamores  memori  teneto  mente. 

PfalmmfepttuigeJimmqMnttts>tvxrteA<?Mo<;} 
Afapbn 
jirgHmentum  &  vfus. 

HicPfalmus  fiueab  Afapho  nomine  Dauidis,fiue  abipfoDauideftri 
ptus  &  Afapho  cantori  poitea  tradicus  decantandus  >  plane  conuenit  ei 


Eiufdem  Pfalmi  feptuagefimi  cjuinti 
Paraph  ka  sis. 

CEUbramus  te,celebramuste  Deus,  idque  optimo  ittre,  cttius  vim 
prtfentem  experimnr  &  deinceps  experiemttr  mirifica  ttta  be* 
neficia  uicifiim  pr<edicaturi. 

Mihi  quidem  certe^bi  auxiliotuofrettts  attributum  mihi  abs  tep» 
pulum  regendumftfcepero ,  nihil  erit  antiquius  quam  vt  ntlam  & 
fanclam  ^ubemationem  infiituam. 

Etenim  -vt  nunc  res  funt,dijfolutis  omnibus  legum  vinculis ,  -vniuer- 
fum  regmimdiffluxit:ego  -vero  emota  ipfius  ftdcra  rurfumfiabiliam. 

Fjfiuofos  &  petulantes  cohibebo:fceleratos,quominus  comuatollant 
#ltitis,his  uerbis  dcterrebo: 

iVe  deinceps  infaniho?nine$,i/os  ipfos  efferle,neve  fvtociter  fituti  co- 
fueuifiis&r  fuperbe  refponfate. 

Etenim(<puodipfi  animaduertitis)  in  quamcuque  partem  fefe  homi- 
ites  eonuertant,non  efiin  tpforum  arbttrto pofitum  njt  tn  altiorem  gra- 
dum  euehantur» 

Dei  -vnius  rerum  omnium  Moderatoris  iufiifiimi  hoc  ius  efi  ty  hdtc 
mttoritatsvt  quos  ipfi  videtur  abijciat,  &  quos  ipfi  libuit  extoUat. 

Jtaqtte  non  mihifid  ipfi Deorefiiteritts.Gefiat autemmanu  Iehoua 
ialicem  turbidi  ut  f&cule,nti -vini  plenttm  ,  qttem  ad  feces  njfque  ex- 
bauriendum  atque  adeo  exugendum  fceleratts  omnibus  prxbet. 

Sicigitur  ego  Deu  Iacobiafiidue  laudans  eique pfallensperpetuo: 

Jmproborum  quidemcornua  pr&cidam  ,  iuTios  atttem  honoribus  au- 
gtbo. 

Idem  Pfalmus  feptuagefimus  quintus,monocolos5vr 
vicefimus  tertius. 

Os,Deus.e$rmcn  tibi, 
NosDeqilaudestibi 

Conci- 


N 


V    S    A    L.      LX  X.   V.  4<->5 

Cummque  rerum  gererc  te  mortaHum^ 
Qui  negligunt  te>fentiant, 

^^tempori  quo  Dauid  in  Hebronis  vrbe  regnabat,  quum  iam  cfllt 
communibustnbuum  omnium  fufTragiis  regnum  tocius  gecis  initurus. 
Concinetautemcnapia?cipua,  quod  videhcet  Deusfitonimsinft.T  po- 
\itix  Autor  atque  Moderator :  demde  prarcipuas  illas  tnagiftratuu  duas 
paites.nempe  vt  terron  (int  malis,  bonos  aute  foueant.  denique  horutn 
omnium  vltimum  n"nem,nempe  vt  Deo  glona  tribuatur. 

Eiufdem  Plalmi  feptuagefimi  quinti 
Interprbtatio, 
I   /^>  Elebramus  te  Deus,cekbramus:  nam  propinquum  esi 
V>Nomen  tuum.narrantmirabilia  tua. 

%  QuumaiTumpfero  ccetummihiailignatum,  ego  reclc 
iudicabo. 

3  Diffluxerunt  terra&  omnes  eius  incofa::ego  ftabiliam 
columnas  eius. 

4  Dicam  gloriabundis,  ne  gloriamini :  &  fceleratis,  ne  ac- 
tollite  cornu. 

5  Ne  attoJlite  in  altum  cornu  veftrum:neloquimini  collo 
obdurato. 

9  Qina  ne<que  ab  Oriente,nequt  ab  occafu^neque  a  defertp 
e/r  exaltatio. 

7  Nam  Deus  Gubernator  ejlihic  humiliat,&  hic  exaltat. 

3  Calix  autome/Hn  raanu  Iehouae  ,  &  vinum  fseculentum: 
^T  plenuse/rpotionequametFundetex  eo:  vtiquefxces  eius 
exugent  ^r  bibent  omnes  fcelerati  terraj. 

9  Ego  veroprasdicabo  inperpctuum  ,  &  canam  Dcum 
lacob. 

io  Et  otnnia  cornua  impiorum  fuccidam:exaltabuatur  au- 
tem  cornUa  Iuftorum. 

P  S  A  L.    IXXV. 

Confitebimur  tibi  Deus,&c. 
Carm.gen.xm. 
I  ^T^  E  nos  carminibtu^rex  bone^vatriis 
JL  Vicemm  merito:te celebmkimm 


466  I»    5    A    l.     L  X  X  V. 

Concinemus  dcbitas: 

Tu  viciffim  nos  Deus 

Proximus  tuebcrc: 

Et  vicifiim  nos  Deus, 

Gefta  fortis  dcx ters 

Poftcris  teftabimur, 
2       Ipfe  vero  vt  temporc 

Prseftitutocreditas 

Regni  habcnas  fumpfero 

Curua  cunctadirigam. 
5        Ipfiufque  quanlibet 

Alota  fedibus  fuis. 

Hinc  &  indcf  dulus 

Fulcra  tcvrx  fulciam. 

4  Nefupcrbite,inquiam 
Tunc  cgo  feroculis, 
Neuecornutollite, 
Dicam  ego  tunc  impiis: 

5  Ne,inquam,inaltumtoliite 
Vos  fuperbi  cornua: 

Verba  pcruicacitcr 

Nec  rebcllesfundite. 
C       NanquenecSol  oecidcnss 

Ninque  nec  Sol  prodiens, 

Aufter  aut  nosa*ftuans 

Altiores  collocat. 
7       Soiusilletotius 

Re&or  orbisprxpotens 

Quos  videtur  deiicit, 

Quos  videtur  furrigit. 
$       Ecce  mufto-turbidum, 

Farculentopoculum 

Iuftusipfefuftinens, 


?U- 


P    S     A     L.       L  X  X  V.  ±67 

Pufentem  miferis:&  memorabimus 
Fatta  iJlttftria  pofteris* 


2        QupmplenisveMenttemporafzculis* 
Cogam^incjuit  Dominus^concilium  meum; 
Iuftisfupp  licijs  p  rofeq  ua  r  impiosy 
luftis  muneribus  pios. 
2    Fundamentafoli  difsihant  licet^ 

Turbcturtrepidis  gens  hominum  minisy 
Fundamentafoh fuxa  adamantinis 
NeBam  rurfum  ego  vinculis. 
A.   O  ftuhos : quoties  admonui modum 
Vefana  vtficerent  nequziiafu&l 
Incxlum  quoties  admonui  impios 
Neflutte  arma  capeffercntl 

5  Qui,^  coelum  flolida.  voce  lacefsitisf 
jguffpeficfuritisrfpiritizsarrogans 
Cuiuspr&fidiofretM  in  atbem 

Cnftas  erigit  impias? 

6  Eois  coeat  viribus  occidens9 
Coniurent  cahda  cum  boreaplag^ 
Fruftra  diuitias-tfceptra^potcntiam 

Cuiquam  concihauerint . 

7  Vnm  rex  hominum  res  hominumjua 
Verfans  arbitrio^pucipitem  trahit 
Illum  de  foho^plebis  ab  infimt 

Huncfdcce  adfohum  erigit. 

8  Nam  cratera  meripurpurei  Deus 
lapt  dextra  tenetyCrvindice  pharmaco 
Vndantempateram  temperat,  &  malis   , 


4*S  P    $    A    L.      1  X  X  V  X. 

Porrigjt  mortalibus, 

Improbi  quod  cbibant 

Orbis  omnesincola?, 

Et  (imul  cum  fecibus 

O.nnc  prorfus  forbeant. 
q       At  tibilaudesego 

Vfque  &  vftjue  concinam$ 

IfraelisteDeum 

Nuflra  dicet  barbytos* 
10  Improborum  cornua 

Vt  femel  fuccidcro: 

Viuidumvero  probi 

Envrentaltecaput. 

Aftphi. 
Ar^Hmentwn  &  vfns* 
idemargumentnm  eflfe  arbitror  cV  eandem  huiusPfalmi  fcribedioc^i 
cafionem,atque  quadragefimifexti.EItautemhoc  inprimts  m  vrroque 


Eiufdem  Pfalmi  fcptuagcfimifexti 

Paraphhasis. 

IN  htdx.t  demumnjerm  ille  Dem  quhfitintelligitur^  ibidemum 
ftfi  vere  tngentem  &  qualu  eftdemonftrat. 

Nee  eum  qnanuts  ccelttm  <&  terram  impleat^vbique  tamen  habitat% 
Jed  in  Salemjefte  ipfitts  tabernaculo  in  Sione  collocato. 

Iftud  autem  ipfita  bnefentU  minime  inane  teTiimonium  effe  rpfit 
experkntia  docuit :  fiquidem  hiceTi  qui  hoTiium  populi  ftti  fagit" 
tas,arcws,fcuta,%ladios>  bellica  denique  inTirumenta  omniafemelil- 
Uc  confiegtt. 

Sic  igitur  ille  fuam  ipfittf  gloriam  illuTirauit ,  feque  omnibtu  illif 
grajjatortbus  populis  ac  regtbws  quantumuvs  elatis  potentiorem  effe 
oTiendit . 

NamilU  quantumuis  ferocientes  <&  rebtts  geftis  celebres  armisjpo- 
liifijuefuis  exuti  funf.neque  magis  arma  expedire&"vires  fuas  ex~ 
pltcare  potuerunt,quarn  qui  altifitmo  ueterno  obtorpuerunt. 

Sed  &  lurrtts  &  equt  tpfi,increpante  Dzo,  confopiti}  moucrefe  Iocq 
nonpotuerunt. 

Uaqm 


PSAL.       LXXVI.  469 

Tuftumfupplicium  parat, 
flUnc  impietas  vndiqtie  ab  vltimis 
Terrarum  fpatijs  hauriet>&  mero 
Canfumpto^cupido  gutture  turbtda 

Def&ee  exitium  bibet, 

9  At  me  vatey  Dei>  quemgenus  ifaci 
Et  thure  &  precibus  placat  &  hoftiii 
Omnispo/leritas  munificentiam 

Et  vim  numinis  audiet, 

10  Confringam  tumid  <ztela  fuperbi& 
Formidata  bonis.-cladibus  obruta 
Emerge  pieta4->&  fuper  athera 

Tollet  confficuum  caput. 

^^\  infjgne »  qu6d  td  tS  9*s  >»«CQc,quo  gentes  ornnes  non  tam  eru- 
diuntur  quam  coarguuntur ,  perfpicue  diftinguit  ab  ea  fapientia  quam 
Chnftusdicitacarne  cV  Tanguinenon  percipi,quae  eftillud  ipfiim  pro- 
prium  quarto  modo,vt  Diale&ici  loquuntur?ex  quo  vno  Ecclefia  vere 
catholica  a  reHquo  humano  genere  ac  inprimis  a  pfeudo-cathojica  di- 
gnofci  poteft  ac  etiam  debet. 

Eiufdem  Pfalmi  feptuagefimi  fexti 
Interpretatio. 
1     A   Gnofciturin  ludaeaDeuS,  in  Ifrael  magnum  e/fNo-. 
XJLmeneius. 

2,  Conditum  eftinSalem  tabernaculum  eius:  &  habitatid 
ciusinSion. 
3  Iliic  frcgitfagittas,arcus,fcuta  &  gladids  &  belluiru 


4  Uluftris  tu  es  &  Magnificus  prss  montibus  pr^datdrumi 


5  Spoliati  funt  robufti  corde  ,  dormierunt  foriinum  fuum: 
&  non  muenerunt  vlli  viri  robufti  manus  fuas. 

C  Ab  increpatione  tua  Deus  Iacob  confopiti  funt&  currus, 
&  equi. 

Gg.ii), 


470  P    s    A    L.      L  X  X  V  I. 

Jtaque  tu  ~vere  terribiln  es:  &  ccquisfimulaujue  ira  tua  exarjltfer* 
re  tnum  confyeflumpojsit? 

Nam  plane  extra  ordinem  &  diuinitus  regtfia,  regnare  te  in  coelis, 
treptd.xnte  &  obfiupefcmte  ipfa  terru.demonfirafii: 

Qnum  ad  fierdendos  improbos  &  feruandos  tuos  imdique  o^preffot 
exttncx.fi.  , 

Sicqno  maghfer  ciunt  homines^eo  certius  qms&  quantwsfis  appa- 
ret:qmd  fi  <]Hi ftiperfmt  &  mtrftu  fnrerc  incipiuntju  fcilicet  illos  quafi 
•vno  fifce  compreh  nfis  femel  dtfperdes. 

^dfgite  igitur  omnes  admirabiU  lehous.  Dei  nofiri  robore  feruatij:u- 
ins  Imperatoris  ■veTkrilttws  cingentefjHe  illi  merito  vouittuperfolui- 
te,&  munera  certatim  in  ifium  terribtlem  conferte. 

Hic  enim  efi  cjui  rcgum  ipfbrum  animum  &  robur  omne  linitori* 
infiar  amputat  ,&  potenuftmis  quibtiftm  terrantm  principibus,  Ec- 
clefis.  fu£  c aufa^terribilem  fefe prxbet. 


Idem  PfaJmusfeptuagefimus  fcxtus,  monocolos,vt 
o&auus. 


V 


N  a  Dcum  nouit  Iuda^vnicjue  celebrant 


2    Abramida?  facro  Solymornm  monte  ftcJentciiT, 

5   Hic  vbi  fcuta  viru,gladiofque,arcufq;  minaces^ 
TeWquc  confrcgit  fortis^bellumcpe  fugauit: 


4.  Uluftre  ac  fcmpcr  memorabile  Nome  ideptus, 
Latronum  domitis  tanta  virtute maniplis. 


5    Exutihinc  armisfortes,veluticjueveterno 

Correpti 


i>  s  a  1.  -  i  xx  v  r.  471 

7  Tu  tembilis  es:&  quis  coniiitet  coram  facie  tua?  ex  quo 
jratua  exarfu? 

8  E  ccclis  audire  fecifti  judiciumrterra  timuit  &  cjuieiri:. 

$>  Qurmexurgeretad  iudieium  Densrad  fcruandumpmncs 
oppreifos  terra?. 

10  Certe  furor  hominum  celebrabit ?:|«r'4r  rciiduum  ira- 
rum  fuccinges. 

11  Vouetc  &  reddite  -vota  IehouarDeo  veftro^uicuncjuer- 
fin  in  circuitu  eius.-adfertemunus  ternbili. 

12-  tiic  vindemiw  fpiritum  principum,e*r  terribilis  efi  regr- 
bus  terrap. 


PS  AL.    LXXV  I. 

Notus  in  iiidga  Deus:in,&c; 
Cafm.geri.111. 

C1  Entes  profana  numinis  loco  coluni 
I      Stbi  quifjue  quemfinxit  Deum* 
ludtza  vemrn  nouit  &  cottt  Deum> 

Lauddtquefeflts  cantibus: 
Deum  Sionisincolam%  Solym&facris 

Cai  tempiafumant  igmbu»* 
Illic  mhaces  fregit  arcusjucida 

Fregitf;  "itta  s^icula, 
Chfhi  \i*ij  ris  rapuit^enfes  dexteris: 

Frivejh  {-ellafuflu/it. 
Tupr<.pot  nt  es  fortior  tyrannidds 

jfi. .  'iut   frangis :  tu  feram 
Cc  mp  efcUi  ftifo  rtiumfuperbiam 

Regumypotcnti  dextera, 
Frafta  minacufpiritus  ferociaj 

Prtdzfuere.-autferreo 
Somno  grauati  condiden  lummas 

Gg.iiij' 


47*  PS    A    t,      L  X  X  V  1.' 

Correpti,ac  ma  nibus  trunci,  iacucre  feroces: 
6   Tcque  fimul,  Deus  lfacidu,audkeVe  tonatcm, 
Intremuere  equites,ip£e  obftupuere  quadrig£. 
Tu  fiquidcm  tu  terribilis.  Te  porro  fremetem 
Quis  ferat  exarflt  commoti  vt  pe&oris  ira? 


7 


8  Te  folio  ex  alto  (ic  decertante,!abafcens 
Gontrcmuit  Jate  tellus  fauitquc  loquenti. 

9  At  tu  defiliens  ccelorwm  e  vertice,  vindex 
Seruafti  ipfe  tuos  dura  fub  forte  gementes. 


ioNepehominuquicquidftruit  indignatio  vana, 
Certa  tibi  laudis  parat  argumenta  futurse 
Quddque  horufupereft,conatu  vt  rurfusinani 
Confurgat,vin&um  velut  vno  fafce  coerccs. 

ii  Huic  igiturvos,6  cunc1:i,ratafoIuite  vota, 
Ipfius  circum  colitis  qui  fcpta  beati. 
Terribilehuc,inqua,  donis  colitotefrequetes, 

nTetribilercgu  Vltore:  procerumquepotetum 
Ipfas,confuetum  rigidas  prarcidere  mcntes, 
Falceputatqualispcndentcs  vinitor  vuas. 

Pfalmusfeptmgejimmfeptim  m}  MakIik  o\^Afaphim 
Argumcntum  &  vfus, 

Ex  trifliffimis  plurimis  exemplis,  atque  adeo  ex  ipfius  Chriflj  agone> 
intelligi  potcft  quam  horrendtim  fit  confcientiae  cum  irx  diuinae  fenfu 
ccrtamen,  cui  taraen  obnoxios  efle  fan&iffimos  etia  homines  fupra  Pfal- 
mo  fexto  dixtmus,  cV  ex  iflto*  quoque,  vt  cV  aliis  nonnullis,intelligimus. 
Openpretium  eft  igitur  atque  adeo  neceflarium  nofle  quibus  armis  fer 
tes  ifli  athletar  haec  quoque  ignita  Satanx  tela  excuffennt.  Harc  igitur 
remedia  docet  nos  hic  Pfalmusin  tam  periculofa  tentationc  adhihere, 

Eiufdem  Pfalmi  feptuagefimi  feptimi 

Par  a • 


!>     S    A     L.       LXXVI,  475 

Obtoipuere  dexter£ 
6  Fortes  virorumtvis  ecfuorum->&  cuYruum 

Elanguerunt  impetm. 
V  Tuurn  verendum  nornen  &  numen.tudt 
Quando  <tftm  ir<z  incanduity 
Quts  o  buiamaufit  irefquis  miferum  caput 
Tuo  furon  cbtecerit? 
8,9  Quum  temphi  mundifulminum  quateretfragor^ 
Vtimpia  tyrannide 
Poenis  repreffafimplicem  modeflisM 

Eferuituteabduceresy 
Attonita  tellm  filuit  :imbellls  pauot 
Mentes  fuperbasperculit. 

10  lrltricis  imfcelerapoenisobruta 

Humanagens  quum  cemerety 
Boni  efferebant  laudibm  te^confcitts 
Premebat  horrorimpios. 

11  Vota  ergo  Domino  nuncupate  &  reddite: 

Domino  verendo  munera 
Ferte  vniuerfi  ciuitatis  incolz 
SanB^Deumque  agnofcite, 
12,  Reges  fuperbiejuem  pauent^quifpiritm 
Feros  retundat  impiis. 


^\afu*duas  preces  etiam  fi  animus  ipfe  prec-bus  repugnet ,  8c  ipfa  de 
Deo  cog:tatio  nos  pertorrefaciat :  meditationem  fupenornm  tefiimo- 
niorum  beneuoIenticeDei  erganos,  coniun&amcumipiiusimmutabili 
voluntate,  vt  querofemel  afeelec"tum  tefiatuseft  ,  nunquamin  perpe- 
«uum  repfllat.quum  eiufmodiipfius  dona  fint  eZuAT*[Mhi,Tv.'-  cleroenrire 
diuina:  infinitatero:  eiufdem  in  moderanda  rerum  ac  temporum  vicifri- 
tudinefummampoteftatem:  recordationem  denique  admirabilium  Dei 
operum,tum  in  exploranda^tum  in  conferuanda  EccJefia,  cuinfmodi  ex- 
emplamemoria  tenere  vnumquemqueoportet,  &  ilbifigillatiminhu- 
iufinodi  tentationibus  applicare. 

EiufdemPfalmi  fcptu  agefimi  feptimi 


474  F    S    A    L.      L  XX  VII. 

Paraphrasis. 

VOciferatm  fum  ad  Deum:clamaui,inquam,  &fum  njociferdttd 
ad  Deum.donec  cldmantem  exaudiret. 
Quantb  arctius  oppreffuA  fui,tantb  fiudiofms  "Dominum  qusfiuiutt- 
que  adeo  per  ipfas-  noCiU  iencbras  fine  intermifiione  protefts  manibwi 
fum  prec atm \etiamfi  confolationem  omnem  animm  ipftYtpudiaret . 

Tantum  enim  aberat  o>/  contatio  de  Deo  inqutetam  mentem pa- 
caret,  vt  contra  nihil  £que  mep.rtttibaret,  adeb  "vt  totm  mcerore  op- 
preffm  iacerem. 

Non  oadi  fomnum  •vUttm  capere,non  percttlfum  cor  refyirare,  non  os 
ipfum  deniqnemtttire  interdum  poterat. 

Sed  tandcm  cacoi  res  illas  iiifignes  a  te  fiperioribm  feculis  gefias  me- 
moria  repetere  ,  qttibm  immenfam  illam  in  tms  ctementiam  ab  omni 
auo  deciirafii. 

Tum miht  in  mcntcctiam  tienerunt qu£  de  te  aliquando  ceein'i:qu& 
omnia  mecum  noclnrtnoluens  &  afiidua  cogitatione  confiderans. 

Enimu2roanquam,ut  pene  dete  nunc  aclum  ruideatttr,quinam  fieri 
pofiit  *vt  te  Dem  tlle  cuim  immutabilis  eftucluntas  in perpetuum  nuc 
abiecerit,&  tibi  nuncfit  hoftis  mtnquam  reronciliandm,  cuimpater- 
nam  beneuolcntiam  es  toties  expertm? 

Num  vcrb  exhauriri  pofje  ipfim  clementiam  arbitrabor?  num  tan- 
dem  ut  res  humanz  folcnt,ita  etiam  eim  decreta  <&  promiffa  tempo- 
rumffatio  cuanefiunt? 

Nttm  illum  di\Acro  natttra  iilam  ad  ntiferationes propenfti?ima  exuif 
fiit?  antea  dijfttfim  in  omnes  clcmentiam  iratumcontraxifte? 

Dcinde  hoc  etiam  apud  me  dixi,Tuum  quidem  ifiud  nunc  efilethale 
fuaptenatura  rvulnm,fedfita  efi  in  tua,  Excelfi  nimiram  Det  manu} 
rerum  -vicifiitudo. 

Ethic  coepi  rurfum  cogitare  quoties  iam  olim  intuis  extra  ordinem 
liberandirs,mtrifieam  ill.im ■virn  tuam ofiendcru. 

Aleditart.inqu.im,  illa  tua  ingentia  facla  cccpi  &  animo"vo'.iiiare, 
qttorum  exemphsprofiratamfiduciam  erigerem. 

Quid  enim  pofin  rmfjuam  euidentitis  qttam  inftrrario  ttto  aPparei, 
<vhi  te  dcmi*  qttalis  es  oftendn:  &  ecqutsfefe  Dcm  tibi  ex£quarit  eti$ 
fitales  effntfalfirftt  dij  quulesillos  effecxtsr*  gentes  imaginantur? 

Opera  tua  -verc  mirijicafunt  Dem:&  quantumfit  robur  tuum  iam 
oltm  plmfatis  omnibmpopulis  ofiendifii. 

Populum  cnim  tttum  ,  /acobi  -videlicet  ac  lofiphipofieros  ,  obfecrot 
qttam  tncredibili potenti.tex  ^lEgypto  liberaftt! 

Tum  aqu£  tpfie  Dem  tcpr.efintemviderunt,  ■videruntanquam,  <& 
txpauetmt:ipfi]\  rnarn  g"v':ites  fitnt  pr^ferttu  tu^fenfit  commoti. 

Ejfude- 


P     S     A    t.       L  XX  V  II.  475 

INTEK.PRETATIO. 

1   \  JOx  mea  ad  Deum,  &  clamaui :  vcx  mea  ad  Deum,  & 
V    cxaudiuitme. 
z  Tcmpore  anguftia:  meas  Dominum  qusefiui :  manus  mca 
no&e  extcnfa  eft,&  non  cclFauit:tcnuit  Gonfolationem  acci- 
pereanimamea. 

3  Recordatus  funa  Dei  &  tumultuatus  fum,meditatus  fum, 
&  mcerore  ©ppteiTus  fuit  fpintus  meu-, 

4  Retinuifti  palpebras  oculorum  meorum:  perculfus  fui  & 
nonMoquebar. 

5  Cogitaui  dies  antiquos  &  annos  feculoruna. 


6  Recordatus  fum  carminu  meorum-.nocte  cum  meo  coi- 
de  fum  meditatus,&  inweftigauit  fpiritus  mcus,dicens. 

7  Anperpetuo  werepcllet  Dominus?&  non  pergetn»//» 
beneuolus  elTe ampliiis?' 


8  Num  prorfus  defecit  eius  clementia  ?  num  confumptum 
eft  verbum  in  generationem  &  generationem? 

5?  An  oblitus  eft  mifereri  Deus?nunquid  contraxit  in  ira  mi 
ferationesfuas? 

10  Et  dixi,  casdes  mea  hxcifcd  mutationes/w^  dextsae  cx- 
eelfi. 

11  Recordarus  fum  operum  Dei :  certe  recordatus  fum  ab 
initio  mirabilium  tuorum. 

ii  Et  fum  meditatus  in  cunctis  operibus  tuis:&  in  fac"ris  tuis 
cbmmentatus. 

13  Deu?,in  fancluario  efivia  tua  :  quis  Deus  Magnus  ficut 
Deus? 

14  Tu  Deus  facis  mirifica :  notum  fecifti  inter  populos  ro~ 
burtuum. 

15  Redtmifti  bracbio  tuo  pooulum  tuum:fiIios  Iacob  &  Io- 
feph. 

16  Videruntte  aqua*Deu<:videruntte  aqua?;e-\'paueruin:e- 
tiairicommotaj  fnnt  abyill. 


Afj6  P  S  A  L.      L  XX  V  I  I." 

Effuderuntnubes  aquarum  diluuia^ther  horrendum  intonMt,igp& 
ta  tela  tuapafim  difcurrerunt. 

Quaqua  patet  coelorum  ambitm ,  auditus  efthorrificm  tonitruum 
fragor.mundus  fulguribws  corufcantibui  emkuititerra  -vacillans  con- 
tremuit. 

Peruia  tibi  denique  maria  patuerunt,  &  per  medias  aquas  iter  po~ 
pulo  tuo  gradienti,nullis  tranfitus  iftius  -vefttgijs  reltclis.aperuifti. 

DenUjuefic  eduflum  populum  tuum  quafi  gregem  fidis  paftoribus 
Mofi  <&  u4aroni  comijjum  in  l)£c  -vfque  pafcua  tradnxifti.Cur  igitur 
ego.quafi  tu  me  refyicere  njel  nolis  njei  nonpofiis>animum  dcftondert* 

Idem  Pfalmus  feptuagefimus  fepumus,  monocolos, 
vt  fecundus. 

i  T^V  Ei  vociferans  opem  rogaui, 
I  J  Dci  vocifcrans  opem  popofci, 
Et  cxaudiit  iile  mc  vocantem. 

1    Vexato  fiquidem  mihi  vndiquaquc, 
Vnumhoc  Perfugium  fuitrelidfcum. 
Sed  tempus  fuit,omne  cjuum  leuamen 
Mifer  refpuerem,tenebricofa 
Quanuis  no&e  vigil  manufque  tollcns 
Iram  Numinis  vfcjuc  dcprccarcr. 

3  Ulaquinetiammoleftiores 
Curas  pellcrc  mente  qua?  folebat, 
Mcntem  follicitam  anxiamque  totam 
Rccordatio  Numinis  prcmebat. 

Et  quo  ardentiusomnishucferebar, 
■Hoc  ardentius  intus  seftuabam. 

4  Non  meclauderepalpebrasmifellum, 
Non  me  funderc  voculam  vel  vnam 
Mceror  afhdue  premcns  (inebat: 

5  Donecvoluereiam  quietiorc 
Coepi  pcdore  tot  prius  vetuftis 


psal.     lxxvii.  477 

\7  Inundatx  funt  aquis  nubes:vocem  dedit  a;ther,&  fagit- 

tx  tux  difcurrerunt. 
18  VoKtonitrui  tuiin  rotunditate :  illuminiiunt  orbem 

£ulgura:tremuit  &  concuifaeftterra. 

i^  Permare  viatuayw/f:&femitar  tua^peracuaas  multas:nc~ 
que  veftigia  tua  agnita  liint.  < 

zo  Duxifh  ficut  oues  populum  tuum  ,  opera  Mofis  &  Aar 
ronis. 

PSAL.    LXXVII. 

Voce  mea  ad  Dominum,&c. 
Carm.gen.  vi. 
I    *Tp  E  vocefemper^eprece fupp/ice 
X   Rcrum  inuocabo  conditor  optime* 
JVam  /enis  acp/acatus  aurem 
Dasfaci/em  mifris  querelis. 
z    Ad  te  refugi  cjuumpremerer  ma/is^ 
Ad  te  tetendifollicitpu  manus 
Sub  nothe  fola^donec  atras 
Luxtenebras  rediensfugaret* 
JMens  inquietisfratla  do/oribusy 
Surda  abnuebat  aurefidelium 
Voces  amicorum^medeU 
%  Impatiens :  animufque folum 

Intentus  in  teycum  /acrymispreces 
JWfcensfremebat :petlora  flebtli 
Concuftafinguhu  fonabanty 
Cura  animicruciabat  artut; 
4  Aeflus  vetabat follicitudinum 
Dulcemfoporem  carpere  lumina; 
Segnis  ligabat  membra  torpor? 
Vocis  iter  dolor  obflruebat: 
,J    Tum  mente  verfa  voluere  f&cu/a 
Csepi  anteatti  temporis^ac  Dei 


478  psal.     ixxvir. 

Praeclara  illa  tibi  patrata  feclis. 

6  In  mentem  mihituncvenirclaudes 
Chciysgarrula  qua^tuasfonabat 
Tunc>inquam,memor  clTe  cantionum, 
H^cno&is  tacitas  vigilper  vmbras 
Sic  mecum  meditanfqueruminanfque. 

7  Tc'nevt  perpetu6I>ensrepeliat? 
Tene  vt  (ic  femel  abdicarit  ilk? 
Exhauftumncputem  illiusfauorem? 

8  Os  neifludtotiesmihiloquutum, 
Seclis  omnibus  vfque  conticefcet? 

o   Clemcns  Numen  ego  arbitrabor  illud 
Implacabiletam  rcpcnte  fa&um, 
Infenfumque  mihi  fua?  tcnorem 
Abrupiifc  femel  benignitatis? 

io  Mecum  deniquc  f7c  egorpropinqua 
Vt  me  nex  prcmat  vrgcatque  prsefens, 
Regit  tempora  temperatque  rcrum 
Vices  arbitra  Numinis  poteltas. 

ii  Fui  aanque  opcrum  memor  tuorum, 
IHoi um inquam,operum  memor  tuorum, 
Quce  funt  mira  tibi  pera&a  quoqdam; 


12  Modo  iftec  meditans,modo  h#c  vcl ilja 
Mcntepcruigilintima  volutans. 


13  Namtuquid  valeas,quid  ipfepraeftes, 
In  tuis  adytis  patefcit  vnis. 
JEt  quodnam  tibi  comparare  fcfe 

Magnitu- 


r    S    A    L.        L  XX  V  II.  479 

Numen  bonispr&.fensyn£C  vnquam 
Auxilymfim  auarum, 
£  Laudism fubihat  quas  tihi  carmine 
Lyr&  canebam fiuaui/oqu<e  admodos: 
Secumqus  veftigabat  ggra 
2idens  varx-)  /abefiaciu  mottt, 
7    Nurn  me  relitto  in  perpeiuum  De  w 

Opt<s  benignam  iam  retrahit  manum} 
S      Nccamplitufiuum  tenebit 

Larga  Deibonitas  tenoremf 
Nec  ore  vatttm  leniet  anxias 
9  Cttrasfiuorumfnec  mifieYis  erit 
Placabilutnec  fiftet  irx 
Pr&cipitem  bonitate  curfiumf 
IQ  Tandem  remijfo peBore,  Quo  dolor 
Jfmpellishnquam  flant  adamanttnis 
Decreta  ca/ifixa  vincltsy 
Necdubio  /abefatla  cafuy 
Necfratia  vtynectemporis  inuidis 
Obliuiofi  obnoxia  dentibus, 
ti     Rurfivs  tu<&  mentemfubtbant 

Sancie  pa  rensymonimenta  dextrax 
Qui  temp/a ptUi (idenbus po/iy 
Frugumcfne  campos  germinefertilesy 
Etfiec/a  tot  noftros  ad  vfus 
Condideris pecudum  &ferarum, 
1%  Qufmfiepeypoenis  dnmpremisimprobosy 
Tutoquefinlcis  pmfidio  probosy 
Aforta/iby*  clementiaque  & 
IuftitidL  sf>ecimen  dediftiy 
Ij  JEterne  rerum  couditorlomnia 
Confiu/ta  cuimfiaBaquefanUitas 
Illujirat;haud  quidquam  tibiingem 


4*o  P    S    A    L.      LXXVIir, 

Magnitudine,c]U£fo,Numen  aufit? 

14  Solus  mira  facis,ftupenda  folusj, 
Ipfis  te  populis  procul  fub  axe 
Demirantibus  vJtimo  remotis: 

15  Tuum  tu  populum,fatam  Iacobo 
lofcphocjuc  propaginem,potente 
Sola  cjuippe  tua  manu  eruilH. 

6  Tevidit  mare,vidit,&profundo 
Tremens  gurgite  palpitauit  sequor; 

7  Iufla.  fluminadeplnerenubes: 
Ingeuu  crepuit  fonorc  ccelum: 
Accenfum  igniuoma?  aercm  rucntes 
Percurrere  tuse  Deus  fagictae. 

18  Ingens  horrifono  procul  tumultu 

Expauit,tonitru  boante,mundus: 

Ruprisfulgura  nubibuscorufco 

Late  lumine  terruere  terras. 
jp  Vifa  quinetiam  hinc  &  inde  mota 

Immota  illa  prius  labare  telJus: 

Ipfas  denicjue  quanlibet  profundas, 

Tumentismedias  marispcr  vndas, 

Nulli  vifa  prius,vidcnda  nulli, 

Scfefemita  pra^buitterendam. 
loSele&ostibiqua  gregcs  duorum 

Traductos  opera  pedocjucfratrumi 

Mofisfciiicetatcjue  Aronis.olim 

Hasc  in  pafcua  Jana  tranftulifti. 
Pfilmw  feptttagefirmts  oBaHtts^  Ikk^o-iol  s?nto$y  Afaphl 
ArgumentHm  &  vfm. 

Colligitnr  c x  hoe  Pfalmo  cuiufmodi  fuerint  in  Ecclefia  Ifraelitica  c3 
ciones  i  Prophetis  habitx,quura  iacrae  hiftona:  in  fynagogis  enarrare- 
utr-.tit  eft  fane  valde  venerandum  dtudfancir  antiquitatis  monimentu, 
vtcV  paticulialiquot  Pfulmi,&in  Attis  Apoitohcis  Stephani  cocio,cV  il- 
Ja  Pauh  Antioehiae  habita  A&.ij,Hinc  igitur  etiam  ducendum  nobis  eft 
cjuo  fruciu  legendx  /int  nobishiftoriae  facrac,  qui  cmidem  nobitduple* 


P    s    A    L.      LX  X  V  ii.  48r 

Orbis  habet  fimtle  aut  fecttndam. 
14.  Adirante  mundo  tu  Deus  vnice 
15  JHir&dedtftifignapotentUy 
Ergaftults  quum  Uberafti 
Abramidas  Pharij  tyranni. 
1(5  Viderefluclus  ie  tumtdt  Deus9 
Kidereflutiusy  &  trepido gradti 
Fugere  .tnrbauit  profundas 
Horroracjtttz  vitrex  lacunas. 

1 7  Fudere  aquofas  imperio  tuo 
Nubes  proce/ias  de  grauido  finu^ 

Sonore  rauco : grandinifque 
Infremuit  lapidofm  imber. 

18  Coeli  tonantis  vafttficmfragor 
Implebat  aures :  luminafulgurum 

Terrebat  ardor,  &  pauore 
Attonita  tremuere  terr<e. 

19  Sali  rubentisperuia  vaftitas 
Dufhre  te  tot  mtllibm  obruit 

7  5       Veftigia,  &flublu  refufo 

Claufit  iterPharijS  quadrigis. 
JUfofes  &  Aron(ccupecudumgregei 
Paftorreducit)pr<zfidio  tuo 

Duxeretranquillasper  vndasy 
Incolumes  populi  cateruas. 


4hoc  Pfalmo  proponitur-.Dei  videlicet  perpetua»  in  prarftadis  pro- 
nuffis  conftantiae,&  eiufdemrurfusirar  aduerfusfcedifragos  &  pertina- 
citercotumacesdiligens  &  attentacofideratio-Hoc  igicur  demonrtrat 
Propheta  longa  &  accurata  commemoratione  tum  praecipuoru  benefi- 
Ciorum  quibus  hunc  populum  Deus  ia  inde  a  prima  adoptionead  Da- 
uidem  vfque  affeccrat,tum  etiam  poenarum  quas  ingratus  populus  Deo 
quaii  inuito  extorferat.Quam  autem  ha»c  eadem  do&rina  noltris  prxfer- 
Jim  temponbus  fit  neceffaria,&  quam  illuftria  nobis  in  vtranque  parte 
cxempla  Dominus  ii  vnquatu  alias,ab  hinc  annos  quadraginta  fuppe-. 
^tAritjviinam  omnesfttis  animaduertant. 

Hh.j. 


482,  V    S    A    L.       L  X  X  V  I  I  I. 

Eiufdem  Pfalmi  feptuagcfimi  o&aui 
Pa  raphrasis. 

AVdi pr&cipicntem  Alagifirumpopule  mk&nihiltemere  loquu- 
turo  attendite. 

Ejfabor  enim  resgrauij?ima>s,&  repetita  ab  antiquvs  'vfjue  tempo- 
ribus  memorabilia  dipromam. 

Qu£  etjl  auditione  acceptafcimus  tamen  cjfe  longe  certifima,  neque 
a  maioribm  nojtrts  conficla,qut  nobts  illa  tradiderunt. 

Nam  *vt  tlli  habuemnt  nosiri  rationem  ,  fic  tquum  eTi  -vt  &  ipfi 
noslris  poTteritconfulamm:  -vtlaudes  lehoux ,  &  mirifica  tllafacla 
qnibm  roburfuum  nobts  tcTLitus  e7}>  ad  'vUimos  vfque posleros  pro- 
pagentur. 

Sanciuit  enim  Dem  fingulari  benefciocertam  doftrinam,  qua  'vo- 
luntatemfuam  Iacobifuboli,idefi  Jfraeli  tcfiarctur,  edmqne  pr<ecepit 
maioribm  nofiru  'vtfms  quifque  filijs  enarraret: 

£t  hi  rjrfusfilijs  altertsfuis^thac  ratianeapatrib'ts  ad pofieros  fe~ 
cnndttm generu  firiem  coptitio-ueriDei  ty  diuini  ctdtus p>-opa>/etur: 

Vtfin^uli  •vidAicet  tot  tantoruwque  beneficiomm  Deimemores, 
Deocoufidere,<&  ei^mandatis  obtemperare doceantur: 

hleque  maiores  tllos  fuosgenm  hominum  refraclanum,ipfi  Deo  mo- 
lefiurnjeuefi  mulatum.perjidiofum  imitentur. 

Exemplo  fint  Ephraimit£,periti  quidem  fagittarij,  qui  tamen  quum 
adhnelinm  -uentum  efi,terga  -verterunt: 

Fced<.ns  Dct  immemores  ,  &  ab  eo pr&fcripta  'via  incedere  dcdi- 
gnati: 

Et  infignium  ac  mirificorum  ipfim  operum  obliti. 

ffic  enimefi  quicoram  corum  maioribus  in  AEgypto  &  Saiticts 
campu  lot  cdidit  mtracula.  ■ 

Qm  p  rdtjciffas  aquas  &  hinc  inde  in  aggeris  modum  dccumulatas 
ipfos  tr  iditxit. 

Qui  nube  interdiu prs.eunte,noclu  njcrofiamma  in  rethere  rutila.nte, 
ilios  deduxit. 

<Ju>t  rupibm  dtri4ptts,copiofifiimas  aquas  illUpotandas  prtbuit. 

ElicitU  "jidelicet  cfilice  riuU,&  torrentibus  inde  deduclU. 

Neqtie  tamen  illi prapterea  illum  offendeje  defiiterunf.immo  excet- 
itarefcrrviermit, 

^tque 


PSAL.      LXXVIIF.  483 

Eiufdcm  Pfalmifcptuagefimi  oclaui 
Interpretatio. 

1     A   V£culra  popule  mi  doctrinnm  meamrinclinatc  aurem 

jLJLveftram  adverba  oris  mci. 

2.  Aperiam  ad  res  graucs  o>  meum:de  pronaam  rcs  prx  an- 
tiquitateabftrufa  •-.. 

3  Qux  audiuimus  &  cognouimus:  &  <]r«*patres  noftri  nar- 
rauerunt  nobis. 

4  Non  occultabimus  illa  a  filiis  eon:m,generationi  poftc- 
tx  narrantes  laudes  Ichoua:  :&  robur  eius  &  miiabilia  eius 
cjuxfecir. 

5  Nam  ftatuit  teftimoniumin  lacob,  &  lcgem  pofuit  in  iif- 
racl  :cjua  mandauit  patnbus  noftris,vt  notafaceicnt  ca  filus 
fuis. 

6  Vtcognofcant  <?<*  nafcituri  poftea:  &  iilij  quinafcenturj 
furgant  6c  enarrcnt  eafiliis  fuis. 

7  Vt  ponant  in  Deo  Spem  fuam.  5:  non  obliuifcantur  ope 
rum  Dei:&  vt  mandata  Dei  obferuent. 

8  Et  non  fint  iicut  patres  eorum,  f  "oboles  defeftrix,  mole- 
ftiam  afferens,  foboles  qme  11011  ftabiliuit  cor  fuum  :  &  cuius 
11011  fuit  fidelis  erga  Deum  fpirirus. 

9  FilijEpliraimarmati,attoiicntesarcum  verfifunt  in  die 
prejii. 

10  Non  cuftodiuerut  fccdusDei:in  &Iege  eius  recufauerut 
ambulare. 

11  Etoblitifunt  opemm  eius  &  mirabilium  eius  qua;  0- 
ftenditillis. 

iz  Corampatribuseorum  fecit  mirahijia  interra  AEgy- 
pti,in  phnitieSoan. 

13  Scidi^iare.cv  traduxit  eos:  &  ftatuit  aciuas  velut  cumu- 
lum. 

14  Et  dcduxit  eos  per  nubcm  interdiu  :  &omnino£teper 
fplendorem  ignis. 

15  Sciditiupesindeferto:  &  potauit  eos  tancjuam  abyffis 
multis. 

16  Et  eduxit  fluenta  e  petra ,  &  fecit  vt  defcenderent  acjua: 
velutifluuij. 

17  \  Et  perrexerunt  adhuc  peccare  aduerfus  eum,ad  exafpe- 
randum  excelfumin  deferto. 

Hh.i/. 


484  P    S    A    L~.      L  XX  V  III. 

i^ftque  adeo  periditari  <vim  ipfius  aufifiunt,  ecquid  ipfirum  gulaiq 
explere  pojfet, 

Num  enkn,(fic  ifti  aduerfus  Dcttm  loquutifiunt^)  tam  etiampoteni 
eftjvt  nos  lauto  conuiuio  pofiitin  defirtoexcipere? 

Nam  percufiit quidem  rupem  •vndetot  aqu&profluxerunt,  njt  etiam 
redundartnt:  fied  num  etiampanem,num  dapes  nobis  hkpoterit  com* 
partueJ 

Hts  auditts  lehoita >  &  meritu  quidem ,  aduerfus  Ifraelem  excan- 
dnit: 

Vt  qui  Deofidem  ncn  h.tberent ,  neque  totifefe  regendos  ei  trade- 
rent. 

Pneceperar  enim  fitrfum  nubibtts  *vt popnUm  fuumpafieerent,&  fa- 
jes  cccUrum  pattfecerat. 

Iujfeuero  nubes  Mannam.cibumfuauifiimum  (?  cceleftem  panem 
depluebant. 

$ingultt  ilhs  denique panem,quo  nepotentifihnis  quidem principibm 
delicatior  •vllus  apponitur,ad  fittnritatem'  tifique  fiubminiftrabat. 

Jtaquepro  imperiojjto  hinc  quidem  Orientts  -vetumande  verb  ^iu- 
ftrumfiare  iufiit. 

Et  ecce  daptbus  (coturnicibus  'videlicei)  tanta  copia  mox  illos  com- 
plnitfvtpulucns  <&  arenx  numerum  &quarent. 

Et  undique  tum  media  caftra,  tum  omnu  illorum  ambitm,  <volucri- 
btts  hinc  inde  coelitus  decidentibus}complerentur. 

Has  igitur  acceptas  illi  auidifiime  ad  fiatietatem  ufque  'vorarunt, 
Deo  ■vicifitm  quod  appetebant  cumulatifiime  ipfits  fiuggerente. 

Sel  ecce  inter  epulandhm,&  qttum  adhuc  cibum  manderent. 

Ira  Dei  adtierfus  eos  exarfit  &  praftantifiimos  ac  feletlifiimos  quof 
que  illorum  proftvauit . 

Verutn  neplagts  quidem  tftis  emendari  potuerunt,neque  ddducivt 
eifi:lercut,cnius  infinitam potentiam  toties  erant  experti.. 

Itaquejpt  tpfiorum  meritbfruftratos  illos^  perpetuu  terroribus  tre- 
pidantis  perdtdit. 

Nam  tnm  qttidemquum  eis  necem  intentarettqt4xrebant  eumi&di- 
luculo  vcnttiantes  deprecabantur. 

Denmfibi  tutifsimam  sircem  fuijfe  agnofcebant: atque  adtq  exceU 
fam  Deum  <&  Liberatorem  fuum  uocabant. 

Sed  hic  omniainanes  duntaxatblantUtUfuermttnec aliud  quam 
terbafalfitatn  plena. 

Nec  enimfiyncero  corde  loquebantur^vtqui  inprtftandtsfizderk  co- 
tyionibui  nihtlo  magisquam  antea  fidosfefe  exhiberent. 

ipfi 


P    S    A   L.       L  XX  V  I  I  I.  48C 

18  Ettentauerunt  Deumincordefuo:  adpctendum  cibum 
Cupiditatifuae. 

19  Etlocuti  furit  contra  Dcum,dixeruntquc:  Num  poterit 
Deus  pararc  menfam  in  dcferto? 

20  Ecc  percuiTu  rupem,&  fluxerut  aqua?,&  fluminainun- 
dauerunt:an  etiam  poteritpanem  darc?  an  parabit  carnera 
populofuo? 

21  Ideo  audiuit  Ielioua  &  iratus  eft:&  ignis  fuccefus  eft  cori 
tra  Iacob.-acqueetiam  iraafcenditcontra  ifrael. 

22  Q^na  non  confifi  funt  Deo,  &  r  on  fperauerunt  in  falu* 
te  eius. 

13  Mandatu  dederat  tamen  nubibus  furfum,&  ianuas  cceli 
aperuerat. 

24  Etplueratfupereos  Manna  admanducandum:frumen- 
tum  caelefte  dederat  illis. 

2f  Panempotentumcomederat  vnufquifqueitfomwjCibum 
miferat  ipfis  ad  faturitatem. 

2.6  Pergere  fecK  ventum  brientalem  in  ca?lo:&  adduxit  in 
virtutefua  Auftrum. 

27  Et  pluir  fuper  eos  carnes  quafi puluerc,&  volucres  ficut 
arenam  maris. 

28  Et  eas  cadere  fecit  in  medio  caftrorum  eius:  &  per  cir- 
cuitum  ad  tabernacula  eius. 

29  Comederunt  igitur  &  faturati  funt  valde:  &  defiderium 
ipforum  attuL:  ipfis. 

30  Necdum  dienati  erant  a  defiderio  fuo  :  adhuc  cibus  eo- 
rum  erat  in  ore  ipforum. 

31  Quumira  Deiafcendit  Contraeos:&  occiditinter  pin- 
gues  eorum:&  electos  Ifrael  proftrauit. 

32  Super  omnibus  his  peccauerunt  adhuc ,  &  non  credide- 
runtrmrabilibus  ems. 

33  Et  ideo  confumplit  in  vanitate  dies  eorum,  &  annos  eo- 
rum  in  terrore. 

34  Cum  occider^t  eos,mox  quxrcbant  eum:&  reuerteban 
tur  &  diluctilo  quae.toant  Deum. 

35  Etrecordabantur,  quod  DeusefTet  Arxeorum:  &  Deus 
cxcelfus  Redemptor 'orum. 

36  Etblanditiftnt  eiorefuc:&  linguafuamentiti  funt  ei 

37  Cor  autem  eorum  non  fuit  redtum  curn  ipfo:&  non  fuc 
runt  veraccs  in  pa&o  eius, 

Hh.iij. 


43(5  V    S    A    L.       L  XX  V  I  2  I. 

V£/£  tamenpro  infinitafua  clementia  illis  iguouit,neque  fummo  imt 
cum  evs  agere  fuftmuit:&  quanutt  eum  ad  iram  pergerent proucxare, 
omnern  tamen  iram  fiiam  tn  eos  non  effttdit. 

jRecordatn*  nimiru  homines  ejjh  cameamole  flttxa  &  euanidaprx- 
diios,& prxfentem  illorum  'vitamfiatui  tranfeunti  nec  'vnquamre- 
diturv  fimilem. 

Eheu-  quoties  illum  in  deferto  lacefiiucrut,quoties  ei  infoiitttdine  mo- 
leTii  fucrunt! 

Quoties  ad  priSHnos  mores  reuerfi,Deum  cnUts  ijiribns  &~joluntati 
toties  experta  dijjidebant  t  sxplorarunt !  quoties  Sanclo  ifraela  Deo 
ccrtos  fines  pr<efcribere  njoluerunt! 

Exciderat fcilicet  eorum  animis  illaipfitts  poteutia  inenarrabiln, 
quam  ipfis  ab^yfcgypiiorum  iurifiimaferuitute  liberandn  exeruerat: 

i2utim  in  <_/£egif)to  tot  miracula  ,  tvtque prodigia  in  Saiticis  campi* 
ederet. 

Fluuios  enim  eorum  infanguinem  conuertit,-vfque  adeo  vt  aqitut  po* 
tabiles  totam,alioqui  fiagnantem  Aegyptum  deficerent. 

JnfeSiorum  omnis generts  examina  quibpts  "jaJiarentur,^  ranas  a 
quibus  perderentur  in  illos  immifit. 

Omnem  camporum prouentum  bruehis,  arua  locufiis  deuoranda  tra- 
dtdit. 

V 'ites grandine fulminibus  fycomoros  illontm  excidit. 

lllorum  armentagrandine  cecidit.pccora  lapidauit. 

Totum  denique  furorem  ,  totam  illam  tarribilem  cxcandefcentiatn 
fuam  in  eos  effudit,immifiis  ^Angelts  quorum  minifierio  adpcenas  de 
hominibm  fumendas  vtttur. 

Et  rnodo  in  hanc  modo  in  HLimpartem  iraru/n  plenus  fife  conuer- 
tens,tum  homines  ipfos  cccidu,tum  armenta  ineuetainU  pefii  expofuit: 

Qumetiam  primo^enita  omnia  AEgypti  interfecit  ,~jt  in  Chami 
tabernaculu  nullum  familix.  columenfuperfuerit. 

Populum  autemfuum  velut  ones  ex  AEgypti  cauliscduclas  ,  haui 
aliter  qtuim gregem.per tmmenfvs  illas folitudines  traduxit. 

Traduxitanqttam,ea<  ficure.ffr  extra  omnempericuli  metum,hojti~ 
bus  ipfornm  aquarum  mole  coopertn. 

Neqtte  deflitit  donec  in  has  terras  fibi  confecratas  illos  perduceret, 
adeoq;  in  hoc  moterque fibi  fua  ~jniui  virtute  ccparauit,eos  collocaret. 

Is  enirn  efi  qui populos  ipfis  occurrentes  ex  Ins  regionibus  eiecit,  quas 
Ifraeliticpspojrea  tribubusfortitionedifiribueret,  inillorumfede  collo- 

€4th. 

Sed 


PSAI.       L  XX  V  II*.  437 

38  Ipfc  tamen  mifericors  expiauitcomn  iniquitatem&  non 
perdidit  eostty  multipliciter  aucrtit  iram  fuam,  ncque  exci- 

tauit  omnem  indignationem  fuam. 

39  Sed  recordatus  eft^uod  caro  eiTen^&flitus  trann*ens& 
nonreuertens. 

40  Quoties  exacerbarunt  eum  in  deferto?  mcerorc  affecc- 
runc  eum  in  folirudine? 

41  Et  reuerii  funt,  &  tentaucrunt  Dcum,  &  Sanctum  Ifrac- 
lis  circunfcripferunt? 

42,  Non  funt  rccordati  manus  eius  neque  diei  quo  redemic 
cos  abaffligente. 

43  Quando  pofuit  in  AEgyptofignafua:  &  prodigia  fua- 
in  planitie  Soam 

44  Et  conuertit  in  fanguinem  fluuios  eorum:&  fluenta  co- 
rum  ne  biberent. 

45  Immiiitineos  promifcUa  qua:  vorarunt  eds:&  ranas3 
cjua?  perdulerunt  eos. 

45  Et  dedit  bruch  o  prouentum  eorum:&  laborem  eortim 
Jocuitis. 

47  Etcedditgrandinevitem  ipforum:&  fycomoros  ipfo- 
lum  fuiguribus. 

48  Er  tradiditgrandini  iumenta  ipfcrum  &  pecofa  ipfo- 
rum,  ignitis. 

49  Mifit  in  eos  furorem  ira:  fue;,ardore  &  indignationem, 
&  anguftiarmimmifnonem  angeJorummalorum, 

50  Librauit  femitam  irse  fux:  non  prohibuit  a  mortc  ani- 
mamipforum,&:iumentaipfdrum  pelte  concluiit. 

51  Etpercuific  omne  primogenitum  in  AEgypto  :  princi- 
pium  virtutum  in  tabernaculisCliam. 

51  Sed  craniirc  fecir  quafi  oues  populumfuum  :&:  deduxu 
eos,  quaii.  gregem,in  deferto. 

53  Et  deduxic  eos in  tuto  vc  hon  timerent :  &  inimicos eo- 
rum  operuit  mare. 

54  Et  adduxit  easadfia.es  fanctitacis  fusc :  &  ad  monr.em 
hunc  qnem  acquifiuit  dextera  eius. 

55  Et  expulit  afacie  eon.mgentes  ,  &  proiecu  eas  in  fbr- 
tem  ha2ieditati,s.*&  habitare  fccic  in  tab*inacuU$  ipforum  rri 
busIfraeL 

Hh.iui. 


488  P  s  A   L.     ixivin, 

Sed  ecce  rurfum  peccatttm  peccato  cumulantes,Denm  illum  exceljUm 
njiolato  ipfiuspaclo  tentarunt  &  ad  iramprouocarunt. 

u4uerfifnnt  ab  eo  maiorum  fuorum perfidiam  imitati,  &  ficutfatla- 
cibm  arcubm  euenire  foletjn  parte  Scopo  contrariam fcfe reflexerunt. 

Eumdenique  non  leui  quopiam  errore  ,fed  altaribut  etia  pafiimper. 
editos  monteS  conjbrucln&^quod prorfm  nefarium  eftfcelm)  colloca- 
tisibi  fculpulibusmins  modts  irritauerunt. 

Hu  autetn  auditis  Deus  inftifiime  cxcandefcens  &  XfraeUm  fum  - 
mopere  deteftatm: 

T  abemaculum  illud  quod  Silumti  fixerat  >  domicilium  inquam  il- 
lud  quod  intcr  hominesfibi  detegerat,vltro  deferuit. 

Qtti4plura?  arca  illumprafentid  roborifijue  fui  certifiimum  pignus, 
ftmm,inqua:n,iltud  decm  <&  ornamentum  in  captiuitatem  trahendam 
tradidit  in  hoftium  fuorum  manm. 

Sed  &  ipfum  popuhtm  funm  abdicatumgladiis  illorum  obiecit. 

Ftorem  iituentutis  illorum flamma  iracundix.  ipfim  cofumpftf.-virgi- 
rtes  innupu  omnis  nuptiatus  gaudu  expertes  manferunt. 

Sacerdotes  ipfi  conficrati gtadio  cedderunt :  -viduts  ne  tempm  quide 
eft  ad  litgendos  maritos  concefjum. 

Nthilominm  tamen  foederts  fui  memor,  haud  aliter  quam  a  profun- 

difiimo  fopore,quatis  ebrioru  efje  confueuit,  cfi  clamore  expergefaftus: 

QuuvidcripoJJent  ipfius  hoftes  veluti  uiclores  illil  ejjeperfequuti  ipfe 

cotra  natibtts  tllow  acerbu»  &  cucln  feculis  pudedum  vtilnas  infiixit. 

Nihitominm  tamen  vt  clementiam  aliquafeueritate  temperaretjo- 

fiphi  tabernaculmn  afedefertum  m'mimhepetijt,nequeJribu>Ephrai* 

mif-vt  antea,c£terts  antepofuit. 

Sed  deleflafibi tnbu  Iud*,montcm  Sionis peculiari  quodam  amore 

eftcomplexus. 

Hic  enim  non  -vt  prioribmfeculis  habere  ad  tempmftatiua  coftituit, 
fed  facrariumfibiin  arcem  mttnitifiimam,  neque  mtnm  quamipfe  ter 
rarum  orbtsftabiiem,extruxit. 

JDenique  -vifiim eft illi  Dauidem  e  ftabulis paftoritijs petitum  ,  cuitti 
minifterio  rvteretttr,accerfere. 

^ytdeoque  iltum  ipfum  quifoetas  inpafcua  deducedasoues  anteafe- 
£tabatur,vtqui  neprimarim  quidem  ocultspaterni  cuftos  effet,pafcen 
d&  1  acobipofteritati,chartfiimo  inquam  Jfraelt  fuo  pr&ficere:-vt  iliefe 
in  hoc  faftigittm  induftria  aut  viribm  fuvs  eueclum  efje  nunquamglo- 
rietur.ty  vos  itlum  -vt  dittinitm  vobts  prtfeftum  reuereamini. 

In  cuim  ettaveftri paftoris gubernatione  neque  integritate  in  confi- 
Uocapiendo,neque  in  rebns gerendis prudentia  quifquam  defiderauit. 

Idcra 


1»    S    A    L.       LXX  VIII.  4^ 

5*  Atipfitcntauerunt  &  exacerbauerunt  Deum  excclfimu 
&teftimoniaciusnon  cuftodiucrunt. 

57  Etauerfifunt&perfideegerunt,(icutpatrcsfui:  reflcxi 
funtiicutarcus  fallax 

58  Etadiracundiam  prouocarunt  eum  cxcelfisfuis  :ad  x- 
mulationem  concitauerunt  eum. 

59  Audiuit  Deus  &  iratus  eft :  &  auerfatus  eft  valde  Ifrae- 
lem. 

60  Et  deferuit  tabcrnaculumSilo  :  tabcrnaculum  quo  coha- 
bitabat  intcr  homines: 

61  Et  tradidit  capiendum  robur  fuum:&  decus  raum>in  ma 
numhoftis. 

61  Et  conclufit  intra  gladios  populum  fuum:&  conri  a  ha?- 
reditatemfuam  exurrexit. 

63  Iuuenes  eius  deuorauit  fgnis :  &  virgines  eius  non  funt 
laudatar. 

64  Sacerdotes  eius  gladio  ceciderunt: &  viduse  eius  non  lu- 
xerunt. 

6j  Sed  euigilauit  tanquam  dormicns  Dominus:&  tanquam 
fortis  quifpiam  clamanspoft  crapulam. 

66  EtpercuiTitinimicos  fuos  retro:  opprobrium  «etemum 
dedit  eis. 

67  Sed  reprobauit  tabernaculu  Iofeph:  &  tribum  Ephraim 
non  clegit. 

68  Sed  elegittribumIuda:montem  Sion,cjuem  diligit. 

69  Et  aedificauitciuafi  arcem  fanctuarium  fuum  ,  quafi  ter- 
ram  fundauit  illud  in  fcculum. 

70  EtclegitDauid  feruumfuum:&  aflumpfiteum  excau- 
lisouium. 

71  A  tergo  la&entium  alTumpfiteum:vt  pafceret  lacobum 
populum  fuum,&  Ifraelem  ruereditatemfuam. 


72,  Et  ipfe  eos  cum  integritate  cordis  riji,  &  cum  prudentia 
manuum  fuarum  deduxit. 


45>o  p  s  a  t.     txxviir.' 

Itlcm  Pfalmus  icptuagefimusodauus,monocolos, 
vt  o&auus. 


i     \Jf  Agrtaloquor,Vos,mi.popuIe,cxaudite 
J.VX      docentcm 

2  Et  grauido  arcanas  fundentem  pe&ore  voccs: 
Miraquc  narrantcm  fxdis  patrata  vctufris, 

3  Qii?  patrum  tcftata  fidecognouimusipii. 

4  Abfit  cnim  tacite  ingratus  fub  mcnte  repofta 
Venturos  ccelem  tot  fortia  fa<5ta  ncpotes. 
Quin  potius  fuperu  mcmorabo  patris  honores. 
Etgcftaimmenfum  illius  tefr.drttia  Robur. 

5  Hac  fiquide  IfacidasNume  fibi  fce Jcre  iungcns 
Pra^fcripfit  lcgcm,natos  vt  quifque  doccrec 

6  Ifta  fuos  gcncris  qua?  dcinceps  ordine  longo 

7  Accipiantalij  exaliis,vt  Numine  ab  vno 
Pedere,&  memorcs  quam  gradia  gefferit  olim, 
Serearcjpliusdifcantmandata  volentes: 

8  Illorum  haud  patrum  fimiles  qui  cordc  rebelli, 
Degencres,fprctiqueacuentes  Numinisiras, 
InilabilcsgciTercanimos,  fimulataquc  femper 

9  Peclora.Sic,ehouprolesEphraimica ,  quodam 
Armipotcns  habita,&  ccrtis  metaeda  fagittis, 

io  Terga  dedit  non  vifa  prius:quiafee  icris  aufi 
(Proh  fcelus)immemores,iufIascotenere  lcges, 

ii  Numinis  obliti  tot  tantaque  gefta  potentis: 

n  Vi(aatauis,inquam,rcrum  miracula  quondam 
2Egypto  in  rnedia,Tanifquepatentibus  aniis. 

j^  HisfiquidcmfifTumccfsitgradientibus  a?quor, 
Vtrinquein  murum  firmis  furgencibus  vndis: 
Nubibus  hinc^c&os  fcruenti  fblis  ab  aeflu, 

14  Et  ducc  per  nodis  tenebras  fulgorc  corufco, 

Fer 


P     S    A     L.       L  XXVI  I  I.  4?! 

PSAL.     LXXVIII. 

Attcnditc  popule  mcus. 
Carm.gcn.i. 
i      A    Vaite  Ifiicid^&rerumpietateparentem 

^IJL.  Qjfj,  colitis  pura-^buc  anirnos  aduertite  vefiros 
z  JMira  canam^fied  vera  canam:qu&  longa  vetuftas 

Occulit  arcanis  oracula  merfa  tenebrts 
3    Euo/uam  :prificis  accepta parenribus olim 
«1  Veri/ocjuis  diclisy  infccu/afra  nepotum 

Tranfimittam  /audefcjue  Dei^miranddcjuefiaUa 
Cogntta  'de proaim  difcent  me  vate  minores. 

5  Nanqueparens  mundijahtto  cjuumfcedere  gentem 
Iungeret  Ificidum  fiwi^patres prodere natis 
Perferiemy & fieris  venientiafitcu/aficc/is-, 

Et  /cgum  monitus  &fallaingcntia  tufifiit. 

6  Scilicet  vt  memori  benefiacUpriora  tenentes 
Petlore  confilium  vit&  auxi/iunicitie  regenda 

A  Domino  expeUentjrepidoturbante  tumultu. 
JVe  tam  caca  animos  condant  ob/ittiadeQum 
Irrita  ventofis  vt  dentpr&ficriptaproceliu. 

7  £?"  8  N  eu  fimi/es  patrum^male  grata  ?nenterebeflesy 

Deficiant  ammi  inftabt/es^dubtoque  /abantes 
9   Peeiore.  Curfobo/es  Efir&mt  dotlafagittis 
Figere  ve/iacu/o  cjuanuts  diftantiacertoy 
Terga  dedit  pene  ante  tubas?  /atebr/fi^ue  fa/utem 
(0  pudor!)abieclis  quffiuit  turpiter  arwis? 
10, ti  &n  Nspecjuodauerfiosflexereperauiagrejfusy 
Obliti  lectum  &  monitorum  &  fiederis  itliy 
Ob/iti  tantorum  opermn  cjua  tefttbtts  o/im 
Patribus^m  Pbari s  T)ominMpztrauerat  orls. 
13  &  14  Quum  maredimfit  fiefie  cumu/ante  prcfundc, 
Inter&aggeftos  vnddftagnantis  aceruos 
Inco/umcm  cduxit  popu/umydpice  nubeyfi,rer.a 


492*  P  S  A  L.      LXXVIII. 

Per  medias  Arabum  faluos  traduxit  arenas, 

15  Defertiabrupitcautes,immaniaiaxa, 

16  Terrarumque  ima  veluti  de  Cede  citatus 
Profilijt  t-orrenspercuffae  ex  rupis  hiatu, 
Vnde  fitim  arentf  s  populi  pecudefque  leuaret. 

17  Nec  tamen  illorum  flexere  hxc  munera  metes: 

18  Quin  potiusNume  rurfum  offendere  rebelles, 
Nil  veriti  illiuSiiuftum  irritare  furorem. 

19  Ingluuiefiquidemturpi  fuadente,voraces 
Tentauere  Deum,dubio  fic  corde  loquuti. 

20  Eia  num  poterit  deferta  per  auia  nobis 
Cun&ipotes  Deus  ifte  aliquas  apponere  mefas? 
Plenaquidcmrupispercuffieex  vulnere  nuper 
Flumina,&  vndates  fubito  confpeximus  agros, 
Num  vero  pane  ipfc  fqa  quoque  pafcere  plc-bc 
Nuc  queat,&dapibus  mefas  onerarit  inemptis? 

21  Audijt  ex  alta  fuperum  Pater  arce  cjuercntes 
Ifacidas,iuftaque  fremens  excanduit  ira, 

22Gentemindignatusqu3eionga  abftirpefideles 
Tot  memoraret  auos,toties  totiefque  potentis 
Numinis  cxpertse  nondum  confidcre  dextrse, 
Ncc  quam  fenfiffet  toties  fperare  falutem. 

^j.i^.Nanqueprius  ccelireferatolimine,iuffa?, 
Depluerant  Mannam  nubes,cseleftibus  oris 

25  Demiflo  vt  poffent  tritico,vclutique  potentum 
Spirituum  dapibus  mortali  vefcier  ore. 

26Et  tame  ingrata?  obftrueret  quo  murmura  getis 
Hinc  Eurum, inde  Notu  ruptis  emifit  hatunis: 
Paret  vterque  ruens,&  terris  sethera  mifcent. 

2jEt  mox  ecce  nou*  yolucru  caditsethere  nimbus 
Et  quaqua  apparent  latis tentoria  campis, 

28  Carneusimberadeft,  quamultuscernitur  aruis 
Puluis,  &  Oceanns  quam  crebras  ru&at  arenas. 

19  Illi 


P    S    A    L.       L  X  X  V  I  I  I,  49J 

Luce,per  obfcuras flamma  praeunte  tcncbras. 
15  &  16  Fiumina  defolidipatefecit  vutnerefaxiy 
Damnatifquefiti  riuos  donamt  arenis; 


17  &  18  Nec  fatiati  vndis  linguas  tenuercprocaces, 
Aufi immanefcetus,  defertaper  auiz  rurfus 
Tentauere  Deum  &  ventris ftimulante,  voracis 

Jp  <2r  20  Ingluuie,petiere  cibos:  actalibus  ora 
Soluerunt,  Stlicis  dur<t  cjuiflumina  venis 
Elicuit,fubitoquefitim  torrente  Ieuauit, 
Nonpotis  efipanem,non  tautczfercula  menfz 
Adderefnoneputis  conuiuia  targa  profufis? 


21  Audiit  omnipotens^catidaque  accenfm  ab  ira  eft„ 
In  Iudamquehaufitflammato  cordefurorem* 

22  Etpopulotamen  ingrato,totiefque faiutis 
Immemori  acctpt<z->vic~tum  dedit  ejfepetitum* 


23  Caftra  fuper  late  cttherei  patcfecit  olympi 
z^.  Horrea,dein  grauidas  Cczteftifemine  nubes 
Ambrofict  largos fuper  agmina  foluit  tn  imbresx 

25  Cctleftifcjue  cibi  inaulfit  mortatibus  vfum. 

26  &  27  Cederetumiujfo  campis  exaeris  euro^ 
Afox  tepidis  volucmm  pluuias  notus  attulit  atis^ 
Nonfecus  acficcct  cumulos  quum  verrit  aren<z> 
Puluereamcjue  trahit  defertaperaridapallam. 

28  Caftrafupertensifquefupertentoria  vctis 
Aiituum  tremulis  refonabant  agmtnapennis^ 
Et  circum  affufis  cumutabantftragibus  agros. 


494  P    S    A    t.     L  X  X  V  III. 

z^llliautemlarge  demiffasanhcreabalto 
50  Arripueredapcsauidifaturoque  tumentcs 

Ventre  licet  nondum  fadato  ventre,voratas 

DelafTatis  vix  mandebantdentibus  efcas, 
31  Quum  fubito  vltori,iuftifilma  Numinis  ira 

Conuiuas  late  ardcfcens  proftrauit  opimos. 
31  Ncctamcn  6V  totieslapfi,&  diuinitus  ifiis 

Admoniti  in  melius  mutarunt  pe&ora  poenis: 
3]  Vt  merito  afiiduo  concufh  corda  trcmore 

Concidercnt,vcIuti  totfruftra  crroribusa<5H 
3-i.Namfimulac  praefensinftabat  Numinisira 

Vim  casdemque  feres,trepidi  mox  ecce  facratas 
3  ;  Liminis  antc  fores  prima  concurrere lucc, 
Y>  Vr.iufqucDci  tutos  fcftarcfatcri 

Pi  Efidio,vniufquemanudamareredcmptos: 

37  Se  i  nihil  haec  niii  fucus  crat  biado  ore  loquetu, 

38  At  ruperu  Patcr  ille  magifq;  magifcj;  benignus* 
Etfacilisquanuisindignisparccre,iuftos 
Irarum  cohibcns  motus  fcfc  ipfe  reprefht, 

3;  Mortal  s  mcmor  efte  hominc*,ac  fpontc  ruece 
Nitura  in  nihiltim,qualis  vaucfcit  in  auras 
N  crcditurus  abit  cceliper  inaniaflatus. 

4.0  Ah  illum  quotics  fola  per  dcfcrta  vagantcs 
Offcnfum  infanis  diucxauere,querelis! 

41  Gorrepti  quotics:rcpctito  crimine,fan&um 
TCt  uere  Dcu,TranfcendensomniaNumen 
Finibus  amcntcs  conati  includcre  certis! 

^zScilicet  oblici  fortis  quo  robore  dextra? 

SeruatosPharijsillos  eduxcrat  oris,  ft 

43  Q^ata'que  percuifa e.iiderit  miracula  Mcmphi: 

44lnimrefanguineus  quum  fcfe  volueret  amnis, 
^Egyptufquc  fuis  moribunda  fitiret  in  vndis. 

^5  Quid  referam  toto  volitantes  aere  vefpas, 

Vndicjue 


r    S    A    L.        L  XX  VIIT.  4<jj 

29  &  10  Iamque  ep  ;/is  exeptafames.fedpraua  libido 
Nun  exempta  tamen-yfcdadhucfinefmepetit^ 

$1  Faucibus  hxrebant  epu/&:Deiu  ccce  rcpente 
F/toradeftdatefubu  ogntjfante  rxinax 
Roborafe/eEbapafsim  cecidere  luuentd. 

32,  Sed  neque  tot poen^necjue  tot  benefafta  rebelles 
C0.1t inuere  animos^ncc  tot  miracula^  rerum 

53  Natura  monHrante  Deum.Pater  ergoprocaces 
Cafibm  afstduts  fregttcjue<>&  robore  frattoy 
Ante  dicm  tremuLzfucciditflafene&di. 

34  07- 35  Vix  tandem  morbis  vexatiyerrortbtts  acli, 
Omnibus  cxhausli  prope  c/adtbus^omnium  e<?eniy 

$6  07*37  Agnouere Deum:pertot  difcriminatetli 
Ereptique  malis^ftuo^ue  ex  hoslc  receptiy 
Verbatamen  b/andis fundebant fubdola  linguis 
Orepijymcndace  anir/10:  neqt-e  foederis  iUi 

5°  Seruauere  fidemjrcrum  clementiortlle 
Sontibus  ignouit .patriapietate  remifit 
Ojfenfasy  meritdmcjuc  v/tro  copefcuit  iram :   (gacis^ 

59  Quippe  homines  meaor  effe  anjiffti  modoflabrafu- 
Quy,  fragiles  agitent  moritun  corporisartus, 

40  O  quoties  intcr  vidtras  cultoris  ar.enas> 
Interfaxafitifcjualentia^numinisiranj. 
Languentem  infanis  irritauere  cjuere/is ! 

41  Etfua  diuinas  dimenfiad  robcra  vires, 
Vtrtutem  breuibus  vo/ucreinc/udere  metisy 
Quf.  mare>cju<z terrasrfujz  c&li  continet  orbes! 

qiScilicet  oblitt  benefaBa  priora,fa/utem 
»     Acceptam^  d,uri  nuper  iuga  dempta  ty  ranniy 
43  (27  44  Et  qu&per Pharias  miracula  p/urima gent-es- 
Edidityin  vttreos fujfufi finguine  riuosy 
Damnatifijue  fiti  laticumfiae  munere  menfis, 
45  Et  modb  peftiferx  perce/fapa/atM  ?nufc& 


49&  PSAt.       LXXVIIT. 

Vndique  lethali  figentcs  cufpide  malas? 
Et  tw^rpi  iliuuie  fcedantcs  omnia  ranas? 

4^Dcpafl:os  brucK^  hominuque  bouq;  labores, 
Et  rura  innuui  1  is  penitus  populata  locuftis? 

^yGrandine  cont ufas  ipfis  cum  vitibus  vuas, 
Ignibus  ac  rapido  proftratas  fulgure  ficus, 

48Flamimuomo  pecudes  lapidatas  igne  iacentes! 

^QDeniquccoIIeciasinfurgens  totusin  iras 
Feruid*ccce  ruit,trepidospauor  occupat  inges; 
Immlfsi  propcrant  celcrcs  hincindeminiftri, 
Qui -fceh  rum  infiigant  iuffas  a  numine  pcenas. 

5oHincatq;indefurorparteslibratusinomnes 
Jrruiceffufis  Mors  vndiquc  fcrtur  habcnis,- 

51  Pcftecadutarmeta,cadutiuiien£fque  fcneTque 
Aegyptus  quacunque  patet:fua  pignora  patres 
Antc  dicm  orbati  dcflent,difcrimine  nullo, 
Primitiis  hominufobolis  pecuduque  percptis. 

52  Interea  vcluti  tempcftas  forre  coorta 

Quu  defoincubuit  ncmori,ruita?therenimbus, 
Pra*cipiteTquerapittotiscum  motibusornos, 
Paftor  at  intrcpidus  diuortia  nota  viarum 
Obferuans  faluum  in  caulas  deduxit  ouile. 
5j  Sic  bonus  illc  fuos  coelo  mifcratus  ab  alto 
^Equoris  Abramidas  mediis fcruauit ab  vndis, 
i€quoris  i€gyptum  totam  proftrauit  in  vndis, 

54  Tradu&os  donec  praefcriptis  fifteret  oris 
Quafque  fibi  ipfe  fua  vnius  virtute  parauit 
Sacrato  tandcm  feliccs  monte  locaret, 

55  Sortito  ha?c  pulfis  habituros  gentibus  arua, 
Gonceffafquc  fuis  ventura  in  fecula  Cedes. 

56  Et  tamen  haud  veriti  iuratsc  fcederc  legis 
NegIec3o,Numenrurfumirritareprocaces, 


rsAi.     Lxxvur.  497 

Spiculafigebant  liuenti  tintla  veneno: 
Et  modofiumwe^.  fqualebant  atria  ranis. 

^6Et  nuc  bruchuf  edax  hominumeji  boumquehibofes^ 
Aomine  nuncdenfo  dir<z  exedere  /ocuft<e. 

^jGrandinis  tmbre  hortosjapidoja grandine  vites, 
Grandine filuarum  Dominm  decufsit  honorem: 

jfiGrandtneproftratifortes  iacuere  iuuenci: 
Et  fegetum  grauidos  ruit  igneus  imberin  aoros. 

4$Ira  Det)Iaxifquefttrorbacchatiti  habenis^ 
Eumenidumejuefaces,&  confcius  horror oberrans 
Peclora  turbabatftimulispr&cordia  cxci*. 

50  Tum  letho patefabla  via  eft:  rnorsfeua per omne 
Pafsim  hominupecudumq.  caput  nulli  <zqua  cucur  - 

51  Primitiasfobolvs^carifsimapignorafiofem        (rit- 
Roboris ,  cpfemfpem  p  r&fidiumcjac  feneSra 
Proftrauit ,  cjua  Nilus  acjuafe  diuite  volait^ 

Et  feptem geminis  refluum  mare  fubmouet  vnMs 

52  &  5 3  Intereayceu  paftor  oues  tn  pafcua  ducity 
Ipfefuum  Dominus populum  dcduxit^ab  omm 
Vipracul  &  trepidaformidinefiu&ibus  <zquor 
Obruit  tnfeftos  infe  redeuntibpu  hoftes. 


<4  &  55  AtfanEli  tenuere  pa.tr es  locafanBa^  Delqpie 
Parta  manu>exclufit gentes  prius  vndeprofanas* 
Autproftrauit  humi  vitlas:  &  iugera  menfm 

56  Abramidis  habitare  dedit.Necfegnrts  illi 
Irritare  Deum,&  rerum  tentareparentem^ 


lu). 


498  r  s  a  i. .     l  x  x  v  1 1 1. 

Numen  ccelorum  excclfa  quod  confidet  arcc. 

57  Dcfeccre,inquam,maiorum  exempla  fequuti, 
Perfidiseque  rei,reti  6  ccu  forte  reflexus 
Spem  iaculatoris  fallax  qui  decipit  arcus: 

58  Ipfaquecomplentes  fculptisaltariafignis 
Aufi(proh  facinus)ccelefte  lacefTere  Numen. 


59.60. Audiit  hsec  coeli  Deus  indignatus  ab  arce, 
Ifacidafquefuosanimo  aucrfatus  acerbo, 
Qjas  fibi  mortalcs  intcr  dcfixerat  ante 
Dcfcruitfcdcs,tentoriafacraSiIuntis. 

61  Quid  plura?ip(c  fuu  robur  quoq.  dcdidit  hofti, 
Ipfe  fuum  faruis  ccfsit  decus  hoftibus  vltro, 

61  Ma&andofque  fuos  hoftili  pra?buit  enfi, 

63 Irarum  plcnus:flammis  abfumpta  iuucntus, 
Vrbibusinnuptxvacuis  manferepuella?, 

64  Enfe  facerdotes  fa?uo  iacuere  perempti, 
Nec  licuit  ca?fos  viduis  plorare  maritos. 

65  Mox  tame,  vt  vino  fiquisfomnocjue  fepultus 
Eui&o  furgens  conclamat  ad  arma  veterno, 

66  Euigilat  Deus,&  victoriftruidus  inftat, 
Acternifquenatesprobris  fugtentisinurit. 

67. 68. Ncglecta  fed  enim  qua  federat  a?de  Iofcphi, 
Ephrasmo  Iudam  antctulit,iuga  chara  Sionis: 

69  Hic  vbi  fublimi  attollcns  fe  vcrticc  furgit 
Mos  veluti  moti  impofitus,domus  illa  fupremo 
Sacra  Deo,a,'tcrniim  manfuris  fulta  columnis. 

70.71.  Tunc  quoque(quandoquidem  hsec  illi  fen- 
tcntiafedit) 
Acceptu  e  ftabulis  piftore,  ouiumque  fcquente 

Pone  greges,legit,mutata  forte,Dauidem, 

Cui 


P    S    A    L.       LXXVIII.  4i?^ 

57  Fcedera  negligere:  &patrum  de  more  rebe//es, 
Avterterefuos  reclo  de  tramitegrcffm. 
Nonfecus  acarcus  curuatfe  in  cornua  neruo 

Addutlo^dexiraque  iterum  neruoque  remiffo 
InfaciemfubitofieUitfc  sf>onte  priortm ; 

58  Liberajic  tterumgcns  irnpia  vindice  pccna 
Adfefe  redijt.-cunElifijue  w  collibus  aras 
Erexit>finxhquefibifimulachradeoYum> 
AcDominum  rerum  meritas  accendit  in  iras. 

59  Audijt  omnipotens paterimpia  votapreccfcj^e^ 

60  Etfibi  dileBam  gentem  co ntempfit:  &  aras 
Ipfefuas,ac  Si/onts  tentoria  /tquit^ 
Solafibi  e  cuntlis  c/etla  habitacu/a  tcrris. 

61  Deferuitquefui  monimentnmfxderis  arcam 
Hoftibus  in  prxdam  :monimentum  roborusy.nde 
Clara  Dei  in  cuntlas  ff/endebatg/oria  terras. 

61,6$  &  64  Hosferro^temiratusfibi  nupcr  amat<s% 
Obiecitfammjs  alios:cecidere  cruento 
Enfefacerdotes.-nonconnubia/iafcftis 
Carminafunt  cantata  torisycariyue  mariti 
Indeploratis  vidu<z  iacuerefcpu/chris. 

65,  &  66  Afl  vbi  iam  poenis  mcritam  fatiauerat  irq% 
Ceucrapuia  excuffa  miles t/entoque  fopore 

Excitus^arma  iterumfugientes  vertii  in  hofles: 
Tergaque  vulneribus  figens  imbellia  cxcisy 
Perpetuam  afperfit  vcntura  inf&cu/a  labem. 

CfNontamen  Ephrtmumprxftantemfortious  armis 
E/egityCuifceptra  daret:  non  ille  Manaff& 

6%t&6<)  Pignora.fed  Iudam^fed  ce/fe  tetJa  Sionis^ 

Tcmplafibi  &  fo/ido  fundatafacraria  faxo, 

Cumquepo/o  &ftellis  manfuram  infzculafedem, 

JO,&ji  Qujcf.fequebaturpecudes  inpafcua  Damd^ 
Suftnlit  e  cattHS)  caram  & fibipafcere  gentem* 

Ii.ij, 


^OO  P    S    A    L.       L  XXI  X. 

Cuigenus  infigne  Abramidu,folicjuefacrato$ 
72  Ipfeiibipopulosfand^re&equetuendos 
Crederct,  ingeniocj.  flmul  manibufq;  regedos: 
Ncc  Domini  certe  Dauid  mandata  fefcllit. 
Pfilmmfeptitagefimw  nomu^vKTMoty  Afiphi. 
Ar^Hmentum  &  vfus. 

Huius  PfjJmt  icfemeft  atque  feptuagefimi  quarti  argumentura>^0^ 

Eiufdem  Pfalmi  feptuagcflmi  noni 

Paraph  rasis. 

PRofan<e<rentes  &  tui  Nominis  hofies  ,  6  Detv,  inuafirunt  pofjef- 
fionem  tuampotluerunt finil nm  templu  tuum,  lerofotymamfub- 
uerfim  in  tapidwn  acerttos  redegerunP, 

Cadauera  ceforum  feruorum  tuorum  camiuoris  auibm  yfy  eorum, 
quos  finguUribenemlentia  complexm  eras  ,  corporaferts  deuoranda 
obiecerttnt. 

Sanguinem  enirn  eorum  ■vetut  aquamfuderunJi  -vndiquaquemcc  in- 
uenttts  efi  qui  nccatos  fcpuhur£  mandaret. 

Quinetiam  tantntn  tbefi  vt  alicubi  inueniamus qui  nos  in  tantts  mi 
ferijs fotetur,vt  etiant  vicinorum -vndiqne  populorum  opprobrtjs,  ludi- 
brifStcontutnelijs  fimtt*  expofiti. 

Stccine  verbfempc:  irafcerts,Jthoua? &  quoufque  tandemignishit 
tu?  graffabitur? 

Effiindc  potius  iram  tuam  inpopulos  a  quibtts  non  agnofcerts^  in 
ttgna  qu&  tuum  Nomen  non  colunt. 

I  Ii  funt  enim  qui  tuos  jfraelitas  vorarunt,  &fedes  iltis  abs  te  attri- 
butasfmt  populati. 

Et  nos  quidemfateorpeccata  iam  olim peccath  cumtdauimm:fed ne 
ifit  qutfo,  ad  calculum  reuoca  :  acceterapotim  ingentes  illas  mifera- 
tt  mes  tuaa  pnufij  ttam penitus pcreamm.  Parum  emm  abeft,quin  fi- 
tntHS  prorfm  exhattfii. 

Succurre  nobuDetu  Liberator  nofter,  neque  quid  nos  mcreamur,fed 
quid  Gloria  tua  pofi:det,animaduerte.Libera  nos&jvt  tuoipfimNo 
inini  confnLtSypeccata  nohtscondona. 

Quorftim  enim  profmos  ifiospopulos  diutius  ex  nobtsper  ludibrium 
togitare  patiarts^vbtfit  tlle  DemnofierUmmb  fac potius  "vt  nobufpe- 
{lanttbu*,omaes  ifi<a.gentes  re  ipfa  norint  quam graues poenas  defan- 
guine  tuorum  effufo  fumere  confueuerts. 

Exaudi  coram  te  gementes  captiuos  'vinculis  onufios:  &  tot  cedibm 
fuperftites,quos<(^  tpfos  ifiimorti  defiinaruntjmaximtt  ilits  tuis-virt- 
bus  etnfet  u  Etim 


P    S    A   L.       L  XX  IX, 


Impojitumfolio,&  fan&aitu  dicere  terrt 
Ji  lufsit:  &  illogregemfludio  curacfitefideli. 
Rexit)&tnfefiis  defenditab  hoflibiu  armis. 


J°x 


^&idem  vfiis,quem  nemo  pius  abfijue  infigni  confolatione,  nemo 
ex  Ecclefix  honabusabfjue  hornbili  terrore  legat. 

Eiufdem  Pfalmi  feptuagefimi  noni 

INTERPRETATIO. 

I  T"XEus,venerunt  genr.es  in  ha^reditatem  tua :  polluerunt 
A_>/templum  f.«ititatis  tua*:  redegerunt  Ierufalcm  in 

aceruos. 

z  Dcderunt  cadauera  fcruorum  tuorum  efcam  Yolati- 

libus  cajli,carnembeneficiariorHm  tuorum  beftiis  terra:. 

3  Fuderuntfanguinemeorumvelutaquasincircuitu  Ieni-' 
falem.-nec  adfuit  «jui  fepeliret. 

4  Fa<fti  fumus  opprobrium  vicinis  noftris:ludibrium  &co- 
tumeliaiis,cunin  circuitunoftro  funt. 

5  Quoufque,Iehoua,irafcerisin  perpetuum?  &ardebitve- 
lutignisira  tua? 

6  EfFunde  iram  tuam  in  gentes  qua:  te  non  nouerunt:  &  in 
regna,que  Nomen  tuum  non  inuccant. 

7  Quia  comederut  Iacob,&  dom  'dliumcius  vaftatauerut. 

8  Ne  recorderis  aduerfum  nos  iniquitatum  priorum ,  cit6 
prameniant  nosmiferationestua:,quia  exh.iuitifumu:  valde. 


9  Succurrc  nobU  DeusLiberator  nofter  propt$tgjo2    im 
Nominis  tui:&  bberanos  &  propuiusefto  peccar 
propter  Nomentuum. 

10  Quare  dicent  gentesvbieft  Detfs  ecwurr>?nota  f  itin  ei 
g :ntes  coram  oculis  noftris  pltio  fanguinis  feruonm  :uo- 
rumquiefFufuseft. 

11  Veniat  coram  fac;etua  gemitus  vinclorum  :  fccun^um 
magnitudinem  roboris  tui  facreliduosmorti  dei>  va,os. 

li.ii,. 


JOt  r     S    A    L*       LXX!3f« 

Et  immdmbm  njicinn  noftrit  qui  te  Domine  comtitijs  ineeffete  non 
deftitertmtftptitplum  rependein  ipforum  caput. 

Aros  dHtempopul-M  iiiut ,  &  ouei  quat  pafcere  digndfii ,  perpetuo 
te  cekbrabimni  ,  #*  ommbm  ventum  feculjp  U:tdem  tuam  prddi- 
(ahimtts. 

Uem  Pfalmnsfcptuageflmus  nonus,JicoIos  tetraftrophosi 
vt  Jecimusnonus. 

i  A  H  tuum  Gentcspopulumprofana?, 
_7jL  Mi  Deus,vidum  rapiunt  aguntque. 
Heu  tibi  facras  populatur  hoftis. 

Impins  arc  cs 
Nupcr  heu  mundi  dccus  vniuerfi 
Vrb/  iacet  tantiim  lapidofus  aggcr, 
Priftinum  monftrans  dccorem  fuperbas 
Moleruina?. 
2  Qm  tiium  quondamcolucreNumen, 
Vnice  chari  tibi  qui  fucre, 
Beftiis  cheu  laceranda  proftant 
Corporafcedis. 
5  Vidimus  Iympha?  quafi  vilis  vndam 
Sanguinis  riuos  fluerc  innoccntis, 
Ncc  piis  quifquam  mifcris  fupremos 
Soluit  honorcs. 

4  Ludus&rifusfumusaccolarum, 

5  Quandiu  tandcm  furor  ifte  perget? 
Ifta  nos  tanquam  ftipulas  quoufquc 

FJamma  vorabit? 

6  SentiantGcntcspotiusprofanas 
Et  tuum  ignara?  cclebrare  Numen, 
Qua?  tua?  vis  fit  femel  sftuantis, 

ODeusJra?, 

7  PcrdcIacobi,bonc,perditores, 
Quem  Iupi  tanquam  rabidi  vorarunt, 

Cuiu* 


S»    S    A    L.       LXXIX.  503 

12.  Et  repende  vicinis  noftrisfeptuplum  in  finu  eoruin:  op- 
probrium  eorum,quo  afFecerunt  te,Dominc. 

13  Etnospopulus  tuus,  &  oues  pafcuorum  tuorum  ccle- 
brabimus  te  perpctuo ,  xtate  &  £tate  narrabimus  lauilem 
tuam. 

PSAL.    LXXIX. 

Deus  venerunt  gentes  in,&c. 
Carm.gen.i  1 1. 
1    TT~T  ALreditatem  retlo  rorbis  cur  tuarn 
JL  i.     Inuadit  hofttsimpius? 
Rituprofano  polluit  facrana 

Tho  dtcata  nomini^ 
Solocjueftratamfunditm  Solymamfat, 
Tegit  ruin&  mohbus* 

3   Truncataferro  membra  te  colentium 
PafsimperagroS  obiacent^ 
Lanianda  roftris  vulturum^crudelibus^ 
Aut  belluarum  denttbm. 
3    Riui  cruoris  perluunt  vias^velut 
Torrens  adauttm  imbribks. 
Nec  vfquam  amicus  bffafparfi  qui  legat^ 
Aut  letla  tumulis  obruat. 
/]L  Funttique  fatopariter  &fupcrftites 
Ludibrio  accolisfumm . 

5  Parensbeniqne^quemmodumtandemtthi 

SperemmiracundiA? 
Ancontmenter  inftarignis  omnta 
Vorantis  in  nosfxmet? 

6  Tuifuroris  vertepotim  impetum 

In  impiamm  gcntium 
Tot  rcgna,nom en  qu&tuumvel nefciuni > 
Velftfciant^non  inuocant'. 

7  Semen piQmm qti<z  laboiantperdere 

li.iiif, 


504  P    S    A    L.       LX  X  IX. 

Cuiusen  caulasquoque  fubruere 

Funditusomnes. 
8   Priftinum  ah  nobis  fcelus  haud  repone, 
Qiiin  cito  tu  nos  miferarepromptus* 
Subter  hoc  pridem  graue  tot  malorum 

Pondusanhelos. 

0   Nunciuua  quinostotiesleuafti, 
Parce  deli&is:  ades  6  Benigne, 
Vt  tibi  tanto  meliore  Jaudes 

Iurecanamus. 
10  Ninque  cur  iftos  tuleris  profanos 
Impia  ex  nobis rogitare  voce, 
Nofter  in  quanam  Deus  ille  cun&ans 

Sede  moretur? 
Immofac  iftisliqueatproteruis, 
Fac  vt  &  nobisliqueatviciftim> 
Tu  quibus  pcenis  foleas  tuorum 

Pendcremortes. 
ii  Audias  vin&os  Deus  eiulantcs» 
Dextera  fan&os  valida  tuere 
Ira  quos  csedi  truculenta  fajui 

Deftinat  hoftis. 

12  Qusetibi  rerum  Domineintulere 
Probra  vicini  popuii  procacesi 
Septupla  in  Ccfc  facito  recepta 

Cun&a  rependant. 

13  Nostuus  vero  populus,tuifque 
Pafcuis  notse  pecudes,percnnem 
Omnibus  Iaudcm  tibi  concinemus, 

Optime,feclis. 

Pfi/mm  oBtiagefimpu  tvKruo^Afafhi» 
Arqummtum  &  vfm* 


Pfa!- 


t    5    A    1.       L  X  X  l  fe  J0<j 

Armis>&  vrbes  ignibus. 

S  Reuocando  vetera^parce^genitor^criminay 
Facesfuro  rifubdere. 
Sedpene  cunUis  obrutos  malisytm 

Nos  prmeni  clementia. 
Qffenfionum  mitis  obliuifcere 
Noftr<efa/utis  anchora* 
9  P/acatus  adJisyJp/endor  vt  cunUis  tu* 
Clarefcat  orisg/orU: 

XO  Os  obftruaturimpijs^Udtrentibm 
Num  nofterhic  ceffet  Deus* 
O  iufte  vindex,impios  exercitos 
Poenis  viciffim  cemere 
.  Fac nos^cruore  ejui  piorumfordidi 
Nuncinfolentergeftiunt» 


11  Audigementes  carcerum  qui  vinculis 

Marcent:potente  dextera 
Defauce  mortis  libera  ejuci  cadibus 
lamiam  tyranni  deftinant. 

12  Et  quam  intuhrunt  contume/ia?n  tibiy 

Et  cjuam  tuis  iniuriam^ 
jMultiplicatam  redde  noftris  accolity 
Rerum  perennis  arbiter. 

13  Et  nos-iouilugrex  tui,ejuempabuto 

A/is^tueris  numine: 
Etpofterorum  pofteri  laudes  tuas 
Cuntlis  cancmusfzcu/if. 


jcrf  r    S    A    L.      L  XX*. 

Pfalmiimetiamiftum.in  quo  propofita  vinex  fimilitudine  eFegatifff- 
WdefcnbunturEcclefije  Ifraclirica:  pnmordia  &incrementa  fimulac 
€lades,comode  referri  poile  puto  ad  ea  tepora  quae  Dauidis  vnftionena 


Eiufdcm  Pfalmi  oftuagefimi 

Paraphrasis. 

TV  Ifiaelis  Pafior  e*r  Iofiphtdarttmgregts  Duclor  aud::tu  Che~ 
rubinis  infidens,Qu{s  &  (^uantwfis  ojhnde. 

i^/tdefio  Ephraimo,Bcniamini,  &  Manaffe:  &  tuam  in  nobisfer- 
Uandispotentiamdcmofifirato. 

Refiiim  nos,  tuique  -vulttts  jplendorem  inbe  nobis  illucere ,  &  falui 
fiatim  euafirimtts. 

Iehoua  Bellipotens  Dcus,  quoufque  no$precantes,iram  totis  naribtts, 
fpirans,repudiabis? 

Tu  nos  lacrymis  tanquam  pane  cibafii ,  lacryniis  copiofifiime  propi- 
itatapotafii. 

Fecifii  njt  iam  defolo  nofiro  inter  fi partiendo  i/icini  populi  conten- 
dant:&  hofiium  ludtbnjsfimtts  expofiti. 

Rejhtue  nos,Dem  Bellipotens:  iube tui  vulltts  fplendorem  nobis  il- 
lucefcere,  &  moxfalui  euaferimus. 

H&c  entmefivitn  quam  ex  AEgypto  -vfque  tranflatam ,  eieflts  ha- 
rnm  regionum  incoL<,plantafii. 

Tu  ipfi  i\lamputaj\i,fecifit  •vt  radices  ageret,& fnbito  pullulans  ter- 
ram  operiret. 

Montes  ipfos  obumbrauit,  palmites  eitts  quafi  fublimes  cedri  excre- 
iterunt. 

Et  hincquidemad  mare  -vfquetinde  ■verojluuium  ■verfits propagines 
ftnu  diffudit. 

Eheu,cur  fepem  eitts  eruifii?cur  peruiam  illam  iter  ftcientibus  qui- 
hufuts  fecifli? 
Apri  exfyluis  erumpcntes  eam  deuafiantferA  illam  depafcuntur. 

Refpice  nos,obfecro,Dexs  BeUipotens:aduerte  oculos  e  coelts:  intuere 
nos,&  vineam  hanc  tuaminfpice. 

lnfpice,inquam^vitiarium  tua  ipftus'manu  confitum,&  propaginei 
ab$  te  ipfoin  iifum  tuumfiudiose  excultas. 
Exujla  efiexcifa  efiiomnia  teincrepante perierunt. 

At  tu  Detts  protege  manu  tua  njirtim  illum  cuitts  ad  illam  refiituen 
dam  cpera  uti  decreuifii :  hominem  inquam  illum  qtiem  tute  in  vfum 
tttum  robore  &  conjiantia  inflruxijli. 

Nos  aittem ,  tiita  wbtsper  te  rcfiituta ,  nufqttam  a  te  deflei~lemust 

&  Nomen 


I>    S    A    L>       LXXX.  507 

v£^\poftrcRiafn,vel  paululum  antecefferiit  vel  proxime  funt  fequut*: 
tjuem  poftea  fcfaias  cap.j.ai  alia  tempora,  8c  Chriflus  demum  ad  jpfam 
«vrbis  excifionem  cV  ramoru  rere&ionem  Matth.21.53.  Marc.i2.f.  &  Lue* 
tao.o.accommodarunt.Eft  autem  idero  illius  vfus  atquefuperioris. 

Eiufdem  Pfalmi  o<5uuagcfimi 

Interpritatio. 
I   f*\  Vi  pafcis  Ifrael  aufculta  :  qui  ducis  tanquam  oucs  lo- 
V^jeph:fedens  inter  Cherubin  inclarefce. 
i  Gorana  Ephraim&  Beniamin  &  Manafle  exdta  poten- 
tiamtuam:&  veniinSalutem  nobis. 

3  Deus  reduc  nos,&  lucere  fac  faciem  tuam,&  falui  erimus. 

4  Iehoua  Deus  exercituum  ,  quoufque  fumabis  adueifus 
precespopulitui? 

5  Cibafti  eos  pane  Iacrymarum:&  potafti  eos  Ijcrymisme- 
furamagna. 

6  Pofmftinoscontentionem  vicinis  noftris,&inimicino- 
jtriderident  no5  inter  fe. 

7  Deusexercituum  conuerte  nos:  &facluccre  facie  tuam, 
&faluierimu!?. 

8  Vitcm  ex  Aegypto  tranftulifti,cxpulifti  gcntes,&  planta- 
ftieam. 

9  Expurgafti  coram  ea  :  ladicafti  radices  eius  :&  impleui* 
terram. 

10  Operti  funtmontes  vmbraeius:  &  palmites  eius  Cedri 
Dci. 

n  Emifir  palmites  fuos  vfque  ad  mare:  &  vfque  ad  fluuium 
propaginesfuas. 

ix  Cur  diruifti  fcpem  eius?&  difcerpunt  eam  omnes  traa- 
feuntes  pcr  viam> 

13  Vaftanteam  apri  ex  fy!uis,&  fera?  agri  depafcunt  ea:m. 

14  Deus  exercituum  reuertere,obfecro:afpice  e  ccclis  &  vi- 
de:&  inuife  hanc  vineam. 

35  Et  vitiarium  quod  plantauit  dextera  tua:  &  fuper  ptopa- 
gationem  eius  quam  conhrmafti  tibi. 

16  Combufta  efl  igne:exafa  eft;  abincrepationevultus  tui 
pereunt. 

17  Sit  manus  tua  fuper  virum  dextera?  tuse,  &  fuper  homi- 
nem  quem  confirmafti  tibi. 

18  E:nonrecedemusate:viuificabisnos, &Nomen  tuum 


J08  P  S  A  L.     LXJCX; 

&  Nomen  titum  inuocabimtct.  ^ 

lehoua  Dem  Bellipotens  reftitue  nos ,  oftende  nobUfaciem  tuam ,  $> 
moxfalui  euaferimus. 

Idem  Pfalmus  ocluagefimus  monocolos ,  vt  vicefimus 
tertius. 

i    Tpj  Aftor  6  Ifacidum, 

JL  Dudoi  o  Iofcphidumi 

Cherubimis  inftdens 

Nunc  corufcus  cmica. 
z     NuncadeftovtEphraim. 

Vt  ManafTem,vt  Beniamin, 

Denique  vt  nos  cseteros 

Viribusferuestuis. 
5     Redde  vitxmortuos. 

Et  benignus  limpidi 

Splendida  vultusface 

Perditosnosrecrea. 

4  Nam,PotensbclliDeus, 
Quandiu  tuse  preces, 
l^otusirapercitus, 
Gentis,oro,rcfpucs? 

5  Tucibasnosflctibus, 
Tu  fitinosaridos 
Gopioseprsebitis 
Irrigaftilacrymis. 

6  Eccenoftro  de  folo 
Perfidi  hoftes  plurimi 
Mille  cumludibriis 
Diuiduhdo  litigant. 

7  OPotensbelliDeus, 
Redde  vita?  mortuos, 
Ettuinosiplendida. 

Luce 


inuocabimus. 

19  lehoua  Deus  ex*~cituum,conuerte  nos:  &  oftende  facie 
tuam,&  ialui  enmus. 

P  S  A  L.    LXXX. 

Qui  rcgis  Ifrael,intende3&c. 
Carm.gen.x  vi. 

1,2,3  T  T"  Ebuigeneris  paflory  vtigregem% 
XTl  Blandeprogeniem  qui  regis  Ifaci^ 
Inter  quigeminos  aligeros  tuo 
Prafcribis  populo  iurafalubria: 

Seleffi&foboli  da  bonus  acfauens 
Lumenpojfe  tm  cernere glori<zy 
Da  vimpoffetua  noffepotentU: 
Acfefsis  propereporrige  dexteram. 

Tu  nosfiplacido  lumine  videris 
Cedent  continuo  c&teraprosfere. 


4  O  rexarmipotensyquemflatues  modum 
Iratquando  humiles  fufcipies  precesf 


5  Irroras  lacrymisfercula^  lacrymii 

6  Mifces  continuis  pocula.-iurgia 
Nofiris  finitimi  de  fpolys  ferunt*, 
Et  noflra  exagitant  ludtbrio  mala< 


7        O  rex  armipotenst  agmina  czlitun% 
Cuiparent,faciem  cernere  da  tuam* 
Tu  nosfiplacido  lumim  videris% 


5*0  V    S    A    L.       LXXX. 

Lucevultusrccrea. 

8  Vitis  haec  eft  vltimo 
Littore  ex  Acgyptio 
Quam  tulifti  hsc  in  fola, 
Hinc  abactis  incolis. 

9  Hancputaftivinitor, 
Hancrigafticrelitus, 
Hinc  &  indepalmites 
La?ta  mox  vt  funderet* 

10  Altaficolimiuga. 
Pampinis  pra^texuit, 
Arborum  vcrticibus 
Acqua  fundcns  brachia. 

ii      Aecjuor  hincadccerulum 

Vfcjue  fcfe  proferens, 

Indead  Euphratisvada 

Porrigcns  propagines. 
12     Scpccurhancdiruta, 

Vah  Deus  mi  ncgligis? 

Cur  cjuibufuis  obuijs 

Nunc  apcrtam  dcfcris? 
15     Eccc  fauius  hanc  apcr 

Roftro  adunco-fubruit, 

Ecce  quccuis  hanc  fera 

Irrucnsdcpafcitur. 

14  O  Potens  bclli  Deus 
Nos  reucrfus  rcfpicc, 
Hancquc  vitem  ccelitus 
Intucredirutam. 

15  Pergulamjinquam^refpicc 
Dcxtra  cjuam  fcuit  tua, 
Vicjuc  adultas  hinc  tua 
Solitls  propagines. 

Cerne 


P     S    A    L.      I  X  XX. 

Cedent  continuo  c&tera  proffere. 

8  Traduxti  Pha  ria  defcrobe  vineam : 
Prauarum  expu/eras  femina  genttumy 
Vt puro  fereres  punu*  hancfolo, 

9  Iam  radix  tenerxsfuderat  vndique 
jq      Fibras^iam  tremulofngoretexerat 

Montes,<tqtta  cedns  brachia  ffarferat: 


$" 


II  Tangebantteretes  Aquorapalmites^ 
Euphratem  teneri  germinafurcnli^ 


IZ  Nudatamjolitis  curmodofepibus 
Inpr&dam  hoffitibuideferis  hanc  vagisl 


1 3  Cyrhancfjuwaperproteritlalites 
Carpuntl 'omnigen&  depopulant ferx? 


14  O  rex  omnipotens^obfecro  iam  redt 
Tandem^ fidereoprosfice  de  throno: 
Placatufque  tuam  refpice  vineamy- 

l<  PlantarMpropriacfuamtibidextera. 
Huncfdtem  placidus  reffuce  ramu!umy 
Cui  cuhu  afsiduo  confiliaucnu 
Robur^clara  tuigloria  nomini* 
Terrarumvt pofulis  notafit  omnium. 


flt  P    S    A    L.       LXXXJ. 

16  Cernevtignishancvoret, 
Cernetota  vtconcidat, 
Ferre  vultum  Numinis 
Increpantis  impotens: 

1 7  Tu  tua  regas  manu, 
Qnam  tua  vnius  manus 
(Vilis  ipfa  quum  foret) 
Irrigauitccelitus. 

18  Sicadharrentestib; 
Te  colemus  vnicum, 
Vita?  nempe  perditis 
Reftitutomunere. 

39      O  Potens  bclli  Deus, 
Vitsereddemortuos, 
Et  tuinosfplendida 
f,ucevultusrccrca. 
Pfalmns  ottuagefemwyrimusy  iv^aet^rato^ 
Afaphi. 
Jlrgwnenturn  gfr  vfus. 

AmpIecW  eorum  opinionem  qui  hunc  Pfalmu  vt  octauum,&  o£hl3-, 
jefiraum  quartum,  crnlent  vindtmiarum  id  eft,  tabernaculorum  fefto, 
hiifle  attributum,quod  nomine  G  I  T  T  H  I  T  in  Hebraica  infcriptionc 
fignificatur:  &  mihi  vtdctur  verficulo  huius  Pfalmi  tertio ,  tria  feptimi 


Eiufdem  Pfalmi  oiftuagefimi  primi 
Paraphrasis. 

AGhe,gaudium  cantt*  aecendite ,  miniml  tamen  lafcittU pleno\ 
fdqui  DeiJlobons  vnici  *veJbi,glorU  cedat :  Deum  inquam 
•uejhrum  tubtt  celebrate. 

Pfalteriumytymp>anum}cythar£f*attitatem}nablia  deniqtte  ca,ntibtts 
adtjcite. 

Nottilnnif  fcftum  clangore  tubarum  indicite  :  diem  iRum  operiendii 
&  expiandh peccatts  noftrn  conftitutum,  nojtros  denique  fejHuos  dies 
iftos  annunttate. 

ffoe  enim  Ifraeh  mandauit&  hunc  ritttm  infuigratiam  Dem  Xa- 
cobi  pmfcripfxt. 

Hoe>  in^Ham}  iliefibhctionn  tejtimoninm,  lofephi poilew  indixit, 

<juum> 


P     S    A    L.       L  XXXI.  £13 

!<£    I/licflamma  vorM  brachia  vitium; 
H  c  conuulft  gemunt  :c<tfa  bipennibus 
Hicduri*  refonant.-omniapejfum  eunt* 
Ira  iufia  tu&  nos  premit  vltio: 

1 7  Indulgens  genitor^nunc  opefub/eua-' 
Firmaprjifidio  nuncpropius  tuo 
Huncyvires  &opes  &  decusantea 
Affe&upatno  cui  cumuiaueras. 

18  Vitamredde tuis,fanl~leparens ^quibuA 
Sempermors  auidit  faucibus  imrmnet. 
At  nos  vfcjue  ducem  te  comitabimur^ 
Pmfentem  mifiris  te  celebrabimus. 

I^     O  rexarmipotens agmina  coditum 
Cuiparcntyficfem  cernere  da  tuam . 
Tu  nosfiplacido  lumine  videris^ 
Cedent  continub  Ct&terapros^ere. 

^*§Vnenfis  fefla  diferte  &  diftin&c  notari.  Continet  autem  foJennem 
gratiaruma&ionercucijiusetiajncaufafeftumiftud  eratinftittitum,tan- 
to  cnmgaudio,vt  Plurarchusin  Sympofi\icis  occafioneminde  arripue- 
rit  falf  >  fcribendi  ludxosa^o^c&tst  Baccho  celebrafle.  Sed  adcoifta  eft 
gratiarum  a&ioni  increpatio  grauiffima,  Sc  huiusfefti  temponbus  val- 
deconueniens.  nimmim  vt  fi  feraxfinflet  annus.  intell.gerent  ifraelitas: 
id  omne  efle  diuins  clementiae  tribuendum  :  fin  fninus ,  non  Deum  fed 
feipfos  accufarent. 

Eiufdem  Pfalmi  o&uagefimi  primi 

Intehpretatio. 
I  T^7  Xultantcs  canite  Dco  robori  noftro,iubiIate  Deo  Ta- 
JZycob. 

2,  AfTiimite  Pfalterium  &datetympanum:cytharamiucun 
cam  cum  nablio. 

3  Clangite  in  nouilunio  tuba:in  operimentOiin  die  feftiui- 
tatis  noftra?. 

4  Quia  Itatutum  hoc  cit  Ifraeli:pra:ceptum  Deo  Iacob, 

5  TeuHmonium  iftud  in  Iofeph  pofuit  quum  egredere- 

y  KJt.j. 


5I4  P    S    A     I.       IXXXI. 

quttm  ia  AEgyptios  iliorum  gralia  infurrexiffet :  quo  etiam  tempore 

fuimus  ab  eo  inauditaprius  a  nobn  ■vocefoerbvs iftts compellati: 

Ontu  humerts  tuis  impofitum  excujh,&  manus  tuas  afitliUbus  qui- 
bus  ftngendxoccupabavtur  femoui. 

JnclamaTii  me  ifits  anguftys  opprcffus  ,  ty  ego  te  'vicifiimprocul  ex 
v.tibUtm  caligine  ionans  exaudiuifed  poftea  quodtuum  effct ingenium 
apud  aquas  Meribz  fum  expertut. 

Deindefic  te fum alloquuttts .Aufmlia  mipopule:nnnx enim  tecom- 
pellabo  Jfraei.Si  me  audias. 

Non  entpenes  le  Deiss  aliquis  extraneiis:neque  coram  Deo  adnlte* 
TPito  procumbes. 

Sum  enim  ego  lehoua,Deus  itLe  tuus,qui  te  ex  Aegypto  cduxi.Age- 
4tum  teipfum  ad  recipienda  mea  benejicia  accingito,<cy  os  tuum  quam 
awplitfime  dtducito,vt  illud  impleam. 

Sed  mthi  quantumun  clementerfic  loquenti ,  &  cttnCra  tam  benigne 
pollicenti  popitlns  meus  m<nime  obtemperauit :  meos  fermones  Jfrael 
eft  afbematus. 

Itaque  prauitati  cordts  eorum  ipfos  a  rne  dereliclos  tradidi  regcndos, 
•vnde  tllud  confequutttm  eft,ut  pro  arbiiriofuo  njixerint. 

0  fi  potius  obfequtttus  effet  mihipopulus  mem  &  Jfrael  -viam  a  me 
pr&fcrip>\am  infttt<j]ct! 

Statim  ipfttts  hoftes  (gr  opprjfjores  'verfa  in  eos  manu  deleuifjem. 

Hoftes  mihi  cttm  ipfo  communes  inuitos  eifubieciffem,  nec  •vllis  ad~ 
uerfis  rebusfutjjetipjius  tranqutllitas  interrupta. 

Sclecitfimo  tritico  fautjfem  illum,&  potius  quam  nAla  re  indigeret, 
mella  ex  ipfxs  rupibiti  copioftjlnnefuppedttaffem. 

Pfalmus  octuageiimus  primus^monocolos,vt  vicdimus 
octauus. 

1  \TOHrum  carmlnibus  dicite  Principem, 
JJNl  Cantate  Ifacidiim  carmina  Numini, 

2  HuncpcrcufTafonetgarrulabarbitos, 
Huuc  puiiata  procul  tympana  detonent, 

Huic  dulces  modulos  fiftula  fibiict, 
Ifti  tuffij  canant  pollice  nablias 
5  Hunc  clangat  fonitu  raucifono  tuba, 
MjnfofeiTanouimenftruanuncians. 

4  Sfc 


P     S    A    l.      L  X  XXI.  ^IJ 

Cur  aduerfus  tcrram  AEgypti:&fenrronem  quem  nonnoue- 
ram  audiui. 

6  Amoui  ab  onerc  humerum  tuum  :  manus  tuas  afidili- 
bur. 

7  In  anguftia  clamafti ,  &  refpondi  in  abfcondito  tonitru: 
probaui  te  apud  aquas  Meribsl 

8  AudipopuIemi,&  conteftabor  tc,lfrael:iiaudijs  me, 

9  Non  erit  penes  te  Deus  extrancus :  neque  te  incuruabis 
Deoadukenno. 

10  Ego  fum  Iehoua  Deus  tuus,cjui  eduxi  te  ex  terra  AEgy- 
pti:diiata  os  tuum,&  implebo  illud. 

11  Sed  non  audiuit  populus  vocem  meam  :  &  Ifracl  abiccit 
mc. 

12.  Itaque  dimifi  eos  prauitati  cordi>  eorum:  ambulauerunt 
in  confiliis  fuis.  1 

13  Si  populus  meus  audiuiffet  me:  ^r  Ifrael  in  viis  meis am- 
bulaitet/ 

14  Vlox  inimicos  corum  humiiiaiTem:  &  aduerfus  eos  ver- 
tiilcm  manum  meam. 

15  Inimici  Iehouas  mentitifuiiTentiIIi:&  fuiiTet  tempus  eo- 
rum  tanquam  in  feculum. 

16  Et  cibaiTem  eos  adipe  frumenri :  &  ex  petra  profluents  & 
rnelletefatiaiTem. 

PSAL.    LXXXI. 

Exultate  Dco  adiutorij&c. 
Cartn.gcn.xx  1. 
I    Tf7  Xtiltatc  Deo  noftro%bona  dtcite  verba 

jOj      Noflr^falutis  vindici: 
1    Ificidiim  iaudate  Deum  y&ana  canentes 

Ad  tympamdtilces  modos, 
3    Neclyra^nec  cejjent genialia  n#blia:feftis 
Tttba  calendis  clangite, 
Hunc  laticelebwte  diem>ftatafacraferentes* 

Kk.il 


ji6  p  s  A  i.     ixxxr. 

4     SicAutoreDeolexdataflagitar, 


5  Sic,inquam,Ifacidum  conftituit  Deus, 
Acgypti  gradiens  per  media?  folum 
Subductosrigido  quum  traheretiugo. 
Nobifque  infolita  voce  priiis  loquens, 


6  Veftris en  humeris,  inquitronus  graue 
Exemi,atquel><titurpiter  obfitas 
Abflcrfi  penitus  fpurcitie  manus. 

7  Clamantes  miferos  millies  audij, 
S.ruauiqueprocul  coelitusintonans, 
Fontes  ad  Meriba?  mox  licet  ingeni 
Ex ^ertus  rigidam  duritiem  tui. 

8  Ah  pra?bemfagenstedocilernmihi, 
Voccs  Ifrael  6  percipito  meas, 

9  Ncc  filfos  ilolidus  finge  Deos  tibi, 
Neu  rummittc  nothis  Numinibus  genu. 

io     Is  fum  vefter  ego  qui  Deus  irrucns 
Vos  Aegyptiacodcripui  iugo. 
Duntaxat  parcant  fac  mihi  guttura, 
EiTtifa  fubito  qu#  replcam  dape. 

ii      Dixhncc  populus  mc  mcus  audiit, 
Me,mc,inquam,Ifratl  hic  refpuit  impius: 

12  Illosiure  igiturdeferui  malos, 

Praua  vt  mentefibi  carnificcs  forcnt. 

15      HUu  curnon  potiiis  memeusaudicns 
Mandatis  populus  paruit  hic  mcis! 

14  Hofk* 


P    S    A    I.       L  X  X  X  I.  ji? 

4  Namficftatutum  eftpatribus: 
Siclexfantta  iubet^  (tcfiacnfoedcrapaEti 

Perctijfa  cum  maioribus, 

5  Hdc  eft  illa  dies  ventura  infacula  teftis 

AIemphitic&  tyrannidis: 
Qutfm  Pc/ufiacis  Hebri  gens  boffes  in  oris 

Erraret->&  lingudfonum 
Attomta  ignotum  audiret^necnota  vicifim 

In  verbafruftra  osfolueret: 

6  Quumque  humeros  curuaret  on*ferui/e>  mdnuftme 

Lajfaret  ol/afiEiilisy 
Excufsi  manibufque  ollai-ihumerofque  leukui 
Luto-iinquit  optimmparens: 

7  Auxi/iumquetu/ipofccntiinrebusegenis: 

Et  nube  denfa  conditus 
Intonui:  Meribam propterrfua  iurgia paffmy 
Feci  tuipericutum, 

8  Nunc  etiamfeleEia  mihigens  auribus  hauri 

Et  qu<z  pacifcoraccipe: 
Simea  diEta  vagis  non  tradasirrita  ventisy 
o       Necatterum  colas  Deum. 

Necproftratm  humi  fupp/ex  noua  numinaadcresy 

10  Sed  vnicum  tibi  me  Deum 

Ejfe  ve/isy  domini  ejui  rupta  compede  Niliy 

Iurts  tui  te  reddidi: 
Pofce  modo:Jpe  p/uraferes,pctiorapetitist 

jMaiora  votis  auferes. 

11  H&c neoue  diEla fuas  popu/us  demifit  tn  aurcs^ 

Bene  nec  monenti  paruit . 

12  Ergo  iffos fibipermifi firjincque remiffo 

So/ui  vagam  /ibidwem* 

13  O  poti  us  monita  audtffent  mea \mc  duce  retlum 

Vtinam  inftitiffent  tramitcm ! 

Kk.iii. 


fl8  P    S     A    L.       L  XXXII. 

14  Hoftes  fub  pedibus  nunc  tererent  feros, 
Qiips  conucrfa  manus  hxc  mca  ftcrncret. 

15  Hoftcs  ipfe  mcos  nunc  cgo  perfidos 
Illorum  attonitos  fub  iuga  cogerem, 
Securicjuc  mci  robore  Numinis 
Veris  affluerent  afsidue  bonis. 

16  Omni  nudc  hilaresfepofitometih 
Inculto  fegetesdemetercnt  folo, 
Vltro  illis  rigido  faxa  cacumine 
Njnc  mellis  fubito  flumina  fundcrenr. 
Pfilmtu  ottmgcjimm  f&cundus>  it/^oceA^-tK^9 

Afaphi* 
Argumentum  &  vftts. 

Vitn  diuinr  illius  in  homines  maieftatis  imago  in  magiftratibuj  tft 
exprtlVj,  quibuspropterea  Deus  Nome  illudnoneffentiaefibiproprix, 
fed  eius,quam  in  omnia  obtinet  poteftatis  c7y/u.<v/Ti>ccr  attnbuir.  Sed  hac 
in  re,  ficut  in  carteris,multipliciter  peccatur  ,tum  ab  iisquibus  attributa 
cftimperandi  poteftas,rumabiisqui  funtipfis  fubie&i.  Differitautem 
hic  Pfalmus  de  ipforum  magiftratuum  erratis,qua:  funt  etiam  loge  gra- 
uif?ima,quoniam  fieri  vix  poteft  vbi  magiftratus  officium  non  facit» 
quin  populus  quoque  neque  coercitis  m.ilis ,  neque  confirmatis  bonis, 
in  exitium  ruat. Aperit  igitur  initio  Propheta  fimiilque  obftruir,induQa 
ipfius  Dei  loquentis  Perfona,fontem  ex  quo  maxima  qua;que  a  magi- 
ftratibus  commiffa  malafcaiuiiunt,  liempe  qu6d  in  eos  duntaxatinten- 
ti  quos  (ibi  lubieclos  videnr,eius  obliuifcuntur,q.ui  ipforum  caput  fupe- 


Eiufdem  Pfalmi  o&uagcfimi  fecundi 

Paraphrasu. 

SEdetis  quidemfateor  iudices  eminentiore  fupra  cjtteros  njobhfttb- 
ietlos  mortales  locofed  adfum  egoin  ipfo  ijeftro  ccetu  Summm  ille 
Detts  ,  qui  meo  in  njos  quoque  imperio  nequaquam  memet  abdicaui: 
asque  ut  fpeflator  duntaxatfed  iit  njefter  quoque  Judex  adfum. 

Cedo  igitur  quandtu  njos  feram  iftapoteftate  certts  legtbm  ^vobu  a 
tne  attributafic  abutentesjieque  exlure  yfed  pront  fceleratts  fauein9 
iudicia  exercentes? 

s4tqui  in  iftofolio  "vos  ea  conditiom  euque  addito  mandato  collocaui 
-»tper  -uim  Jpoliatos  reftitneretisyVtptipillh  adejjetis,njt  inobes  aduer- 
fta  diuitum  miurias  tueremini. 
Vtjnquam^mifetQs  &  egenos  exfceleraterum  manibws  erueretis. 

Sed 


r    S    A    L.       L  XXX  I  I.  cr? 

isf  >&  ^Nanque  humiles  illisfubito  frattofq;  dediffem 
HofteSy  mcamque  dcxtera?n 
Vertijfcmin  gentesrfux  retta  odere,profanas: 

Etfupplices  mendacibus 
Vultibus  ffacidum  ambiffent  vcrbifcjucfauorcm: 
Felicium  omne  infdcttlttm 
l6  Ifacidiim^uibus  almus  agcrfudiffet  abunde 
Frugum  bcnignam  copiam^ 
Mellacjtte  de  durifluxiffent  vifcerefaxi 
Per  arua  cuitus  infcia. 


^reminet,&  hac  conditione  non  'n  fuo  ipfius  fo]io,fed  fupra  ccru>* 
homines  duntaxat  eoscollocauit,  non  vtinfinitam,  ftdcertis  legihi;:. 
atque  etiam  temporibus  circumfcriptam  poteftatem  eis  attnbueret :  nc- 
<jue  vicaria  ipforum  opera  fic  vtitur,  vt  prxfens  tantiim  interfit  •  fed  vt 
etiam  pra»fit  eorum  iudiciis-.  &  exacto  illorum  tempore  fiuc  morte  fitie 
alia  ratione  finiatur,fjt  ab  lis  ficur  a  caneris  mortalibus  rauonem  omniu 
di&orum  ac  fa&orum  exafturus.Darnnat  aliud  poflea  in  quo  etum  frfi- 
«juentiffime  peccatur  ts^gawnvMi-^a.v  videbcet.ac  tandem,quoniam  fru- 
ftra  pleruque  Prophctae  furdls  iftud  cariebant,precatur  Propheta  vt  Rex 
illeluftus  adueniat  iftiai'TEt£/tf.h"ntm  impcfiturus,quodetiamabolita 
ludaica  politia  videmus  euenifle.Noftris  awem  temponbus,acpraefer- 
tim  poftinftauratam  Euangelii  promuIgationem,quumhxc  e.tde,mala 
videamus  in  immerifum  au&a,vfqueaded  vt  neque?humani  neque  Diui- 
hi  Iuris  vJIa  iam  ratio  plerifque  loeis  habeatur  qind  potius  nunc  pollule- 
mus,qudm  vt  vltimus  ille  dies  adueniat,'m  quo  Dominus  omnia  inftau- 
ret,ficutore  Petri  nobis  promittitur  A&.3 -n. 

Eiufdem  Pfalmi  octuag{imi  fecundi 

Interpretatio. 
Eus  ftat  in  ccetu  Dcijd  eft,fuoi&  in  rriedio  deorutn  111 
dicat. 


■d 


z  Vfquecjuo  iudicatisinique,&  p^rfonsrri  impiioborum  ac- 
cipietis? 

3  Ius  dicitefpoliatK,&  pupi]IosoppreiTos  &inopesiuft;fl- 
cate. 

4  Eripite  exhauftos  cgenos:  &*  e£  manii  irapiorum  liberate 
eos.  Kk.iiif; 


JJO  I»    S    A    I.     L  X  X  XII. 

Scd  quid  tTia  profuitmobisedixiffetVideo  enim  vos  nihiUnhiM  cth 
vare  quam  vtqu^funt  <vesir£  partes  nouerittsynedum  'vt  veftromu- 
nere  defttngamini.  Itaque  tabefacla  funt  omnia  ,  nec  aliter  confufa, 
qnam  (i  in  den(if?imii  tenebrh  omnes  -verfarentur :  atque  adeo  emota 
funt  ipfi  terrd fundamenta.  OuiJ  enimfublato  Iurh  &  iniurid  dif- 
crimine  faltti  inter  hominesfupereft? 

<yfudite  igitur  Reges  &  magnates  "vfqueadeo  negligentes,quid  fil 
de  •voht-i  decretum  :  Efttt  quidem  'vos  nomine  tllojquo  mtum  in  omnes 
imperium  declaratur,  cohoneftati,ty  peculiarifauore,  tanquamfilios 
Paterfamijos  amplexw. 

Sed  neqnAquam  -vos  poteftati  me&  exemi.  ItaqueJReges  quide  eftisy 
fed  mort.les,-vt  &  c&terihomines  moriemini,principes  <&  adtribunal 
meiipende  vt  'vilif?imHS  quifj;  ftabitis,omniuratione mihi  reddituri. 

Demfurge,  &  qnum  omnium  poputorumfis  njnicus  ptejto  ittreDo- 
minm,tu  ipfe  habenas  iwperij  moderator. 

Idem  Pfalmus  o&uagefimusfccundus  dicolos  diftrophos, 
vi  primus. 


A 


Vditc  iudices>federe  qui  dedit, 
Sedct  ipfe  Iadex  iudicum» 


Ergo  quoufqueinique  iudicabitis, 
Etimpiisfauebitis? 


3.4.AI1  ah  pupillis  ius  potius  ac  inopibus, 
Prefsifque  mifcris  dicite, 
Etapatentium  impotentepauperes 
AiTerite  vindice  dextera. 

5  Sed  ifla  quorfum  mcntibus  vecordibus, 

Planequecaxis  dixero? 
Vah  ecce  ab  imis  mundus  vfque  fedibus 
Renulfus  omnis  corruit. 

6  Eftis  Deorumjfateorjinftarjludices, 

Vektiquc 


P    S    A    L.       LXXX  I  I.  fil 

5  Ignota  funt  ifta,nec  intellecta:in  tenebiis  ambulatur:mo~ 
uentur  omnia  fundamenra  terr*. 


6  Ego  dixi,Pijeftis:&  filij  Dd  excelfi  vos  omnes» 


7  Sediicut  homines  moriemini:&  ficut  quilibet,principes, 
cadetis. 

8  ExurgeDeus,eiVoIudexterr*e,vtquipofiideas  cunctas 
gentes. 

P  S  A  L.      LXXXII. 

Deus  ftetit  in  fynagoga.  &c. 
Carm.gen.vi. 
I    XJ   Egumtimendoruminproprios  greges^ 
Jt\.  Reges  in  tpfos  imperium  eft  Iou<zy 
Quj  iudicantum  examinabit 
Nequitiam  trutina  feuera. 
1   Num fraudulentos femper  &  impios 
(fnqmt)doiofa  lancefouebitit? 
Pauperquepupillufque  veftrum 
Ceufcopulum  metuet  tribunal? 
3    Quin  orbitatem  cernitis  anxiamf 

Jlurem  querelis  quin  inopum  datis? 
^      Curpauperes  non  afuperbo 

Ludibrio  afferitis  potentum? 

5  Fruftra  monemus-'lumina  cacitaS) 
Errorque  mentes  obfidet:vt  neque 

Compa^inem  rerum  folutam 
Iuftitiapereunte  cernant. 

6  Deos  vocauivosydominos  necis 
Vit&qmfeciSceptrtferamanu 


}1*  P    S     A     L.       LXXXliT. 

Velutiqueccelitus  fati. 

7  Sed  plebe  tamcn  vt  hic  vel  ille  ex  infimaji 

Tandem  cadetis,principcs. 

8  At  tu  Deus  Dominator  vnus  omnium, 

Surgedomineris  Vt  omnibus. 


Pfalmm  oclmgefimm  tertitts,zv,iTiKosyj4fapki. 

Argumentum  &  vfm. 
Hic  Pfulmus,uinc,vt  mihi  videtuneditus  quu  Dauid,panI6poftquam 
Regnum  iniuiflet  aduerfus  multas  gentes  bella  geflity  quoru  lit  mentio 


Eiufdem  Pfalmi  oc~luagcfimi  tertij 
Pahaphrasis. 

AGedum  prodi  nunc  Dews:ne  te  nnnc  o  Dcta  quietum  contine. 
Natn  ecce  hofres  tui  potins  quam  noftriconjpirantes  nunquam 
magtsfmt  tumultuati,neque  maiore  ferocia  inftrrexerunt. 

Nunquam  callidiora  confilia  ceperunt ,  idque  aduerfws  populu  tuum, 
sduerftfJnqua)n,illos,quo3  in  tua-s  -vniits  latebrasfefe  recipientespro- 
te^endos  fufcepifi. 

Neque  -uero  deleui  quopiam  in  nos  infultu  cogitant ,  fed  mutuo  fefe 
cohortantes^ldefteanquiunt^  iftosfemel  excindamws^t  gentts  if- 
raclitic£  nomen  memoriamque  omnem  aboleamws. 

Sic  igitur  illi  concordibws  animts  follentie  fcedws  contra  te  inierunt. 

Prodeuntcs  'videiicet  cx  fuU  tabernacults  idumxi,  lfmaelit&,MoA- 
bitx^/fgareni- 

Ciebaltt&,Ammonit£,Amale\ii£,Pal£ftiniTyr:j: 

Jpftj;  adeo  Afjyrtjfilijs  Lothi  confociati. 

^4t  tu,Detis,fu  age-  cttm  iftts  vt  egifti  quodam  cum  MidianitUdtem- 
que  cum  Siftra,&  labino  apud  Ktfonu  torrentem: 

Qttos  apnd  Endom  oppidum  deleutfti,  &  terrts  tlloS,  ftercorU  locofu- 
turos,proftrauifti. 

Sicfacito  iftorum  principibws^t  olim  Orebo  (/$>  Zeebo,  iiemqne  Zt- 
baho  <&  Salmunn£,tuommquoque  hoftium  duttoribwsfeciftt*. 

Ouibits 


PSAL.       LXXXIII. 

Tacem  dedituen^&  armis 
Lethiferum  cohibere  bellu  m, 

7  Jlt  mors  inicfua  iuftafnperbidt 
Vltrix  honores  dctrahet^&pari 

Ignobih  cumplchefato 
Purpureos  rapiet  tjrannos. 

8  Exurge,  lcgurnfr<tna  manu  Deui 
CapeJfe,cuntJis  arbitrio  tuo 

Quj  regna  diffenfas,vt  orbi 
Imperio  dominem  aquc* 

v£^i.Sam.^&i.Paralip.i8.deciaratnequeexteros  neque  domeiticos 
hoftes  vnquadefuturos  Ecclefia:,3r  quibus  armis  prsecipue  debelletur, 
qux  do&rina  quam  fit  noftris  prrefertim  temponbus  neceflaria,  vtinam 
omnes  quorum  idintereft3animaduert3nt. 

Eiufdcm  Pfalmi  oduagofimi  tcrtij 

I  N  T  E  R  P.  R.  E  T   A  T  I  O. 

I  T"*\Eus,ne  iileto:ne  iiIeto,nec  quiefcc,6  Deus. 

2.  JL-/Namccceinimicitui  tumultuantur:&  oui  te  oderut, 

attollunt  caput. 

3  Contrapopulumtuumcallide  excogitat  coniilia:&  con- 
fultant  aduerfus  abfconditos  tuos. 

4  Dixerunr,  venite,&  excindamus  cos  ne  fint  gens :  &ns 
memoretur  nomen  Ifraelis  amplius. 

5  Certe  confultarunt  corde  iimuL:  aduerfus  te  fcedus  pepi- 
gerunt. 

9  TabernaCulaEdom,&Ifmaelita::Moab  &  Hagareni: 

7  Gebal,iSc  Ammon,&  AmaIec,Palcitina,cum  incolisTyri. 

8  Etia  AfTur  afTociatus  eft  illh:&  funt  bracliiu  filiis  Loih. 

9  Facillis  ficut  Midianitis,licutSifarx,iicut  tabinapud  tor- 
rentem  Kifon. 

10  Extirpati  fitnt  in  Endonfa&i  funt  ftercus  tcrrje. 

11  Ponc  eos,  principcs  eoium  iicut  Oreb  ,  Sc  licut  Ze«b    S 
£ciitSeba,3:£cutSalmunna,omnesprincipes  eorum 


5M  r  s  A  t.     Lxxxnr. 

QtiibtM  &  ipfis  idem  atque  isiti propofitum  fuerat ,  te  nimirumdc-* 
iurbatofedes  tux*  occuparc. 

Pronolue  igtturillos  tanqaampilam,&  meluti  folent  fiipuU  ventU 
dgitari. 

Etjicut  tgnk  ingentem  aliquam  fyluam  initadens,  &flamma  mon- 
tium  -verttces  infammans. 

Talts  in  illos  ingenticum  tempeTiate  irrue  ,  tttrbineque  tuo  territos 
perfequere. 

Obruc  illos  infamidfut  inutti  cogantur  qttisfit  iTie  tam  Potens  le- 
houajogitare. 

Fac  vt  maps  ac  niagu  irritU  conatibm pudefatti  cohorrefcant,  at- 
que  adeo  tandem  mifere  pereant. 

V^t  te  nomine  &  ^e  -vmcum  efje  fehouam  lovge  lateque  terrUfttn- 
£li$  ccelitta  domraaiitam  omnes  imellgant. 

Idem  Pfalmus  o&uageiimus  tertius,  dicolos  diftropho$i 
vtpnmus. 


T 


E  nunc  tacere,te  filcrc  nunc  Deus, 
Te  nunc  quiefcere,o  Deus, 
i.j.Tanto  tumultuNt  minis  tuihcfiibus 
Altum  eftercntibus  caput, 
Tuifque  mortem  quos  finu  abdito  foucs, 
Siccallide  ftruentibus? 

4  Adcfte,  clamantjfraeiem  vt  hunc  femel 

Nos  eruamus  funditus. 

5  H#c  vna  vox  eft  omnium,hoc  in  te  Deus 

Pepigcrefcedus  improbi: 

6  Vagans  Idume,&  If.nael  latrocinans, 

Et  ille  probrofus  Moab, 
Aganfquc  prolcs  iiia  tota  degener, 

7  Ammon,Gcbal,Amalccf.rus, 
Et  iunda  diucs  cum  Philiftds  Tyros, 

8  Et  AiTurorbeab  vltimo, 
InccftuofequiLothipropagini 

Arrnata  brachia  commodat. 


9  At 


r    S    A    L.        L  XX  XIII.  flf 

i?,  Qm_dixerunt,han-editatepoiTideamusnobis  habitacula 
Dei. 

13  MiDeuspone  eos  pilam&  tanquam  ftipulam  coram 
vento. 

41  Sicut  ignis  inflammat  fyluam  :  &  ficut  rlamma  incendic 
montes. 

15  Sic  profequaris  eos  tempeftate  tua  :  &  tuibine  tuo  terre 
iplbs. 

16  Imple  facies  eorum  ignominia  :  vt  qua?rant  Nomen  tuu 
Iehoua.  + 

17  Pudefiant&  terreantur  vfque  &  vfyue,  &  confundantur 
&  pereant. 

18  Et fciant  tunc  cjuod  tu,  cuius  Vnius  Nomen  eft  lehoua, 
fo  ynicus  Excelfus  l uper  omnem  terram. 

PS  AL.    LXXXIII. 

Deus,quis  fimilis  crit  tibi? 
Carm.gcn.i  1. 

1  \T£  taceaj,  ne  cunEleris^pater  optimeyne'us 
xNJ      Preces  tuorumf^erne  durvs  auribus. 

2  Eccefremunt  hofles  circum,  &  mifcere  tumulta 

S&uoparaticunH;a>>critf;a$  erigunt. 

3  Concilia  occulte  coeunt^populocjue  minantur 

Tu  ejuem  tuendkm proprte  fufceperas. 

4  Eia (aiunt)prop'erateyomnem  fuccidite fhiam: 

Aflkpefobolem  3*eleamus  ffici, 

5  Enfceleri  iurata  manm  coit  omnis  in  vnumy 

Tua  inflituta  vt  deleant  &foedera. 
<>,7,8  Encumpalmiferaiunftus  Nabath&tu  fdumed 
Soboles  Moabiy&  Agareni^  Gaba/ay 
Cumque  PaUftinis  Tyriisque  Amalecus&  Am- 
mony 
Syrufque  iungit  caflra  Loti  poftcrts* 


5i<s  P    S    A    L.      L  X  XXI irT 

9  At  tu,Deus,Sifara  quod  olim  &  Iabinus 

Senlit  Cifonisad  vada, 

10  Quod  Midian  ipfc  viribus  cadensfuis, 

Quondam  Endorisapud  mcenia, 
ii  Quod  Zcbus,Orebus,Zcbaque,atque  Salmuna, 

Duces  feroces  hoftium, 
iz  Abs  te  minati  traditas  tuis  domos 

Fore  vt  fuis  adiungerent, 
Iacucre  quorum  fceda  poft  cadauera, 

Futura  campis  ftcrcora. 
Hoc  fac  vt  ifti  pariter  in  ft  fentiant, 

Haud  lmparis  fcclcrisrei. 
15  Deus.rotante  difter  illos  turbine, 

Scipulas  vt  aura  diffipat. 
1  -j.  Et  quale  fummis  montibus  ftridens  procul 

Concrcpitatincenfura  nemus. 

15  Tu  talisiliosdifiice,horrifkorucns 

Sterncnfquecundosimpetu. 

16  Fac  ora  tin&i  infamias  turpis  nota, 

Quis  tu  flcSjDeus  rogent. 
j;  Terror  pudorquc  &  hinc,&  inde  hos  vrgeat. 

Tandemque  perdat  funditus, 
18  Vttcillud  ciTeastcrnum  &  vnicum  fcian 

Dominanfque  Numen  omnibus. 

Pfilmm  offttagefimtts  quarttu  iuxTiKosj 
Coritarum. 

Argumentum  &  vfus. 
Idemefrargumentum  &  idcm  vfushuiusinfignisFfalmiatquequa- 
dragefinnfecundi.  Eiulatenim  Propheta  mileramfuam  conduionem 
deplorans»  quod  jpil  per  hoftes  nou  Jiceret  cum  aliis  ad  acdem  Domini 
pergere,&  ibi  externi  facri  minifterii  bonis  potiri:id  quod  cxteris  quan- 
tunlibetjngentibus  bonis  fibi  chanus  futurum  teftatur,  nedum  vt  eorii 
«xeplum  imirari  vel!er,qui  quum  in  ipfo  Ecdefiae  finu  verfentur,facro$ 


Eiufdem  Pfalmi  oduagefimi  quarti. 

P.UA 


*  s  a  l:    l xxx iii.  52.7 

9> i0^yAt  tufternefo/o  vittosyMadiana iuuentn* 
Vt  c&fa  textt  fcrnita*  te  vtndtce. 
Sifara  cett  tumiAus  cecidtt^mt/efque  labini: 

Ctjfontis  vndas  turbidas  quumfanguine 
Ttnxere.-inflatx pafstm  tacuere  cateru<zy 
L&tamen  agns.  necfuga  eriputt  duces 
Orebum  &  Zebum:necfubtraxere  latebrdt, 
Afalce  mortis  Zebeamque  &  Salmanam: 
11  Dicere  non  veritos  animo  votoque  fuperboy 
Dominosfuturos  fe  tuifacrartj^ 


13  At  tu fincie parens ,flc  hos  vertigine  torqyey 
Vt  rotula  diuo,ftipula  vento  vo/uttur: 

l/L  Flarnma  vclut ftcc<z  populatur brachia  fi/ucCy 
Peraltaftrtdens  montium  cacumina^       v 

1 5  Stc  vrge  attomtos  conftematofqus  p rocelUy 

Tmfuroris  difjtpaficturbtne, 

1 6  Sicanimos  do/or  exurat,pudor  ora  coloret-, 

Suis  mtferijS  numen  vtprobent  tuum: 

17  Sic ignominiafaftum preme>damna  ttmorque 

Stc  continenter  territos  exerceanty 

18  Tefo/um  vt  nofcant  Domi,wimyerumque  pottntey 

Quacunque  terras  ambit  axis  ignifer* 

V2^\coetus&  facramentorum  vfum  negligunt  ,  autetiam  vltro  in  ea 
locafecedunr,vbi  neconuenire  quidem  advtrum  Deiculcum  licet.Eft 
autem,meo  iudicio,  fcnptus  Pfalmus  aut  ab  ipfo  Dauide  exulante  ,  Sc 
poftea  Coritis  traditus  decantandus  in  folenm  prrefeitirn  Tubcmaculo- 
rum  fcfto,  vt  ftuduirn  accurrentis  popuh  hoc  tam  iuiigni  propoiico  at 
fubinderepetito  exemplo,acueretur:  anc  ab  ipiis  Contisfuiptus  ,  quo- 
rum  nonnullos  etiamprobabile  eft  poft  interfeclos  a  Saulefacerdotes* 
CcCg  Dauidi  adiunxiiTe,&  eius  calamuatum  pamcipes  fuiiVe  ,  vt  Natha- 
nem>&  Afaphum,&  ahos. 

Eiufdem  Pfalmi  o&uagefimi  quarti 


$2,3  p  s  a  l.     l  x  xxiii  j, 

Paraphrasis. 
f^\Deus  ^Armipotens  quamamafriliafunttahernacuU  tua* 

Jtaqueprx  defiderio  inuifendi  atria  tua,lehoua,quod  mihi  negatum 
video  ,  contabefco  totus  ad  tc  Deum  vitx  ^tutorem  corpore  &  animo 
oefliens  ventitare. 

Ehen,medmne  conditionem  deteriorem  ejfe  quam  pafferum  &  hirun- 
4inum,  quibus  fedemaliquam  inuenire  &  nidum  alicubi  firere  con- 
cediturlo  Altaria  tua  Bellipotens  Iehoua,mi^e^,mi  Deus. 

O  beatos  quibus  apud  te  habitare  datum  efl,  &  afiiduts  laudibus  te, 
ceUbrare. 

O  beaium  hornimm  quem  tuis  illis  ad  fidem  obfirmandam  defigna- 
titjymboiii dignaris:  &  qui  ficut  corpore  adfacrarium  tunm  acccdity 
vias  tucvscordi  infculptas  rrerit. 

Ergo  iamihividere  videorturma*  adte  accedentium,per  aridaquo- 
que  moreta  nullis  vix  moleflijs  deterritaspergere:  &  potitts  qnam  iter 
inceptu  relinquant,  partim  puteos  captadis perennibiis  aquis  certatim 
cxcauarepartim  excipiedifpbtuijs  cifiernas  maximts  laborib9  ejfodere: 

Nccprius  quiefierc  quam  conflantia  crefcente,&  turma  turmxfitb- 
inde  fife  adittngente,ad  Sionem  vfque,ad  tefumme  Deus}conJpnien» 
dttm  peruenerint. 

Armipotens  lehoua  exaudipreces  me.vs:  attende  mihi  mifero,Deut 
Jacob. 

Deut  Propugnator  noficr  habe  mei  rationem,  <&  jRegem  abs  te  vn- 
fhtm  refpice. 

Onam  enimprxfiatvel  Vnicum  Diem  in  xde  tita  quam  mille  alibi 
-jfpiam  tranfigereJquod  vtinam  mihipotitts  xdts  tux,  mi  Deus,iani- 
tori  ejfe  liceat,qttam  inter prophanos  &  peccatn  contaminatos  quali- 
tunque  conditione  degere. 

Nam  alibi  funt  pcrpetnx  &  hqrribiles  tenebrx,  apud  te  verb  vnum 
Ittx  efl,quifis  ipfemet  Sol  verus,Iehoua:&  alibi  tuti prorfus  nihil,in 
ie  verb  Deus  tuorum  defenforc  certifiima  fecuritas,&  tnexl>aufla  efl 
honorum  copia  tjs  qut  verc  ac  fincere  te  colunt,deflinata. 

O  beatum  tUum,Armipotens  Iehoua,qui  in  tc  vnofiduciam  omnem 
fuam  collocauit. 

3dem.Pfalmusoc1:iiagciImusquamis>dicolostetrai1:ropho?, 
Primus  &  tertius  vcrius  eft  anapxfticus  tetramcter  aca- 
ralec~hcus,fecundus  &  qu.irtus  funt  heroici. 

UV  —        UV  -        VII—       uu  — 
-  V\J         —UU        —  *)V        —VJ 

i  Deiis 


i»  s  a  l.     l  xx  x  i  i  ii.  51^ 

Intupretatio. 
I    /^  Vam  &nv.biIia/WtabeinaCLla  tua,  Armipqtcns  Ic- 
V^*   ,  houa. 

I  Concupifccns  deficir  anima  mca  in  atria  khoua.':cor  meii 
&  caro  mea  geftiunt  ad  Dcum  viuum. 

3  EtiampaiTerinuenit  domnm,&  hirundo  nidum  fibi  in 
quo  reponatpullosfuos:  6  Al>ariatu.i,Aimipotens  iehoua, 
Rex  mi&  Deusnii, 

4  O  beatos  qui  habitant  in  domo  tua,cV  ailiduetc  lajdant. 

f  O  beatum  illum  cui  Robur  e{r  in  tc:in  <juorum  cor  Je  fe- 
rnitaj  tuxfont. 

6  Tranfeuntesper  valles  moretorum  in  fontes  redigunt 
eas,etiamci#ernas  quas  cooperiatpluuia. 

7  Perguntturmatim,<Wc  videatur  Deus  Deorum  jn  Sioq. 

%  IrhouaDeusexercituum,audiprecationem  meam  :auf- 
Culta  Dcu<=  Iacob. 

9  Ttt  Clypeus  nofter  Dcus,  afpice  :  &  refpice  faciem  Vn&i 
tu». 

10  Nam  meliorDies-ynwinatriistuis,quam  4Zf&j'mille:ma 
tm  Iimen  tenere  in  domoDei  meipotius  ,cnjam  hab:tate  in 
tabernaculis  fceler^torum. 

II  Q^ia  Sol  efi8c  Clvpeus  Iehou-a  Deus :  Gratiam  &  Glo- 
riam  d  .t  lehoua:  non  recufat  bonum  ambulantibus  in  inic- 
gntate. 

12.  Iehoua  Detts  Armipotens ,  beatus  homo ,  qni  confidis 
in  te.         / 


PSAL.   LXXXIIII. 

Q^iam  dilc&atabernac* 
Carm.gen.vin. 

m 


j30  M    A    L,      LXXXIIII. 

Eus  Armipotens,6  amabilia 


D 


z   Quam  tua  funt  merito  facraria  ?  quam  tua  fer- 
uens 
Auido  atria  pe&ore  defidero, 
Qua  feror  huc  animo,feror  ipfo  corpore  totus! 

5         Reperit  fibi  nidum  pafferculus, 

Ipfa  domos  fub  trabe  fibi  compingit  hirundo, 
Aft  ego,Rex  mi,  Armipotcns  mi  Deus, 
Siccine  perpetuo  facris  arctbor  ab  aris? 

4.       Nimium  ofeliccm  homincmfacra 
Perpetuo  cjuiteceiebransverfaturinajde, 

5  Fcliccmitidem  tuoab  vnius 

Robore  cjui  pendens  te  corde  &  corpore  vifit. 

6  Quem  morcta  pcr  arida  terret 
Nulla  fitis  ficca  fontes  dum  captat  arena^ 
Immenfdque  Jabore  cauatis 
Dcciduos  foffis  collecios  cbibit  imbres. 

7  Quin  feipfo  contcntior  vfcjue 

E uadcns:ipsifquc  aucla  virtute  pcridis, 

Adproperat,tcdonccin  arce 

O  Deus  afpiciat  fumma  Supreme Sionis. 

8  Deus/Etcrne,Armipotensaudi, 

Audi  qua?  rogito  Deus  6  mi  San&e  Iacobi, 

p   Tu  Prsefidium  noftrum,refpice, 

Refpice  quem  regni  tanto  dignaris  honore. 

10     NanqueDiemtecum  e(Tc  vel  vnum 
Pra?ftiterit,multis  alibi  quam  viuere  fa?dis: 

Etitare 


V    S    A    L.       iXXXIIII.  J3I 

1  /~\  Rex  a  rmipotens^  qui  creperos  tuo 
\J  Bellorum  arbitno  diutdts  exttus> 

Ergo  iimtna  templi 
Lxtus  conffictam  tui. 

2  Htc  cor  Iztitiapalpitat  :hic  bonls 
Languet  msns  nimiis  ebria,gcfliune 

jirtusyatria  viui 
Vtfuripropius  Dei. 
$    Hupajfer  latebras  inuenit^  htc  toca.- 
Ntdum  verid  auis  nuntia.O  atria 
Regis  bellipotentis 
Vt  vos  afficiam  libensl 
q.  Feiix  qui  domui  perpetu o  tu<z 

5  H&renste  cetebrat:quipemtus fuam 

In  tefpcmpofueruntj 
Felices  ter&  amphus. 
Felicesfludio  quiproperant  pio 

6  Templofacra  tuoferre.per a ridas 

Vallesfontis  armxni 
De  riuis  liqnidis  bibent. 
Necdeeritptuuta  qu<z  rcpleat  caisas 

7  Fojfauagmcn aqu^dumproperat premens 

Turmam  turmaparentum 
Ritu  cttdete  viblimas. 
£    O  rex  armipotens^ da placidum  tuo 
Te  reghcapitis  cui  decus  inchtttm. 
Indulfti^  bcnus  attrem 
Ne  duram  abnuefupplici. 
9   Tu  noSler  ctypeus^rebus  in  afperis 
i-o  SpfiS  &  pr<efidiumyiuxta adytum  tuum 
Vnius  mora  lucis 
Pro  milleefi  mihifeculis. 
Stm  cuflos  potihs  liminis  in  ttto 

'  lUl 


fjl  P    S    A    L.      L  XX  X  V. 

£t  ftare  tua?  ianitor  adis, 

Quam  fcelcratorum  longe  tentoria  maliiTU 

ii     Tu  Sol  animis  tcncbras  abigens, 

Tu  Clypeusf^uoquinosdcfendisab  hoftc 

Tu  vcre  viuificum  Numen, 

Tu  decoris  quofcunq.  libet  fpledore  coronas. 
Supereft  tibi  fempcr  quod  tribuas 

Integritas  quibus  cft  finccri  cordis  amica. 
iz  Deus  Armipotcns,6  fcliccm 

Te  quicunc]ur,Dcus,fecurus  nititur  vno. 

Pfilmiu  o£luao*cfimus  qai»tiu^v;nmoct 
Corttarum. 
AYgumentum  Qfr  vfus, 
Hunc  Pf.iImumKorirasauctorcs  praierentem  pleriquereferunt  ad 
tempus  quod  reditum  ex  capnmtate  Babyjoms  tft  confecutum,quu  ta- 
men  £  vicinis  gentibus  lmpediretur  templi  Sc  vrbis  ftruftura.Ego  conii 
CKiidum  rehnquo  an  non  potius  lit  reterendum  ad  Dauidici  regni  pri- 
mordia  vt  captiuitatisnominemtelligatur  r\o  ^^1-^^^  fedmifera  fer 
uitus popuh  fub  vi&onbus  Palaftinis  poft  Sauhs  interitum.vtciique  fit, 


Eiufdem  Pfalmi  oduagcfimiquinti 

Paraphkasis. 

BEneu  olum  te  Ieboua,nonfemel  terr£  tttx  incolis  pr&htit$ii,<&  14- 
cobtpoTieros  ex  mifernm.i  captiuitate  l/bertati  reTiituisii. 
SuTluliTlipopuli  tui  wiquitatem,operutTH  omniaipforum  peccatd. 

Omnem  iram  tuam  amouiTiiJram  inquam  tuam,  quominw  penittti 
inj  Ja  m  m  aretn  r,  rep  refiTh . 

Perge  nunc  igitur  Deus  Liberator  noTiev  mtferarn  nojham  conditio 
uem  wvn<.itare,&  inbe  iram  tuam prorfus  concidere. 

Nttm  enim,(]uxfo}nobtf  perpetuo  irafcem^  tramUiam  in  omnes  <*- 
tates  produces? 

^yfn  nonpotiusiterum  nec  -viu  refiitues,tuique  maxima  cum  Uti- 
tia  collaud.wdi  Occafwnemrurfum  nobts pwbebts? 

Eheujehouafac  -ut  Mifericordia  tua  nobtsappareat,&  tuam  B£- 
Mgnitittem  fummam  liberati  experiamur. 

Sed  quorfim  plurib-m  apud  Dettm  agcre?prsftdt  certl  quid  Dtm  ille 

nofier 


f    S    A    L.       LXXXV.  J3J 

Temp/o,fanBe  parens^qtiam  So/jmaprocul 
Degam  interfce/eratos 
Alulti*  clarm  honoribus. 
il  Tufol^tu  c/jpeus,tu  Dominus:tuis 
Tu  dai  conspicuafu/gereg/oria: 
Necpurofcelerum  vnquam 
C/audis  munificam  manum. 
ti  O  rex  armipotens\quempenes  exittts 
Bellorum  &pofitis  enfibm  otia* 
Q  bis  tercfue  beatos 
Qui  te  sfefo/ida  colunU 

'^^ex  hoc  Pfalmo  intelligimus  fig  Ecckfiam  premi(etiam  qmim  ira* 
tus  eft  optimo  iure  Dominu».)vttamen  non  opprimatur.  Deinde,quibus 
^rmispotifsimum  viclores  etiam  hoftes  rcpellantur  >  refipifcentia  vjde- 
licet  ac  precibus  a  fide  profe&is>quarum  pulcherrimum  exemplarno- 
bishic  Pfalmusfuggerit.Adiiciturdenique  luculeta  ProphetiadeMef- 
iix  exhibitione,in  Q;no,ficut  ait  Paulus,omnespromifsiones  funtratae, 
Vt  difcamus  quasfint  propria  Ecclefiae  &  fpiritualis  regni  Chnfti  bpna, 
&qu6referendumfittranquillitatis  pubhcx  bencficium>quum  a  Deo 
nobis  tribuitur. 

Eiufdem  Pfalmi  o&udgefimi  quinti 

Intu  pr  e  t  a  t  10. 
I  "D  Kn?uolus  fuifti  Ierioua  erga  terram  tuam:reduxifti  ca* 
X)ptiuitatem  Iacob. 

a  Suftulifli  iniquitatempopulitui.-operuiftiomnia  pecca- 
taeorum. 

3  Abftuhfti  omnem  iram  tuam :  auertifti  a  furore  iram 
tuam. 

4  Conuerte  nos  Deus  Salutis  noftra*:  fac  cadere  iram  tuam 
erganos. 

5  Num  perperuo  irafceris  erga  nos?&  protrahes  iram  tuarh 
an  feculum  &  feculum? 

6  Nonne  tururfum  viuiflcabis  no;,  vt  populus  Jarteturia 
te? 

7  Oftcnde  nobis,IehouajMifericordiam  tuam  :  &  Salutem 
tuam  da  nobis. 

8  Audiam  quidloquatur  D«Us  tehoua,  «erte  loquetur  Pace 

LLii) 


nofter  Tehoua  mihi  rejpondeat  attenPe  audire.  Nec  enim  dttbiid  qmtt 
populo  illifuo  cjfiem  tanta  bcmficentia  ftmper  dignattn  ift.projpera  o- 
mniabenigniftune  illirefyondenspolliceatnr  vti  iftiftpiant. 

Nempe  cjuantumuU  omnia  deplorata  i/ideantur,  nonprocul  abeft  ab 
ipftm  cultoribtts  liberatio  ,  &  tempws  illud  quo  terra  noslrra  nunc  iu 
fcjualore  iacens  Jplendorem  illonfuum  obtineat. 

Illnceftet  enim  nobts  Dei  Mtfericordia,cui  ffe fociam  Veritxs  evuf. 
dem  adiunget.Iuftitia  deinde  <&  Pax,nobilepar  aUer»m,ftbi>  occur* 
rentesjnutnttftfe  ofcultt  excipient. 

^yfnintvs  autem  hominum  njiciftim  aperfidia  ad  colendam  fidem 
conuerfts ,  njeritas  coelitusfata  e  terru  emerget,quam  lnftitU  fpirituA 
ccelitw  fxcundabit . 

Sicfiet  -ut  lehoua genus  omne  boni  iit  nos  ejfundat,  terrafrugesfuM 
cumnlate  proferente. 

Omnia  denique  rite  &  ordine  optimo  <*erentur,&  vnuftjuifcjtte  mo- 
tesfuos  ad  Normam  a  Deo  prsfcriptam  componet. 

Uem  Pfalmus  octuagefimus  quintus,  monocolos,  vt 
decimus. 

i  >nr^Vimik'rtus6folitandem  Deus, 
X       Carcerclacobilibcraftipofteros:  1 


2.3      Tu  fuftulifti  tu  opcruifti  horum  fcelus, 

Ira*  cohibito  pertinacis  impctu. 
^.      Seruatorades,&  deditosferuatibi, 

Et  omnis  ifte  facito  concidat  furor. 

5  Nam  tune,qu#fo,irafcier  non  definesf 
Tune  vfque  &  vfque  accenfus  indignabere? 

6  Nec  potius  animum  rurfus  indes  mortuis, 


7  No- 


P    S    A    L.        L  XX  X  V.  J5J 

ad  populum  fuum  &  ad  benefieiarioj  fuos,vt  non  redeanr  ad 
ilultitiam. 

9  Vticjue  propiflqua  efi  timentibus  eum  Salus  ?ius:vt  inha- 
bitet  gloria  in  terra  noftra. 

10  Mifericordia  &  Veritas  occurrentfibi:  Iuftitia  &  £ax 
fefe  ofcuiabuntur. 

ii  Veritas  e  terra  germinabit:  &  iuftitia  c  ccelo  profpicier. 


ii  Etiamlehouadabitbonum  :&  terra  noftra  dabit  pro- 
uentum  fuum. 

13  Iuftitia  cora  co  ambulabit:&  ponet  in  via  grefTus  fuos< 
P  S  A  L.      LXXXV. 

Benedixifti  Domine  terram,&c. 
Carm.gemi. 
t  \T Onfemper tumidisferuent vexataprocellis 
J^\|  JEcjuora^necgeiida  nget  homda  terrapruina: 
Incjue  vicem  ponunt  venti,  marefternituryaura. 
Aiitior  inflorem  torj>entes  euocat  herbas* 
JVecfemper  Dem  auertis  mcerentibtis  aurem 
Durm9  &  indulgens  ir&:e\uondamque fauore 
Sponte  tuum  amplexm  populu  es:  vinclifque  folutia 
Seruitijypatrias  duce  te  remeauit  ad  aras. 
2,3  Oblitusfcelerum  &  vioiatifoderis^iram 

Lenifti,  &patria  texifti  crim  -na  cura. 
/^  Et  nos  ergopdrens,noftr&      ffesvnafaiutist 
Refpice  placatmfaciiisque:animiimque  benignum 

5  Accipe  perpetud  nette  implaiabilis  ir& 
S&uiat  inferos  etiam  vinditla  nepotes* 

6  Resfice  nos  melior tantitm: cjttodcuncjue miftlU 
Spirat  adhuc  anim&y  t  e  resficiente  vigorem 
Accipiet ipoptiUque  tmjam  nube  repulfa 
Triftitid^Utos  hilarabunt  gaudia  vnitm. 


53<s  p  s  ai.    inni, 

7  Nonumqueg.  ntiguidiumafT:  rcs  tuac? 

Ergcj  (alulecoelitllsno^>^sda•  , 
Fac  abs  tc  amari  nos  fcian  us,6  Dcus» 

8  Arti  ntus  ecceexp  d:o  xt  giranti  n  ihi 
0.111  d  fummus  ilK  fit  locuturusPatcr. 

Ccrte  is  loquetur  pr  /p  ra  fuis  omnia, 

Vt  fiperedtfcant  quo&  benignus  diiig>r. 
p  Sui  adcrit  inquam,pi  ompn-s  hic  timi  ibu$.# 

Vt  noltra  prifcum  parria  rccipiat  Decus* 
io.i.Occurru  obuiamFidci  Clcmcntia> 

Pax  Iufiitiaquc  mutua  dnbunt  ofcula. 
Vr  alma  rurfum  g;  rjrninabit  Vi  ritas, 

Iuftitia  tcrras  fic  teuifet  cce!nus. 
12,     Effjfa  ab  alto  bon  i  prof<  ttb  di-plucnt: 

Frtgumque  tellus  nos  b  abit  c<  pia 
Ij      lusfaiquetuncuqnuta  gens  mortalium 

Secura  pcrgi  t  appi  obanu  Numine. 

Pftlmm  otlti •.■!gfJim-wfixttiSyivKTihizi  Dauidis* 
Aypumenturm  &  if  . 

Contiruteriarr  hu  D.i.ndis  Pfa'miis  vaH  ini;greardenrif<;jm<,rupr«?- 
c"  c\.<  mi>U",.<dn  ittis  i  rc  pretiolisfctitenj!»,  [  artim  ab  i  r>fa  jjjteh.cJa  no- 
I)is  &(kpe  perfpe&a  Dei  m  nos  vi  lucate.pari  n'  jb  tn fdenifimiH  pote- 
tia  dtfumptis  ,  cjtubtis  >n  m.ixints  etia  calaauratibuf  ac  defper  tu  tei  u$ 
trgi  nos  cpoucji.Duplexauiemefl  Dauidu  j^umo  :  vru,  vt^d   »■  tus 


Eiufdcr»1  Pfalmio&uagefimifcxti 

PARATHRASrs. 
"T^Rxbe  mihi  anremJehoua,(<r  me  opp.efjum  ac  inojjem  exaudi. 

Serna  vitam  b  nefician<  tui:ferua,inquam,miDen/,,feruHm  tuum 
ad  te  perfwrientgm. 

Miferere  mei  lehoua  quotidie  te  inclamantis. 

Renea  mentem  ferm  tm :  nam  m  te  -unum  Domine  animvtt  mem 
feif  fm.it  ollit. 

N  -miu    ehoua  -vere  bonws  es  &  mitis ,  ty  in  eos  qui  opem  tuani 
imjjloraai  longe  m.ixima  cleme/ttiwvtKonfueuiJH. 

siltendc 


P  S   A    1.      LKXX  V  I.  537 

7  A/me parens^bonitate  nta  compleFlerefrffot, 
Sperat&qPic  dtu  iamfrutlum  tftendefitfutis. 

8  IamdudumexpeBo  Dominm dnm  Utafuturi 
Signa  det^ircann  pulfinspmchdiamotit* 

Et  dabit  haud  dubie  pofiitapUcabilis  ira 
Signafecunda:pijS  dafnt  ommaproff>era>/eges 
Quipatrias  &ficra  co/entyerrore  re/itlo. 

9  Eccefiaius^ecce  incultas  bona  copia  terras 
lnco/et^&  /&ti  renouatrix  g/onafec/u 

to  En  bonitaiiena/mafidesferetobui-tgrejfas: 
ir  Terrafidem^cdoterras  Aftmareltttb 

12  SanEla  co/et:comcs  Aftr<z&  bonacopiac&h 
Appluet,&  Utos  decorabitfrugibm  agws. 

13  Et  cjuacuncjueferet  domtnm  veftigia.gr  \f'-^ 
Anteferent  imfafijuefiuos:/-s,v/fijue  ddufiqu& 
Deferet  affiiBaspertot  iamfccu/a  terras* 


^  hoftes  frnifsimos  &  pote*iifsimos  conferuetur  in  hac  vita,  idque 
Vt  Dei  Nomen  ad  vltimosktcTrarum  finespropagetur,  aduentu  videh- 
cct  Mefsix  ex  ipfo  ndfcitun,quam  promifsion<  m  euanefcere  op^rteret, 
m  Deus  hoftium  furorcrn  ac  r«*biem  copefcerec  ahera,  eaque  prarcipua 
&  quafi  alterius  fu!crnm,ne  Deus  »pfum  finat  penculorum  inagntudi- 
nefraStjm  excidere,vtforriffim;setidm  inte^dum  accidit,  aifi  Dcusfui 
Spintus  robore  fidem  in  nobis  nutantem  ftabiliat. 

Eiufdcm  Pfalini  ofhiag  ftmi  fcxti 
Inter.pretatio. 
X  TNclina,Iehoua,  aurem  tuam,  exaudi  me;  ham  c>ppreflus 
J3c  lnopsego/ww. 
i  Serua  vram  meammam  tuus  bencficiariu^«/w  eg  o:  ferua 
feiuum  tuum  tu,Dei'<;m:,fperanrem  m  te. 

3  Mfc  rere  mei  lehouamnm  adtecbmoquotidie. 

4  Exhilara  animam  lerui  tui:  nam  ad  te,Domine>ar^fmam 
me  >m  attollo. 

5  Quoniam  ru>Iehoua,bonu<;e*acmitis:&  muhus  clamcn 
Ua  crga  omnes  qtn  te  inuocant. 


53*  v  s  A  i.     l  ixx  vy". 

^ittende  igitUY precibus  me'tsIehoua,<&  deprecantisvocespeYcipf, 

Nec  enim  temerefed in  maximu anguftijs pofitws  ad  te  clamo.  Ita- 
<que  tame  exaudies. 

Enimuero  inter  omnes  etiam  illos  commentitios  Deos,  quibus  homi- 
nes  infani  tantum  tribumt,  quis  efttecum  conferendus  Domine ,  <Jr 
Xjuisparia  tecumfecerit? 

Itaque  omnestandcmgentes,falfis  illis  numinibus  abdicatis,Condi— 
tdrem  tefuum  agnofcent,teque  reuerit*  omnem  tibi  laudcm  tnbuent 

Nam  tuvere  Magnxs  esitufolus  es  Deus  mirificorum  operum  au~ 
tor  &  effetlor. 

Doce  me  Iehoua  iter  a  te  prsfriptum,vt  mefidum  &  vere  tibi  ob- 
fequentanprtbeam  ,  tibique  penitus  adh&rens  animum  ad  te  colen- 
dum  adtjciam. 

Domine  mi  Detts  toto  corde  te  celebrabo^  ty  tuum  Nomen  perpetuo 
collattddbo. 

Immenfam  nimirum  bdnitatem  tuant  inmcipfoexpertm,<&  ex infi* 
ma^fepulcri Jpecu  abs  te  liberatm. 

Vidn  profeclo  quam  feroccs  ac  ftftuofi  in  me  infur«ant ,  &  quibus 
quantifque  viribm  vitam  eriperemihi  conentur,qui  de  nuila  re  minus 
auam  de  te  cogitant. 

SedtuDomine  Dem  a  quo  totus  pendeo  ,  vere  es  mifericors ,  miiis, 
nec  adiram  pr&seps,CUmentifiunm  idem  acVeracifiim^. 

Sufcipe  igitur  mei  curampto  immenfa  mifericordta  tua  ,  &  vernA 
tuo  fuccurre. 

Fac  deniq  ue  vt  te  mihi  bene  velle  manifeTie  cogtiofcani  *  vt  fui  pn  • 
JeathoTtes  meos,  qttum  te  mihi  opem  tulijfe ,  meque  abs  te  recreatmn 
viderint, 

IdemPlalmu?  octuagefimus  fextus  ,dicolos  diltrophos; 
Prioires  verfus  lunt  lambici  dimetricatalcc"tici:poftre- 
mus  eft  trochaicus  dimeterhypcrcataledhcus. 

i       4     Vrcm  Deuspraeberoganti, 

j\^  Audi  mifcrum  &  inopem  prccantem* 

2  HancanimulamDeus  tucre, 
Meritis  tibi  tuis  facratam, 
Sc/ruato  feruulum  hunc  tuurn,vno 
Pvorfus  abs  te  pendulum, 

3  Tu  me  Dcus  mifcrarc  totas. 

Nocles 


PSAL.      LXXXVX.  \\9 

£  Attende,  Iehoua,  precationimeae:  &  attendeadvoeeta 
deprecationum  mearum. 

7  In  die  anguftiae  meae  inuoco  te:itaque  cxaudic;  me. 

8  Non  eft  qtufauam  ficut  tu  inter  Deos  Domiue  :  nec  vllus 
fecundum  opera  tua. 

£  Omnes  gentes,quas  fecifti,  venient,  &  adorabunt  coram 
facie  tua  Dominc:&  gloriam  dabunt  Nomini  tuo. 
10'  QuiaMagnus  tu:&  facis  mirabiliatu  Deus  (olus, 

ii  Oftende  mihi,Iehoua,viam  tuam :  ambulabo  in  veritate 
tua:vnias  cor  meum  ad  timendum  Nomen  tuum. 

it  Celebrabo  te,Domine  Deus  mi,toto  corde  meo:  &  glo 
rificabo  Nomen  tuum  perpetuo. 

13  Quia  bonitastua  magna  fuper  me :  &  liberafti  animam 
xneam  e  lepulchro  inferiore. 

14  Deus ,  fuperbi  infurrexerunt  in  me :  &  turba  potentum 
ejuaerunt  animam  meam:  neque  ftatuerunt  te  in  confpectu 
fuo. 

ic  Sed  tu,Domine  Deus,mifericors  &  propenfus  es  ad  gra- 
tiam,tardus  ad  iram,multus  clementia  &  veritare. 

16  Refpice  ad  me  &  miferere  mei:da  robur  tuum  feruo  tuo 
&  falutem  adfer  filio  ancilLa?  tua?. 

17  Facmecum  fignum  a  d  beneficentiam,  vt  videant  inimi 
ci  mei  &  pudefiant:  quoniam  tu,Iehoua,auxiliatus  fueris  mi- 
hi,&  mefueris  confolatu^. 

PSAL.    LXXXVL 

InclinaDomineauremtuam?&c» 
Carm.gen.x* 

1  TX  A  mitis  auremfupplici 

1  J  Deus.-faluti  confuh 
Ope  deflituti  &pauperis-t 
Necfemperir&vindjcis. 

2  Seruum  tuumferua  Deus^ 
Cuijpes/a/utis  vnica  es: 

3  Sernawmcantsmiugittr 


540  psal.    txxx  v  i« 

No&es  di£>fqueclamitantem 

4  Solareferuulumrepandis 
Cum  cordemanibus  eiulantem, 

5  Tibique in  tuos  Deus  benigrto* 
Mente  tota  fupplicem. 

6  Deus  6  tuum  Numen  colentas 
Refpicereclemensaffuete, 
Audirogantem,audiprecantem, 

7  Nam  quem  mifer  alium  inuocarim? 
Ergo  clamantem  audias. 

8  Deos  vteffe  demusilla 
Qua*  numina  fabricant  profani, 
Quis  fe  parem  tibi  ia&itabit? 
Qtiis  illa  tibi  potente  gefta 
Affequetur  dextcra? 

9  Ergovniuerfi  quotquotorbis 
Colunt  fpatia  populi  potente 
Quos  tu  Dcus  manu  creafti, 
Te  reueriti  coIent,tibique 
Gloriam  canent,Deus. 

io     O  magne  magnorum  Patrator 
ii  Operum  vne,fac  ipfe  vt  viarutn 
Peritus  incedam  tuarum, 
Tenaxque  recti  corde  nufquam, 
Flu&uante  te  colam. 

12  Tecordetunccclebrabo  toto, 
Domine  Deus  mi:&  vfque  fanctum 
Tuum  canam  Nomen  bcatus, 

13  Bonitate  nempe  tua  fepulchri 
Exfpccu  inflmo  erutus. 

*4       En  mi  Deus,vt  in  me  fuperbi; 
Connfa  robore  turba  multo, 
Necis  auidi  mex  fcruntur, 


Tui, 


P    S    A   L.      Lxxxvr,  J4t 

A  fvlis  ortu  ad  vefperum. 

4  Depelle  mentis  nubila 
Pendentis  a  teferuuli> 

5  Blandm  parens  clementi^ 
Promptm  vocantiparcere; 

6  Intentus  audifupplifem? 

7  Namtevocamusarduis 
In  rebus  ^inuocantibus 
Opem  benignus  quodferas. 

8  Nullusdeorum  par  tibi; 
Nullusfecundm:  exerit 

Nullusfuam  potentiam  ** 

Tamjplendtdis  miraculis, 
p       Rerum  creato  ry  vltimis 
Ab  orbis  oris  affluenty 
Flex  oque  gentes  poplite 
Teprofequentur  laudtbus* 

1 0  Solm  nec  <&ui  termino 
Inclufus  autpotentUy 
Deus  deorum^gentibus 
Miranda  cunllisperpetras* 

11  Legum  tuarumfemitam, 
Fac  ingredi  me:pecioris 
ComponefluBus  turbidosy 
Tranquilla  mens  vt  te  colat* 

12  Vtfl>iritus  contagio 
Emancipatus  corporis, 
Tuam  celebret  gloriamy 
Dum  vita  voxquefuppetet* 

Viuo  tua  clementia 
Defauce  mortis  erutusy 
l^Quum  viriumfiducia 
''  S&uiret  hoftisinfolens; 


H5-  V    S    A    L.      tXXXVlll 

Tui,quod  omnesintuetur, 

Ncgligentes  Numinis.  < 

15  AttuDomineDcusesbenignus, 
Fatentium  haudafperreorum 
Iudcx,ad  acres  tardus  iras, 
Clementia?  plenus,dataeque 

Vel  femel  fidei  Tenax. 

16  Tu  me  crg6  clcmens  intuere, 
Tu  feruulum  fulci  ruentem 
Tu  vernuiae  fcr  opem  roganti, 

17  Tu  beneuoli  mihi  fauoris 
Edefignacoelitus. 

18  Infdlus  vt  qui  me  laceflife 
Meum  in  caput  iuratus  hoftis, 
Fauere  te  mihi  confpicatus, 
Infamisabfccdat,rubore 
Tincflus  oralurido. 

Pftlmtu  offttxgcfimtu  fiptimus,  JiSciiilixoe,, 

Coritarttm. 

Argttmentttm  &  vfus. 

Hunc  Pfalmu  plerique  ad  poflenoris  tcmpli  tempora  referunr,  ego 
i<$  Damdici  regni  ttmpus  illud  accomodare  mahm,quo  tabernaculurn 
tetendit  arcac  Domini  in  ciuit.ms parte  a  fe  cognominata,monte  videli- 
eet  Sionis,tantifper  dum  templum  extrueretur.  Vtcunque  fit,  (prarter 
perfpicuam  prxdidionem  de  EccLfix  Dei  per  vniuerfum  orbem  pro- 
pagatione.)  Jocet  nos  Pfalmus  dic  admirabili  ac  verc  diuina  brenitate 


EiufJem  Pfalmi  odtuagcfimifcptimi 
Paraphrasis. 

IEho.ta  firmum  acfiabilefibi  domicilium  extruclurttt ,  ifios  montes 
delcgit  quos  fibi  confccraret. 

t.t  Sionts  portxi,quoniamfic  illi  vifum  efiyomnibtts  Iacobi taberna- 
culii  antepofuit. 
Itaqucprxclara  de  te  decreta  funtjiuitas  Dei. 
Nam  ecce,inquit  lehoua,  Aegyptum  ipfamty  Babylonem  accenfe- 
lo  inter  meos,nedum  i>t  tibifint  amplius  inffi&.Ipfi  quoquePaUfii* 
n:\7jrif, &  ^irabes  incimum  tttoritm  album  rcfrenVtr. 

Qmnium 


p  s  a  t.   ixixvn,  543 

Secura  quum  vis  numinis 


£5  Mihiimmineret^tu  Beiss 
Es  lenis  &placabilisy 
Et  patlafdus  reddere. 


16  Mitis  bonufque  reff>ice 
Qut  pendet  ex  teferuulum: 
Opemfery&  vernaculum 
Tuum  penclis  exime. 

17  In  mefauoremfentiant 
Hofles  tuum:ora  decolor 
Mutet  pudor>quum  viderint 
Mihi  tefalutu  vmdicem* 


^  Jubtypoterreniillius  fiue  tabernaculi  flue  tempn  vel  prioris  vel 
poltenoris.opus  fpirituahs  templi  Dei  ex  viuis  lapidibus  extru&ijid  eft> 
Eccl;fia:,efle  prorfus  diuinum. 

Eiufdem  fundamentum  efle  vnius  Dei  EuJWet». 

Non  effe  certo  loco  alligatam  Ecclefiam. 

Nhlefleillafirmius. 

Ibidem  denium  veru  perpetuumque  gaudium  regnare  >  vt  pote  gwae 
habeat  vtriufqucvita:  promifsiones. 

EiufdemPfalmio&uagcfimifcptimi. 

INTER.  PHtTAT  I  O. 

I  T7vndamentumeius,«/e/?,  Iebou* ,  fitum  eft  in  montibu1? 
]?  fanftis. 

2.  Diligit  Iclioua  portas  Sion  pra?  omnibus  tabernaculis  Ia- 
cob. 

3  Prxclara  tiicla  funt  in  te,ciuitas  Dei. 

4  Memorabo  Rahab  &  Babel  inter  eos  qui  me  norunt.Ec* 
eePhiliftinic3c  Tyrus  cum  j£thiopia;hic  natus  eft  ibi. 


f44  p  9  A  t.     t  xjt  xvrr. 

Om-tium  dcnique  gcntium  homines  noiyiam  Menigen*  vel  tanqua 
rtfcititijfed  indigen*  Sionis  oues  fient  tjn.um  Dhs  r,v  alto  fiabiltet. 
Populos  enim  lehoua  recenfens.fmgitlos  iibrnm  Ubrofuo  infcribet. 

fbicantoribiuac  tibicinibus  omnia  pcrfonahuntyibi{in^uit  hhoua) 
W»  ium  bonornm  meornm  fontes  fcatunent. 

Pfjlmus  oc"tuagefimus  f  ptimus,dicojos  diftrophos,prirai 
duo  vc  fuMunt  heroici,  tertius  eft  tambicustnmeter  a- 
cataltfticus. 

I-2TT  Anc  Dcus  ipfe  fibi  famftis  in  montibus, 
JlJL      vtb.m 

Dcl  gir  facro  fundatam  colle  Stonis, 
Cunctis  Jicobi  ant^  pofita?  tentorijs. 

3  Vrbs  dilc&a  Deo  quam  de  te  grandia  vates 

4  PraHtxere  ruos  fiquidem  cenfcbttur  inter 

i€gyprns  ipfa,&  ipfa  Babylon  incolas. 
Ipfi  te  Tynj  fit<  s  Arabefquc  beati, 
Ipfa  <  xofa  diu  fupplcxrogitabit  Idume, 
Albo,  tuorum  gcftientes  infcri. 

5.6*    D  niquetucucftasinrer  memoraberis  vrbes* 
Certatim  adfcriptisilloqucifto^ue  colonis, 

Potente  fummi  tura  Numinis  manu: 
Ipfc  fuar  populos  numcrabit  Conditor  vrbis, 
Hnnc  illu  nquc  fuiplcnaiam  marginelibri 
Cenfens  nouorum  longo  in  albo  ciuium. 
7    Hic  melosjiic  bifori  refonabit  tibia  cantu, 
Vndantelqueipfiscceloriimcx  fontibus  amnes 
Omni  bonorum  te  beabunt  copia. 

Pfiilmm 


P    S    A    L.       L  X  X  X  V  I  I.  C45 

^  Et  deSiondicetur,vir£:  vir  natus  eft  in  ca:&  Excelfus  i- 
pfe  ftabiliet  eam. 

6  lehoua  recenfcbit  fcribcndo  populos  infcribens:  Iiic  natus 
eftibi. 

7  Et  cantqxcs  ihhrmt  yt  &  tibicinc;  :omnesfcatuii<riuc<; 
me#  ermt  m  te. 

PSAl.       LXXX  VI  I. 

Fundamenc.cius  in,&c. 
Carm.gcn.      111. 

I,  z    A    Bramidarum  ctteras  vrbesfupra% 
jf\       Dominus  Sionts  diligit 
PortasySionis^imminet  qn&  montium 
Fundatafanciis  ccll.bm, 

3  O  pr&dicanda  pofterts fiec/is  Sion> 

Beata  mater  vrbium: 

4  Tecumne  Babylo  nfie  audeat  componere? 

Tecumne  M.emphis  infolens? 
Ventura  Babylonfub  iugum  Dei,Deo 

Flexura  Mempbis  poplitem,, 
Pntclara  cjuanuis  &  PaUftina  &  Tyros 

laBet  virorum  rubora, 

5  Nihilad  Sionemfiortibusficetam  virisy 

Fauore  tutam  mimmis. 

6  Cenfore  Domino  humana gens  quum  xominA 

Adprofitendaconfiuetr 
Quis  non  Sionisfeferet  ciuemYmferi 
Quisnoncolonusambiet? 

7  Tum  vox  Sionem  ca rminum-,  tum  vox  lyf% 

Canent  Sionem  &  tibU: 
Et  noftrafiquid  audiendum  voxfonety 

Laudem  Sionis  vox  canet: 
Etfi  quid  animus  voce  dignum  excogitet, 

Animus  Sionisferuiet. 

Mm.j. 


546  P    S    A    L.       L  XXX  V  III,' 

Pfiiltnud  oEluagefmtts  oEiauHSylunrtKoCy 
Argumcyitum  &  vfus, 

Infcriptio  Hebraica  teftatur  fcriptorem  huius  Pfalmi  fuiffc  Hemano 
tx  Coritarum  genere.Ezraicam  a  patiia  cognominatum>Afaphi  cogna- 
tum  accollcgam,  cuiushonorificentifsima  fitmentio  1.  Paralip.6 \\. 

Eiufdem  Pfalmi  o&uagcfimio&aui 
Paraphrasis. 

IEhoua  Deus  a  quo  Uberationem  expeclo,  dics  ac  noclcs  opem  tnam 
-vociferans  imploro. 

Preces  me£,qusfo,  ad  te  perueniant ,  ty  aurem  pr<ebe  clamoribm 
meU. 
^/faima  mea  redundat  malis,nec procut  abefi  afepulcro  vita  mea. 

Sum  emm  omnium  iudicio  quime  iniuentur,mortuo  fy prorfttt  exa- 
nimi  quam  njiuo  (i/mlior. 

Quafi  deniqtte  nihit  mihi  iamfitcum  vinis  negotifiam  inter  mortuos 
cenfeor  &  interfeilos  in  fipulcrofitos,  &'  de  quarum  uita  iam  achtm 
efiyvtpote  quos  manus  tuafemel  abfcidit. 

Et  njelut  infoueam  intimam,  tenebxofam  & profundam  fum  abs  te 
proieclus. 

Incubuit  in  me  ira  tua,&  fluclibm  tuis  omnibus  tu  me  obruifii. 

Omnes  familiares  meos  procula  me  fummouifii ,  quibus  etiamnon 
tiifi  te  confcio  abominabtlu  euafi ,vfque  adeo  -vt  domi  quafiin  carceret 
nufquaminde pedem  audeqt  mouere,me  ipfum  contineam. 

Contabuerunt  oculi pr&  mcerore:&  tamen  quottdiete  Iehoua  mani- 
busexpanfis  appello. 

Num  -vero  tempus  erit  admirabilu  illius  exerceiU  tu<e  -virtutis,pofi- 
quam  mortui  fuerinthomines?  num  eos  rurfum  in prtfentem  uitam  re 
fiitun,vt  tibi  laudem  tribuani* 

Num  qni  tacent  infepuhro,  dementiam  tuam  ibiprtdicabunt :  & 
cui  interierunt  •veritatem  tuam  rurfut  hic  annuntiabunt? 

Num  minfi  a  tpera  tua  covnofcent  in  mortutenebm  fepulti:(y  Iu- 
Jhtiam  tu.im  u  quorum  memoriam  interviuos  ipfa  mors  obliterauitf 

Itaque  te  mclamare  lehoua  non  dtfino,  (y  lucem  ipfam precibm  ad 
te  brofujis  anteuerto. 

ijhutfo  Iehoua  cur  oppreffam  animam  mcam  repellu?cura  mc  faciem 
tu.vn  auertts? 

Ehen  mifer  e*o  <&moribudu*  quoties  ab  ipfa  meapueritiu  terroribtti 
mihi  .10 s  te  immifitsfui perculfmfquoties  nttonitus  fieti? 

^ccr- 


TSAL.       L  X  XX  V  II  I.  ^47 

v  ^tem  iS-^vbi  dicitur  fuifTc  Regi  a  prophetia  &  inf  gms  c antor ,  & 
cuiusfingularis  fapientia  celebra  ur  i  Reg4.;i ,  vteos  ralli  exiftjmcm 
qui  ad  loachimi  antepenultimi  Regis  Iuda  aptid  Bubylonem  captiui  te- 
porahunc  Pialmum  refemnt-  Contmet  autem  lamentauoneni  qua  nul- 
la  extac  iti  his  libns  tnftior  ac  miferabi!ior,qua  mmirum  u"  Ecclcfia  10- 
ta.tum  familixjium  etiam  vnufyuifque  in  publicis  ac  prnutis  miferns 
vteretur. 

Eiufdem  Pfalmi  o&uagcfimi  o&aui 
Interpretatio. 
'EhouaDeu<:falutismea::dieclamo<3r  nocte  coram  te. 


I 


%  Veniat  in  confpeclum  tuum  oratio  mea:  inciina  aurem 
tuam  adctamoremmeum. 

3  Quia  faturata  eft  malis  anima  mea :  &  vita  mea  fcpulcro 
appropinquauit. 

4  Reputatus  funa  cum  defcendentibus  in  foueam:  fum  ran 
ouam  vir  cui  fluila  virtu . 

5  Tanqttam  inter  mortuosjibentanquam  occiii  iacentes  in 
fepulcro.-quoium  non  es  memor  ampliiis :  &  cjuia  manu  tua 
ab  fcifsi  funr. 

6  Pofuifti  me  in  fouea  inflma:in  tcnebroiTi  UcUjn  ptofun- 
ditarfbus. 

7  Supcrmeincubuit  indignatio  tua:  &  omnibus  Suclibus 
tuis  afiiixifti  me. 

8  Summouifti  notos  meosamc;  pofuiftime  Abominatior 
ncs  iftis:conclufus  fum  vt  non  egrediar. 

9  Oculusmeuscontabuit  propter  afrliCtionem  :  fnuoco  tc 
«juotidie  Iehoua,expando  ad  te  manus  meas. 

io  Num  mortuis  facies  miracuium?num  mortui refurgent, 
ty  confitcbuntur  tibi? 

li  An  narrabitur  in  fcpulcro  clementia  tua?  <&  vcrita^  tua 
ininteriru? 

ii  Num  cognofcentur  in  teoebris  mirabilia  tua?  &:  Iuftitia 
tua  in  terra  obliuionis  ? 

13  Ego ad  te  Iehoua  clamaui:&  mane  oratio  mea  prxuenit 
te. 

14  Quare  [ehouarepellisanimam  meam ,  &  abfcondis  fa- 
Clem  tuamame? 

15  Afflictus  ego  & expiransa  pueritia tuliterrores tuos , <& 
hieruaui. 

Mm.ij. 


548  psal.     Lxxxvnr. 

^4cerbiflima  ira  tua  me  obruit ,  terrores  tui  me  •vndique  conclufi* 
runt. 

Obfident  enim  me  tanqaam  omnium  exundantium  &  me  circuip- 
cingentium  aquarum  diluuium. 

Omnts  amicos  &  f>dales  meosprocul  a  me  fummouiftifvt  mihi  nuf- 
yuam  magit  quam  ipf*  tenebrx  appareant. 

Idem  Pfalmus  octuagefunus  o&auus ,  dicolos  diftrophos," 
vt  nonus. 

i       A    VdiSeruator  teluce&  noctevocantem, 
jfjL       Audi,&  pacata  refpice  mete  preces. 


3  Oppreffus  (iquidem  tic  languco  totus  anhelas, 

Vc  iacet  cfToiTa  vir  tumulatus  humo. 

4  Mcqueadeoquicuq:  vidctputat  efTe  cadauer, 

CuifcnfustotocorporenulJusinefh 

5  Corporis  atq;anima?  qualisqui  copede  rupto 

In  cinerem  virx  hge  folutus  abit.     (vkrix* 
E:  tua  q»ie  numero  cx  hominu  manus  abfcidit 
N  c  cura  dignum  iam  putat  efle  fua. 

6  Tu  me  •'  heu  ca?co  clauiifti  carccris  antro, 

Er  pereo  fcecia  gurgitcmerfus  aquse. 

7  Qjjn.ctam  ingeminascoileiftaferuidus  irarn, 

Tunderenec  miferidefinit  vnda  caput* 

8  Tuficis  vtmiferum  mededignenturamici, 

Vc  mihi  fft  carccr  quse  fuit  ante  domus. 

9  Abfumpti  moerore  oculi  pcrierc  prccantis, 

Et  tibi  quas  tollo  diriguerc  manus. 

io  Num  ver6  monftrare  tuas,ter  Maxime,  vires, 

Vitse 


PSAL.       LXXXVIII.  J4£ 

16  Super  metraniieruiitfurores  tui.^  tcrrores  tui  Conftriri 
xerunt  me. 

17  Circundederunt  me  iicut  aqua?cjuoti Jie  circundederunt 
me  fimul. 

18  Semouiftiproculi  me  amicum  &  focium :  &  notimei 
ftmt  tenebra?. 

PSAL,       LXXXV  III. 

Domine  Dcusfulutismctf. 
Carm.gen.xx  1 1. 

1  X    Vce  voco  te,noFie  voco  teyfo/afi/utis 
jL~j      SpeSyCo/u?Juny  vit£  prajidiumque  me<£. 

2  Alrne  parens-,faci/em  ne  vu/tum  auerte  precanti7 

Neue  humi/et  dura  resflue  mentepreces. 

3  JMens  hebetata  malts  torpet,cor>fec~ia  dolore 

Funereasfpetlat  /anguida  vitafaces. 

4  Afebra  vigor  /iquit.  mors  vngtnbtts imminet atris: 

T>e  tumulo  tantum  iam  mihi  cura  meo  cfl9 
j    Corpora  non  aliterpal/ent  fub  mo/efcpu/chriy 
Vulnere  qu&fetbito  mors  inopina  tu/it: 
Perpctuis  qu&fub  tenebrx  oblaiia  condunt 
Altayfilutiferam  te  retrahente  manum. 

6  Carcere  ceu  c/aufuw,  &  atcifub  notlefepu/tum, 

Meprope  lethaa  gurgite  mergis  aqua. 

7  yfquepremuiftratumcjue  vrgesfitpraque  iacentem 

Accumu/as  iraflumina  cun&a  tutz. 

8  2He  ve/utifcopu/um  fugiunt  horrentcjuefoda/esy 

Quosportum  afflitl<zfpes  crat  ejfe  rati. 
Afflxufcjue  toro  taceo^ceu  compede  vinBm: 

9  Lanpuida  cefferunt  lumina  vitla  malts. 
Interea  /affas  tendens  ad  fidera  pa/masy 

Tesjenient*  die,te>f;tgiente  voco. 
Sciltcet  expetlas  vt  acerba  mortepenmpto 
10     Oftevtes  vties  t/iereuocando  tuas? 
An  rediuiuatuasin  laudes  ora  tefloluent 

Mm.iij. 


tf9  P    S    A    L.       IX  X  X  V  I  I  I. 

Vitse  vbi  deflerint  tempora  tcmpus  crit? 
ii  Tiioe  iterum  mudo  proftrata  cadauera  reddes, 
Vt  celebrent  laudes  hic  rediuiua  tuas? 
Nu  >qua?  tefacilemquecanat  fideiqueTenace, 
Oragcrunt  tumuli  quosfpccusaltategit? 
12  Num  tua  fparfa  vident  toto  miracula  mundo, 
Morsquibusatra  fualumina  ncfte  premit. 
Num  qua?  oblita  iacent  iilius  corpora  vita?> 
Cun&a  vident  iufta  quam  ratione  regas? 
15  Ettamcn  baud  fegni  cffudiciamorequerdas, 
Prseueniensiuita  fepe  pericla  precc, 

14  Cur  lufta  optantem  Deus  6  /Eterne  repellis, 

Vultus  quasrenti  cur  tcgis  ipfe  tuos? 

15  En  animu  cxhalo  moribudusrquodraihi  vitar, 

Fons  mihi  terrorum  principiumque  fuit. 
i5  0bftupeo  tanto  conftri&us  membra  pauore, 

In  miferum  totus  dum  furor  iftc  ruit. 
i7Qu_ottidiequetua?obfidcor  torrcntibusira» 

Collcftis  rapidus  fertur  vt  amnis  aquis. 
18  Mc  q^aii  Hc  iubcas,fugiunt  noti  atquefodalcj, 

Nec  nugis  apparcnt  hi  mihi  quam  tenebra% 

Pfilmxs  aEluagefimw  nontu^lu^Tiv.o^ 
Argumentum  &  vfm. 

Echan  Ezraites,vt  etiam  Hema,\  patria,meo  iudicio,cognominatur» 
cui  pfulmus  hic  pukhcrrimus  infcribitur,  is  ipfe  eft  cuuis  genus  exMe- 
rari  dcducitur  i.Paralip.6.44.  fapientia  fingulari  celebris,i.  Reg.^.ji.  Sc 
iis  aflentior  qtii  fuperftitem  lllum  fuifle  volut  SolomoniJ&  hoc  Pfalmo 
lamentatum  fuifle  tum  deccm  tnbuum  defe&ione  i  domo  Dauidis,tum 
hornbilem  illam  vjftjtionem  vniuerfo  regno  Iuda,ac  ipfi  eti j  ardi  Do- 
mini  &  regiar  domui  a  Sefaco  Aegypnrege  illata  ,  vtrefertur  1.  Paral. 
51.  Contmet  auterograuiffimam  ac  mifcrnmam  deplorationenr>,in  qui 
tanien  animum  minimc  defpodet,ft  d  ab  ipfo  ftatim  mitio  fide  eluCUnte 
fortiter  fefe  fnpra  diffidentiam  atto!lit,&  quanuisinter  certadum  inter- 
thim  elangnefcere  videatur,tandem  tamen  viclor  triumphum  reportar. 
Prodit  igirur  vt  dccertator  firenuus.armatus  flde  &  fpe, vtraque  ce rtifsi 
mis  ac  prorfis  h"xis  fundamentisinnixa,nempet 

Diuinurum  deci;torumimmoufirmiuie>  Generaliter  primujid  eft' 


P    S    A    t.       L  XXX  VII  I.  55I 

Quosgehdo  tellus  claudit  auarafinu} 
II  An  tuafub  tumuli  bonitas  cantabitur  avtro? 
Pulgabuntve  tmm  muta  fepulcra  fidem? 


12  lufiitidmne  tuam  taciturna filentia pandent? 
An  Yeferent  virts  nox  tenebrtque  tuas? 


1 3  Afl  egOyfintle parensyfupplex  iua  numina  clamo: 

JVecprecibus  vacua  efl  hora  locufve  meis> 

14  SanfteparensiammdL  auxilium  curfubtrahis  <egr&? 

Curfurda  miferas  refpuisaurepreces} 

15  Me  dolor  &  primis  laboranxiiss  vrit ab  annis: 

Me  trepidi  exanimant  cordemicante  meiuSi, 

16  Mefuror  exagitat  tuus,cpprimit  vndiq.terrort 

17  Agmen  vt  hibern^ qkodfata  mergit^aqua: 

18  JEger>inops  caris  iaceo  defertus  amicis: 

Nec  noti  arumnis  ingemucre  meis* 

va^^infeminis  Abrahamiadoptionecofiderata,deinde  In  promiffione 
pecuhan  cu  Dauide  fancit^.Et  illius  quide  duo  profert  certifiima  tefti- 
monia,nepe  irinumerabi!iabeneficia(ver.i  )&  ipfam  coeloru  math  nam 
(ver.a.)in  quibus  d-.citur  illam  fuani  veritate  Deusinfculpiifle,non  un~ 
tumproptercrelorumfirmiffimammateriem  acetiam  motum  certifH - 
mum,fed  multd  magis,vc  arbitror  quoniam  pacifcens  ci.m  Abrahamo 
t)ominus,co:losin  quos  iuffic  eum  fufpicere,quafi  facramentum  fui  fce- 
derisefle  vo'ucrat.ln  altero  aute  capite,id  ei£,in  pa&o  Dauidis  de  rtgtu 
ipii'  £ternitafeficito  proecipue  infiftit  (verf.4-&  $.)  idquc  nuntd,q»io- 
niam in  hunc Filium  Dauidis,auernum  Regcm,totafidei  fan&oruffl  Ra- 
fis  rectimbic.  Nam  G  asternusifte  R.ex  eft  ,  aerernaquoque  fic  Eccleiii 
(qua;  eftregnuoa  ccelorum)oportec:ac  proinde  extra  ruinaj  pericnlum, 
AUerum  fidei  fpefque  iftius  fulcrnm  eit  immenfi  Dei  pofentia*ciiius 
fimihter  prorfusdupleKteftirrionimn  profCrt,  vnum  cluces  in  reru  fiip» 
nortim  «5r  infer.oru  g  'brrnaticne,aluiu  io  vaciis  Eccleiiae  hberationt- 
bus-a  vtrfi  6.  id  14. 

^m.iiii 


5J2,  P    S    A    L.       L  X  JC  XI  X. 

Tertiwm  earundem  fuftcntacnlum  eft  ipfius  DeiNatura,qucm  {Tmiil 
&  Ciementem  in  fuos  ex  promiffionis  gratttitZ  pa&o,  &  juftu  hoftium 
VJtorcm  etfe  oporteat,  qoem  loeumiltufirat  poeticaexcellentefiSio- 
ne  4  fohis  regum  defumpta,verf  14. 

H;s  ignur  poiitis,quafi  certamine  confecto,verfic>.&  tnbus  proxime 
fequentibus  triumphum  canir. 

Hic  verocontni  infurgtt  hoftis  qui  debellatus  videbatur,  cVquidem 
(quod  mirnm  eflOiifdem  ilhs  armis  vrens  quibus  potiUim. m  fuerat  fu- 
peratus.Concedit  enim  finedus  cum  Damde  fancnum  ,  ik  tu  qtudem  vt 
iyifas  illius  fadens  tabulas  proterat,&  fingula  illms  vtrba  poftulec  ex- 
pendivt  inde  colhgat  expenentia,irritnm  efle  lllud  foedus,quod  videli 
eet  a  poftens  Dauidis  efler  violatum^c  protnde  vanam  eorum  cfle  ex- 

Eiufdem  Pfalmi  ofhiagf  fimi  noni 
Paraphkasis. 

ETft  tantis  -vndique  calamitatibns  ttffligimur  quant£  nobis  <vi- 
*  dentur  euenire  pojfe.abfit  tamen  -ut  cum  Deo  expoftulem.  Immb 
fotiits  perpetuo  cantu  ctiebrabo  quot  quantaque  ipfttts  erganos  exttt 
benefcia  ,  nec  unquam  dcftnam perpetuam  ipftus  in  prfftandts  pro- 
tnifts  conftnniamprsdicare. 

Nam  i)t  interdum  id  quod  cccpit  interrumpaturyftatuendum  cft  ta- 
jnen  omnino  immotum perftiturum  ,  quod  profua  benirnitate promif- 
fum.coelts  ipfis  teftibus  adi>ibiti>,pcrenne  futurum  dixit. 

fjnitts  autemfcederts  effeclnm pendet  prorfts  ab  eo,qnod  ipfiufmet 
Iehotnevocc  exponere  menonpigebit.Sic  igitnrille,  Ecceinquitfxdtti 
illud  menm  cumpatribtts  inititm  iuro  me  homini  feleclo  ,  Dauid ,  in- 
ijuamafti  feruo  meo  pr&ftitnrum: 

id  eft,nafcituram  cx  eo  Prolem,quam  &temitate  donabo,  &fempi- 
ternum  ipftus  regnumfnturum. 

Iehouam  autem  iftudefflclurum  quod  humani  genern&regnorum 
omninm  conditionum  trarfccndit ,  uel  illa  cttlorum  tot  fecult*  perftans 
machina  demonftrat:  ac  mullb  etia.n  magts  ille fanCiorum  fptrituum 
coetws  "veritatetnDei  cehbrantium. 

Namquis  in  ilhs  fupra  nos  ftttsrfgionibm  cnm  Tehoua  Conditore 
pofit  compararif  ecqntm  ex  ipfts potentifsimts Jpirittbtts  Iehouot ftmi- 
Itm  dixcrimtts? 

Iftorum  certe  omnitl ipfnm  circunftxntium  nemo  eftqui  ad  Dei  con- 
fpectum  non  expaucfcat,gr  eumfuprd  omnia  metuemin  nonfateutur. 

Iehoua  Deuscalejhum  ipfurumexercitunm  Jmperator  ,quifnamfe 
tibi  i/iribtts parem  dixertt?  ^ltqui  non  mintts  eft  firma  tua  ^eritaSy 
quam  -v.dida  tuapotejhts. 

Et  te  velle  tuorum  canfa,  qnod  popist  iam  pridem  es  teTiatt*s,  quum 

eUtwn 


P    S    A    t.       L  XX  X  IX.  ^cj 

^pe&ationem  qui  ratum  illud  fore  fperareot  & hxc eft  prrcripua 
fidei  lu&a,  vbi  videl  cet  conceduntur  prtmifsior.es  mgentrc  :  fed  de 
particulari  applicationc  conrrouertittirvqua:  hofhjis  impitfsio  continC- 
cur  verf  10.&  deinccps  vfcjueadverficuiumipfum.^iS. 

Sequitur  denique  ardenufsima  precatio,in  quj  confurgens  qui  pro- 
ftratus  videbatur,ilhstr.busdequiousdiximus  mhilominus  mnixus,  ita 
tuunimis  abfurdum  cfft  cV  a  Dei  voluntate  patefa&aprorfus  ahcnum» 
vtfuisperpetuo  indignetur  (veif^ODeinde  mifenas  humani  generis 
fua  etiam  fponte  intereuntis  depIor.it(verf.48.&  49.  )  &  tandemrur- 
fumilio  cum  Djuideinito  fcedere  prolato,&  hinc  cjuidtm  mignitudi- 
ne  prtfentis  calamitatis  expofita,  inde  vero  admonito  Deo  non  tatn  hic 
agi  de  miferorum  Cjute  qu.im  de  ipfius  giona  fortiter  afltrenda,pfalmu. 
pulchernmo  tnumpho  concludit. 


M 


Eiufdem  Pfalmi  o&uagelimi  noni 

Intehpretatio. 
Ifeticordias  Iehouaein  jeternum  cantabo:in  a*tatem 
&  artatem  celebrabo  vcritatem  tuam  ore  meo; 


2.  Na  dixi  perpetuo  clemctia  perget,  in  ccelis  itabiliuifti  Ve 
ritatem  tuam  ,«/«■<?»*. 

3  Pepigifoeuus  cum  Ele&o  meo :  iurauiDauidi  feuo  meo. 


4  Vfqus  in  arrcrnum  ftabiliam  Sobokm  tuam:  &  extruam 
in  setatem  &  aetatem  folium  uum. 

j  Celebrabunt  autem  casli  Miraculum  tuum  Iehoua:etiara. 
Veritatem  tuam  in  ccetu  fanclorum. 


6  QuHn  nubibus  comparabitur  Ichoua:?  quis  fjmilis  Ieho* 
uxfnter  fiiio  Deoium.  , 

( 

7  Dcus  rerribilis  *jHn  ccetu  fin&orum  valde  &  fcnttueh- 
d:<    fupra  omnesqui  in  circuitu  eius  funt. 

8  Khoua  Deus  cxcrcituum,c:uis  iicut  tu  forti>  £>eus?Sc  Ve* 
ritas  tua  efi  per  circuitus  tuos. 

9  Tu  dom.ina.ris  fuperbix  maris ,  dum  auolluntur  Bn&*$ 


Jf4  P    S     A    I.        LXXXlL 

elatum  tnarc  tHA potefiate  frenaTH ,  &  altifiimos  etiamfluflttt  ipjtui 

<ompcfcuifit,vt  tuts  tranfitws pateret. 

£t  eodem  tuo  vere  robufio  brachio  Aegyptttm  vulneribta  contufamy 
h  fics  videltcet  tttos  difiecifit. 

Qjtjdhienim  idpojfes  cui  coeltity  terra  vt  vnicofuo  Coditorifubfut. 

Et  qui peculiari  qitadam  vi  terram  tuii  abs  te  concejfam  tibsqucfe- 
leftam  communiens? 

Nam  tu  certe  Aquilonarem  &  AuTiralem  ipfvM  terminum  ,  &  ab' 
Occidente  qttidem  Th.tbore-n,ab  Oriente  Hermonem  montes  fixifii. 

itaque  quttm  tibifit  brachium  minime  ignauum  ac  remijfitm,vires 
Himimm  tnas  exeres,&  dextram  attolles. 

Te  denique  Regcm  ejfe  reipfit  demonfirabts,  cnittsfMum  fulcri  vice 
fufientant  Aeqnitas  illa  temperalifiima,qna  tuorttmcdetum  regts ,  gr 
tllaiudicij  Seueritas  qua  in  tnornm  hofies  animaduertts :  cuietiam  in 
hoc  throno  confidenti  apparent  ante^redientes  Clementia  &  Veritas. 

O  beatam  gentemque  tuarumtubarum  clangore  excitata,Iehouafe 
fibi  tui  vulttts  Lumine  iterfi*nante  iucedit. 

Et  qnotidie  te  relebrans  lufiitidque  tuafreta  exultat. 

Tu  enim  es  tllorum,id  ej},n>fimm,&  Dectts  fimul  &  Robur:&  ipfi 
ttta  beni'wifiima  liberalitate  freti  captit  attollim:ts. 

Nofier  enim  Defenfor,Rex%inqnam,no7lerin  quem  ocnlos  conuerti- 
m-ti,/?  a  te  Ichoua.qui  tuum  ffraclem  ex  omnibus  populti  fegregatum 
tibi  conficrafii-.nobts  conJh'tutusytua potentiafulcitur* 

ISSam  tu.quo  tentpore  tibi  vifum  efi  tanto  ifio  beneficio  nos  afficere, 
hominibtts  tibt,  chanfiimis  apparuiTki,  &  verbu  iTirts  eos  compellaTii: 
Jzq--)  Fortifiimum  ifittm  exvniuerfo  populo  fileftum  extuli,cuittsrobore 
gens  mea  protegatur. 

Dauidemyinquam,vnum  ex  omnibm  mihi  vifnm  cfinancifci,  cuitti 
i  i  e.i  re  opcra  vtcrer,ide6queoleo  meo  fanfto  ipjitm  Jiegemcofecraut^ 

lta.ptc  mantts  mea  ipfum  fulciet ,  ipfumtinquam,buchio  meo  corro- 
horabo. 

NnlUis  eum  hofiisper  infidias  obruet,  ncc  vlla  vi  quifquam  fcelera- 
tm  ipfum  opprimet. 

Conteramenimcoram  eo  cunflostqtti  opprimere ipfum  volent,  &  o- 
mnes  ipfius  nfimicos  cadarn. 

Nunqu  tm  ilhtm  clementia  mea,  nunqttam  veritas  mea  deferet,(ff 
mc  Fautorefretm  altifiime  caput  eminens  attollct. 

Faciam  vt  vnam  qnidem  m  tnum  mart ,  atteram  ver)  fiuutjs  inij- 
ciat. 

Ipfe  me  PatremfitttmiDeumfiiHmi&  Arcemftam fecuram  cogtos 
ji  - 1 

Et  cro 


*  s   a  l       lxxxix.  555 

exus,tu  eompefcis  eos. 

io  Tu  ficut  vulneratii  contudifti  Rakab  id  cft^E^pttm  & 
bracKio  roboris  tui  diiiecifli  inimicos  tuos*» 

ii  Tui  funt  coeli,  etiam  tua  eft  terra:  orbem  &  complcxum 
eiunufundafti. 

12,  Aqu:lonem&  meridiem  tu  creafti:  Thabor  &  Hermon 
in  Nomine  tuo    xultant. 

13  Tibi  brachium  cum  potentia  :  roborabis  manum  tuam, 
attolles  d~xtr3m  tuam. 

14  luftitia  &  ludicium  locuse/ffolii  tui:CIemcntia  &  Veri- 
tas  praxedunt  faciem  tuam, 


15  Beatus  populusqui  nouit  Iubilationcm:khoua,mLumi 
ne  vultus  tui  ambulabunt 

\6  InNomine  tuocxultabuntquotidie:iniuftit;a  tua  cxtol 
lentur. 

17  Quia  Decus  roboris  eorum  tu  es:  &  in  beneuolentia  tua 
attolleturcornu  noftrum. 

18  Quialehoua  e/?Clypeus  nofter,&  fin&i  Ifraelis  Rex 
nofter. 

19  Tunc  alloquutus  es  in  vifione  beneficiarios  tuos :  &  di- 
xifti,  pofui  Adiutorium  fupra  fortem:  extulieleclum  epo- 
pulo. 

10  Inueni  Dauid  feruum  meum:  oleo  fmdto  meo  vnxi  eu, 

ii  Ideo  manus  mca  ftabilietur  cum  ipfo,vtique  brachium 
meum  corroborabit  eum. 

xi  Non  obruent  cum  inimici  fuperuenientesmec  fcelerati 
opprimcnt  eum. 

13  Nam  conteram  :i  facic  eius  oppreiTorcs  cius:  &  eo>  qui 
oderunt  eum  percuriam. 

15  Et  veritasmea&  clcmentiamcaowtf  curn  eo;&inNo? 
mine  meo  attolletur  cornu  eius. 

15  Et  ftatuam  in  mari  manum  eius,  &  in  nummibus  dexre- 
ram  eius. 

z6  Ipfe  clanubit  ad me,Patcr  msu>  es:Deuj  meu-,S:  Rupr 
falutis  mea;. 


fr<5  I»    S    A    L.       L  X  XXIX, 

Et  ego  vicifim  fttm  quafi  Primogenitum  in  tota  regum  totiu/s  orhit 
famiha  eminentiftmofupra  c&terosfolio  collocabo. 

Sempiterna  mifericordia  ipfitm  tatabor,eritque  mettm  cum  ipfo  ini- 
iumfoedtts  perpetuofirmnrn. 

Faciam  vt  xteruumfit  ipfius  gemu ,  eiufque  folinm  tamfirmum& 
jperetme  quam  catlum  ipfiinperfeucret. 

Nam  etiamfi  a  lege  mea  difecerint  eimpofteri,  neque  ex  prxfcriptai 
fibs  litrn  Regula  fefe gefferint: 

Scd  a  me  conThtutos  rittts  -violarint ,  neque  mandata  mea  cufio- 
dierint: 

Correpta  qmdemvirga  in  ipforumdeliclitm  animaduertam ,  <&  dc 
fceleribi-us  ipforum  pocna-s  fumam. 

Sed  clementU  tamen  mee  penitus  expertem  cffe  non  finam ,  neque 
proptereafidem  fallam. 

Nequepaclum  mcum  violabo,aut  in  ijs  quxfum  loquuttts  quicqttam 
immntabo. 

Semel  enim  Sancltts  cgoper  mcmetipfum  iuraui,Si  vnquam  Daui- 
di  mentiar. 

Stabit  ipfiusgenus  in  &ternum,eritque  fol  alter  coram  mejpfutt  thro 
nvts. 

Ethaudfecm  qttixm  Luna  inomnes  xtates  perftabit  ,fide!isvte'rque 
in  ccehifirmifiim.e  httius  promifioms  me&  teft't. 

Et  hsc  qttidem  olimpollicitu*  esJehouaX^tnnam  igitur  fafium  ntic 
ejje  dixero~i)tRegem  nunc  illum  tuum  iratus  repttlfnm  abieceris? 

Ownam,obfecrofcedm  cnmfcruo  tuofanchttm  abrogafti?  quinam  i- 
pfim  coronam  humi proieclam  omniumcontumehis  expofitifti? 

Omnibm  ipfins  moenibm  dirutu,  omnibus  ipfius  propugnaculiseuer- 

Qutbufuu  iter  facientibm  pro  hbidine  deuaftandum,  vicinifque  om- 
nibm  poptdts  deridendum  ipfitm  exp^fiifti. 

KA\uerft\ui  ipfius  ommbm  vin.s  &  UtitU  argumentum fitbmi- 
niftrafti. 

•Jtciem  enf.s  ipCtm  hcbetafti :  omne  animi  robur  ad  hoftis  impetum 
fortiter  fufttnendum  tpfi  ademifti. 

Omnem  denique  fylendorem  eius  ddemftifolium  eitts  ad  tcrram  vf 
"qne  abiecifti. 

Jn  ipfo  iuuentutUfiore  vigorem  eimfuccidifti ,  omnivu»  dedecore  i- 
pfitm  opernrili. 

Ehtu,Jehoua,tmea  mhhs  teipftmperpetuofubduces?ficcine  tttain- 
dignatio  quafi  ardentifiim-t  qu&dam  ftamma  in  nos  dfieuiet? 

■AUminerts>qnsf>,quatitlum  fit  humanx  vttx  fJ>atinm,etiamfitotum 

decur- 


V     S    A    L.       LXXXIX.  ff7 

%~j  Ego  etiam  Primogemtumponam  eum,#rExcelfum  pre, 
regibu1,  terra?. 

i8  In  feculum  feruabo  illi  mifericordiam  mcam  :  &  fcedus 
meum  firmum  erit  ei. 

2,7  Et  ftatuam  in  perpetuum  genus  eius:&  folium  eius  qua- 
fi  folium  ccelorum. 

30  Sideferuennt  iilii  eius  Legem  meam,  (k  in  iudiciis  mcis 
nonambularint. 

31  Siftatutameaviolarint:&  prxceptamea  non  Cuftodie- 
rint. 

32,  Tunc  viiitabo  virga  tranfgrefTiones  eorum:  &  plagis  i- 
niquitatem  eorum. 

33  Sed  clementiam  meam  non  auferam  a'o  eo  :  neque  men- 
tiar  in  veritate  mea. 

34  Non  violabo  padtum  meum  &  quod  cgrcfFum  cft  e  la- 
biismeisnon  mutabo. 

35  Semel  iuraui  per  fanctitatem  meam,fi  Dauidi  mentiar. 

36  Genus  eius  in  aeternum  ftabit :  &  folium  eius  cjuafi^So} 
coramme. 

37  Sicut  Lunaitabilieturin  fecu'um:&  ipfa  teftis  erit  in  cae- 
lo  fidelis. 

38  Tu  tameneam  repulifti  &  reprobafti :  &  iratus  cs  Vnclq 
tuo. 

39  Irritum  fecifti  foedus  ferui  tui:  profanafti  ad  terram  dia- 
dema  eius. 

40  Diruifti  omnes  muros  eius:redegifti  omnes  munitiones 
eiusin  ruinam. 

41  Diripuerunt  eum  omnes  tranfeuntes  viam :  fuit  oppro- 
brium  vicinis  fuis. 

41  Exaltafti  dextram  aduerfariorum  eius  :  &  exhilarafti  o~ 
mncsinimicoseius. 

43  Eriamretud!ftiaciemgladijeius:&  non  feciftiftareeum 
inbello. 

44  Deleuifti  mundiciem  eius  ,  &  folium  eius  in  terram  de- 
traxifti. 

45  Prascidifti  dies  iuuentutis  eius  :  operuifti  eum  ignomfr 
nia. 

46  Vfquequo  Iehoua  abfconderis  perpetuo?ardcbit  ran.- 
cjuam  igms  indignatio  tua? 

47  Recordarc  cuius  ego  iim  xui :  quorfam  fru&ia  crcaue- 


5^8  M  A  i.     Lxixix, 

iiecurratur.  Nnm  verb  temere  &  -vtfiatim  eas  tollere$,hominesahs  tt 

creatos  arbitrabimur? 

Qwyfnm-iobfecroi-violentia  perdendisnobis  optts  efl,quum  nemofit  ho 
minum  qui  nonfyontefua  fit  interiturus  ,  nec  quifquam  ffe  exim.ere 
fepulcro  potfit? 

Vbi  nunc prifiina  illa  tua  beneficia,  qns.  perpetuo  manfura  tu  ipft 
Domine,Da\udt  iur.\fi£ 

Sed  quorfnm  ifias  ego  querelas  effundo  ?  Tibi  certe  tuorum  confdio- 
rum  rationes  optime  confiant,<&  abfit-vt  de  tuajide  quidquam  ambi- 
gam.  Tantum  obfecro,D'mine,confideres apud  te  quibtts  contumeitjs 
ajficianturferui  tui.  & pn.fertimquod  opprobria  quammulti  populi 
m  (inum  meum  euomuertnt: 

Qmdtiiu}uatn,ifii,tui  potius  qukm  nojhi  hofies,tibi  exprobrarint  le~ 
houa:  &  quibta  .udtbrus  txcipiant  qtisede  Rege  &  regno  abs  tefia- 
bttito  k  nobn  commanorantur. 

At  te,Iehoua,quicquid  tfii  delirent.ty  qnaqua  nos  circunducas,laHS 
ojnms  & gloriafimpitema  decet.Et  tta  certo  certb  efifuturum. 

IikmPfa]muso<ftuagefimusnonus,monocolos,vt 
o&auu?. 
i     I"  Mmcnfce  benefa&a  tuae  bonitatis  &  illam 
JLConflantc  tantabofide,Deusalmc,perenni 
Carminccjiiod  feri  pofllnt  audire  ncpotes. 
Z   Firma  meo  fiquidem  ha?c  animo  fcntcntia  fcdit 
Qua:  diuina  femcl  /tatuit  clcmcntia  curfu 
Pcrgere  perpctuo,quales  feruarc  videmus 
Illa  rotata  fuos  conftantcr  fydera  motus. 
j    Nam  tc  fic  mcmini  quonda  cxaudire  loquente, 
Hic  meuscil  Dauid  quefetuu  cxomnibus  vnu 
Selegi,qijicum  iuratajisec  foedera  pango, 

4  Te^tejnquajfobolemquetua  coplcdar  amic% 
Perpetuiquc  tuos  donabo  muncreregni. 

5  Vere  crgo  te  mirandum  fideique  renacem 

Et  coeli,  &  fupcriim  te  turma  fatebitur  omnis. 

6  Ecquis  enim  Dcus  efl  celfis  in  nubibus  alter? 
Ecquis  fe  tecum  ex  illis  conferre  bcatis 

"  Spiritibuspof(ir,quarum  tcdenfafarentur 

.Agmina 


P     S    A     L.       L  XXX  IX.  J5p 

th  omnes  homioibus  fatos? 

48  Quis  vir  viuct  &  non  videbit  moite?  qun  emcr  animam 
fuam  e  manufepulcri? 

49  Vbi  rnifericor dix  tua?  priorcs  Domine,  quas  lurafti  Da- 
uidiin  veritaretua? 

50  Memertto,Domine,opprobrij  feruorum  tuorum  :fufH- 
nui  in  iinu  mco  omnia  muhorum populorum. 


^r  Quxfr"&*exprobrarunt  inimici  tui  Iehoua:qua?  cxpro». 
braruntplantis  Vn&i  tui. 

52,  Benedictus  efto  Iehoua  m  a:ternum;amen,&  amen. 
PSAL.    L  XXXIX. 

Mifericordias  Domini  in,&c. 
Carm.gen.i. 
I    *  |  *  V  mihi  carmen  eris, rerupater  optime^femper; 
X    Notaque  eritpopulis  bomtas  me  vate  futurisy 
Polliatiqueimmota  fides^dumftdera  mundo 
2,3, 4  Voluentur  tacitoicitius  quocjtte  fidera  credam 
In  chaos  antiquum  lapfofe  condere  mundo, 
Irrita  e/uamfacri  credamforefeederapaEti% 
Uis  concepta  tuo  quondam  cum  Dautde  verkis% 
Dum  mare^dum  tellusftaret^dumfidera  calh 
Dauidicigeneris  manfuram  infzculaprolem> 
>    Etftabilem  regm  ventura  in  temporafedem* 

5  Te  pater,  ditherei  ccetus,  te  iure  pio  rum 

Sctcla  hominum  celebrant,patratem  ingentia  mudo 
2idirante^& ftabilis  ius  wutoIakilepaEti 

6  Seruantemrfucmtcrratibirtuemconferet dtther 

7  Magneparens?quem  fiderei tremit  omnis  olyrupi 


5^0  PSAL.      LXXXIX. 

Agmina  terribilcm,&  circu pauefa&a  veretur? 

8  Qujs,Dcus  Armipotes,tecufe  viribusa?quet? 
Cina  fides  cuiusgrcffus  comitatur  eunris? 

9  Tu  maris  tlatas  compefcis  voce  procellas: 
io  Strauifti  y£gyptum,csefum  vclut  enfc  cadaucr, 

Dificctas  quaticns  ingcnti  robore  turmas. 
Ii  Tu  ccelique  foliqne  potes  Domtnator,&  idcm 

lmmcnfistotum  firmafti  vinbusingens 
12  Hinc  Borea?,indc  Noti  fufpefum  cardinc  mun- 
dum. 

Tc  Thabor  occidua  laudat  fcecundus  ab  ora, 

Et  radijs  Hermon  rofcusiugamatutinis. 
15  Fortia  nahque  tibi  vcre  funt  brachia  fortis 

IMa  excrta  manus,mundi  qua  flc&is  habcnas. 

14  Fas  Rcdumque  throni  duo  funt  tibi  fulcra  po- 

tentis, 
Ccrta  Fidcs,prompta  in  veniaClementia,Rcgi 
Apparcntj.Tquis  raodcranti  legibus  orbcm. 

15  Feiicerruo  populum  litui  ctangore  vocantem 
Qui.fi  quiturJrctufquetuiduccLuminevuItus 
jEiu  pcr  terubras  inccdit  tutus  opacas. 

16  Scilicet  affiduis  hilarabis  honoribus  illum. 
Iuilitia?que  tux  cxtollcs  munimine  tccrum. 

17  Tu  fiquidem  nobis  DecusatquePotetia  folus, 
Tu(tua  qu3ebonitas)vircs  animumque  mini- 

ftras, 

18  Hunc  tibi  nos  clypeum  dcbemus:tute  dedifti 
HuncDeuslfaciiiisanernain  fecula  Rcgcm, 

jpVatibusappares,fandaqueha?c  voccloquutus, 
20  Eft  mihi  cuius  ego  praeftcm  vos  robore  tutbs 
Sdetftuspkbc  e  media  fortiffimusHeros, 
Dauid,qucm  multisferuum  de  millibus  vnum 
Inuenijnitcat  cuius  facro  vnguine  vertcx: 

11  HunC 


P    S    A    L.  L  X  X  X  I  X.  j<sL 

Ccetus,&  attomtifubmijfi  mentetyramn. 

8  Armorum  belliquepotens^quocunquc  .nuucris. 
Almafides  clara  eircum  te  htce  rcfulget. 

9  Tu  maris  irattfttrias  compefcis>  &  vndz 
Deiicis  infuna,  tumidos  adfideraflxttus. 

io  Tu  Pharon  elatam  lethali  vu/nereflernisy 
Et  quicunque  tuis  miferum  caput  obiicit  armis. 

II  Tu  terra  cmlique  opifex.-quxcunque  capaci 
Complexu  flicies  mundi  reuolubilis  ambit, 

11  Autorem  agnofcut :  Aquilo  tibiferuit  &  AufleY: 
Thabor &  occiduum  qui  condit  vertice  folemy 
Quicfue  rubet  radiis  Hcrmon  tepeflatlus  eoisy  ■ 

Ij  LdLtitia  exultant.valida  tu  robore  dextrx 

Clara  pev  immenfum  Jpargis  miracula  mundum* 

14  Ante  tuumfolium  tibi  iuflum  apparet  &  &qttnm; 
Ante  ocnlos  adflat  bonitatiQ4 nefcuiflelli 


15  Promifsi  finccrafides.  0  terque  quaterque 


\6  Felicestfuos  feflarum  clangore  tubamm 

17  Ad  tuafacra  vocas:quos  facnlurnine  vultus 

18  Illuflrasyhilarefque tui fub nominis  vmbra 
Cuflodts:bonitatetuafuper  athera  vetlis 
Das  vires^deau-iimperium^doi  impia  contra 
Agmina  ceu  clypeumperdura  pericula  regem, 

19  Tutibi  dileBum  fecreto  numinevatem 

20  Implefli^vt  fiec/is  daret  htcrefponfafuturis: 
Ipfe  mihilegi  media  deplebe  meoque 
Impofui  regemfolio,  quiprotegat  arrnis 
Ifacidas^populoque  rneo  qui  iura  miniflret: 

Damdts  &  Jacroperfudi tempora  o/iuo» 

Nn.j. 


1»    SAL.       L  X  X  X  [  X. 

2i  Hucvirtusnunqua  meadcfcrct,  hunccgo  forti 
22  Perpctuo  fcruabo  manu :  nonimprobus  illum 

Obruct  infidiis,non  vi  ferus  obtcrct  hoftis. 
25  Qslin  potifis  quicuquc  fcrox  hunc  impctct^illu 

Pra?cipitem  ingenti  proftcrnam  vulnere  ce.fum. 

24  Huc  mca  certa  fides  nunqua,Clemetia  nunqua 
I)ciiituet,longc  caput  intcr  celfa  fcrcntcm 

25  Nubila,&  occidui  dominantcm  a  littorc  poti, 
Aflyrii  latc  rapidas  Euphratis  ad  vndas. 

2  6  Ille  Patre,  ilic  Dcum,  illc  fuil  mc  voce  vocabit 


27  Pra?fidium,  illemihi  contraCharifsimus  vnus, 
Et  cunclos  inter  Primus,rcgumqucSupremus, 

28  Me  flbi  pcrpetuci  vcre  cxpcrietur  Amicum, 
Immotoque  fibi  conftantcr  fcedcrc  iunc~hnn. 

25J  Quinetiam  ipfius  fccioium  in  fecula  Prolem 
Yv,  rnabo  folio  ftabili,ccu  fixa  pcrcnnis 
CceWtfm  molcs  noclemque  diemque  rcducir. 

^o  Quod  fi  forti  meo  n>  gleclo  foedere,re£U 
Linquat  itcr  ccrptum  ipfiusmale  fana  propago, 

51  Ritufque  afpcrnati  mcos  meatemncrclufla 

52  Coeperit,arrepto  ftultam  multabo  flagcllo, 

^  Vulneraqucinfiiga  clemenstame  vfque  mcarq. 
51  Oblirus  nunquam  fi  jci,mea  foedcra  nunquam 

Rup  ro,ncc  vcrbo  inucniar  mcntitus  in  vllo. 
.-  5  l  locetentit)  iuratus  cgo  mcaqueipfius  olim 
njna  teftatus,dmirreuocabile  Vcrbum, 
?6  ImperTum  foreDatiidisSsmenque  pcrcrme. 

Aurca  dum  Solis  raJiabit  in  xthere  lampas, 
3    Et  nocx'5  tenebras  Lunx  modcrabitur  otbis, 

I  rata?  teftis  fidei  cceleftis  vtercju v. 

38  En 


PSAL.       L  XX  XIX.  y;$ 

21,22,23  Haicanimu  virefque  daborfrafcyfiyuc  tuebcr 
Pefpetuo-^nefiraudefcelm^neroburaperte 
Exitiumfe  ra  t  •;  ipfie  hoftes ,  1  pfie  i  mf^^fie  rnct 
Agminamuila  mearn  vertet  fententia  mentcm, 

2  _}.  Auxiliiimqueferam  bonm-,  &fuper<fjheris  axcm 

Nominis  aufpicio  noftrifieglorta  tollet. 

25  Iura  dabtt  tcrris  rapido  quasgurgite  claudit 
Hinc mare Stdonio fioecundum  murtce,  Crtl/inc 

26 Palmifcr Ettphrates.fupp/ex  me  in  vota  vocabit 
I/lepatrem,Deus  ille  mcm  tu,  (dicet)  &  vnum 
Pr,?fidium,vna  mea  cuftodia  certa  fa/utis, 

zj  Hunc  ego  pr.ecipuo  contra  dtgnabor  honorc, 
Supra  a/tofique  dabo  rerum  ?noderamina  reges, 
Quicunque  immenfium  popu/is  dant  iura  per  orbe. 

28  N  ec  mciu  ab ftflet  fiauor  illt  inf<zda,nect/li 
lurata  dtternifoluenturfoedera  pafii. 

29  0 }uin fobo/em>& fobolts fieros in cunEla  nepotes 
S<£c/a  dabo,& ftabi/is fceptrum  immutabi/c  rcfrni^ 
Donecab  oifcuris  luccmfo/  diuidet  vmbris, 

30,31,32 Qubdfi 'poftcntawaca ficcdera  fimifa  profitnet 
Immemor,  &  lcgem  sficrnat,iuffiimque  recufct 
Ire  viam,domitos  pcems  duroque  /abore 
Compeficam,  &  p/ag  is  vfijue  exercebo  rcbellcs. 

33,34  At  ncqucdiftitnam rcgem  bomtateperenni^ 
Focdera  nec fio/uam  yicc  ct:>c  d  fimc/  ore  profiudi> 
V/ia  immutabit  venturi  temporis  ztas. 

y}  Qnippefemc/ fanoio  firmau'; f-xdere,  iurans 
Perme,Nu/la  dies  miticum  Dauidepafh 

3  6,3 7  Immemorem  argverit .fobo/es,du  fiecu/a  mudus 

fro/uet,  ei  patrijfcept  ri  moderanien  habcbit. 
Effio  mihtfio/  tcftis  ad  htc,  &  conficia  /una, 
Cum  quibus  aqutuum  fceptYum  Iud&atenebit. 

Nn.ij. 


J*4  TSAL.       L  XXXIX. 

38  Et  tame  ccce  tuu  huc  Rege,tibi  ccelitus  Vn&u  j 
Abiicis  iratus,  mut.ua  mente  repulfum. 

39  Tuvelutifttusiam  foederisimmemor,ehcu 
Iilius  ad  terram  vcrfum  diadema  dedifti: 


40 


Mccnia  tu  illius  tu  celCas  illius  arces 


41  Vcrtifti,ad  prsedam  mifervt  cuicuquepateret, 
ViciniTqueforet  ludufqueiocufqueprofanis. 

42  Tu  dcxtram  feuis  armafti  in  prselia  noftris 
Hoftibus  atque  tua  t;  ibuifti  ex  getc  triumphos. 

43  Tu  noftros  glidios  hcbctafti,  &  corda  pauore 
Impkfti,abicCtisfugcrentyt  turpitcr  armis 

44I11  Jccorcs,rcgnique  exuto  prorfus  honore. 

45  Tu  v\tx  nobis,ceu  primxin  florciuucnta?, 
Stamina  rupifti  fola  vt  iam  probra  fuperfint. 

46  Ah,bonc,tune  tuos  ficauerfabere  fcmper, 
Ardebirque  tui  astcrnum  vis  tanta  furoris? 

47  At  potitis  reputa  humanse  fint  quantula  vita? 
Tcpora!  fuftra  homines  vcro  num  tute  crcaris! 

48  Et  quorfil  mors  hex  properata,cx  omnib*  vnus 
Mortalis  ncmo  quum  mortc  cfFugcrit  vnquam. 
Inu  tos  etiam  quofuis  rapientefepulchro? 

49  IHa  vbi  iambonitas  toticsquafcnfimusolim? 
III » tuoiurata  fides  vbi  firma  Dauidi? 

50  Ccrne  Dcus  quibus  ifta  tibi  ^es  dedita  probris 
Vexetur,quam  multorum  conuitia  portem 
Multa  finu,  maledi&a  tibi  que_  ingefferit  hoftis: 

<t    Atque  tuo  quoties  firmatum  Numine  Rcgem 

Iaftamus 


P   S   A   L.    Lrxxix.  565 

38  At  nHncfantlefarens^tumida  inflammatm  ab  tra9 

39  Proijcis  eletlum  regem  .-ratafoederafatli 
Negligis->&  cafitifacrum  diadema  reutdfum 
Sternts  humi^o-fofttltsfrczbes  calcarefrofanis» 

40  Nudafatent  hofti  difieblis  offida  muris: 

Si  qua  manet^gelida  formidme  concutis  arcem, 

41  Cuctis  frctdafummfofulis:  rafiuntquefemntque 
Victni^infultantque  malis^niferofque  froteruis 

qiVocibm  tlludttnt.hoftistu  robore  dextram 
Intereafirmas-iferfundis  feblora  dulci 

43  L<ztitia:ac  gladios  hebetas  in  vulnera  noflros: 
Nec  recreasfrafios  duro  in  difcriminebelli, 

^lam  decm  &regnifllendor,iamfroxima  cdlo 
Afaieftas  verfa  in  tenebras^foliique ftferbi 

45  Gloriaftrata  iacet,breuis  immatura  tuuenta 
Stamina  fmcidis  :miferdfars  vltima  vitcz 
In  luttuiinfqualore  ignominiaquefenefcit, 

46  Quemfinem  dabis  ctrumni^  nunquamnetuornm 
Refficies  clades  vultuflacatm  amicof 
uinyceuflammafurensyfemfer  tuafuiet  ira? 

A"]Iffe  Memortecum  rcfuta  quam  concita  noftr<z 
Temforafrcttereant  vit£.fruftra  ergocrearis 

48  Hnmant  generis  fobolemlvt  breuis  exigat  &ui 
Temforayferfetuo  cttmrum  exercitafluciu} 
Dumfratlam  IuElu  &  morbis.feniGve^fefuicri 
Clauferitobjcuro  mors  illacrymabilis  antro, 

49  Heu  bonitas  vbiprifcaffides  vbifriftma?vbiilla> 
Fcedera  concrptis  quondam  cum  Dauide  verbis 

5 o>5i  Fa&a  tibi?  cerne  offrobrijs  quibus  irafia  feruos 
Turba  tuos  fremat  infultans.-quam  multafllenti 
Claufaflnu  makditlaferam^um  lurbaprophanay 
Dum  circum  innnmer&gcntes  ccnmcia  ftndttnty 

Nq.iij. 


)66  P    8    A    L.      x  c. 

Ia<5htus,cjuanto  fpernant  h<tc  omnia  fafttf* 
51  Atpotius  tualausseterna,Aeterne,manetOj 
Etrata  fint  facito  facitorata  vota  prccantis, 

L  I  B  E  R      Qjs  A  RT  V  S 
Rfdmoram, 

Pfalmm  wnagefimm>  Af-ettO^ticf 
jArgHmentuyn  &  vfus, 

Mofeshoc  PfaJmo  ck  ntifnani  generis  msfenis  ac  prxfcrrim  de  morte 
concionarur,quadere  muluquoque  Philofophi  (ediaifa  &  ineptadif» 
leruntNec  enim  quicquayf  de  hominis  creatione»neque  de  eiufdem  ]'a- 
pfu  ,  ac  muho  etiam  mmusde  vens  aduerfus  omneshuius  vax  miferias 
confolationibusintellextrtinr.Hinc  ill.r  impiae  voces>Opt;miim  no  na- 
fci,vtl  ftatim  mon,  NouercamelVc  naturam,&  fimilcs  abx.  Hmc  innu- 
mer.r  bLifphemae  querela:  in  latnentandis  mortuis  tfrnfr.Et  qni  aduer- 
fus  itta  remedium  vel  abammarum  immortahtate  petierunt  >  PLitomci 
videhctt(vt^Tr^4*W?*»«  ddirium  omittam)  prjeterquain  qu6dinflr- 
misadmodii  argnmentisillam  confirmant>primtim  extingui  mcrtealcc- 
ram  honSinis  partem  crtd;derunt,  quod  irudedi  P.wh  occaiionem  prx- 
1  uit  Athtms  Act  1-7.  ,2.&  apudfcfti  rribunaj  Act.  16.24.  demde  caufam 
beatl  immortalitatis  m  iphs  vutut.bus  poiientes,quarum  pr.xcipuasne 
de  nomme  quictein  cognoiicrunr,&  earum  ijuoqne  m  quibns  nonibil  vi 
Lot.tum  vgras  ca  ifas  mm  ttiecta  ignor3tes,dici  no  poteft  quam  pro- 
cul  1  fcopo  abcrrannt.  At  Moils  ab  imtio  rtat.m  huins  c6c:onis(ncmpe 
■\ .  i.i  ihomines  ddtierfai  omm.i  htc  nub  pra:muiiiC's,docct,vt  homints 
orfal  i,  nihi!ominu|  in  hjc  vita  cenem  fempercflpiii  exiitifle  qne 
'  prorexeritin  uminbus  m  ftriis  pomidus :  vride  coufequuur  in  Ecclciia 
cemimcxtareaduei  ii  imiiates  rtmetin",  vtpotcqua:  fueric 

n  tamcn  verf  1.3.4. hiic  qtmquecce- 
rum  •  tlt-s  c6ditione,id  ift,piunmis  acrum 

msipiique  adeo  .  1  m  thiiolutioni  obnoxios;  iuvu?  nan 

.    ,       ,.  ^ 

Eii  nonajvflrni 

P  A  II  A  I»  H  R   A  S  I  S . 

Tobiti  Donr        }  ordinefibi  fv.ccedenli- 

biis  tuta  Stati*  &  riabittltiofuijU. 
JZttti  quidem  a/itequam  tnontes  exifiersnt^  tcrrarum  orbemfor- 

>j,Dct*s  es.principj  <&  f.ms  expcrs. 

.  Outem(m  f '.rrimum  nunc  animalffxcut  a  te  ex  pulnifcnlo 
fuht  initio  condih,itaJbmtlatque  hxcvoxex  te  audita  ejrcjuaipfos 
eodem  teuerti  iubes  fvatim  in  minuufimum puluerem  nfduunlur. 
Qjiod  fiTjelannis  milU  c^iifpiam  xixerity^uantulum  ijthocjpatium 

ctim 


P    s    a    t.      x  c.  yi 

Noftque  tni  Chrifti  verbispetulanier 
10  Aduentum  fperare iubcnt.At  tu  bonercrum 
Conditor^terno  verax  ceUbrakerk 


v^^cafii,vtimpiiEpiciirei  opinati  funt,neq,  exMlp  PliylTcoiu  piinci- 
pio  omnia  copouta  necelVario  refolm.Cqnod  rion  efiV  per  fe  n«  <y,  vmuet 
laliter  veru,&ex  hominis  ante  lapfum  coditione, &t  e<  dcTctrina  de  cer- 
porum  poit  refunxetionem  perpetuitate  fucura  corra  Pelagianos  ciiain 
!iqnet)kdex  diumo  Decreto.cuius  poika  eaufa.n  lphf  hounrhbus  hxz 
rentem  explicabit.  Iftam  autem  rmferrimam  cpnditionem  tantqm  abeit 
Vt  e!euet,iirutifieriplerunqueabiis  fokt  qw  paridoxa  pcirmacirer  po- 
tius  qjamfolidisrationibustuenrur,Vtcqntrarniruin  h)odum  pukher- 
rimis  adhibitis  fimilitudinibus  defcnbat.  Sed  omne  heruffl  n-.iloru  cau- 
fam  effe  demoltrat  hominu  peccata,qux  iuiiifljmusDeus  non  pofiit  ..o 
animaduertere  &  odifTe  ac  etiam  vlcifa:  qnx  omnia  continetur  a  qum- 
to  verf.vfque  ad  ipfum  u.PofteaCverf.ti.)crauiter  hominum  focordian* 
accufacMofesde  rlulla  reminus  quim  de  Numinis  ira  cogitahtroYqtiaii- 
uis&  aconfcientia  &  a  verbo  Deifeuenfumeredarguantur.  Nec  enini 
Mofes  profanis  populis,fed  ipfi  Dei  EccIeiixconcionati.T,  &  jihus  ve- 
cordiaj  trequentiffimafemper  fueruiic,in  ip/is  quoquepioru  ccetibus, 
exempla-quam  bbcailfam  mirart  minime*  opjQjrtet,fi3gelhs  ipiam  qnoq; 
EcclefiacaltigaruSedaduciturcertifiima  coafdlajcio  verf.i2'.nempe  ix  fi 
•sfta  omma  proficifcantur  a  noftris  peccarisiDeum  tamen  m  tliis  pumen- 
cdis  nonfpectarefuorumexiuum,  fcd  caitigacionem  pouus,  qua  fiat  vc 
zm^u&ip,  euaaantyt/j£^^Tct:  quod  tamen  quum  euemt,  mmiroe  nobis 
ipiis,fed  potias  boukati  Dei  fit  tribuehdum  ,  vt  eam  quoque  Tr.ftuiam 
qux  eft,vt  loqnitur  Apoftolus.fecundom  Dci^m-.fciarnuj  efie  excelJenf 
Dei  donum,nedum  vt  uztolv.ih.  vel  tdntilium  a  nobis  tpGs  emanfrt*  Der 
nique  ficittisomnibusbremfiime  fimul  &  dluiniflime  explicatL  propo- 
ftit  precum  exemplum  ,  quibus  Ecciefiam  dc  fingula  >pfuis  roembra  fic 
recreari  par  eft,  vt  in  feuilfimis  jpiis  tepeftatibus  naufragii  feaira,  Gu- 
.bernatore  Deo  vehficetur  donec  ta  1'onum  ipfum  appcilat. 


I    8e 


Eiufdem  Pfalmi  nona.gcfimi 
Interpretatio. 
Domine  Habitatiofuifti  nobis  in  gencratjone& 
generatione. 
1  Arrtcquam  montes  nafcerentur  &  fcnmares  teriamS:  or  • 
bem:&  a  feculo  vfquc  in  Ccculwm  cu  e:"  Dcus. 

3  Tu  re.i>gis  Kom-nem  admuiuuiTimum  quicMan\  &  dieil 
icuertnnjtjiiilij  hominum. 

4  QuJAmille  :.;\n\  funiin  btxAhthh  ranquam  Jie:  licUcr- 


5<'>'8  r   s   a   l.     x  c. 

cum  aternitate  tua  comparatum  ?  tantundem  certe  hoc  efi  apudte, 

quantw  fuit  hefiemus  dies  cxac7tts,aut  etiam  noclts  quadrans. 

Itaque  fine paulb  dmturnior.fiue  brettts  hominibus  vita  cotigerit  (ni 
hil  enim  ifiud  moran^abripts  eos  quafi  nimbusquifpiam  inundansy 
'vtfommo  rcpente  euanefcentifimiU*  eorum  'vitafutffe  uideatur.  Ori- 
itnturficut  olusan  eodemfiatu  minime permanfnrum: 

Vtpote  qttod  mane  quidemfioret ,  mox  autem  immutatum ,  a>djere 
<vidclicet  fucctfum  exarefcit. 

Nempe  haud  aliter  ira  tua  nos  abfumit,*?  furore  tuo  conficimur. 

Neque  id  iierb  immerttb  >fed  omnium  ittorum  caufapenitus  in  no- 
bts  inh£rente,peccatti'videlicetnofirii,qH£  quum  ttt  fis  iuTlifiimus  Iu- 
dex  ,  r.eceffe  efi  abs  te  ins^ici  &  annotari :  &  quatumuisilla  celare 
ftudeamut,acerrimn  iilatuts  oculuperuideri. 

frl&c  illa  caufi  eftcur  te  nobis  iuHifiin  efuccenfente  miferamvitam 
exigamus  &  haudfecus  quamfonttus inaeremfparfus  omne  vita  no- 
firzfpatium  enanefcat. 

ttemm  fi  reflefnpptttetur  human&  -vit&  fpatium  etiam  lon^ifsimti, 
fiptttaginta  plus  rninus  -vel  adfummutn  us  quifunt  'valcntiorcs  oClo 
gitfta  comperientur.quorum  partem  mehorem  ac  pnefiantiorem,  viri- 
lcm  njidelicet  <etatcm)labor&  dolor  abfumunt,&  itafit  'vtfubitb  ra- 
pti  auolemus. 

Qu&  qnum  itafe  habeant ,  quotusquifjue  tamen  ir&  tu<e  'vim  ani- 
maduertit.ty  dc  illa  euitadafic  co&itatjvt  te  ficutipar  efi  rcuereatur? 

Faci?itur,6  Dcus,-vt  viu  nofirx  diesfubinde fupptttantes,  quantula 
fii  illa  cognofcamiM  &  hac  cofitatione  impulfus  animus  a  ■vanifiimts 
molefiifiunifquc  cnns,ab  tjs deniqueomnibus  auocatus  ,  quibus  extra 
reclx  -vije  femttam  euagamur,ad  -oeram  faptentiam  afpirct. 

Redi  ergq  nabifcum  tugratiam  Iehotu:  quu  enim  erit  alioquin  ir* 
tux  modus!  &  erga  feruos  tuos pacatiorem  animttm  indue. 

Iube  nob^pofi  t,;m  diuturnas  tot  calamitatum  tenebras  bonitatem 
tttam  infiar  optatifsima  lucts  affulgere,  o/f  illius  fttauifitmo  covfpetlu 
expleti,vera  perennique  l.ttitiapotiamur. 

Etficuti  nos  diebus,  immb  etiam  annts  tam  multis  omni  miferiarum 
oenere  ca>ti^a7it,ita  nos  -vicifiim  tua  bcneficentia  exhilarato. 

Fac  'vt  quod  adhttc  njidetur  laiutffe,  aut  certc  nua  itaperfpicue  fuif- 
fe  co<?nitttm,nos  'videlicet  a  cxterts  popults  abs  tefe^re^atos.ty  in  fa- 
miliam  tuam  adfcitosjtbt  peculiarttcr  curs.  effepalam  appareati  & 
inpofteru  nofiris  fplcndor  tlle  tumeluceat. 

iUufiret  nos,&  exornet  Decor  rlle  tuus  lehoua  Deus  nofier:&  confi- 
lia  conatufque  nofiros  omnes  coelitus  ^ubtrnatConfiUa^inquam^  cona- 
t'r*jq::e  noJhos  ornnes  gubcrna. 

Idem 


P    S    A    L.      X  C.  5<>9 

hus,quando  prancriit:&  tanquam  vigilia  in  no&e. 

5  Abripis  eos  tanquam  nimbus :  funt  fomnium  :  mane/W 
tanquam  herba  tranfmutanda: 


6  Qtt£  mane  floret &  mutaturrvefpere  excinditur  &  arefcit. 

7  Itaque  abfumimur  ab  ira  tua:&  furoretuo  cofternamur. 

8  Pomse/w/n.imquitates  noftras  in  confpeclu  tuo  :  DCCuIta 
peccata  noftra  ad  lumen  vultus  tui. 


9  Idco  omnes  dies  noftri  praitereunt  indignatione  tua:  co- 
fumimus  annos  noftros  velut  fermonem. 

10  Diesannorum  noftroium/jwf  feptuagintaanni,&  licin 
(omtudmibus>ideft*fiqaufitvAUnrior,o&o0iMa  anfijk&  emi- 
nentiaeorumlaboi  e/f&dolor  :  quiaauellitur  feftinanrer&: 
auolamus. 

ir  Quti  cognofcit  vim  irx  tuar  :  3c  fccundum  timorem  tui 
fram  tuam? 

ii  Fac  vt  numeremus  dies  noftros,e3r  lic  redde  nos  intelli- 
gentes:&adducemuscorad  fapientiam. 


13  Reuertere  Iehoua:quoufcjue?S<:  pacare  erga  feruos  tuos. 

14  Satia  nos  mane  bonitate  tua  ,  exultabimus ;  tetabimur 
Cunclis  diebus  noftris. 

15  Exhilara  nos  fecundum  dies  quibits aBLixHli  ncrfamdurn 
annos  quibm  vidimusmalum. 

16  Appareat  erga  feruos  tuos  Opustuum :  ScGloria  tu;\fi~ 
liis  eorum. 


17  Et  lit  Pulchritudo  Ichoua?  Dei  noftii  fuper  nos ,  &  op  us 
manuum  noftravum cofirma fuper  nos:  &  opus  manuum  21« - 
ftrarum  coniirma. 


A     L.       X  C. 


I 


Idem  Pfalmus  nonageiimus,dicolos  difhopho.«>vt 
piimus. 


TVprimo  ab  a?uo  Refugium  nobis  Deus 
CuncTtis  fuifti  astatibus. 


2  Tu  condita  ante  cclfa  montium  iuga, 
Subftratciquc  fola  montibus, 
Mundique  molem  feculaque  anteomnia, 
Qualiscs,eras,&  erisDcus, 


3  At  te  iubente  homo  puluis  abit  in  pulua em> 
Originem  repetens  fuam. 


j   \Tecplurisannimille,quamvnicus  dics, 
No&ifue  quadrans  funt  tibi. 


5  Inanis  inftarfomnii  cuanefcimu: 
Tuorotatiturbinc. 


<S  Ceu  manc  totum  planta  quae  explicans  decus* 
Autvcfpcrc  vltro  emarcuit, 

Aut 


r     S     A     L.       XC,  57L 

G  E  O  R  G I  I     BVCHANANI 

PARAPHRASIS        IN       III  I. 

iibrum  Pfalmorum. 

p  s  a  l  .      x  c . 
Domlne,rcfuglum  fa&uscs  nobis&c. 
Carm.  gen.v. 

i     y^\  Al litftm  rctlor  ban^abuftjue p  rimis. 
\^  S&wtlts  mundi  ruais^  itmenta> 

Qty.  laborantes  opefubleuafii 

Semperamicos: 
2   Antequam  tellm  nouaparturiret 
Montium  faltusytegeretque  mo)7tes 
Lucidiucosh  decor^ante  metas 

Lucis&  vmhrt. 
Tu  manes  idcmpaterorbisyVntM 
Nec  viccs  rerum  patims^nec  &ui 
Termino  claufus  brexi$-'vnusexper$ 

Fmis  &  ortusy 
$    At  h reins  nobis  miferacjue  vit& 
Fila  paulatim  tenuas->fenell;a 
Donec  inputrem  cinerem  caducos 

Soluerit  artus. 

4  Tempus  anno  rn  m  ttbi  mille->  lucis 
fnftar  heftemafiuidlcjuc  pttnUiy 
Nulla  decurfs  <:uod  vlircccfit 

Signa.  rchcjuit.    i 

5  Noft.ra  vancfcit  tcnuesinemras 
Vita->perficcas  velut  vnda  arcna^ 
Aut  vehit  fenfuspet  opaca  ludens 

Noclis  imago. 

6  Hcrba  ceu  vemofturata  rore 
Aiane>mox  languet  rnedicfub  ^ftth 


\7i.  P    S    A    1.      X  c. 

Aut  amputata  falce  fcenifeca?  impia, 
R?pente  tota  exaruit. 
7    Sicira  neropeiuftanostuaabripit, 
Fororcjueprofternit  tuus, 


8     Peccata  praefens  noftra  cun&a  contuens, 
Occultaque  ipfaperuidens: 


9  Sic  vita  ciim  diebus  abripitur  fugax, 
Elapfa  vt  orc  vocula. 


io  Sint  luftra  bis  feptena,  vd bina  amplius 
Exa&aforticulo  tibi, 
Labor  dolorque  maximam  auolantium 
Partem  dierumademerint, 


ii  At  ecquis  iravim  tua*agnofcitfatis? 
Quistevereturvtpar  eft? 


12  Fac  appetamus  crgofapcre,tam  breuis 
Iftiusseuiconfcij. 


13  Reuertere  agedum,&  nos  benignus  afpice, 

Nam 


V    S    A    L.       X  C- 

Mox  humi  comis  iacet  arefaclis 
Vesf>erefero, 

7  Puter  &  vit<e  mala  totfngacis9 
Qutz  voluptates  vitiant  amaroy 
Ira  turbatts  tuafemperinftans 

FeElora  vexat, 

8  Quicquid  erramus  teme/e  aut  maligne^ 
Qm  timorcelat  tenebns  pudo'rve> 
Tu  vides,nec  te  latet  inquieti 

Pecloris  <zs~im, 

9  Dumtuipoena^meritasfuroris 
Aiens  reformiddt,prope  cogitatti 
Ocyus  vit<z  ffatium  citatis 

■Aufugit  a/is, 

10  Septies  denos  ffatiofa  in  annos, 
yitaprocuryit  :quibiu  eftfeneEia 

s   Firmior-iferme  in  decimumfuperfunt 
Amplius  annum, 
Quidfeneciutis  memorem  labores? 
Tranfuolat  bland&  breue  veriuuent<xy 
Inqmes  curis  miferifque  morbis> 
Ocjuseuro. 

11  Deinde  quis  iuftct  tolerabit  irdt 
Impeturnfiiam  iubeasnocentes 
Pro  modooffenf&numeroqueiuftas 

Penderepoena*} 

12  Sicpater.fic  o-,numerarefuXit 
Nos  doce  vita  ffacium^cadHcis 
JMens  vt  a  curis  reuocatayveri 

Lumen  honefti 

13  Cernat,0  tandem^placidiu ftuenfaue 
Define  irarHm,propiiifquefeYuis 
Semper  ajfueta  tibilenitate 


V* 


$74'  i>   s   a  l.     x  c  r. 

Nam  quandiu  indignaberis? 
i-j.  Fac  lucc  prima  gratia  vc  faturi  tU3, 

Iugi  fruamur  gaudio. 


15  Vtquotmoleftosantefenilmus  dies, 
Tot  exigamus.  profperos. 


16  Fac  feruulis  tuuin  opus  tuis  appareat, 
Decorctque  eorum  poftcros. 


17  Splendore  tu  nos  complue  tuo  ccelitus, 
y£:  crnc  nofter  6  Deus, 
Manufjuc  noilras,noftraque  omnia  dirigc, 
Tu,inquam,manusno(trasrege. 

Ffihnns  nonaacfimus primiis^SiS clkt ■/«  - ;. 

jirgumcntum  &  vftis. 
Hunceria  Pfalmii  Hebrxi  Rabbini  vt  &  aliosdecem  proximc  fequen 
leStMoH  tnbimt>fed  nullarationefreti.Ego  vcrdafletior  optimo  <x  do 
cculm.o  viro  D.Hcnnco  MolIero,cjui  peftilentiam  illam  hombilem  cu 
vis  rit  mentio  3uSamur.24.huic  (cnpto  occafionem  prxbuifTe.  e.Mttimar. 
Congruunt  enicn  &  veiba  &  fcmentix  ad  bahc  hiftunarn  &  tunc  ege- 
baMi  rnquam  alias,in(ignl  confulatione  popnl  <.s,  ac  Rex  lmprimis  i- 
pfcqui  hanc  perniciem  hbi  tirfuis  vltro  acceriiuerat.  Hoc  autem  Pfal- 
mo  nihil  neque  foIidius,neque  fpLmdidms  etia  dict  poffc&in  eo  elucere 
Jragulare  diu:n  v  facund.ae  exemplum  fpero  tnihi  conccffurosquiciique 
&  fentcntiarum  &  vocnnnpfarum  pondns  expendennt.Et  quu  ahquoc 
abhincannis  pluriaMS  vndiqueregiones  Dominus  peftc  flagellarit»  ac 
nunc  videarur  eanJem  plagjm  n,inan,cuperem  ego  non  fufcipi  a  Theo 
logis  illam  ad  medicorum  certe  (cholas  relegandarn  difputatione',  fit  nc 
eontagiofapeiii»  an  nomfcd  do&rinam  potius.hoc  Pfalmo  ta  diuine  c>.- 

Eiufdcm  pfalmi  nonagcfimi  primi 

Paraphrasis. 

ITe  mortales  &  refttgU  -vobis  (juotquot  libebitcotmpinifciminLV'- 
nictn  efidemam  tntuss?  titfietxi  KeceMUf,Dei  Omnipotentis  -vm 

bru/js  cmnih'.»  videlicetyui  .id  iUiffS  exceb:  LuibsilHmfefe  rectfinnt. 

Itaquc 


P    S    A    L.      XCt,  J7f 

Confulefefsis. 
tq.  Factuafruclu  bonitatis  aucii^ 
Gaudio  tandemfitiemu  r:  £g  ns 
Liberivt  curis  relicjuosaaamus 
Suauiterannos. 

15  Cedat  &  Ucvsfugitns  vicifsim 
LuBus^exaUo  modus  &  labori 
Par  voluptatisfubiens  amarum 

Mitiget  <zuum* 

16  Fatla->  m4iefta4->opera%amplitudo 
Notafintferuis  tua.pofterifque 
N ota  feruowm-itua  qui  libenter 

Iuffa  capejfunt, 
\~j  Factu&femper bonitatis  vt  nos 
Splendor  illuftret^bone  rechr  orbis : 
GraticC  asfiransfauor  aEiiones 
Projperct  omnes. 

p!icata>&  ta  ncce(faria,animis  hominu  incukari:in  quo  videlicej: 
prouKkntia  Dei  non  vniuerfahs  dutaxat,(ed  maxime  quoquc  particuli 
ris,fecudas  omnes  caufas  iuftiGime  fimul  &  moderatiffime  dirigennSjSf 
pro  falute  uiorum  excubantis,itagraphicc  fpectanda  proponitur,t6tque. 
actam  expreffisfentc:ntiis,ind'jcia  lpfiusDeiloquetis  Perfona,fancitur, 
vt  nihil  hac  in  re  amplius  defidcran  poffe  videacur.Me  quide  certc  ex- 
ponere  ad  Dei  gloria  non  pigebic  quod  ego  fum  reipfa  expenus.  Agitur 
annus  tricefimus  primus,ex  quo  per  Dei  gratiam  vliro  patnam  meaqn'; 
omniareliqui  vc  Chrifto  libere*  feruirem.Accidic  autc-m  mihituc  primtt 
in  publicum  Chriftianorum  ca*tum  veftigiurn  ponenti,  vt  hunc  l Tibv.ii 
ccetus  ipfecon  ineret,cuiuscantu,perinde  ac  fi  Deum  ipfum  audire  me 
propriecompellantem,ita  me  fenfi  recreari.v.  illum  ab  eo  tempore  ha 
buerim  mtime  pectori  meo  infculptum:&  hoc  yere  cora  Deo  teitari  pof 
fim,ex  eius  meditatione  me  nontantum.quum  effem  etiam  crienir»  poit 
pefte  correpcus,  &■  idem  inalum  fitniliani  mcamfquod  quater  fa&ii  eft> 
inuafiffetjveru.m  etiam  in  grauiffimis  aliis  tentationibus,  m.riHcam  ieua 
Yidnern  sgritiidihis  ac  doions  ex  eo  percepijfe. 

EiufdVm  Pfalrni  rionagtfijTiiprinii 

Interpretatio. 
1  1T  Abirans  m  Utibulo  Dei  excdii ,  ip  Vmbra  Omnzpo- 
fl  tencis  commoraDimr. 


576  P    S    A    L.      XCI. 

Jtaqtte  quod  ad  me  attinet ,  nmicus  lehotta  mthl  Perfuglutn  & 
Propngnaculum  ejh.  Hic  eTtDeus  meus,  in  quofpem  omnem  meam 
collocaui. 

Quifquis  autcm  exemplu  meumfequeris,certus  efio,fore  t/f  te  Detu 
ah  aucupum  reti,  apejh,inquam ,  malo  quantumuts  callide  hfidiante 
&  noxio  liberet. 

Pennis  cnimtefuU  proteclum  &fub  alasfuas  receptum  tutabitur, 
nec  njllum  efitam  -validum  Scutum,aut  -vllus  tamfirmm  Clypeus  at- 
que  Promifiiones  Dei->quidatam  femelfidem  credentibus  fallere  ,  id 
efi,mendax  ejje  nec  vult  nec  po-tefi. 

Jtaque  te  neque  nociurm  terrores ,  neque  tela  interdiu  'volitantia 
percellent: 

Pejvwvidelicet  in  tenebris  graffans ,  &  lues  exilialisttntamluce 
jrragem  edens. 

Et  'vt  ad  unum  latus  mille,ad  alterum  dena  millia  corruant,malum 
tamen  ad  te  non  accedet. 

hnmofupevfiitcm  efje  te  volet  Deus,njt  fis  paenarumjpetlatorqui- 
btts  fceleratorum peccata  ■vlcifcitur. 

QuoniamuideUcet  exemplo  meo  pr&fidium  omnc  tuum  in  Jehoua\ 
collocarts,  &  in  arcem  illam  Dei  altifiimo  tutifiimoque  locofita?»  te  - 
ipfum  receperis. 

Sic  enimfuturnm  efi-vi  malum  te  non  attingat ,  fy  extra  telorum 
iailum  in  ifio  tahernaculo  fecurus  conferuerts. 

Mandatum  enim  de  tc  tutando,<fy  modb  viarn  tibi prtfcriptam  tt- 
ncas  conferuando,beati  Sptritus  ipfi  a  Domino  acceperunt. 

Itaqnepotius  ouam  ad  -vllum  iaptdem  offendas,ipfimet  tefublatum 
mant  husgefiabunt. 

^yftqueadeb  ftfitopus  ,fupraleones  etiam  ipfos  fy  afpides  pedi- 
bus  incedes  tlUfus  ,  <&  leunculos  ac  dracones  citra  periculum  con- 
culcabts. 

Nam,inquiet  ipfe  Deus ,  quandoquidem  ifie  me  tanto  amore  com- 
+>lecltt'tr,:pfit7»  Uberabo,&  quontam  me  agnofcit,extollam  eum. 

Jnuocat  me:  itaque  illum  exaudiens  quafi  miferiarumipfius  Sociui 
ac  Particeps,ipfnm  ecipiam,&  honoribus  etiam  ornabo. 

Prorogaboillt  -vitam  adfatietatem  ifque,nedum  <vt  cum  c£ter'ts  iri*- 
iereatiac  tandem  illum  T/er£perpetu£que  Pelicitatis  znea  participem 
faciam. 

Idem  Pfalmus  nonagefimus  primu?,  monocolos ,  vt fe- 
cundus. 

*  83 


P    S    A    L.      X  C.  jJ7 

t  Dicamlehoua^Protectiomea  ej&PropugnaCulummcu: 
Deus  meus  e/r,fperabo  ia  eum. 

3  Certe  ipfe  liberabit  te  a  Iaqueo  aucupis:&  a  pefce  noxia. 


'4  Penis  fuis  protegct  te,&  fub  alis  eius  habebis  proteclio- 
nem:Scutum  &  Clypeus,e/r  Veritas  cius. 


5  Non  timebisaterrore  no&is :  a  fagitta  quar  volabi^iu- 
terdiu. 

6  A  peftc  in  tcnebris  grafTante:  ab  excidio  quod  vaftut  mc- 
ridie. 

7  Si  cadanta  Iatcre  tuo  mille  ,  &  decem  millia  ad  dextram 
tuam:tamen  ad  te  non  appropinquabit. 

8  Vtique  oculis  tuis  afpicies  &  retribucionem  impiorum 
videbis. 

9  Quia  tu  Iehoua  es  Prote&io  mea,  <&  Deum  Excellum  po- 
fuifti  Habitaculum  tuum. 

jo  Non  occurret  tibi  malum:&  plaga  non  appropinquabit 
tabernaculo  tuo. 

ii  Quoniam  angclis  fuis  mandauit  de  te:vt  cuftodiant  te  in 
omnibus  viis  tuis. 

12,  Supermanusportabuntte,  ne  offendas  ad  lapidem  pe- 
dem  tuum. 

13  Supcr  leonesSc  afpidesambuIabis:conculcabisIcuncuIos 
&  dracones. 

14  Dicit  cnim  Dem  quia  ifte  me  Compleclitur  amore ,  libe- 
rabo  eum:  &  exaltabo  eum ,  quoniam  agnofcit  Nomea 
meum. 

15  lnuocat  me,  itaque  refpondcbo  ei,  cum  ipfo  Sum  in  tri% 
bulatione.-eripiam  eum  &  glorificabo  eum. 

16  Longicudine  dierum  fatiabo  eura:  &  oflendam  ei  Salu- 
temmeam. 

PSAL.    XCI. 

Qui  habitat  in  adiutorio  alt.&c. 
Garm.gen.vi. 

Oo.j. 


S78  P    S    A    L.      X  C  I. 

i     ^"X  Vi  Patris  fuperum  pctit  latebras, 
Vjjls demum  fibi Numinis fub  vmbra 
Potencis  placidam  inuenit  quietem. 

2   Ergoha?c  diccre  meDeoiuuabit, 
Tu  mi  Perfugium,  Arxque  SpeTque  folus. 


5  Irlic  teretibusaucupum  explicabir, 
Hic  lethalibus  eruet  peridis, 


a.  Huiuscerta  fides  tibivndicjuaque, 
Vmbo  tutus  erit  periclitanti. 


5    Noclishic  abigetprocultimores, 
Volantefcjue  palam  die  fagittas, 


6  Et  ceuluccpalam  lues  vagata, 

Scu  nodis  tacitas  furcns  pcr  vmbras, 
Deuaftet  miferasdomoscruenta, 

7  Hinc  vt  mille  cadant,&  inde  mille, 
Intacium  tamen  illa  pra?tcribit: 

8  Ncmpe  vt  ipfe  oculistuis  rcfcrre 
Mercedem  \  ideas  fuam  fceleftos: 

o  Idque  prsefidiumquod  omnefolo 
Ccelorum  in  Domino  tuum  rcponas. 

10  Totus  ergo  luismanebis  expers, 
Domum  plaga  tuam  nec  vlla  tanget. 


Ipfe 


P    S    A    L.  XCI.  f"9 

1,2  £•  I protegcndam  prapdio  Dei 

i3  Creda. ijalutem^rem^fobc/emydomttm 
Infana  cjuumfors  intonabity 

Si  Dominifugias  fub  vmbramy 
Securm  omnem  fer  violentiam 
Sortifjue  mort/fijue,& tetricas  mmas 
Contemne^fecurm  tumultum 
Defpicias  creperi  duelli: 

3  Efraude  c&ca  te  Dem  eximc*y 
Frangetque  cajfcs  in(idtantium9 

Necfeuiens  late  venenum 
LethifeU  patierepefti<s. 

4  Expandet  alas  tefuper,&  fuis 
Pennisfouebit  rebm  inafperis; 

Certufcjtte  promijfc  falutis 
Sub  clypeilatitabis  vrnbra, 

5  NoBisper  at  u  cacafilentia 
Non  expauefces  c^capericula: 

Non  lucegraffantem  timebis 
Pcrniciemynec  aperta  bella: 

6  Interqueflrages  mille  cadaueram,     . 
■    Dext  rafiniflraymille  cadauerum 

Periculorum  exors  propinquam 
Incolumis  fugies  ruinam, 
j  Pocnam  luentes  interea  malos 
LdLtmvidebis :pr<zfidio  Dei 
Securm  armorum  &tumultmy 
Ceu  validis  tegerere  muris. 

9  Nectemcades  vis propim  tuasy 

10  Aut  damnatanoent.Nam  Deus  Anoelos 

'Cuftodis  tu£.falutis 
Pr<zficiety  vigilefcjue  ad  omnes 
Motm-iViarum quireferent  moras: 

Oo.ij. 


f80  F    S    A    L.       X  CIX. 

ii  Ipfenamfuperum  Paterbeatos 
Qua  tu  cunque  ieris  adeffc  iufsit. 
Cuftodes  tibi  fpiritus  futuros: 

12  Qui  tcceu  manibus  ferant  euntem, 
Ne  te  forte  filex  acuta  Isedat. 

13  Ipfostu  pedibustcrcsleones. 
Diros  afpidas,horridos  dracones, 
Et  torua?  catulos  frros  leama?. 

14  Namme(fic  cquidem  Deum  benigne 
De  mc  coelitus  audio  loqucntem) 
Quum  vcre  hic  amet,hunc  ego  vicifsira 
Honores  mihi  cognito  ferentem, 
Extoliam  omnibus  erutum  periclis. 

15  Hic  quum  mevocet,audiam  precantcm, 
Etpra?fensego  liberabo  preftum, 
Au&urusquoque  deindeliberatum: 

10  Quae  visdeniquefitmexSalutis, 
Faxo  hic  fenuat>approbe'tque  faluus. 

pfalmu*  nonagefimm  fecundus>  iv%a.eA<?iKoc. 

Aygumentum  &  vfw. 
Qna  ratione  Talmudici  hunc  Pfalmum  Adamo  tribuant,ipfi  viderinr. 
QN_um  aute  plures  tuerint  inftituendi  Sabbathi  finesvnus  videlicet  po- 
liticus,  ncmpe  vt  r^quns  aliqua  ieruis  8c  iumentis  concederetur :  aher 
cerernoma'iis,qni  vni  cum  reliquis  ceremoniis  abolitus  eft.tertius  deni- 
qneprjecip'jus,.itque(licet  mutato  die  feptimo  in  primu,  )non  nifi  cum 
ipfo  mudo  defiturus,nempe  vt  cxteris  curi$»fepofiris,folennes  coetus  ad 
audicndutn  verbum  Dei,  facrameutorum  vfum  &  gratiasDeo  agendas 
babeanturtPfalfflun  bunc  oftendit  hebraica  infenpcio  fuifie  populi  hac 
de  re  adnionerdicaufafcriptum,vt  tum  in  tcmplo,tum  per  fynagogas, 


Eiufdcm  Pfalminonagcfimi  fecundi 

Paraph  r  a  s  i  s. 

QVam  bellt  res  eft  Iehouam  celebrare,&  fttblimi  tpfim  Nomini 
^     tfatlere. 
Et  tttmprima  Ittct  ad  prtdicandam  titambomtatem,6  Deus ,  exur- 

gtrn 


P    S    A    L.       X  C  I  I.  jfi 

11  Quiptrfalebrat  te  manibus ferant^ 

Nefaucieturpes  recujfus 
Obijcibus fcopulorum  acutis. 

12  Securtu  atras  mter  &  affndes 
Deges-iferarum  &pignora  tigridttm; 

Tutufque  calcabis  dracones, 
Et  Libyca  catulos  /etnti. 
Ij  Obferuat^nquit^me Deus  vnice^& 
Honore  nomenprofequitur  meum; 
Laboriofs  hunc  vicifsim 
Incolttmen  eripiamperic/is. 
14  Pwfens  vocantifubfidiumferam, 
Et  tmminenti  rebus  in  afferis 

Fato  eximam;exempto'que  honomm 
Eximium  decus  arrogabo, 
15^16.  Faxo  virenti  robore  tranfigat 
Ser&fenetidt,  temporafuauiter; 
Aieofcjue  monftrabo  beare 
Quafoleam  ratione  amicos. 


^ac  etia  per  familias  decantatus  tanqua  fan&ificandi  illius  diei  CsT 
no  haberetur.Proponit  aute  fpe&anda  primurn  quide  in  genere,deinde 
in  Ecclefiargubernatione  ,  opera  lUadiuinaquibus  ad  conremplandam 
ipfius  infiniiam  vim  fimulac  bomtateip  cxcitemur.Et  quum  fancli  qui- 
cfemfubinde  vexetur,imph  veroflore'4nt,(quod  argumetum  alnsmul- 
tislocispertradatum  eft,  jadmonet ,  nefoite  adimitandosimpios  fcfe 
piiconuertant,non  etfe  ex  profpens  adnetffsue  rebusatnore  velodmm 
Dei  £ftimandum,vel  pro  pterea  negandam  prouidetiam  Dei  quafi  quic- 
quamcafu  cwenawveldtfpondendumammnm.fedadorandani  effe  po- 
titxs  Dei  fapi..nriarn,llmul  ac  potenMam,qtit,quod  ad  inprobosattinet, 
fupplicii  rardita  em  grauitatecompenfer,  ,  fuos  autem,  id  elt ,  Ecclefi* 
vere  infitcs,„d  txtrtrmum  vfque  tueatur . 

Eiufdem  Pfalmi  nonagefimi  fecundi 

Interpretatio, 
1    T^onuni  eft  ceicbrare  iehouam.&pfullere  nomini  tuo  cx- 
.    JDcelfo.  ' 
%  Adarinunciandum  miv.k  bonitatem  tuam:&  verirr 

On.i!! 


582.  V    S    A    L.      XCI  I. 

gere:  ttim  nofle  ueritatem  tuam  collaudare,ficttti  nos  tum  mattttinU 
tnrn  -vefpertinis  ate  infiituf.s  facrificiis  admonemur. 
Vecachordj,nablio,tum  altanjocejum  cythara. 

^tmplifiimum  enimgaudij  argumentum  mihi  res  a  te  geft*  fuppe- 
ditantjvt  tllas  non  pcfiim  non  exultans  dcmirari. 

Etenim gefta  tua  1 ehoua  quam  ?nagtiijicafum!  fy  quam  profunda 
&  abfirufit  funt  confiliorum  tuorum  rattones! 

Itaque  fiuiti  ty  amentes  qui tamen  fdi  fapere  fibi  &  pierifque  ho- 
minibus  ■videntnr,quid  hoc  tandem  rei  fit,non  percipiunt: 

Ouod improbi atcjue  adeo  fcderattfiimi  quique  adoitfcantty  fiore- 
ant.Itaque  quod  nonintet!i?unt,impie  damnant,qnafi uel  cafu  resho 
minum  regantur  ,  njelfceteribu*  N  umen  faueatmempe  quodnon  ani- 
maduertant  olerumfimiies  effi  ifiosata  -vircntes  &jlorentes ,  njt  mox 
radicitus  intereant. 

I\Jam  njt  infenora  ifia  mirisnjicifiitudinibus fint  obnoxi^,  tu  tamen 
illorum  omnium  Sapientifiimtcs  &  lufiifisimus  Moderator  in  fublimt 
collocattis  nequaqua  mutarisfed  ideesac  tuiSimilispermanes,Iehoua. 

i2u£cnnque  igttitr  rerum  actemporum  njices  incidant ,  hunc  tandem 
exitu-fequi  nccejfe  efi,vt  inimici,  inimici,inqua,tui,lchouapereat:{cp 
fccieribus  pertinaciter  addicliomnes(fiint  enim  ifii  inimici  tui)quam- 
tunum  ad  tempus  floreant,dif?tpati  tandcm  euanefcant. 

u4t  tn  contra  vetnt  umcorms  caput  ifiudolco  recente  abs  te  perun- 
cl'trii,>io!tisque  fitbinde  beneficijs  abs  te  cumulatum,attolles: 

Tempus  igtturerit  quumuidebimns  &  audiemus  ifiis  id  quod  merc 
tur  eueniffe,qui  ex  infidiis  infurgetes perdere  nos  quoquo  modofiudtt* 

Iufii  enimfub  terumnarum  onerenonmodo  non  fatifcunt  ,fedetiam 
infi.tr  palmx  vires  acqnirunt,^  -vtfublimes  HU  cedri  Libani,carie  dc 
'vetufiate  confitmi  nefci£,in  dies  aucliores  confargunt. 

Sunt  enim  opimo  njberrimoque  loco ,  nempe  in  ipfms  lehous.  domo 
confiti,in  cuiusatrits  floreant: 

idque  tanto  cum  -jigore  -jt  in  ipfa  etiamfeneclapuUuianlesacfuccu) 
lent£  -vireant. 

Tiorum  antem  bcneficirrumhic  demumefifims  ac fcopus^t  lehoua. 
inicam  nofira  Arce ' ,rec7tt?imu  gubematorem  effe  mundi fentiamtts 
ac profiteamuttf?  qut  ne  tantiilum  quidem  ab  co  quod  iufitfiimumefi 
difcedat. 

IdemPfalmusnonagefimus  fecundus,monocolos,vt  deci- 
mus  tertius. 

1  Quam 


P    S    A    L.      X  C  I  I.  583 

juamno&ibus. 

3  Super  decachordo  &  fuper  nablio:  fuper  higaion,cum  ci  • 
thara. 

4  Quia  exhilarafti  me  Iehoua  in  operibus  tuis:in  factis  rna- 
nuum  tuarum  exukabo. 

j  Quam  magnifica  funt  opcra  tuaIehoua?<pa/z  vahle  pro- 
funda*  funt  cogitationcs  tuae? 

6  Vir  ftultus /;or  nonnouir,nequefatuushoc  intelligit. 

7  Dum  germinant  impij  quafi  herba:&florent  omnes  ovc- 
j:am  dantes  inicjmtati  vt  pereantin  perpetuum. 


8  Sed  tu es  excelfus  in  £eternum,Iehoua. 

«?  Quia  qccq  inimici  tui  Iehoua ,  quia ecce  inimici  tui  peri- 
bunt:difTipabuntur  omnes  operam  dantes  ini^uitati. 

10  Et  attolles  quafi  ynicornis  cornu  mcu:  cpi  perfufus  fum 
oleo  viridi. 

11  Et  videbit/W*'«df»dOCulusmeus  in  obferuatores  meos: 
in  eos  qui  furgunt  contra  me:in  maleficos  meos  audicnt  au- 
res  mese. 

1%  Iuftus  vtpalma  germinabit :  tanc-uam  cedrus  in  Libano 
fuccrefcet  cum  augmento. 

ja  plantati  in  domo  Iehoua?:in  atriis  Dei  hoftri  florebunt. 

14  E«am  germinabuntin  fenectute  ,  pingucs  &  yirides  c- 

runt. 

15  Vtannunciem  re&um  cfle  Iehouam  >  Rupem  meam :  & 
non  elTe  iniquitatem  in  eo. 

PSAL.    X  C  II. 

Bonum  cft  confitcri  D6mino,&c. 

Carm.gcn.n  1. 

Oo  ■ 


584  psai.    xcn. 

i    •">  Vam  bella  res  eft  ccelitum 
V^^    Tepra?dicarepriiicipem^ 
Quam  bella  rcs  eft  debitas 
Cantare  laudes  Numini. 

2  Etclarafeuluxemicet 
Narrare  te  ter  optimum, 
Et  nigra  feu  nox  ingruat 
Di&i  tenacem  dicere. 

5    Suauiaccinentebarbito, 
Graui  intonante  nablio? 
Et  facra  longe  cantica 
Adtinniente  cymbalo. 

4  Nam  fa&atausintua 
Dcfixus  omnis  geftio, 
Nec  seftuantis  gaudia. 
DirTcrrepofTum  pe&oris. 

5  Quam  magna  funt  enim  Deus 
Potente  qua?  geris  manu! 
Quam  funt  profunda  &  abdita 
Qusecunque  mente  cogitas. 

6  Eth«ec  taraenftultoslatent. 
Nec  nota  funt  amentibus, 

7  Virentisinftargraminis 
Dum  turba  crcfcit  impia. 
Et  quifque  quo  fceleftior, 
Hoc  floret  ac  viget  magis, 

Grauiore  lapfu  vt  procidens 
Nunquam  crigcndus  corruat, 

8  At  tu  Deus  non  mobili 
Sublimis  Arce  permanes? 

9  Dum  quifquisoditteDeus, 
Te  quifquis  odit,interit. 

io  Ergoperibuntimpropi. 


Vircnte 


t    *-r^  Eprtdicarejaudibus  teprofeqai, 
X       Rexalmecx  litnm,  decet. 


Seufoleoa  luce  terras purpuret» 

Seu  nox  tenebrisobruaty 
Lttxpr&dicantem  me  tuam  clementiam^ 

Nox  audiet  conflantiam: 
Nec  voce  tantumyfed  canora  barbitoy 

Sed  cymbalotfed  nablio. 


4  Optrum  tuorum  tacita  cogitatlo 

Animum  iacentem  exfufcttat, 
Quum  fatla  reputo,geftiuntpr<ecordia 
Perfufa  dulcigaudto* 

5  O  operafaUa^o  magna  vere^ojubcaua 

Conjilia  nube  condita: 


6  Conjilia  c&cis  mentibns  toortalium 

J       Ignota,  qtti  non  cogitam 

Florereprauos  inftar  herb^quamfouct 
$ol  lenis ,  hum  o  r  educat  • 
Aiox  inftar  herb&friqorum  affiatu  leui 
Afarcentis  euanefcere. 

8  Tufemper  idem permanes>necfentiens 

Rerum  vices  nec  tempornm: 

9  Sceleris  amicos  actuos  hoftespremet 

Ruina  ineuitabilts: 

10  At  rnefouebtspama  indnigentia^ 


5^  P    S    A    I.      XCUli 

Vircnte  nt  ego  oleo  caput 

Pcrun&usiflud  arduum 

Ccu  vnicornis  cfFeram. 
ii  HisipfeoceJlishoftium. 

Et  vi  &  dolis  vtentium 

Vidcbo  &  iftis  audiam 

Triftes  ruinas  auribus. 
12  At  iufti  ad  vfcjuc  nubila, 

Ccu  paIma,tolIcnt  vcrticem, 

Et  celfa  tanquam  Libani 

Ccdrusgrauanscacumina. 
ijPlantata  nanqueNumini 

Sacratxinxdis  atrijs, 

14  Ipfa  in  fene&a  florida 
Vigebitarbos  vltima. 

15  Vt  rcbuslnculpabilem 
Te  tefter  ipfc  in  omnibus', 
Tc,mi  Dcus,cundis  milii 
Munimcnin  pcriculis. 

Pfilmm  nonagefimiu  tertwj,,i$ty/jLV$-/l  mou 

Ay^umentum  &  vfus* 
Breuifsimus  quidem  efthic  Pfalmus,fed  omnia  vno  verbo  c6ple#e~ns 
ad  nos  coniirm.indos  neceflaria.qutim  inquit.  Deum  regnare>iac(t  non 
nomine  renusjfed  reipfu  Regem  efle  poteufsimumfuorum  dcfenfore 


Eiufdcm  Pfalmi  nonagefimi  tcrtij 

Paraphras  is. 

VT 'cutKjae  fremant  fielerati  &  omnia  quantum  infe  eTl  contttr- 
b?nt,re^nat  tamen  lehoua  maiefiatc  ty  robore plemtSyCfitod  coe- 
lorum  ipfe  co>iJ]>ec~ltn  demmThat:nec  otiofm  ibi  refidet,fed,fi  attente 
confidernmm  <]uata,tum  fapientiajum  etiapotentiares  omnes,qudn- 
titrnu:i  hominum  improbitate  perturbata*  admimjhet ,  ijs  efifemper 
armii  accintlm  qttibm  zyfuas  tnetur}  fy  hofies  coercet.  (Juidmemm 

/r> ' 


P     S    A.  t.      X  CIIl.  <&7 

Cy*do  vigcntem  robore: 
Et  rore  mittsbalfami  vultum  imbues, 
RofeoiHuenta  lumine* 
I 1  Octilis  mahgnis  qut  tuenturme  boftium- 
Pjtfcam  ruinis  /umina, 
Et  impiorum  qui  cre<xnt  moleftiam 
AiihiJdLtw  excidium  audiam. 
JZ  Ceupa/ma^iuftm  <rerminahit interim^ 
Jlut  ced/us  in  Libani  iugn^ 
Quam  nonprocelU^non  ca/or.-aonfriqora 
Honore  nudantfrondium, 
13  Qu&plantafirmis  hctferit  radicibtu 
In  <zde  Domini  aut  atr.ys> 
Se flore  amoenofrondibufque  veftiet: 
I^.      F/uxlque  lapfutemporis 

ALgr<zfenel~k<£,  damna  nullafentiety 
Onerata  largisfrulltbus- 
15  Vt  nota  cunblis gentibus flt  aquitas 
Dommi  potentis:quime<z 
Arx  eftfilutis  vna^cjui  nunquam  maldt, 
Affinis  eft  iniurU* 


k&  boftiiim  vltorem.  Quum  autem  omhe  iudfcium  Pater  FiIi-o,e- 
tiam  quatenus  borno  efr,dederit,loh.5.  2».  &  Ecclefia  idcirco  r^gnum 
coelorum  vocetur.liquet  hunc  Pfalmum  in  Mefsiam  refpicere ,  cuius  C^ 
tiam  vera  De^tas  ex  eo  maniteftS  probatur  ,  cjuod  lehouae  Nomen  ei 
tribuitur. 

Eiufdem  Pfalmi  nonagefimi  tertij 

Interpretatio. 
I  TEhoua  regnat ,  magnificentiam  induit ,  induit  Iehoua 
Afortituchnem  :  accinxit  fe :  etiam  firmatur  terra,ne  mo- 
ueatur. 


588  P  s   a   i.     xcnj. 

hocpof?it  efjicere.qui  terr&  ipfxus  ingens  illud  pondusfua  oniuivil^ 
bratum  fuftinet.quominus  wi  hanc  aut  tllampartem  vacilet? 

Multo  magvs  igitur firmum  &  inconcuffum  eft}  vti  femper  fuit  &  «• 
tityipfiiM  impenum. 

Quantus  eft  exundantium  aquarum  impetus?quam  terribilis  infur- 
gentutm  ac  mutuofefe  collidentiumpr6cellar»m  mugitus* 

Sedomnesifts,  quatumuis  fonora  <&  -violents.  tempeftates,nihil  funt 
profecTb  eumimmenfo  lchou<&  ex  fubiimifuo  foliotonantis<&  folo  nutu 
tumultum  itium  omnem  comprimentui,robore  collata.Quanto  <verofa~ 
cilius  homunculos  qnantumuis  ferocientes  idem  ille  compefcuerit? 

Et  itafeferem  habere  declarat  fanclorum  coetus  iaminde  ab  ipfis 
muhdiprimordijsftabiltsperfcuerans.Necejfe  enim  eft  rata*&  immo- 
tas  prorfus  effe  diuinitus  teftatas  pollicitationcs.  Itaque  quantumuvs 
mundus  fremat ,  ^r  quantafcnnque  procellas  aduerftts  domum  iuam 
cieatJehoua,perenws  erit  eiusfanftitas  iUdfumma  njenuftatu  plend, 
qud  ipfam  exomas. 

Pfdlmus  nonagefimus  tertius,  monocolos ,  vt 
odtauus. 

i   T7  Cce  Deus  Regnatoradcft,fpIcndore  coruf 

I  -j         cans, 

Roborequeaccin&us  multo  atcjue  minacibus 
armis. 
£   Ille  inquam,imperio  cuius  ftat  ponderc  tellus 

Nixa  fuo:  firma  anernus  quiconfldet  arce: 

3  Terribilcfquclicet  fpumis  vndantibusamnes. 
Aggeribus cumulo  rapientcs  omnia  ruptis, 
^quoraque  immanes  ccelo  ructantia  flu&us. 
Vocetonansrauca  frenat,nutiiquccoercet, 

4  Longe  alias  procul  infurgit  quum  totus  in  iras, 
Horrirlco  quaticnsccelumq.  falumq.  tumultu. 

5  Nam  ruat  immenfa  vt  totiusmachina  mundi, 
Firma  Dcus  maneant  a  te  teftata  nccefTe  eft, 
Sitque  tui  a?ternum  decus  admirabile  caepti. 

Pfilrmu  nonagefmus  cjuartus^^^/uLv^-nl tv-oc. 

Argumentum  &  vfus. 

Excel- 


V     1    A    L.       JCIIL  587 


4  Stabile  eftfolium  tuunex  tuncafeculo  tues. 

3  Extuleruntflqminaleho^;  extuleruntlluminafonitum 
£uum:extollunt  fluminafluftu  fuos. 

4  Supra  fonitus  aquarum  mifcarum,fprtium  fluttuum  ma- 
risjfortis  eftin  excelfo  Iehoua. 


5  Teftimonia  tua  flrmafunt  fum*e  :  domui  tua?  defidera- 
bilis  fancl:itas,Iehoua,/>erwrfwe&/tin  Jtqaitudinem  dieium. 


PSAL.      XCIII. 

Dominusregnauit,  decorem  indutts  eftj&c^ 
Carm.gen.11. 

1  XAm  Dominus  rerum  i^periumfiuficept^miEbm. 
JL     Decore  multo  &  dignitate:  robore 
Iamfefe  accinxit:  Dominm^qui  moenia  mt^di 

Firmauit^vllo  non  mouendafictcu/o, 

2  Cuius  ab  <tte rnofio/ium  efl  imrnobile  regni, 

Vt  iffe-inullat  temporum  metuens  vices. 

3  F/uminapr&cipites  vo/uat  quum  murmurefiuUusf 

Et  ctquor  vndis  aftuct  minacibus-, 


Compefcit  Dominus grauidis  turgentia  nimbis 
Flumina  minacs  flernit  vndas  xquoris. 

Statfixum  &  cunElis  manet  inuariabilefizc/is 
Quodcunque  Dominus  ore  fianElo  protu/it, 

Quj.que  ctdem  exornat  Domini  fiacra  myflicay  nulla 
ObliuionifdamnafieMfientient* 


590  P    $    A    L     XCJIH. 

ExcellentirsJmus  riicPfalmus  eft  hypjtypoflstyranidij  Satan«,cuius 
funisaguatipotentifiimi  quiciuehunrmundi  principes,iura  omniadi- 
uma  &  humana  violant,pracfcrtim  qu^ui  aduerfus  piosinfurgunt,  per- 
inde  ac  h"  nullum  effet  Numen  aut  n'Ha  ipfius  prouidentia  :  cuius  h  or- 
rtndx  tum  faeuitia:  rum  mipietatis  ^emplum  hodie  pr.i.bent  prxcipu,- 
JBurop«e  regna.Subiiciuntur  autem-fficacifsimx  confolationes  ab  ipfiis 


Eiufdcm  Pfalm  nonage fimi  quarti 

Par/Phrasis. 

AFfulge  nobn  in  tanta  brribiln  confufionu  tenebrisjehuafce- 
lerumVindcx  &  vlrr  luTtifiime. 

Confcende  tribunal  tu  m»<**  Iudex,&  infuperbosficuti  merenturt 
animaduerte. 

Quandiu  etenim  imprvi>Iehoua,quandiu  improbi  exultabunt? 

Si  -uerbafpecles ,  t]itiu"  petnlanter  effundunt,ferociter  minantuf, 
infolenter  fefe  iaci/.,nt  fceleratifsimi  quique: 

Sin  res  ipfas,pcm!um  tibi\Iehouafecultarem  obtenmtth&reditatem 
tibi  confcratat  deuaTvant. 

Viduas, pertfinoStpupUloi  ,tantum  abefi-vtiuuent  ,ficttti  ipfa  hu- 
manitatti  iuffUgUant &  leges  tu&prsfcrtbunt^-vt  ettam  crudelifst- 
tne  occidant 

Jmmb  qudeftotnnium  fcelerum  maximum  ,  hs,  funtHlortim  vocet 
qmbtufefad  quidms patrandum  exacunnt.  Detts  nihd  ishrum  -ui- 
det,Deul*u°b  **?*  non  nouit. 

O cuntommhommumftulufiimi  <&  infanifiimi , quando  tandcrtt 

fiplCt:? 

Snrdjt  efiqui hominum  capiti  tanto  artificio  plantatas  aures  adiun- 
„\vf?  actts  ejrqitioculos  tam  adrnirabili fabricatione  condidit? 

Quitotis gentiblti  non parcit,-vos  non  redar<*uet?  nihil  tntellivit,  qui 
liimintettigendi  huenimbus  trtbmtf 

Jmnv  profecio  non  modo  qmd  dicant  aut  faciant,uerum  etia  quid 
eo*!te*t  homines  petiitus perfpeftum  habet Iehouaynec  etia  illa  quam 
i>an-  &  inaniafintagnorat. 
(^udigitur  hic  agamus  intanta  rerum  omniumperturbatione?  nepe 
foc  ex  te  cognofiamus  oportct.  O  beatum  i*ttur  homtnem ,  Dominet 
quem  tu  tradtta nobts  abs  te  Doclana  erudterts! 

Vt  in  mediis  tumuhibus  tranquido pacatCque  animo  abs  te  donatus, 
expefict  dum  tmprobtfibiipfis  foueamjn  quam  corruant  fldijje  com- 
pcriantur. 

ffiec  cuim  fierl  -vllo  tnodo  potefr ,  -ut  poptdumfnum  ab.jctat  lehoua, 
gr  quosfibt  tanquam pectdium  pofitdendos  felegit,dereltnqudt. 
Ita>[ue  fiaiumhmc  mttuclivfqtu  ddeo  pertnrbatum  i-taiusittia 

prorfm 


PSAl.     XCXXtl.  W 

^Deinatura  inuariabili  8c  eiufdem  prouidentia  defumpt:r,&  magni 
ficentifsime  defcripta:  &  iubentur  pii,vt  ifta  norint,facras  literas  diligcn- 
ter  lcgere  ac  meditari »  ex  quibtis  intelligent,  innumerabilibusetjam 
prolatts  certjfsimis  teftimomis » lftas  omnts  tempcftates  piorum  qui- 
dem  commodo»  impiorum  autem  exitio  ccderc  i  quod  ctiani  propheta 
fuo  ipfiusexemplo  euincit.Ecclellacjuidem  certe  nunquam  nill  fubcru 
cetriumphauit. 

EiufdcmPfalminonagcfimi  quarti 

I  N  T  H  r  R  E  T  A  T  I  O. 

,Eus  vltor  Iehoua:Dcus  vltor  affulge. 


D 


'  x  Attollereludexterra^reddcretributicnemfuperbis. 

3  Vfquequo  impij ,Iehoua,vfquequ6  impij  exultabunt? 

4  Temeregarriunt,loquuntur  duriter:iac~titant  fefe  omnes; 
operam  dantes  miquitati. 

5  Populum  tuum  atterunt  Iehoua,&  hxreditatem  tuam  op 
primunt.   ' 

6  Viduam  &  peregrinum  interficiunt,  &  pupillos  occi- 
dunt. 

7  Et  dicunt,  Non  videbit  Deus,  &  non  cognofcet  Dcus  Ia- 
cob. 


8  Intelligite  infipientes  in  populos :  &  ftulti,  quando  fapic- 
tis? 

9  Quiplantauk  aurem,an  non  audiet?an  qui  finxit  oculum, 
non  videbit? 

xo  Qm  corripit  gentes  an  non  arguet  ?  <&  qui  docet  Komi- 
nes  fcientiam? 

ii  (ehouanouit  cogitationes  hominum  ,quod  fint  vani- 
las. 

12,  Beatusvirquem  tu  erudieris  Domine,  &  legem  tuam 
docueris: 

13  Vt praeftes  ei quietem  a  diebus mali,  dura  foditur  impio 
fouea. 

14  Certe  non  abiiciet  lelioua  populum  fuum ,  ncc  hxredi- 
fcatemfuam  derelinquet. 

J5  Quia  a\i  tuititiam  reuerrctur  iudiciuia :  &  poft  ipfuni 


$?t  p  s  a  t.     x  c  r  1 1 1." 

prorfits  remottts  ruideaturineceffe  eft  tadem  in  antiquum  illum  reftif" 
fimnm  ordinem  rcftitui^t  Deum  alacritate  fumma  feilentur  quicun' 
ijue  retlt  ftudio  tenentur. 

Et  o>t  omnes  norint  ia  nuc  JehouafuU  minime  deeffe  &  eiusvnius 
•xirtute ftnclos fulciri ,  quts  tandem  mortalium mihi  ab  improbifiimU 
hoftibus  oppagnato  eftopttulatttsfquU  mihi  aduerftts  fceleratos  adfuit? 

Solus profeclo  Domintts,qut  nift  mihi  Prxftb  futjfet ,  mox  ipfa  mon 
filen  ciu  m  mihi  indixijjet. 

Sed  quum  me  iam  euerfum  effe  apud  meftatuerem ,  bonitas  tna  me 
Jehoua  quominu-s  corrueremfuftentauit. 

Et  juum  ahimo  in  diuerfas  partes  abreptopenittts  effem  conftema~> 
s:ts,ttt  memirificts  co>ifolatio>iibtts  recreafti. 

Qwi  enim  tecum  habet  eommnne  tyrannica  dominatio,  legibui  ini- 
quifitmis  autontatem  adiungens? 

Jfdue>fitiprobos  confpirans  ,  <jy  ad  infontes  damnandos  fpecie  iurii 
jiLittens? 

Sed  arefdmant  iftifane  adtempm  -vt  vojent^  diuina  humanaque 
turaomnia  conculcent ,  erit  mihi  lehoua  tutifitmum  Propugnaculum, 
sCjr"  ad  Dei  mei  Rupem  confugtam. 

JZependet  enim  ille  malis  quod  ipforumfcelera  commcrentur,  &fua) 
ifforum  malitiaperdetferdetjinquamjllos  lehoua  Deus  nofter, 

Idcm  Pfalmus  nonageiimus  quartus,dicolos  diftrophos, 
vtprimus. 

i  "T  TLtor  Dcus,Dcus  Vltor illa  flammea 

V  Aducrtetcrrislumina. 

2  Dominator  orbis  ades,&  aureo  exthrono 

Iftos  fupcrbos  obtcrc. 
j    Namquc  hos  quoufque,iftos  quoiifq.mi  Deus, 

Ridcrcfcelcratosfines? 

4  Quoufque  vcro  ifti  proterui  garrient, 

Sua  in&itantcs  crimina? 

5  Hi  funt,Deus,qui  dcditos  calcant  tibi, 

Aruumque  deuaftant  tuum, 

6  Hi  funt  crucntant  impias  quorum  manus 

Vidua,pupi!lus,aduena. 

7  Hifuntfcclcftis  auituum  iftisvocibus 

Numer* 


T    $    A    t.      Z  C  1 1  1 1.  JS>$ 

$/»rt  omnes  rec"ti  corde. 

16  Quis  furrexit  pro  me  aduerfus  malignc  agentcs?quis  fta 
cuit  fe  mihi  aduerfus  operam  dantes  imquitau. 

17  Ni£  Dominus  AuxiIio/^Jetmihi,propemodum  habica 
rct  in  filentio  amma  mea. 

18  Quum  dixi,lapfus  eft  pes  meustbonitas  tua Ichoua  fulci- 
uit  me. 

19  In  multitudine  cogitationum  mearum  intra  me  confola 
tiones  tua?  exhilararunt  animam  mcam. 

2,0  Numfociabiturtibifoliuminiquitatum,  flngcsmole- 
itiamproiure? 

ii  Turmatim  coeunt  fuper  animam  iu{ti:&:  fanguinem  m« 
nocentesdamnant. 

12.  Tum  fuitmihi  Iehouapro  Arce:&  Deus  meus  pro  Ru- 
pe  perfugii  mei. 

ij  Namrependetfupcreosiniqiuitatemipforum:&perma 
litiam  eoram  perdet  eosrperdet  eos  Iehoua  Deus  nofter, 
PSAL.      XCIIII. 

Dcusvkionum  Dominus,&c. 
Carm.gcn.x  11 11. 

1  y^V  Fraudis  vltorffcele  ris  0  vindex  Deus, 
\^J  Oflende  numen  impios  contra  tuum* 

2  O  iufie  iudex  0  rbis  exp  e  rgifcere* 
Aferitifquepccnis  reprime  arrogantiam, 

3  Quoufque  tandem ye&or  orbis  optim e% 
Sefefuperbe  iaBitabunt  i?npij? 

4  DeuotafcelerifaBioinfcelerefuo 
Plaudityfibicjuefabulisftultisplacet- 

5  Tuumquepopulum  pedibus  inte rim  premunt^ 
Tuam  proterue  h&reditatemprotermit) 

6  Viduam  trucidant  aduenamcjue>&  omnibm 
Parente  cajfos  obruunt  moleflijs: 

7  Secumque  muffant^ H&c  Dem  non  afbicit, 


594  p   s   a  l.     xcnir. 

Numen  laceflunt  impii: 
Ifte,inquientes,nil  videt  Deus,nihhV 
Deus  hic  Iacobi  intelligit. 

8  Auditevero  vos  6  infanifsimi, 

Quis  finis  erit  amentia?? 

9  Nihil  audit  aurium  Artifex?qui lumina 

Creauitipfa,nilvidet? 
io  Pollente  populos  tot  coercens  dextera, 

Vosillenon  redarguet? 
Scientiam  qui  caneros  vnus  docet, 

Quidquam  hunc  latebit  infcium? 
ii  Immo  vnusifle  votanouitirrita, 

Vanafque  fp*s  mortalium. 
12  At  6  beatum  fcita  lcgis  quem  tu« 

Deus  Magifter  edoccs? 
jj  Vt  atra  dum  proccllacceiitusruens 

Coelum  folumque  concutit, 
Perftet  quietus,dum  quod  impios  voret 

Patens  fepulcrum  foditur. 

14  Nammitisilje  ncgliget  nunquamfuos, 

Ncc  rura  defcrct  fua. 

15  Certe  ille  cun&a  qua  aequitatc  tempcret, 

Res  ipfa  tandem  profcret. 
Et  rccreati  quos  amor  fanctus  iuuat, 

Vnum  fcqucntur  hunc  Duccm. 
?6  Scfc  ecquis  etcnim  mouit,aduerfarios 

Mecum  vt  mcos  inuaderet? 
Contra  fceleftosecquisauxilium  mihi 

Vllamve  praebuit  opcram? 

1 7  £rgo  abfque  Dci  ope  frigido  pridem  iacens 

Tumulo  obrutus  putrefcercm. 

18  At  tu  Dcus  titubante  lapfurum  graciu 

Potente  fulfifH  manu. 

12  T14 


P    S     A    L.       X  C II  1  I 


Necfandtiprorfus  &  nefanda  intel/igit. 


2  Gens  ergo  bruta  penitm  ignorantia 
Obfeffapeclusfomnolentumydifcute 

9  Ammi  vetemum>  &  cogita  tecum.Deus 
Ouifecit  aurem^furdus  eftrfui  luminum 

10  Formauit  orbesyipfe  nihil  videfivagas 
Sine  legegentes  retta  quifequi  docety 
Non  is  fuorum  punietfcelera^uibm 
Orac/a  legum  facrofanEia  credidit* 

11  Arcana  noftri  peEloris  nouit  Deus^ 

•  Confdia  vana^sfes  inanesjurbidas 

12  JEftus.Beatm  ille  dernum  ciuem  parens 
Erudit  amore  patriojegisfut 

13  Cuifcita  monftrat.rebus  in  duris  aget 
Securus  &uum>  dum  paratur  impio 
Naffa^in  /acunam  incogitantem  qua  trahat* 

14  H&reditatem  necDominus  vnquamfuam 
Ope  deftitutam  negliget^  necimpiis 
Prtdti  relincjuet.fed  tnbunal  tudicum 

1 5  Ad  d^uitatis  diriget  normamfu* : 
lritamauead  illam  dmgent  bomfuam. 

16  Contrafceleftoscjuis  mihiauxilimnferet} 

■    Mecum  impiorum  quis  premet  fnperbiam? 


17,18^19  Nam  iamfepulcrifrigidtufubfrigido 
Cumulo  iacerem  %mfi Dominus  opem  mthi- 
Pmfens  tuliffet>&fua  clementia 
Ftrmaffet  ammumy&iam  vacilkntem  gradum 


W 


J*6  P    S    A    L.      J?  C  V. 

ip  Tu  mi!lecurispe£his  iftudfaucium 
Benignus  vnus  recreas. 

20  Nanqucabfitinnocentibusfcopulumreis 

Hoc  vt  tribunalapprobes, 
Hic  iuris  vbi  fub  falfa  lmagirje  delitens 
Vis  regnatac  iniuria. 

21  Hi  funt  fcelefta  fa&ione,innoxio 

Cruore<]ui  fe  polluunt. 

22  At  tu  mihi  Tutamen  optimum  Deus,  ; 

Et  certa  eris  Fiducia. 

23  Iufta  ergo  fcelere  perditis  tandem  fuo 

Pendentur  iftispra?mia: 

i£ternus  illc  nofte  r,  inquam,funditus 

Deus  hos  fceleftos  deftruet. 

Pfdmu*  nonAgefimus  qf4intU4yJi£a.nTiKoc.. 

Argumentum  &  vfus, 
Ab  hocPfalmofortafsis  Ifxaelitica  Ecclefiajftantetemplojfacrifkiil 
iuge  matutinum  aufpicabatur.  cuius  exemplo  Latina  Ecclefia  iam  olna 
diftributisdiuinis  Cleri  precibus,  matutinas  prcccs  &  pie*  defun&orum 
exequia?,poHea  idololatrico  culcu  rurpifsime  contaminatas,  inchoabat» 
&  merito  (jmderq.  Continet  enim ,  adiun&a  blandifsima  tahortatione* 
doctnnarn  inter  caeteras  maxime  necefl*ariam,eius  videhcet  vltimi  finis 
cogmriunem,  cuius  caufa  conditi  funt  homines ,  &  ad  quem  veluti  fco- 
pum  omnes  tumanimi  tum  corporis  a&iones  funt  rtferendaj.ls  aute  eft 

EiufdemPfalminonageflmi  quinti 
Par.aphr.asis. 

ADtfie  omnes  -vt  lehoux  laudes  concelebremut  ,  <(ff  triumphum 
HU.-vnico  Pr<efidio  nofiro,concinamui. 

Prapetemm  iffum  coram  coUaudare,gr  pfatmoi  ipfi  decantare. 

Dt%i  enimefi  -vere  Magnws  lehoua,  ty  Rex  omnibus  auantumuii 
fub  limibui  impetiji  fuperior. 

Habet  cntm  in  pottfiate,-vt  omnium  Dominui,&  ima  terrarumpe 
netralia,&  altifiima  montium  iuga. 

Qwnetiam plenum  iui  obtinet  in  uniuerfum  mtre,~ot  qui  ctia  illud 
Crearit,  qnemadmodum  terrarum  quoque  folum  fua  ipfe  -vi  condidit. 

sldefie  igitur  vt  eurn  profirati  adoremus,  &  coram  Iehoua  Condi- 

ore  nofirogenuaftetlamui. 
1  Nam 


P    9    A    t.       X  C  V.  597 

Pu/fjfet:&  mepenefubmerfum  malis 
Solatus  effet^anxUque  nubibus 
Cura  remotis  reddidijfet  gaudium. 
loMecum  locjuebary  Qutdfceleftu  ctim  Deo 
Communetfcetera  legis  vmbra  quifua 

21  Teguntybonommfraiidulcnta  qui  in  caput 
Concilia  coeunt.faEiione  innoxiurn 
Premunt  iniquifque  obruunt  fententiis \ 

22  At  retlor  orbis  me  tuebitur^meA 
Cuftosfalutis^arx  me&fiducUy 

Ij  Profcelereprauis  digna  reddet pumia: 
Suis  &  ipfos  artibus  pejfundabit 
Rerum  creatoY  Dominus,ac  nofterDeus, 


^Dei  gloria ,  tum  quod  id  mereatur  immenf3  potentiffimi  reru  6- 
fnnium  conditoris  &  fapientiffimi  moderaroris  Maieftas:tum  propter  e- 
iufde*  inflnita  maximaque  beneflcia  in  eos  homines  collata  quos  tx  reli - 
quorum,nu mero  fele&os  fibi  confecrauit.  Quoniam  autem  ex  iis  ipfis 
«jui  in  Ecclefia cenferi  volunt  non  pauci  ve!  m-gljgenter  ifta  curare,  vel 
•etiam  pemtus  afpernari  confueuerunc,  additnr  commemoratio  ccleber- 
irima:  hiftoria?,in  qua  proponitur  tum  ingrati  hominum  animi,  tu  feuerif 
fimi  iudicii  diuinicelebernmum  exemplum.  Qjwefitautem  visvjtimi 
prajfertim  verficuli  huius  Pfalmi,  &quam  ifta  percineant  pociiYimam 
adnoui  fcsderis  tempora,petendum  eft  ex  epiftola  ad  Hebr.cap.^. 

Eiufdem  Pfalmi  nonagefimiquinti 

Interpretatio. 
t  T  TEnite  exultemus  Iehoua?  ?  iubilemus  Rupi  falutisno- 
V  fkk. 
1  Pra^ueniamus  faciem  eius  cu  laude:pfalmis  iubilemus  ef. 

3  Quia  Deus  Magnus  efi  Iehoua :  &  Rex  magnus  fupra  o- 
mnes  deos. 

4  Quiainmanu  eiixs fmt  imatense:  &altitudinesmontiu 
ipiius  funt. 

5  Quia  lpfius  eft  mare,&  ipfe  fecit  illud:  &  folum  manus  e- 
ius  formauerunt. 

6  Venite  adoremus  &  procidamm,  genu  flectamus  coram 
Facie  Xehoua:  Factoris  noftri. 

Pp.iij. 


tf>8  r    3    A    L.      X  C  V. 

Nam  hic  ille  eft  nonmodo  y%  c&terortim,  fedpecuWari  qtioque  Tdttv- 
ne  Deta  nofltr,  vt  qui  nosfelegertt,  quos  iielut  ouespafcret  &  quafi 
grcgem  fttutn  manu  duceri  t: 

Itaque  quoticfctmque  njocem  eitU  audieritts,  &  quandiu  temptts  il- 
lud  duratquo  -vos  alloquitur  \  cauete  ne  contumacttcr  ipfws  loeirelu- 
Ficmtnifuut  olim  acctdit  locts  illu proptcrca  Meribx  <&  Maffx  togno 
mentumadeptts. 

(2j*a  de  re  andi-e  ipfiui  Dti  expoftulantts  -verba.  JlUc  ,  inquit  ,pa- 
trcs  -veftri,qttamtts  toties  reipft  quid  efjicere  pofiimfuis  ipforum  oculit 
jpeftajjenrjentare  me  tamen  <*r  explorare  vires  mex*  nmi  deftrterut. 

Quadraginta  igitnr  annos  ab  ifthoc  hominnm  gcnere  tot  modu  ye+ 
xatt<s,tandemfic  apud  me  dicretti:  Qujndoquidem  popnlus  isie  -vltrb 
itiftnit.neque  me  vult  agncfccre,  quanuis  toties  <&  rverb:s<&  re  ipft 
commonefa£im: 

Juro  cgo  iratus.fi  unquam  in  requietis  i[>(is  a  me promifjx, poffefsio~ 
nem  pedcm  ponant. 

Idcm  Pfalmus  nonagtfimus  quintus,monocolos,vt  qua- 
dragefimus  fcptimus. 

i   T7  Ia  canamusfupcrum  Domino, 

JLLExperto  mihi  toties  Vindici, 
Z    Ccrtatimhilarescarmina  vocibus, 

Ccrtatim  hilarcs  carmina  digitis. 

3  Nanque  hic  Dcus  eft  Maximus  Optimus,, 
Dcus  hic,inquam,Maximus  omnium, 

4  Tcrra?  ima  manu  validafuftinens, 
Et  vcrticibus  dominans  montium 

5  HicOceanitcmperatiras, 
Immenfi  Opifexipfiusa^quoris, 
Idcmque  foli  folidi  Conditor, 
Ipfius  vna  ftabiliti  manu. 

6*  Eiahuncigitur  corporeproni* 
Eia  hunc  igitur  poplite  curui, 
Cuius  Munerc  quod  fumus,hoc  fumus, 
Venercmur,adoremus,fupplices. 

7  Hic  vnus  enim  Dcus  eft  nofter, 

Hic 


P    S    A    t.       X  C  V.  p? 

f  Quh  ipfe  efl Deus  riofter:&  nos  populus  pafcuorum  eius3 
&grexmanus  eius. 

8  Hodiefi  vocem  eiusaudiueritis ,  ne  obdurate  cor  veftru: 
ficut  in  Meribarfecundum  diem  Maffa  in  deferto* 


9  Quando  tentaueruntme  patres  veitri:  prdbauerunt  rrie, 
quanms  vidifTent  opus  meum. 

10  Quadraginta  annos  vexatus  fum  a  generatione  ifta;  ita- 
que  dixi :  populus  funt  errans  corde,  ne^ue  cognouerunt  ifti 
vias  meas. 

ii  Quibus  iuraui  in  ira  mea  ,  &  introibunt  in  requiem 
meam. 

PSAL.    XCV. 

Venite,exultemus  Domino. 
Carm.gen.  ii. 

1  f"?  Ia  alacres  cuncii  Domini  celebremus  bonores: 
Xj/      Saluteparta  Dorninb  agamus graiias. 

2  Eia  alacres  rapiamm  iter ,  morafegnis  abefto: 

Dominum  canoraperfonemus  barbitd.' 

3  Magnus  enim  Dorninm  Deus  eft:  Rex  magnm  *  & 

Longe  vniuerfis  eft  deis  potentior.  (erbis 

4  Ille  manufulcit  vaft<zpenetralia  terra* 

Etnube  cintla  rnontiumfaftigia, 

5  Itle  vagumfecttque^  &fallum  temperat  aqUorj 

Terramque  falfis  innatantem  fuclibm. 


6   Eia  igiturgenibusflexis  manibufjuefupinisj 
Dominoque  noftrofupplicemus  &  patri* 


7   Nofter  enim  Dem  efty  nosgrex  illim:ab  vtto 

Pp.iiij. 


aoo  r    5    A    I.     «CVL 

Hic  nosfedulus  vt  oucs  Paflor 
Alacres  laeta  in  pafcua  ducit, 
Fidique  pedi  cufpidc  dirigit. 
8"  Sivoxigiturforfitaniliius 
Hodie  vcflris  auribus  infonet, 
Ne  corde  iugum  indocili  perpeti, 
Eius  monitisquaefo  refiftite, 

9  SicutMeribsefaxaperauia, 
Scopulofque  Maffe(Dcus  ipfe  ait) 
Metotieslicetexpcrtum  iibit 
Veftri  cxplorauere  parcntcs. 

10  Annosdonecego  quaterdenos 
Vexatus  ab  liac  mifere  gente, 
Studib  h:c,dixi,populus  contumax 
Praefcriptas  tcrcre  vias negligit. 

ii  Tandemqucgrauiconcitusira, 
Iuraui,  re  vcrba  fequuta, 
Scclerata  hsec  fi  turba  quictis 
Vnquam  tangat  limina  noftra:. 

Pfilmiu  nonagefinmi  fextu$}*®fc$\rti\LQZ 

jirgwnentum  &  v/us. 
Hic  Pfalmus,vt  <Sc  alii  quatuorfubfequentcs,ncquefcripromnomen 
neque  fcriptionis  occafionempra-fertapud  H<ebreos,fed  omnino  vide- 
tur  a  Dauide  fcripti,quod  eriam  in  Grxcis  notatur,idque  eo  tepore  quo 
vel  arcam  Domim  incjuitatemfuamintulit,ficuti  fcribuun.  Paraltp.ij* 
qua  de  re  diximus  inPfalraura  quadragefimum  feptimum:vel  certe  quu 

EiufdemPfalminonagefimi  fexti 
Paraphkasis. 

C^yfntate  lehottx  cantiomm  uouam ,  canitt  Iehonx  omnes  orbh 
terrarum  incoU. 
Canite,inqttam,Iehoii£gratias  ipf%  agiteipr&dicate  fne  intermtfiio- 
ne pr&ftitam  ab  ipfofalutem. 

Commcmorate gentibus  omnibufque  populn  illujbia  <&r  admirabi- 
lia  ippHifaCla. 


\ 


P    S    A    L,      x  c  v  l  £01 

Pendemm  illo^iritumquc  ducimttst 
Simodo  nonlentam  verbis  damm  ittius  dtmmy 

8  Necrefpuamus  monitapertinaoiter: 
NeCyve/ut  ad  Mertbamyme  rixis^incjait^acerbt: 

Et  arroganti  prouocetis  murmure. 
Aut^Arabum  veluti  quondamper  inhofyita  faxa% 
Vires  rebelli  voce  tentetis  me&s: 

9  Ouumproaui  veflri  me  explorauere^mcamcjur 

Didicerefatlisplurimispotentiam. 

10  Illa  quaterdenis  mihinatio  reftjtk annis ■; 

Dixtcfuefemperinterim^  Hacgens  defpit^ 
Et  meafecmat  tranfmittit  diUaperaurcSr 

11  Ira  ergo  iuftain  pertinaces  concitus 
IurauH  Terr&gens  h&c  ingrata  beat^ 

Promijfa  amicis  commoda  haud  carpet  meis* 


C^ftru&uram  templi  Domini  paulo  ante  mortem  Solomoni  demon- 
ftraret,qua:  hiftoria  fcrjbirur  i.Paralipo.a?.  Continet  autem  dofirinam 
de  vero  templi  &  oronium  facrorum  rituum  vfu,quibus  videlicet  tum 
Mefsias  ipfe,tum  omne  ipfuis  officium  adumbrabatur.Uaque  prophetiie 
adiiciuntur  mfignes  &  perfpicuz  de  ipfius  aduentu  Sc  illa  fpirituahs  re- 
gni  per  vniuerfum  terrarum  orbem  propagatione,vt  non  iromcnto  Iu- 
dacos  vecordes  admonuerit  olimhis  verbis  Chri(iUS>Scrutamiaifcripttt 
ras,quoniam  de  me  loquuntur. 

Eiufdem  Pfalmi  nonagcfimi  fexti 

INTBR.PRETATIO. 

I  /"^Anfatelehouascantionem  nouarn:cantateIehouae  o- 
V_ymnistcria. 

z  Cantate  lehoua»  .*  benediciteNomini  eius:  pia*dicate  de 
die  in  diem  falutem  eius. 

3  Narrateinter  gentes  gloriam  eius :  inter  ofnnes  populos 
mirabiliaeius. 


*oi  p  s  A  l.    xe  vt. 

Efienim  i)nicm  Iehoua  Alagnns,  &  omni  laude  maior ,  t$  merit% 
metuendu4,non  autemfalji  illi  &  commentity  dij. 

Nam  hi  quidem  vanijltnt,  quanuis  illospopuli  tantofiudio  venert 
tunat  Jehoua  ccelos  ipfos  condidit. 

Pr<eitautcm  illimaiefias  &  dzcor  in  ipfitts  operibm  etucens:&  cju* 
tafit  eitts  tum  potentia ,  ttmgloria,  in  ipfiusfacrario  demonfiratnr. 

Deferte  igitur  Iehoua  omnesfimul  congregati populi,dejerte,inquS, 
Ichou£glori&  &  roboris  laudem. 

Tribuite  Iehou<e  honorern  ipfitts  Nomini conuenientem,  &  affump- 
ta  oblatione  ,atria  ipfi  confecrata  ingredimini. 

^dorate  Ichouam  inaugufio  illo facrario  fuo  confidentem,omnes  ter 
rarum  incoU  maiefiatem  illitts  reueriti. 

Proclamate  i/ndiquc  putcones,  Nunc  adefi  Iehoua  per  mniuerfum 
orbent  regnatitrus  :  nunc  demum  fiabilietur  orbts,  nunc  lufio  reiloque 
imperio  populi  gnbern.tb:tntur. 

L&tentitr  cceli,exultet  terra,reboans  ipfum  mare  quantuncunque  pa 
tet  Gaudium  fuumtefietttr. 

Snbjiliant  agri,&  quicquid  agrts  infidet ,  omnes  denique  fyluarttm 
arbores  nunc  exultent. 

Coram  Iehoua.Nam  ecce  venit,  venit  terram  gubematurusi  orbem 
inquam popnlofjue  onmes  tum  iufiitix}tum  njeritait  fujtfceptro gubev 
naturwt. 

Pfalmus  nonageiimus  fextus,  monocolos,vt  decimus 

temuv. 

i    "V^ TOuum  raelos,carmennouum 
jL\|  Eia  facrateNumini, 
Deoquclaudcs  pangite 
Totiusorbis  incola?, 

2  Cantate  laudesNumini, 
Dcique  Nomen  inclytum, 
Deique  dextram  vihdicem 
Cantate  de  die  in  diem. 

3  Fincsad  orbis  vltimos 
ProferteNuminis  decus, 
Narrate  cunclis  denique 
Tot  mira  gefta  gentibus. 

4  Nam 


P   S    A   L.     xc  vi.  $03 

4  Quia  Magnus  lehouagr  fumme  laudabilis  ,&  reueren» 
dus  eft  ipfe  fupra  omnes  deos. 

5  Nam  omnes  dij  populorum,funt  vanitates.  Iehoua  autem 
ccelos  fecit. 

6  Maieftas  &  decor  ejl  coram  eo:  robur  &  decus  in  fanctua 
rio  cius. 

7  Deferte  Ithoux  vos  congrcgati  populi,  dcferte  inqttam, 
Iehoua?  gloriam  &  robur. 

8  Tnbuire  Iehouajgloriam  Nominis  eius :  aifumite  obla- 
tionem,&  intratein  auiaeius. 

9  Adorate  lehouam  in  dccore  fanc"tuarij  jW>contremifctfe 
afacieeiustota  terra. 

io  Dicite  intei  getcslehoua  regnat:  vtio^ue  ilabilfetur  or- 
bis,ne  commoueatur:  rcgetpopulos  cum  re&itudine. 

:i  Laetentur  cceli  &exultet  terra ,  tonet  mare  &  amplitu- 
doeius. 

ii  Exultent  agri  &  cjuicquid  in.eis  eft:tunc  exukent  omnes 
arboresfyluarum. 

13  Coram  Iehoua,quiavenit :  quiavenitadregendamter- 
ram:reget  orbem.cumIuftitia,&populos  cum  Veritatefua, 

PSAL.       XCVX. 

Cantate  Domino  canticum,&c> 
Carm.gcn.x. 
I   "J^TOnvfitatopangite 

xN  Orbis parentem  carmine7 

Orbis  coloni^incognitis 

Abufque  terr&finihni. 
1  CantateDominumJaudibuA 

Nomen  beatum  tollite, 

Et  mentegrata  agnofatc 

Veftr&falutis  vwdicem» 
3  Sol 'cjua  recurrit  audiant 

Gentes  Deipotentiam* 

Stuporque  dulci  gaudio 

Perfufa  oberret  pettora* 


€64  V-  S   A  L.      X  c  v ~il 

4  NarhvereMagnushicDeus 
Summe  Deus  laudabilis, 
Diuofque  fupra  creditos 
Omnes  timendusvnicus,i 

5  Idola  nanquevanafunt 
Dii  profani  gentium, 

At  noftcrhicDeuspotens*    . 
Ccelum  folumque  condidit. 

6  Huncinfuofacrario 
Cingit  refulgens  gloria, 
Circunftat  ambiens  decor, 
Roburque  munit  vndique 

j  Adeftegentcs  vndique, 
Adefte&  ifticedite 
Huic  gloriam  vos  Numini, 
Huic  omnc  robur  ceditc. 

8  Confcrtelaudcsinclyta? 
Qua?  dignitati  congruantr 
Donifque  onufti,pcrgite 
Ipftusinpalatia. 

9  Hicilliadeftefupplices, 
Eumque  contrcmifcite 
Throno  fcdentem  in  aureo* 
Vos  orbis  omncs  incola% 

io  Auditcgentes,Deusadeft, 
Qup  regefirmuspermancnsj 
Rectifque  recfcus  legibus 
Orbis  vigebitintcgcr. 

H  La?tetura?thcrarduus, 
Tellus  deorfum  geftiat. 
Lateque  flu&ibus  boans 
Teftctur  a?quor  Gaudium. 

ii  Quin  arua  &  ipfa  gaudeant. 


Aruif-  9 


p  s  a  l.    xcvi,'  eoj 

4.        Namque  vnus  efl  vere  Deus> 
CunBifque  maior  laudibus% 
JLt  dijs  timendm  c&terity 
Quos  horret  errorcredulusi 

5  Fefana  gentes  c&ter<t 
Pro  dys  colunt  iudibria: 
Dominuspotentidextera  » 
C&lumfolumque  condidit* 

6  Apparet  illi  dignitas> 
Autorit as^potentia: 
Eiufque  templafiderum 
Fulgore  lucent  gioridt. 

j       Tribuite  Dominogentium 

Terras  coientumfiecufa, 

Tribuite  regi  cditum 

Et  robur  &  potentiam* 
S        Tribuiternagnitudinem 

Tanto  decoram  numini: 

Augufla  templi  ad  atria 

Adfertepromptimunera, 
^        Adefle,pompam  adducite% 

Etfupplices  procumbite: 

Omnefque  rerum  termini 

Deum  tremanty  &  diligant* 

I  o     Narrate  cunElis  gentibus 

Regnare  Dominum^qui  iigat 
Orbem  catena  immobili^ 
ALquis  gubernat  legibus. 

II  L<ztetur ather,gefliat 
Tellus-ffretum  pr<z  gaudio 
Exultet>&  quicqmdfreti 
Saifas  lacunas  incoiit. 

1 1      Camfi  virefiant  auijx 


pfefc  V    s    A    L.'      X  C  /iL 

Aruifque  mefsis  infidens, 
Auraque  percuiTum  nemus 
Sua  vi  fufurro  fibilet. 
ij  NanqueecceDeusadeftjadefti 
Res  qui  regat  mortaliuim 
Iuftis  raulque  legibus 
Orbis  futurus  Arbiter* 


Pfalmus  nonagcfimw  feptitawy  efiJW7vt*o« 

ygufapoipmiiiQc. 

ArgumentHm  &  vfus. 

Acadit  i'o  Pfahnis  quod  in  cccna  dubia ,  vt  quem  cui  anteponas  non 
raciJe  duudices.lfte  certe"  Pfalmusdign  fi7museft,quem  omnespii  dili- 
gc/>tifu"me  tanquam  totius  Euangehci  Myfterii  duiir.iffimam  epitomen 
meditentur.Sunt  autem  ipfius  hiloci  prxcipui. 

Chntti  Deitai,  Nomine  Ichoux  fexies  reperitc  ,  &  omnis  gloria:  ae 
Rbperii  attnbutione(verfa. 5.  6.9.10. .Jadoratiunc  deniqucipforu  ange- 
lorucnCverf.Tjinterprete  Apoftolo  Heb.i.6.apcrtifihnc  confirmata. 

Liufdem  humamtas ,  eodcm  Apoftolo  interprete  •.  quod  uiam  cx  co 
probarur  quod  de  hoc  regno  quafi  tunc  prinmm  inenndo  difleritur 
;vcr(.i.2.6.9  )ex  quo  efficicuf  ad  nuJain  Dcitatcm  id  referrinonpoife, 
feJ  ad  rc-gem  ex  Dauidis  ftkpe  nafciturum  neceffand ,  pertinere ,  fic 
Dcum  vt  litetiam  homo,&  fi(/  vic.film  hominem  vt  fit  etj«un  Deus. 

Prsdj&io  luculenu  de  fpintuabs  huiuj  regni  per  vniucrfum  orbem 

Eiufdem  Pfaimi  nonagdimifcptiim 

Paraphiusis. 

IEhoua  tandiu  "vduti  conclufux  exiguit  i/niu*  populifinibui ,  n.unc 
tandem  init  orbis  tenarum  re<rnum,Exultet  igiturterra,  <&  maxi- 
n  ■  Ttxyie  regio;testetidm  tranfmarin£iUtamini. 
..UxutKit  attte  n.quamui  ergafuos  Comn  grfiimwe  Mdnfuetut\  di- 
tunatamutmaiejTdte  tumfim  'vcnerandut,  tum  hofiibta  qptantummi 
fcrocibmTerri&itn  :  dtra-videlktt  nubiitm  caUgtnt  circuncinclui,& 
throna  infider  tbus  immotu  columntifuffulto.  iufiitU  njicle- 

I4t»  inpr&ftaniafvu  fide  ipfif^  exptclo  tutandupr^Jht ,  #* 
tudic-o  -onge  feueri(?imo>epto  in  fuos  eidut-  iunos  animaduertit. 

W*  (UfcHfraSi  \Qt  zilU  hzfhsiwdique  eor- 

ripiens. 


P    S    A     L.      X  C  V  IX.  tfo7 

Secu/tafruge  veflianty 
Arrideantquefo  ribus 
Sy/u£y&  grauenturfrutlibus, 
Ij       Natura  rerumgefliensy 
CttnEiosper  artwfentiat 
Deifui  p  r<efentiamy 
Etprompta  iufsispareatm 
Im  nanque  veniet  dicere^ 
A  vifuos  vt  ajferaty 
Mundumque  iuflis  legibus 
Et  veritate  temperet. 


^propagatione,(verf.i.5.6\)qudrefpexit  Chriftus  ipfe  Ioha.j.li.Sc 
Matt.j8.18. 

Rebellio  plurimorum  quibus  Euangelium  futurum  erat,nunc  eft  o- 
dor  roortis  in  mortem(verf.a.  ^^Jquo  refpexit  Chriftus  Luc.  n.49. 
Sic  enim  ifta  malo  interpretari  quim  ad  legis  prjedicationem  refcrre. 

Incredibilis  illa  vis  diuini  fpiritus  CeCe  in  Apoftolico  minifterio  demo 
ftratura(verf.i6.7.9.)quod  praedixit  etiam  Chnftus  Ioh.n  jz. 
j     Ipfius  Chrifti  perfonx  exaltatio  (verf  o.)  qud  manifeftc  allufit  Apo- 
/ftolus,Ephef  4.10  &  Philipp.2.0: 

Fidesexauditu  verbiinele&is>&inenarrabjle  gaudium  confcienti« 
mde  fecuturum(ver.8  J 

Iuftiricatorum  &  fanffcificatorum  officium  (verf.to.) 

Crux  Euangelicarum  promifsionum  velut  apparitor  quidam.fed  cu- 
ius  Istifsimus  fit  futurus  exitus,(verf.n.  Sc  u  J  quo  allufit  manifeflilsj- 
nic  Apoftolus  Philipp.4.4. 


I 


Eiufdem  Pfalmi  nonagefimi  feptimi 

Interpretatio. 
Ehouaregnat.-exultet  terra:hetentur  infulx  maxima?. 


x  Nubes&  caligo  funt  in  circuitu  eius :  iuftitfa  6V  iujicium 
fcafjs  foli;  ipfius? 


3  Ignis  coram  facie  eius  ambulabit :  &  xnfiammabit  in  cir- 


ft"0&  t     :-    A    L.       XCTfl, 

yipiens. 

Fulgtmt  ex  ems  tribunali prommpetia  mundumfulgore  eomplebut: 
"jidebunt  hoc  tandem  -vel  inuiti  qui  maxime  c&cuthmt,  &  iti  toto  tet 
rarttm  orbe  contrenufcent. 

Montes  ad  confpeclmn  Iehou&,confpecl:um,inquam,  omnium  terra- 
rutn  Domini,colliqtiefient. 

Alits  verb  dociUbus  &  obfcquentibus  tamfefe  iuftum  acpromijfie 
clementU  memoremprxbebity  -vt  ipfi  coeh  tanta  tdmqueglortofa  eius 
honitate  adomnes  poptdos  qnacunque  coeliipfi patent diffundenda  ob- 
fiupefafii.quafifonora  •voct:  tantum  hoc  beneficium  jint  pr&dicaturi. 

Agite  igitur,pudeat  ■vos  idolorum  mancipia  turpifiim&  "veftr&ferui- 
tutis.  Immb  vero  -vos  ipft  Angeli  omnss  iftum  -vt  Dominum  ac  Im- 
peratorem  -veftrum  adorate. 

Sed  qttu  h&c  audiet  ?  -vera  Sion  videlicet ,  qu&  idcirco  cum  reliqui» 
fit&  ditionu  oppidu,quaf\  matcr  cumfiUabxs,  ingandium  effufa,  tuifi- 
que,  Tehonajudicijs  recreata  exultabit. 

Agedum  itaque  Iehoua,excelf\fiimo  foiio  infidcns  imperatonmiuer- 
f&  tent&.fupra  td  omae  quod  vjpiam  eminet,altoiUtor. 

Vos  autem  qui  lehouam  dtligitts,pergitemalum  odiffemeque  dubi- 
tate  qnin  ille  q:n  -josgratis  eft tanto  fituore  amplexnsfiortifiime  quo- 
qi,e  rvostutetur,ty  ab  improbiiliberet. 

Qujd  (tptjs  lux  ifta  beneficenti&  diuin&  nonftatim  affulgeat,  memi- 
nertnt  ficut  feminaqnx  terr&  mandantur  non ftatim emergunt,  immo 
fi  diutius  in  ipfis  terr<e  vifceribus  d4itu-rint,eb  l&tioragerminare  :fic 
etiamfatam  ejfe  iu?iiti&  amantibus  luccm  illam,  quafuturum  e?io- 
nviino,njt  omnesreffc  -uitam  inTiituentes  incredtbili  cum gandio per* 
fundantur. 

Gxudele  igiturde  Iehoua  tanto  Rege  iufti  omnes,  &  fanclam  eittt 
Memoriam  *fitdul  celebrate. 

IHera  Pfalmusnonag  fimus  feptimus,monocolos,vt 
ocuuus. 

I  *T7  Cce  Deus  ccelo  in  terras  demiiTus  ab  alto 
J^Regnaturusadeil,  venicti  applaudito  tell  % 
Immcnfo  cjuaqua  late  diffunderis  orbe, 
Etquajcunquenatascircunfufoinfulaponto. 

I  En  prodit  D^us  ipfe  atra  caligine  cin&us, 

Aurato 


*  P    S    A    t.         X  C  V  II.  C09 

Cuiru  inimicos  fuos. 
4  Illuxerunt  fulgura  eius  orbi:  videbit  ,  &  Contrcmifcet 
terra. 

^  Montcs  tanquamcera  Iiquefcunt  ad  confpeclum  Icho- 
uaj:adconfpc<ftumDominitotiustcna\ 

6  Annimtiubunt  coeli  luftitiam  cius:  &  videbunt  omnes  po 
puligloriameius. 


7  PudefiantomnesferuifcuIptilium,4uigIoriantur  inido 
lisjadorent  coram  eo  omnes  Angeli. 

8  Audiuit  &  lastata  eft  Sion,  &  exultauerunt  filias  Iuda,  pro- 
pter  iudicia  tua,lehoua. 

9  Quia  tu  Iehoua  excelfus  es  fupra  totam  terram  :  £<r  valdc 
cxakatLis  fupra  omnes  poteftatc  praeditos: 

io  Qmdiligitis  Iehouam,odiohabcte  malum  :  cuftoJit  a- 
nimas  beneficiariorum  fuorum:a  manu  imruorum  cripict 
cos. 

ii  Lux  fata  eft  ii$ftis:&  la»titia  re&is  corde. 


it  Gaudete  iufti  inlehoua:  &celebrateMemoriam  fanc*ti- 
tatkeias. 

PSAL.    XCVII. 

Dominus  regnauit,cxul.&c. 
Carm.gen.i  i. 

1  T"  Pfefui  Dominus  regni  moderatur habenas: 
JL      L&tare  tellus  continensy  &  inftU , 

Ouas  vagus  Oceanus  rcfiais  comple&itur  vndis^ 
Quicunque  Ccdifabiacctis  cardini. 

2  Hunccircnm  vmbrifer^  nubts pratexit amittwy 

Pallenfque  multafufca  nox  caligine. 


610  p  s  A  t.    xc  vir. 

Aurato  inue&us  folio,quo  bina  fcdentem 

3  Fulcratenent.-hincilla  fuosqua  refpicitxquus; 
Iuftitia:inde  feros  illud  quo  conterit  hoftes 
Iudicium,Iate  prseeuntibus  vndiqueflammis, 
Confumpti  quarum  pereant  ardore  fuperbi. 

4  Tum  veroincenfisvtfulfitnubibusanher. 
Emoto  trepidat  nutans  fub  cardinc  tellus, 

5  Quinetiam  ipfa  prius  ccelo  minitantia  faxa, 
Terrarum  Domini  obtutu  liquefa&a  fatifcunt. 

6  Iuftitiam illius  ccclorum  gloria  narrat, 
Etcucftehuc  getesDommLJ  Rcgeque  fatetur. 

7  Infames  igitur  pereant  quofciinque  vcreri, 
Non  pudet,ah,putres  vero  pro  Numinctrucos 
At  contra  hoc  vnum  fupcri  ipfi  Numen  ador£t. 


S   Audiit  hoc  laetata  Sion,rcgnique  futuri 
Spe  corda  ere&a:  carmen  cecinere  puellar. 


9  Et  merito.Longe  fiquidem  ftas  omnia  fupra 
Terrarum  fpatia,&  fupcris  fublimior  ipfis. 

io  Vos  ergo  a;tcrnum  vero  qui  Numen  amore 
Diligitis  vitium  exofi.qu;ccunque  procellie 
Incumbant  miferistcmpeftatefque  malorum, 
State  hoc  inuicti  cunctis  cuftode  periclis. 

n].  Nam  vclutexoriens  dubisead  confinia  noclis 
Illuftnt  totas  tandem  lux  aurea  terras, 
Iniectiimque  diu  putris  fub  pulucre  glcba? 
Qu od  latuit  fcmen  tandcm  fe  tollit  in  auras, 

2  Sic  iuftosfuacertamanent  re&iqueter.accs 

Gaudia. 


"PSAL-      JCCVII.  Cll 

Apparent  famuU  iuxta,jirmantque  thbnnal 
Seuehtafque  dura^mittfque  dcjuitas. 
$    Ante  volantfcuum  ruttla  ntesftlminis  ignes. 
HoftefquejlammisobruHntfcquacibtu. 

4  FHlguhbufque  micat  latejlagrantibus  Atlotr; 

Attonita  tellus  tntremifcit .-montium 

5  Saxafiuunty  rapido  ceu  cera  licjuefcit  ab  ignc? 

A fimptterm  pauida  vultu  nnminij. 
Terrafuia  vithu  Domini  tremcfuEla  liquefcit: 

6  Et  &quitatem  templa  caltptedicant. 

Et  qnicunqne  babitant  terras  vbicpinque  remotas 
Nouere  numen  &  Deipr.fentiam. 

7  Illis  o ra  pudor  turpts  confundat^ inanes 

Quicunque  mentisftipitespro  dijs  colunt: 
Dumque  facris  placant  picli  ludibria  trunci> 

Segloriantur  impio  mfcelerepios. 
Quicquid  vbique  Deifub  nomine  credulus  erroT 

Honorat^vnnm  adoret^vnnm  diltgat. 

8  L<zta  Sion  tenebras  errorum  cemet  abatlas; 

Indiza  dulci  dehbutagaudio , 
Sacrtlega  asjiciet  vanificraha  ritus 
Euerfa<tpoenas  luerc  mehtasimpiof, 

9  Nampracul  aftnfcri  trans  tgnea  mcenia  mundi 

Tufr&na  rerum  iuftus  arbitertenes. 
Teque  Deosinfra  longc  premis  alhor omnes.) 

Tuique  obumbras  numinisfaftigio. 
io  Ergo  Deum  quicunquepio  cowpleclere amore-t 

Afcelerementemcontinepuram  &  manum. 
Nam  Domino  cordi  eft pietas^vitawque  bonornm 

A  vi  tueturimpid  tyranmdis. 
II  Et  Iditum  ejfnndit  lumen  cultohbus  <zquiy 

Etpurafceleris  corda  recreatgandio. 
1 1  Vos  qnibus  eft  cordi  reuerentia  inris  &  <tquit 


6YL  P    S    A     L.      XC  VIII. 

Gaudia.Vos  igrtur  iufli  gaudetc,Deicjue 
JEtetnum  fan&inomen  celebratecanentes* 


Pflmm  nonagefimus  oBatmts% 

Jl^aLKTiKdCjycfJj  <®f>Q$i)Ti;iQC.. 

.Argumentum  &  vfus, 

Pfalmtts  ifte  idem  perie  atque  nonagefimus  fextus,continet  repetharfl 
prophetiam  de  Mefsix  regni  propagatione,cuius  pra:dic~ttoms  btmeon, 
Zacharias,&  Maria  mater  D6mini,inftiisil3is  hymniscelebratifsimis,di- 
ltinifsimifunt  interpretes,eadem  pene  verba  vfurpantes.Sed  ina  pr&ter 
eu  maximi  tnomenti  doci t  hic  Pfalmus  totidem  verfibus.  Vnum,  Cverf. 

Eiufdem  Pfalmi  nonagefimi  o&aui 
Paraphrasis. 

CAntatelehou£  nouam  cantationem^t  quimtnc  totam  illa  vin* 
fnam  admirabilem  exeruerityhojiibne  omnibusfua  vniui  dexte- 
ra  j  uSque  vnius  brachio  f.peratis. 

Sed  &  tfiud  liberationii  tantx ,  diutifiime  quidem  apatribus  expe- 
ftat£,nuncxero  demum  exhibitte  bcncficium,quod  antea  -velut  inan- 
gulo  delituit,  nunc  dcinunt  fpett.indttm  qnibufuis gentibm pr&betfuii 
'videluet  IujHtiam:  qua  donata^non  tnodo  damnationem  quainiufit- 
tia  meretHr.tffiigiant,fi'd  etiam  corona  iufiitix promijjamfortiantur. 

Quqdfi  qni<  rogitet  quid  eum  tandem  ad  tantam  beneficcntiam  im- 
pulertf.fictat  totum  id  inde proficlii,  quod  illefideivltro  datx  memor, 
qua  benlgnitate  ad  id  polliccndum  efi  impulfius  ,  ea  ipfa  ad  id  re  ipfit 
praftandum  eft  adductus,vt  ad  exiremos  terramm  fints  Beneficentif- 
fimumff  quibufius  re  ipfa  prxberet. 

sJtedum  ergo  terrx  totius  incoU  clangite  Deo:hunc perfonate:  httic 
triumphum  camteMuic pfallite. 

pfdlite  Iehon£  tum  cythararum  tum  vocum  mutuis  vicibus. 

rrxite  Regt  ifti  lehoux  fonorts  bnccints  &  tubts. 

Reboet  mire  quantumcnnque  patet,orbifqtte  adeo  vniuerfufyomniti 
orbts  incolamm  cantibus. 

JFlumina  ipfaplaufibus  &  ipfi  montes  triumphalibus  cantibus  cir- 
cumfincnt. 

Coram  Tehoua  mundi gtwernaeula  fufieptutoy&>  itifiifiimc  rectifii- 
meque  populos  gubernaturo. 

LkmPfalmusnonag  ilmus  octamw,  monocolos,  vt  vice- 
iimus  teriius. 

i.z  Nunfl 


P    S    A    l.       ICVIII.  913 

'Gaudete,Domini  ffefauoris  acopis 
Securi.-gratoque  Deumfuper  dthera  cantu 
San&umque  nomen  eim  vfquc  toliuc. 


a  rOquod  in  hoc  redeptionis  operc  Chriftus  Mcdiator  ntillum  pror 
lus  fibi  (rwae/^Tiof.habeaf.  qux  do&nnacceleftis  refellit  Satanicum  dog- 
ma  de  fan&orum  (quosvocant)  meritis,  quibufcunque  tandem  pigmc 
tisillitum  obtrudatur>&  fuaro  Vni  Deo>ficut  increatione  ficinredem- 
tvone  hominisgloriam  rribuit.AlterUm  (verCzOquod  omnis  harcredep 
tio  fita  ih  in  ipfiufmet  Chrifti  iuftitia,  quae  certc  noftra  :iifi  irrputatio- 
«e  fieri  nequir.TertiumCverf  ?J  quod  hoc  omne  benefiaum  ab  vna  gra 
tuitaiplius  Dei  pollicit  auone  ac  verirate  promanarit. 

Eiufdem  Pfalmi  nonagefimi  o&aui 
Interpretatio. 
I   /""*>  Antate  Iehoux  cantionem  nouam  ,quia  mirabiliafe- 
V>  cit:&  falutem  ipfi  fuppeditauit  dextera  fua  brachium- 
cjue  fandtum  eius. 

2,  Notam  fecit  Iehoua  Salutem  fuam  :  in  oculis  gentium 
patefecit  luftitiam  fuam. 


3  Recordatus  eit  Bonitatis  fuas  &  Veritati<:  fua?  er^a  domu 
Ifraelis:viderunt  omnes  fines  terrx  Salutem  Dci  noftri; 


4  IubilateDeo  omnisterra;refoiiate,&  ouate,&  pfallite. 

5  Pfallite  Iehouae  cythara  &  cythara&  vocepfalmj. 

6  Buccinis,fono  tuba?:  iubilitate  coram  Regeifto  lelioua. 

7  Boet  mare  &  plenitudo  eius:orbis,&  cjuihabitant  fn  eci. 

8  Flumina  pJaudant  mahu,limuImontes  oucnt. 

9  Coram  Iehoua  :  nam   venir  ad  re^endam  tcrram:  rc^ct 

t  o  c 

oibem  iuftiria,&popuIos  rectitudine. 

Psal.     xcviii. 
Cantate  Domino  cant.&c. 


Carm.gcn.x. 


CLq-»i- 


&4  i>   s   a  l.    x  c  v  nr. 

i.i^v  T VncDeum  nouo,nouo, 

J[ N|  Concinamuscarmine, 

Mira  qui  folus  gcrens, 

(Orbe  toto  confcio 

Ipfiuspotentia?, 

Teftibiifquc  gentibus 

Ipfiusclcrncntia*,) 

Ipfemet  fefcfua 

Vindicauitdextera, 

Ipfemet  fcfcfuo 

Libcrauit  brachio. 
$    Ncmpe  fcedcris  memor 

Quod  fidc  quondam  data 

Ifraelispofteris, 

Orbctotoconfcio 

Fidesvltrofanciit, 

Nunc  fidclem  fc  probat 

Orbctoto  confcio. 

4  Eiavos  huncdicite, 
Huncfonate  cantibus, 
Huic  ouate,pfaIlite 
Orbis  omncs  incolar. 

5  Pulfctiftumbarbitos, 
Perfoncnt  hunc  nablia, 
Concinant  hunc  guttura, 

6  Concrcpcnthuncbuccinae, 
Intoncnt  hunc  tympana, 
Cuncla  quifuorcgit 
Temperatquc  Numine. 

7  Hunc  fremat  fpumantibus 
Aequor  omnc  flu&ibus: 
Orbis  hunc  canat,canant 
Orbisomnisincola?. 


8  Ipfa 


NOnvfttatocafrtiine 
Remmparentempangitei 
Virtute  qui  viUoriam 

Nonvfitatarettulit. 

Sua  ipfefo/us  dextera, 
Externa  opis  nilindigus^ 
JSfos  liberando  pofierts 
Mirandagefsitfaculisi 

Senferegentes  impi& 
Bello  Deipotentiam: 
Poenas  luendo^iudicem 
Senfere  iuftum  &  viMicemi 

Promiffafo/uit  optima 
Fide  ifaci  nepotibusy 
Part&fa/uti*  teftibusy 
Toiitis  orbisincolis. 


4  >5 , 6  Huic  ergo  /<ztipfillite 
Totius  orbis  incoU: 
Huncferte  in  aftra  /audibusi 
L&iis  tuba  &  c/angoribus. 

Laudate  Dominum  barbiibi 
Neruifque  carmen  iungite: 
Lmifque  tibite  modis 
^idfit  fonora  buccina 


Teftetm  ^quofgauditim^ 
Et  cjuicquid  &qmr occulit ': 
Ojcbtfcftie  teffccgeftiat, 
Et  qmcquid  ofbis  educati 


P  s  A   l.     xcvrir.  e^ 


^LS-iiij- 


€.16  P    S    A    L.     X  C  I  X. 

8  Ipfaplaufufluminai 
-~  Ipfa  uiugitu  graui 

Montium  cacumina. 
Orbis  omnis  vnico 
Gratulctur  Principi: 

9  Principi  quilegibus 
Cun&a  iuftis  temperans, 
Gentibuscunctisfemel 
Hinc&  indediffitis 
Vfque  re&i  pcrtinax 
Imperabit  Arbiter. 

Pfilmns  nonagefimw  nonm^  (3$tyitob-i\w.Um 

Aygumentum  &  vfw. 

Editus  eft  hic  Pfalmus.vt  populus  quxcuque  tempeftas ingruerer,  ad 
Deum  conuerfus  ,  omnibus  terriculamentisdifceret  opponere  Mefsia: 
promifsionem,de  quo  pennde  differic  arque  fi  iam  pra?fens  eo  tempore 
aifuiffet,  iubens  videlicet  omnes  lllum  in  propofitis  afpeclabihbus  sym 
bolis  intueri,quod  minime  inania  effent  ipiius  prxfetiffimi  fauons  facra- 
menta,lignificatu  videhcet  cadem  atque  noftra  (quum  vnus  &  idem  fit 


Eiufdcm  Pfilmi  nonagcfimi  noni 

Paraphrasis. 

OJlfecro  verb^cur  reformidemm  cuiufjuam  vim  ant  mina6,c\uwt\ 
lehouam ipfiim  Regem  habeamnti fiemant  igitur  populi quai- 
tum  -volent,  immo  terra  ipfit,  concufits fiundamentts ,  yatiUet:  fatis  es~l 
ctubdpenes  noseftcjui  Cherubinn  inftdet. 

Ichoua  certe  in  Stone  magnitudinem  roborisfiui  fiatis  fiuperque de~ 
monJhrduit,& popuU  om>ies,-ueltnt  noi;nt,illtm poteflattfubfunt 

Non  igtturpauori ,  immb  nt  dubitationi  quidem  indulgendum,po-* 
tius  Dei  prxjidio  certifiimo  corftfix  ,potens  illud  &hoftibm  tertificum 
Komen  eim  celebremm.  Santlum  enim  ejl,ac  proinde  leneratio  illi 
fumma  debetur. 

^tn  non  iierbficut  robore  fummo  pr^ditm  eft  Rex  ille  noftcr ,  tc  etid 
eft  lurts  amans  ?  Itaque  nec  a'ia  nobts  extra  illum  pr&fxdia  cf*<eren- 
dafunt,nec  ambigendum ,  cjuin  omnes  a  cjuibm  iniufte  oppugnamur^ 
grauifiimts  pcents  fxt  affeclurm.  Nec  enimfieri  poteft  vt  is  illorum 
fcelera  inulta  patiatur,  cjui  eftipfim  recli  lurn  autort  ty  ipfiamlufti- 
tU  normampoftens  lacobifianciuit. 


?   s   A   l.     >:  c  I  k. 

8  Exnltet  vndaflttminumy 
Leni  fufurrans  murmure: 
jMonteJqtte  Utiplaufibns 
Veum  veniregaudeant. 

9  En  ipfe  Dominus  aduemt^ 
Cunftis  vt  orbis  incolis 

J)et  acjua  ittfluspr&mia) 
Etfaclaplettat  impia. 


vS^Chriflus  fiue  exhibedus  flue  exhibitus,)  quSuis  fi^nis  a  noft/is  <K 
uerfa.Adiicitpr;«ereagrauiffimorumtrium  virorurn  teitimonia.Mofi^ 
Aaroms,&  Samuelis,  quoru  vnusfueritpro  populo  apud  Deu  interfe-. 
dere,tum  vt  quumfaluum  perftaret  ilhidipfum  facerdoniia  Deo  lnlii- 
cutum  populus  certo  ftatuertt  euv.di  fihi  Deum  adfuturii,qui  i-llis  olim 
adfuerat :  tum  vt  qui  exaudin  velJent ,  eandem  atque  jl!i  fidei  &  pieta- 
tis  viam  infifterent:  ad  quam  doftrinam  pubhcarum  ac  EccleflaflLaruilj 
precum,referendum  efl  «juod  fcnbit  Paulus  i.Timoth.ft.i. 


5I 


Eiufdem  Pfalmi  nonagefimi  noni 

iNTHPHiTATlO. 

Ehoua  regnat,fremant  popuJi :  miidet  Cnerubimis,t»itu- 
betterra. 


a  IeliouainSion  magnusf/r&  excelfus  fupra  omnes  po- 
pulo?. 

3  Confitentur  omnes  Nomini  tuo  magno  &  terribili ,  nam 
fanctum  eft. 


4  Et  robur  Regis  iudicium  diligit :  tu  firmafti  rcclitudine; 
iudieium  &  iuiritiam  in  Iaccbtufecifti. 


*l8  P    S     A     L."       X  C  I  Xl 

Jtgttt  igiturjehouam  Deum  illum  noftrum  extollite,&  apudipjiui 
fcabellum  proftrali  adorate:San£lus  enim  eft. 

Hanc  ob  caufam  olim  Alcfen  &  yiaronem  fibi confcrauit  >&  Sa- 
muel  quoque  inter  eos ftetit,qui  prb  populo funflifttnt  intemuncu  mtt- 
nere:quod  quum  obirent  folicite  Deum  inuocantes,funt  a  Iehoua  ex- 
auditi.  Cur  igitnr  dubitemus  quum  idem  illud  facerdotium  "vigeaty 
attin  illorum  exemplum  fequuti,nunc  quoque  exaudtamur? 

Sed  &  iitts  oltmpatribm  ihslrts  ex  columna  nubis  loquuttis  eft,qui- 
hufyquhd  mandata  ipfttts  olferuarent ,  ritm  fui  dtuini  cidtm prxfcri- 
Pftt. 

Et  tu  tllos  lehoua  Dem  noTier  exaudiens.nonfemel  eorumprecibm 
facari  tefuUinuiTH,  quanuts  inulta  malorum  quorundamfcelera  mi- 
nime  relinqueres. 

Itaqne  recepti*  animU  Iehonam  Deum  noTlrttm  laudibm  extoUite, 
&  apudfanclum  tpjim  rnontem  adorate.  Sanflus  enim  eft  Iehoua 
Dem  noTier. 

idcm  pfalmus  nonagefimus  nonus,  dicolos  diitrophos, 
Duo  primi  vcrfus  funt  Iambici  trimetri  acatalecl:ici,ter 
tius  lambicus  dimeter  acatelecticus. 


R 


Egnat  Deus,populi  frcmitc  feroculi: 
Eccc  Deus,inquam,Chcrubimis  infidet, 
Tcilus  mouctorfunditus. 


2  Dcus  Sioncm  pofsidet  fuam  potens , 
Cunc:hTquelargequanlibetfubiimibus 

Stat  gcntibus  fubiimior. 

3  Tuum  crgo  Nomcn  6  Dcus  tcr  Maximum, 
Terribiie  Nomen,Nomcn  hocfan&ifsimum 

Fatcantur  omncs  fupplices. 

4  Tunanquciure  cunctanon  vi  dirigis, 
Tu  cun&a  rc&i  ad  rcgulam  exigis,tuo 

Qnpd  in  Ifracle  comprobas* 


5  EiaDcumexaltatenoftrum,&ipfius 

Orat 


P    S    A    L.       XCIL  619 

5  Exaltate  Iehouam  Deum  noftrum  ,  &  adorate  apud  Cca- 
bellum  pedum  eiusinam  Sandtus  eft. 

6  Mofes  3c  Aaroii  fteterunt  inter  Sacerdorcs  :  &  Samuel  in- 
ter  inuocantes  Nomen  eius  :  clamarunt  ad  kliouam ,  &  ipfe 
exaudiuitecs. 


7  In  coiumna  nubis  loquutiis  eft  ad  eos  Deus ;  cuftodiue- 
runt  teftimonia  eius,&  ftatutadediteis. 

8  Iehoua  Deus  nofler  tu  exaudiuifti  eos  :Deus  propitius 
fuifti  i!lis:vltor  tamen  fuper  opera  eorum. 

9  Exaltate  Iehouam  Deum  noftrum :  &  adorate  ad  mon- 
tem  fan&itatis  eius:quis  San&us  lehoua  Deus  noften 

PSAL.       XCIX. 

Dominus  rcgnauit,irafc.&c. 
Carm.gen.x  n  1. 
I    X"  Am  regnum  Dommm,fpirituum pijs 
\  Qui  dat  iura  chorisyfufapit .-impits 
Horror  ternficet  peElora  gentibus :• 
Tellurem  ciuatiat  tremor. 
1    Nec  tantura  Solyma  vim  Dominmfui 
Fecit  contyicuamnuminisy&fua 
JMaieftatis  opes  cernerefinibus    ' 
Terrarum  dedit  vltimis. 
^^Ergo  te  meritis  tollat  honoribusy 

Jluguflum  celebret  gens  hominum  tunm 
N omentCjitt  falubri  temperie  modum 

Sceptris  conflituas  tuis. 
SeleB&foboli  quipopuli  tui 
Ius  nullis  dederis  mobilefzatlis  : 
Fr&nas  iuftitia  qui  moderamine 
ALcjuali genus  ffaci. 
5    Sublimen  Dominum  latsdibtu  &  DestTXi 


6io  V   s   A   L.     C. 

Orate  ftrati  aurata  apud  fubfellia, 
Nam  Sanctus  hic  vcre  eft  Deus.: 

6  Mofesfacerdoshuic&  Aronferuijt, 
Hunc  inuocauit  Samuel,quorum  preces 

Exaudijt  clamantium, 

7  Ex  nubis  illos  alloqucns  vmbraculo, 
Ipfi  vt  viciffim  iura  ab  illo  tradita 

Cuftodierefedulii 

8  TunofterilIoscIamitantes,6Deus, 
Audifti,&  ipfa  in  vltione  te  patres 

Senfere  facilcm  parcere. 

9  Eia  Deum  exaltate  noftrum,&  ipfuis 
Montem  ad  facratum  fupplices  precamini, 

Nam  fan&us  hic  vcre  eft  Deus. 

Pfalmiu  cetiteJimtMyivfcaL&cs-ixQS* 

Argttmentum  &  vfus. 

Hebraica  infcriptio  indicathunc  Pfalmnm,breuifsimura  quidem,  fed 

& orationis  fuauitate  &  rerum  grauitate  txcellentem  » idcirco  faiptum 

fuifle  vt  in  facrificiis  euchanfticis  decanraretur.  Commemorac  autem 


Eiufdcm  Pfalmi  centcfi  mi 
Paraphras-is. 

CLangite  tubls  Iebou&  omnes  terrarum  incoU. 
^defie  hilares  debitum  Ieboux  cultum pr£fiituri,fifiite  vos  irt 
•ipfiui  conjpeclu  preces  ipfi  obitturi. 

^giiofcite  bunc  demumlehouam  Deum  ejfe.hic  efi  qui  &  nos  con- 
ditht.quum  a  nohis  ipfit  non  extiterimu^:^  cjuod alterum  efi  eius  in 
nos  pecttliare  <&  lowre  maximum  omnium  benejicium,hic  eficuim  be 
nignitate  furnus  populus  ipfi  confecratus  &  oues  pafcuorum  ipfiws. 

^idpfie  intur,incjuam,ad  ipfius  <edisfores  ipfum  celebraturi^  introitc 
in  ipfiM  atria  laudes  eius  cantat»ri:coUaudate  illum)<&  Nomen  ipfiws 
frxdkate.  -     t 

Bonns 


P    S    A    I.      C.  fai 

Soltis  qui  liquido  regnat  in  <ztherey 

Ferte,&  fcamnapedum(fantlus  enim  Deus 

Efl  nofter)veneramini* 
6  Huic  Mofes  &  Aron  &  Samuelbonus 

DoFtilegitimis  tingere  viftimis 

Aras^confilium  quumpeterentidata 
S&pe  oracla  petentibus. 
j   De  pila  tereti  nubvs  eis  dabat 

Res%onfa  ambimisfollicito  metuy 

Legum  quod  monitus  pablaquefosdera 
Seruaffent  ftabili  fide. 

8  Auremfupplicibus  tufacilem  daba6y 
O  rerum  genitor maxime  &  optimey 
Induhenfque  bonis,  &fcelerumpmul 

Vtndex^durusinimpws* 

9  Subltmen  Dominum  tollite  laudibtisy 
Solus  qmliquido  regnat  in  athere:& 
Montem  quo  colitur(fanBus  enim  Deus 

Efl  nofter)  veneramini. 


^Juo  maxiroabeneficia,vnumquidemcreationis,quod  eft  omnfu 
hotninum  commune,alrerum  gratuita?  adoptionis  cum  perpetua  proie 
ttione  coniun&ae :  qux  inexphcabihs  beneficentia  propria  et\  Ecclefixj 
cjux  propterea  opus  Deidicitur. 

Eiufdem  Pfaimi  centefimi 

Interpretatio. 
i  TVbilarelehouasomnis  terra. 

i  XSeruiteiehouse  cumlastitia:  venicein  confpectum  efii> 
cum  ouatione. 

3  Cognofcitequod  Iehouaipfe  Dein  eft  :ipfe  fecit  nos  &: 
non  ipii  ncs.populus  eius  fttmta &  grex  pafcuorum  eius. 


4  Ingredimini  portas  eius  cum  ce!ebratione:atria  eius  curri 
laude:celebrate  eum  &  benedicite  Nomini  eius. 


611.  P    S    A    L.       C. 

flontts  enim  efijnfinite  miferkorsj&perpettiis  atatihtis pYomifforum 
memor. 


E 


Idem  Pfalmus  centcmriUsmonocolos,Yt  viccfimus 
tertius. 

Iafummigloriam 
Prsedicate  Numinis 
Orbis  omnes  incoke: 
2    Numcniftudalacres 
Vnicum  vercmini: 
Numen  iftud  fupplices 
Vnicum  prccamini, 

5    Diisremotiscsteris 
Hunc  Deum  fatemini: 
Nemo  nanquefe  omnium 
Condidit  mortalium. 
Nofter  hic  eft  Conditor, 
Nos  ou  es  eius  facris 
Deftinatajpafcuis. 

4  Ergoad  eiuslimina 
Perfonate  iubilis: 
Ergoad  eiusatria 
Perfonate  cantibus: 
Ergoiuftislaudibus 
Nomcnciustollite: 
Nomen  cius  dicitc. 

5  Nanquefebonum  Deus, 
Atcjuepromptumparcere 
Vfque  &  vfque  comprobat. 
Vtquc  fracla  corruat 
Tota  mundi  machina, 
Pofterorum  pofteris 
Stabiteiusveritas, 


Pfdmm 


P    S    A    L.       e.  tfij 

.y  Quonia  bonus  eft  Ickouarin  feculum  mifericordia  eius;& 
yfqucin  generationem  &  generationem.^/^  veritas  eius. 

PSAL.    C0J£ 

Iubilirate  Deo  omnistcrra>&cf 
Carm.gen.xxni. 
I3  1  /~^\  Rbis  omnes  incola 
\J  Afole  eoo  ad  heffierum- 

Ittbilatey  &  optimo 
Rerttm  paremipiaudite 
Mentc  l<zta>  &  ritibus 
Seruitepuris  numini. 

Geflientes  gattdw. 
Adjtefantla  limina, 

3  lile  nofierefi  Deusy 
Nofierparens  &  conditor. 

JVon  enim  nosfinximm 
Ipfiyfed  illius  fumusy 

Qui  letii  d,epuluere 
Alit  creatos  &  regit. 

4  Adfores  ergo  iktus 
Adite  Utiygratias 

Agite.-fefiis  laudibus 
Benignitatem  panaite. 

Prd>dicate  c&teris 
Nomen  beaiumgentibus. 

5  Nam  benignitas  Dei> 
Et  infuosclementia^ 

Claufa  nullo  efi  termino. 
Etfirma  fiat  pa  Bisfides 

Pofierorum  poficris 
Infempitema/kcu/a, 


6.14  P    s   A  I.     ci. 

Pjkimm  cente(imn5  primuSy£iS"cLx.TiKQi; 

f^UffttroMTSKOC. 

Argumentum  &  vfus. 
Dauidaceeptaregni  promifsione,non  de  tanto  (ibi  honore  delato» 
fed  de  onere  potius  cam  graui  fioi  imponendo  afsidue  cogitas,&  vt  pro 
fojbile  eft,  Saulis  errata  <£  regnt  totius  perturbatumordinem  intuens, 
hoc  pfalmo  tanquam  folenm  voto  tum  fefe  tum  pofteros  fuos  adftrin- 
gv.-reco.ram  Deo  vohiir. ,  n  cjuo  breuitate  rerie  inimitabih  regmm  o£» 
gcium  omne  y{ Hmz  quidem,ftd  accuratifsime  exphcatur.  Pnmum  igi- 
tur  omne  regiummunusadduas  prxcipuas  virtutes  reuocat ,  nempe 
ckmen.iam  dc  ludieium  :  quaru  illa  facit  vt  ametur  potuis  Reges  quarn 
metuancur:ifti)d  vcroex  vfu  Scripturx  declarat  feucruattm  quacon,- 
tamaces  eoercentur,&  illi  mollitiei  oppomtur,qux  lcgum  vincula  non 
raodo  relaxa<!»led  etiatn  d^iToluit.Neque  vero  de  his  vircutibus  philefb 
phorum  more  dnTerit^ed  vtraque  vulr  eiicDeo  confecratam,  ac  proin- 
de  adleges  i  Deo  ipfo  prxfcriptasaecommodarr.  Deinde  «id  vfum  ifta- 
jum  virtutmn  acce.!ens,tcftacur,fefe  pron.if.irtg.  ihabenas  non  efle  ar- 
repturiiin,fcdcx  ipfi.js  Dei  tradentis  ra  inu  rcccpiurum,quod  etiampo- 
ite.i  funcbftime  prxflitit:  prim.  m  de  fcipfo  ad  hoc  prxftundusm  munus 
eomparando,poftca  de  pruiacatamiliarede  mftitueda.ac  tertio  demum 
!oco  de  ipfa  regii  muncnsfunvUone  tra&acltaque  verf.i.re&am  admi- 


Eiufdcm  Pfalmi  ccntefimi  primi 

Paraphrasis. 

REx  e<jp  abs  te  lehoua.inauditobencficenrix  exemplo  defignatus, 
hoc  tibi  cdrmenconfi.cro,deClemcncia  fimtd  &  ludicio^juibtti 
tnrevni  adtmntsiratione  prxsiandn  meipfnm  coram  teobThingo. 

tnprimu  i<ritnr  tantirver  dum  abs  te  qite nunquam  anteuerttre  con- 
ftitui,ipfis  re?ni guberndcuin  admouear,  omnem  operam  dabo  >vt  recli 
rjiam  fl  tepr£fcnptdmfimul&  norim  optime,& '  fincere  domi  me&  te- 
iteam. 

Nuquarn  ipfe  mihi  peruerfum  quidpiam  faciendnm  proponam,  mo- 
tibm  corruptis  pr&dkos  dduerfizbor,  nec  eiufmodi  quenpiam  mihi  ad- 
iun<*a>n. 

Pranorum  confiliorum  auiores  proculfummouebo,  nec  -vnquam  am» 
pleB.tr  quod  malum  efje  cognonero. 

Calu nnidtores  ty  fmf.irrones  male  perd.tm  faftuofis,&  ambitiofos 
nonferam. 

Ventatus  amantes  homittes  -vndique  perqv.ifitos  mihi  contubernalts 
ddfdfcam:  nec  alios  qnlim fi>ct~iat& fidei  homines  negotiis getendti  ad~ 
ki&ebo. 
Verfiitos domo  £:-ctr:td.t?v.»eque  f&Uaciter  loquentes  tolerabo. 

SeduVo 


P     S    A    L.       CI.  61$ 

^niftrationis  rationem  afemetipfoinchoans,  &iis  valde  difflmihs 
qufnihil  minus  agunt,quam  quod  aliis  pr.rcipiunt.vouet  fefe  quam  dili 
gentiflime  curaturii  vt  qua:  fit  redta  via  intelIig.-ir,memor  videlicet  ver 
borum  Domini  ad  Iofijen,Iof  1,7. &  8.&  vt  ab  iJlu  dminitus  cou-.moftra- 
tavia,nufquamdeflec~tens,cxpriuata?  famihx  fua;  reda  gubernacione 
difcat  regis  munere  licuti  par  eft  dcffigi.  Poftea  de  pubhcaipfafun&io- 
ne  dilTerens  &  rurfum  a  feipfo  mcipiens,  poll.ce.m  fe  nequt  vltro  pra- 
ua  exfeipfo  capturumconh*lia,neq'jemala  fequuturum  exempla  cuiuf- 
modi  infimta  quum  foleanc  vel  rp-fi  fibi  comminifci  pnncijn  s  facnkatc 
explendarumfuarum  cnpiditatum  nacli,vel  ab  ns  acceptaqui  lauis  ipfo 
rumcinguntcupidiG.imearr.'pere,aducit  fcft  fummo  ftudiocorruptis 
monbusprxditos  hommes  vitaturum.Dt-nique^quum  aliorum  pWimo 
rum  mimfteriumpnncipes  adhibere  n^  celTaiJocogantur,  quorum  6V  o- 
culis  multa  videant,  &•  auribus  audianr,&  confilns  indigeaiu,promittic 
fefe  nullum  quem  mala  confcientia  pra;ditum  efie  cognouent  admilTu- 
rumtdelatores,  &  caIumniaiori.s,humani  genens  peftem  ,  caritah  etiam 
pa:naaffe6turum  fuperbos  <_V  ambitiofos  nuilo  modo  toleraturuar.  fidti 
€c  integntatis  fpe&ata:  hominumftudioft-  perquifirorumconfiho  &o- 
pera,velnunqium  adfcitts,  vel  procul  fugatis  vtifutis  &  calhdis^vfuru. 
Poftremo  (efe  non  miniis  fe  verura  perditorum  hommum  Iudice,  quam 
clementemfuorumdefenforem  &  Alumnumfuturum  polhcitus,  finem 
vltimum  ac  prxcipuum  omnis  ciuilis  adminiftrationis  a  pbilofonhis  i- 
gnor3tum  oftendit,  nempe  vt  pure"  ac  finccre  lehoua  in  ciuicate  fua,  ii 
eft  in  Ecclefia,colatur. 

Eiufdcm  Pfalmi  centefimi  primi 

Inter.  v  k  et  a  T  I  o. 
1  •^lementiam&iudiciumcantabo:^  tibi ,  Iehoua,  pfal- 
V>lam. 

l  Gnauiter  ftudebo  vix  integra» ,  quando   veniesad  me: 
arrxbulabo  m  integritate  cordis  mti  in  medio  donaus  mea*. 


3  Non  ftatuam  coram  oculis  meis  rem  malamrfjcta  dcfie- 
ctentium  a  viii  tuis  odero:  nullns  eorum  adharrebit  mihi. 


4  Cor  prauum  recedet  ime:^  malos  ncn admittam. 

e  Detrahentes  clamproximo  fuo,difpeidam:  elatos  oculis 
&laros  corded»i/>/f/r>/os,ferre  non  potero. 

6  Oculi  mei  tendent  ad  veraces  in  terra,vt  habitent  mecum^ 
incedentes  in  via  integraminiltrabunt  mihi. 

7  Non  habitabunt  intra  domum  meam  faaentes  fraudeim 
<\u\  locpitur  doiosnonftabilietur  coram  oculismeis. 

Rrj. 


6l6  V    S    A    L.      C  I, 

SeduVo  denique^tuUaque  interpofita  mora,  quofcunque  Improhoi  r©~ 
gnouero,itiJlis  pcenis  afjiciam,& facram  Iehou&  ciuitatem  ab  omm- 
bnsfceleratis  repurgabo. 

ldem  Pfalmus  eentemriusprimus^moriocolos,  vc  oftauus» 


i   Y7Ertanimus,regnifuero  quu  fede  receptus, 
X  Quas  mihi  demeterque  fimul  iultecj.  tuedi 
Fra^fcripfiimperiileges,te  pfallere  tefte, 
Summe  Deus  Teftis  Iudexque  future  canenti. 

2    Ipfe  quidem,dum  me  promifsi  munerc  rcgni 
Aduenicns  dignere,mcos  componere  mores 
Prouidus  inftitui^reChe  qua  regula  vitse 
Nos  rcgit,incedens  fincerus  cV  integer:vlla 
Nefcclcrum  noitras  contagiopolluatsedes. 


3  Mox inde  cgreflus,foli6que  locatus  in  alto, 
Abfitvtilla  fequar  dananda  cxcmpla  maloru 
Illorum  potiiis  mores  fcclcrataque  facla 
Auerfabor  ego  totus,longeque  repellam. 

4  Quifquis  cris  prauu  quidqua  fuadere  paratus, 
Itoprocul,(jquidegenus  hochominii  execror 

omnc: 

5  Tevero  falfis  abfentem  rodere  di<5Hs 
Aufum,commeritisexcindampefsimepoenis, 
£latos  oculis  nullos  nec  corda  feroces 

S  Ferrp 


P    S    A    L.       CI.  6%7 

%  Mane  pcrdan  omnes  impios  teira?  :  vt  excindam  ex  vibc 
lehoua?  omnesopeiam  dances  inicjuitati. 

PSAL.        CI. 

Mifericordiam  &  iudicium,&c. 
Carm.gen.v. 
I    *T^  Efa/us  rerum  cano^quiprecanti 

X   LenisirarumesfacillfquefleBi^ 
Impiorum  idem  tetricus  rebelles 

Frangerefaftus, 
Z  Huc  me<z  vires  vigi/ant,  Ubo res 
Hucferent  omnes,  opis  in  ttt<e  ffem 
Semper  vt  caftis  domus  inftitutis 

Culta  nitefcat. 
Sifa/utarem  mihi  tuferenus 
Porrigis  dextram^tibi  ccrdepuro 
Seruiam^fraudumjfceleYifquepuYn 

Seruiet  aula, 

3  Nec  mihi  exemp/umftatuam  fequendum 
hitibus Jiquis  miferos  iniqui? 
Vexet^aut  caufam  tenuis  clientis 

Prodidit  hofti. 

4  Sponte  quiprauis ftudiis  inhdret 
Sit  procu/:f<euifce/eris  minifter 
Candidos  nunquam  mihi  cenfeatur 

Interamicof. 

5  Quifquis  incautum  /acerat foda/emy 
C/am  ventnQto  iaculatus  iEluy 

-    Perfequar-ip/eBamypenitufque  ab  ima, 
Stirpe  reuellam. 
Necmea  menft  dapibusfruetur 
Mentis  e/at<z  tumor^arroganfque 
f^u/tusy  &  cunttos  ve/uti  minores 
Luminefbernws, 

Kx.il 


6l8  f    S    A    I.      CII. 

6  Ferre  potens:Sed  enim  yeri  quofcuque  tenacei 
Comperiam,feruabo  oculisrvirtutis  amantes 
Sedulus  exquiram  vcra?,adfcifcamquerepertos. 


7  Fraudibus addi&os,faIlaciue  ore loquutos 
Sollicitus  pellam,mea  ne  vel  limina  tangant. 

8  Dcniqueprimamihihsec&maximacura  futu- 

ra  efl, 
Omnis  vt  expcrtem  labis,  puramque  prophanis 
Hac  ftatua,euerfis,excisifque  omnibus,vrbem. 

Pfulmus  centefimus  fecundusy  cu$&[jluShtih.oc,. 
Argumentum  &  zfus. 
Pfalmum  iftum  Hebraica  infcriprio  innuic,&  mulco  apertius  declarat 
ipfe  contextu»  ac  pr.xfercim  verfic.14  &  ij.ad  ea  tempora  omnium  cala 
mitofifsima  pertinere,cniibuscaptiuitas  ilJa  Babylomca  feptuaginta  an 
norum  fmiebatur, vc  mini  cjuidem  videatur  tlli  excelleti  precationi  quafl 
ex  aduerfo  refpondere.qua:  capite  Danielis  nono  continetur.  Qu^atuor 
func  autem  eius  partes.Vnaa  verf.i.ad  ipfum  verf.ia.  Iu&uofifsimuge- 
mitu  defcribit  EcclefiT  cadaueri  pocius  quim  viuo  corpori  fimilis(Gcuc 
ctiaEzechielireprxfentaturcap.37.)adhibitis  fimihtudimbus  tam  ex- 


Eiufdcm  Pfalmi  centefimifecundi 

PARAPHR.ASIS. 

EXaudipreces  me.ts  lehoua,  nec  obfiet  quidquam  quomintts  mei 
clamores  ad  te  -vfque perueniant. 
Ne  faciem  tuam  a  me  tam  miferis  temporibits  auerte,fedprxbepo- 
tius  aurem,&  uociferanti  celeriter  refponde. 

Nam  ecce  vita  mea  quafiinfumum abijt,&  exucctts  haudfecm  at- 
que  lapu  foco  fubfi?atws,omni  abfumptovigore  exarui. 

Cor  meum  tanquam  herba  falce  amputata  emarcuit ,  cibtimque  o- 
mnem  fafiidit . 
Ojfiprx  tnaerore  tabefacla  carniadhxrent. 

(Jnocrotalo  per  deferta  mu^ienti,  ty  bnboni  per folitudines gementi 
fimila  euafi. 

Nocles,i>t  aniculafub  teclo  comparefuo  -vidudta,  iielfubUth  e  ni- 
do p ulln p/iua ta ,permgil  tranfigo. 

Ouinetiarn 


P    S    A    L.      C  I  I.  6l? 

jjji  Veritasfimplex  cjuibus  efl  amoriy 
Hos  amoyampIeclor,video  libenter: 
Itis  mihiferos  focij  feneUus 

Impleat  annos, 
Integer  vit&  mibifit  minifler: 
y  TeEia  non  iniret  meafraudulentut: 
Nemo  mecum  intra  mea  commoretur 
Limina  mendax. 
8  Impios  tonge(mora  nulla)terf<z 

Finibus  pellam.-procul  omne  monflrum 
CiuitasfanBa  vt  Domini  releget 
Flagitiorum. 


^prefsis&  tam  accomodatis,vt  meo  iudiciojnullu  huius  argumeu 
fcriptum  extet  cum  ifto  comparandu.Altera  pars  a  verf.u.  ad  ipfu  verf. 
ij.continev  firmifsimaj  confolationis  argumenta  ,  defumpta  partim  ab  i- 
pfius  Dei  conftantifsima  natura,  partim  ab  oraculo  per  os  Ieremte  &  a- 
lioru  Prophet jrum  edito,  de  Guicatis  inftauratione.  Tertia  pars  a  verf. 
t6. ad  ipfumi;.eft  illius  fecundx  amplificatio,  in  qua  Prophetico  fpiritu 
amplitudo  ac  dignitas  pofterioris  templi ,  fpiritualis  videhcet  cV  xtemi, 
cuiusilludlapideumtypusfuit,ideft,Ecclefia:  per  vniuerfum  orbe  fub 
Chrifto  capitecol'igenda:,magnificentifsirnedefcribitur.  Qwarta  deni- 
«jueparte  a  J4.verf.adflnem  Pfalmi,Ecclefia  vidrix  tnumphum  canit. 

EiufdemPfalmicentcfimifecundi 
Interpretatio. 
1  TEhouaaudibrationemmeam,&  clamormeus  ad  te  ve- 
Jl  niat. 

2  Ne  abfcon cl.as  faciem  tuam  a  me,in  die  quo  clamo,  feiiina 
ty  refponde  mini: 

3  Quiaconfuinpti  funt  quaii  fumus  dies  mei:&oiTamea 
cjuaiifocus  rxuftafunr: 

4  PercuiTum  eftt.mquam  herba  &  exaruit  cormeum:ade6 
Vt  oblitus  tim  cofnedere  panem  meum. 

5  A  vocegemitus  mei  adh<e(eiunt  oiTa  meacarni  me£. 

6  Similis  faclus  fum  onocrotalo  deferti  :  euaiiquafibubc» 
folitudinum. 

7  Peruigilo,  &  factusfum  quafipafo  folitarius  fuprate- 
ctum. 

Rr.iij. 


€$(>  r   S    A    t.       c  i  r. 

i^ujjtetiam  mifero  mihiinfultant  inimiei,&  intolerabili  cumfafittjt 
quem  -volunt  execrari,calamitatis  me&  exemplo  abutuntur. 

Jtaque  httmi  profiratus  haudfcio  pane  'vefcar  anpuluere,  &  potum 
lacrymis  tempero. 

Quid  enirnaliud  te  mihi  tamgrauiter  indignante  fecerim^njt cpri  mt 
idcirco  njideripofiis  extulijfe  vt  tantb  grauiore  ruina  conciderem? 

Itaque,  njt  paucis  omnia  compleclar,  tanquamvmbra  occidente  folc 
inclinans  euaneflco,i$y  inflarfoeni  exarui. 

^Jt  tt*  Iehoua,cuius  &  Virtute  nihilominus  <&  Promiftts  innitor,  i- 
dcmperpetuo  perfias ,  tuique  Memoriam  qudm  apud  nos  depofuifii, 
fzmpkernam  ejje  oportet. 

Jtaque  pofiquam  Sionis  miferiarum  tot  annos  velut  otiofuf  foefla- 
tor  fuern^confnrges  fat fcio,illim mifertus,quum prsflitutum  a  te  Um» 
pus  adttenerit. 

Nec  deerunt  tibiferui  qui  erga  ipfuts  rudera  optime  afficiantur ,  & 
eius  in  puluerem  redat~\&  mifereantur. 

Jmmo  tantnm  adeflvt  proftratafemper  iaceat,njt  e  contrario.Nome 
tuum,Iehoua.fint  reueritur*  gentesa  te  prioribm  fecults  alien<e  ,& 
omnes  orbts  terrarum  reges  tuam  Maieflatem  fint  celebraturi. 

Eo  qubd  tu,Iehoua,cuim proprie  hoc  eflopm,Sionem  inflaurarts,  ty 
multo  quam  -vnqnam  antea  Gloriofiorem  te  ipfummihioflentaris. 

Minime  -videlicetjpretts  miferrimx  tu<e  gentis precibns  ,fedpotius 
teipfla  cxauditis. 

Edes  enim  opmperpetus.  memorU  fcriptis  celebrandum ,  noutifquc 
populm  ate  creatm  laudes  tua*  decantabit. 

Quoniam  ex  illo  altifiimo  fanclifiimoque  tuofolio,e  cceltt  videlicet,  o- 
cnlos  in  terram  aduerteris: 

Captiuoruw gemitw  exauditurm,  &  eos  de  quorum  uitd  defpera- 
batur,  'vinculis  exnlutnrm. 

Vtrurfumin  Sione  Nomentuumjerofolymis,  inquam,Laustuapo- 
pulis  acregnis  ad  tui  cultutnconcurfantibm  pr<edtcetnr. 

^Jttuintereafiaieor,  dum  tantum  ifiud  bonum  expec~}atur,nosfii~ 
negrauiter  affligis,  &  'velutifilum  rvit<e  noflr<epr<ecidu. 

Sedin  hac  conflematione,Dem,  adteperfugi,  teque  difertis  -verbn 
fum  dcprecatm,ne  me  immature,  nec  dum  decurfo  rvit<e  mea  curricth- 
lo,emediotollercs. 

Et  quidnicertb  fnturum  quodnobis promififii  confiderentfnec  enirrt  es 
nofiri fimilis  qui  tempore  immutamur,fed  in  omniafecula  perfeueras. 

Et  terra  qutdem  a  te  iampridem  quum  illam  conderesfirmifiimefuit 
ftabilita,&  coclorum  moles  ad  hmic  'vflque  diem  inconcuffa,  Utts  -vnim 
manibus  efi  conflruila. 

Sed 


p   s  a  t.     cir.  caz 

8  Quotidie  probris  afficiunt  me  inimici  mei:  &  glorioii 
mei  quife  iaftitant  adaerfut  me  per  me  iurant. 

9  Itaque  puluerem  tancjuam  panem  comedi  :&  potum 
meum  cum  fleru  mifcui. 

10  Propteriram  tuam&  indignationem  tuam,quiaextuli~ 
iti  me  &  proiecifti  me. 

ii  Dies  mei  funt  rancjuam  vmbra  inclinata:&  ego  tancjuam 
herba  exarui. 

ii  At  tu  Iehoua  iii  perpetuum  habitas:  &  memoria  tui  eftir* 
generationem  &  generationem. 

13  Itaque  tu  exurgens  miferabcris  Sion:  cjuia  tcmpus  rnife- 
rendieius:quiavenit  ftatutura  tempus. 

14  Nam  ferui  tui,lapidibus  eius,&  pulucrieiusfauebunr. 

15  Et  timebunt  gcntesNomenIehoua?;&  omnes  reges  ter- 
rajGloriamtuana. 

16  Eo  qilod  Jediflcauerit  Iehoua  Sion,^  vifus  fuerit  in  Glo- 
ria  fua. 

17  Et  refpexerit  ad  orationem  armctorum,  &  non  contem- 
pferit  orationemeorum. 

18  Scribetur  hoc  ad  generatione  pofteram:  &  populus  crea 
tus  Jaudabit  Deum. 

I5>  Quod  profpexerit  ex  excelfo  fanetitatis  fvss  :Iehouae 
ccelis  in  terram  refpexerit. 

2.0  Vt  audiret  gemitum  vin£torum,&  exolueret  fiiios  m  or 
tis. 

11  Vt  annuncient  in  Sion  Noraen  Iehoua?:&  laudcm  eius  ;'n 
Ierufalem. 

xx  Quu  colligeturpopuli  ilmul:&res;na,vt  feruiat  Iehouce, 

X3  Afrlixit  in  via  roburmcum:praccidit  dies  meos. 

X4  Dixi,  Deus  mi ,  ne  facito  me  euancfcere  111  dimidio  die- 
rum  meorum:iu  feculum  &  ilculumfont anni  tui^ 


xj  Olim  terram  fundafti :  &  ppus  manuum  tuarum  fu 
crcli, 

•  '  Rr.iiij. 


6$t  PSAl.       CIL 

Sed  ifiorumfirmitasprx  tua  immutabilitate  nihil  eft.tfam  iUa  quo- 
qnefenfim  deficiunt,tu  rvcrbpermanes.Senfim,inquamiilla  omnia  qua 
tttnnit  fixma  rvideantur,'vfi4,ipfoficut  rvefitmentafolent,atterunturic\o- 
nec  tandem  abs  teforma  ifia  quamnunc  cernimtts,  quafi  'vefie  exutM 
vmmutentur. 

^4t  tu  idem  es  prorfus,nullii  temporum  fpatiis  obnoxitis. 

Itaque perenne  quoque  futurum  efi  tuum  illud  imperittm  ,  quod  tibi 
intertuos  erexifii:  (<?  illa  feruorum  ttiorum  foboles  qmbufcum  £tcrni 
fadus  inimfii,quantnnuu  multts  afperrimifque  tempcfiattbut  agitata> 
tna  tamen  iioluntate fimtilque poteftate  immutabili  fuffulta^n  tternZ 
perfeuerabit. 

Idem  Pfalmus  centefimus  fccundus,monocolos,vt 
oclauus. 
j     (n  Vpplicis  cxaudi  voces,clamoribus  aurcm 

i  Attentus  prsebeto  meismec  rebus  in  ardis 
FundentemtriftesDeusauerfarequerclas, 
Sed  facilis  promptiifque  dato  refponfa  vocati: 


3    Nam  veluti  tenues  vapor  euanefcit  in  auras, 
Sicperij  exco&is  torrentiardoremedullis, 


4  Et  ceu  fecta  iacent  detonfis  gramina  pratis, 
Sicdapis  immemori  pcnituscortabuitomnc: 


5  Aridaque  exuctis  pellis  vix  ofsibus  ha*ret, 
Dum  gemo,bubonis  feralia  carmina  more 
Ingeminas,&  cun&a  vigilclamoribus  imples, 

6  Dira  velut  feros  exercet  nodua  cantus, 

7  Siue  gemit  latitans  viduatus  compare  paffer. 

Ecqilid 


P  S  A  L.       C  II.  6jj 

16  Ipfaperibunt  5  &  tu  permanebis :  &  omnia  quafi  vefti- 
mentum  vetcrafcent,  quaii  veftemmutabis  ca  ,  &  mutabun* 
*ur. 


tf  At  tu  Idem  es:&  anni  tui  non  deficrent. 
%%  Filij  feruomm  tuorum  habitabunt;&  femcn  eorum  co- 
eamteftabiJietur. 


PSAL.     CII. 

Domine  cxaudiorationcm,&<% 
Carm.gcn.xn  i. 
i    ~YJ  Xaudigenitorfantlemeaspreces> 

Kj  C/amorifque  fonum  percipe  luoubris; 
Z    Nen  vultum  mifero fubtrahe^c/adibm 
Omni  exparteprementibtu. 
Aures fupp/iciis  nunc adhibe  meis' 
JDa  votis  faci/em  te-,pateroptimey 
Etpreffo  celeremporrige dexteram^ 
Etprxfenti  opefub/eua, 
3    Ceufumi  nebuU  tempora  tranfuo/ant0 
Kt  lentis  coquiturtorris  ab  igmbtts<, 
Paulatim  tacitmfic  doloraridis 
Humorem  ebibit  artubta. 
^.  Dum  /utlu  crucio  me  dapis  immemor* 
Vtfetia  e  viridi  gramina  cejpite 
Arefcunt  nimio  torridafi/eycor 
Exfuccum  mihi  tabuit* 
^    Crebrofic  reweansfpiritus  i/ia 
Tendityfic  gemitus  pcftora  concntit 
JMceslus  continuo^tabida  vti  ctttis 
Iam  vix  h&reat  cfsibus. 
SrfVtfaltus  habitans  cvcu/us  auiosy 
Aut  tefiis  /atitans  notlua  dirutts? 


634  P    S    A    L.       CII. 

Ecquid  enim  potius  faciam  no&efque  die'fqu£ 

8  Irnmani  infelix  eheu  vexatus  ab  hofte, 
Vfurpante  meum  rabida  in  conuitia  Nomen.? 

9  Ergo  mihipuluispanisvicelambituncrgo 
Forte  bibens,  largo  mea  tempero  pocula  fletu^ 

io.n  In  me  ncmpc  tuse  tantse  mihi  confcius  irae, 
Quse  prius  clatum  fic  me  deiecit ab  alto 
PfcecipitejnocTiis  properata  vt  carpar  abvmbra, 
Succifis  quales  arent  radicibus  herba*. 


12  At  tu  perpctuo  firmus  conftanfque  fuprema 
Arce  Deus  refidens:te  cuncjta  fatentur  eundem 


15  SccuIa.Confurgcs  igttur,chara?que  Sioni 
Mitis  eris.Vencre  etenim  prardi&a  prophetis 
Aurea  nunc  tandcm  felici  tempora  lapfu: 

14  Irritanccccrtefuerintpia  votatuorum, 
Rudcra  cu  lacrymis  miferantu,vrbifq.  cadauer. 


15  Immo  tcmpus  erit  veriti  tua  Numina  rcgcs 
Quu  tibi  facra  ferent  quaqua  difFunditur  orbis 
Immenfus,totoque  colenttccorporcproni. 

16.1-  Scilicet  audita  mifcrorum  voce  precantum, 
Inftaurata  tibi  quum  mcenia  facra  refurgent, 

Subli- 


P    S    A    L.  C  I  I. 

Aut  turtur  viduusyfo/usyinopSidies 
Et  notles  vigi/es  gemo. 

8  Dum  ceu  ludibrium  rideo r  imp robis^ 
Irrifumquepetuntfraude  nefaria, 

9  Necpanis  cinere  eft gratioraridoy  & 

Potum  temperofietibus, 

10  Iftis  ira  malis  me  cumulat  tua% 
Oui,  mefuftuleras  ex  humih  /ocoy 
Subiimigrauius  rurfus  egradu 

Tratlumpractpitem  dares. 

11  Vtfero  in  tenebras  vmbra  crepufcuh 
Vanefcit,ce/eres deproperant  dtes 
In  mortemyve/utifub  medio  die 

Fosnum^corpus  inaruit, 

12  At teperpetuxfzcu/aftculis 
Ne&entem-)Volucris  nonfuga  temporis 
Carpit^necmemorem  nominisobruet 

Famampofieritas  tui. 


*X 


I ^  Tandem  fu rge pater,  tefla  Sionia 
lam  lenisplacido  reffice/umine, 
Iampleno  redeunt  tempora  arcu/oy 
Promijfumqueferunt  diem. 

14  Iamferui  lapides  refpiciunt  tui 
Diftetlos  faci/es>fparfdque  rudera^ 
Iucuiticjuefoh  iam  miferabiltm 

Verfa  mente  doient  vicem. 

15  Vtvertatpopulos  terrorin  exteros-, 
Vt  nomen  Dominiftt  ce/ebre  ommbm 
Et  wtmen^trifidum  quacoliturfolum^ 

Fcrmidabile  regibus: 

16  Verfam  reftituetquum  Solymam,fu& 
Maieftatis  opes  quum  dabtt  afpici: 

1 7  Lugentum  miferis  quum  querimonijs 


33*  p   s  a  t.     cir. 

Sublimifque  tua  rurfum  fpe&aberis  arce: 

18  Qua»  memoresolimnoftri  benefa&a  nepote£ 
Scilicet  asternis  mandabunt  ilngula  chartis, 
Atquerenafcentum  celebrabitgratapropago: 

19.20  San&i  vbi  defpiciens  cceli  de  vertice  terras^ 
Vin&oru  audieris  gemitus,qui  morte  recepti 


2i.22£xmedia,mediafacra?tibiinvrbeSionis, 
Carminibus  meritseperfoluetlaudishonores, 
Concurfu  magnopopulorum,ipfaque  potentii 
Sefe  vltro  regum  tibi  fubiiciente  caterua. 


23  Me  tamen  interea  fractis  quem  viribus,  eheu, 
Abripis,  exiguo  claudens  mea  tempora  gyro> 


4  Hasfinito  triftcs  efFundere,  qusefo,  querelas. 
Ah  ne  me  ante  diem  properata  tollito  morte 
Mi  Deus,£ternos  duras  qui  firmus  in  annos. 


25  Tu  fola  terrarum, terris  prioi*  ipfe  creafti, 
Pondcrc  fulta  fuorcelfi  laqueariacceli. 

26  Tornafti  ipfe  manu,  quanuis  firmifiima,tande 

Dila- 


P        S        A        t.  C    II, 

F/eEletfe,  &  prece  fupp/ice. 
l2  Scribenturtabu/is  is~iafide/ibmy 
Seru  vt  Domini  nota  nepotibm 
Si  /amynec  fenium  proditaposleris 
Norit  g/oriafiecu/is. 

19  DefanBis  adytis  &theri&  dommy 
Temp/ifepojitis  de  penetralibm^ 
Ccelefiis  Dominmnnonpiguitfo/i 

Curat  refpicere  ad  leues. 

20  Nexorum  vtgemitus  audiat->&  neci 
Addittos  tetrica  compede  liberet: 

21  Laudes  vt  So/jma  templa  Deofonenty 

Et  nomen  recinat  Sion 
In  coetu  ce/ebri,  Tum  procu/  v/timis 
Terrarumpopu/ifinibm  exciti 
Illudfacraferenty&Domino  dabunt 
Reges  munerafupplices \ 
23  Quanuis  in  medio  curriculo  meum 
Robur  comminuit^  defiituit  manum^ 
Atque  <euifpaciis  tempora  /ubrici 
Contraxit  breuioribm: 
23.  Clarnabo  tamen>>  O  mi  Dem  vnice, 
In  vitA  medio  nefiadio  breuem 
Curfumflfle  rot£,cjuantu/um  ad  vttimnm 

Iam  metamfuperefl  mihi? 
Te  nuncfuam  breuibm  c/aufa  recurfibus 
Afirorumfenio  conficiet  dies: 
25  Tu  terr&flabi/is  mo/ervo/ucrtbus 

Tu  coelipriorignibus. 
26 II /is  inteYitusftant  fiia  tempora: 
Tu  nullo  interitum  tempore  fenties* 
Annorum  feries  cottera  deterity 
V~t  veftis  teritur  vetus, 


«? 


33*  MAL.       CII. 

Dilapfura  tamen,  veftem  ceu  deterit  vfus, 


27  Quum  tu  idem  perftcs  nullo  mutabilis  amo. 


28  Sperate  crgo  boni,.quoru  eft  feruire  voluptas 
Vna  Deo.Nam  vos  itidem  veftrique  nepotes 
JEtcmh  ftabiles  firmique  manebitis  annis. 

Pfalmm  centefimw  tertius,  wyjtetg-mk^Dauidls. 

Argitmeutum  &  vfus. 

Seripfithunc  pfalmumDjuid  quafiextrafefeinctrlos  vfque  abrcp- 
tus,  in  quo  non  feipfum  modo  fed  jpfos  quocjue  beatos  ipiritusadcoa- 
cinendjs  Deo  laudes  excitar,  argumentum  fumes  prxcipuum  ab  1II0  in- 
genti  k  mexplicabili  beneficio  Dei  quo  Ecclefil  fuam  affecit  tum  re&a 


Eiufdcm  Pfalmi  centcfimi  tertij 
Paraphrasis. 

AGedum  animulc  mi  &  iutima  mea  uifcera  totts  Tjiribttt  De» 
gratias  ayte,&  ftnclum  eins  Nomen  prxdicate. 

Celebra  Iehouam  animule  mi,  teque  ommum  beneficiorum  eitts  me- 
tnorem  <Jf  dmionftra. 

f-ficemm  Vnm  eft  cjui  tuas  omnes  iniquitates  pro  inenarrabili cle- 
mentiafuatiln  condonat:  atque  adeo  Ahdicipartes  obiens,lethalium 
-vulnerum  tibi  apeccatuinftiflorumfanie  abfterfajpfis  etiam  morbtst 
id  cft,~uitijs  tibi  ingenitis  medetur. 

f-fic  eft  cjui  te  morti  addichum  ,Jibique  quaft  propinquitatts  iure  re - 
iemptum  ,beneficu.s  fingitlartsbonitatts  ac  commiferationit  tcTiibux 
exomat. 

f-fic  eft  qui  tibi  quo  uefcaris  cnmulatifiime  fuppeditare  ,  tequt  m- 
uefubinde  indito  -vigore  -uelut  aquilam  auium  njiuacij?imam  reno- 
uare  confueuit. 

Hic  eft  qui  fnppliees  adfe  confugicntes  promijforum  memor  tutatut 
&  in  eos  qui  imuriam  alus  infruntfeuere  animaduertit. 

ffic  eft  qui  Mofi  viam  qua  mfifterem-M  patefecit ,  totque  miraculn 
tditis  Ifraelem  cenfefuauit. 

Hk 


P    S    A   I.       C  II.  639 

Vt  detrita  nouispallia  veslibus 
Permutat  locuplesfic  abit  &  redit 
Etmutatfacies  imperio  tuo 
Mundi  d<zdala  machina. 

27  At  tutfui  fueras,femper  es  atcfue  erls; 
In  tetpfoque  habitas:nec  varias  vices 
Decurfopatiens  temporeypermanes 

Met&fzcula  nefcia. 

28  Sedjeruifoboies  & fobolis  tui 
Seruipofteritas  perferiem  tuis 
Tecum  perpetuis  &mulaf&culis<> 

JEui  tempora  tranfigent. 


^uftitiae  via,  tum  gratuita  peccatoru  remifsione  illi  patefacla:mi~ 
mmc  quoque  prauermittens  eiufdem  in  iis  qux  ad  prxfentem  vitam  fpc 
&ant  bemgn  fsime  prxbendisinexhauftam  liberalitatem,  qux  beneficia, 
clegantifsimis  fimilitudinibus  &  fuauiffimis  fentetiis  exornat,adie&a  e- 
tiam  maieftatis  illius  diuina:  magnificentiffima  defcriptione, 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  tertij 

Interpretatio. 
r  T)  Enedfcanimamealehouas:  &omniainteriorameanp 

JDmini  fanfto  eius. 

1  BenedicanimameaIehouae:&  neobliuifcere  vllorumbc 
neHciorumeius. 

3  Qui  propicius  eft  omni  iniquitati  tuse :  qui  fanat  omnes 
infirmitatcs.tuas. 


4  Qiiiredimit  e  fepuldo  yitam  tuam  :  qui  te  coronateje- 
mentia&  miferationibus. 

?  Quifaturatbono  maxillam  tuam:a  yuo  renouatur ficut 
aqiiila:  iuuentus  tua. 

C  Faciens  iuftitias  Iehoua:&  iudiciaomnibus  fraudc  op- 
prefTis. 
7  Noras  fecit  Vlofi  yias  fuas:fi!iis  Ifraei  fa&a  fua. 


$4°  P    S    A    L.       CIIT. 

Hic  eft  denique  lehoua  illefuorum  miferus  afficifaciUmttt,  adpar- 
cendum  promptiJfimus,ad  iram  tardiflimws,  bonitatts  dcntquc  &  be- 
niwiitatn  plenm. 

Placabtlts  nimirmn,<&  iniuriarum  minime  tenax. 

Aiinimequtdcm  certe  nobifcumitafifegeftitTjtpeccata  noftra  me- 
rebantur,neque  pctna*  fceleribm  noftrupares  exegit. 

Immo  quantb immenfim  eftcoelum  terra,tttm  altitudine,tum  ampU 
tudtneytantb  tpfim  Bonitasfnperat  @r  ueluti  abforbet  eorttm  peccata, 
tjui  pcenitemiaducliipfum  rcterentur. 

Q^antum  Oriens  ab  Occidente  dtftatytantum  a  nobu peccata  noftra 
Jfnmmouit. 

Qumto & 'qu&n  propenfo  amore  afficinntur patres  ergaliberosin 
aliqua  mifcna  'verfantes ,  tanta  fui  ttmentes  beneuolentia  Iehou* 
(oinphftuur. 

JSo.it  eninificltles  nos  cffeteftas  ,nouit  nos  ejfe  maff.tm  expulttcrc 
conflatam. 

Nam  qnsfo  ,  cuipotius  rei,qnamplantuU  'velfiofculo  jlorentium  e- 
tiam  hominttm  uitam  fimtlem  dixerts? 

Siquidem  -vbi  -vel aunt  noxit  minimw flatm  huncflorem  attigerity 
perit,-vfque  adeo  it  ne  locum  quidem  in  quopaulb  ante  'vigebatyfad 
le  internofcas. 

Tam  eft igitur fuapte  natura  fugax  hotninum  ~oita;  fed  miferabilem 
hanc  condttionem  emendat  lehou*  bomtas  ergafui  timentes  fempi- 
terna,  &  affeSim  ille  ad  conferuandjs  fnos propcnfm ,  qui  ad  tllorum 
ctiam  nepote^porri^itur: 

Eorum  nimirum  quifcedm  ipfim cuftodittnt ,  &  obferuandis  ritibm 
ah  eo  traditisfedulo  incmnbunt. 

lehoua  -denique ,  -vt  etiamomnia  iftaipfim  in  nos  beneficia  omitta^ 
ejnonon  honore  dignm  eft:  cuiuA  nimirum  folium  in  coeln  pofitiwi  eft, 
tty  cuius  in  rcs  omnesftne  excepttone  dominium protendttur. 

*dgiie  igiiur  mccum potentcs  tllij]>irttus,ipfius  apparitores,  fy  fedti- 
li  'voluntatn  ipftus  ftmulatque  loquentem  tpfum  audiuiftts  adminiftti^ 
laudcs  Iehonx  cdebrate. 

taudes,inquam,IehottA  celebrate potentes  obfequentifiimorumipfius 
militum  copi&. 

Laudate  Ichouam  omnia  ipfim  opera  ,  quibufcnnque  ipfim  impe~ 
ftj  regiontbmfiia.Tu  dcniqm,animuUmiy  Deilaudem prxdtcato. 

Idem  Pfalmusccntelimus  tertiu;,monocolos, 
vt  decimss. 

i  Eia 


P    5    A    L.         C  II  I.  64I 

8  Mifericors&clemensIehoua:tardusira,&muItus  boni- 
tate. 

9  No  in  perpctuu  rixari  folitus,neC  in  feculu  iram  cuftodire. 

10  Non  fecundumpcccatanoftiafecit  not>is:ncquc  iecun- 
dum  iniquitatcsnoftras  rependit  fuper  nos. 

11  Quia  fecundum  altitudinem  ccelorum  fuper  terram  ,  pra? 
ualet  Bonitas  eius  fuper  timentcs  cum. 

12,  Secundum  diftantiam  orientis  ab  occafu,procuI  remo- 
vit  a  nobis  peccata  noftra. 

13  Sicutmi(ericorseft  Patcr  erga  filios,mifericors  eft  Ic- 
houa  crga  tirhentes  fe. 

14  Quia  ipfc  eognofcit  figmentum  noftrum  :  recordatur 
quod  puluis  fumus. 

15  Hominisdiesy«»fqualiherba,cjuaiiflosagriiicfloret. 

16  Quoniam  ventus  tranfit  fuper  eum,non  erit:  &  non  co - 
gnofcet  eum  arnplius  locus  cius. 

17  At  bonitas  Iehoua:a  feculo  &  vfquein  fecalum  fuper  ti 
mentes  eura:  iuftitiaciusfuper  filios  fihorum. 


iS  Iis  qui cuftodiunt  foedus  e'us,  &  memorej  funt  ftatuto- 
rumeius,vt  faciantea. 

19  Iehoua  incoclisftabiiiuit  thronum  fuum:  &  regnumeius 
r/f  cum  omni  doramatione. 

xo  Benedicite  Iehoua^ngeli  eius:potentes  virtutequifad- 
tis  verbum  eius  obtemperando  voci  verbi  eius, 

ii  Bpnedicite  Ieh->uae  omnes  exercitus  eius:miniftrieius  qui 
facitis7  beneplaciti  m  eitis. 

ii  Benedicite  fchouas  omnia  opera  eius :  in  omnibus  loci$ 
dominationis  eius:Bcnedic  anima  mealehoua? . 

PSAL.    CIII. 

Benedic  anima  mea  Domino. 

Garm.gen.Y. 

5S.). 


$4*  p   s  a   ^.     c  i  x  r. 

i    Tp  Ia  animuia  rcrum  canamus  Principem, 
JC,     Numecanamusintimuintus  corculum^ 


i  Canamus,inquam,animula  rerum  Principem, 
Eiufquc  larga  pr*edicemus  Munera. 

3  Quitotpepercitfccleribusclemenstuis, 

Tuafquecun&ascuratcegritu/Jines: 

4  Yitam  fcpulcri  qui  fpecu  tuam  cruit, 

Quj  te  benignus  toc  coronauit  bonis: 
t    In  ora  largus  qui  tibi  dapcs  ingcrit, 

Aquite  fene&am  pra?bet  iftam  qui  tibij 

6  Iura  innocentum  qui  tuctur  fortitcr, 

Seucrus  idcm  fraudis  vltor  pcrfida?: 

7  Qui  iura  Mofcn  docuit  &  rccTti  vias. 

Res  Ifraclc  tcfte  qui  tot  cdidit: 

8  Clementis  vfquc  pleitus indulgcntia?, 

BonitateabundanSjXiidusirafciDeus. 

9  OrTenfionum  haud  pcrfcqimtor  pertinax, 

Irafue  iuftas  ncfcius deponcre. 

10  Hinc  ille  nobis  afpcr  haudqiuquam  fuit, 

Delifta  dignis  noftra  pccnis  vindicans. 
ii   Quanto  altius  cceium  folo,  tanto  iftius 

Boniras  fui  exuperat  timcmum  crimina. 
12  Quantum  remotus  ab  Oricnte  cft  Occidcns. 

Tantfi  illc  cijfta  fcckra  noftrafummouet, 


13  Qualis patcrnqs animus  eft  in  libcros, 

Ipfum 


P   s   A  L.     ciir'. 

I  C^It  parens  rerum  mihi  carmen.-illum 
v3  I^ox  canattfenfiu  petaty&  remotis 
iQutfquis  eftfibns  vigor,& facratum 

Nomen  honoret. 
Z    Mens  Deo  /audes  caney  reddegrates 
Mens  Deomullis  benefiittaf&clis 
Lxcidanty&~qu&  tribuit  benign,a 

Munera  dextra. 
5,4,5  Qui  fce/ug  tollit  macu/ofumt &.  agros 
Sanat  angores^animoque  vires 
Reddit>&  viu  properantefiato 

Prorogat  anhqs. 
Oui  manu  larga  tibiplura  donat 
Ore  quam  poficas^animo  veioptes: 
Seruat  ac  in  morem  aquil&^virentem 

Flore  iuuentam. 
6, 7  Integer  iudex->fcelerumque  vindex, 
Tradidit fanElo fua  iurUMofi:  ' 
Ificiprolem  docuitpiarum 

Dogmata  legum. 
8>9  Lenis  &  blandm^dare  dona  largw\ 
Tdrdm  irafci:  nequefiempitemz 
S&uit  offenfe  memortaxt  perennes 

Ardet  in  ir.as. 
IOjii Nec rnMtts poen^  mtmerufje noftris 
ALquus  eft  culpis:  bonitM  redundat 
Latius>terr<cp/aga  quam  remoto 

Diftat  o/ympo. 

II  Tam  procul  noftn  macu/as  remoufa 
Criminis^quamfe  procu/  a  cubi/i 
Gaditanofo/  oricns  eois 

Exerit  vndis. 


$43 


Qwtisin  natosp/acidiparentk 


sm, 


«44  r  s   a  t.     ci  1 1. 

Ipfum  verentes  talis  hic  comple&itur. 


14  Nanque  ipfc  noftrum  nouit  ortus  omnium: 
Tenuique  meminit  nos  fatos  ex  puluere. 


15  Ergo  virentis  oleris  inftar  eft  homo, 
Violarue  mille  floridae  coloribus, 

l6*Quam  forteBoreasattigit  fi  frigidus, 
Perit,nec  eiu$cernitur  veftigium* 


fcjBonitas  at  ifta  pcrftat  sequa  Numinis 

Sui  in  timentes  ac  timentum  pofteros, 


t8  Quicu/tSapa&ifedulocuftodiunt 

Contempta  nunquam  fancta  iura  fcederis- 


19  Cceleftis  hic  eft  regia»  Rex  denique* 

Cuicun&aparcntfumma>parentinfima, 


ic  Laudate  Numcn  hoc  potentes  "piritus, 
Parere  proni  illi  iubenti  fpiritus. 


zi  LaudateNumeniftudomnesfy  Terum 


Dufto- 


P   S  A  L.     c  n  i.  "£4$ 

LinitaSytalis  Domini  benigniefty 
jQujfquis  illiuspietate  vera 

Nomen  adorat. 
I4  Tuftnus  mentis  penitus  repoftos, 
Tupater  nofti  penetra/e  cordis: 
Quippe  nos  terr*  memor  e  rubenti 

Puluere  faBos. 
15,16  Herbaceujattens  pueri  venuftas^ 
Prodityoccultoque  adolefcit  dtnoy 
Donec  vtfoenum  cadat  arefaElum 

FalcefeneBa. 
Inftarautfons  Tyrio  comantis 
MuriceyVt  vultu  modicefereno 
Jliftt9affiatu  tepidi  repente 

Concidtt  auftri. 

17  Sed  Dei  dterna  bonitatein  &uu7ii 
Tutus  &ternum,remanet  piorum 
Coetus,  &  longafene  p  ropago 

Sera  nepotum: 

18  Si  nec  <ztemas  violabit  iBi 
Fcedens  /eges-,  memoricjue  iujfa 
2[denteferuarit,referdtque  vita 

PuriteraEla. 

19  Ille  flammantisfuperalta  c&li 
Culmina  immotumfolturn  locauiti 
Etfuo  nutufactle  vniuerfum 

Temperat  orbem. 
2  O  Angeli  iufsis  Dornini  miniftriy 
Sub  iugum  tus  eft  cjuibus  &poteftat 
CunUa  cogend^Domino  Deoque 
Pangite  laudes, 
21  Qutcfue  cafirormn  comites  meretis 
Sub  ducis  tanti  imperio->audientes 

S.iij. 


£+*  P    S    A    l.       Cllll. 

Du&ore  fub  eo  militantcs  copiar, 

22  Laudate  Numen,cund:a  fafta  Numinis, 

Hunc  tu  cjuoque  animula  caije,  &  vnum 
prardica. 


Pftlmus centeftmm  quartpu^  ivyjteis-nLoc.. 
Argumentum  cfr  vfus. 

Inter  huc  PHlmum  &  fhperiorem  hoc  vnu  intereft,quAd  in  illo  fpecia- 
Iia  Dei  in  Ecclefiam ,  in  itto  vero  vniuerfalia  eiuidun  m  vniuerfum  hu- 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  quarti 

P|^  II  A  V  H  R   A  S  I  S. 

Cf/e&ra  Tehoua  fu  certe  lefjotta  Dettsmi  magntfi- 

cm  es&  habewjectts  $$brtam  qita  omattts  incedis  infinvu- 
hs  tuis  operibus  oTientaas. 

Tottis  enim  refulget  lehout  luce  qtufi  J}lendtdtftma  veTfe  amiclttt: 
tceltssvelutitentorio  omnium  amplifiimoac  ornattfnmo.circunquaquti 
expanfis.  *     x 

Hic  ipfefibi  cxnactdinnflafua  -virinte  fultum  in  ipfis  aquis  cohtlg- 
nauif.htc  nubibtts  quafi  eurru  tnuehttur:  hic  -vetorum  alis  vcttatui  #'- 
inambulat. 

Hicventis  haudfiats  qnam^v.gclis  futs^  filguribtts  tanquam 
vnnijhts  Jttis  -vtitur. 

Tu  quocjue  terrs.  molefius  bafibtts  immotam  permanfttram ,  artefi 
mnl  ac  vi  inenarrahili  fulcimsii. 

Et  illam  quidem  mttio  totam  aquarum  -voragine ipfos  quoque  mon- 
tium  'verticcs  fiper.tnte  operucrtvs: 

Sedfimulatque  illas  mcrepaTit,d'ffugerunt^  horrifico  tonitruifono 
fertcnefaclx.prxcipites  rectfferunt. 

Tunc  igttur  mcntesfifejurfim  extulerunt,&  valles  contra  in  locum 
fihi  attnbutum  concedentes  fuhfederunt. 

Sed  &  aqtuvs  ipfts  nunqnam  adoperiendum  iniuerfie  terr&fiperfi- 
ciem  rediturasfuttfinibm  conclufisvi. 

Tontes 


v  s  A  t.      c  ifn;  ^47 

Sedufo  diElis^  Vomino  Deoque 

Pangite  Uudes. 
11  Qu&queper  vaftos  vbicunquefines 
Imperipollens  opifcx  creauit^ 
Plaudite ,  autori  Domino  Deoque 

Pangite  iaudes. 
Mens  Deogrates  cane.-redde  grates 
JMens  Deo  :hunc fenfus  petat^&  remotis 
QtTjfcfuis  cflfibris  vigor,  &  beatum 

Nomen  honoret. 

v£|\manu  genus  beneficiarecefenturjcreatio  videlicetmiidi  &  flngnl^ 
ru  eius  partiU;&  illius  gubernatio  in  hominu  grariariuvtraque  taco  ver* 
borum  iplendore  tantaquefententiarum  grauitate  expbcata,  vt  hoc  di- 
uino  poemate  nihil  neque  ornatius  neque  do&ius  dici  poflfe  videatur. 


'B 


Eiufdem  Pfalmi  cctite/imi  cjuarti 

INTERPRETATIO. 

enedic  anima mea  Iehoua; :  Iehoua Deus  mi  magnifl- 
cus  esvalde.-gloriam&decorem  induifti. 


i  Amidtus  eftMo«dIuce  ficutveltimento  :  etftenditcoelog 
quafi  velum. 

3  Contignauit  in  aquis  coenacula  fu3,pofuit  nubes  vehicu- 
lum  fuum:ambulatfuper  alasveriti. 

4  Facit  Angelos  fuosfpiritiis:  miniftros  fuosignern  flam- 
mantem. 

f  Fundauit  terram  fuper  bafes  fuas,  <p*non  riiouebituriri 
feculum  &  vfcjue. 

6  AbyfTo  fiait  veftimento  operlieras  euin  ,fupermonte$ 
ftabant  aqua?. 

7  Sed  ab  increpatione  tua  fugeriint:a  voce  toilitrui  tui  cele- 
riter  abierunt. 

8  Afcenderunt  montes  &  defcendernnt  valles  ad  locucjuerrj 
fundauerasipiis. 

9  Terminum  pofuifti  yttem  tion  trani1bnnt:neCreuerteatur 
ad  operiendam  terram, 


648  PSAL.      CIIII. 

Fontes  tamtn  &  ex  tjfdem  coninntlis  fluuij  inter  mcntium  conual- 
les  decurfurite  iubente.  emerferunt. 

Ex  quibm  uidelicet  bibant  pecora ,  #  onagri  cttertque  ferafitim 
leuent. 

J4pud  quos  etiam  canor*  njolucres  commorantes,&  ramis  infidentes 
fuum  quxque  cantum  edant. 

uditera  autem  ex  parte,coelitm  *videlicet,effifa  cx  ccenaculis  tuUplu 
uia  montes  irrigas,eoque  tuo  benefciofit  vt  terra  quafipotu  adfatie- 
tatem  haufio,fpem  agricoU  nonfallat. 

Eadem  illa  vu  gramen  &  herbas  multiplices  alendis  befiijs  ad*v- 
fum  hominwn  neceffanjs  ,  omnedenique  alimenti genus  eterr&Tjifce- 
ribm  elicit. 

Vinum  -videlicet  quo  tires  hominis  recreentur ,  cleum  cuim  t>«- 
guine  facies  eniteat ,  fed  &  panem  quo  ipfum  cor  hominisfuslen- 
tetur. 

Jpfe  quinetiam  arbores  Libani,quas  adeo proceras  cernimm^t  il- 
las  Demfua  ipfim  manu  penefeuiffe  &  excoluijfe  •videatur,quod  t.ttt 
topere  excreuerint,humori  quern  iUu  Iehoua  copiofifiimum  cxlitm  fub- 
miniftrauityacceptum  ferant  oportet. 

ibi  -veru  nidulantur  aues,ibi  ciconia  infummis  abietibm  fibi  domi- 
eilium  extruit. 

^ltifiimorum  autem  montium  iiertices  quidem  ibicibm,  rupes  verb 
cunicuUs  latebrasprxbent. 

idcm  Lunam  certn  temporum/patijs  fpeciem  mutaturam,  &  folem 
quoque  dcfinitt*  occafits  finibus  creauit. 

Jsfimulac  occidit ,  fuperueniunt noclis  tenebrt,  &  tum  demum  r4- 
facesferx  exfuu  latibults  proreptant. 

Leunculi  midelicet  cum  rugitu  prtdam  'vefiigantes,  pabulumquefuu 
•velut  ab  ipfo  Deo ,  quiclaufos  interdm  hominum  caufa  ,  ipjos  conti- 
nuit,  repofcentes. 

Luce  "vero  i>na  cum  Sole  reuerfa  ,  rurfum  ijdem  colleclifefe,  quafifi- 
gno  c&Utm  dato,in  fua  cubilia  recipiunt. 

Vt  nimirum  homini  ad  intermijjas  operas  reuerti  ,  (ff  ad  'vefptram 
'vfque  laborem  tuto  continuare  liceat. 

(Jnym  igitur  magnificafunt  operatua  Iehoual  quam  fapienter  om- 
nia  fecifrt!  quihut  &  quantii  opibm  terram  compleuijli! 

Mare  autem  ijhtd  quam  ■vafium,quam  ejtimmenfum!  (p  quam  in- 
mmerabiles  illicpifies ,  quam  multa  tum  parua  tum prodigiofx  ma- 
gnitudinis  animantia  in  eo  natantf 

Jllic  quoque  naues  maria  percurrunt.  ibi  immanes  UU  abs  te  ccndi- 
U  belluafer  medios  martffiuclm  quafi  ludibundx  difcurrunt. 

Et 


V    S    A    L.       CIII  I.  6^9 

to  Emittis  fontcs  in  torrcntcs  gwintermontes  decmtunt. 

n  Tnde  bibunt  om ncs  beftia:  agrorum ,  <*r  frangunt  onagri 
fitim  fuam. 

it  Iuxtaeos  habitant  volucres  cceli,  &  e  medio  ramorum 
tlant  vocem. 

13  Irrigat  montes  e  ccenaculis  fuis :  e  fructu  opemm  ipfius 
faciatur  terra. 

14  Germinare  facit  gramen  iumentis  ,&  herbam  ad  mini- 
fterium  hominis:ad  educcndum  alimentum  e  tcrra. 

1?  Et  vinom  quod  exhilarat  cor  hominis:  ad  illuflrandam  fa 
ciem  oJeo:&  panem  yuicov  hominis  fuftencet. 

16  Satiantucarbores  Iehouasiccdri  Libani  cpjasplantauit, 


17  Qniaillic  aucs  nidifkant ,  &  ciconia? ,  quaium  abietes 
funt  domus. 

18  Montes  excelfi  ibicibus,  rupes  funt  latibulum  cunicu- 
lis. 

19  Fecit  Lunam  in  ftata  tempora:SoI  nouit  occafum  fuum. 

10  Ponit  tenebras  &  fit  nox:in  ca  proreptant  omnesbeftise 
fyluarum. 

±i  Catuii  Ieonum  rugientes  ad  pra?dam:&  ad  auxrendum  a 
Deocibumfuum. 

12  Oritur  $oJ,colliguntun&  ad  domicilia  fua  accubant. 

13  Egreditur  homo  a  d  opus  fuum  :  &  ad  laborem  fuum  vf- 
quead  vefperam. 

2.4  Quam  magnafunt  opera  tualehoua/omniainfapientia 
feciftinmpleta  tft  terraopibustuis. 

2$  Hoc  mare  magnum  &  fpatiofum,  iliicreptilia  abfque  mi 
mero,&  animantia  pufilla  cum  magms. 

ltf  Illic  naues  ambuianr :  Ieuiathan  ^uem  formafti,vt  Jt,dat 
ineo. 


rfjo  r  s   a   l.     ciiii; 

Et  ha.c  omniuficuti  abs  te  vitam  acceperunt ,  ita  etiam  cibum ,  qtft 
temporibus  confiitutis  nutriuntur,ate  expeftant. 

Prxbes  igitnr  HUs  accipientibus ,  <&  te  manum  aperiente  fatiatt- 
tur. 

Quqd  fi  tefiorte  ab  iilis  finbditca4,h£rent  ficilicet  at'tonita,donec  te  ui- 
t.dem  illnm  'vigorem  ouem  ipfiis  indidefM  reuocante,dcficiunt  tandeni 
ac  inptduerem  refiolunntur. 

Nec  tamen  proptcreafipecies  ipfie  rertim  intcreunt fied  vim  illa  tuam 
rerum  procreatricem  ac  conferuatricem  exerens  ,fitcts  ■vt  altero  in  de~ 
mortui  vicem  abs  te  creato,ipfia  terne  (pecies  retioitetur. 

Laus  igitur  Iehou*  fiempiterna  tribuatur  ,  &  pergat  Iehoiia  voln- 
platem  ex  operibu*  fins  capcre. 

1 l  tgritts,  inquam,  ille  &  pr&potens  ,  ad  cuius  irati  confpeclum  ipfit 
terra  trepidans  -vacillat  ,<&  a  quo  tatti  mmtes  fiumum  &  fiammas 
njomtmt. 

Otfod  ad  me  quidem  attinet ,  •vitam  otnnem  in  ipfio  celebrando  con- 
fumam:&  quandiufiuperjres  ero  Deum  illum  mcum  canam. 

Quod  -vtinam  illitam  fintgrata  mex  cantiones ,  auaml&to  &  ala- 
cri  animo  tot  tantaaueipfius  beneficia  celebro. 

Vtinam  contra  fcdcrati  omnes  &  in  ipfium  inorati ,  funditus  femel 
dcleantur.  ^it  tu,  uti  anime,Dei  laudesprxdica.  Vos  quojue  c/cteri 
Detancollaud..tc. 

Idem  Pfalmus  centefimus  qitartus,  monocoIos,vt 
fecundus. 

i       A    Gcomcnsmea  nuncDeum  canamus, 
J^^Nunc,inquam,DominuacDeucanamus* 

2    Quem  circunradians  &  hinc  &  inde 
Totum  lumincfulgidocorufcum 
Alaieftatishonos  decufque  cingit: 
Cui  teftu  Jinis  inftar,vniuerfi 
Curuantur  fpatia  vndiquaque  coeli: 

^     Cuipalatia  fornicataprsebcnt 
Sufpenfa:  liquidi  aeris  procellse. 
Qiu  curru  aethcrco  tonans,liqucntem 
Cclfisacra  nubium  quadrigis, 
Ventorumrapidoimpetu  pcrcrrat. 

4  Cuius 


V    S    A    L.       C  1  III.  tffl 

17  Omnia  ad  te  refpiciunt  vt  d€s  efcam  eorum  in  tempo- 
jre  fuo. 

x8  Dasillis,^r  coliigunt :  apcrismanumtuam,£<r  fitiantur 
bono. 

2,9  Abfcondis  faciem  tuam,  #  terrentur :  colligis  Spirirum 
eor,jm,e«rdeliciunt,&  in  pulucrem  fuum  reuertuntur. 

30  Emittis  fpiritum  tuum,  creantur,&  renouas  faciem  ter- 


31  Sitglcria.Icliouac  iri  ieculum:  Ia?tetur  Iehoua  in  opcri- 
bus  fafg. 

31  Quia  afp-cit  terram  &  ipfa  cotremifcir:  cjuitangit  mon- 
tes  &  fumigarjt. 

33  Cantabo  Iehoua:  In  vita  mea:  pfallam  Deo  meo  quandiu 
fum. 

34  Gratus  fit  ei  fermo  meus:ego  lactabor  in  Ichoua. 

35  Deficiant  fceleratia  terra:  &  impij  donec  non  fmti^G. 
Benedic  anima  mea  Iehoua^.Laudate  lehouam. 


fSAL.       Clllt. 
Beiiedic  anima  mea  Domino. 
Cafm.gcjn.i. 
I)2,3'~i"^  Ererum  Deks  alme  canam  Dcmimimque 
X        patremcjUc: 
Aiagne  parens  fantla  quam  maiefiate  verendiu^ 
ALtkeris  dtemas  refto  r  moliris  habenas. 
Te  decoryauratis  ambit  teglo  ria  pennis^ 
Et  circunfufum  veflitpro  tcgminefumen» 
Tu  tibipro  velo  mtidi  tentoria  c&li 
Et  ficjuida;  curuo  fusyendisformce  tjmphds; 
Et  leuibus  ventorum  alisperinama  vettusf 
Fr&nai  ceu  celeres  vohtantia  nubila  currui* 


6$t  p   s   a  l.     c  iiir; 

4  Cuiusimperijs&huc,&  illuc 
Accin&ae  celercsfcruntur  aura» 
Et  vis  ignea  fulminis  corufcat, 

5  Terramponderequifuoimperauit 
Libratam  medio  infidercpundo, 
Molispondera  nullaftnticntem, 

6  Tcrram,inquam,vndifoni  maris  procellis 
Veluttegmincprorfusobuolutam. 
Nam  qua?  nuncrcfonat,grauique  plan&u 
Tcrra?  littora  tundit  Amphitrite, 

Late  olim  fpatium  orbis  obtinebat» 
Et  montcsjicet  ardui,profundis 
Toti  flu&ibus  obruti  natabant: 

7  Hicquumterribiliincrepatione 
Frcnauit  maris  a?ftuantis  vndas: 
Quodfurdum  licct,attamcn  fonoras 
Audiuit  fimul  ac  minas  Tonantis. 
Pcrculfum  fubito  omne  conquieuit. 

8  Tum  vero  trepidisrepenteab  vndis 
Molcs  furgere  montium  vidcrcs, 
Et  vallcs  cjuoque  fubfidere  curuas: 

9  Doncclittoribusfuisretentum 
Fixo  limite  claudereturajquor: 
Quas,vtcunqucfurens  eatruatqucf 
Sit  nefas  tamcn  exilire  metas. 

io  Hiceftimperiopotentecuius 

Cauis  vndiquevallium  falebris 

Exortar  fugiunt  per  arua  lymphar. 
n  Hinc  leuant  pecudcs  fltim  moleftam, 

Hinc  potant  onagri  fiticulofi: 
12  Hic  fcdens  auium  genus  canorum 

Vircnti  latet  arborum  fub  vmbra, 

Et  garritibus  acrem  fatigat. 

13     Tu, 


P    S    A    L.       CIIII.  6tf 

4  Apparent  accinB*  aur&flamm&que  miniftrt, 

5  Vt  iuffa  accipiant. Stat  nullo  mo bilis  auo 
Terrafuperfolid&mtensfundamina  molis, 

6  Pollentiftabilitamanu.terra  obruta  cjuondam 
Flucbibus  vtfufofuperardua  culmina  yelo ; 


7,8  Sedfimulincrepuittuavox^tonitruque  tremedo 
Infbnuere  aur^paulatim  afcendere  montes 
Cernere  erat^fenslmcjue  cauasfubfidere  valles> 
Inque  cauas  valles  trepidai  decurrcre  /jm.pku. 


q  Nive  iterum  immiffa  tellut  ftagnaret  ab  vndat 
Limitibus  compreffa  fuis  refonantiaplangit 
Littoraypr<efcripta4  metuens  tranfcendere  metas. 

IO  Tum  liqttidifontes  imis  de  collibus  augent 
Fiumina^per  virides  vndas  voluentia  campos, 

)  i  Vnde fitim  fedentpecudes,  cjua  pinguia  tondent 
Pafcuarfuique feris  onagerfaxa inuiafiiuis 

12  IncolitMc  lenibus  cju&  tranant  aerapennis9 
Per  virides  pafsim  ramosfua  teBa  volucres 
Con,cefcbran,t,mu/centque  vagis  locafohi  qucTe/ts. 


tff4  r     s     A     L.       C  I  I  I  I. 

ij  Tu,tu,inquam,Pater  6  benignccoeli 
Pcnu  cx  diuitc  depluis  bcatos 
Collium  in  iuga  frudtuofa  rores: 
Et  qua?cunque  auidus  mctit  colonus 
Tua?  mimera  libcralitatis. 

i^  Hincfcenum  pecoribenigna  tcllus, 
Hi nc  flauam  fegetem  ah  nimis  nimifque 
Duro  vomerefauciata  pra:bet: 

15  Hinc  vini  iiquor  ille  tam  fuauis» 
Qui  curas  abigat  feueriores: 
Hinc  pinguis  quoque  munus  cfl  oliua?, 
Cuius  vnguine  vuitus  cnitefcat, 
Quurn  panis  tamen  vnicus  tuenda? 
Satis  fufriciat  fupeVquc  vit£. 

icT  Ipfas  quinetiam  arbores  benignus 
Vitalifaturasfubinde  fucco, 
Et  cedros  Libano  arduas  locafti, 

17  Domos  paflcr  vbi  ftruat  loquaccs: 
Et  pinus  paritcr,ciconiarum 
Nidosfcilicet  annuos  futuras. 

18  Tcmontcsrigidos  fubitiubentc 
Pcrnix  caprea,te  iubcnte  ca?cas 
Effodit  latcbras  fibi  fuifque 
Fcecundorum  acics  cuniculorum. 

iq  Tu  Lunx  varios  fimulquc  fixos 
Statis  temporibus  regis  iaborcs; 
Tu  Solis  iubar  aureum  gubernas 
Certisexoricnscadcnfquc  metis: 

20  Tuluccm  facis,&  facistenebras. 
Q,ua?clarum  fioaul  ac  diemfugarunt. 

21  Tum  luftris  rabida?  fcrse  relictis 
Pernoclistacitas  vaganti.r  vmbrns: 
Tum  prsdator  hiatk  o,fremenfqu^ 


Te. 


P    S     A    L.       C  III  I.  6<fi 

13,14,15  Tupateraerios  montes  campofque  iacentes 
Neilare  c&lefiifiiturasfoecundaque  rerum 
Semina  vitalesin  luminis  elicis  oras: 
J^ndepecus  carpat  viridis  noua  pabu/afoni: 
p"nde  oLu  humanos gemaleajfurgat  in  vfks. 
jQuyque  nouent  fejfas cereaha  munera  vires: 
Qpt&que  hilarent  mentes  iucundipocula  vmir 
Qujque  hilaret  vultus  fuccus  viridantis  oliui. 


l6>ijNecminus  arboribus  fuccigenitabilis  humor 
Sufficitur.ee 'dro  Libanumfrondentecorona,sy 
jilittbus  nidos.abiestibi  ccnfitafurgit, 
Nutnt  vbi  implumes  peregrina  ciconiafietusn 

iS  Tu  timidis  montes damis:cauafaxa dedislir 
Tutm  vt  abftrufis habitaret  echinmin  antris, 


19  Tulun&incertos  vuhus  per  tempora  certa 
Circumagis .puroque  accenfum  luminefolem 
Ducis  ad  ccciduas  confiantitramite  metas: 

20  Tndefuperfufis  cuntla  inuoluentibus  vmbrisy 
Pertacitasfpargis  noEiurnafilentia  terras 

21  Tumferaprorepit  Utebris^ftluifquereliUis 
Pudator  va-cu/s  errare  leuncnlus  arais 


*SCt  p  s  a  t.     c  1 1 1  r. 

Te  vclut  Dominum  omnium  ac  Parentem* 

Pradam  feruidus  obuiam  rcpofcit. 
22.23  Dcin  clarum  rcuchens  diem  aureus  Sol 

Depulfo  vigiicm  feris  colonum 

Ad  curas  rcuocat  laboriofas, 

Noctis  vcfpera  dum  vices  reducat. 
24O  quae  vis  fuit  illa,cju*  poteftas, 

Quo:  prudeniia  multiplex,creandis 

Tot  rcbus  fimul,&  (imulregendis! 

Nam  cjiucunquepatetglobofa  tellus, 

Vis  quocjue  imperij  tui  patefcit. 
25  Et  quacunque  etiam  marisvorago 

Tc-rrai  littora  plangit  a?iluofa. 

Late  fcjuamigcruin  genus  natantum  , 

Fcecundas  leue  luuit  intcr  vndas: 

Hic  gcns  magna,natat  minuta: 
26H1C  vn<5ta?paritervolant  carinae, 

Hic  immania  collocata  cete 

Magno  iliudere  quse  mari  videntur, 

Quurntotum  Oceanumratefcjuevertunr. 
27.28.Nempe  a  tc  Pater,ifra  cun&a  pendcnt, 

Nam  plena  ha?c  faturas  manu  benignus. 
29Quodflcontra  oculos  fereniores 

Forte  auertcris  eccc  mox  fatifcunt, 

Quin  &  ipfam  animam  tibi  petcnti 

Inlutum  rcditura  moxreponunt: 
30  Dcin  rurfus  velun  prius  fopitas 

Tibi  cumlibet  cxcitarc  vires, 

Succcdit  vcteri  rccens  propago, 

Et  mundi  dcciis  altc/um  refurgir. 
91  Sic  6  fic  vigcat  Dei  potcftas, 

u^tcrniimcjuebonus^Paterjbenigno 

Suos 


PSAtJ      C  1 1 1  I.  m 

Audety&  e]  cdo  mugitufabttla  rauco 

11  Tepatrem  expofcit.dein  rurfus folerenato 
Abditur  occultis  pradatrix  turba  cauernts: 

23  Inque  vicemfubeitt hominumque boumque laboreSy 
Donecfera  rubens  accendat  lumma  vefper. 

ifyi^Sicpaterin  cuntlos  dtdis  te  commodus  vfus. 
Nectantum  tellusygenitortua  munerafentity 
Tam  varijsfoecunda  bonis.fed  &  aquoraponti 
Flutlibus  immenfiu  circumpletlentia  terrasy 
Tam  laxo Jpatiofit finu:tot  milliagentis 
Squamiger<t  tremula  perflagna  liquentia  cauda 

lGExiltant:tot  monftra  ingentia  e^  horrida  vifiu 
Veliferas  circum  nantfuppes  .grandia  cete 
Effingunt  molles  vitreofub  marmore  lufius* 


IjAtque  adeo  quA  terra  aruisyqu&fiuUibus  ctquar 
Educat,a  te  vnopendentypater  optime^  teque 
QtuquefHOproprtumfofcuntin  tempore  viEtum. 

28  Te  magnampandente  manum,faturantur abundh 

19  Omniaterurftts  vulmmcondentefatifcunty 
Te  tollente  animamyfiubito  exanimata  recurrunt 

20  In  cinerem.-infpirante animam  te  denuhyfurgif 
IUicofoecunddifobolis  gemrofafrofagOy 

Et  defolatasgens  incohtaurea  terras. 

31  Sic  eat:  0  nullo  regnet  cumfinefcr  tuttm 

Tt-K 


6fi  P    S    A    L.       CIIII, 

Suos  fofpitet  vndiquaque  vultu: 
52  IlIc(inquam)Deus,iIle  cuius  iras 
FiammanteYque  oculos  vel  ipfa  tellus 
Late  extcrrita  tota  comremifcit: 
Cuius  terribili  manu  furentis 
Ta&a  culmina  montium,nigrantes 
Fumorum  nebulas  foluta  ruclant. 

33  H.unc  ergo  Dominum  canam,hunc  facrati 
Noftra  barbitos  vfque  pcrfonabit, 

Vita?  in  pe&ore  quandiu  fupcrftes 
Flabit  ha?canimaac  rcrLibitauras. 

34  Quod  tibi  hsec  vtinam  6  Pater  voluntas, 
Et  noftraplac  ant  riides  camcena?: 
Vni  vt  facratihi  mca  cft  voluntas, 

Er  noftras  tibi  conf.-cro  camcenas: 

35  Abite  ah  orocu!,ah  procul,profani, 
Ac  toto  femei  exulatc  mundo: 

At  nos,mcns  mea,nos  Deum  canamus. 
Pydmu*  centefimus  qurntM,uiu%aL&<?ix-o<;* 
j4ra?*mcnti4m  &  vfitS, 
Hnius  Pf.ilmiau&orcm  f.iiife  Daindcm  ,  8c  Afjpho  di&atum  l  quo 
dccant.Tetnr  quiim  arcaDominielTct  in  vrbem  'ntrodu&j,!iqiier  ex  r. 
Para)ip.i6Xft  untem  idem  ipfius  vfui  a:que  d';orum  fupenorum,(ed  in 
€jo  duierfum  argumerjtirm»  q/.i6d  duo  peciiltjru.  Dei  erga  Ifraeliras  be^ 
rreficia  celebrat,grau<itam  v»dtlicet  e<us  gentis  adoptiontm  &  eiufdem 


Eiufdem  Pfalmi  nonagefimi  quinti 
Paraphrasis. 

CElebrate  lehouam.ipfum  implorate ,  &  audientibm  popu{ls  rci 
ipjais  geftas  enarwte. 
f-I>mc  canitejouic pfallitejriuitu admiranda fattaprtdicate . 


Gloriammi  infanclo  ipfmsNomine.  Vos  quoque  C£teri,lehou<e  ad~ 
dtSHexuhate. 

^yfcccdite  ad  Iehoua,&  tpfim  roboris  acprsftantU  afyeclabilefym 
holum  iftud  acpigtitwficram  >videlicet  haric  arcamftudiose  qutrite. 

Commemorate  ^uot  &  qitanta  miracula  &  prodigia  veTtri  caufa 

ediderit, 


P    S    A    L.      C  I  I  I  I.  659 

Afaieftas  diuina,fuumqus  inf<tcu/a  latus 
32  Seruet  opus  Dem  ille  Deus^uo  temta  tellm 
Concutiente  tremit^montes  tangente  vaporant, 
Fumiferatrepidum  nebu/a  teftantepauorcm* 


11  Hunc  egoydum  viuam^  dum  fpiritw  hos  reget  artus. 


34  p^fijue  colamctantum  ille  meat  facilifque  bonufque 
Accipiat  voces  :nempe  illo  obletlorin  vno* 


3 $  At  verl  impietas  p/aneextirpetur  ab  im& 

Radice>&fcelerumftirps  nulla  repullulet:acnos 
Te  rerum  Deus  ahnepatre  Dominumque  canemus. 


Jnterrras  promiflas  iritrodti&ione  Q^.nm  vero  nos  foedus  habea- 
fnus  1IJ0  priore  prxftantius  ,  &  verus  Iofue  nobis  tarn  in  ipfum  cxlum 
prxiem ,  fans  irjcelbgitur  praeterquam  quod  nunc  quoque  rerum  illarii 
antiquaruroiucunduVma  fimul&vriIifsimaeftcommernor.Hio,vt  toti- 
dcm  ha^amusdiuin;etuin  beneficentire  tum  veritatisexr'pla,quibus  fi-. 
dem  noftram iifdefn  Fundamennsinnixam  confirmemusjtcnen  nosmul 
toeriam  magis  qwam  patres  ifta  beneficia  celebrarc,atque  adeo  prxdi- 
candis  m  immon. 

Eiufdem  Pfalmi  nonagefimi  quinti 

iNTiRHETATIO. 

I .  X3>ElebrateIehouam,inuocateNomen  eius:  annunciate 

V^/inter  populos  operaeius. 
i  1  Cantate  ipii,cx  pfallite  ipii:loq.uimini  dt  omnibus  mira^ 
bilibuseius. 

3  Gloriamini  in  Npmine  fanfto  eiusrlactetur  cor  qu*rentiii, 
Iehouam. 

4  Qu«rite  Ienoqam  &  robureiusancjuiritefaciem  eiusaf- 
iidue. 

5  Memencote  mirabilium  eius  qux  fecit:procJigiorum  eitis 

fuj. 


66o  P    S    A    L.      CV. 

ediderky  quas  deniquepcenM  fententia  lata  de  yeftrU  inimicUfum^ 

rit. 

Namfumutnos  AbrahA  ipfius  ferui proles ,  <(?  Iacobi,quem  illefibi 
felegitfoboles. 

Et  Iehoua  •vicifiim  efi  quidem  omnium  terrarum  Dominus  ac  Gu~ 
bernatorfed peculiari  iure  Deus  nofter. 

Perpetuo  videlicet  fcederis  ittiusfui ,  acfemel  in  omnes  xtatcs  ex  ip~ 
fim  mandato  vaUtnrifermonis  memor. 

Faederis  illiusdico  cum  Abrahamo  primum  initi,  ac  deincepscum 
jfaaco,cxprejfo  iureiurando  fanciti: 

Cum  Tacobo  denique  fiue  Jfraele,immoti  ac  perpetui  decreti  locoprA 
fcriptis  verlAs  ifttsftabiliti. 

Terramiftam  Cananitidem  rvob'uyh<ereditatis  a  me,  admenfeiure 
pofiidendam  donabo. 

Q»od  autem  libtralifiime  potticittis  erat,  optima  quoque  fide  pr&fti- 
tit.Quanuis  enim  iWipaucifiiminumero^iribus  nuUis,&  njt  aduen£ 
in  ea  regione  uerftrentur: 

Et  mutatafnbindefede  oberrantes,  exgente  ingentem ,  &  ex  njno 
regno  inaliud  demigrarent: 

Tantum  abeft  tamen  njt  njllam  ipfis  a  quoquam  njim  inferri fit pafi 
fut,njt  ipfos  quoque  reges  illorumcaufa  corripuerit: 

Et  quafi  totidem  hu  njerbvs  ediclit  confiripferit,nemo  iftos  mihi  inun- 
clos  ac  confecratosftcerdotes  tangito,nemo  1'rophetas  meosUdito. 

Poftea  famem  quidem  quafi  voce  accerfitam  terris  immifit,omnem- 
que  panus  fulturam  infregitnjt pertturi  mox  oznnes  vtderentur. 

Sed  venturn  tandem  in  AEgyptumfuismulto  ante,  njiaprorfut  ad- 
mirabili  &  ab  humanis  omnibus  confilijs  remota  hominem  pr&mifit 
qui  hojpitium  pr&pararel :  Iofephum  njidelicet  ,primum  quidempro 
mancipio  in  ^fEgypto  njenditum: 

Poftea  vero  compedibus  ferreis  njinclum:neque  minus  animo  quam 
corporc  conftriclum. 

Donec  tandcm  tempore  confiituto  mentio  de  eo  apud  Regem  fierett 
&fermo  quem  Iehoua  ipfifuppeditauit,qun  &  quantus  njir  fffet  de- 
eUraret. 

Tnnc  igtur  ittUm  mifiu  nuntus  Rex  ipfe  AEgyptiorum  DominUi 
non  modo  vincuh<  exoluit: 

Ferumetiam  auUfits  prxfecit,  atque  adeo  rerum  omnium  fuarum 
adminiftrationem  ei  commifit: 

Attributa  etiam  illi  in  maximos  quofuis  AEgypti  principes  arbi- 
traria  poteftate  ,  njt  &  ipfos  magiftratus  AEgypti  fapientia  confilio- 
qnefuoregeret. 

t^enk 


•tfi 


V   S    A    I.      C  V.  66t 

'&  iudiciorum  oris  eius. 

6  Semen  Abrana?feruieius/«7nw:filijIacobjeIe&ieius, 

7  Ipfe  Iehoua  *?/*  Deus  nofter:in  tota  tcnafnnt  iudicia  eius\ 

8  Recordatus  eft  in  feculum  fcederis  fui:verbi  ^uod  manda- 
uit  in  mille  gencrationes. 

9  Quod  pepigit  cum  Abraham:&  iuramenti  fui  ad  Ifaac. 

10  Etquod  ftabiliuit  Iacoboindccretum:  Ifraeli  in  fcedus 
perpetuum. 

ii  Dicens,tibi  dabo  terram  Canaan,  funiculum  haereditatis 
veftra». 

n  Quum  ipfi  eiTent  pauci  numero.-quafi  e^iguum  quiddara 
Srperegriniinea. 

13  Et  pertranfierunt  de gente  in gentem:  &  de  regno  adpo- 
pulum  alium, 

14  Nec  permiiitquen<juam  nocereipfis:  &  corripuit  prd- 
pter  eos  icges,dkens. 

ij  Nohte  tdngerevnctosmeOs:&prophetis  meis  nolitema 
lefacere* 

16  Et  vocauit  famem  fuper  terram:  omnem  baculum  panis 
Contriuit. 

17  Miiit  ante  eos  virum:in  feruum  venditus  efl  Iofeph. 


1 8  Adftrinxerunt  compedibus  pedes  eius,ferrum  venit  in  a- 
nimam  eius. 

19  Vfque  ad  tempusgwo  venit  verbum  eius(«/  efi,de  eo)&  fer- 
mo  Iehouarprobaret  eum. 

ao  Mifit  rex,&  fbluit  eum  Dominatorpopulorum,&libe- 
rauit  eum. 

21   Conftituit  eum  dominum  fuper  domumfuam:&  domi- 
natorem  in  cunctas  facultares  fuas. 

22.  Ad  vinciendum  prmcipes  fuos  in  anima  fiia  (pro  arbltrio 
/«<>)&  vt  (cncs  fuos  doceret  fapientiam. 

Tt.iij. 


£6t  V    S    A    L.      C  V. 

Venit  ergo  tandem  ifiaelin  Aegyptum ,  &  eft  Jacobm  in  Chami 
regione  peregrinatus. 

^Jttxitque  ibi  Iehouafamiliam  eius  mirum  in  modum,adtb  ut  u/Se 
gyptns  propterea  illam  exofts  formidabilts  euaderet. 

Detis  enim  anitnum  illo,um  ergafuos  imrnutauit,-vt  cjuos  anteatan 
topere  dtligebant  odijje  ihfiperent ,  &  malis  artibtK  illos  circuuenire 
fiuderent. 

Sedeos  tamen  nequaquam  deferuit :  immo  quttm  res  iUorum  prorfm 
deplorat&  -viderentur ,Mofin firuum  fuum  ty  slaronem  afi  ddeftum 
ipjisfubfidio  mifit. 

Jjvi  'vero  diuimtus  mifii  prout  lllis  erat  dcmandatum  inventia  illa 
figna  ty  prodivia  in  Chami  rco-ione  edidefwtt. 

Jmmifn  igtiur  Aegyptijs  tenebra*  Jehoua,  quefimulac  iufiit  Domi- 
nui  extiterunt. 

^4qua*  ccrum  in fanguint '  conuertit ,  &  in  ipfis  aquis  pifces  intere- 
mit. 

Randrum  agmina,eodem  itd>ente,mox  ex  ipfatcrra  emerfemnt,  & 
regum  ipforum  cubicula  inuafertmt. 

^ytdeiufdem  imperantis  iiocem  examina  mufiarii,ty pediculi  in  o- 
mnibus  iyfi.gyptifnibws  prodierunt. 

Lapidanit  quoque  de  coslo  ,  #r  hornbiles  fulnurum  fiamms,  totam 
^tegyptum  percurrernnt . 

fits  tdis  'vine-ts  <&  ficm  eorum  yerberauii ,  omnes  denique  arbores 
injinibus  illisfit.t-s  ontriuit, 

Eiufdtmandato  excit£  locufa  ty  bruchi  inmmerabili  numero  pro- 
deuntes  omnem  herbam  rvorarunt,omnem  terraprouentum  abfumfe- 
rttnt. 

Quinetiam primogenita  eorttmjd  tfi,omnium  familiarnm  cclumina 
cecidit. 

Tandem  denique  peraftis  ifits  omnibusfiuos  auro  &  argento  onufiost 
njalentes  omnes  <&  integrts  uiribus prxditos  eduxit. 

L&tante  illts  demigrantibm  ^egypto^attam  'vehemens  illofum  we~ 
ttts  incefjcrat. 

Illos  'vero  profcifcentes ,  interdiu  nube  .uluerfus  ardor:m  Solts  te- 
xit:noclu,ne  temere  errarent,co\lucentts  igne£columti£  filendore 
prtiens  traduxit, 

Pctierunt  illi  coturnices,qtu  fitnt  petentibus  datafiintque  pane  coe- 
litus  demijfo  fatiati. 

Perrupii  illts  Detts  rupes}  inde  fiuxerunt  aqua ,  tmmb  etiam  fiutttj 
promanarunt. 

Et  hac  qttidem  ille  nwnor  'videlicet  eorum  qua  Sanfltu  ipfi  quon- 

dam 


?    S     A     L.       C  V.  G%$ 

i3  Tuncvenit  Ifraclin  AEgyptum:&Iaeob  percgrinatus 
eftinterraCham. 

24  £c  auxit  Deus  populum  fuum  valcle :  &  robuftiorem.£4 
fecitinimicisfuis; 

zj  Conuertitcoreomm^vtodiohaberent  populum  fuura; 
&  fraudulentcragerent  cum  feruis  fuis. 

16  Mifit  Mofen  feruum  fuum:Aaron  quem  elegit. 


17  Qu/pofuerunt  inillisYerba  fignorumeiiis:&prodigfa 
111  terra  Gham. 

28  Mific  tenebras  &  obtcncbrauit:  &  if>f&  non  fuerunt  re- 
belles  vcrbiseius. 

19  Conuertit  aquas  corum  in  fanguinem :  &  occidit  piCcci 
corum. 

30  Produxitterraeorumranasin  cubiculum  rcgum  ipfo- 
rum. 

31  Dixit  &  venit  examen  mufcaium,^  pediculi  in  omnibus 
finibuseorum. 

31  Pofuit  pluuias  eorum  grandinem :  ignem  flammantem 
in  terra  ipforum. 

33  Et  perciifTit  vineas  ipforum  &  ficulneas  eorum:&  contri 
uit  arbores  finiurn  ipforuni. 

$4  Dixic,&  venit  locufta :  &  bruchus  abfcjue  numero. 

35  Et  vorauic  omnem  herbam  interra  ipforum:  &  confum- 
pfit  fructum  tcrrae  ip  forum. 

36  Et  percuHit  omne  primogenitum  in  terra  ipforum:pria 
cipium  omnis  virtutis  ipforum. 

37  Et  eduxiteoscum  argento  &  auro:&  nullus  in.  familiis 
eius  fuit  debilis. 

38  Lxtata  eft  AEgyptus  in  egrefiu  eorum:quia  ceciderat  ti- 
mor  illorum  fuper  illos. 

39  Extendic  Deus  wubempro  tegmentc:&  igncm  vt  Iuceni 
praeberet  noftu. 

40  Petiuit  Ifraei&  venitcoturaix:&  pane ccelefti  faturaiiic 
eos. 

41  Aperuit  rupem,&  fluxeruut  acji!a?:abierunt  inaridis  lccis 
vt  fiuuius. 

41  Qt^U  recordatus  eft  verbifan£titatisfu£.,ad  Abraharri 

tc.tisj. 


664'  r    S    A    L.      C  V, 

dam  Ahrabamoferm  fuo  pepigerat. 

Sic  igitur populumfuum,  eleclosjnquam,  fuos  Utos  &  hilaresedti- 
xit. 

Quibns  regiones  a  varijs  populis poffijfas  tradidit  ftmmafacilitate 
att£cunque  indigen&  ipfi  maximo  labore  acquifiuerant,adeptif. 

Vt  ibi  collocati  'viddicet  pro  eo  cjtibd priores  incoU fcedts  fuperjljfio- 
nibus  &  Ubidmibws  terramfrofanarant ,  ipfi  traditos a Iehouaritut 
ac  legesferuarent.Deum  igitur  collaudate. 

IdemPfalmuscentefimus  quintus,  monocolos,vt 
o&auus. 

i    T7  Ia  Deu  laudate  alacres,  fanctu  eia  potentis 
JL;ImploratcDeiNomen,necgefta  filete 

2  Fortia,  quin  potius  cantu  fidibufque  canoris: 
Narratc  illius  toti  miracula  mundo. 

3  Vbs,inqua,  gens  facra  Deo  lani  vndique  fanctu 
Laudibusillius  Numcn  celebrate  frequcntes. 

4  Vos  illius  opcm  roburque  rcquirite  cunc"H, 

5  Ipfius  memorcs  operum ,  &  qua?  plurima  nobis 
Oftendit  rerum  miracula  certa  canentes, 
Imprimis  iura  illa  fuo  qua?  prodidit  orc. 

6.7FeIix  Abramidu  6  foboles,  ftirps  facla  Iacobi, 
Quam  fibi  felegit  Nume,propriamque  dicauit: 
Et  cui  fe  totum  Dominus  coelique  folique 

8  Tradidit,illius  pacti  non  immemor  vnquam 
Quod  ftatuit  nullis  vnquam  violabile  feclis. 

9  PromirTum  nepe  Abramo,  deinccpsque  Iacobo 
io  Iuratum,&  toti  ventura  in  fecula  proli, 

ii  Qmim  rurahsecillisfefeCananjeadaturum 

Diceret>&  terras  ajterno  iure  tenendas. 
12,  Uliigiturquamuispauci,  &  peregrina  vagantes 

13  PerfoIa,nunciftacnuncillactenderequ6dam, 
Atque  plagas  regum  varias  peragrare  coadi. 

14  Tuti  iucre  tamen  pcena  mox  nempe  fequuta, 

Ipfoium 


P    S    A    L.       C  V.  6fy 

femum  fuum. 

43  Eduxit  igitur  populum  fuum  cum  Lxtitiarcum  cxulutio 
nc  electosfuos. 

44  Etdedit  illis  terras  gentium :  &  laborempopulorum  m 
Kaereditarem  adepti  funt. 

45  Vt  cuitodirentftatutaeiusr&legeseius  feruarent  Halle 
{mali. 

P  S  A  L.      CV. 

Confitemini  Domino,&inuo.&c. 
Carm.gen.xxvi. 
i     S~T,  Anite  Dominu->  &  inuocate  nomeeiw.-exteris 

\^_j  FaEta gentibwper orbem  pr&dicate  tiluftna» 
2,$Ii/efermO)Carmev  ilie,  &  illim  miracula, 
Nomen  eiminumen  eim  vna  nobis glona, 
Huncamatum  &  huncpetentupalpitet  corgaudio* 

4  Robur  eim^pignm  eim  facrofanBum  roboris 
Petite:vulturn  eius  beatum  continenter cjmrite* 

5  Subeat  animum  cjuanta  noftris  edidtt  maioribus 

Signarfua  portentadegurn  fcita  qu<z  relicjuerit* 

6  Vos  Abramiyvos  Iacobi pofteri>fcrui  Dei 
Separathforte  letta  natio,vos  allocjuor, 

7  Ille  rerum  reElor  vnm-^orbis  vnus  arbiter* 

8  PaEic  noftrisfirmafruatfaEia  cum  maioribmy 
Verb-t  meminit:miilefat?Eia  infecla  neElit  fcederat 

o,    Icia  p n  mitui  cum  Abramo^ deinde  iurata  Ifaco ' 

10  Ijaci  fancita  nato^lege  non  mutabili: 
Pofterlfcjue  fempterno  roborata  vinculo* 

11  Quum  tibi  Chanan<za(dtxit)aruaforrediuidam> 

12  Turha  numero  parua  cjuanutsaduenailltc  deoeret^ 
AuEla  nondumftirpe  longis  tempcru  decurfibus, 

13  Regna  quanqttam  &  nationes  exul  errans  verteres* 

14  Eam  tamen  Det  benignafouit  indu/gentia: 


666  v  s  a  i,'     c  Jr.    . 

Ipforum  fiquisregurn  lajfiffet  euntesi 

15  Nam  mihifacratos(edixcratoptimusille) 

Tangerequifquiscris,caueas,aut  laedere  vatcs» 
16"  Indc  famcm  terris.fcelcrum  iuftiflimus  Vltor, 

Acccrfens,qu£  futuram  mortalibus  aegris, 

Frugibusercptis,velutifubduceret  omnem: 
I7prarmifit  quite&afuisfedeTquepararet, 

Illum  fratcrno  fcelere  atque  immanibus  aufis> 

Seriium  cuitata  fa&um  vix  csede  Iofephum: 
18  Quj poft  copcdibus  fqualeti  in  carccre  vin<5tus, 
loTransfixufqueanirnum  curis,vt  tempora  demii 

Sic  illum  decreta  Deo  cffluxere  probanti, 
20  Imperio  ipfius(dic~tu  mirabile)Regis, 

Liber,&  ^Egypti  dominator  prodijt  alter. 
2iHuc  fiquidcdomufqucfucegazxqueTyrannus 
22  Prxfecit,proccrcs  a  quo  totufquc  Senatus 

Pendere,  &  cuius  mandata  capciTere  iuffi. 
25  Eoce  fencx  Iacobus adeft,Semique  nepotes 

Excipit  hofpitio  fua  fub  tentoria  Chamus. 
2^.Ncc  mora,  dc  paucis  furgit  numerofa  propago* 

Euaditque  fuo  mox  formidabilis  hofti. 

25  Corda  volenteDeofubitbin  contraria  vertes 
/Egyptus,quos  ipfa  prior  dilexeratjodit: 
Paulanmartefibiconataabfumcreferuos. 

26  Tura  Mofes  Aronque  fimul  >  par  nobile  fratru, 

27  Miftl  adfunt,mandata  ferunt :  re  verba  fcquuta, 
Triftia  cernuntur  Pharijs  miracula  terris, 

28  Nodte  etenim  coelum  fubitb  fubtexitur  atra, 
Lux  nufqua\tencbris  mandantu  verba  fcquutis. 

20  Sanguineas  voluit  Nilus  feptcmfluus  vndas: 
Putrefcunt  atro  fluitantes  fanguinc  pifces: 
30  Aruacoaxames  moxcomplcnt  omnia  turmar* 

Tutr 


P    S    A    L.      CV.  66/ 

Vlmqtte  duram  pr&potenti  dextra  ab  illls  arcuit : 
Et  minis  regespotentes  tetricis  compefcuit. 

1 5  Ne  mihi(tnquit)confectatosyne  mihi  vnUos  tagite: 
A  meis^noneo^prophetisabftinete  iniuriam, 

16  Quymfiimevoracem in orbe^contumacetnducerety 
Gentibufque  alimenta  late  noxijsfubducerety 

17  Pr&uium  mifit  miniftntm  NiU  adaruaferttl  $1 
Fi/ium  pu/chra  Rache/is  mango  turpis  vendidit: 

18  Carceris  /atuit  tenebns^  crura  vintlus  compedey 
15),  20  Somnij  donecfoluti  nota  regiveritas, 

Cruraferro  /tberauit^fi/utt  animum  criminei 

21  Et  nouafortis  bemgn<&  iam  vicifsttudtne, 
Reo^torum  feruu/orum  feruus  ante  ignobi/is 

22  Fr&nd  rerum  traElat  vnus\nupere  cufiodia 
Adiftus^auld  purpuratos  nunccoercet  vincuiisi 
Et  fenum  iuuenis  feuer&pr&fidet  p  rudentia, 

23  Ifaci  tandem  propago  cu/ta  /mquens patnay 
Pinguts  adfiuenta  Ni/i  cafira fixit  aduena, 

2  a  Ac  Deofouente-ilditafitrpefic  refioruity 
friribus  breui  vtpr&iret  tnqutlinus  incolas. 

25  Tum  Phari  reEiorfuperbd  mente  verfi  AbrarnidiU 
Ffaude  mo/ttu  nefandd  fiirpitusreuellerei 

26  Circuio  donec  vo/uto  defftnati  temporis, 
Legtfer  cumfratre  Mofes  mijfus  efi  diuinitusy 

2jAc  Phitron  Phartque  regern  terruit  miracults, 
28  Ervo  natura-yimperantis  non  rebellts  iufsibus% 

Viftijt  po/um  tenebris-i  &fo/um  caltgine 

Condidityceu  nocie  cacafo/e  iujfo  cedere: 
2£  Vnda  deco/or cruoris  tabe  riuospolluit, 

Scjuantezcjueftrage  turba  in^uinauit  /ittora, 
30  Terrafe/ix  antefrugum^more  nuncpnposieroy 

Turpibusfoscunda  ranisfijualet  tpfa  regia 


€6%  V    S    A   V.      C  V. 

Turpefque  inficiunt  regum  ipfa cubilia  ran£* 
31  Aera(fic  iuflit  Mofis  Deus  orc  loquutus) 
MufcarumimpleruntvoIitantumexaminalat£j 
Etpecudum  atquehominumrofuricorpora 
vermes. 
52  Grando  ruit,ruptis  voluuntur  nubibus  ignes. 

33  Percuffas  Iuget  vites  ficufque  colonus, 

Et  nudata  pudet  monftrare  cacumina  fyluas. 

34  lufla  his  fuccedut  bruchufque  voraxque  locufta 

35  Erofura  ipfisplantascum  fru&ibus  omnes 

36  Deniquc  primitias  gentis  floremque  iuuentse, 
Spe  gcneris,Deus  abfumpfit  iuftiffimus  Vltor, 

37  Incolumefque  fuos  opibitfque  emifit  onuftos. 


38  ^Cgyptus  fiquidem  tenuit  quos  ante  coactos, 
Dimifit  blandisadiungens  muncra  di&is. 

39  Nubcs  luce  tegit  per  torrida  faxa  vagantes, 
Nocleregit  nitido  collucens  auhere  flamma. 

4oEcce  coturnices  populo  rogitante  ruentes 
Imbrepluutlargotpanequoqueiuflaminiftrat. 

41  Nubilarrupta  Ieui  cautes  mox  diffilit  i&u* 
FJuminaque  effundit  plenis  vndantia  ripis. 

^iAbramo  iurata  fuo  fic  pra?ftitit  ille 

45Fcederafclecl:am,mutatoin  gaudialuclu, 
Ipfe  fibi  ducens  defcrta  per  auia  gentcm, 

44lncolumen  donec  promifiis  fifterct  oris 
Culta  cui  pulfis  h«ec  traderct  arua  colonis, 

45  Ipfili? 


r     S    A    L.       C  V.  tftfp 

Fceta  Yanis^ipfa  Ycgumfcetafunt  cubi/ia, 
Ji  Fufadeinde  nube  denfa  mufca  Memphin  occu/it: 

EtpediculoYum  vbicfuefceda  erant  examina, 
31,33  Injiar  imbrium  ruebat  mislafiamma  grandini9 

Arbores  nudans  comantes frondefiorefmclibw, 
54,35  Ouod  reliquit  atra  gradoymox  locuftaperdidit: 

Bruchus  abftu/it-,  /ocuftas  cjuod  voracesfugerat, 
$6  Fot  ma/is fubinde feuis  itla  Nili  regiay 

Qutimferox  non  mitigaret  contumaces  ff>iritw% 

Dtrapopulum  mox  in  ipfum  verfa  pcenafieui/t. 

Primapignorum  repenteper  penates  ommum 

Occidere.-cunBap/antiuyCuntiafietuperfonant, 
YJ  Rege  tandem  pertinace  cladibus  perterritoy 
Santla  Memphin gens  re/icjuit^iam  tjranno  liber^ 

JDiues  auroargentelfjue  barbarorum  pocu/is, 

Nectot  intermillia  vllum  languor attentatterat, 

38  Ergo  Nili  iam  pauore  liberata  regia> 
VoceyVultUiplaufibufqueprceferebat  gaudium, 

39  Atparens  memor  benignm gentis  e/ett&fibiy 
Perfiticu/ofe  arenx  vaftitatem  imperuiam 
Caftranubistexit  vmbrajuce.-nollem  luridam 
Ignium  /ate  corufco  temperauit  /umine, 

^oAma^vi&um  curn  rogarentjexit  im$era/itum: 
Panis  imp/uitperauras  more  denfagrandinis ; 

41  Petra  iuffafudit  vnda4:deque  rupis  vifcere 

42  Anteficcafolitudofumen  haufit.Sci/icet 
Fcederis  parens  benignm  immemor  nunquam  fuiy 
Qupd  fibi  caro  cum  Abramo  fempitcrnum  feceratt, 

43  Sicparentum ftirps piorum,tuta  duclu  numinis^ 
Ama  /iquitfrauda/enta  perfdi  Pe/ufii: 

qqOccupatis  efferamm  nationumfedibus 
Xradidit  Deus  /abores  impioxum  eiscarpere: 


670  P  S  A  i.     cvr. 

45  Ipfuis  edo£be  Iegcs  ac  iura  tucri. 

Pfalmtu  centefsmw fextttSi  t&fypto&wsitiu 

jirgumenttim  &  vftu. 
Pfalmum  iftum  vt  centefimum  vicefimum  fextum  ad  ea  tempora  re- 
ferendum  arbitror,quil>u s  reduces  ex  Babylone  cum  Zorohi:  e!e  aut  e- 
etiam  cum  Ezra  ix  Nehemia,pro  reliquis  precati  funt,  qui.  fiue  lgnauia 
retenti,(iue  difiicultate  itinens  terriri, five  aliis  decaulis  ilhc  adhuc  fub- 
fiftebant.Anfpjcatus  autcm  propht-tia  gratiarum  a&ione  de  conceflo 
gentisreditu,mox  defcendit  adluculentam  confeffionem  peccatorum 


EiufJem  Pfalmi  centefimi  fexti 
Parath.iasis. 

Li_Sfucltte  Jehouam,  Iehouamfnmma  fierpetudque  bonitate pr&- 
iiilnmcelebrate. 

Qm*  enim  rerum  noftrd  caufa  ah  ipfo  gcjtarnm  amplitttdinem  ora- 
tione  coufquatttr? 'qttts  celebrandu  ctus {apdibmpar  ejfepojfit? 

O  bsatum  qtu  quottts  temporc  ,  ty  quicunque  fit  rerum  ipfcw  fiafttf, 
hunquam  a  refto  &  iufto  deneSiif. 

^ytt  tu  Ichotta  mcmento  m»ipro  immenfa  ill  i  heneustentia  qtt.-i  po- 
pnliun  tuum  femper  es  ccmplcxuu<&  ir.e  rvfpice  quem  tu.efilMtts  par- 
$icipemfacias. 

Kt tux  in eleclos  tuos  benefcenti.z  teTiis ,vt;a  ctrn  ^ente  illa  tua 
tju-tm  tibipropeculio<£y  hxreditate  a  lfciiitjii,Uter  &  exuttem. 

Nos  certefateor.vt  &  maiores  noTiri,crrauimw \peccauimtis fcele- 
tate  den  Inue  rios  gepimtti. 

Nam,-vt  ab  alto  rem  omnem  exordiar,patres  illi  nojbri  tieque  tot  mi- 
racttlorum  in^fegtpto  editorum  rationem  habuerunt:neque  multitu- 
dlnis  beneHcioru0  tuorum  memores  fuerunt :  vt  aui  tecum  ad  mare 
ntbrum  contcndcrtmt. ' 

Deuf  tamcn(o  incredibilem  bonitatem^vt  glorix  jtfd  conftleret  fu- 
Afquc  t.  .v»  tofrfwaretur^eos  quautttnuts  rebclles  conferuauit. 

Jncrep  tuiteuim  mare  rttbrum.quod  fubito  exaruit-ftofque  per  ipfos 
mariwiDgitcs  bdudfecus  quampJer  aridumfalum  dcduxit. 

Sic  igtitrilh  ,  Deo  ipfcs  afferentefalut  ex  hofitum  manibui  cuafe- 
runt. 

Opprejfores  autemeorum  aquis  abforpti,ne  vno  qttidem  ex  ipfts  fit- 
perfiite,perierutft[ 

Ethocfafio  connicli  ifraelitz  tunc  quilcm  lehoux  fidem  habert 
cceperunt  c:n'  tnc  tattdes cecincrunt: 

Sed ecce  njtxJ.-.tm  tfac  contigcrat  T  qutim  fnbito  iftorum  omnium  obli 
titnequefe  Deivoluntale  &  confdks  regifufiinentes : 

SttmmA 


P     S    A    L^      C  V  I.  &}% 

^SdnBiones  vt  tenerent  ftcrofantlifoederis^ 

Etyiarnmad  ittffa  legttmfztta  mntlafingerent* 
Laus-ihonor-idecufqpte  Regifempterno  czlttttm. 
^otius gentis  iam inde ab  ipfa  liberationc  ex  A F^ypto,expref(Ts c- 
cia.ii  temporum  &Iocorum  cijcunftantiis,cV  ei  plane  refponde ntem  cji'1 
leguiius  Nehemias  nono,apnd  quem  etiamaliq^otiesrcpcritur  quodtn 
hoc  pfjlmo  habetur  verf-4.Q_iod  vtinam  iuiferriroo  noitro  feculo,  quo 
pene  vtdcmusnon  d  filmilt  co-.uumacia  vduti  fuperatam  DeiOpt.Mar. 
patientia.Tiihocexemplum  publice  &  priuatim  imitaripotms  quam  mu 
tu6  fc-fe  lacerare  plerique  mallent. 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  fexti 

INTER.PR.ETATIO. 

r  /^>  Elebrate  lehouam,nam  bonus  efl:  naru  m  feeu  !um  bo 
V>rnitas  eitK. 
2,  Qui>  dixeiit-v/Ve;Iehoua:,&'  annunciarit  omnemlaudem 
eius? 

3  Beatiquiiu;  obferuant :  &cjuifatui3  iudc  fe  gerit  cmni 
tempore. 

4  Mementp  mei,Iehoua,pro  beneuolentia  populi  t\v.(ideft, 
yita  afjice.ru  ergctpojtulum  twm'  )viiita  me  wlute  tua. 

5  Vt  intucar  beneflcentiam  elecjDriim  tuorum  ;  &  Iarter  m 
lastitiagentis  tua»:vt  glorier  cum  ha;re  ditatc  tua. 

6  Peccauimincumpatribu>  noftiis:inique  egimus,fcelerate 
fecimu~. 

7  Patrcsnoftriin  j£gyp'ro  non  inrcllexeriint  mirabilia  tua, 
non  jecordati  funt  multitudinis  beneficiorum  tuorurn  :  5c 
rebellesfuerunt  apud  miicjtnavciHqtiam  careclorum! 

8  Sed  ferualnt  eos  Iehoua  propter  Nomen  fuum :  vt  notam 
faceretpotentiam  fuam. 

9  Increpauit  enim  m,are  rubrum,&  exficcarumeit:  5:  dcdu- 
xit  eos  pcr  abylTo^ucutin  deferto. 

io  Et  feruauiTCOs  e  manu  hoftis:&  redemit  ebs  emanu  iui,- 
micorum. 

n  Etoperueruuta^ua?  opprqiTores  eorum;v'rius  exilli?  non 
fuitrefiduus. 

ii  Tunc  crediderunt  yctbis  cius ,  Zc  cahtauerunt  hudcs  c^- 
iujs. 

13  iWitatim  obliti  funt  operum  eius;  neque  ex-pecraucrunt 
confUium  eius. 


*7^  V    S    A    L.       C  VI. 

Summa  intemperie  carnes  expetere  in  deferto,  ipfittfque  numlnis  ui- 
res  periclttari  cceperunt. 

Itaque  concejnt  quid.etU.is  qttod  tam  auide  fiagitabantfied  maximo 
eorum  malo:  fiquide  h<e  delitixfunt  ipfis  in  macte&  tahcm  conuerfe. 

Qui^d  quod  &  ipfum  Mofen  &  Aaroiiemfanclum  Iehouxficerdo- 
tem,  per  imttdiam  deucere  ftuduerunt? 

Itaque  dehifcens  terra  Dathanem  abforpfit,&  Abiramum  cttmta- 
hernacults  ipfis  obtexit. 

Sed  <&  igne  in  coetn  coniuratorum exortof.ammafitbito  correptos  il 
los  concremauit. 

Iidem  •vitulum  apud  Horebum  montem  cmtftarunt^  covfatum  a- 
dorarunt. 

lilo  fo(proh  fielm)decore&  ornamentof&terno  •videlicet  Nnmine) 
in  mortuumfimui  urum  bouis faenum  comedentis>comm:itato: 

^ytbieflaque  Deiferuatoris  mcmoria>quitot  in  Aegypto  res  mirifi- 
tas  ediderat. 

Totanquam ,  in  regione  Chami  nuracula  ipfis  oftendcrat ,  &  apud 
mare  rubrum  tam  horrtficagejferat. 

Itaque  femel  illos  erat  deleturm,  nifi  Mofes  eiprx  CAtetis  acceptm 
inipfii  viediaftragefemetipfum  obiiciensjram  eim  ne  ad  intcrnecio- 
nem  -vfijue  defeuiret,reprcfiijfet. 

Quidamplim?  quum  iam  illos  ejfet  in  regionem  promijfam  introdu- 
cl:urm,nuUafide  tpfim  'verbis  habita ,  terram  qua  nihd  optatim  ipfis 
tjje  oportuerat.repudiarunt. 

Atque  adeo  loquentem  Deum  audire  dcdignati ,  tumultum  in  fuis 
tentoriis  excitkrunt. 

Iwre  igitur  ille  manum  adnerfits  eos  exeruit,qua  ipfos  in  defertopro" 
fterneret: 

Eonimque  pofteros  iutcrgentes  dtj?iparet,atqtte  adeoper  varias  re- 
giones  defuccret. 

Nam  ettam  Baalpehori,abominando  idolo.fefe  adiunxerunt,  &  -vi- 
ilimas  rebmviu cxpertibm  maclata*  comedcrunt. 

Cuificeleri  Deus  iuftifiime  iratusjnix  in  illos,grauifiimam  eispla- 
gam  inflichirxsjrrupit. 

Sedmagno  animo  infurgens  Phinees  tantum  facinm  ,vindicawt,& 
ftatimcdidere  illos  Dominm  deftittt. 

Phinees  autem  id  iufte  diclm  eftfeciffe>e6que  momine  lattdem  ad*- 
tatesjuturxs  permanftram  cft  cotifequutm. 

^ittUi  Deton  nihilominm  apud  aqttas,  quibm  propterea  impofitti 
fuit  iurgii  cognomentumytd  iram  m tximo  cum  iffim  Mofis  damna 
proHocarwn. 

SU 


P    S    A    L.      C  V  I.  673 

14  Etconcupiuerunt  concupifcentiam  in  dcferto:  &  tenu- 
ueruntDcum  in  folitudine. 

15  Itaque  dedit  eis  pctitioncm  eorum,fed  mifit  tabem  in  a- 
nimam  ipforum. 

16  Inuidia  pranereacommoti  funt  aduerfus  Mofeninca- 
/tris:&;jiducrfus  Aaronem  fanctum  Iehouas. 

17  Aperta  eft  rerra,&  degluciuit  Dathan;&  operuit  fuper  ta- 
bernaculumAbiram. 

18  Et  accenfus  eftignisin  ccetu  eorum:flamma  inflammauit 
improbos. 

19  Fecerunt  quoque  vifulum  in  Horeb:  &  adoraucrunt  con~ 
flatile. 

xo  Et  mutauerunt  gloriam  fuamin  fimilitudinem  bouis 
Comedentis  fcenum. 

xi  Obliti  funt  Dei,qui  feruauerateos,qui  geiTerat  magnirt- 
cain  Aegypto. 

ix  Mirabiliain  terra  Chatmterribilia  ad  mai  e  rubrum. 

13  Itaque  dixit  fore  vt  perderet  cos,  nifi  Mofes  ele&us  eius 
ftetiilet  m  ruptura  coram  facie  eius :  ad  aduertandam  iram  e- 
ius:ne  delcreteo*. 

14  Repudiauerunt  etiam  terram  deiiderabilem :  nec  credi-» 
derunt  verbiseius. 

15  Et  murmurauerunt  in  tentatoriis  fuis:  nec  audiuerut  vo- 
cem  Iehouar. 

15  Itaque  extulit  manum  fuam  ipfts  id  eft>contra  ipfosiad  pro- 
fterncndum  eos  in  deferto. 

17  Etad  diflipandum  femen  eoruminter  gentes :  &  ad  di- 
fpergendum  eos  per  terras. 

18  Et  tamtn  copulati  funt  Baalpheor:  &  comederunt  facri- 
ficiamortuorum. 

19  Et  ad  iracundiam  prouocauerunt  Deum  operibus  fuis:  & 
irruit  in  eos  plaga. 

30  Sed  adfuit  Phinees  &  vindicauit/ce/«*,&  cohibita  eft  pla- 

31  Etimputatum  eft  ei  ad  iuftitiam,  in  generationem&  ge- 
nerationem,vfquein  faeculum. 

31  Prouocauertmt  euam  enm  ad  iracundiam  apud  aquas  iuj- 
gi;,quod  malc  certit  ipli  Mofi  propter  eos, 

Vv.f. 


$74  P    s    A   l.     €  V  l. 

Sic  enim  eiui  animum  exajperarunt,  vt  &  ipfe  inconfiderate  quid- 
dam  effutiuerit. 

Et  Mofes  quidem propterea  in  ipfo  defirto  mortuut  efi.  Qui  vero  in 
ipfam  Cananitidem  introdutli  funt,  nihilo  quampatres  fui  mandatis 
diuinus  obfequenttorespopulti  quos  Deut  interfici  dijbritfe  iufferat,pe- 
fercerunt: 

lifijue  fife  pern%ifcentes,<&  mox  artes  eorum  edofli: 

Jllorumidolufefecertofuo  exitio  mancipamnt. 

Eoufqtte  dementU  videlicetprouet~liyvtfiliosfilidfquefuas  damonl- 
but  maBarint. 

V"t  fitorum,inquam,filiorum  ac filiarum  innoxium  fanguinemvltro 
ejfitfumficltUbui  C  anan&ocumfimulacris  Itbannt ,  &  immanifsimu 
eaiibut  totarn  rcgionem  contaminarint. 

En  igitur  detefianda  fa.cinora.en  abominandas  fcortationes  quibus 
Hlifefe  dedta  operapolluemnt. 

Qtubus  tufiifitme prouocatus  Deus,aduerfus populum  taniem  eotif- 
qtte  ex.irfit,  vt  illum  quanutt  fibi  antea  fegregatum  abominatus. 

In mimn gentium tradiderit,  @r  hofiiumfuorum arbttrio  acltbiii- 
ni  expofuerit. 

u4b  ilhi  igitur  pofieafuntvariis  modis  vexati ,  eorumque  arbitrata 
•pjtrefii. 

Et  tamen  ille  rurfum  nonfemel  ipjos  Uberauit  iquibut  beneficiis  ta 
tum  abefi  vt  mtliorem  animum  induertnt  %  vt  contra  fibiindulgentes, 
Hlumexacerbare  non  defitterint,  doneeab  eo  dcfertiintllafita  tmpro- 
bitate  contabuerunt. 

Et  quit  infinitam  Dei  bonitatehtc  non  admiretur? 'N am  etce  quan- 
nu  neqne  beneficijs  neque  cafiigationibut  quicquam  apud  iilos  totfe- 
euln  profictffet,eorum  tamen  in  angufivjs  clamores  cxaudtuit. 
Suique fxderis  recordatui,(c? pro  infimtafua  clementia  alitts  repen~ 
ttfahm: 

Fecit  vt  eorum  commiferatione  vj  ipfi  tangerentur  a  quibut  fuerant 
in  captiuitutem  abrepti. 

i_/fredum  igitur  lehoua  Deut  noTteropttt  ate  inchoatum  abfol- 
us  ,  &  nos  tandempenittts  exgentibttt  aggregatos  apud  te  recoUige, 
t/tfanftutn  Nomen  tuumpr&ditemw  ,  laudefque  ttias perpetuh  cele- 
bnmut. 

S  t  tihi  fitne  gloria  fempitema  Ieho.ua  Detts  ifraelts.  Succinito 
rnihi  popuk  vnitterfe^  &  vno  ore  iicitu,  ^ytmen.  VornmumcoU.au- 
date. 

ldem 


p  s  a  t.     c  v  r.  <*7f 

33  QujaexaCerbaueruntfpiritumcius:&inconfiderate  io- 
Cutus  eft  labiis  fuis. 

34  Non  perdidcrunt  populos:dc  quibus  mandaucrat  illn  Ic 
feoua. 


33  Scd  commifti  fuerunt  gentibus  &  didicerunt  opera  e- 
orum. 

36  Et  feruierunt  fimulachris  eorum,quae  fuerut  ipfis  in  rui- 
nam. 

37  Sacrificauerunt  enim  filios  fuos :  &  fijias  fuas  dannoni- 
bus: 

38  EtefFuderuntfanguineminnoxiumrfanguinem  filiorum 
fuorum,&  filiarum  fuarum,  quas  facrificauerunt  fculptilibus 
tdoUs  Canaan:&  polluta  eft  terra  caedibus. 

39  Etinqumati  funt  operibus  fuis:&  fcortatifuntftudns 
fuis. 

40  Itaqueexarfitira  Ieliousein  populum  fuum:&  abomina- 
tus  eft  hajreditatem  fuam. 

41  Et  tradidit  illos  in  manus  gentium:&  dominati  funt  fif- 
per  eos  inimici  eorum. 

4Z  Et  oppieiTerunt  eos  hoftes  ipforum:&humiIiati  funt  fub 
manu;pforum. 

43  Sa?peIiberauitcos,;piitamenexacerbaueuunt  eumcon- 
filiisfuis:ide6que  contabuerunt  in  inicjuitate  fua. 

44  Vidit  tamen,  ciim  illis  eflet  anguftia,  audiendo  clamorg 
eorura. 

45  Et  recordatus  eft  erga  eos  fcederis  fui :  &  pccnimit  eum 
fecundum  magnitudinem  clementiarum  fuarum. 

4<$  Deditque  eos  in  mifcrationescoramomnibus  <jui  capti- 
uosabduxeranteos. 

47  SeruanosIehouaDeusnoften&collige  nosex  genti- 
bus,ad  cclebrandum  Nomen  fan&itatis  tu«e:  e^ad  celebran-. 
4am  laudem  tuam. 

48  Be»edic5tus  Iehoua  Dcus  Ifrael  a  feculp,&  in  feculum;  & 
dicat  omnis  populus,  Amen.Halleluiah, 

VvAj, 


676  p  s  a  i.     cvr. 


Idcm  Pfalmuseentefimusfextus ,  raonocolos,vt  decimu.^ 
tertius. 

i  y    AudateNumen  optimutn 

JL/Cuius  perennis  omnibus 

Benignitas  efl  fcculis. 
a  Cuiusfatispotentiam^ 

Cuius  fatis  quis  gloriam 

Cantaritaptis  laudibus? 

3  O  vosbeatosregulam 
Re<5H  bonfque  traditam 
Omni  fequutos  tempore. 

4  At  tuDeusnon  immemor 
Amoris  in  tuostui 

Mc  iibcrator  refpice. 

5  Lcd's  vt  vnacum  tui§ 
Tua]ucgcnte  geftiam, 
Et  \xtus  vnaglorier. 

6  Ah  nos  fimulcum  patribu^ 
Errauimus,peccauimus, 
Iniqua  iniqui  fecimus. 

7  Nam  figna  necTanitica, 
Benignitatcm  ncc  tuam 
Sat  ponderirunt  fcduli, 
Rubro  fcd  ipfo  confcio 
Noftri  parentcsa*quore 
Obmurmurarunt  improbi: 

S  Quosattamen  tuimemor 

Tu  liberafti  Nominis, 

Vircs  probarcsvt  tuas. 
9    Iuffaariieruntsquora, 

Tuuque  ccu  pcr  aridos 

lerccamposcopia?. 

io.iiSic 


- 


P  sai.     e  v  x.  £77 

P  S  A  t.    CVI. 

Confitemini  Domino  quoniam,&c. 
Carm.gen.xii  11. 

1  'T    Audate  Regem  cditum^regem  bonttm^ 
\  iSutfqtte  nullo  non  benignum  temporei 

2  QuisfaUa  verbis  tquetfeloquentia, 
Qtm  ajfequetur  illimpotentiam? 

j    O  ter  beafos  &qui  amantes,  &  tuk 

Pf&fcripta  legis  cjui  tuentur  iugiteri 
^  MementonofirifacilisQfrfauens^tuum 

Profpicere  populum  cjuafoles  clementia: 

Et  me  reuife  lenis  acfalutifer^ 

5  Vt  feparati  tibi  bonis populifruar-, 
Carpdmcfue  Utm  cjuofruunturgaudio^ 
H&reditaticjue  comes  applaudam  tu<&. 

6  Scelefia  proles  cumfcelefiis  patribas 
In  te  rebelles  multa  inicjuafecimm: 
Abominanda^diraperpetrauimm* 

7  Narn  nec  ty ranni  &gipti/  ex  ergaslulo 
Noftri  pa  rentes  liberiper  te>  tua 
OHentdgrauiter  ponderarunt^  nec  tua 
Memineregratis  mentibm  elementitt' 
Sedpropter  vndas  <zquoris  rubri>duces 
Aduerfm  animis  turba  contumactbm 

8  Obmurmurauit.  At  parens  malis  bontts 
Posna*  remittiSyVt  tuam  clementiam 
Agnofcat  orbiS)&  tremat  potentmm. 

9  Nam  comminanti  cefsit  vndafluBuufti : 
Suffenfa  moles  hinc  &  inde  per  fali 
Tranqmili  arenoA  aridam  dedit  viam± 
Ceufolida  campis figerent  vesltgia: 

Vv.iij. 


€7%  V    S    A    L.     CVI, 

io.nSic  hofte  prorfus  gurgitis 

Aquis  profundus  obruto. 

Nulloque  iam  fupcrftite, 

Potcnte  mi  Deus  tuos 

Tulibcraftidextera 

Hoftisferocise  manu. 
12  Laudaretetunclfrael, 

Tibique  totus  fidere, 
i3,i4Quse  mox  Rdcs  euanuit. 

Nanque  oranium  moximmemor 

Gcns  ifta,nec  tuo  regi 

Arbitrio  fe  fuftinens, 

Carnes  gulofa  flagitat, 

Deimque  folitudine 

Procax  in  ipfa  prouocat. 
i)  Tu  das  cibum  petentibus, 

Scd  cuiusefu  tabida 

Profternerentur  corpora. 

16  Qiiid  plura.^Mofcn  &  facrum 
Aronis  illum  verticem 
Laccfsieruntinuidi. 

17  Quod  tcrra  non  ferens  fcelus 
Abiram  &  Dathanemcum  fuis 
Dcglutiittentorijs. 

18  Statimque  miifus  coelitus, 
Coetus  femcJ  rcbellium 
Vorauit  ignis  impios. 

19  Hi  funt  Horebi  qui  iuga 
Contaminarant,aurei  • 
Cultu  iuuenci,perfidi, 

20.21  Iilius  aufr  gloriam 
22  Promptum  fibi  qucm  vindiccm 
Tot  in  periclisfenferant, 

m 


V    S    A    L.      C?L  67} 

10  Donectyranno  Itberati  &  koHium 
Crudelttatejuta  tuti  littora 

11  Tenuere.athoftes  vorticofo gurgite 
Abforpfit  vnda^ctadis  vt  nec  nuntius 

11  SupereJJet.fllic  t  um  falutis  compotes 
Fidemque  verbls  pmbuere>&cantibus 
Cecinereftftis  numinis potentiam. 

I^  Meturepulfo^protinus  lafciuia 

Animos  rebelles  percu/tt:nec  amp/ius 

Meminerefigna  necpericla  pn[iina: 
l^RepenteprauapercitUibidtne 
.  Arfere^verbis&Deumprocacibus 

fr*  impu/eruntfmnd  iuft<zfo/uerei 

t^  Acfagitatos  impie  dedit  cibos, 

fuftifquepoznis  impios  coervuit, 
16  Necpocna  mentes  nechenignitasferas 

Mollire  potuityquinprocdciter  ducem 

Ducifquefratrem  peteret  &mulatio% 

EtfretaftudijS  femperambitio  ma/is* 
17,  i  SSedfabliofos  terra  vafto  condidit 

Sinu  dehifcens-ifammeique  gurgitis 

Torrens  vorago  demrauit  impiosh 


19, 20, 21 » liNecnoxibrum  monita  totp&nis  mcdurn 
Gens  prauafcelerifecityHoreb  in  iugo 
{Prohfacinusl)anteimaginem  bouis  det 
fmago  fefe  ftrauit^  &froridefaturi 
Simulacra  tauri  colutt  inftarnuminisi 

Vv.iiij» 


6&0  P    S    A    t.      CTI. 

Nili  ad  fluenta  fertilis, 
Rubcntis  ad  maris  vada 
Tot  fadtacuius  viderant, 
Bruta?  iuuenci  ad  beftia?, 
Fcenum  vorantis  beftia?, 
Transferre  fic  imaginem. 

23  Quod  ni  ftetiiTet  obuius 
Mofes  furenti  Numini, 
Iam  tum  perilTent  funditus. 

14.25  Quid  ampliusPnec  dum  malis 
Tot  eruditi,necminis 
Tot  Numinis  fat  creduli, 
Hoc  diues  experti  folum 
Obmurmurantes  horridis 
Spreucrepra»  mapalibus. 

26.27  lurecrgobrachiumDeus 
Deferta  pulfos  in  fola 
Straturus  illos  extulit 
Et  iam  tum  eorum  pofteros 
Statuitprofanisgentibus 
Dederc  futuros  exules: 

28  TurpesatilliPcori 
Iunxeic  fefe, mortuis 
Aufifacrata  vefcicr. 

29  Proin  Dcus  iuftifsimo 
Furore  plenus,cladibus 
ArTecit  illos  maximis.* 

30  DonccfurorePhinees 
Etipfciuftopercitus 
Vlror  futurus  adfuit. 

31  Virtutis  vndcrettulit 
,Viriquciufti  gloriam 

Cun&is  perennem  fcculis. 


41  At 


P   6    A    L.      C  V  I.  CSi 

Parufa/utisnuperingrata,immemoir 
Miracu/orum  in  vrbtbtts  Ni/oticisy 
Et  flutlu  eodem  fofyites fe->fubruto$ 
Hofiesfuperbos  vorticofis  &fiibw* 


23  Ergofcelefios  ira  iusta  perdere 
Ibatfurenti  ni  Deo  caium  caput 
Pro  gente  Mofes  obtu/tjfety&prece 

2A.Fr<£naJfet  iras*  Nec  tamen  turb&furor 
Il/ic  cjuieuit.expetirum  tam  diu 
Vberferacitfpreuit  agri.-necfidem 
Mofi  docenti^pol/icenti  nec  Deo 

25  Habuit.-tumu/tu  ca/fra  comp/ens  reffuit 

2  6,ijImperia-'donec  il/e  munificus  parens^ 
De/ere  prompttts  interinuia  montium 
Toties  rebel/es^extulit  dextram>&  genus 
Per  nationes  imptas  dtfferdere 

28  lam  deflinarat.-antefculpta  numina 
Iterum  proterui  proctdere,  &  mortuis 
1  Dijs  thuray/etiafque  immo/arunt  hoftias? 


29  Deum  fceleribus  prouocauerunt  nouisy 
Irdmque  rurfum  exafferarunt  vindicem* 

^O^iIufla  incitatus  donecira  Phineas 
Ferro  fce/eslam  punift  licentiamy 
Et  fttuientem  dexteram  compefcuit 
Dominiyfibiijvepeperit  dtternum  decut) 
Quod  nul/afi/eant  pofierorumfitcu/at 


€8i  p  s   A  t*     c  v ti  ■■  ■  * 

32  At  numcn  illi  dcnuo 

Meriba»  ad  fluenta  pefsimis 

Lacefsiere  iurgijs. 
$$  Ipfi  quod  &  Mofi  obfuit 

Tcmere  loquuto,&  improbis 

Turbato  eorum  vocibus.  \ 

34  QSn  &  prophanis  pareere 
Aufi  rcbcllcs  Numini* 
Iuffis  nccari  gentibus: 

35  lllifque  fcfe  iungcre, 
Ritufque  eorum  difcere 

36Quin  &vercrinumina: 

Ipfi  fibi  autorcs  mali, 
37SUOS  adarasdsemonum 

Vt  qui  necarint  liberos:  •  y 

38  Suxqueprolisfanguinem 
Kcnaanis  fculptilibus 
Innoxium  profuderint. 

39  Sic  ifta  fa&is  gcns  fuis  "^ * 
Sc,fuaque  polluit  fola* 
Sacris  ncfandis  dedita. 

4oIurc  ergo  dilc&am  prius 

Exofus  cftgcntemDeus 

Sasuifque  dcdidit  hoftibus, 
41QUJ  colla  contumacium, 
^iDurum  fubacxa  fub  iugum 

Arbitrio  regcrcnt  fuo. 
43  At  rurfus  ifti  farpius 

Clemente  Numinis  manil 

Iftisfoluti  vinculis, 

Non  dcftiter c  moribus 

Sceleftisid  laceflere 

Suis  (celcribus  tabidi. 

44Cla- 


P    S    A    L.      C  V  t.  6%l 

32,33  -NVr  contumaces fupplicia  tot  (piritus 
Coercuerunty  Meribdad  vndoi  quinDei 
Rurfusfuroremaccenderenf.necpublico 
Mofesfurore  Uberetiam  incredula 
Oratione  vertit  iram  nttminis 

za  Infe.Potiti  deinde  paclisfinibji, 
Nec  impiamm  femen  omne  gentium 
Disferdidemnt funditus^nec iufsibus 
ReEle  monentis  paruerunt  numintsx 

35  Sedfeprofanismifcueregentibus^ 

36  Didicere  ritus-tferuiere  Iudicris 
Dijs:ac  eorum  mancipati  cultibusy 
Tenuerepuras  afcelere  nuilo  manm, 

37  Qwfpeimmolaruntfilios  acfilias 

j8»3  9 ,40,41^/  ddtmonum  aras:&fu<e  propaginis 
Tmxere  fculptos  fanguine  innocuo  deos, 
Terramque  fanblam  polluerunt  c&dibus, 
Infceleraproni  abominanda^dum  fu& 
Manus  adorant  opera^patrium  Deum 
Iuflas  ad  irasprouocaueruntyVtfuam 
H&reditatem  abominatus  impijs 
Inferuitutem  manciparet  hoHibus^ 


42  Quorumfeuero  pene  contriti  iugo*  • 
P  ofuere  fdtuam  Jpiritusferociam» 

43  Ac  liberatif&pe  Domino  vindice* 
Rurfus  rebelles  fpiritus  in  vindicem 
Sumpfereirurfus  obfcelerapvenasfua 


«84  P   s   A  t.       c  V 1  *4 

44  Clamare  at  illi  dcnuo, 
Audirc&illcdeauoi 

Sui  vfque  fcederis  mcmor; 

45  Vtque  omnium  mitifsimus 
Irajqueiuft^poenicens, 
Viftoribufqucconfciis.     . 

46  Mirantibufque,vincula 
Qui  nupcr  his  inieccrant, 
Dignatus  iftos  gratia. 

47  Aeterne  perge  nunc  Deus> 
Tudfque  fseuis  crutos 

Ex  gentibus  recollige. 
Vt  Numcn  hoc  fan&ifsimum, 
HocNumen  auguftifsimum, 
Iuftiscelebrent  laudibus. 

48  Acterne  fit  Deus  tibi 
Deuslfraelis  vnice 
AetcrnalauscV  gloria. 
Mihiquetu  pkbsfuccinens, 
Laudesbeata  Numini 
Mecum  perennesdicito. 

LIBER      QJflNTVS. 

Pfilmorum. 
Pfalmui  centefimus  feptimmy  «T/JWt/k  U. 
Argumenturn  &  vfus, 

Pfalmus  iftequo  nihildicineqne  re&ius  neque<ornatius,nihil  denlq; 
f^iuinius  pofiit,prouidentiamDei  &  vniuerfalem  8c  pjrticularem,iuftifii 
rna  iimul  &moderatiflima  a(Terit,prolatis  &  etegantifiirae  defcnptis  pul 
cherrimis  caril  rerum  exempiis  qux  terra  marfque  fic  conting unt,vt  in 


C 


Eiufdem  Pfalmi  centcfimi  fcptimi 
Paraphrasis. 
Elebrate  Jehouj.m,Hoc  enim  ipfum  immenfa  bonitatferpetua- 
qite  beneficentia  meretur. 


Vos 


V    5    A    L.       C  V IJ.  C8f 

44  Dedere  mitis  nec  Dei  bonitas  tameq 
In  rebus  arttis  innocentium  aprece 

45  Auertit  aurem.foederis,  memorfui 
Poenas  remifit  lenis  &placabili4* 

^GQuin  &fuperba  cordagentis  barbard, 
Cuiferuiebant  diruta  iam  patria> 
Leniuit.-animos  omniurn  vt  perftringeret 
Imago  fortisfiebilis  velhoftibus. 

47     TunostuereDommenofter&Deus^ 
Et  e  profanis gentibus  recolltge: 
Vt  te  canamus^nomen  vtfanBum  tuum 


^&Celebnmiu  vnumipopu/us  omnis  vt  ftmul 
Dicat^Deo  quempofteri  Abrami  coluntr 
Sit  laus,honorque  inf&culorumf&cula* 
Amenyamen* 


fis  fit  prorfus  ntceflfe  fateri  diulqitus  regi  earu  caufas  &  euenta:tu 
^jduerfusimpios  qui  Deu  veltolluntpenitus,vel  a  mundi  gubernatione 
furomouentvt  Epicurei-.vel  vniuerfalitertamures  a  feconditas  curare 
ccfent,vt  Pcripateticiivel  caufis  fecundis  alligjnt,  vt  Stoici.tu  aduerfus 
fuperftiofos,cofitentes  quide  quod  reseft,fed  quod  vniusDei  Opt.Max. 
eufictitiis  fuisnuminibusattnbuentes-.quibusomnibus  medaciis  men- 
to  damnatis,pios  &  ver£  fapientes  monet  Propbeta  vtopera  Dei  potius 
admirari  fummamque  in  iis  tum  fapientiam  tum  moderatione  pra?dicarc 
difcant,quam  illa  in  diGjuifitionem  vocare,&  cum  impiis  infanire. 


C 


Eiufdem  Pfalmi  centefimi  feptimi 
Interpretatio. 
Elebrate  lehouam  nambonus  efi:  nam  infeculum  efl 
beneficencia  eius. 


&t  r    S    A   l.      CVIL 

Vos  innttmtri  mneum  ijhtd  prtdicatt  qubs  Iehoua  exptrlculis  mul- 
tiplicibus  &  hoftinm  manibnslibcrauit. 

Qttam  enim  ille  muhos  a  condito  mundo  ab  Oriente  &  OccaJu,a 
Septcntrionety  ^yfujbali  Oceano  dijperfos  coUcgitl 

(Juam  multos  in  'vaftts  defertis  errantes ,  ^r  -vrbem  ad  habitandum 
commodam  qu£ritantes. 

fame  fitique  enefhs  &  femianimes: 

<_/fdfe  in  extrenns  anguftus  ciamkantes  exaudijt,&  ex  illis  &rum- 
nis  ereptos, 

ln  reclttm  njiam  reduxit,&  in  vrbcs  commodas  perduxit. 

Celebrent  igiturifticoram  ipfo  lehoua  tantam  hanc  eius  beneficen» 
tiam,c£terifque  mortalibus  mirifica  ipfius  optrapr&dicent. 
Q^Ufiti  anhelantes  recrearit}& famelicos  tam  benignt  rcfecerit. 

Quammtdtirttrfus  carcerum  tenebrit  & njelut in ipfii  marth caligi- 
nc  concludttntur,animoquidem  an<ruftijs,corpore  vero  ferrcts  compcdi- 
bwi  ar&ifiime  conftricli: 

idqtte  mertib,  quod  Deimandath  omnium  hominum  mctiinfculptit 
rcbelles  fttvspotim  cupiditatibus,quam  Dei  confiltjs  funt  obfequutil 

Eorum  tamenferociam  ubific  perdomuit  lehoua  ,  <&  eofuntreda- 
fli^-ut  nihilin  quoquam  opis  inueniant: 

illos  ad  fe  in  iTlu  anguTfys  clamitantes  exatsdit ,  #T  *•*  *rumnk 
enptos: 

Ex  carcerum  tenebns  &  mortis  caligine  ,  ruptisfmeis  compedtbux, 
educit. 

Vos  hitur  tantam  lchoua  benefinentiam  coram  eo  celcbrate ,  cate- 
rifjue  mortalibus  miriftca  ipjittf  f.id.i  prxdicate. 

Owportas  <eneas  confregerit,&  ferreos  veflcs  contriuerit. 

Qutd  de  i's pr£terea dixero  ,  quiftultitia  duce flagitiorumrjiam  in- 
gr  (fi,&  nndtiplhibut  opprejh  morbts^amentU  pretium  ferunt: 
Cib:»mqne  omnem faftidieutcsjam  ipfttmmortn  limen pulfant? 

O'tos  t.xmen  adfe  in  hac  mifria  clamantes  lehoua  exaudit ,  &  ex 
his  £rumnis  ereptos: 

Vna  tantum  emiff.i  uocula  ,  lethalibusomnibus  morbi  caujiifitbla- 
ti<  Jam  tati  reftitwt. 

Celebrent  igit.tr  ifti  quoqtte  coram  Iehoua  tantam  eim  bcneficen- 
tlamxateriftjue  mortalibus  mirifica  ipfins  cpera  pr&dicent. 

lehoue  inqu.imficrijicialattdn  offerant/y  magno  cum gaudio  quid 
ipfe  inillis  effecerit  commemortnl* 

C&tetum 


P    S    A    L.      CVII.  6%7 

%  Dicant  iftud  redempu  Iehoua?,  quos redemit  e  manu  op- 
primentium. 

$  Etcjuos  collegit  e  terris  ab  Oriente,&  ab  Occafura  Septc- 
trione,&  a  mari. 

4  Errabant  in  deferto,in  foiitudine  extra  viam:nec  vrbem 
Iiabitatam  inueniebant, 

5  Famelxi  erantac  iltibandi:anima eorum  fiti  deficiebat. 

e  Et  clamauerunt  ad  lehouam  in  anguftia  fua,  <p*ex  eorum 
oppreflione  eripnit  eos. 

7  Et  deduxit  eos  in  viam  re&am  :  vt  venireiit  in  vrbem  ha^ 
bitatam. 

3  Ceiebrent(^»r  coramlehoua  clcmentiam  eius  ,&  mira- 
bilia  eius  aptid  nlios  hominum. 

9  Quia  fatiat  animam  cupidam,&  animamfamelicam  im- 
pletbono. 

10  Habitatrf/^in  tenebris  &  vmbra  mortis,  deuincti  angu- 
ftia  &  ferro, 

ii  Quiarcbellesfueruntverbis  Dei:&  confilium  Nwninit 
cxcelii  fpreuemnt. 

ii  Sed  pofiquam  humiliauit  mifcria  cor  ipforum  :  &  corrue- 
xunr,nec  eft  cjuiadinuec. 

13  Et  clamaueruntad  Iebouaminanguftia  fua  :  exprefTuris 
eorum  liberat  eos. 

14  Educiteos  ex  tenebris  &  vmbra  rnortis?  &  vincula  eoru 
abrumpit. 

i?  Celebrateigiturcoram  Iehouabonitatem  eius&mira- 
bilia  eius  apud  filios  hominum. 

16  Quia  confregit  portas  a?neas:&  vectes  ferreos  contrfuit. 

17  Stultidtypropter  viamrlagitiorum  fuorum  ,&  proprer 
iniquitates  fua?  affliguntur, 

18  Omnem  efcam  abominatur  anim3  ipforum:&  apprppin- 
ejnant  ad  portas  morris. 

19  Et  clamantadlehouamin  tribulatione  fua:&  ex  angu- 
ft-is  eorum  feruat  eps. 

xo  Mittit  verbum  fuum,  &  fanat  eos:  &  eripit  eos  ex  omni 
bus  corruptionibus  eorum. 

11  Cclebrent  igitur  coram  Iehoua  mifericordiam  eius,& 
mirabiliaeiusapud  filios  hominum. 

2i  Etfacrificent  faciificia  Iaudi^:&  prardiccnt  operaeiuscu 
exuitatione. 


688  P  s  A  t.     c  vri. 

C&Umm  qui  nauigijs  maria  ingrefii  ibi  verfantur  ,  y  in  aquk  ne~ 
gottantur. 

Ii  demum  magna  Iehou£  opera  intuentur ,  &  quam  ille  fefe  admi- 
rabilem  in  iihi  marts  gurgittbus  tmmenfis  demonslret,  ipfis  oculi* 
cernunt. 

Namfimulatque  loquuttii  eft  ,  infiirgunt  ftatim  horrificas  tempefta- 
tes  cknt<s  venti.equora  confiigentibus  f>roceil'ts  intumvfcunt: 

Ipfi  cum  nambus  vefhores  nunc  in  caelwn  vfque  attollunturtnune  ad 
imosgurgites^animtf  pr£  formidine  coiii^uatts,deuolumttur. 

^gitant  liios  ingyrum  turbines:  hinc  £?  liiinc  ebrioforum  more  va- 
eiUanttnullus  arti,nuilus  viribut  reiinquitur  locus . 

Qms  tajnen  ad  fe  in  hac  anguftia  damantes  Iehoua  ex  tjs  quibus 
premebantur  mtferus  eruit. 

Procelias  enim  ulem  quiexcitarat  ctmpefcit ,  &  fubitb  tempeftates 
JluCrnntn  conttcifunt. 

lili  verofedatttfiuclibufUti, tandem  inportus  optatos  ab  ipfopro- 
uehuntur. 

^gite  igiturvos  quoque  tantam  Iehou£  beneftcentiam  coramipfo 
celeorate,C£terifjue  mortalibus  mirtjica  ipfius  fafiaprxdicate. 

Extallant  inquamifti  lchouam  in  media  populorum  circunftantium 
corona,&  in  ipforum  primatum  €onf fju  collaudent. 

idem  ille.  quoties  iibuit  fluuios  dnfolitudinesjocos  irriguos  in  deferta 
fitientia  conuertit. 

Foecundifiimas  regiones ,  incalarum  fceleribits  irritatus  ,in  meram 
faifuginem  commutat. 

Contra.defertts  &  incultis  A\  \tea propter  ariditatem  regionibus,  fca- 
turientes  atque  adeo  redundantes pafiim  aquas  inducit. 

ibique  mifereprms  viflttan  (es  homines  coihcat ,  quipopulofifiimas 
Stiam  vrbes  exftrnant. 
s4grosfcrant,vites plantent  ifruges  copiose  mstant. 

Ipfo  videlicetpro  benignit  tfefingularifua  tum  ipfos  multiplicantey 
tum  ipforum  armenta  mirur.f  in  modum  augente. 

£t  ifti  rnrfnn  ,  eodem  (ic  tanm  vices  difponente ,  imminuti,  angu- 
ftjs  omnique  caiamiuitum  uc  mifriarum  genere  attriti,  deprimutur. 
idem  ettam  principes  ct  nflts  antea  formidabiles  omni  autoritate 
detrafla  ,  vt  qubfe  lerta.ot  nufquam  inueniant ,  contemptifiimos  ty 
dejpicatifiimo)  rcddit. 

idem  tnopes  &  oppssj]  fi  sri^it,  ty  famihat  insiar  gregis  prop^ 
gat. 

'  Il£c  igitur  intttentes  ii  ijferuent  quicunque  reflo  funt  indicio  pr/e- 

diti\ 


PSAL.       CVXI.  <&9 

z$  Quidcfcendunt  in  mare  nauibus  :quioccupanturin  a- 
<juis  magnis. 

24  Hivident  operakhoua:  :&  mirabilia  eius  in  profun- 
do. 

i<;  Loquutusenim  &  facicfurgere  ventumpiocelIa?,quiin 
fublime  attollit  fluclus  eius. 

z6  Afcendunt  in  ccelum  ,&  defcendunt  in  abyfTos :  anima 
eorum  mifena  diiToluitur. 

%7  Agitantur  m  gyrum  ,  &  vacillant  ficut  ebrius  :  &  omnis 
fapientia  eot  um  abforbetur: 

x8  £t  chmant  ad  Iehouam  in  anguflia  fua,qui  ex  oppreflio- 
nibus  eorum  liberat  eos. 

19  .Facitconfiftere  procellaminfilentio:  &  iilefcuntflu&us 
ipforum. 

30  Et  la:tantur  ,  quia  fedati  funt ,  &  deducit  eos  ad  portum 
defiderijipforum. 

31  CeiebrateIehoua?beneficentiameius  :  &  mirabiliaeius 
inter  filios  hominum. 

32,  Etextollanteum  in  populi  ccetu  ,&  in  conceiYu  fenum 
laudenteum. 

33  Redigtt  flumina  in  defertum:&  fcaturigines  aquarum  in 
fitim. 

34  Terram  fructiferam  in  falfuginemrproptermalitiamha- 
bitantium  in  ea. 

3?  Redigitdcfertum  in  fhgnum  aquarum:&  rerramfolitii- 
dtnis  rn  fcaturigines  aquarum. 

36  Etfacitillichabitarefamelicos  ,  qui  conftituunt  vrbem 
nabitationis. 

37  Etferunt  agros ,  &  phntant  vineas  ,  &£iciunt  frucfturn 
prouentu^. 

38  Et  benldicit  eis,&  multiplicantur  valde:&  iumenta  ipfo- 
rumnonminuit. 

39  Pofteaminuuntur&deiiciunturpra?anguftia  ,  malo  ,  & 
sgrumna. 

40  EfFundit  contemptum  in  principes:  &  errare  facit  eos  in 
xnanitate  fine  via. 

41  Et  erigit  egenam  ex  affli&ione  :  &  ponit"  initar  gregis, 
familias. 

42,  Vxdeant  refti  & lxtentur :  &  omnis  iniquitas(^  eflfakr 

Xx.j. 


£90  r    S    A    L.      C  VII.' 

Mti,vtfrttnma inde voluptatem  capiant:  contra verb fceleratl omnti 

diuinz  prortidentid  obtreclantes  conuifli  obmutefcant. 

Ecqna  igitur  ww  fapientU  appetens  confider<andu  ifiis  fefe  totum 
dedet,vt  immenfa  lebouz  bomtatii  notitiam  affequaturi 


Idem  Pfalraus  centeiimus  feptimus,vt  decimus 
quartus. 

t  T^IaDeumcantatebonumjCantatebenignu, 

Xlt      Cun&ifquelargumfcculis. 
z  Dicitecrudeliquosilleredemitab  hofle, 

Vos  difsipatos  colligens, 
3    Qua  fol  exoritur,  qua  nocTtis  conditur  vmbris, 

Qua  miindusseftuat,&  riget, 
*i    Vt  miferosquondapcr  inhofpita  faxavagates 

Fame  fitfque  torridos, 
5.6  Clamarjtcs  vos  femianimes  exaudiit  ille, 

Malifque  cunctiseruit 

7  Deduxftquc  viis  dcfcrta  pcr  auia  rcdis, 

Cultifqucftatuitvrbibus. 

8  Clcmcnte  hunc,inqua,  cantate,  &  dicite  cuclis 

Res  ifte  quantas  gefTcrit. 

9  Quos  mifcros  vcfana  famefque  fitiTq.  nccabat, 

Potu  ciboqucrccreans. 
lo.11  Vos  quoq.  contepti  tande  quos  Numinis  ira 
Eius  rebellcs  vocibus 
Carccribus  claufit  tetris,mortffque  per  vmbras 
Vinclis  rcuinxit  ferreis, 
12  Quos  tandc  edomitos  logo  fcra  corda  dolorc 

Opifque  prorfus  indigos 
1;  Audiir  opprcffos  tantorum  mole  Jaborum, 

Poten- 


P    S    A    l.       C  VII.  691 

T4ft<>mfles)contrihat  osfuum. 

43  Quis^fapiensvthxc  obferuct ,  vt  bomines  intelligant 
bonicates  lehoux? 

GEORGII     BVCHANANI 

PARAPHRASIS       I  N        V. 

librum  Pfalmorum. 

p  s  A  l.   c  VII. 

Confitcmini  Domino,quoniam,  &c, 

Carm.gen.i. 

I     f^,  Antemus  Dominuqne  bonu>facileqnepareiey 
\^j  Cuius  habet  nullas  larga  indulgentia  metas> 

1  Hunc  gratofimul '  ore  canant  quos  dira  tyranms 
Quumpremeret  ,fcuo  incolumes  ex  hofie  recepit. 
Et  iuga  captiuo  excufsit  feruilia  colln. 

3    Perqueferas gentes fparfosyqua furgit  ab  vndisy 
Et  qua  diuerfas  abiensfe  condit  in  vndas 
Phoebusyab  arEtoa  campis  glacialibus  vrfie 
Coliegit  ytepidoque  domum  reuocauit  ab  anfiro, 

4. 5,6,7  Perfleiilesfaltus&inhosfttafaxa  vavantesy 
Qnj  nulla  ad  cultas  ducunt  vesiigia  terrasy 
Fractianimos  moeroreyinopes  vnd<zque  ciliquey 
Auxilwm  mijeris  irnplorauere  qnerelis: 
Audijt  orantesy  &  opis  miferatm  egenosy 
Omnibus  exoluit  mcerentiapetlora  cunsy 
Monflrauuque  viam  cultu  qua  ferret  ad  vrbes* 

8  Erjro  canat  D.ominumque  bonu^ficiUmque  paretey 
Et  Iate  ignotis  pandant  fafia  inclyta  tems: 

9  Q^Pptfitim  viliuqnefamem  campcfcuit  £gram* 
Reddidit  &  mcmbris  vires  animoque  vigorem. 

10,11,12,13  Qmque  Dei  monitis  ingrata  mete  relitlisy 
Carceris  in  tenebris  &  czca  notle  iacebanty 
Qnjjitremeret gelidx  exanimes  formidine  wortis^ 

Xx.ij. 


69%  P    S    A    L.     cvir. 

Potenteque  cruit  manu, 
i4Carceris&  tetri  e  tenebrisac  mortisab  vmbrisi 

Ruptis  reduxit  vinculis, 
15  Clemente  hunc  cantate alacres  >  &  dicite  cu&is 

Res  ifte  quantas  gefferit. 
16*  Ingenti  abrumpens  seratos  robore  poftes, 

Vc&efque  fra  ngcns  ferreos. 

17  Vos  quoque  negle&o  qui  re<5ti  tramite,tant# 

P  cenas  luitisamentia:, 

18  Proftratis  quib*  cft  cibus  omnis  naufea,mortis 

Pulfantibus  iam  limina, 
i9,2oQuos  tamen  ad  fcfe  clamatcs  audit,&  vnam 
Semel  loquutus  voculam, 
Quanlibct  oppreflbs  feruat,velutique  fepulcro 
Putrcs  iacentcs  cximit, 

21  Clementem  hunc  catate  alacres,&  dicite  cu&is 

Resifte  quantasgefTerit: 

22  Huic inquam  laudes  cantate,  huiufque  fonoris 

Narratc  gcfta  cantibus. 

23  At  vos  tranantes  piclis  vada  falfa  carinis, 

Maris  coloni  diuitis, 
2^Magna  Dci  vere  miracula  cernitis,alti 

Difperfacampisa:quoris. 
25  Nam  fimulaciufiit,rapiditota3Equora  venti 

Ad  ipfa  tollunt  fydera, 
2<5Abripiturpariter  ratis&  nunc  nubilatangit, 
Tumcnte  vecta  gurgite, 
Tartara  nunc  contra  praceps  cotendit  ad  ima, 
IpsiTque  iungiturinferis. 
27Vorticibus  miferi  titubant  hinc  vndique  nautf, 
Ceu  turba  nutat  ebria: 
Nil  artis  prexepta  iuuantranimiquc,  m*n4£]ue, 
Spe  deftitutis  concidunt. 

CJamant 


V   S    A   L.     c  v  ir.  6?% 

AffiiBtque  malis  humiles fraclique  iacerenty 
Auxilium  miferis  implorauere  querelis: 
Audiit  orantes ,  &  opis  miferatus  egenosy 
Omnibtu  exoluit  mcerentia  petlora  curisy 
%a  Vincla  manu  valida  rupit>  mortifquetimorem 
Reppulit  &  tetrispauidos  eduxit  ab  vmbris,  * 

15  Ergo  canantDominuque  bonu^facilcmqueparente^ 
Et  tate  ignotis pandant flaEla  inclyta  terrisy 

16  Liminaque  &port£  qui  clauflra  refregit  ahem% 
17,18  De/iciis  animi  vires  quum  flulta  iibido 

Afftigit,  co  rpufque  g  raui  languo  refolutum 
Stultitidtpenditpoenas^  &  mortepropinqua 
Reiiciunt  omnemfafbidia  marcida  vittum, 

Ip  Auxilium  miferis  qui  implorauere  querelis^ 
Afficit  orantes>&  opis  miferatus  egenos9 
Omnibm  exoluit  mcerenti&peftora  curis* 

ZOEreptifquefuo  lethi  de  limine  verboy 

Reslituit  Uttimque  nouatpermembra  vigorem, 

21  Ergo  canant  Dominumque  bonufacilemqueparete^ 
Et  lateignotispandantfafla  incljta  terris: 

22  Et  meritis  cumulent  memores  altaria  donisy 
Etgrata  acceptam  teflentur  voCefalutem. 

23  Qui  marefluBifonumfulcat^curuifc-uecarinis 
Admouet  externas  vagaper cornmercia  gentes+ 

l±Non  ignota  illi  diutna  potentia^necqudt 

Monftrat  in  immenfo  miraculafzpe  profundo» 

25,26)27  Quuiubet  irrupunt  ventiftridente  procetld* 
Et  mare  nuncflumis  canentibm  astra  lacefsity 
Et  nunc  tartarei  fubfidit  ad  ima  barathri: 
Pallent  ora->?netm  trepidantiapetlorapulfaty 
F.t  velut  opprefsis  vino  vefltgta.nutant: 
Callida  nec  cam  ittuat  ars  aut  cura magiftri: 

Xx.Hi. 


*94  V    S    A    Li      CVII. 

28  Clama^,clamatcsfuperiim  patcr  audir,&  iflis 

Angufliis  mox  eripir. 
2-)  Acquoraiuifacaduntfubito,  flu&ufquefiletes 

Tranquilia  lambunt  littora. 
30  Incolumcs  illi  optato  fc  littorc  condunt 

Miris  ouantcs  cantibus. 
51  Clcmenremhuncigiturcatate,&  dicite  cuSis 

ResiftequantasgtfTerit. 
32,  Narratc  huc  inqua,  plebifque  fenumq.caterua?, 

Dignifqucftrte  laudibus. 
33Trriguum  ifte  folum  ficcisimmutatarenis 

Qujctotaforbcnt  flumina, 

34  Et  fcecunda  priiis,falfugine rura  colonis 

Iratus  implct  impiis. 

35  Hic  bibulis  contra  fontes  educit  arcnis. 

Defertacjue  madidat  fola: 
35  InfameTque  famccamposmortalibusimplet 
Vrbis  frequcntis  incolis. 

37  Hicfegct  s,illicaiTurgunt  ordine  vites, 

Hinc  mefsu3hinc  vindcmia. 

38  Succrcfcit  numcrofa  hominum  pccudiimque 

propago, 
Fauentc  Numine  coclitus. 

39  Et  t.imcn  his  rurfum  cafus,variique  labores 

Temporibus  immincnt  fuis, 

40  Expofitis  varia  in  ludibria  regibus  ipfis, 

Inquevltima  repulfisfola: 


41  Elatis  contra  miferis,mu!taque  beantc 
Prole  ftcrilem  prius  domum. 

41  Hacc 


P    S    A    L.      C  V  I  T.  d?y 

28  At  Dominum  vt  moefiis  implorauere  quere/is: 
Exaudit  trepidoS)&  opis  miferatur  egenos. 

Z$  Iam  ventiponuntyflrataque  <zqualitervnday 
Arrident  taciti  tranquil/a fi/entiaponti, 

30  lampofita  l&ti gaudent  formidine  naut&y 
Cum  lacer&  optatum  portum  tetigere  carinA 

31  Ergo  canat  Dominumque  bonuyfacilequeparentcm 
Et  /ftte  ignotis  pandant fafla  inclyta  terris. 

j2  Huncpopu/i  coetus  /audentyfancliqueflenatus 

55  Conci/iumfluper  aftrafleraty  quiflumina  ficcat* 
Et  riguos pajfim  riuis  bu/lantibus^agrosy 
Fontibus  occ/ufis  fitienti  damnat  arena: 

34  Et  foecundayfuifatla  obfce/erata  coloniy 
Arua  iubet  flalfls  fubitbfierilefcere  glebis. 

$5>$6y$j,$$At  cotra  infteri/i  capo  mdepinguis  aYenA 
Stare/acusypinguefcjuefacitftagnarepa/udts: 
Etfluuiisficcos  riutfquefugactbus  agros 
Irrigat  yat  que  inopi  tranfmittit  habere  co/ono: 
Qufque  nouasflantlis  modefetur /egibus  vrbes^ 
Etfcfobibus  credat  vitcsy&  flerninafulcisy 
Vnde  legat  du/ces  maturo  in  temporefruhlmy 
Qujs  pater  omnipotens  a/ity  &prouenttbus  auget 

^y^oAfsiduis  pecorum  floetusJ^bi  nefcia  rurflm 
Commodafortundi  modice  rnens  ferre  flecund<z% 
Frena  dedit  vitijSyretrahit  fua  munera  ius~im 
Arbiter.-indomitos  animos  &  cordafuperba 
C/adibus  dff-igit  '.fieuis  pun:  re  ty  rannis 
Tradity  &  tgnauo  petu/a;:s  flub  p  rincipe  vulgus 
Cotemptum^populis  prxdam  iubet  ejfet  prcpinqfiis, 
Perque  inopc?  viclusterra^  tvaducityvbiante 
Nu/la  hominum  tritam monftrant  vefiioia  callem* 

41  Auer  tit  wa/apafperilttflque  animique  modeftts^ 
Atque  hi/ares  muliafoscundatpro/epevates. 


^X\\\^ 


6$6  V    S    A    1.      C  V  iii. 

^iHax  hilares  fpc&ate  boni,cogantur  ad  ifta 

Vtimpij  obmutefccre 
43  Eccjuis  crit  vero  fapicns  qui  dcnotet  ifta, 
Bonum  vt  Dcum  norit  fatjs? 
Pftlmmcentefimm  o£latiHS<,  iu%a.et?i'<<-k  <#) 
*vitikJ$  Damdis* 
Ar^nmentnm  &vfus. 

Conflatus  eft  hic  Pfalmus  partim  ex  quhifluagefimi  feptimi  verficulis 


Eiufdem  Pfalmi  ccntciimi  oftaui 

Paraphrasis, 

TOto  corde  comparatusje  Deus  celebrarejum  voce,tttmfidibm 
geftio.^gednm  igitur  lingua. 

Agedum  nablium  ty  cythara  mecumt  dilucalo  expergifcimini. 

^iudient  megentes  ipf&  remotijlimx  laudes  tuas  prxdicantem  ,  au- 
dient  populi  tilripfnlUntcm. 

Nam  certe  ad  ccelos  vfque  tuafefe  bonitas  extulit,  <&  ad  nubes  vf~ 
que  veritas  tna. 

Patefacito  Deus  tefupra  coclosrefidere,  &  Gloriam  tuam  vniuerfo 
terrarum  orbi  demonjira. 

Vt  libermtur  ij  quos  ddigvs.Serua  igitur  illos  'viribus  tuis  &  me  ex- 
attdi. 

Et  certe  itafiet,Deo  ex  adytofuo  nobis  loquuto.ltaque  totus  iam  de 
vicloria  exnlto.Datttrns  emrn  eftmiht  Deus  vt  hojtibus  debcllatis  re- 
gnum  menm  cvmponam.  haque  Sichemnarum  agros  afio-nabo}Suc- 
ehoti  njallem  dirnctiir. 

jVleo  Gtleado  &•  Manajfe  trans  Iordanem ,  repulfis  vicinis  genti- 
bus.pottar.  Ephraimus  pars  erit  militis  me£  potifiima :  penes  ludam 
iurts  tribttnalcollocabo. 

x^/HienigenA  vero  quantumutsferoces  ,fcruiles  opcras  mihi  pr&sla- 
bunt.AlcabtU peluim  ablucndts  meis  pedtbusfubucient.ldnm.eos  iu- 
bebo  exutos  miht  calceos  &  in  ipfirum  caput  proiellos  attollere.  De 
fuperba  PaUftina  cum  Utts  acclamationibtn  triumphabo,ficut  de  no- 
bis  antea  triumphauit. 

Sedqm  tandem  duce  tot  munit.ts  vrbes  occupanero  ?  fy  quibtts  v$- 
ribitsjretus  -vfque  in  ldnm&cimperuenero? 

Te  nimirum  Duce  tuifjue  vnius  njiribusfretus,  rniDeus ,  qnanttis 
nos  antea  repulerts  &  nojhrts  exercttibusprxire  diu  recufuris. 

Tu  nobts  igitur poft tot  annorum  calamttatcsadefto.  fanaenimeft 

fuias 


p    S    A    L.      C  V  III.  tf<?7 

aiH&c (bettant gauderttqnc  boni:mafecovfcia  mujfit 
a$  Turba  metu.Aft  ammi  cjuibu*  eftfoiertiay  cura 
Afsidua  voluunt^memcrlque  h&cmenteyeconduntj 
Luceat  vt  cuntlis  Domini clementia  terris. 


^.8.9.io.n.partim  ex  fexagefimi  verficulis  5.6.7«  8.9 xo.  n  12.  ex 

quiuu*  peteudum  eft  eiu*  argumeutum. 

Eiufdem  Pfalmi  centcfimi  o&aui 
Interpretatio. 
1  T)iratum  eft  cor  meum  Deus:  cantabo  &  pfallam  :  etiam. 
JL   gloria  mea  canam. 
1  Exu,  ge  nablium&"  cythara:excitabor  diluculo. 

3  Cekbrabo  teintergentesIehoua:&pfallam  tibi  inter  po- 
pulos. 

4  Quia  magna  <?/f  vfque  fupra  ccelos  bonitas  tua:&  vfque  ad 
nubes  vemas  tua. 

j  Exalra  te  fupra  ccelosDeus:&  fupra  omnem  terram  Gloria 
tua. 

6  Vt  cripiantur  dilecli  tui:ferua  dextcra  tua,&  exaudi  me. 

7  Deas  loquurus  eftin  fancluariofuo:ketabor,diuidamSi- 
chem:&  vailem  Succoth  dimetiar. 


8  Meus  eft  Gilead,  &  meus  eft  ManalTe :  &  Ephraim  robur 
capitis  mei:Iuda  legiflator  meus. 

9  Moab  olla  lotionis  meae :  fuper  Edom  ptoiiciam  calcea-- 
menta  m  ea  fuper  Pala?ftina  ouabo. 


10  S^quisadducetmeinvrbesmunitasfquis  deduxeritme 
ad  Edom? 

11  Nonne  tuDeus^wrepuIifti  nos:Deus  inquam  non  egre- 
di  folitustum  exercitibusnoftris?  * 

2i  Adfer  nobis  auxilium  a  tribuJatrone  :nam.  vana  eftfa- 


6?g  P    S    A    l.       C  VI  II. 

falut  qtt£  ab  hominihlts  expettatur. 

Solo  Dto  fretiftrenue  rem  geremiu.  Hic  vntts  ho?ies  noThos  con~ 
culcabit. 

Idem  Pfalmus  centefimus  o&auus ,  conflatusex  Pfalmo 
iquinquagefimo  feptimo  &  fexagefimo ,  partim  di- 
colos  diftrophos  vt  pnmus,partimmonocolos,vt  fe- 
cundtls. 

i    •"-'i  Eftit  animu5,geftit  animus  &  ore  &  lyra 
VJ     Sacrisvacare  cantibus; 

2  lnfurge  lingua,&  tu  cxcitarebarbitos, 

Etvosadefte  nablia: 

3  Vt  teorbetotoluceprima,miDeus, 

Fidibus&  orcpra?dicem. 

4  Tua  nanque  bonitas  cclfa fuperat  fydera, 

NubeTque  tua  fcandit  fides. 

5  Attollerein  coelos  Deus,&  iftudtuum 

Fac  emicct  tcrris  iubar. 

6  VindexprodiagedumDeustuorum, 
Noftrasncc  rigidusprecesrepelle, 

7  Scd  quid  pluribus  hic  opus,facrato 
Quum  fit  ex  adyto  Deus  loquutus? 
Immo  iam  falio  &  triumpho  totus. 
Valles  diuido  iam  Sucotianas. 

8  Iam  meusGalaadus&  ManafTes. 
Tu  robur  validi  Ephraime  rcgni.* 
Tu  prastor  mihi  Iudartu  lauanti 

9  Peluim  fubiicitomihiMoabe: 
Prarbe  tu  mi  cxlccos  Idume: 
Pala^/line  mihi  para  triumphos. 

io  Munitas  fed  cnim  quis  vfque  in  arces, 

Quis  me  in  fulmina  ducet  vfque Idumes? 
II  Nempetu,Deusille,quirepulfis 

Nuper 


?    S    A    I.      C  V  III.  *99 

lusliominis. 

15  Dzo  fretifaciemu5fortiter,&  ipfeconcuicabit  adueifu- 
riosnofiros. 

PSAL.       CVIIT. 

Paratum  cor  meum,  Deus,&a 
CarnVgen.ii. 

1  T^    Jt  Ens  inuiEia  malis^animi  vigorintegertorbis 
X  Vi.      Te  w^»  rcclor,  te  celebrabit  /y  ra, 

2  .Em  age^depofitis  mens  expergifcere  tutis: 

Et  tu  canora  barlitos  cum  nablqs. 
Ocyus  aurordt  quam  Iucifer  excitet  ignes^ 
Aurora  cantus  quhn  volucrum  exufcitet^ 

3  Te pater alme  canam.-popuios  iuafatla per  omnes 

Quacunque  tellus  panditur,  vatesferam^ 
^  Nam  tuafiderei  bonitasfas~iigia  c&li> 

Fidefque  trafius  nubium  fuperuolat. 
3    O  Dem  auguflum  nitido  caput  exere  c&lo: 

Osiendeterris  gloriiZ  iubartuji. 
6  Eripiafque  tuos  gehdi  formidine  lethi 

Pr6>fens,&  opiferinuocantes  audias. 
j    Andijt  ex  adytoque  Deusflammantis  olympi^ 

Vocem  rependit  gaudij  pr^nunciam. 
En  tibifrugiferos  Sichima  differtiaragros: 

Vallem  Sucothi  metiar  decempeda 

8  Nonne  mihiparent  iacobipignora^quifquis 

fclpecore  tond,et  arua-,  vel  vomere  fecat> 

9  Oppidafub  pedibns  Sy ri&  calcabofuperb^ 

Moabum>IdHmeny&  PaUflinas  domos. 

10  Ouis  mihipandet  itermunitas  duciorad  arcesP 

Aluros  Idumes  dwitis  quis  diruetl 

11  Quis?nifitu  noflr&gcntis  Deus  vnice  tutor? 

Oui  nospremendos  hoftibm  re/iqueras^ 
Offenfm  vttijsprauis:necin  arma  ru  entes^ 


700  P    S    A   t.      C  i  x, 

Nupcr  defieras  prseire  nobis. 

12  Ergo  nunc  ades,atquc  tot  peridis 
Tuos  erue,Nanque  tota  fallax 

Eft  falus  hominum  vtlibct  potentum* 

13  Te  ver6  Duce,te  faucnte  fretis 
Nobis  difficile  eft  nihilfuturum. 
Tc>te,in<pam,Ducc,quamiibetfuperbus 
Noftris  fub  pedibus  iacebit  hoftis. 

Pfilmm  centefimus  ftonHSyivx.+nttSy  Dauidis. 

AYgumentum  &  vfus. 

Scriptusefthic  Pfalmus  i  Dauide  vfque  adeo  terribili  &  horrtfica  o- 
r.mone,vt  vix  vllum  in  tota  facra  fcriptura  fimile  exemplum  inueni.is. 
Itaque  cum  maxirrjo  iudicio  legendus  eft  &  in  precibus  vfnrpadus;nec 
tamen  nullus  eft  ipfius  vfus,modo  cautiones  lftas  adhibeamus.Hrirnum 
videlicet  ne  vindictx  fpiritu  aut  falfo  zelo  impcllamur,fed  vt  pouus  v- 
nica  Deigloriam  ferio,  &  itavt  ipfe  iubet,quxramus:dcinde,  nequum 
no  tacile'  appareat  nohis  quinam  peccet  ad  morte,  &  prccanpro  quo- 
runuis  refipjfccntia  &  falute  teneamur,remere  adnerfustertas  perfonjs 
iftis  aut  fimiliijus  preabus  vtamur.Namalioqui  nobis  vuo  Dti  zelo  im 
pulfis  indefinit-,&  cum  occultorum  Dei  iudn  iornm  txccptione.adtttr- 
fus  deploratae  improbitatis  hoftes  operam  fuam  Satanx  locantetj  &  ma* 
luconfcientia  Chriftum  &  eius  membra  mhumanner  perfeqtientes,con- 
cipiendas  efle  preces  vt  illos  nulos  malc  perdat,  vcl  ex  eo  livji  ci  quod 
quotidie  precari  nos  iubet  ipfe  Chriftus  vt  Dei  regnu  ad>  enut :  quod 
certc  nifi  euerfo  Antichrifti  regno  ,  &  deftru&is  omttibui  Euangelii  & 
vera:  Ecclefix  deploraushoftibus  ficri  non  poteft.  Immo  talnini  quo- 
que  imprecationum  adtierfus  certas  perfonnas  concepcarum,extmplum 
nonhoctantum  &  alia  prattereain  Pfalmis  habemtiMfed  etiam  n  Pauli 
fcriptis,vt  Gal.c  12. &  i.Timo.4.14.  &  in  Petro  \&.S  20.  Quanois  exe- 
crationem  illam  poflea  mitiger.Sed  &  vetus  Ecclefia  adin  rfi  i  lolianu 
Apoftaram  &  has  ipfas  &  alus  eiufmodi  prtces  efTudir.qt.i*  fuiflc,  cxau 
chtas  euentus  ipfc  comprobauit.  Etcertcmfi  interdum  ill  i  vtiliceret, 
fruftraneum  efltt  quod  fcnbitur  l.Ioh.5.6.  Verum  trahendi  non  funti- 
fta  .id  exemplu,&  vt  ante"  dixi,  cauendum  furnmopere  ne  vel  cnpiditate 
vjnojilx,  velfalfo  zelo.vtl  tcmerctfta  vfurpantesjn  vtraque  aut  alte- 


Eiufdem  Pfalmi  centcfimi  noni 

Pahapjirasis. 

DEw_.meum  vnicum  Decw,  ($  cuiwsindicio  probari  atque  adeh 
vt innocentem  mc  landari  fcio  t  Quem  ifii  tanquam  nocentifii- 
tntan  aam»ai$t,ne  nnnc  fileto. 
fid.s  ema*  q*ot  fiilfifiimu  caluTnmji  ab  hominibw  improbis  ,frau- 

dulcnttt 


P    5    A    L.       CIX.  701 

Noftros  prfiba*  dttx,  vt  ante  exercitm^ 
12  Ntsnc  pater  attxtlittm  rebtu  bonta  adferin  arttis* 
Httmanafallax  credulosftes  decipit: 

1  j  Te  d'4ce, viVirici decorati  tempora  Iauro> 
Pedibttsprememtts  hoftts  arrogantiarn* 


vS^ramlegis  diuinx  tabulam  peccemus,cV  qu*  aliis  imprecsmur.iij 
noftrumipforumcaputconuenamus.  Ad  Dauidem  autem  &  ad  hunc 
Pfalmum  quod  atinet,quaram  odiorum  acerbitace'  fit  expettu$,&  cjiiam 
crudehter  Saul  cumfuis  immerito  mnlcisannis  fic  eum  perfequutus,ex 
ipfius  hiftoriaintelligipoteit:nectamenil!um  fuifleodio  pnuato  aduer 
fus  Saulem  impulfuni >  apparet  ex  eo  quod  toties  illi  pcpercit  neque  in 
toto  illo  exilio  quicquam  crudeliter  feciiTe  legitur.Spe&aujt  iguur  vna 
Pei  gloriam  &  regni  inftaurationero,Dei  proroilsionibus  fretus.  Prxte^ 
reaprophetico  prorfus  fpiricu,&  vt  lpfius  Chnfti  typum  ita  fuiiYeloqun 
tum  Dauidem  euentus  oftendicft  Petrus  ipfe  nos  docet  Act.  1.20. con- 
gruentibus  proi  fus  cum  Chrifti  prxftrtim  moriis  hiHoria>&pcenis  quas 
nuncquoque  miferiludaei  luunr,  »is  qua;  Pauid  defe  &  hofhbus  f.-is 
hncPfalmo  pronimtiat.Qmfnarc  autem  «ftefitin  quem  peculianter  Da 
uid  haec  tela  contorficetfi  itatui  certo  nequit,iudico  tamen  maxiroe  pro 
babilemeitefententiam  eorum  quiadDoegum  hsccrererunt.Congruut: 
enim  cum  ipfius  facmore,quo  nullum  hornbilius  vnquarncontigic :  & 
verficulus  huius  pfalmidecimus  fextus  quafi  digito  cornmontirac  tem- 
poris  illius  circunftanuam  ,  vc  eriam  verficulus  o#auus  mentionem  fa- 
ciensprxfe&uraj.  Et  quanuisfacra  hiftorianullampoftea  facac  Docgt 
rnentionem.ambigi  tamen  non  poteit  quin  rat:e  fuerint  ifra?  in  lllu  pro- 
phetica:exerratione$>qualesetiamanteavidimusm  illum  diferte  c6ce- 
ptasPfalmoquinquagefimo  fecudo.  Deniquenorint  omnss  qui  Doegi 
vel  lud*  exemplum  fequuti,  Ecckfia  hodie  non  minus  crudehtcr  perfe 
quutur,acnominatim  quicuque  od.aetiamamaionbus  fuis  aecepi.i,e- 
xercentes,ad  immanifsimasinnocentifsimornm  hcminuin  lanienaslve- 
ges  a  (e  fafcinatos  incitare  iampndem  non  deftuerunt,&quorum  ne  nuc 
«quidem  exfaturata  eft  inhumaniias,  fciant  inquam  ifti ,  etiamfi  Ecdefia 
preces  lftas  non  ita  pra:cife  aduerfus  eos  adhibuerit ,  fibi  taroen  &  fuis 
(mfi  forte,quod  fane  mahm,refipuerint)  eafdem,acfortafsis  afpenores 
paenas  in  hoc  etia  fsculo  imminere:quod  lam  eorum  no  paucis  eutnit^ 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  noni 
Interpretatio. 
,Eus  laudis  rnea^nefllcas. 


D 


1  Quiaosimpij,  &  os  fraudis  fuper  me  apetta  funt:  !oqm*~ 


?Ci,  P    S    A    L.       Ctl. 

dittentU  &  mcndacibus  iwpstay: 

Quantu  odiji  m  me,tum  ■verbo,tumre  ipfa,ne  quadabi pofiinhintte- 
hanturtquam  immentb  deniqueme  oppugnmt. 

Nam  illi  certe  rnihi  inimicitias  pro  amicitia  rependunt :  mihi  "oero 
-vnicumfnpereft  prccum  perfwrjum. 

Pro  bencfcus,irjqttam,iniMr!am,jtro  amore  mihiodimn  reponunt: 

Ille  pr.tfiriim  fcclera'ifimw:qiii  qttum  in  bonos  &  pios  potentiafit 
abufinfubuce  •viciftim  illam  homini cuipiam  improboycuitts Itbidinifii 
«bnoxitts:0-  facito  vt  adlatus  'vicifitmfcmper  xmttLs  habeat/<y  qui 
tonatibtts  eitts  obfjtant. 

Trahatur  m  i^,nec  'vnqnam  inde  nifi  damnatus  abcat,  &  qttota~ 
pud  iudiccmpreces  adhibebtt,tot  fibi  mulffas  accerfat. 

B/cim  ftt  ipfiws  vita  ,  erque  de  ft.t  fnnttionc  dctnvbato  aliwfue- 
cedat. 

Pupilios  UbercSfVxorem  uidttam  rcUnqttar. 

Hrrones.perditn  'vaftatifijue  omnibm  tpforum  rebus,  oftiattm  ipfiu» 
liberi  uiclum  emer.dicent. 

Et  ipftm  &  omnes  eius  ficultates  inexplicabilibtts  fuis  Uqttcii  im- 
mitts  f:neratores  irretianc ,  &  quicquid  improbU  laboribtts  acqutfi. 
thtjhominibttt  cedat  nihil  adeum  attinentihvts. 
-  Ncmo  ex  tjs  cfui  ipf  bene  antea  ■voluerint,  conftantem  in  ettm  ami~ 
citiam  fe  ntcf.nemoipfitti  pupilhs  commifereatur. 

VcuaifunditM  ipfittsgcnui,&  in  alterafobole  del-eatttr. 

Pecc.tttnon  tantum  ipfuu  fed  etiam  patrts  <&  auorum  eiits  ,  iti- 
demquc  matcYiiigeneri;  ipfius  lehotta  inmemoriam  renocetautnquam 
illadeUturus. 

Immo  ■verfcnlur  illa  fmper in  Dci  confpdlu  ,  donec  ipfitts  memoria 
penitns  abolealur. 

id  enim profeclb  merentur  ipfiits  mores,  vt fceleri pcenavefpondeat> 
*>t  (jui  t.unfucrit  omnn  hitmanttalts  expers ,  'vt  me  nullo  meo  merito 
^fftidumyt  quibtts  minime  oportnit  defirtriyVtimo  dcnique  conftema- 
tmi,non  modJb  nonfit  commiftratus.fial  etiam  ad  necem  quxfierit. 

Placuitfibi  in  maleficijs,qu£potitls  recidant  inipfius  caput,&  ficut 
tmnis  humanitatii  fuit  hoftts,tta  illa  procul  ab  eo  rejfitgiat. 

Immb  omne  calamitata  yemtscumira  tua  coniuncle  ipfitanquam 
vejH)  qutdam  adh  treat ,  atque  adeb  ipfnm  totum  inuadat  ,ftcutpo- 
tus  intra  corptts  affumptm  in  ipfa  ■vifcera,&  vn  olei  iu  ipfa  -vfque  of- 
fi  penetrat. 

Setque  ipfi  miferiaperpetua  au  tfi  paUium  quo  totm  opcriatur,  & 

quafi 


l>  s  A   t.     c  i  x.  7«3 

tifunt  mihi  lingua  mendaci. 

3  Et  verbis  odij  circundederunt  mc :  &  oppugnauerunt  mc 
fine  caufa. 

4  Pro  dilecl:  ione  mea  aduerfantur  rmhi  .*  &  ego  oratio  (  id 
eft,ad  preces  confugio.) 

5  Et  pofueruntfupermemalum  pro  bono  :  &  odium  pro 
diiedHone  mea. 

6  Pra?fice  fuper  eum  impium  &  aduerfarius  ftet  ad  dexte* 
ram  eius. 


7  Dum  iudicatur  ipfe ,  exeat  improbus(/W  eft ,  reta  &fdcrh 
damnatus)8c  preces  eius  venanturin  peccaturn. 

8  Sint  dies  eius  pauciiprajfecturam  eius  accipiat  alter: 

9  Sint  filij  eius  pupilli:&  vxor  eius  vidua. 

io  Et  vagando  vagentur  filij  eius  &  mcndicent :  &  quarrant 
elocis  fuis  vaftatis. 

ii  tllaqueet  fcenerator  quascunque/w;*  illi :  &  diripiant  ex~ 
traneilaboremeius. 

ii  Non  fit  ei  prorogans  beneficentiam:&  non  fit  qui  rnife- 
reatur  pupillorum  eius. 

13  Sit  pofteritas  eius  in  exitium  :  in  generatione  altera  de- 
leatur  nomen  eorum. 

14  In  memoriam  veniat  iniquitas  patrum  eius,coram  Icho-. 
ua:&  fcelus  matris  eius  non  deleatur, 

if  Sinrcoram  Iehouafemper :  &  deleat  eterra  memoriam 
ipforum. 

\6  Quia  non  eft  recordatus  vti  benignitate  ,  &  perfequutus 
eft  virum  miferum  &  egenum:  &  contritum  corde,v  t  interfi- 
ceret. 

17  Etdilexit  malediclionem,  &  veniat  ei :  &  non  placuit  ei 
benedic~tio,«feo  elongetur  ab  eo. 

18  Et  induatur  malediftione  quafi  veftimento,&  veniat, 
tanquam  aquasr,  in  interiora  eius:&  iicut  okum  in  olTa  eiiis. 


19  Siteiquafi  pallium  qnQ  operiatur  :&  cingulum  <j«o  fc 


704  P   s  a   i.     cir,' 

quafi  cingttlnm  quo  femper  accinclus  prodeat. 

Et  hoc  quidcm  fuornm  fcelernm  pramium  a  lehoua  reportent  qul 
mihi  aduerfantur  ,  &  ft*n  calumnijs  exitialtbtts  pemiciem  mihi  ma- 
chinantnr. 

^4t  tu  confra  lehotta  Domine  mi  concede  hoc  mihi  tui  ipfitts  Nomi- 
nti  cattfa,vtpro  immenfa  benignitate  tua  me  eripias. 

Sum  enim  miferrimtn  &  prorfwi  inops ,  &  animo  ipfo  grauifiimc 
faucius. 

Enanefcoficutvmbra  inclinante  Ittce  ,  &  tanquam  locusta  huc  <& 
illucfaltito. 

Prt  inedia  labafcmt gmua ,  &  corpus  colliquato  omnifucco  conta- 
huit. 

Et,  qttod  efl  omnium  acerbi(?imum ,  tantutn  abefi  vt  ifii  vllo  miferi- 
cordi&finfu  tangantur,vt  contra  exeo  ipfocomtitiandi  occafionem  ar~ 
ripiant/jffifoite  me  vident,caput perhtdibrium  avitcnt, 

Opitataremihi  Iehoua,mi  Detts :  &  Itbcramepro  benigntiatt  fin- 
^ulari  tua. 

Ede  infigne  opus ,  vt  omnes  me  non  humanis  viribtts  ,fed  tuavnius 
oJ>e  ac  potentiaferuatum  effc  fateantur . 

^igedttm  igitur,maledicant  iftimthi  quandiu  volent,  Dummodo  Ut 
mihi  beneveln  :infar*ent  enim,  fat fcioftd illostandem fui pudebity 
ty  egoferuut  tibi  addiclus  exultabo. 

Jndnentur,inquam,hofies  mei  infamia  ,  &  dedecore  quod  vltrofibi 
accrrfi  tcrttnt,q>t.ifi  vefie  operientur. 

Ego  vero  Denm  palam  pradicans,ipfimbeneficia  impense  coldauda- 
bo,&  audienub'(s  ommbus popults  celebrabo: 

Vt  qui  adfii  inoptbus  adlatus ,  vt  eorum  ad  fe prouocantiumvitam 
aduerfns  iniuftas  condemnattones  tueatnr. 

Idem  Pfalmus  centeflmus  nonus,monocolos,vt  deci- 
mus  tctiiui. 

i    TPV  Euso  meum  vnicumDecus* 

\_y  Ne  me  filens  nuric  defcre: 
2.3  Qjiem  fic  laci-fTunt  impii, 

Qucm  fraudulenti  fic  pecunt, 

Quiduis  periti  hngere, 

Etimmercntem  hoiHliter 

Tot  obruunt  calumniis. 

4.?  Odcre 


P    S    A    L.      CtX\  70C 

femper  accingat. 

10  Hoc  opuj  efo  aduerfantium  mihi  a  Iehoua:&  loquctium 
malum  fuper  animam  meam. 

n  Sedtu,Iehoua  Domincage  mecum  proptcr  Nomen 
tuum:quia  bona  clementia  tua,eripe  me. 

11  Qmamiferfum&inops:&  cormeum  vulneratum  cfl 
intra  me. 

13  Sicutvmbraduminclinat,tranfeo:  exagitor  quafi  Ioc»i- 
fta. 

14  Genuameacollapfafunt  pra?  incdia:&caro  mea  exaruit 
apinguedine,*W  efi,amififttccum  <QT pinguedinem  omnem. 

if  Ego  autem  factus  fum  opprobnum  iliis:dum  vident  me, 
mouent  caput  fuum. 

15  Adiuua  me  Iehoua ,  mi  Deus :  faluum  me  fac  fecundum 
clementiam  tuam. 

17  Et  agnofcant,  quod  manus  tua  hxcfit  &  quod  tu  Ieho- 
U3l}joc  feceris. 

18  Maledicant  illi ,  at  tu  benedices :  infurgunt  HU  fed  pude- 
fient,&  feruus  tuus  lanabitur. 

ij>  Induentur  aduerfarij  mei  probro:&  operientnr  cjuafi  pal- 
lio,pudore  fuo. 

30  Laudabo  Iehouam  valde  ore  meo  :  &  in medio  multo- 
rum  celcbrabo  ipfum. 

31  E6  quod  ftec  ad  dexteram  pauperis:ad  feruandum  a  con- 
4emnantibus  animam  eius. 

PSAL.      C  I  X . 

Deus  laudem  meam  nctacueris. 
Carm.gen.11. 
X  \T Efileai^ne difsimula meagloria^neue 
J^NJ      Sine  veritatemfupp  rimi  mendacio, 

2  Mefcelerati  orisfraus*  &  crudelc  venenumy 

Proteruafittt*  Hngua  mepremit  dolit. 

3  In  me  odia  occultis  acuunt fermonibus  iras9 

Etimmercntifabricant  moleUiam. 

Yy.j. 


4»50dere  nanqiie  illi  flbi 
Perfpe&um  amicum  millies, 
Collata  tot  damnis  fibi 
Remunerati  commoda: 
Qux  cunda  perferens  tamen,, 
Ad  tc  recurro  mi  Deus, 
Te  precibus  vrgens  fedulis, 

6  Fachuncvicifiim  vtimpij 
Dura  premant  tyrannide, 
Facquicquid  ipfe  comparet* 
Jpfi  adfit  hoftis  ad  latus. 

7  Fac  vt  tribunal  palleat 
Damnatus  antc  iudicum, 
Precando  quos  exafperet- 

8  Facpauculos  viuatdies.* 
Cedatque  munus  alteri, 

9  Viduareli&aconiuge, 
Orbofqueiinquatliberos,, 

io  Vacuis  vagos  penatibus, 
Vi&um  oftiatim  quserere 
Vefana  quos  cogat  fames, 

11  Ipfius&  domum&bona 
Oppignerata  fcenore 
Euerrat  acer  creditor, 
Ferique  vaftent  exteri: 

12  Quifquam  nec  ipfumfuplicem, 
l    Vllosneceiusliberos, 

**  Quamuisiacentesfubleuet. 

13  Eius  propago  funditus 
Cumprole  pereataltera. 

14  Eius  patres  tot  feculis 
Geffere  quicquid  improbe, 

15  Materque  quicquid  ipfius 


PeCCaui: 


T   $    A   L.     C  I X.  J07 

if  Q**i  m™1  debebantfidumfolamen  amici> 
Probra  ingeYebant  clanculum  &  conuitia. 
Afl  ego^fecreU  tibi  quipenetralia  mentis 
Cernis^dolente  cordefundebam  preces, 

5  Omnibm  officiis  culti  mihi  damna  rependuttt> 

Remunerantur  odio  amoremfimplicem. 

6  Tu  pater  huncfeuo  vexandum  trade  tyranno: 

Vaflatorilliad  dexteram  aflet  Angelm. 


j  Iudicls  afliterit  quum fordidm  ante  tribunal> 
Damnatus  afpris  exeat  fententiis. 
Onum  volet  iratos  animosinfle£lerefando> 
Oratione  iudices  exafperet. 

8  Ante diemfato pereat  pr&reptus  acerbo: 

Locumque  vacuum  dominm  occupet  nouus* 

9  Orbafieat fobolet :vidua gemat  vxorinaula: 

I  o       Eiecla  proles  patrio  exultetfolo: 

InBabiIis,mendica>vagis  erronbus  orbem 
Luftret.-quietum  reperiat  nufquam  locum* 
li  Conturbetque  domum  mifera^nfcribatque  penates 
Scrutatus  omnes  foenerator  arculas . 
Ignotufque  h&res  longo  congefla  labore 

II  Rapiat>  opemque  nemo  pofcentiferat: 
NuIIaque  progeniem  miferatiofubleuet  orbanu 

13  Morsfalcetotam  demetatfemel  domum: 

Proxima  gentem  omnem  cum  nominedeleat  Atai> 

14,1^,1^  Apudque  Dominu>patris  erratum >  vt  recest 

Ante  oculos  intirque  manu  verfetur  &  erret: 

Vy.ii, 


708  V   S   A    ll     CIX- 

Peccauit,aIto  Numinis 
Maneat  repoftum  pe&ore. 

16  Ha*c  Numen,inquam,crimina 
Obferuet  vfque  peruigil, 
Immanis  huius  vt  viri, 

Miferum  me,&  inopem,&  omnibus 
Sic  obrutum  doloribus, 
Ipfam  petentisad  neccm, 
Semel  omne  deleat  genus. 

17  Noccre  cun&is  perditus 
Vcifteftuduitvnicc, 
Prodefle  ver6  ncmini: 
Ipfi  nocerequilibct, 
ProdciTc  nemo  fic  velit: 

18  Hunc  veftis  inftar  denique 
Totum  tegant  opprobria: 
Ipfu  nque  fixa  lancinent, 
Epotsevt  vfquetranfeunt 
Ad  ipfa  lymphse  vifcera, 
Et  vnguinis  visilliti 

Ad  ofla  ferturintima: 

19  Inftai  que  veftis  obtegant, 
Jnftarque  cingant  cinguli. 

zoHic  txitus  conatuum, 

Autore  fanfto  Numine, 

Obtingat  hoftibus  meis, 

N^cem  ftruentibus  mihi, 
it  At  tu  Deus  tui  mcmor 

Me  libcrato  Nominis, 

Tuam  probansclementiam. 
22Moerorenanquetabidus, 

Intufque  curis  faucius 

Inopfquc  totus  marceo. 


*3 


p  S  A  t.       c  ix.  709 

Nec  vltia  matris  tolUt  vlLa  obliuio, 
Vtquetrat  oblittts  miferanduobltuio  gentem 

Eiusperennifupprimatfilentto: 
Quideiettum>inopem<t&  chyis  moYdacibus  ^grum 
Fertrabere  mortu  nixus  eft  in  retia. 


ty  Semperei  velutifuerat  maledittio  cordi* 
Adaleditta  in  illum  &  execratio  cadent. 
Ac  veltttiftudiofugit  benedicereprauoy 
'      Sic  nullus  illi  cupiat  aut  dicat  bene» 

18  Et  velut  obtegiturtalari  corpus  amitluy 
Tottts  miferiis  illefoYdeat  obfitus. 
Sic  in  cuntla  iilipafstmfe  vifceYafundanty 
Vt  oleumin  ojfa  penetYaty  vnda  in  vifceYa. 


19  Hoc  eYgo  incedatfemperveBitus  amiBus: 

Haczona  lumbos  cingat  tlli  &  ilta. 

20  AnteDeum  talespendat  detraEtiopoenaSy 

Et  clamfilutem  qutfquis  oppugnat  meam* 

11  Alme  pater,pater  almejua  meprotege  dextra, 
Et  inmdoYum  Itberacalumnits: 
Vt  nomen  Utus  omne  tuum  telluYis  honoYety 
Et  fuauitatem  fentuit  clementi&* 

22  Eripe  rne inttidiafum pauper,egcnus  &  exjpess 

Animumque  cuya  turbidum  vrunt  anxia* 

Vy.iii. 


r7fo  p  s  a  l.     crx, 

2 j  Et  fera  fub  crepufcula 

Cadens  vt  vmbra,concido: 

Etceulocuftafaltitans, 

Hinc  inde  pulfus  exulo. 
24Longis  labans  ieiuniis, 

Etcolliquatum  protraho 

Vixhoc  mifer  corpufculurm 
25  Et  ifte  meprobristamen 

Di&ifque  flgit  acribus, 

Caputque  motans  afperis 

Vifum  cachinnisimpetit. 
16  At  tu  Deus  mi  me  adiuua, 

Et  te  benignum  comproba* 

27  Omnes  vt  hoc  opus  tua 
Norint  per  a&um  dextera. 

28  Fac  quas  imprecati  funt  mala 
Vertanturin  totidem  bona, 
Lastemur  his  vt  triftibus, 

29  Hos  denique  omne  dedecus 
Inuoluat  a  calce  ad  caput. 

30  Vt  te  palam  deprsdicem, 
Dcum  affidentem  pauperi, 

31  Iuftumqueeorumvindicem, 
Quos  improborum  fa&io 
Iam  deftinaratad  necem. 

Pfalmus  centefimu*  decimttiy  thfcutliiios, 
ArgHmentHm  &vfas. 

Hunclonge^uIchtrrimumcV  pretiofiffimum  pfalmum  comode*  vo- 
can  p^fle  puto  Etiangelii  promiffi  epitomen,in  <juo  videlicet  (quantun- 
uis  Iudcun  reprobum  fenfum  traditi  conentur  lucitenebras  inferre.) 
cum  maxima  perfpicuitate  ,  tum  ininutabili  breuitdle  iftanoftrx  falutis 
capitaerplicantur. 

1  Chnfti  Deitas  verf.i.Chrifto  ipfo  Infrprete  Matth.  aa.  4).  cV  dcln* 
ceps.  Nam  hominem  fore  Sc  quuJem  ex  Dauidis  ftirpe  ne  ipfi  quidem 
hoftej  Chriftj  dubitabant. 


p  s  A  iT.     cii^  711 

£2  Non  aliterpereo^fpecies  quamfutilis  vmbuy 
Pallent  tenebris  fera  quum  crepufcula. 
Aut  vbi  decufsisfolerti  indagtne  ramis^ 
Locufta  teblis  pulfafrondeis  cadit. 
1±  Genua labant  infirmaxartus ieiuniafoluunt: 
Exangueficcis  corpus  aret  ofstbus. 

25  Me  tumidi probris  hoftes  petiere  fuperbis: 

Me  confpicati  capita  quajfaruntfua. 

26  Adfer  opem,feruumque  tuum,pater  optimefenta 

Pro  lenitate  femper  affueta  tibi. 

27  Agnofcantcjue  tuam^rerum  pater  optime->dextram% 

Tuaquefaluum  mefciant  clementia. 

28  Dum  maledttta  vomet  hoftes,duprobraloquetur% 

Bonufqueplacidufque  benedices  tu  mthu 

29  Dumconfujaillisturpispudororanotabity 

L&titiafemi  petlus  hi/arabit  tui. 
Hospudor  vt  talos  a  vertice  vcftis  ad  imos 

Ejfufa  latecorpw  omne  contegit. 
Hospudor9  &  moerens  turbato  infamia  vultu^ 
Qui  me  maligno  dente  roduntyobruat. 
*  20  Aft  ego  tum  Domino grates  memororefinabo9 

Coetuque  laudes  in  celebri  concinam. 
31  Quiftetit  auxilio  dexter*  cum  paupere  >  vitamque 
Eripuit  eius  hoftmm  /udibrio. 


k*  Eiufdem  humaniras,  regiacufnpoteftate^terrta  &  incoelo& 
in  terra  atcjue  adeo  cum  Nomine  quod  eft ,  excepra  ipfa  Deitate,fupra 
omne  nomen  ac  proinde  perfona!  in  duabus  naturis  vnitas  ,  citra  tamen 
Eutychianam  fiue  Maieftactcam  omniprxfentiam  eodem  verficulo, 
bis  verbis,Sede  a  dextns  meis,jnterprete  Apcft.Hebi.  12. 

3  Eiufdem  Regisbella  <5r  vSoria?  aduerfus  omneshoflestum  vifibi- 
les  videlicet  tum  muifibiles:  eiufdcrh  verficuli  primi  poftrema  parte,  in- 
terpretibus  Apoftolis  i.Cor.i^.24.&  deinceps,&  Heb.10.13.  * 

4  '  Vndefu  Rex  ifte  hoc  imperium  aufpicaturus,verf  »  interprete  E-; 
faiai.Efa.2.3.  &  latrone  pendentein  cruce,Luc,  23-12. cui  Pilacus  etiarn^ 
ipfe  imprudens  trlbus  linguis  fubfcripfit. 

Yy.iiij. 


Jl%  P    S    A    L.      C  X. 

5  Vcrx  Eeclefiar(id  eft,eorum  <jui  hoftibus  huius  regis  opponunrur). 
exa&ad'e(cnptio,verficulo  tertio.  Primum  quod  fint  Populus  vlrro  & 
fine  fimulatione  obfeques:  Deinde  qu6d  vt  mdites  fubcuius  fignismi- 
litent  ex  habitu  aut alus  fimbohs  dignofcu ntur,ita  huius  fao&ifsimi Re 
gis  eopiae  ex  fanftitateinternofcantur.Saniftitas  autem  ifta  proculdubio 
eft  coram  Deo  Chnftus  ipfe,quifa<2ustft  nobisSapientia,Iuftiti3,Sanc"li 
ficatio,  &Redemptio,&  inquo  fumusa/^ta;  x)  ei!<rm\(HyCoramhomi- 
nibusautem  ipfius  fidei  fru3us:quod  declarat  propheta  formulam  lo- 
quendi  fumens  ex  faccrdotum  &  l,euitarum  ornatu,  in  quo  lolf  nmbus 
pracfertim  du  bus,coram  Deo  in  fuis  finguli  ftationibus  apparebant.  Ter 
ti6  figmfieat  decus  iftud  nunc  quidem  veluti  latere  fub  cruce  &  a:rum- 
nisquibus  obnoxia  eft  Ecclefia,fedquodfumusfvt  fcribitur.i.Ioh.;.*.ap 
panturum  die  illo  luftrationis  Ecclefia:,cuius  meminit  Petrus  Aft.3. 11. 
2.Paulus  i.Cor.15  2  8.Quarto  loco  piorum  coctum  quantunuis  xrumno 
fum  comparat  cum  le&ifsimoruro  luuenum  exercitu ,  vt  nouerimus  per 
fici  Dei  virtutemin  nonramfirmitate  ,  qua:  vis  potifsimuro  emicuitin 
prima  Ecclefia;  Chriftiame  nafcentis  infantta,magno  quidem  fucceden' 


Eiufdem  Pfalmi  centcfimi  decimi 
Paraphkasis. 

SVnt  qnidem  C£teri patresfiliom  fuorum  Domini.fed  promiffus  ille 
mi\nfiiius,Dominus  metis  efi,  Deus  njidelicet  <etemus:  ty  quate- 
nut  etta  -verus  Homo  erit,ex  meogenerz  nafiitnrus,a  Iehoua  qui  hoc 
ab  aterno  dcereuit,eb  -vfqttc  euehetur,  utfitad  dcxtera  eius  fejfurus, 
id  efi,  ommbus rebus  conditisfine  vlla  exceptione  dominaturus.  Non 
deeritnt  tame  hoftes  plttrimi  gr  potentifiuni  qni  regnanti  reluftentur, 
fid  quorum  omninm  irritifuturi  (int  conatus,  fiqmdem  Iehoua  omnes 
illos ne  imo quidem exceptopedibus ipfiut conculcandos  fubijciet. 

Rcrnum  autem  rftud  £tern.e  firmitatts  adomnes  terrarum  fines,im- 
mb,vtmodb  dixi,ad  ipfant  -vfijne  Dei  dexteram  pronehendum,  tradet 
ei  lehoua  in  manus  in  Sione,  cnim  impertj  tanta  -vts  erit,  -vt  qubplu- 
res  habuerit  hofies,eb  fit  illufirius  &  conjpettius  futurum. 

Populut  uerb  quifefe  vltrb  &  ex  animo  regedum  illt  tradiderit,pofi 
infinita  trophta  ex  hofiibus  reportata,die  illo  quo  Rexperdomituom 
tuhus  inimicts,copiasfi*as  omnes  triuphaturus  lnflrabit,  apparebit  co- 
raeo,trti*phalibus  {*r  ipfe  -vefiibusfacm  mudi(?imH,&  fplendidtfiimis 
exornatus.  Tunc,  inquam,o  Rex,  leilifiimorum  iuuenum  tuorum  a- 
gmina  confricies,  qu<e  tibi  ccelefits  iliitts  lucts  aurora  faecundtfiimo  fuo 
rore  in  terr.ts  effufo  pepercrit. 

Neqne-uerb  miremini  faclam  a  me  facrarum  -vefiium  mmtionem. 
Omnia  enim  hic  ernntfacratifiima  &rab  omni  impuritate  penitus  ft- 
mota,ab  ifio  nimiru  Rege  fimul potentifiimoty  facratifiimo  Sacerdo- 
te  cofecrata.Nam  hunc  quoque  lehoua^  quidc  adhtbito  imtiolabi- 

lim~ 


r  s  a  i.    cx.  715 

E^ylura  dedecorcDecuquc  omnia  ifta,  id  eft,  &  Ecdefiam  ipfam  & 
dona  omnia  quibus  exofnatur,pulchernma  &  accommodatifsima  fimi- 
lirudine,dicitrorem  eiTeccelitus  quafi  ex  aurora:  ytero  delapfum,id  eft, 
merum  gratuitx  bonitatis  Patris  cceleftis  donum. 

6  Alcenus  rjaunerisChrifto  impofiti,id  eft,facerdocii  seterni  &  lurciura- 
do  fanciti,repetica  etiam  fub  Melchifedeci  typo  vtriufque  nacurae  in  v- 
nicum  u<pt^et'fMVov  coniu,5r.ione,abfolucifsima  defcnptio,  verficulo  quar 
to,cuius  quot  &  quanta  fint  myileria,  toco  epiftolx  ad  Hebrxos  capite 
feptimo  declaratur. 

7  Denique  verficulis  $.6.7  certamina  ipfius  in  primis  Chrifti,ac  dein- 
ceps  etia  rt  Ecclefiae,a  primordiis  patefa&i  Euangelii  ad  alterum  Chrifti 
aduentum,aduerfuspotentifsimosquofque  Principes,ac  prarfertim  ad- 
uerfus  Satanam  huius  mundi  tyrannum  fequuturamifi  per  monarcham, 
cuius  ipeciarim  meminit  verf  6.1mperium  Romanum,  &  Antichriftum 
ipfius  videlicetimaginem,intell>gere  malimus ,  quod  poftea  explicauit 
apertius  Daniel  1.44.&  Iohan.in  Apocalypfi:tanto  gloriofiore  tum  ip- 
fius  ducis,tum  etiam  mihtum  fgturo  triumpho,quanto  fueric  fortiusac 
diutiuscertatum. 

EiufdemPfalmicentefimidecimi 

Intihpritatio. 
Ixit  Iehoua  Domino  meo,Sede  a  dextris  meis:  donec 
ponam  inimicos  tuos  fcabellum  pedibus  tuis. 


D 


i  Sceptrum  potentiac  tuse  emittctkhoua  e  Siomdominare 
in  mcdio  inimicorum  tuorum. 


3  Populus  tuus  vlcroneus  in  die  oftentationis  copiarum 
tuarum  aderit  cum  ornatibus  fandtitatis:  ex  vtero  aurorx  tibi 
erit  ros  iuuentutis  tuae. 


4  Iurauit  Iehoua,  neque  pcenirebit  eum,</*Ve»f,Tu  es  Sacer- 
dos  inxternum  fecundum  ordinem  Melchjfedek. 


714  P   S  A  ll     C'W 

h  iureturdndo  Sacerdotemdejlgnauk ,  eiimque  tton  *vt  <y€dronem  tfp 
eim pofteros,mortales  uidelicet  &  caduca  offerentes,  fed  zternum  ty 
fiirituali  viclima  purifsima(fipfo  videlicet)  femel  oblatafuos  in  <e- 
temum  Deo  reiociliaturum,cuius  Sacerdotts  xterni  typmfuit  magnm 
ille  Melchifedel{Uiyficuti  nobis  a  Mofe  defcribitur. 

Tuigiturfanfle  castus,  quibufcunque  tempeftatibus  tacleris,  fecttru» 
efto,td>tto  Rege  ai  Saccrdote  fretut.  ^fderitenimipfe  tibifemper  ad 
latus,&  Reges  ipfos  tibi  aduerfantes,temporibus  dc  momentis  qti&  fa 
pientifime pr&finijtjrdtus  conteret. 

Poputos  autem  longe  Idteque  futs  quidem  ferttdtis ,  rebellium  vero  e- 
dita  horribili  paftim  ftragejmperio  fuofubijdet^  monarcham  ipfum 
latifiime  dominantem  euertet. 

Bibet  tamen  ipfemet  quoque  ex  torrente  dnte  hos  triumphos ,  &  <£- 
rttmnas  omnes  durif?im£  mtlitU  perferet ,  quibus  abforptus  dc  fub- 
merfus  -videri  pofsit :  fzd  tdntum  abeft  -vt  inde  detrimenti  quidquam 
patiatur  ,  -vtcontrd  hac  ipfaratione  caput fempitema  gloria  coron&~ 
tttmfit  dltifiime  fubldturui. 

Idcm  Pfalmus  cente(imusdecirnus,monocoIos,vt  derimuS 
tertius. 

i    ^TpVdexteraffide  mihi, 

X   Dixitmeo  DominoDeus, 
Subfellij  tibi  vice 
Superba  donec  hoftium 
Calcanda  colla  praibeam. 

2  Sionisautem  ab  arcibus 
Prodibitiftud  prsepotens 
Autorefceptrum  Numine, 
Quantumlib^t  rebellium 
Regnator  vt  (is  hoftium. 

3  Vltroquevi&oritibi 
Ducent  triumphos,fpIendidis 
Sacnfque  cin&se  veftibus, 
Sponteobfcquentum  militum 
IlIsBtuorumcopice. 

Et  qualis  aurora?  ex  finu 

(C*le- 


P    S    A    1.      Cxi  7IJ 


5  Dominus  aderit  ad  dexteram  tuam:  confringet  in  die  irle 
fua:  reges. 

6  Impcrabit  inter  gentes ,  cumulabit  cadauera ,  Confring:t 
Caput  dominans  fuper  terras  multas. 

7  Ex  torrcntc  in  via  bibet/«J  propterea  efFeret  Caput. 


PSAL.       CX. 

Dixit  Dominus  Domino  meo. 
Carm.gen.in. 

1  £*fc  alloquutus  Dominus  eft  Dominumjmtunts 
i3     Afside  dexteram  ad  meam> 
Dumproterendos^ceufcabellum^fubpedes 

Hoftes  tibiprouoluero, 

2  Ad  orbis  oras  vltimasfafces  tuos 

Alta  ab  Sioneproferam: 
Vt  iuris  kqui  vinculis  coerceas 
Faftus  rebelles  hoftium* 

3  Tepompa  Utis  quum  reducet ptaufibus 

Adtempla  voticompotem, 
Santto  decorus  apparatu  exercitus 

L<ztum  celebrabit  diem. 
Non  roris  imber  ante  lucem  argenteis 


7i£  r  s  a  t.     c  x  i. 

(C«elefte)donum  prodiens 
Ros  prata  pingit  gcmmea, 
Infantium  proles  tibi 
Talis  orietur  ccelitus. 

4  IurauithoccnimDeus 
Fallentenunquam  dextera, 
Mclchifcdec  qualis  fuit, 
Sacratusestalismihi 
Seclis  Saccrdos  omnibus. 

5  Vosiftevobisadlatus 
Adftans  potens  tucbitur, 
lraequecerto  tempore 
Regum  potcntum  quanlibct 
Mox  robur  omn  e  conteret. 

6  Genresdomabithicferas, 
Hic  oftiumrebellium 
Campos  replebit  ftragibus: 
Hic  imperantem  plurimis 
FrangetTyrannum  gentibus. 

7  Et  hic  quidem  laboribus 
Deuincct  hoftes,in  via 
Torrente  potus  turbido: 
SubJime  fcd  vi&or  caput 
Ad  i pfa  tollet  fydera. 

Pfalmm  centefimm  vndecimm^  iu%.etotS'i*o$» 
AtgHmentHrn  &  vfus. 

Apparethunc  Pfalmum  &  alios  aliquot  fequenres  quorum  com- 
mnnis  infcriptio  eft  HALELVlAH,fiue  a  Dauide  fiueab  aliis  Prophe 
risSrcantonbus  editi  iuerint,idcirco  fcriptosfuiffe,vt  infolennibusprx 
fertim  feftis  concurrens  in  templum  poptJus,  facnficiorum  &  aliorum 
facrorum  rituum  finem  hunc  efle  mteIligeret,non  vt  in  operibus  illis  re 
mifsio  peccatorum  &  Iultitiaquxreretur,  fedvt  illis  vifibilibus  fTgnis 
admonitus  »nufquifque  ad  res  ipfas  fignificatas  (  Chnftum  videli- 

Eiufdcm  Pfalmi  centefimi  vndecimi 

para- 


T    S    A    L.      CXI.  71? 

Tot  veslit  arua  gemmulisy 
Quam  multa  cunftis  gentium  de  finibus 
Ad  tepropago  confiuet. 

q  Iurauit  &  fe  adftrinxit  immutabilh 

Dominusfi.cramento  tibi. 
Tetefuturum  Melchifedecisfibi 

Ritufacrernm  antifiitem^ 
Solinquieto  lucis  orbe  dum  diem> 

Dum  luna  noBem  illuminet. 
5, 6Ad  dextram  illefemper  afsiftet  tuam: 

Ferro  tyrannos  vindice 
Compefcet:iram  commodans  fuam,  tibi, 

Gentes  rebelles  comprimet, 
Ducefque  regnis  imperantes  ditibus 


7  Stemet folo.-torrentibus 

Efortuitis,dumfugam  premetjfitim 

ViElor  leuabit  igneam. 
ErgofubaEiis  hoslibus,c&fo  caput 
Tollet  decorum  gloria* 


\cn  &  promifla  m  ipfo  beneficia)  vera  fide  aflfurgeret ,  &  Dei  t>e- 
neficentiaro  fena  confefsione  celebraret,qui  verus  etiam  nunceft  Chri- 
ftianoruro  coetuum  Sc  facramentorum  noftrorum  vfus.Proponuntur  au 
lem  in  hoc  pfalmo  pratdicanda  nempe  Dei  bonitas,fapiemia  ,  cV  iuftni.2, 
primum  inmundi  creatione,  difpomione,&  gubernatione.  deindem  il- 
latam  admirabililiberationeex  Aegypto,&  aliis  demceps  teftirooniis, 
<jUibusDeusfuam  inhunc  populum  fingularem  beneuolentiam  vanis 
amedis  oftenderat.Concluditur  denique  pfalmus  grauifsimo  di&o,quod 
eft  omnibusiftamfuauifsimaro  do&rinatn  irridcntium  impiorum  bial 
phemis  vocibus  opponendum. 

Eiufdcm  Pfalmi  ccntcfimi  vndccimi 


fit  v  s  a  t^    cxr, 

Paraph&asis.' 

CElebrabo  Iehouam  toto  corde,  in  ifto  populi  ad  pr^dicanda  ipfiwi 
beneficia  congregatiy  &  ipfi  confecrati  ccetu. 

Nam  •verlfunt  ingentia  Iehou£  operafed  iftts  demum  explorata,qui 
eonfideratione  illorura  deleclantur. 

Splendor  enim  admirabilis  omnium  jpetlantium  animos  ad  hono- 
rem  illi  tribuendum  adigtns  in  operibm  ipfim  elucet:<ty \quicquid gar 
riant  impijyin  eorundem  adminifirationefummafefe  illim  iufiitia  con- 
fpiciendam  perpetuo  pr<ebet. 

Sed  &Jpeciatim  clemens  ille  &  mifericors  Iehouafuorum  in  ms  be 
neficiorum  hanc  nobts  folennem  commemorationem  infiituit. 

Hic  enim  ille  eft,qui  totos  annos  quadraginta  fui  timentibm  efcam 
illam  ccelitm  demijfam,  ty  quidem  defimte  i>nicuique  familU  demen 
famfcederts  nemptfui  nunquam  immemorfuppeditauit: 

Etpopulofuo  deinceps  regiones  iftas  incoUs  ereptas  pofiidendas  tra- 
dtns,quanta  fit potentia pr<editmyre  ipfa  demonftranit. 

Certe  qtt£  nobis  ipfe  manufua  prtftitit  inhas  terras  tranjgrefiis, 
tpfim  &  in  praftandis  promifitsfidem  conftantifiimam ,  ty  in  vindi- 
tandk  fcelertbm  iuftam  feueritatem  quam  manifeftifiime  declararitt; 
&  qutcunq»e  decreuit,rataftabiliaque  manere  comprobarunt. 

Et  prorfus  fatendum  eft  illa ,  quum  adcertifiimam  <&  reclifiimant 
vormam  direclafintfic  effe ftabilitafut  ne  nutare  quidcm}nedum  im- 
mutari  aut  aboleripofsint. 

Itaquefuos  non  modo  illuc  introduxit,fed  etiam  in  omnihm pericu- 
Us  eft  tutatm.Sic  enim  cum  populofuopaclm  eftfut  de  ipfimpacli  ob~ 
feruatione  certis  cdiftts  cauerit.  Venique  fanclum  eftfutsy  aduerfarus 
autem  terribile  ipfim  Nomen. 

Itaque  caput,hoc  eft,atque  adeofumma  h£ceft-ver<tfapietU,D  E- 
V M  REVERERl.  Vere  certe  demum  fapiunt quiciique  ipfim 
mandam  obfequuntur:  <&  lam  eim}  quantumuis  afceleratts  negliga- 
tur.perennis  eft  permanfura. 

Idem  Pfalmus  ccntefimus  vndecimus,dicolos  diftrophos, 
vt  decimusquartus. 

i     \Jf  Entc  Deu  tota  gratus  celebrabo,pioru 
J_VjL        Cincluscoronaccetuum. 


Nanqtic  Dei  vere  funt  grandia  fa&a  potentis, 

Auidis 


P    S    A    L.       C  X  I.  719 

Interpretatio. 
j:  y^EIebrabo  Iehouarh  toto  corde  in  congregationeia- 
V>ftorum&ccetu. 

1  Magna  operalehou3e,exploratapro  omnibus  defldcriis 
ipforum. 

5  Gloria  &  honor  opus  eius :  &  iuftiria  eius  perftat  in  fecu- 
Ium.     *   . 

I 

'4  Memorabilia  reddidit  mirabiliafua  clemens&mifen'- 
corslehoua. 

5  Efcamdemenfamdedittimentibusfc:  recordariconfue- 
tus  in  feculum  fcederis  fui. 

,6  Virtutem  operum  fuorum  annunciauit  populo  fuo:ad 
dandam  illis  hsereditatem  gentium. 
7  Opera  manum  eiusfunt  veritas  &  iudicium ;  firma/«»f  o- 
ainia  ftatuta  eius. 


8  Stabilia  vf^ue  in  feculurmfacta  certo  &  rectc. 


9  Redemptionem  mifitpopulofuo:  mandauitinajtcrnum 
fcedus  fuurmSanctum  efl &  terribileNomen  eius. 


10  Caput  fapfentia? efitimox  lehoua::  Intelligentia  bona  efl 
Cunctis  facientibus  ea:laus  illius  perftat  in  perpetuo. 


PSAL.       CXI. 

Confitebor  tibi  Domine  in,&c. 
Carm.  gen.  im. 
E    £*  Iue  interfidos  trattem  fecretafodales , 
i3    SeufanUiftipante  caterua 
Ai,e  popuh  /oquar,  a/me  parens>tepeElore  toto 
Vfque  canam^tua  munera  grato 
z  Ore  femm%magna  &tern&  miracu/a  dextr^- 


710  P    S    A    t.      C  X I." 

Auidis  probe  nota  omnibus. 

3    Magnificum  eft  quo dcuque  facit  fplendenfque 
decore, 

Et  iuftum  opificem  comprobans. 


^.  Quarum  etiam  nobis  reru  monimentareliquit 
Ter-Optimus  quam  maxima. 


5  Hic  fiquide  exanimes  dapibus  faturauit  ineptis, 
Sui  vfque  fcederis  memor. 


6  Et  fua  quanta  foret  virtus  monftrauic,cofdem 
Terra  exterorum  collocans. 


7  Sic rigidus  patuit  Iudex  fidefque  tenacem 
Vbique  fefe  pr<ebuit. 


8  ^Eternum  fiquidem  rata,firma,  &  iufta  manere 
Quaecunque  fanciuit,decet. 


9  Eruit  ergo  fuos  pa&i  non  immemor,hoftem 

Terrens 


p   s  A  l.     c  x  r.  7D 

Magna  cjuidem9fied  &  inc/yta  certe, 
Et  manifiefta  bonis^ftudioficrutantefids/i. 
$        Quicquid  emm  gerit^omnia  ff/endory 
Omnia  diuina  maieftas  luce  refiu/gens 

Illuftrat.  dumfidera  terras 
Ignea  luftrabuntjjunc  zuftum  femper &  aquum 
Sera  agnofcent fiec/a  nepotum, 

4  Nec qu<z  primaui  quondam  ftupuere  parentes 

Attoniti^mirandaque  natis 
Inuida  delebunt  oblmia.parcere  largus 
JVempe  parens,faci//fi]ue  querelis 

5  Fletlere cormifieris:Jpo/ijs  ex  hoftefiuperbo 

Dtreptis  d.ecoiauit  arnicos. 
Nec  cumgentefiua  percufsificederis  illum 
Immemorem  vlla  redarvuet  <etas» 

o 

6  Obftendltquefiuasperfacia  illuftria  viresy 

Quum  popu/atm  regnafuperba 
Dimenfilficjue  nouis  hofti/ia  ruraco/onisy 
Di/etlx  dedit  oppida  genti, 
j    Owpquid  agit  loquiturquefides  immobt/is  a Eius- 
JEqui  &  regula  dirigit  omnes. 
Qu<t  iubety<zqua  iubetynulloque  inter/itafiuco> 
Aut  tacitam  c&/antia firaudemy 
8   Qmque  nec <zterno  vo/uentiafix.cula  /apfk 
Interimantyaut  tempore  carpant. 
Qjtjppe  aUans  fidei  firm<zconftantia  &  dquum 
Perpetuo  rata  iuffia  tuentur. 
5>  Quumpremeret  Pharij imperium  crude/e  tyranni 
Se/etta  de  gentenepotes. 
Excufis/tque  iugumy  &  regisfera  iuffa  fuperbi 

Exuit:  Aternaquebeatis 
Libertatefirui  donaraty  pignorafiem 

Si  iurataparentibm  olim 

2*4. 


Terrcns  vel  ipfo  Nomine. 


10  Summa  h«c  efl:  igitur  certe  fapientia,Numeri 
Toto  vcreri  pe&ore. 
Hic  fapir,hic  demum  manfuralaude  fructur, 

Parere  qui  Deo  fludet. 
Pfilmm  centefimus  duodecimMjxtf&fjLV&nliKk* 
Argumentum  &  vfus, 

Sicut  varie  aftecros  fuiflfe  neceffe  eft  qui  liue  in  folennibus  illis  feftis» 
fiuc  aliis  temponbus  cemplum  adibant ,  ita  etiam  videmus  hos  pfalmos 
fuiffe  ad  varios  finesaccommodatos,u*cut  etiam  Apoftolus  a.Timo.z.i. 
pubhcarum  precum  quatuor  facit  fpecies.Pertmet  igitur  hic  Pfalmus  ad 
<A«'<r«? ,  id  elt,  proprie  fic  voeatas  fupplicatidnes  >quibus  liberationem 
petimus  abus  quar  nospremunt,quanquam  noncameft  fupplicationis 
formula  quam  confolationis  fcnprus.quali  confolante  &  erigente  mife- 
ros  8c  anxios  Propheta,vt  nihilominus  fortiter  pergerent,  neque  cala- 
mitatum  m.ignitudine  fradHvel  defponderent  animum ,  vel,  vt  fieri  ni- 
iruuro  frpp  confueuit,ad  praua confilia  defle&erenr.  Proponuntur  au- 
tem  aduerfus  tentationes  lftas  conii  Jerand.v  promifflones  ad  huius  vtta? 


Eiufdem  Pfalmi  centcfimi  duodecimi 

Parafhkasis. 

OBeatum  virumyquantumuu  alitet  pleriqueftatuant,  qm  Ieho- 
uamreueritusymandatis  eiuslibentertotifyue  viribus  obfe^ui- 
tur. 
florehit  enimtiusfoboless  quoniam  iuftorumgenerifauetVeus. 

Opibus  cumulatur  eiusfamiliay  &  ab  ipfo  iufte  qutfitaperfeuerant', 

Jn  mediis  calamitatum  tenebris  lucem  oriri  iubet  recle  incedentibui 
Deus  ille  clemens:  mifericors  &  iuftus. 

Vir  bonus  vicifiim  benejicus  efty  dat  mutubyres  fuas  rede &  iufte  ad- 
miniftrat. 

Jtayue  nunquamcorruet,  eritque  perennis  ipfius  memoria. 

Nullis  calumniis,  nullis  finiftris  nuntiis  concutietufjmma  fjie  in  le- 
houam  repofita feipfum  conftanter  confirmabit. 

JiM 


*  S  A  L~.     cxir,"  72.3 

Intemerata  pUferuaJfentfosdera  Legis: 

Foedera  nullis  irritafectis. 
Quippe  DeifanUum  eft  &formidabtle  nomen% 

Acfantk&fmpatta  tuetm: 
Exigit&  duras  violatofoederepoenas. 
20      Hunccolereexanimoque  vereri 
ViuendireUefons  &  fapientiaprima  eft. 

HanccunBos  ojui  dirigit  atlus 
Ad  metam,verefipit:hunc  ventura  nepotum 

Semper  dicent  f<zcla  beatum* 

^^yVfum  fpe$ates,duabus  potiffimum  cltf  caufis :  quonia  videlicct  frc 
quentiffime  tgtamur  a  Satana  reru  temporaJm  periclitatione  vel  amif- 
fione,  cuitentationiperopportuneopponuturpromiffiones  illi  ex  dia- 
metro  cotrariae.-deinde  quod  vetus  fcedus  illas  haberet  m/errms  expref 
fas.  Sed  nuquara  profe&o  Spiritus  San&i  confilium  fuit ,  fidehu  ammos 
in  iftarum  rerumexpe&atione  retinere,  quumfuerintduntaxat  fpintua- 
lium  bonorum  pignora,&  quidem  addita  conditione,  quantum  nouent 
ipfe  Deus  expedire,  quum  eiufmodi  bona  neque  abfolute  neque  necef- 
fario  fint  bona.Scite  autem  admodum  fcnbit  vir  do<3iffimus  D.  Molle- 
rus,huncPfalmumeffeluculentumcomn1entarium  di&iPaulii.  Timo. 
4>8.Pietas  habet  promiffionem  praefentis  &  futur*  v«*. 


'B 


Eiufdem  Pfalmi  centefimi  duodecimi 

Interpretatio. 
Eatuseft  vir  illequitimetlehouanij&madatis  eius  de- 
leclraturmultum. 


2.  Potens  crit  in  terra  femen  eius  :  progenies  recTrorum  be-i 
nedicetur. 

3  Opes&  diuitia*  *r«»f  in  domo  eius:&iuftitia  eius  manet 
in  feculum. 

4  Oriri  facit  in  tenebrislucem  iecl:is,clemens>m1fcricors,& 
iuftus  Dem. 

j  Bonusvirmiferetur,&  datmuiu6:diiponitnegotiafua  cu 
iudicio. 

6  Idcirco  in  aeternum  non  nutabit:in  memoria  asterna  crit 
iuftus. 

7  Ab  auditu  malo  non  trepidabir.firmuai  efi  cor  fuum  con- 
iidcnsinlehoua* 

Zz.ii, 


714  p   5  A  t.     cxir. 

Hac  ratione  fuffulttis  ipfim  animm  fortiter  expeclabit ,  donecad- 
uerfarios  fuos  cernat  iufiam  improbitatis  fu&  mercedem  referre. 

ijuscunque fors  illum  prematjiberalts  ejfepergit  in panperes,fy  iu- 
fius  effe  perfiuerat,  Itaque  in  dies  magts  acmagtsghria  &  dignitate 
augetm. 

Ceriientes  hane  illim  felicitatem  improbi,ferent  quidem  ijlud  &gem 
mefredentque  dentihmfedirritts  omnibmfuis  conatibm  cotabefcent* 

Pfalmus  centeflmus  duotiecimusjmonocoloSjVtdeci- 
mus  tertius. 

1  X"  Tlrum  obcatummaxime, 

V  Veritimens  quiNuminis 
Eius  facratis  legibus 
Se  corde  toto  dedidit. 

2  Prognataprolcshocpatre 
Late  vigcbit  prarpotcns, 
Large  piorum  pofteros 
Dco  bcantc  coelitus. 

3  Eiuspcnatcsdiuite 
Vndant  bonorum  copia: 
Illique  longis  permanent 
Quarfita  iuite  fcculis. 

4  Eius  tcnebras  fplen,dido 
Deus  rcpellit  luminc: 
Deus~benignusinfuos 
Vltor  feuerus  hoftiumf 


5  Vicifsim  &  ipfe  qua  poteft 
luuat  bcnignus  proximos, 
Q^uod  inquitjinquitvtdecet, 
Facitque  rite  quod  facit. 

6  Q>iacunqueflu&usirruant, 
Perdurat  hic  immobilis. 


luitiquc 


P    S    A    l.       CXII.  7*? 

8  Suffultum  coi*  eius  non  trepidabit,  donec  vidcat  quodpat 
eftin  aduerfariis  fuis. 

9  Spargit  &  donat  pauperibus :  iuftitia  ipfius  manetinfe- 
Culum5cornu  ipfius  attolletur  cum  gloria. 

10  Improbus  videbit  &  irafcetur:  dentibus  iuisfremet  & 
Contabefcet:defiderium  impiorum  peribit. 

PSAL.    CXII. 

B  eatus  vir  cjui  timet  Dominurm 
Carm.gen.i  11. 
I   XJ  Eatiu  ille  qui  Deum  remm patrem 
J3      Pietate  nonficia  colit: 
Deiquegaudet  legibus:mores  fuos 
Formare  ad  illas  nititur. 
1   Lateper  vrbes  diuitespotentiam 
Eiuspropago  proferet, 
Prolempiorum  numinis  benignitas 
Larga  beabit  dextera. 

3  Res  affiuenterfuppetetfemper  domi 

Illv.nec  dta6  longior 
Obhterabit  acjuitatisgloriam 

4  FruUumque.  Quym  premet  maios' 
Fortuna>ficuo  gesiiens  lubibrio 

Adutare  fummis  infima. 
Benignitatis  tumfutz  iufiis  Deus 

Lucem  in  tenebris  ojferet. 
Clemens  bonufque  in  omnibns  pcricutis 

Stirpempiorum  muniet. 

5  Adifertus  inopis  vir  bom^^la  rga  mann 

Succurret  indigentia: 
Sic  cuntta  iuFio  temperans  examine-i 
Nec  verba  temere  vt  excidant. 

6  Non turbo  fcrtts  cttnfta  at:^itie»tis^ hco 

Moxebi!  i!hm>xec  dies 

fa.iii. 


7i<5  P    S    A    L.      CXlltl 

Iuftique  Nomcn  laudibus 
Florcns  viget  perennibus. 
7  VniusilinmNuminis 
Potente  fultum  roborc, 
Non  vlla  vis  calumnia?, 
Non  rumor  vllus  concutit. 


8  Hic  omnium  omnes impetus; 
Pauoris  expers  fuftinet, 
Donec  fuis  obtingere 
Commcrita  cernat  hoftibus. 


9  Pafcit  libens  hic  pauperes 
Hoc  gloriofus  Nominc 
Cun&is  futurus  feculis, 
Virtutibufque  nobilis. 


io  Iratus  iftud  intuens 
Tabefcetimpius  frcmens: 
Sed  quicquid  intus  cogitatj 
Prorfus  peribit  irritum 


Tfalmus  centefimu*  decimHiteYttm%iux^T^^ 

Argumentum  &  vfus» 
Mutuo  fefe  in  hoc  Pfalmo  Leuit*  quibus  canedi  parteserantattribu- 
txy  exhortantur  ad  Dei  ^/xatvflg^OT^prardicandam ,  plurimis  heneficii* 
prxfertim  erga  miferos  alioqui  &  inopes  teftatacuiufmodi  funt  Iofephi 
Mofis,Dauidis,Damelis  exepla,ad  qux  proculdubio  pfalmus  ifte  refpe- 
Xu.quemadraodu  quod  de  fterUibus  narrat,  proculdubio  ad  Saram,  Re- 


V  »  a  T.      cjcin;  t/ 

Supremafamam  condei  eius  inuida 
Obliuijfilentio. 
y  Non  liuor  illumfalfa  gaudens  fyargert 
Terrebit^aut  calumnia: 
Belliue  rumor,aut  egeftas  luridaf 

Fragorque  lethi  proximi' 
Sed  mentefirma  prouocat  difcrimina? 
Deoquefolo  nititur. 

8  Ceucanarupes  murmurantis  &quoris 

Spernit  minaces  impetm. 
Sicille  certa  interritusfiducia 

Sortisproceliasfu/iinet: 
j4cfuftinebit>dum  ruinas  hoflmm 

Saluusfuorum  adsjexerit. 

9  Opes  volucris  inftaraura  mobiles 

Largitus  eft  egentibus, 
Sibi  aquitatis  gloriamfuperftitem 

Seruauitiorbegloriam 
Viuaciorem,necfeneB<x.  dentibus 

JEruginofz  obnoxiam* 

10  Dum  laude  clarumjreque  lautumfylendida. 

SpeElabit  impiuspium^ 
Cur&que  mentem  vellicabunt  anxia^ 

Succumque  carpent  corporisy 
Dentemfatigans  dente  ringeturjue 

Se  marcerabit  tabida . 
Dorninus  malorum  vota  ridet  irrita-% 

Spes  vt  modeftas  promouet, 

^k^\becam,Hannam  refertur.  Sedipfo  fhtim  tnitio  actmonemur  tum 
demum  has  laudes  effe  gratas »  quum  a  fenus  Dei  proficifcuntur  ,  &  ad 
verum  illura  Deum  referutur,ficuti  fefe  verbo  fuo  patefecit.  Hoc  enim 
perNOMEN  I  E  H  O  V  AE  declaraiur.Quum  autem  fublato  Le- 
uitico  facerdotio ,  nosomnes  Chnftiani  ad  laudis  hoftias  apud  ipfum 
Dei  tnbunal  offerendas  nunc  fimus  confecratJ ,  apparec  hanc  exhorra- 
tionem  ad  onviem  Chriftianatn  Eccleflampertiiiere. 


7**  P    S    A    L^      CXIII. 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  decimi  tertij 
Pa  raphrasis. 

L-dudate,laudate,inquamferui  Iehou£  Nomen  Tehoux. 
Beatum  lehou&  Nomen  iam  nunc  &  in  jzternum  cehbretut* 

Siqnidem  eiutpr<edicandi  ty  omni  laude  afficiendi  iuftiffimx  ra- 
tiones  fefe  ab  ortn  Solu  ad  occafum  'vfcjue  demonftrant. 

Jehoua  certe  tum  gentibui  omnibtnfublimii  dominatur ,  tum  etiam 
fitbra  coelos  ipfos  gloriam  fuam  attollit. 

Eccjuisenim  lehoux  Deo  noftrofimilis,  in  altifiimo  quidem  loco glo- 
riofijlime  infiden  ti : 

Sed  eo  njfcjue  tamen  fefe pro  infinitafua  bonitate  dcmittenti,  <vt  ctu& 
tum  in  c<xlis,tum  in  terra gerunturjntueatur  <&  admimftret? 

fjic  cftigitur  tjui  abietros furrigit,<&  calamitofos  mfimetis  iacentes 
attollit: 

Quos  inter  principes,principes,inquam,populi  fui  adfcifcat. 

Facit  denique  njt  antea  fteriles  &folitart£  ,fubito  numerofx  prolit 
matres  fiiclxgaudio  cumulentur ,Iehouam  collaudate. 

Idcm  PfaJmus  centefimus  decimus  tertius ,  dicolos  diftro- 
phos.  Prior  verfus  cfl  phalcecius  hendecafyllabus:  alter 
eft  Iambicus  dimeter  acaralc&icus. 
i    jT^  OllaudateDeum  Dei  miniftri, 
\^j  CantateNomen  Numinis. 

2  Sit  iam  nunc  Domini  celcbre  Nomen, 

Cun&ifcjue  deinccps  feculis: 

3  Cuius  laudibusvniuerfusorbis 

Ab  ortu  ad  occafum  fonat. 

4  Cun&isnam  populisftatiftelongc 

CoehTque  cuncxiscclfior. 


5  HuiuseccTuisenimfublimitatem, 

Qujs 


P    S    A    L.       C  X I  I  I.  fJ.9 

EiufJem  Pfalmi  centtilmidecimitertij 

Interpretatio. 

I  T    Audate  feruiIehoua:,hudateNomenIehoua-, 

z  JL-/Sit  Nomenlehouse  benedittum  ,  exnunc  &  vfquein 

fecuium. 

3  Ab  ortu  Solis  vfque  ad  eius  occafum,IaudabiIc  efi Nomcn 
Iehouse. 

4  Excelfusf/frfuperomnesgentes  Iehoua,fupcrccelosglo- 
riaeius. 

5  Qu.i>  efi  ficut  Iehoua  Deus  nofterfattoJlens  fe  adhabitan- 
duxriy  id  efihabitamquideminfublimi.  ' 

6  Sed  demittens  fefe  ad  videndum  in  coelis  &  in  terra. 

7  Erigens  e  puluere  inopes  :e  ftercoribus  attollensrrufc-» 
ros. 

8  Vtcollocet  eos  cum  principibus,cum  principibus  po- 
puii  fui. 

9  H.?.l>  rarefaciens  fterilemin  familiae^matremfiliorum 
l#tantem,Haleluiah. 

PSAL.       CXIII. 

Laudate  pueri  Dominum,&c. 
Carm.gen.xx  mi. 
I     T)  Sallite  Dominum  pueri^  Domini 

jL    Nomenfefto  tolltte  cantu. 
Z    Nomen  Dominific  celeh  retury 

Vt  f<zclo  mm  infdtCH  ta  longi 

Nulla  obliuiafentiat  aui, 
5    Primo  a  carcerefolus  eoi 

Ad  purpureos  vfcjue  occafm* 

Omnes  Domtni  nomen  adorent, 
4  Qwgentesfuperarduuiomnes 

Celfas  Atheris  incolit  arces, 

Cuius  longegloria  mundi 

Trans  flammantia  m&nia  vetla  eft, 
$y60  pietatis  nefcia  ver& 

PeUoralritufacra  nefando 


73&  »  s  A  i.    c  x  i  r  i  f, 

Quisgloriam  exsequauerit? 
6  Qui  coeli  tamen  vfque  ab  arce,terris 
Aduertit  imis  lumina. 


7  Atqueattollithumipriusiacentes, 

Fimoquctergitobfaos,  \ 

8  Re&orespopulifuifuturos, 

Regumque  fefluros  throno, 

9  Et  nuper  fterilcs,repente  matres 

Longa  beatpropagine. 
Pfalmus  centefvmus  decimu*  quartwiwxjx&s-uiosl 

Argumentum  &  vfu*. 
PfaJmum  iftum  valde  concinnu  8c  elegantem  probabile  eft  in  pafchae 
prxfertim  fefto  decantatum  fu  iiTccelcbrldx  liberanoni  ex  Aegyoto  & 
introduftioniin  terrampromiiTampeculiariterdeftmato-.qua;  quilTypi 


Eiufdcm  Pfalmi  centcfimi  decimi  tcrtij 
Paraphrasis. 

EGrediente  Ifraele  ex  Aegypto  ,  Iacobi  videlicet  pofteris,  ex  illa 
immanipopnlo: 

ludamfibi  confecrauit  Iehoua,ty  Ifraelem pro gente  cui  peculiarir 
ter  dominaretur. 

Mare  ad  illitts  ex  Aegypto  egredientis  afpec~lumfu«t%nc  tranfitum 
lius  moraretur  :  lordanis  retrorfum  aauas  agens,  tranjituro  peruium 
fefecit. 

Montes  ipfifaftigiis  rupium  quaft  cornibtts  arietum  interfe  concur- 
fantibtM,&  colles  inftar  agnorum  fubfiUerunt. 

Quamobrem  vero  tu  mare  fugtJU ,  quamobrem  lordants  tetrorfum 
aquas  egiTii. 

Qujmobrem  mbtes  vt  arietes,  cjuamobrem  colles  vt  agni  fubfiluftis? 

Nempe  ad  lehou*  populo  fuo  pr&euntx  tonspecium  contremifcerete 
terra,oportet,ad  confpeclum,inquam,  Dei  Iacobi: 

Quipetram  in  ayuasftagnantes,  fy  rupem  m  a^uurumfcaturigine^ 
eonuertit. 

Pfalmus 


>  $  A  l»   ciii  i  il  7}\ 

O  quifingittSyanne deorum 

Quenquam  Domino  fimilem  noftro 

Noftis>quemfuperardua  cdi 

Culcuminapofitnm  nillatetim& 

Sub  caua  claufum  vifcera  teru* 

Nil  humanaprocul 'adfpefiu 

Trans  multiplices  Atheris  orbes; 
J7$fnopem  terr&  quiproftratum 

Sufcitaty&  depuluereegenum 

Tollit^t  alto  pofitusfolio 

Populiprimos  carpat  honores. 

QuimaternosHerilifruBus 
9  Exoratmdonat)&orbos 

L<zta  renouatprolepenates. 

^^^fuerint  verx  illius  &  axernx  *per  Chriftu  liberationis  a  Satanav 
peccati,&  moms  longe  miferrima  feruitute,&  in  ipfumcoelum  int/odu- 
tfionis  ,  fatis  inrelligirur  quanto  magisquamvetuspopulusteneamur 
tatam  De»  beneficentiam  in  Euchariftico  przfertim  conuiuio  facro  ce- 
lebrare. 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  decimitertij. 
Intirpretatio. 
3  /~\  Vum  egreflus  eft  Ifraelex  jEgypto,  domus  Iacob  ex 
V^     populo  barbaro. 
a  Fatt  us  eft  Iuda  fancluarium  eiusrlfrael  dominia  eius. 

3  Mare  vidit,&  fugit:Iordanis  conuerfus  eft  retrorfum: 


4  Montes  exilierunt  vt  arietes :  colles  £cuc  foboles  ouium 
id  efi,  agnifeu  h*Ai. 

5  Quidtibimarequod  fugifti?  Iordanis  quod  conuerfus  e* 
retrorfum* 

9  Montes  5«Wexiliiftisvtarietes>collesficut  foboles  ouiu. 

7  Afacie  Iehoua:  contremifcc  terrarafacieDei  Iacob, 

8  Quiconuertitpetraminftagnum  aquaruro:&  ruperni:* 
foritem  aquarum. 


73^  p  $  A  l    cxiiii, 

Pfalmus  cenrefimus  decimus  quartus,  dicolos  diftrophos, 
vt  decimus  quartus. 

i  TSrael  Aegyptiingrata^quum  linqueret  arua, 
X     Gentifque  regna  barbara?, 

2  Tum  fibiIuda*amNumenfacrauitj&  huius 

Seprodiditgentis  Duccm. 

3  Vidit,&  aufugit  trepidum  mare:  refluus  amnis 

Aquas  rctrorfum  rettulit. 

4  Subfiliere  ipfi  montes,per  pafcua  la?ta 

Salire  vt  arietes  folent: 
Subfidere  itidcm  collcs  fub  matribus  agnos 
Salirc  qualcsccrnimus. 
«j    At  curfugiftitrcpidummarc?reflue,ciirnarn 
Amniscucurriftirctro/' 

6  Saltaftis  quorfum  montes,  per  pafcua  Jarta 

Salire  vt  arietes  folent? 
Saltaftis  quorfum  collcs  fub  matribus  agnos 
Salirequales  ccrnimus? 

7  Ante  Dei  tclius  tremuifti  fcilicet  ora, 

Potentis  Ifacidum  Dei, 

8  FJumina  cui  rigidas  fudere  ingentia  cautes, 

Et  rupta  ftagnauit  (ilex. 

Pfalmitd  centejimus  decimiu  quintu-s->lwT  mo$* 

Arnumentum  &  vfus, 

Continetetiamhic  Pfdlmusexemplum  pubiicarum  precummaxfma 

eum  anirnifiducu  coceptarum  pro  reip.falutfc  aduerfus  proprnnas  gen- 

ces,cjuamui$  quod  fucrit  hoc  bellu  &  ad  qux  tepora  fit  referedus  P fal— 


Eiufdem  Pfalmi  centefimi  dccimi  quinti 
Paraphrasis. 

QVod  ex  hoc  periculo  liberationea  te  petimm,Tehona,abfit  njtpe 
^tamtUyquaji  vM  iuftitu  noftr&  debitam:neq;  'vtali<\uanobi* 
inde  propriagloriafeu  dignitas  accedat,fed  -vtpotius  Nonumtuo  clfn 
Lts,ideft,"<Jtindeqiuxmfi$inpromittedo  mumfiat),& cjuam  njerax  iri 
tauprimipHprjeftandisjliqitidb  aphareat.  Ob[e~ 


Psal.    cxiiii.  *        73} 

PSAL.       CXIIII. 
In  exitu  Ifraelde;£gypto,&c. 
Carm.g<  n.xx  u. 
I     /~*\  Vudomus  Ifiactdxxmfai  rias  remearet  ad  oras 
V^     Barbaracjue  inmfi&  iinqueret  arua  Pkari> 
%   Iffie  Deus  ludam  czlefti  numine  tutum 

Fecit^erat  fofulifigmfier  iffiefiui 
|    Vid.it  & attonitas trefidum mare dififidit  vndas' 

lordanis  refiugas  in  cafut  egit  aquas. 
A  Dura  f  er  intonfios  fialierunt  culmina  montesy 
Vt  fiaturas geftit  dux  gregisinter  oues: 
Celfiaquefrondentes  mouere  cacumina  colles^ 
Agnus  vt  infratis  luxuriarefiolet, 

5  Quid  marc  vidiftifiolito  curcejferis  alueo? 

Curfiugis  in  fiontesfiuminis  vnda  tuosl 

6  Curita  concujfofialijftis  vertice  montesy 

Vtfiaturexultat  dux  gregis  inter  oues? 
Cur  itafirondentifialijftis  vertice  colles-, 
Agnus  vt  in  fratis  luxuriare fiolet? 

7  Nemfe  Dei trefidumfrdtfintia  terruit  orbemi 

Cuicadit  in  Solymos  viciima  multafocos. 

8  Qut  lafidum  venas  laticum laxauit  in  vfium* 

Cuifiuxit  largo finmine  durafilex, 

^^musnonconflet.Ego  vel  adlofaphati  hiftoriam  retulerim  defcri- 
ptam  2.  Paralipo.2o.velad  (Imiles  vfus  in  genere  di&atum  Ecclefin:  fuif 
crediderim.  Continet  autem  prxter  illuftres  aliqucx  fententias ,  infi- 


gnem  veri  Dei  cum  falfis  numimbuscoIlationem.cV  docet  prxterea  per- 
Fpicue,non  noftra  vlla  commoda,fed  folam  veri  DeiGlonam,  vltjmum 
acfummumfinem  noftrarum  precum  efle  oportere. 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  decimi  quinti 
Interpretatio. 
t  "VjOn  nobis  Iehoua non  nobis,  fed  Nomini  tuo  da  Glo-< 
JLNriam,propter  mifericordiam  tnam,propter  veiitgter^ 


734  M  A   ti     ciW 

obfecro  enim,cur  iftos  diutim  toleraris  perludibrMmrogitantes/v- 
hi  eft  iftorum  Dem? 

Dem  nofter,o  infelices,de  quo  vbinamfit  qu&ritis,in  coelis,  eft,longe 
aliii  maieftate  quam  terrenm  vllus  princeps  pr&ditus,  cuim  tumpott- 
th  tnm  liberrima  voluntate  cunclafunt  initio  creata^  nunc  quoqut 
adminiftrantur. 

Veftra  'verofimulacra,fimateriafpe£letur,aurumfunt  tyargcntum^ 
acproinde  res  emortus.  &omnis  fenfm  expertes:Jln  verh  artificij  ratio 
habeaturfunt  honminum  manibmfabricata. 

Os  habent  &  mutafunt,quidigitur  vobis  refpoderint?  oculoshabtt 
&  atcafunt  quomodo  igitur  qnid  hlc  agatur  perfpexerint? 

^yiureshabent  &  furda  funt,quorfum  ergo  illis preces  funditis  >na 
reshabent  <&  nihil  odorantury  quorfum  igitur  illisfuffitus  gffacrifi- 
eiorum  nidor? 

Manm  hahent,  nec  quicquam  eontingunt,quid  igiturvobis  tribue- 
rintpedes  habent  &gradiri  nequeunt: guttur  habent ,  necvocem  e- 
dunt:quinam  igitur  ai  vos  iuuandos  accurrerint. 

£t  'vt  omnia  njno  ■verbo  dicamjqui  obftat  quo  minut  vos  ipfi  illorum 
adoratores  tam  fitis  amentes  tyftupidi,  quam  illi  ipfi  truncitylapi* 
des  quibm  confiditis? 

<_sft  tu  ifrael  confide  Iehout,  certo  omnium  quifpem  in  eo  ponunt 
Clypeo  ac  Propugnatori. 

Tuinprimis  Kyfaronisprolesfquamc£teris  ty  doclrina  fy  exem- 
plo prtire oportet,confidito  Iehou£,  certoomniumqui  fpem  in  ipfopo- 
fuerunt  Clypeo  ac  Propugnatori. 

Quotquot  denique  Iehou&  cultum profitemini,confidite  Iehou£,eorn 
quifpem  in  ipfoponunt  Clypeo  at  propugnatori. 

Iehoua,ne  dubitate,noftri  curam  gerit.Beabit  ille,beabit  Jfraelvs po-A 
fieros,beabit  <^4aronugentts. 

Beneficm  enim  efi  ergafinceros  ipfius  cnltores  Iehouat  tttm  nobiUs] 
tum  etiam  njthfiimos  quofuis. 

Cd^inquaiiiUyvos  ty  pofteros  veftros nouis  beneficiis  magisacma- 
gis  crininl.ibit. 
•Vos  enim  infua  gratia  recepitJehoua,qui  ccelum  &  terra  condidit 

F.t  txcelfifiimos  illos  coelos fibiretinensvnde  rebus  omnibus  domi- 
natur,-ofum  terrx  &  infinitorum  bonorum  quibtts  illam  exornauity 
hominibm  (ingulari  benignitate  concefiit. 

•    Nempe  •vtfintin  terra  ipfius  glori&pr&cones :  quod  certe  preftare 
nopoffunt  mortui,quib9  ipfa  mors  vfu  lingu£  adimts  filentiu  indixit. 

Lthcranos igitur  Deus,  irtfuperftites iam mnc  tyin  perpetuu glo~ 
riam  tibi  canamits  euam  laudate  Iehonnmt 

Pfalmus 


1»    $    A    L.       C  X  Y.  73J 

a  Quare  dicent  gentcs  ifta?,vbi  nunc  e/*Deus  eorum? 

3  Atqui  Deus  nofter ,  eft  in  ccelo ,  <£•  omnfa  qua»  voluit  fe- 
Cit. 


4  Sed  idola  iftorumyW  argentum  3c  aurum:opus  manuum 
hominum. 

5  Osillis,&  nonloquuntunoculi  illis,&  nonvident. 

6  Auresillis,&  nonaudiunt:naresillis,&nonodorantur. 


7  Manus  illis,&  nonpalpant.-pedes  illis,&non  ambulant: 
xion  clamant  gutture  fuo. 

8  Similesillisfunt,quifaciuntea;t^quiiquisillis  confidit. 


9  Ifrael  confide  Iehoua: :  Auxilium  eorum  qmipjifidmt  Sc 
Clypeus  eorum  jple  eft. 

10  Domus  Aaron,  confiditelehoua» :  Auxilium  eorum  qui 

ipfifidnntSi  Clypeus  eorum  eft  ipfe. 

11  Qni  timetis  lehouam  ,  confidite  lehoua? :  Auxilium  eO- 
rum  qui ipfifidunt &  clypeus  corum  c/hpfe. 

ii  Iehouamemor  eft  noftri :  benedicet ,  benedicet  domui 
Ifraehbenedicetdomui  Aaron. 

13  BenedicettimentibusIehouam,paruuIis  fimul  cum  ma- 
gnis.. 

14  Adiiciet6o«4  Iehouafupervos  ,fuper  vos  &  filios  ve- 
ftros. 

15  Benedidtt  vos  eftis  Iehoua»,qui  fecit  ccelum  &  terram. 
itf-Cccli  ccelorum  funt  Iehoua?:terram  autemdedit  homi- 

nibus. 

17  Mortui  non  laudabunt/e  Deus :  neque  vllus  eorum  qui 
defcendunt  in  filentium. 

18  SednosbenedicemusDeoex  nunc&vfquc  in  feculum 
Halleluiah, 


<73*  P     S    A    L^       C  X  V. 

Pfalmus  centefmus  decimus  qufn- 

tus,  dicolos  difhophos, 

vtnonus. 

i  TTAudquaquahaudquaquam,Deus  Optime 
XjL   Maxime,nobis, 

Sed  tibi  cedat  honos,fit  decus  omne  tibi. 


Tu  Clemens  etenim^tu  verax:Et  tua  Gcntcs 
Quserere  nuc  vbi  fint  Numina,  Sa&e,  hnes? 

Atqui  tu  cceli  cs  Dominus,tu  conditor  orbis, 
Arbitrioqueregisconditacun&a  tuo. 

Iftorum  vero  cjuid  funt  fimulacra  deorum? 
Scilicet  artiricis  fufa  metalla  manu. 


5  Ora  quibus,fed  mutarquibus  funt  nefcia lucis 

Lumina,neutravllisaurisapertafonis. 

6  Nafus  odoratus  expers,manus  vtraque  ta&us 

Non  habiles  quoquam  mebra  mouerepedcs. 

7  Gutturacjuaenullaspofsint  profunderevoces. 


8    Suntque  ctiam  cultor  cultaque  imago  pares. 

9  Ifracl 


P    S    A    L,       C  X  V. 
PSAL.     CXV, 

Non  nobis Dominc,non  nobis,&c. 
Carm.gen.i  i  j. 
I     *Tp  £  magne  rettororbis,  haud  viflo  riam 
JL        B.X  hoflefeuo  pofcimns^ 
Nos  vt  per  omnesfamagentes  differaty 

Necapparatu  vtfptendido 
Perora  vutgi  nos  triumphm  aureo 

CtiYYufuperbos  transferat, 
Sed  impiorum  vtfecta  gentium  fciant 

TTe  largum  opis  cultoribus 
Tuisfidequefemperimmutabili 
Promijfa  pYomptum  foIueYe. 
1    Ne  fo  Yte  rebus  infolentesp  rofj?  ens, 
Vbi  nunc  Deus  veslertrogent. 

5  Vem  aftra  nofleY  incolens^moYtalium 

Nutufuo  restempeYat, 
4  At  impia  Yumflnxit  eYTo  Ygentium 
Aianu  Deos  inutiles: 
AuYum  caminis  excoquens,  aut  malteis 

Maffa  efequaci  bYatleas 
Ducens,figura  muItifoYmi  Iudicra 
Affixit  aYis  numina, 
<   Inane  vocis  os  habent.-oculos  habent^ 
O^bes  inanes  luminis, 

6  Naribm  odores  nectrahunt)  necauYibus 

SuYdisfonoYes  hauriunt, 
n   Palpare  manibus  non  cjueuntjorpentibus 

Nec  ingYedi  veftigijS, 
Nec  vox  anhelis  edita  epulmonibus^ 

Cauo  recnrrit  gutture, 

%  Quicunque  talesfingit  aut  colit  deos, 

Dijs  ipfefimilisfitfuis* 

AA-u 


717 


738  P  s  A  l.     c  x  v. 

9  Ifrael  gternq  tu  vero  fiJito  Rcgi, 

Hicfiquidcm  Clypcus  Pra^fiditimque  tibij 


io  Aronis  fobolcs  setcrno  fidito  Regi, 

Hic  fiquidem  CJypcusPrefidiumque  tibi* 


ir  Tu  pius  cs  quicunque,  seterno  fidito  Rcgi: 

Hicfiquidem  ClypcusPrarfidiumque  tibi. 


n  Ifacidasctcnimfempcr  mcmoriftebeabit. 
Hoc  crit  Aronis  tuta faucnte  domus. 


i^.i^Ifte  fuu  veritos  Numen  iuuenefquefeneTque 
Augcbit,cumulans  dona  priora  nouis. 
Illorumque  ctiam  fobolcm  tutabitur  idcm, 

i}  Autori  6  mundi  gcns  bcne  chara  Dco. 

16  Qui  ccelum  ipfe  fibi  feruans  mortalibus  ifta 
Cuncta  dedit  vafti  rura  tenen«da  foli. 


zj  Sic  te  quancfroquidem  in  tcrris  laudare  vetantur 
Quos  tumulo  claufos  mors  vetat  ip/a  loqui: 
•S  Nos>quibus Iiic abs te vita?  conceditur  vfus, 
Dicemuslaudes  tcmpus  in  omnc  tuas. 

Pfalmus 


j  T     S    A     L^       C  X  V. 

^  ^  /#  Iaoobigensjocafduciam 
Omnemfi/ufsin  Deo> 
Qui  tepotentifub/euabit  dext*ra> 
Et  inperic/is  p  roteget. 

10  Et  vos  Aronis posicrt^em  ponite 

Omnemfalntis  in  Deo> 
Oui  vos  potentifubleuabit  dextera, 
Et  in  p-eric/is  ptoteget : 

11  Qmcunque  cultores  Det^fiduciam 

Locafilutis  in  Deo> 
Oui  tepotentifubleuabit  dexteray 
Et  inperic/isproteget. 

12  Qui  nos  fauore  femper  amp/exm  memor 

Fouit  fouetque  fedu/o : 
Cuntlos  Iacobi  quifouetit  pos~icrosy 
Aronis  @-facrumgenus. 
JS  Qj3fe  colentes fitte  iuuenes,fcufenes<> 
Fouebit  &  cus~iodiet. 

14  Qui  nofque  donis  fempcr  augebit  nouis* 

Et  /tberarum  /iberos. 

15  Nam  nos  profanis  fegregauit  genttbm, 

Qodifolique  conditor. 

16  Coclum  fibiipfe  regiam  fccit^folum 

Sedem  dedit  mortahbits: 
Remunerantes  muneribm  il/um  vtfuis 
Rerum  parentem  agnofcerent. 

17  Neque  oYa  laudesin  tuasfv/ueniypatery 

Quos  mors  tegetfi/entio. 

18  Noste  parentem  agnofcimus^qui Jpiritu 

Vita/is  aurz  vefctmur. 
Teprofequemur  /audibm^dum  /ucido 
Solaxe  tertM  ambiet* 


719 


74°  P    S    A    L.      C  X  V  I. 

Ffilmus  centcfmus  decimusfextusyiv%<*.eA&&kl 

Argumentum  &  vftu* 
Siue  ad  Dauidenvcjuem  ex  morte  prsefentifTima  &  maximis  etia  an$- 
tti  anguftiis  admjrabiluer  iacpifume  a  Domino  liberatum  efle  c6rtat,fi- 


o 


Eiufdem  Ffalmi  centefimi  decimi  fexti 

Paraphrasis. 
Mnis  ^fmor  metts  cft  Iehouafupplicantisvocem  exattdiens. 


Et  attentas  mihi  aurcspr&hens:  quamobrem  etiam  tllttm  ,  quandin 
•viuam,implor.tbo. 

Ecce  vinculh  mortis  conftricluf  tenebar  :  ipf£  me  fepulcri  anguJH& 
animi  doloribus  interceptum  occuparant. 

Tumcgp  lehous.  Nomenincl.'ma'ts,qu.tfo,inquam,  Domine  mifer- 
rimam  animam  meamliberato. 

Etquid  hic  aliud  dixerim,  quam  quod  re  ipfa  ftmjtatim  experttn, 
tiempeu  re  mitem  infuos,  vere  in  prsftandis  promtjiis  iiftum  ejfe  It 
houamfumnie  mifericordem  ijf'  Deum  noftrum? 

Ichouam  denique  (irnt>uciler&  candidefefe  gerentes  tutari  ,  vtqui. 
mihi  ad  extrema  redach  tamoppartunilfit  opttulatus? 
^yfgedum  igitttr  animnla  mea,  redtad  tenunc,  &  conqniefce,  quan- 
doquidem  tam  infignis  tiht  a  lehmta  contigit  rentm  cdmmutatio. 

Siqnulem  tu,Iehoua,e  morte  vitam  meam  eripuiTH,  oculomm  mco- 
rum  lacrym^s  campefcuiTii.pedcs  meos,quominus  ruerem  ,  retinutTti. 

Ita  *ut  tam  incolami  fy  fiiUio  mihi  inter  viuos  corate  liceat  verfari . 

CrediJt  ciunt  Iehou&  P"omi{sis,7Jy  idcircofttm  loquntus:fide  videli- 
cct  mihi,  quantumuis  ingentibus  doloribus  opprcfjo  ,  vocem  ty  verba 
fuppeditantf. 

Fateor  enim  m?  eotifque  detrufum  fuijfe  ,  vt  quo  me  ■vertenm  nef- 
cius,  <&  vmdiaue  Jlucluans  eo  inclinarem  vtftatuerem  apud  me,  tum 
htrminesjtum  quiccjuid  agitant&ihil  effe. 

ffac  auttm pertcuUfijiima  tentatione tuis  uiribusfuperata  ,  lehoua 
(jquinam  etenim  vanum  effe  pnteft  quod  te  auciore  fufcipitur,aut  qui- 
nam  nihili ejfe poffunt  apudie  qnostua  <*ratiadi^natus  es?)  quidttbi 
n/iciftimpro  omnt  benefiaorum  genere  rependerim ,  qutbus  tu  me  ajfe- 
cih. 

Sumam  nimirumin  mtnus  libaminis  -vafiulumJeque  nominatim 
ap[>  ■llatojchoua,  hanc  liberationem  me  tibi  acccptam  ferre paiam  te~ 
fitfica 

£i  qu  e.  tihi.  Teh  uti,in  ipfo periculo  constittttus  vouiynunc  tesit  yni- 
yerfopopnh  perfduam. 

^fgmf:o 


P    S    A    L.      C  XVI.  741 

ueidaliii  qttempia  hunc  Pfalmu  referamusjcontlnet  infignisgra- 

|  tiarum  adboniscxemplum.ex  q';o  intellsgere  Iicet  quoufque  mterdum 

iblear.t  opt  mie';arn  &integerrini  qufque  deuci,adque  cofugeretunc 

bporteac  quamdenique  firfelix  omnuuitcntationumexuus,modo  im 

patienuanri  inic&o  tidei  freno  cobibeamus. 

Eiufdem  Pfalmi  centcfimi  decimi  fcxti 
Interpretatio. 
i     A   Molehouam  quod  audiat  vocemmeam^precatio- 
a\nera  meam. 

1  Ec  qiiocL  inclinet  aurem  fuam  mihi:&  diebus meis  illmn  in- 
uocabo. 

3  Circumdederant  mefunesmorti<;,&  anguftia?  fepulcriin- 
tcrceperant  me,tnbuIationem  &  dolorem  nactus  erairi. 

4  Et  Nomen  Iehouannuocaui,c//rctf;:  Obiecro  Domine,Ii- 
bera  animam  meam. 

5  Ckm:nsefi  Iehouaejr-  iuftus;&  Deus  nofter  eft  mifcricors. 


6  CuftoditfimpIicesIehoua:exhauftuseram,fedattuIit  mi- 
hi  falutem. 

7  Reuertereanima  meainrcquiem  tuam  :quia  Iehouaco- 
mutatione  vfus  eft  fuper  te. 

8  Q*ia  eripu-fti  animam  meam  e  niorte  :  pculum  mcum  e 
Iacrymis:&  pedem  meum  e  lapfu. 

9  Ambulabocoram  facieIehouar,in  rerris  viuentium. 
io  Credidi,ideo  loquutus  fum;ego  affiictiis  eram  valde. 


ii  Ego  dixi  in  trepidatione  mea:omnr;  homo  mendax. 

ii  Quid*  repend^iri  Iehoux?  omniabeneflcii  Qvjsfunt  fu' 
per  me. 


13  Calicem  iiberationum  accipiam:  &  Nomen  Iehcuasin- 
«ocabo. 

14  Votamea  Iehoua?rcddam  nunc  coratotopopulo  eius. 

AA.iij. 


74^  P    S    A    L.       C  X  V. 

ufgmfco  igkur  &  profiteor  quodres  eft ,  minime  te  lidrficet  he- 
neficanos  tuos  ajpernart,  immb  charifsimos  habere,  nedum  njt  illos  te~ 
tnere  morti  obucias. 

Sane  igitur,lehoua,  egofumferuus  tuuf,inquam,  atque  adeb  njerua 
tumjdeoqne  vincula  quibus  adTtringebar  dirupisli. 

Ego  vero  njicifiitnfttuti  par  ejl,  tibi  hanc  hojliam  laudis  c&do,  (? 
Nomen  tuum  inuoco. 

lrota  quorum  fum  rmn  ,  tibi  nunx  coram  vnitmfo  populi  tui  cattt 
pcrfoluo. 

Idque  in  &dis  tu£  atriis  Iehoua  >  ty  irt  mcdi*  Ierofolymorum  njrbe. 
Laudate  lehouam. 


Idem  Pfalmus  centefimus  decimus  fextus,  monocolos, 
vt  octauus, 


■p 


Ectore  tc  toto  Dcus  Optime  diIigo,noftris 
Vocibusattcntu,  promptumquc  audire 
prccantcm, 

2    Et  quotics  fupplcx  t.e  cafibusinuoco  duris, 
Spcrncntcm  iuilas  furda  nunqua  aure  quereias. 


3  Conftri&us  fiquidclaquco  iam  mortis,  &  ipfo 
Iam  tumuli  angufto  conclufus  carcere,totus 
Vndiquemceroreoppreftusfeuoque  dolore, 

4  Histibiprofudi  Dcusimo  expc&orevoces: 
Seruato  miferamhanc  animam  Deus  obfccro, 

clemens, 

5  Iufte  idcm  vindcx,  mifereri  &  prompte  tuoru, 

6  Siniplieiumquehominum  cuftos:  nccpluralo- 

quutum 
Scruaftiiamfemianimeninqueextremaredaflfi, 

7.8  Nunc 


P    S    A    t.      c  X  V.  743 

25  Preciofa  in  oculis  lehouse  mois  befleficianoium  eius. 

16  Age Iehoua,  certe  ego  feruus  tuuspm :  Qgo  feruus  tuus, 
filius  ancilla:  tuae  dirupifti  vincula  mea. 

17  Tibi  facrificabo  hofiiani  Iaudis:&  nomcn  Iehou:cinuo~ 
fcabo. 

18  Votamealehouxreddam  nunccoram  toto  populo  e- 
ius. 

19  In  atriis  domus  Iehouae:  in  medio  tm  Icrufakm ,  Hajc- 
luiah, 

P  S  A  L.       CXVI. 

E)ilexi,quoniam  exaudict,&c: 
Garm.  gen.  xx  v\ 
t    P~T*  Oto  peBore  diligam 

X    Vnice  &  Dommum  co/am^ 
Qui  lenis  mihifupp/tci 

Non  duramappulit  aurem» 
2   Aurem  qui  mihifupp/ici 
Non  duram  dedit:hunc  egoi 
DonecpeElorafyiritus , 
PuifctferJiper  amabo, 
*    Iam  mors  ante  oculos  erat^ 
Iamftabam  fuperaggerem 
Buftiy  iam  dclor  anxtifs 
Omni  ex  parte  premebat 
1A  Expes  iumprecefupp/ice 
Oraui  Dominum,Pater* 
QtMfoftncjuam  miferabi/i 
Sa/tem  confu/e  vitrf. 
<     O  iuslum  Dominum  &  bonHmi 
6  Etpronum  veniie.-auxi/i 
/s  me  &  conft/ij  indignm- 
S&HQtcxit  abboft?! 

AA 


744  P   s   A  l  ■     c  x  v  i. 

7.8Nuncigitur  requiefce  animahisdcfun&ape- 
riclis, 
Qua  Dcus  ipfe  ncci  eripuit,flenteque  repreffit, 


9  Nutantemquemanti  tenuit,rediuiuusvt  eius 
Ante  oculos,vita?  peragam  qua?  tepora  reftanN 

io.nHa?c  mihi  verba  fides  diclauit  fcilicet  vna, 
Affli&o  mifere  &  veluti  iam  perdita  nobis 
Cuncta  forent ,  hominum  mendacia  vota  que- 
renti. 


ni  Scd  tibi  quas  tandc  gratesDcus  alme  rependam 


1$  Totdoniscumu!atusego?tibi  nempe  facratas 
Ipfe redux  facrum  fundam  libamen  ad  aras: 


14  Et  te  voce  vocans,populorum  adftante  corona, 


15  Votatibigratusfoluamrtibi  nanquetuorum 

Haud- 


1>    S    A    L."      CXVJ,  74S 

Ergo  menstibi  reddita 
Moerorem  cohibe:  &  Deus 
Qu&  larga  tribuit  manu 
Donts  Utafruare. 
8  Pitamefaucibujeruit 
Aiorti6)<&  lacrymai  genis 
Abtterfit$abili  &pede 
Firmauit  tibi  grejfurn . 
9,iO,uTutus  prtfidio  Dei 
Degam:  &polhcitifide 
Fretus  non  dnbia^canam 

Gratopetlore  laudes-% 
Lajfus>rebvs  &aff?eris 
Affiitlusjrepidafuga 
Vitaprosficiens  me<e> 

Sic  mecum  ipfe  loquebar^ 
Nulli  certa  hominifides: 
J$t  rerum  arbiteroptimus> 
Vnus  polliciti  tenax> 
Vnusfallerenefcity 
«p  Tot  liber  toties  malis-) 
5". :  Tot  auttus  toties  bonis, 
.  jQuo  tandem  officio  tibi 
Coner  foluere  grat  es? 
I?  Tefefia  dape,teprece> 
Te  libamine  profequar'. 
Te  vit<e  columen  mea 
Grata  vocefatebor: 
I/j.  Te'viu  columen  me& 
In  coetu  popuh  tui 
Grata  profequar  hoftia> 
Damnatus  tibt  voti 
15  Eljdtos^genitor^tuo 


746  r   s  a   i.    c  x  v  i  i. 

Hawdquacjuamors  eft  vilis,quod  feruulusipfc.; 


l5.i  7  Immo  verna  tuus  ruptis  en  fentio  vinclis. 
Ergo  tibi  Jaudis  cadet  hoftia>teque  precatus, 


18.19  Ia  nunc  vota  tibi,popuIis  fpe&antibus  ipfis, 
/Ede  facra  foluam  gra,tus  mediaque  Sione. 


Pfalmus  centefimw  de  cimm  feptim  M^zzfoqnTino 


o?i 


Argumentum  &  vfits. 

Praedicnur  ifto  breuiffimo  quide  fed  e-xcellentiffimo  Pfalmo  vocatio 
gcntium,  interprete  Faulo  Roma.  15. 11.  limulque  oftenditur  Euangeht 


Eiufdem  Pfalmi  centefimidccimifcptimi 
Paraphrasis. 

LAudate  nunc  Iehouam  abiectisfiSiitijs  omnibus  diis  gentcs  om-    '  ** 
'es:omnespopnli  gloriam  eius  celcbrate . 
i\'iitic  enim  demum  vicit  invens  illa  ipftus  B.eni'rnitas  in  nos  omnes 
effufi  :  &  nobis  exhibita  eft  Aternjt  illitts  a  Iehoua  ^romiffx  ftluits 
l  'aii.is.Laudate  lehouam. 

Uem  Pfalmus  centefimus  decimusfepthhus  >monocolo-, 
vt  decimus  tertiu  . 
i    f^\  AntatelaudcsNumini 
\^j     Vos  orbis  omnes  Lncola*, 
Etlataterrarumfjla 
Gentcstenentcs  vndique. 
i'Immenfa  nanquenosfuper 

Eius 


p  s  a  i,     cni»  ytf 

CuFios  p  r&fidio  t  egis<i 
JVecper  vim  p&reuntium 
Manes  Itncjuts  inu/tos, 
16*  Tuferuum  Domintts  tuum-% 
AncilUfobolem  tu& 
j\4e,minacibus  loos~tium 
Vinclis  eripuisli, 
ly  Tereru?n0pateropttme, 
Semper  laudtbus  efferam : 
Nomenin  dnbijs  tuum 
Vfurpabo  peric/is. 
18  j  1 9  Te  voti  reus^erutm 
Morti^profecjuar  hoHia^ 
Sacri  Itmen  ad  atrtj> 
Sacr<z  redditus  vrbi* 

^^fiimma,  grvlx  videlicet  ac  verltatis  Dei  exhijbitio  interpret-r  Id 
banne,Ioh.i.t7.uemque  finis,  nempe  adoratio  Dei  in  fpiritu  &  ventate, 
Vt  fpiritualeefleregnum  Meflire  nouerimus.Denique  docemurhicquo 
que  quodnam  fit  hiuus  regni  fubieclorum  munus  ,  £  qua:  bona  fint  il- 
lis  expectanda. 

Eiufdem  Pfalmi  centcflmi  decimi  feptimi 

Interpretatio. 

I  T    Audate  Iehouam  omnesgentes;ceJebrateeumoni4}es 

.1  vpopuli. 
t  Quiaexuperauit  fuper  nos  Mifedcordiaeius:  &Verjtas 
lehouann  a?ternum,Hakluiah. 

PSAL.       CXVII. 

Laudate  Dominum  omn,&c. 
Carm.gen.x. 
f     /~\  J-fnes  vbtque gentium, 
\_J  Quosfo/is  ambit  orbita,  ? 
Rerumparentis  optinri 
Laudes  /tbenterpangite. 
■       Agnofcite  indulgentiam 


748  P   s   a   l.     c  x  vni. 

Eius  patct  Clcmentia, 
Cun&iTqueconftar  fcculis 
Pererrnis  cius  Veritas, 

Pfalmus  centefimus decimus  oElauusyiv^aLeA^ntk^ 
AYguentHm  &  vfte* 

Aflcntior  11's  qui  hunc  longe  prxflar.tiffimum  Pfalmum,  quauis  apud 
H  threoi  infcriptionecareat.D.itiidi  tribuut.A-  fubipfius  regru  primor- 
dia,qnum  vicinx  gentes  illum  eflent  adoriturx/criptutn  fuilfe  arhitran- 
tur,canedum  fiue  in  pafchatis  fiue  in  tabernaculorum  fefto.tum  vt  Dcd 
gratias  agrret  poft  tanrasfuperatas  difficultates,  tum  vt  cjni  tandiu  ipfi 
relliterant  fele  Deo  reftitifleagnofceret,&  populus  vniuctfusRcgC- fi- 
bi  ihuinttusdatumeo  Jibetiiisample&ereturJitaverofic  de  fe  &  dere- 
bus  prsteriris  Dauide  fcnpfuTcvt  ad  Mefn*am,cuius  ipfe  typus  erat,po- 

Eiufdem  Pfalmi  ccntcfimi  dccimi  o&aui 
Paraphrasis. 

Ela  palam  a»nofcite,&pr£dicatefumme  bonum  cffe  lehouamper 
petua  enim  eft  eiutbenivnitas. 

J-Joc  fateatur  nunc  Ifraehperpetua  enim  eft  cius  beni-rnitas. 

Hocfateatur  nunc  Aaronis genut:pcrpetua  eftenim  eius  benignitat. 

Tloc  fateantur  nuncomnes  fmceri  Iehou£  cultores  .-perpetua  enim 
'eftein*  benignit.it. 

Ego  quidem  exemplum  buius  immenft  beriignitatis  finytlare,  in  ex- 
trenvs,  itt  noTiis,  angufUis  illum  implorare  nt-n  defttti :  &  ille  me.fi- 
cuti  vos  ipficernitis,  exanditumin  AmpUGimum  hunc  locumeuexit. 

Jtaque  Ichouam  pro  mefacere,atque  adeo  mshiprafto  adeffe  exper- 
tus,abfit  vt  cuiufjuam  haminis  vires  aut  minas  reformidem. 

Ktenim  fehoua  ipfe  Dux  efteorum  qui  mihi.  aitxilium  ferunt,  njt  am 
bi^erennllo  modopofiim  quin  meos  qui ftperfunt  inimicos,fim  ab  eo 
iuftis  pcenis.iffeflos  hifce  oculis  afpecrurus. 

Vah,quatopraftat  Iehou£  quam  hominijidere. 

(Juanto  pr.eftat  Ieho:i£  auam  vllis  quantumttis  excellentibus  homi- 
nibuifdere. 

En  circuncingunt  me gentcs  plurim£,fed  illas  Iehouam  appellans 
ccrtifimi  excindam. 

Ciramcingunt  me,  inquam^  vndtque  obfidentfcdillat  lehouam 
appclims  certij?ime  excindam. 

Circucinguntme  confertihoftes  tanqttam  apum  stcaminafedtan- 

quam 


P    S    A    L.       CXVIII,  749 

Bemgnius  nos  in  dies 
Fouenti4i&  conflantiam 
Promijfa  certarn  reddere* 


^tiffimu  pertineret,apparet ex  Ef.8,14-  &t%>\6.Mauh  ■2r.4i.Aft  4. 
2r.l\om.o,  3.!  phc.2,2o.i.i,et.2..7.&  itafuifleapud  vetcrcs  ludsos  hunc 
JPfalmum  fyiugogis  explicatu,Hieronymus  t-ftatunqucd  manifeftc  ro 
firmatur  I.xtis  iUis  populi  acclamationibus  ex  hoc  Pfalmo  defupns,  quu 
eum  ipfum  poflremo  in  vrbem  ingreflu  exciperet,quep^u'o  poft  facer- 
dotum  &  fenioruhortatu  tantacum  f;cuitiarepudiarunt  Qut  ver6  ca-» 
pitiscodttio  fuit,eandem  quoquemembrorum  efle  oporrec,  vt  minimc 
miru  fit,  pios  vericatis  aflertores  ab  iis  qui  Ecclefiae  videri  voluc  arcbi- 
ee<3i,tanquambl2fphemos  &  hccreticos  reiici,ac  tandem  quoqne  Pilaris 
cruc.figendos  tradi.Sed  viciffim  neque  euerti  Lapis  ille  angularis,ncque 
sdifiaum  illiimpofuumdirui  vlhs  viribusautartibuspocelt. 

Eiufdcm  Pfalmi  ccntefimi  decimi  o&aui 

Interpretatio. 
1  T)Ra?dicate  Iehcuam  bonum  eiTe  :  Nam  in  feculum/w- 
_L   durat eiusbenignitas. 

2-  Hoc  dicant  nunc  Ifrael:  nam  in  (cculum  perdurat  eius  be- 
nignitas: 

3  Hocdicatnuncdomus  Aaron,nam  in  feculum£er</«j\sf  e- 
ius  benignitas. 

4  Hoc  tiicant  nunc  timenteslehouamrnamin  fccukim /?cr- 
durat  efus  benignitas. 

c  Ex  anguftia  muocaui  Deum:  refipondit  mihi  educens  me  in 
latitudinem  Deus. 

6  Iehouamecum  ejl:  non  timcbo,  quid  fecerit  mihi  liomo? 

7  Iehoua  mecum  ejl inter  auxiliariosmeos:  &  ego  videbo 
in  iis  cjiri  me  oderunr,<7tW  merentur. 

8  Meliuseft  fidere  lehouas  :c>uam  fpemreponcte  m  ho- 
mine. 

9  Melius  eft  fidere  Iehoua:,  quam  fpem  rcponerc  tn  princi- 
.pibus. 

10  Osines  gentes  circundederunt  me:in  nomine  Ichoux 
ccrte  excindameos. 

11  Ctrcundederuntme,etiam  cinxeruntme  vndique:in  No- 
«pune  Iehoux  certe  excindameos. 

X%  Circumdederunt  me  licut  ar>es:extincl:i  funt  vt  ignis  fpi 


7%o  v  s   a  t.     cxvnt, 

nuain  igni  inicSicsflatim  iUosftfflcaro,^r  Jehouam  appctlam  ccrtif~ 
fime  ipfos  excindam. 

Nam  antea  quoque  me  crudelifimwt  hcflis  adeo  grauiter  impulitjvt 
iamiam  eonmtmm  vidererfed  Iehouaruentem  fuflentauit. 

Uunci^itur  provmco  mco  Robore  amplecior:  httnc  ego  Seruatorem 
wettm  annofco  &  carminibm  celebro. 

Hinc  tlU  mihiex  fun  tabernacult*  fuccinentittm  &  mecum  exultan 
titm  iuflorum  -voces,  NuncprofecTo  Ichoua  dexter&fu&  forttfpm&  ro- 
bur  cxeru  it. 

-  Nunc  illamfuam  dextera '  extulit  Iehoua:  nunc  Ielyoaa  dexter&ftu 
fortiffim&  rcbur  exeruit. 

Ecce  me  igitur  adhuc  viuttm,  </?  opera  Deienarraturum. 

Nam  vt  ille  me  duriter  admodum  ceciderit,  uit&  me&  tamenpeper- 
cit. 

Cedo  igitur,portamihi  lam  ditt  occlufa,  adquamfolos  iufliti&a- 
mantcs  adirefas  efl,  rmhi  nunc  tandc pateat,tit iliuc  ingreffm  Deum 
celebretn. 

Eflenim  Iehoue  confecratajdeoque  foln  iuflUpatet. 

Ilic  fe  celebrabo  ,1  ehoua,-vt  qui  me  exauditum  Ubcraris. 

Lapis  enim.qnem  ipfi  architeSH  tanquam  nullo  modo  conuenientem 
tfque adeo pertinaciter  adhuc  reiecerunt :  non  modonunc  in  &dijiei9 
?c;fetur,-verum  etia  utpr&cipuus  totam  ipfltisflruclur&  molefuflinet. 

Optts profclb  -verk  dtainw,ty  quod  merttb  fpeclatores  omnes  in  ad* 
rnirationtm  rapit. 

*4gite  igilur,  quandoquidem  hunclonge  iucundifiimum  diem  Ic~ 
i  cua  ntfitt  nobis  tllucefcerefanclis  tll>tmgaudiis  totum  tranfigamus. 

Qu&fo,Iehou4,Regem  diuinitus  nobis  datumferua,  qu&fo}  qu&fo,in~ 
qu.im,Iehoua,Re<ri  profpera  omnia  tribue. 

Bene  ac  beate  fitilli  Dei  Nomine  ac  maudatoad  nos  regendos  adue 
nientifaufla  vubis  quoque  domus  Iehou&  propionbus  incolisprega- 


rwtr. 


Vnicus  Deus  efl  IeUoua  nobii  pr&lttcens.aiduc~ium  agnttm  adaltari* 
cornua  funtbtts  dettincite. 
Tu  Deus  meus  es  celebrabj  te:tu  De«<  meus  es  laudes  quam  ahi[?i 
nte  tibt  decantabo. 

Fatemini  Doutinumfumme  bonttm  :  efl  enimbeni«nitas  eitts  fempi~ 
terna. 

Idem  Pfalmus  centefimus  tlecimus  o,ctauus,m.onocolos, 

ytviccftmu;  tcmuy, 

i    Eia 


P    S    A    L.       C  X  V  I  II.  7$t 

jnazumtin  Nomine  lehouae  certe  excindam  eos. 

13  Impellendo  impulifti  m^,vt  cadcrem  :  fedlehouaadiu- 
uit  me. 

14  Robur  meum&  Canticum  mcum  efi  Dcns  :&  fuit  mihi 
liberator. 

ts;  Voxexultationis  &  liberationis  ajfditur  in  tabcmaculis 
iuftorurmdexteralehoua:  fecit  fortiter. 

16  Dextera  Iehoua:  e#  cx;ltata:  dextera  Iehoua:  fecit  for- 
titer. 

17  Nonmoriarfed  viuam:&narrabo  opera  Dei. 

18  Caftigando  caftigauitme  Deus :  fcd  morti  non  tradidifr 
me. 

19  Aperite  mihi  portas  iuftitiae :  ingrelTus  in  eas,Deum  Ce- 
lebrabo: 

20  Ha*cporta  *JHehouac:iuftiintrabuntin  eam. 

21  Celcbrabo  te,quiaexaudiuifti  me:&  fuifti  mihi  faltiti. 
2z  Lapis  quem  repi  ob.auerunt  a:diricantes,euaiit  Oput  an- 

euli. 

23  A  Iehoua  factum  eft  Lftud,^W  mirabile  eft  in  oculis  no- 
ftns. 

24  Haec  eft  dies  qnam-fccit  Iehoua  :  exultemus  &  laetemur 
in  ea. 

2f  Obfecrojehoua,  ferua:  obfecro,lehoua,profperum  fuc- 
cclTum  da,ohfecro. 

26  Benedidlus  quivenitin  Nomine  Iehouaj:  benedicimus 
vobis  ytd  efta  e  domo  Iehouje. 

27  Deus  efi  Iehoua,  &  illuxitnobis:  deuincite  agnum  funi- 
culis,vfc|ue  ad  cornua  alraris. 

28  Deus  meuses  tu,cclebrabo  te:Dcus  meus,exaItabo  te, 

19  Agnofcire  Dominum  effi  fumme  bonum :  nam  iu  fecu- 
lum  ferdurat  eius  benigniras. 

PSAL,      CXVJ.II. 

Confitemini  Domino,&c. 
Carm.gen-.i  1. 


75I  P    S    A    L.      CXVIIL 

1    TjIaNumeniaucftbus 

JLLEftvramus  optimum5 

Cuius  extat  omnibus 

Scculisclementia. 
z   Ifrael  huncprardica, 

Cuius  extat  omnibus 

Scculisclemcntia. 
5    Hunc  Aronisinclyti 

Prazdicatepofteri, 

Cuius  extat  omnibus 

Seculisclcmentia. 

4  Quotquot  huncvercmini 
Hunc  Deum  fatemini, 
Cuius  extat  omnibus 
Seculis  clemcntia. 

5  PrciTushunc  anguftijs, 
Sum  prccatus  vnicum. 
Iilemecxanguftijs 
Liberauit  vnicus. 

6  Na&ushuncegoDuccrn 
Quo  pauorc  terrear? 

7  Frctusimmovindicis 
Huius  ira  Numinis, 
Laztus  hoftes  funditus 
Intueborperditos. 

8  Prxftatiftofcilicet, 
Quam  viris  mortalibus 

9  Prarftatiftofcilicet, 
Quanlibct  potcntibus 
Nitier  quam  regibus. 

jo  Ecce  nam  me  cinxerant 
Millegentcs  vndique 
fretus  ipfe  Numine, 


Nomeri 


E 


P   ?  A  t.      c  x  v  1 1  i.  7^3 

Ia  Deum  laudate^  Deufacilcmcjue  bonumaue 
Larga  benignumfcmpertndulgentia. 


2  Eia  Deiyfoboles  Iacobi^ dicite  laudes^ 
Larga  benignifcmper  indulgentia. 

2    Eia  Deum  canat  Aronis  numerofa  propavoy 
Larga  benignum  femper 'indulgentia. 


4   Eia  Deipura  cultor  pietate,fatere 

Largabenignumfempertndufacntia* 


5    Audiit  orante?n  Dominus  me  rebtu  in  arftisy 
Ac  libcrauit  ilico  ex  angusltjs. 


6  Ille  mihi  afstftatfolm , non  arma  nec  vlla 

Humana  mi  vis  adferet  formidinem. 

7  Ille  mihi  auxilio  fit  folw:lumina  damnis 

JLxpIebo(necme  decipit  sfes)hosimm* 


8  Tutius  a  rerum  Domino  eft  sferarefilutemy 

Confidtre  armis  qua m  virorum  fortium v 

9  Tutirn  a  rerum  Domino  eft  fferarefilutemy 

Confidere  opibus  quampotcntumprinapum 

10  In  me  coniurent  populi  omni  expartepropinqui> 

BB.i, 


•U  p  s  a  L.'    cxvnil 

Noracn  elusinuocans 
Mille  gcntcs  reppuli. 

11  Mc  profe&o  cinxeranr, 
Hinc  &  indc  cinxcrant, 
Vnius  cjuos  Numinis 
InuocatoNomine 
Irrucntcsreppuli. 

12  Milleme,inc]uam,gentium 
Maximo  cum  mifrmure 
Cinxerantexamina, 

Sed  velut  mox  concidie 
Flamma  fpinis  fubdita* 
Omnisille  ficfuror 
Corrucns  cuanuit, 
Vnius  qucm  Numinis 
Inuocato  Nomine 
Mox  cgo  compefcui. 

13  Ergo  tu  hoftis  nixus  es 
Et  dolisck  viribus 
Innocentcm  fternere, 
Dcxtra  fed  me  Numinis 
Corrucntem  fulciit. 

14  Robur  ergo  tu  mihi, 
Carmen  6  Deus  mihi, 
Cuifalutemdebeo. 

15  Ergo  mecumplaudite, 
Ergo  mecum  cantibus 
Oraiuftifoluite. 
Magna  nancjue  Numinis 
Nunc  patrauit  dcxtera. 

itfFortisillaNuminis 
Eminet  nunc  dcxtera: 
Magna  veri  Numinis 
Nuncpatrauitdextera.  17  Mortil 


P-S    A   l.      cxvln.  7jf 

Deifauentis  conteram  cuntlos  ope: 

II  Circundent  omnique  p remant  ex pa rte  iicebity 
Deifauentis  conteram  cuntlos  opei 


12  Circund&nt  omntcjuepremant  ex  parte  licebity 
Q^fj,m  nube  denfa  vcrefefundunt  apesy 
JVonfecus  acficcastgnis  violenttafpinasy 
Deifauentis  conteram  cuntlos  ope. 


Ij  Improbe  quid  fru&ra  labefablum  euertere  tentaJ 
Dei  pot&ntisftslinet  medexteray 


14  Ille  me&  vites:illum  measarmina '  pangenty 
Vnum.falutis  vnus  autor  cfi  me<e. 

l<  CunElaque  iuftorum  p  iriter tentoria  p/audent: 
Me&  faltttis  pa nter auB 0 rem  Deum 
Laudabunt  :cantuque  ferent  adfidera  dextram 
Bellipotentem  fdiuitem  vitlorU': 

16  Dextramarmisy  dextram  pr&fiantem  roboreydex~ 

tram 

Bellt  potentem  diuitem  viBorifo 

BB.ii; 


7}6  V    S    A    L.      CXVHU 

17  Mortiscrgorctibus 

DiffoIutis,Numinis 

Totus  in  laudes  feror. 
28  Illenanquemebonus 

Siccccidit  vcrbcrc. 

Sic  fJagellis  cont  udit, 

Vt  tamenfuperftiti 

Salua  vita  manfcrit. 
10  Eianunctandemmihi 

Trita  iuftislimina 

Ianitorespandite, 

Geftienti  debitas. 

Ferre  laud  *  Numini, 

20  Sacra  dico  Numini 
Nota  fanctis  limina, 
Hic  vbituisDcus 
Iura  das  fan&ifsima. 

21  Hic  vbilaudestibi 

Quj  benignus  fupplicem 

Liberafti,miDcus, 

Quas  mereris  concinam. 
21  Nam  parum  qucm  prouidi 

Archire&i  fpreuerant, 

Angulifedct  Lapis 

Pondusipfum  fuflincns. 
23  Hoc  Dci  vcrc  efl  opus, 

Hoc  (tupr t  quifqais  vidct: 
2  t  Lrgo  qucm  nobis  dicm 

N'.m  >eniiiudoptimum, 

N';m  :n  illud  maximum 

Itofsit  illufcere, 

Tran  figam  us  faltibus, 

Exigamus  cantibus. 


45  Tu 


P    S     A    t".       C  X  V  I  I  T.  7^7 

ij  S&ua  quidinfuUas  mihimorsftua  te/a  recrnde, 

Fruflra  minaci  territas  me/picu/o 
Viuo  equidem^  'viuufqueferam  fuper  xthera  canttt 

Raram  benigni  numinis  c/ementiam, 
l8  Iureparens  bonm  <zrumna  me  affiixit  acerba: 

At  imminentem  reppu/it  mortem  tamen. 


19  Panditepontifcesfacri tnihi  /imina  templiy 
Sa/ttteparta  vt  laudeprofequar Deum. 


20  Hac  eft  illa  Veogratifsima  iantta^ittstis 
Votis  aperta  dehincfntura  ianua. 


2 1  Te  meritoypatera/mei canam .  ttt  reb tts  in  arc~tk 

Aurem  applicafii  fuppltd plcicabzlem. 
Soff>es>&  infeYio  dute  tefum  tutmab  hofte. 

22  Et  mo/ientttm  tefta  cfuem  retecerat 
Artificum  improbita6  /apidemfaftigiafummi 

Late  refu/gens  iam  coronat  angu/i. 

23  Sci/icet  arcanofatium  eft  hoc  numine^nosira 

Attorutafaftum  c/uodflzprfcunt  luwma. 
24O  /Kxfcflafo  /ux tucunda adgaudia  natay 
Coe/eflis  ccnfcta  in  nos  /uxfauoris 

BB.iij, 


7}3  PSALCXVIII» 

25  Tu  datum  nobis  Dcus 
Qua?fo  Rt-geni  protege. 
Quasfo  Rcgemdirigc, 
Qujefo  Regcm  fofpita 

26  Sit  bcatusccelitus  , 
MnTus  hicdiuinitus. 
VositemSncrarij 

Terbeatos  incblas, 
R  ctorilleccelitum 
O  rmibusbcet  bonis. 

27  Nunc  Deum  fefc  Dcus 
EfTc  verc  comprobat, 
Spkndido  nigrasfugat, 
Qui  tcnebraslumine. 
Eia  frondcscaeditc, 
Eia  florc  sfpargitc, 
Obligata?  cornibus 
Stcnt  ad  aras  victima?. 

28  TuDcus  mihijDcus: 
Vocctc  Dcum  cano. 
Tc  Dcus  mi  prsdico. 

29  Ein  Numen  Jaudibus 
Eft*  ramusoptimum 
Cuiuscxtat  omnibus 
Scculisdcmentia. 

Pfiilmtu  centefimm  decimm  mo»hs>ivktik6<;* 

Argnmentum  &  vfm. 
iftius  Pfafmi  tanto  excelletioris  quantd  logior  eft  vigintt  duobus  vi^ 
dclicet  o&dftiehis  cd/cfipmqubru  iingulaa  iingulisHebraicialphabeli 
litens  inc<  -Iiicur,hic  f.  opus  e(t  pr  vap  uns,  vt  homints  ad  do&nna;  toe- 
leftis  ftudium  allicuntur.  Tradatio  vero  tota  partim  fitnwi?  m  generc 
videlicet  propomtur ,  partim  umSrnKuc  Prof  heta  ftfe  pro  eorum  qux 
dotu  -xemphs  propoueiite,'&  preces,quereIas»confoIjtiones,c><:  gratia- 
r.im  aSionem  paiiim  admifcente.Dofoma  vero  tota  potefl.  ad  hxc  prx* 
opuareuocari. 


p  s  A  l.     cx  v  iir.      -  7$9 

25  Vfquefaue^cus/ofque  tui^pater  optimc,  regis 
Sisy&featndos  coepta  ducad  exitusi 


1 6  Ofelix  jterum  ofe/ixy  quem  retto  ro/jmpi 
Popu/ofaiufis  mifetautoremfuo. 

.    JVos,  quibus  ejifacri  cus~todia  credita  templi 
probis  precamur  cuncla  vertantprosferc* 

17  Vnut  enim  Domimts  rerum  moderatur  habenMi 

Quigratidt  in  nos  /umen  ojfunditfux, 
L&titia  ce/ebratediemyfoetufqne  bidentis 
TenelUu  dr&  vinftus  astet  cbrnibm^ 


28  Te  Dcminum->temcxntecolamytc  vocefatcborx 
Tuumque  femper/aude  nomen  profeqmr 

1$  Eia  Deum  /audate>  Deumftci/emque  bonumqux 
Larga  benignumfempcr  wdu/gcntia. 


^^Doftrirsa?  ccsleftisnofijine,  (fiuepartsilUintciiigamus  c]u:efacic- 
da  pr;ecipit,3c  non  ficieda  inhibetjlegis  nomine  anguibori  fignifk.uio- 
ne  accepco:fi  je  akeram  partem  in  qiia  quid  Cu  hobis  ad  fahuem  cred^- 
dum  docernr ,  quam  Euangehum  vocamus )  ea  dcmum  figmficari  qu$ 
funt  a  Deo  ipfo  patcf '.£ta  cV  fcnptis  facns  comprehenfa. 

Doftrmam  hanc  effe  diuinuus  patefaSarri,  noh  vt  illam  dtuitaxatin- 
telltdu  comprehendamus  ,fed  vt  eam  vnufquifque  tanquam  vua?  fu£ 
normam  ftno  in.]efcR*6q:ie  ftudiQ  fequatur. 

V <■  itbni  &  amplcfti  &  fequi  velimus  cV  pofnfnus^poftulandu  efie  nfi- 

BB.iiii. 


7*0  P     S     A     L.       fllL 

feePfario  Dei  fpiritum,qui  tenebras  ab  intelleftu  depellat,&  afTe&u t  p«- 

nitus  deprati.itoscorrig3t. 

Qnanuis  mundus  partim  periculorum  metu,partim  calamitatum  ma- 
gmtudine  temtus ,  partini  etia  falfa  vtihtatis  fpecie  deceptus :  aliud 


Eiufdcm  Pfalmicentcfimidecimi  noni 

Octoftichon  primuni. 

A  L  E  P  H. 
Pakaphkasis. 

OBeatos  inlegrt  ac  incidpats.  -vitt.  homines,&  ad  dotlrin£  a  Ie- 
houa  pr&fcript£  normam  incedentes. 
BeatoSyincjuam,  illos  qui  obfemant  quod  ille  fibiplacere  tefiatus  efi 
fy  fincere  ac  folicite  ipfum  qu&runt. 

Dsditt  cjuidem  certe  nonfunt  fceleribtts ,  nec  iniu7iiti£  fiudent  qup 
*viam  ab  ipfo  monfiratam  infiftunt.. 

Nec  enim  tu  Iehoua  temere  quicquam  mandaTiijVel qu&  duntaxat 
iutelligeremus  autinaniter  cenfidcrarcmus  ,fed-vJ  illafmnma  fiudio 
pr£fiarentur,impera?ii. 

Ouod  -vtinaru  mei  mores  ficaufiore  te  componantur ,  utin  ediftii 
tuxfiudiofe  feruandii  conJiantifiime  pcrfeuerem. 

Tunc  enim  mihi  recle  fuccedent  omniayquum  ad  omnia  prxcepta 
tua  mentis  oc.dos  conuertero. 

Qui.animirurnrite  tum  demum  &  fmcere  te  colam  quum  hancvel 
itlam  tni  ceLbrandi  rationem  tninime feqmtm> imiifitmas  tttas  leges 
edidicero.  \ 

Certnm  efl igitur  mihi  atque  conJiitutum  edifia  tuaferuare.Tti  re* 
ro  me  laborantcm  nunquam  deferito. 

Pfalmus  ccntcfimus  decimus  nonus,  cuius  fingula  octofti- 

cha  peculiari  caiminisgenerefunt  cxprelTa. 
A  L  E  P  H.     OCtoftichon  primum,  dicolon  difhophon,vt 
Plalmus  primus. 
i    /^vTcbcatum  quifcjuishuius  integer 
V^     Decurrisasuitramitem, 
Deique  fan&is  obfequutus  \e gibus 
Hoc  quicquid  cft  vitse  exigis. 
2  O  tcbcarum  voce  quifquisipfius 
Praefcripta  quondam  Numinis 
Mandata  fcruas  innocens,&  intimc 
Scrutaris  vfque  fedulus. 

3His 


V    S    A    t.        CXIX.  7£l. 

^quoduis  iter  potius  ingrediatur,cos  tame  folos  (Jui  via  Dei  verhe 
praffcrptam  infiflat,  re&um  confilium  capere,qua:cunquefc  in  hac  vita 
difficultates  offerant :  &  tandera  quoqne  vcram  aternamque  vitam  fis 
donan. 

EiufdemPfalmicentcfimideciminoni 

Octoftichon  primum. 
A  L  E  P  H. 
Interpretatio. 
X   T)  Eati  integri  in  via:ambulantes  in  doftrina  Iehoua:: 

i  Beati  cuftodientes  teflimonia  eius:  5«  qui  toto  corde  ex- 
cjuirunteum. 

3  Cerce  nondant  operam  iniquitat*  qui  in  viis  eius  ambu- 
lant. 

4  Tu prscepifti  mandata  tua  cuft odif i  valdc. 


5  Ytinam  firmentur  vix  rac«e,ad cuftodienda  edidta  tua 

6  Tuncnonpudefiam  ,  cum  refpexero  ad  omniaprsecepta 
tua. 

7  Celebrabo  te  cum  rectitudine  cordk;cum  didicero  leges 
iuftitix  tux. 

8  Edicla  tua  cuftodiamme  me  derelincjuas  vfque  quaque. 

PSAL.       CXIX. 

Beati  immaculati  in  via,&c. 
Carm.gen.xxvi. 
aleph. 
I    /^\  BeatoSy  qui fequuntur 'orbttam  legls  Dei: 


a    O  beatos  qui  monenti Jponteparent  numinu 


7*2-  P    S    A    L.       C  XI  X. 

3  His  nanquedemum  veravirtutis  via« 

RecStique  teritur  orbita, 
Sequuti  qui  illum  vt  vnicum  vitf  ducem* 
A  turpi  honeftum  diuidunt. 

4  Iure  ergo  tu  miferis  Deus  mortalibus 

Tanti  iftiusboniDator, 
Quxiura  nobistradidifti,ferio 
Cuftodienda  prarcipis. 

5  Meos  quod  vtinam  fic  pedes  prorfus  regas 

Quacunquc  parte  inceffero, 
Tuarum  vt  extra  fan£Honum  femitam 
Nufquam  imprimam  vcftigiuro. 

6  Securusomnisnanquetuncinfamix* 

Omnifque  damni  vixero, 
Quum  mentisacicmlegibusprorfus  tuis 
Intentus  omnem  aducrtcro, 

7  Tunc  ritc  foluam  debitas  laudes  tibi 

Puro  profcc~tas  pe&ore. 
Altarepoftamcntequum  iuftifsima 
Pra?cepta  tua  congeiTero, 

8  Ergo  quid  optcm,quidueftatueromagis, 

Quam  legibus  tuis  rcgi? 
Attu,Deus  mijlongiorc  nemora 
Me  fuppJicantem  diftine. 

Oftoftichon  fecundum, 

BETH. 
Pauphrasis. 

C£d'o  quatandem  ratione  iuuentw  per  fe  ad  omne  vitium  pvt- 
cept  buri-  &  finfle  mores  f*os  injlituet  f  nempc,  fi  qu&  noba  lo- 
quutus  esjbtdiose  cuftodiat. 

E&q  rertetoio  feChre  te  rcquiro:tu  uerb  quitst  hoc  -velltm ,  inme 
(  fiCiijH,  prohibcpr£terea  neqn.i  cupiditate  abrepttts  ,  a  prxceptn  tnis 
/tberrtm. 

Se-r,n»nem  quidem  tuum  t>inquam  preticfum  thefaw.m  in  imo  cor- 
dege  ro  rei  cminuroyne  qua  in  n  te  ojfendarn , 

Sed 


f»    S    A   £^      C  X  I  x.  7*i 

5   Labefuri  nec  relinquunt  lege  iuffum  tramitem^ 


4  OuemfeHeritate  dura  nw  tenere  pucipis, 

5  Ogradum  regas  labantemftcymonenti  vtpareamy 

6  A  tuis  attenta  iufsis  nufquam  vt  errent  tumina: 

7  Tum  ducem  canam  <zqnitatis  candido  tepetlore. 

8  Obfequar  tibi;obfequentem  tu  tibi  ne  defere* 


O&oftichon  focundum, 
B  E  T  H. 
Interfutatio. 
$  /""\Vinam  emundabit  adolefcens  yiam  fuam  ?  fi  cufto- 
verbum  tuum. 


QVin; 
diat 


io  Toto  corde  meo  ^uasiTui  tc:ne  me  aberrare  facito  X 
prjeccptis  tuis. 

ii  In  corde  meo  abfcondi  fermonemtuum  ,ne  pecccm  ti- 
bi. 


?6'4  1»     S    A    L.      CXIJf. 

Sed  nifi  tU  ipfe,Iehoua,omni>laude  Maior,Dofior  &Magifter  mi\n 
fuern,mhitfane  effecero.Itaque  tu  ipfe  me  edicla  tua  doceto. 

Tunc  ego  ipfepalam  loquens  ,  leges  ore  tuo  fanclifimo  diciatas  e- 
ftarrabo. 

Ex  hoc  enim  i)no  vt  viam  teneam,cjuam  tibiplacers  teftatus  es,lon- 
ge  maiorem  capio  ■voluptatem,quarnfi  omnes  omnium  thefauros  effem 
naclen. 

Tua  igitur  mandata  meditabor  afidue,fy  ad  obfemadas  uias  tnas 
animum  totum  conuertam. 

Tun,imjuam,ediCln  mentem  obleCUbojieque  uerborum  tuorum  t>»- 
quam  oblimfcar. 

B  ET  H.    O&oftichoii  fecundum,  monocolon ,  vt  Pfal- 
mus  octauus. 
I    TJ   E&iusincedetquanam  rationc  iuucntus? 

Xv  Q^sNumelegespra?fcripfit,do<ftatueri. 
i  Ergo,Deus,tota  pcnitustemente  requiro: 

At  tu  animu  di<5Hs  regcnc  peritur  js  obcrret. 
5  Nanquetuasgcftodcfixaspc&oralcgcs, 

Offenil  acccrfam  mcritas  ne  Numinis  iras. 

4  Ah  bone,  (nancj.  tua  eft  miferari  propria  virt*) 
Sermoncs  meritetuos,  hiasitradoccto. 

5  Eccc  tuo  quondam  mandata  r x  ore  protedta 
Narraui,  &  populus  narrantis  nb  orc  pepedif. 

6  Nec  magc  ccrnit  opes  auic*c  quas  captat  auarus 
Quam  tua  fu  cupide  quonda  pideccpta  fcouut'- 

7  Hrc  cadem  mc  cura  tenet,nocTefquc  diefque 
Prasfcriptas  toto  meditantcm  peftore  legcs. 

8  ,  Haj  mihi  delitias:  iuuat  ha?c  roe  foia  voluptas, 

Vfque  tua  vt  memori  madata  in  rnete  repona. 

Oftoft  .cljonterrium. 

G  I  M  E  L. 

Paraphrasis. 

ATtu,Domhte,me  tibi addiClnm  ferunm  'vicifiim  eodem  comple- 
Cli  fauarc  perge,utfuperatis  difftctdtatibw >  ft-.perftes.ea  cju&no- 
hts  locjuutus  es  obferttem. 
E>tolnc  velamen  iilnd  ,  quodomnem  mc&  mmtis  oculis  i>er£  lucU 

ifutn 


P    S    A    L.       CXIX.  7*$ 

ia  Benedi&ustu  Iehoua?doce  me  edicla  tua. 

13  Labiis  meis  narrabo  omnes  leges  oris  tui. 

14  Viateftimoniorum  tuorum  delecl:or,ficiit  fuperomne* 
diuitias. 

ij  Mandata  tuameditabor:&  refpiciam  ad  vias  tuas. 

16  Edictis  tuis  obledabo  me,  non  obliuifcar  verboru  tuo-> 
srum. 


BETH. 

j     /~\  ^id  iuuetamt  ne  U bafcat^feruat  <zqueac  /cx 


Q 

2  Hinc  ne  aberrem* modo  laboro:tu  laborantem  regt 


tuat 


3  Ne  vacillet  fes^meo  tua  verba  condopetlore. 

4  Reftor  orbisy  ttquitatis  regulam  tu&  doce 

5  Me^tui om  verbafemperore  meditef  vt  meo% 

6  Illalongechariorafemferauravt<£slimem: 

7  Illa  cogitem^illafeEier^illa  mirer  vnich 

8  Illanullaecorde  noflro  deleant  obliuif 

Octoftichon  tertium. 

G  I  M  E  L. 

Intkrpretatio. 

J7  T>  Enerac  feruo  tuo:viuam  &  cuftodiam  verbum  tnuml 

l%  Aperi  oculosraeo* :  &  confpiciara  mirabilia  ex  docln- 


766  I»    S    A    L.      CXlx". 

*vfum  ddim>'t,  vt  drcdnd  vere  admirandd  ex  illa  dodrind  tua  ccelefl» 
emicantia  covfpuiam. 

Peregrinor  enim  egoin  terrts.alio  nempe  ad  meliorem  illam  coeleflem 
*vitam  contendens.  Itaque  pracepta  eua.qutevtdeltcet  eo  nos  deducut, 
m  cptxfi  me  celato. 

,  Tanto  fiijuid^m  legum  tuarum  cognofcendarum  dc  pr&flandarum 
deftderio  totus  afltdtt<>,&  tutnfcundts,  tum  aduerfts  rebtts  flagro  ,  vt 
ifle  me  ardor  abfumat. 

Feroces  &  contumaciter  tibi  relufiantes  increbdre  ty  perdere  con- 
fucuifli :  &fii>it  meritb  deflindti  exitio  quicunque  pr&ceptd  tua  duer- 
fantur. 

u4t  ifli  nihilotninm  omni  probro  <&  contumelid  me  afficere  confnc- 
uerunt: fed  tu  ifla  procul  ame  fummoue,quandotjuidem  teflaiamno- 
bis  tuam  -voluntatemfequor. 

Etenim  ipft  cjuoyueprocens  &  optimdtes  njna  coeuntes  confdiuad- 
uerfum  me  rap>unt.  &  mihi  deirahunt :  egp  *verby  dum  iflt  mecumfic 
agunt,tui*  meditandis  ediftn  totum  me  trado. 

H&fmt  enitn  me&  dtliti&^hi  ftnt  uiriquorum  conflUjs  vtor. 

G I M  E  L.     Oftoftichon  tertium,monocoion,vt  Pfa!~ 
musftcundus. 

i   TT Vcadcs,bone,feruuloroganti, 
X  JL  Vr  verc  rcdiuiuus  vfquc  viuam, 
Scrmoncs  auide  tuos  fecjuutus. 
2    Ca^columina  tu  mihiminiftra 
Quibus  cerncre  cun&a  difciplinse 
Arcana  llla  tua?  ftupenda  pofsim. 
5  Ah  nememifcra!  huius  inquilinum 
Vita?  inter  tcnc  bras  finas  vagari, 
Tua?  lumine  vcritatis  orbum. 
q.  En  languore  animus  iacet  fubacftus, 
Et  defiderio  iure  intuencla? 
Tam  iufta?  fipientia?  licjucfcit. 
5  Nempe  pcrdcre  tu  foles  fupcrbos, 
Etcunciiper?ant:oportct,abste 
Prarfcriptarri  fibi  qui  yiam  relinquunt. 

tfNe 


t 

P    S    A    li      C  XIX. 

ha  tua* 


19  Peregrinus  fum  in  terra:ne  abfcondas  a  memandata 


tua, 


20  Attrita  eft  anima  mea  prse  deiidei  io  :  deilderando  iudi- 
cia  tua  omnitempore. 

21  Increpas  fuperbos :  maledicti  qui  dedinant  amandatK 
tuis. 

22,  Auolue  ameopprobrium  &  contemptum:  quia  tefti- 
Rionia  tua  cuftodiui. 

23  Etiamprincipes  fedent&aduerfummc  loquuntur :  fcr- 
uus  tuus  meditatuj:  edic*ra  tua. 

24  Etiamteftimonia  tua  oble&ationesmea?yW,  gr  vin 
Coniilij  mei. 

GIMEL. 

1  T\  A  tm  legi  obfequenti  viuere:  vtpropius  tid 

2  ConfficerpaUi  <zquitatem>,pande  mentis  himina* 

3  Inquilinum  iujfa  legis  ne  tu<t  celaueris* 

4  Fosderum  leges  tuarum  <egra  mens  dejiderat. 

5  O  tu<e  legisfuperbtm  quifrcmisfattidium* 


7<*8  ?    5     A    L.      CXIJf. 

6  Ne  me  ergo  cxpoJitum  relinque  probris, 
Hoc  dum  nomine  rideor  quod  vnis 
Tuis  viucrc  legibus  peropccm. 

7  De  me  vt  C\c  quoque  garriant  potentes, 
Quid  tum?mc  iuuat  interim  tuarum 

Me  totum  obfcquio  dicare  legum. 

8  Hx  funt  delitias  mcx,hsec  voluptas, 
Hi  funt  quos  lateri  mco  afsidcre 
Aduerfis  volo  profperifquc  rcbus. 

C&oftichon  quartum. 

D  A  L  E  T  H. 
Paraphhasis. 

F<^/fteor  me  tamcn  non  poffe  nongrauifiime  tqt  indignifiimts  inifr- 
rijs  excruciari,  vfjue  ad<:ovt  vtderi  iampoftim  exanimis  <&  fe- 
pttlcro  afjixus.Sed  tit  mihi  vitam  reftitue,quemadmodu  hoc  ipfo  ver- 
bo  tuopottkeris,a  quo  vno  confdium  &  confolation\)npcto. 

Nam  ego  tibi  re<  omnes  meas exponere confmui,  neque  tn  mihi  con- 
filium  a  te  poftulanti  vnquam  dcfmfti.Edicia  igitur  tua  magis  ac  ma\ 
gis  me  doccio. 

Fac  inquaman  dies  in  hU  difficultatibutvt  qu£  viafit  tuts  manda- 
tis  confentanea  cognofcam,&  in  ittius  admirabilis  fapientii,  qu£  in  il- 
Us  elucet  conftderatione  conqttiefcam. 

Sic  enim  cptts  eflfaclofiquidempr£  mcerore  tottis  colliquefco.Surri- 
ge  me  igitur  cottapfumficut  verbo  tito  promiftfli. 

Remoue procul  a  me  qu£cttque  me  a  vero  &  reclopoffunt  abduceret 
&  potitts  hocmihi  tribue,vt  viamtcneam  doclrina  ttta  pr^fcriptam. 

Hac  enim  vt  veram  felegi,tudfqne  leges  c£terts  omnibus  antepono. 

^4dh£rerc,inqua,tp  qu£  tcftanonio  t.to  funt  probataftudeo  lehoua, 
cuiminftituti  mti  facito,ro#o,ne  me  vnquam  poeniteat . 

Ego  vero  ex  hts  angrtftijs  abs  tc  velnt  in  ampliRimttm  locum  educlui 
totitm  vit£  mc£  curricrtlu>n1pr£suntibus  mthi  pt£ceptts  tuts^coficiam* 

D  A  L  E  T  H.    Ofloft:c!ion(]uartiim,  monocolon.vt 
Pfalmusviceiimustcrtius. 
I  TT\Vcris   encadaucris. 
X   Totusinftarfoetco. 
Tutuisfermonibus 
iacentcm  recrea- 

O  meas 


P     S     A    L.       C  X  I  X.  7<$<p 

6  Me  ttta  legisfeqttacem  vindica:ctti  dittites 


7  Arroganter  oh!oqtittntttryitt$li  qttbdferttem  ttta> 

8  Et  tttofermone  vite  qttod  capcjfamfa  rmttLim. 


Octoftichon  <jiiartuiu. 
D  A  L  E  T  H. 
Interp  retatio. 
15    A  Dhaeiitpuluerianima  mea  :  viuifica  me  fecmrijurn. 
XXverbum  tuutvi. 


16  Vias  meas  narraui ,  &  refpondiiti  mihi :  docc  me  edicta 
tua. 

2.7  Viam  mandatorum  tuorum  fac  vt  intelligam  :  &  medi^ 
tabor  mirabilia  tua. 

18  Stillat  anima  mea  pra2  mccrore.-erige  me  fecundum  ver- 
buin  tuum. 

19  Viam  faliitatis  amoue  a  me;  &  doctrinam  tuam  Jargire 
mihi. 

30  Viam  veritatis  elegi:leges  tuas  mihi  propofui. 

jj   Adhsereo  tcftimoniis  tuis  Iehouamoli  me  pudefacere. 

31  Viam  mandatorum  tuorum  percurram :  vbi  diiacaueris 
cormeum. 

Daleth. 
1      ^   Egeranimm  /angttet:£gmm  recrea  verbo  ttto 


A 


CCj, 


;/0  1?    S    A    Li      C  XI  X. 

2  Omeasquirestibi 

Explicantemmillies 

Audifti,me,  rogo, 

Edocelegestuas. 
5    Quicquid,inquam,praecipis, 

Quajfo,  fac  intelligam, 

Vim  vt  tuam  admirabilem 

Vfque  &  vfque  cogitem. 

4  En  meum  iitudanxium 
ColJiquefcit  corculum, 
Ah  tua  potensDeus 
Voce  ftratum  furrige, 

5  Facncabcrremindeuios 
Falfitatistramites, 
Immolegibus  tuis 
Mcbenignusdirige. 

6  Nam  quibufuislianctuarn 
Veritatem  pratuli, 
Ncctuailla  absrcgula. 
Vfquam  ocellostorquco. 

7  Totus  iriquamlcgibus 
Haereo  tenaxtuis: 

Et  meorum  me  hoftium» 
Porrigesludibriis. 

8  Immoabhis  anguftiis 
Libcratus  omnibus, 
Vfque  decurram  tuas 
Expeditefcrnitas. 

Oc~tolh'chon  quintuin. 

H  E. 
Paraphrasis. 

DOce  me  Iehoua-viu  rationem  tttu  editlii  explicatam  ,  de  qi*4 
per  meipfum  ne  cogitarc  quidem poffnm,  vt  illam  ad  cxtremnm 
"jffieitjijhim. 

Fac 


P    S    A    t.       C  X  IX.  77I 

a  Cordis  Arcandi  latebras prodidttibi.  rudem 


3  Tu  doccpwferque  lucem>fcita  mediter  vt  tua: 

4  Et  coranxium  tui  verbi  crigjjflatio. 

5  A^fquefucofac  tttarum  fcita  tegum  vt  diligam, 

6  ReElafetto uinsiituta  ffreEtofemper  ad  tua , 

7  Lex tua animo  fcttlpta inh<&ret:ffem  mea  rte  defere'% 

8  Pande  itertux  dtquitatis:te  comes  Utus  fequar. 


OctofKchon  cjuintum. 

H  E. 

Interpritatio. 
SSyXOceme  lehoua  viam  edi&orum  tuoramr&cufto^ 
JL/diam  e^m  ad  fineni. 

CC.ij. 


?7i  P   s   A   I.      CXlJf. 

Fac  vt  doclrinam  tuamprobepers^eclam  habedm,  quam  obferuem 
totoqne  petlore  cuftodiam. 

Dirige  me pr&terea  iter  ifiud  pr&ceptorum  tuorum  ingreffumy  quan- 
doquidem  nulla  re  magts  obleclor. 

fknimum  mvttmin  contrariam partem  fefe  fponte  abripientem,qu&- 
f<>,  ~ut  ab  omni  turpilucro  auerfnm,  ad  ca  compleclenda  injleclas,  qu& 
tibi  placere  teftarts. 

Cohibe  quoque  oculos  meos,ne  vanifimdmm  rerumjpecie  illecii  de- 
cipidnturfed  mepotius  te  ducem  fecutum  in  ueram  -vitam  afjerito. 

Etferuo  tuo  reipfa  ratufacito  qnod  es  verbo  tui  umetibus  pollicitttt. 

Opprobrium  iUndinhibe  quod  non  tetnere  metuo:  nam  lcgestux  bo.- 
n&  funt,ac proinde  iniquumfnerit illarum  ftudium  in  me  damnari. 

Ecce  nihil  eft  mihi  tnn  mandatit  optatim.  Tu  -vc-rb  me  pro  tuapro- 
miffa  mifericordia  aduerfus  omnia  pcricula  faluum  pr*ft:t.    ' 

H  E.    O&oftichon  quintum,dicolon  diflrophon,  vt  Pfal- 
mus  nonuj. 
i   ^TT^Vlegum  monftratomihiprafcriptatuaru, 
X        Tu  mihi  quod  carpam  dirigc  tutus  itcr. 

2  Fac  illas  penitus  norim,fac  denique  pofsim 

Illarum  noras  ire  redire  vias. 

3  Hucgrcfliis  deflectemeostnaque  vna  volupta-s. 

Vna,inquam,leges  funtmihi  cura  tu#. 

4  Fac  ne  diuitiis  inhiem  fallacibus,imm6 

Sis  mihi  tu  potius,tu  raihi  folus  amor. 

5  Hisproculillecebrasoculisarcao:  fltvno 

Vera  mihi  nutu  viuere  vita  tuo. 

6  Abs  te  equidem  fidus  depcndco  f<  ruulus  vno, 

Rcsfacpollicitas  exitusipfeprobet. 

7  Ah  prohibe,(iuflum  efl  etenim  quod  pr^ecipis 

Probra  meu  Ia?dat  tot  mctueda  caput(omne) 

8  Eccetuis  mihi  nil  iufsisoptatiusvfquam, 

Tu  bonus  vfque  tua  me  tucare  manu. 

Octoitichon  fcxtum. 

V  A  V. 

Paraphrasxs. 

Fijfciio  Iehoua  ,-ut  illam  tuammultiplicemclementiam cgo  quo- 
qut  re  tpfa  experiar,&  Uberame  ficutifaclurum  tc  dixisli. 

Vtha- 


P    S    A    L.       CX  IX.  773 

54  Facmeinteiligere  vt  obferuem  docrrinam.tuam  &cu- 
frodiam  illam  roto  corde. 

35  Fac  me  incedere  in  via  prazceptorum  tuorum :  quoniam 
in  eamihi  placeo. 

36  Inclina  cor  meum  ad  teftimonia  tua:<Sc  non  ad  cupidita- 
tem. 

37  Auerte oculos  mebs  rie  vidcant  vanitatcm.in  via  tua  vi- 
uificame. 

38  Conftrrha  feruo  tuo  fermone  tiium,cjiii efi  ad  tiraore  tuf. 

39  Auferame  opprobrium  quodtimeo:  cuiia  leges  tua:  bo 
na?. 

40  Ecce  concupifco  mandata  tua :  in  iuititia  tuaviuifica 
me. 


L 


He. 

Egum  iter  monftra  tuarumifcedm  crudi  tuumy 


Z   Foedus  vt  legemque  totls  imbibam  pr&cordijs. 
3  Cuxtta  vt  inftituta  reSlafetler  vfquefemita. 
*f  Sordidls  auerte  curis  iufft  pettus  ad  tua: 

5  FleBe  lumina-)  impias  ne  vanitates  hauriant, 

6  Languidum  exHta.face  vt  te  timeat ammus  ac  a- 

mety 

7  Liberaprobro  apudendo  me  bemgiw  arbiter: 

8  Tuaftatuta  dthgentemferuet  acjmtai  tua* 


*E 


Octoftichon  fextum. 
V    A  V. 
Interpretatio. 
T  veniant  rinhi  mifericordia?  tua:  Iehcua:falus  tua 
fecundum  ferrncncm  tuum. 

CC.iij. 


774  P     S    A     L.       C  X  I  Jf. 

Vt  habeam  quod  iftn  rejpondeam ,  qut  mc  contumelijs  idcirco  ctffi- 
ciunt,quod  a  -verbis  tuvs  pendeam. 

Ncquxfo.patitor  vt  ifiorum  iniurijs  aut  impatientia  •vidm  quicquZ 
aliuci  qiiam  verax  illud  tttum  -verbmn  loqnar ,  aut  vt  illo  defiitutm, 
penitm  obmutefcam.  Nam  expetto,  dum  ifiospxms  ,  quas  leo-cs  tu£ 
fceleratis  minitantnr,afficias . 

ijmcquid  autem  i7U  in  me  moliantur ,fempcr  ac perpetno  doclrinam 
nobu  a  te  traditam  obferuabo. 

^yTc proinde  quufi  latifiima  via  incedens yfecuro  tranquilloque  ani- 


no  degamtuis  mandattt addichu \ 


Ouinetiam  coram  ipfis  tegihm  confidenter  de  tjs  qn&  nobis  teTiatus 
es  dijferam. 

Meque  tuupr£ceptis,remihi  longe  charifiima,obleclabo. 

Tua,inquam,pr£cepta,qnibus  nihil  efi  mihi  iucundim^vtrdque  mt- 
nu  c.ipcjfim,edi£raque  tua  meditari  nunquam  defisiam. 

V  A  V.     Otffcoflichon  femim,moiiocolon,  vt  Pfalmus 
ckcimus  tertius. 

Enignitatis  miDcus 

Iube  tua?  flm  particcps> 
Vt  tc  pcriclis  crutus 
VcreJoquutumfcntiam. 

2  IftiTcjuc  mc  ridcntibus 
Scrmone  fufVultum  tuo, 

Os  improbis  quo  prctftruam, 
Scrmo  vicifiim  fuppctat. 

3  De  vcritatefac  tua 
Conftantcr  vfque  differam, 
Ncc  debita?  poenar  malis 
Mefallatexpc&atio. 

4  Tunc  legibus  totustuis 
Et  vfque  &  vfquc  pcrtinax 
Ha?rcbo,nc  vcl  tnnrulum 
Abcrrc  m  ab  iiJis  dcuius. 

5  Tum  libcr opricuminlocum 
Eciuctus  cx  anguftiis, 
Noctcs  diefque  diligens 
Tuisvacabolcgibus.  tfTunc 


P     S     A    L.       C  X  IX.  775 

42.  Vt  refpondearri  probris  me  afficienti,verbum:quia  con- 
fido  verbo  tuo. 

43  Etneeripias  exore  meo  verbum  veritatis  vfque^ua- 
quejquia  ludicia  tua  expecto. 


44  Et  cuftodiamdoclirinam  tuam  femper  :  in  feculum  & 
Vltra: 

45  Et  ambuhbo  in  latitudirte:  quia  tua  mandataexquifuiL 

46  Et  loquar  de  teftimoniis  tuis  coram  regibus:  &  non  pu> 
defiam. 

47  Et  oble&abo  me  prasceptis  tuis,qu&  diligo. 

48  Et  tollam  manusmeasad  prarcepta  tua  qu£  diligo  :  & 
meditabor  edicta  tua. 


M 


Vav, 
E  bomu  Yesfice  opiferque^foedem  memortHi\ 


2  Ora  claitdam  vt  exprobfaniijpem  tti&fidticit: 

3  Spes  faluti$%verii<ttem  ab  ore  ne  tuam  erips- 

4  Semper  vt  tuisftatuti*  audiens^  tuto  aradu 


5  Ambulem.tuaiftffa  qa^ro  fohv.coram  regihu, 

CC.iiij. 


77^  I»    S    A    I.       C  X   1  *. 

6  Tuncoptimatuminxdibus 
Regumcjuein  ipfaregia 
Lcgum  tuarum  intcritus 
EdifTeram  praftantiam. 

7  Edi&atunccjuantoperc 
Tua,6  Deus  mi,diligam, 
Re  comprobabo,his  vnice 
Toto  acquicfccns  pectore. 

8  Tuncillapanilsobuius 
Amplec1;ar,inqiiara,  brachiis, 
Nililla  pratervnica 
Noc~ces  dicique  cogitans. 

Owlofticnon  feptimum. 

Z  A  1  N. 
Paraphrasis. 

F^yfc  -ot  te  Memorem  effe  experiar  eorum ,  qu£  mlhiferuo  tm  lo- 
quutm,fperare  me  infiiTh. 

Inomnibtcsenim  miferijs  meisl)£c  <vnica  mea  efb confolatio ,  fernto 
•videUcet  tuut,quo  interueniente  alioquin  exanimis  ruit&  reTlituor. 

Nam  quantumlibet  arrogantes  iTHme  idcirco  derideant ,  nihilomi- 
nui  a  doclrina  tua  ne  tantilinm  quidem  declino. 

Et  quattibi poenas  homines  iTHufmodt  dederint  memoria  repetens, 
maximam  inde  conjolationem  capio. 

Summopere  nihilominm  cuhorrejcens  quum  iThs  dotlrlna  tn&  con- 
temptores  confpicor,quibtcs  c&demilli pcens.  imminent. 

Qirnetiam  tantum abeTi  %>t  exul animum  defpondeam,i)t contra  c* 
fiendn  tnn  laudibui  occuper  argumentoex  edtfin  tun  defumpto. 

Immo  medijs  etiamnoflibtct,depofitu  c£tern  curis ,  Nomintstui  me- 
mor  de  obferuanda  doclrina  tuaperuigil  cogito. 

Rthoc  ego  huie rei  acceptumfero,  qnod obferuandis  tttis  maiidatis  18- 
cumbo. 

Z  A  IN.    O&oftichon  fcptimum ,  dicoJon  diftrophon  ,  pii- 
mus  verfus  cft  Chorinmbicus  tetrameter  acatale&icus:  fe- 
cundus  &  tertius  /unt  choriambiciJimctri. 
i    /~*\  Vod  verbo  cs  toties  pollicitus  mihi, 
V  J     Et  quofpcs  meanititur, 
Re  ipfa  perficito,Deus, 

i  Nara 


P   s   A   l.'       cxu.  777 

6  Dijferam(nec  mepudebit)de  tuUfermonibw. 


7-  Hos  amatti)  &  hos  amabo:  &  obfequenshis,  brachia 


%  TolUmivtvfqHe&vfcjHevolnam  hos  orey  mente 
cotitem. 


Octoilichon  fepcimum. 

Z  A  I  N. 
Intupritatio. 
49  A  A  Emento  verbi  erga  feruum  tuum :  fuoer   cujo  fecifti 
1  Vlme  fpcrare: 

50  Hxc  e/?confolatio  mea  in  affli&ione  mea :  quia  fermo 
tuusviuiflcatme. 

51  Superbi  deriferunt  meplurimum  :  a  do&iina  ta/wentua 
nondeclinaui. 

52,  Memorfumiudiciorumtuorum  afeculo  Iehoua:&  cou- 
folationcm  capio. 

53  Horror  apprehenditme  propter  impios  derelinquentes 
doctrinam  tuam. 

54  Cantiones  fuerunt  mihi  ediclatua,  in  domoperegrina- 
cionum  mearum. 

tf  Recordatus  fum  nocte  Nomiais  tui,Iehoua :  &  cuitodio 
do&rinam  tuam. 
e5  Hoc  factum  eitmihi:cjuia  mandatatua  cuftodio» 


Zain, 
I    £|  Is  memorpaEli)Co!Hmna  qm  me<tfidncia  es~t: 


•yjZ  r  s  a  l.     cxix. 

2  Nam  fpes  rae  mifcrum  hxc  rccrcat  vnicaj 
Vox  me,inquam,rnjferum  tua, 

E  mortis  reuocat  fpecu. 

3  Ncc  te  idcirco  minus  folJkite  fequor, 

Qubd  me  turba  procacium 
Addict.um  tibi,rideat. 
..|.  Iftos  nancjuc  mcmor  tu  cjuoties,Deus, 
Ira  contudcris  fcrox, 
Sic  addo  ipfc  animos  mihi: 

5  Hoscrgomancant  qux  malaperfidos 
Alta  mentc  recogitans» 

Totus  tcrritus  horreo. 

6  Scd  moeftum  patria  nunc  Hcet  exulem, 
Ad  cantus  hilarcm  tamcn 

Lcgcs  follicitant  tua?. 

7  Ipfas  crgo  tui  haud  Nominis  immemor 
No&cs  pcruigil  cxigo, 
Iufsisinuigilans  tuis. 

8  Sic  te  Autore  mihi  muneris  iftius, 
Mandatispcnitustuis 
Addiclum  iuuat  immori. 

O&oftichon  o6tauum. 

H  E  T  H. 
Paraphrasis. 

J&hient  alij  qnibufcunque  njolentrebm  :  ego  omnes  opes  med*  in  eo 
fita-s  ej]'e  ftatuo  Jehoua.-vt  us  qut  nobn  loquutiw  cs  obfequar. , 
Preces  ejfundocor.tmte  minime  jimulatasiat  tu,  qu.madmodum  o- 
re  tuo  pollicitus  es,mei  miferere. 

Nonfum  e<^o  ex  eorum  numero  qni  reciam  anpr.tuam  cora  te  'viam 
inftftantjiihil  co^itant,  ftd  folllcite  quod  it<.r  mihi  tenendum  effet  in- 
ueftigaui,&  veftigia  in  ijsjixi  qu£  tibiplacere  teftatiu  es. 

Neque-verofum  cuntiattti  quum  itafe  rem  habere  co^nouiffemyfed 
mox  tuk  obfernandu pr&ceptn  incubui. 

Ei  quanuu  improbi  coniuratione  in  me  faclafacultatcs  imnesmeat 
fmt  deprxdatiydoclrina  tamen  tus.  r.eutiquam  obliuifcor. 
Jmmb  mediaipfa  nocle,  quo  tempore  cxterifomno  imhtlgentyexnrno 

<y  exem  - 


p    s  A    t.     cxix.  7£9 

2  _g/W  &/f  **  moercnte, & cegrum  efiuce  mortis  eripe* 

3  Rideant  licet  fuferbi^te fequar: legem  tuam 

4  Vfquerepetam^inrebus  ar&is  hoceritfi/atittm* 

5  Imfios  quurn  /egis  hofles  cernQjotw  horreo* 


6  Carmen  h<zcerit  mihhorbem  donechoJfer  hunc  re- 

lam. 

7  Hanc  vt  obferucm  tenebr&  mefi/entes  admonent: 

8  Illa  mentem  curafemper  vnice  exercet  meam , 


Oftoftichon  oclauum. 
H  E  T  H. 
Interpretatio. 
%7  T)Ortiomealehoua  dixi,ad  cuftodiendum  verba  rua. 

58  Precatus  fum  faciemtuam  rotO  corde:  mifereremei  fe-» 
cundum  fermonem  tuum* 

59  Reputaui  vias  meas:  &  conuerti  pedes  meos  ad  teft:mo- 
niatua. 

60  Feftinaui  &  non  diftuli,vt  cuftodirem  prrccepta  ru:>. 

61  Coetus  improborum  fpoliauerunt  me:  fed  do&rinae  i\ix 
non  fum  oblitus. 

<5i  Media  noclefurgo  ad  te  celebrandum:fupe:  iudiciis  iu- 


?80  I»     S    A    L.     CXIX. 

&  exempla  commemoro  que  tu  infceleratos  isiiufmodi  edidisii. 

Sed  &fi  qaem  tui  timentem  (ty  ediclorum  tuorum  obferuantem  ejft: 
nout\hunc  mihifodalem  adfcifco. 

Iehoua,qui  nttllos  terrantm  incolas  relinquit  beneficentU  tut  exper- 
tesyhoc  'vnum  a  tepeto,Tit  edicla  tua  ex  te  MagiUro  condifcam. 

H  E  T  H.  Octoftichon  octauum,  tricolon  tetrafhophon, 
vt  PfaJmus  tertius. 
r  T7lrmumftatiftud  propoiltummihi, 
X  Vna  re  in  iftac  efle  fitas  opes 
Cenfere  cunctas  fi  iubentis 
Impcrium  fuerim  fequutus. 

2  Te  corde  fupplex, mi  Deus,intcgro 
Stans  ante  vultus  ccce  precor  tuos: 

Aurem  ergo  prarbeto  benignus 
Pollicitfque  memor  precanti. 

3  Vitae  fcuerus ccnfor  ego  mea?, 
Quencunquc  monftras  tu  mihi  tramitem. 

Contemptor  vltro  omnis  pcridi 
Progredior  pcde  mox  fequaci. 

4  Nullius,inquam,  iampaticnsmorce 
Quocunque  tu  me  voce  voces  tua, 

Prarfcriptum  itcr  nufquam  relinquens 
Te  fequor  intrepidus  vocantem. 

5  Etturba  quanuisillarapaxbonis 
Priuarit  olim  me  femel  omnibus, 

tlaud  fcgniorc  idcirco  cura 
Te  vcneror,Dcus,impcrantem. 
<>  No&ispcraltxmuta  filentia 
Surgo,fccleftos  vi  domitos  tua 
Et  brachio  fractos  potente 
Incrcpitans  fidibus  canoris. 
7  Quicunquc  pure  tc  vcritus  colit. 
Vlrroquc  iufsis  obfequitur  tuis, 
Huic  harreo  conftans  amico, 

Hunc 


p    s  A  L.     c  x  i  x.  781 

ftltia:  tua?. 

«3  Socius/awego  omnibus,quitetiment:&quicufto4iunt 
mandatatua. 

64  Bonitate  tua ,  Iehoua  ,  plena  eft  terra :  edicta  tua  doce 
mc. 

Heth. 

1     /^\  Bfequitibi>mthi  vna  eji  Jpes}opes7hcereditas* 


2  Vt  bonu4promiJpipr<&sles,vmce  vnum  id  ambk» 


3    Attiones  viu  vt  omnes  ad  tuam  componerem 


4  Legem  :ad  banc  cuftodiendam  qm  licet  me  cfoaro* 


5   Impeditus  impiorum  vinculis  hanc  cogito, 


6  Hutus  ergo  noBefurgens profequorte  laudibta. 


7  Qui verentur hanc^amicis  vtor,hancparens bmeft 


?&*  P    S    A    L.       C  X  I  X, 

Hunc  fcquor  vfque  comcs  foda!en>* 
8  O  tu  vniuerfa?  munificus  tuis 

Tclluris  orbemquicumulasbonis, 
Vnum  hoc  mihi  prasfta  roganti 
Vt  tua  percipiam  impcrata. 
O&oftichon  nonum. 

T  E  T  H. 
Paraphrasis. 

EGisii  ,  fatcor benignifiime  cimferuo  im  ^fict&verbopromiferM 
Ichoua. 

Sed  eft  quod  a  te  prxtcrca petamynempe  vt  me  ntera  ilLamfcicntiam 
doceas  crnn  e»  tudtcio  coniunckam ,  quo pofttm  ,  •vehtt  ex faporis  guftis 
fmgula probe  difcernere ^naudoquidem  a  tuis  pr&ceptispyend.eo. 

*4nteq:iam  ejfem  ferula  tua  dowitiis,  lafciuiebam  ^vagu-s:  ntmc  ■vero 
fermonibns  tms  obtemperare  didtci. 

Sed  ritrfum  a  te  opttmo  &  muniftcentijiimo peto ,  vt  me  h&c  ipfi  e~ 
diCta  dvcexs. 

Nu llutn  eftcctt e  calumnis.  mdUtmfraudis  genus  quod i?H  audaci<c 
proteCtae  homines  aduerfttm  me  non  concinnauerint,cjui  tamen  efjicere 
non  potuerunt,quin  totopefhre  tuis  mandatis  obfcruandaftuderem. 

Etilli  quidemrebus  fecundis  tudque  benignitate  abuft ,  cjuafiadipe 
ohftcuCtn  fcnfibm  ,ftolidi  &  itecordes  euafemnt  yego  itero  dodrtnA 
tue  meditatione  meobleCto. 

Fateor  igttur  maximo bono  meo  factum,vt  iftis  Arumnts  domitui,in- 
telligcndts  edtCtts  tuis  idoneta  euaderem. 

DoCtrina  (iquidem  quam  nobts  ore  tuo  tradidifti ,  quibufuis  auri  & 
x.genti  cumulii  infmite  pr&ftat. 

TE  T  H.    Ottoftichon  nonum,  dicolon  diftrof>hon,vt 
Pfalmus  decimus  quartus. 
i    f^\  Qui  me  hdei  feper  Mcmor,  optime  fumis 
V_r    Pridcmbealticommodis, 

2  Fac  vcra  a  failis  pofsim  dignofccrc,prudens, 

Tuifque  iufsiscrcdulus, 

3  Ipfeequicfe  errabam  nii  olimexpertus  accrbu, 

Ferula  cruditusnunctua. 
^  Ahbone&  in  miferosPatervfqucbcnigne,  ro 
Tu  iura  mc  tua  cdoce,  (gantem 

5Vc 


P    S    A    L.       CX  IX.  7S3 

$  Qui  tud  benignitate  cunfia  reples , edoce. 


O&oftichon  nonum, 

T  E  T  H. 

Interpretatio. 

<5  T>  Enigneegifticumferuo  tuo  ,  Iehoua  ,  fecundum  ver- 

.Dbumtuum. 

€6  Bonitatem  guftus  5:  fcientiam  doce  me :  cjuia  prasceffcis 
cuis  credo. 

57  Priufquam  humiliarer  ego  vagabanfed  nuncfermonem 
tuum  cuftodio. 
68  Bonus  es  tu  &  beneficus:doce  me  edicta  tua. 

€9  Concinnauerunt  fuper  me  mendacium  fupcrbi:  e^o  &ar 
tem  toto  corde  cuftodio  mandata  tua. 

70  Impinguatumeftficutadeps  coreorum:/e^  ego  dodtci- 
natua  me  oblecto.  % 

71  Bonumeft  mihi  qu6d  afflietus  fumrvt  difcam  edicla 
tua. 

71  Melior  eft  mihido&rina  oris  tuiiquam  milJia  auri  & 
argenti. 

Teth. 

1  T~*X  Ornine  ades^pollicita  feruofac  benigne  appa- 
~  \J      reanU 

2  In  tua  lege  acquiefcarn  :me  doce  legem  tuam.. 

3  Vix  malo  coaBa  leges  mensfeqtti  didicit  tua*a 

4  Sctta,fons  benignitati<s}tm  btmgni  me  doce. 


7$4  P    $    A    L.       C  X  I  X. 

5  Vtfuaconcinnentcjuanuiscommenta  fupcrbi^ 

Legibusadha?rcam  tuis. 

6  Dclitiis  illi  corpufcjuc animumque  faginent, 

At  tu  vnica  Voluptas  mihi. 

7  O  mihi  fub  fcrula  cxa&os  fclicitcr  annos, 

Quae  reddiditdociiem  tibi. 

8  Ite  procuI,procul  ite  auri  argenticjue  talenta, 

Vna  mihi  Lex  Dei,Omnia. 

OCtoftichon  decimum. 

I  O  D. 
Paraphrasis, 

TV '  aul  manihws  oiim  tuts  hominem  finccifti  &  efformafii  ,  as 
f>roind>: fuluf  illum  prorfta  afetpfo  deslruilum  inJidurare  potes, 
tribue  mihi  intclleclum,ul  pr&ccpta  tua  condifcam. 

Namfic  quoquefiet  -vt  omnes  tuitimentesnjehementer  exultentfubi 
me  ■verbo  tuofretum  njiderinthoc  k  te  beneficium  confeqttutum. 

Ipfafiquidem  expenentia  didki  Iehoua,  nihil  te  nifi  iufte  agere,  & 
m eo,qubd  njfque  adeb  duriter me  habuiftitwhil a te facluni^quod ije- 
ritati  tue  repugnet. 

Scdpr*ftofit,qu£fo,  mthi  confolando  lua  bonitas,  qmd  ipfeferuo  tuo 
fromififri. 

^yfdfit,inquam,mihi  immenfa  illa  tua  clemetia  mt  reuiuifcam,quAti- 
doqmdem  njnira  tua  dofinna  meohletiat. 

Pv.defiatittrritif  conatibmferoces  ifti  qui  tamperuersl  mecum ,  ^* 
qaiclem  nullo  merito  meofegtffcrunt :  ego  verb  tanto  ftopenfioreani- 
mo  mandatts  tuts  meditandts  totus  incumbam. 

Sicfiet  njt  tui  timentes,&  quibtts  tlla  nonfmt  incomperta  qtu  nobis 
teftattts  csfefe  mihi  adiungant. 

Hoc  igitnr  mihi  largire ,  njt  cegnita  editta  tuafincero  corde  obfer- 
uem,ne  pudefiam. 
IOD.    Octoftichon  dccimum  ,  dicolpn diitrophon , vi 
Pfalmus  ccntefimusdecimus  tcrtius. 
j    ^vTuisquimemanibuscrcafti, 
V>/     HominemcjuefinxiftiDeus, 
Alente  fac  vcre  fapicnte  leges 
Pofsim  tuas  edifcere. 
2  Numen  vtcjuifcmisreueretur  iftud, 
Lxtcturjin  mc  contuens, 

Abs  tus 


P    S    A    L.       C  X  I  X.  78J 

<  JhfefufeYbi criminantur:corde  toto  ego  tefequar* 

6  fujft  me  iuuant  tuay  illi  mens  hebefcit  profperis* 

7  Erudifli  me  malis^vt  legi  adh&ream  tu<s9 

8  HczYeam  vt  legi>auYi aceYuis gratioYi ingentibtu* 

Octoftichon  decimum. 
I  O  D. 

INTERPK.ETATIO. 

7}  A  /f  Anus  tuas  fecerunt  me,&  flrmauerunt  me:fac  me  in- 
I  ▼  Xtelli^ere.vt  difcain  mandatatua. 

74.  Timentes  te  videbunt  me  &  laetabuntur :  quia  verbum 
tuum  expc&aui. 

75  Nou<  Iehoua,quod  iuftitia  funttuaiudicia:&  cumveri- 
tate  afflixiiti  me. 

76  Sit  qua»fo  dementia  tuaad  confolandum  me:fecundum 
/ermonem  tuum  ad  feruum  tuum. 

77  Veniant  mihi  miferationes  tua?  vt  viuam:  quia  do&rina 
tua  oble&ationesmea?. 

78  Pudefianr  fuperbi,quia  falfo fubuerterunt  me  :  ego  rae- 
ditabor  mandata  tua. 

79  Conuertenturadme,  qui  timenttc:  &  quinoueruntte- 
Itimonia  tua. 

80  Sit  cor  meumintegrumin  edi£tis  tuis  ;vt  non  confun- 
dar. 


D 


I  O  D. 

A  manti  tua  CYeato  nojfe  vim  legis  tu<z* 


2   Me  pif  Uti  obfequentem  legibus Jpettant  tnis* 

DD.j. 


7$<?  f    S    A    L^     CXIX, 

Abstua?vniusfoIitum  beato 
Penderevocisexitu. 
5  Quippe  iam  rcipfa  didici,feuere 
Afflixeris  me  quanlibet, 
Iure  fic  abs  te  fieri,immb  pa&am 
Sic  te  fidem  perfoluere. 

4  Sedlaborantemtuameillafumma 

Soletur  age  benignitas: 
Nanque  te  pridem  memini  mifello 
Sicpolliceriferuulo. 

5  Fac  tuafretus  maneamfuperftes 

Multiplici  clcmetitia, 
Quem  tuis  vnisiuuat  immorari 
T.otum  immonquelcgibus. 

6  Atfuperbiiftiindccorcsfaceflant, 

Mihi  immcrcnti  qui  imminent, 
Dum  tuas  verfo  mcditdrcjue  leges 
Toto  Deus  mi  pedore: 

7  Scdiubecontrapiatetimentum 

Se  turba  coniungat  mihi, 
Et  tua?  quotquot  bonitatis  illo 
Puro  bcaflilumine. 

8  Hoc  mihifolum  tribuasroganti, 

Temcntc  purusvtcolam, 
Nernpc  nullius  penit  us  futurus 
Sic  particeps  infamise. 

O&oftichon  vnJecimum. 
C  A  P  K. 

Paraphrasis. 

DEficitme  omnii  animus,dum  ctmttatem  liberationem  verbo  tut> 
promiffam  expefto. 
Ipfi  me  ocuii  deficitmt,dumfurfum  eos  attollojn  ea  qu£  mihi  loquutus 
*s  :ntentii6,<&  in  hanc  fubiude  iiocem  erumpens^Ehen  ruado  we  tan- 
dem  conjulaberts! 

Itaque 


P    S    A    L.      CX  IX.  yZj 

$    Iufla  lex  tua  es~i:pr-emis  me  iure  inftw  arbiter. 

4  At  libenter  audientem  iuffa  me  tua  recrea, 

5  Ttbi libenterobfequentem  pr&uem  clementia : 

6  Seruulum  tuumprementem  comprime  arrcgxntiam* 

7  Me  tudt,  legiobfequentes  obfequentem  diligant: 
3   Necferat  tibi  obfecundans  pura  mens  infamiam 

O&oftichon  vndecimum. 

CAPE 
Intupretatio, 
Si  T"^\En*cit  adfalutem  tuam  animamea:  verbimi  tuum 
\-J expecto. 
82,  Defecerunt  oculi  mei  ad  fermonem  tuum,dicendo  qua- 
do  confolaberis  me! 

DD.ij. 


7S8  P    S    A    I.     CXZX. 

Itaquepwfqualore  <&  mcerore  quafi-vterfumo  tonefaclm  cuafijitc 
tamen  proptereafum  edittorum  tuorum  oblitm. 

Eheu  quam  dinturnafuturafmtiftal^ejr  quando  tandem  in  iftos  qul 
me  perfequuntur  iuftaspoenas  decernes? 

Nam  etiam^quod  diferte  in  doclrina  nobispnefcripta  njetuift?)  foffas 
mihi  intercipiendo  excauarunt. 

Sed  quicquid  illifeu  vifeufraude  moliantttr^res  ipfa  declarabit  fir* 
mum  &  -verum  effe  oportere,quicquid  pr&cepifii.T  antum  tu  mihitn- 
dignifiime  opprejjofuccurre. 

Etfi  enim  ifti  me  ad  terrampejfundatum  pene  in  nihilum  redege- 
runt,mandata  tarnen  tua  rmmme  deferui. 

Vitam  igitttr  mihipro  bonitate  fingulari  tua  reftitue  ,  ■vt  qua  nobis 
oretuo  tejlatm  es,quam  ftudiofifiime  obfcruem. 

C  A  P  H.  O&oftichon  vndecimum ,  dicolon  diftrophon, 
prior  veifus  eft  lambicus  trimeter  acatalecticus :  pofte- 
riorelegiacus. 

1  A    H  menteanhclalangueo  impaties  mora?> 
jTjl     Pollicita  cxpecfto  dum  rcpetita  mihi, 

2  Vix  £  lTa  furfum  attollo  lumina,  clamitans, 

Quado  age,quado  feres  tu  mihi  dexter  ope? 
5  Quahscaminoappendetvtertorridus, 
Talis  ego  lcgcs  pe<5tore  verfo  tuas. 

4  Ah  quot  mihi  fuperfunt  dies,hoftis  meus 

Quando  tibi  iuftas  fentiet  effe  manus? 

5  Foderefctlerati  fcrobcs  mihi  infcio, 

Qnod  vetitum  conftat  lcgibus  efletuis. 

6  Scrmone  nil  vfquam  eft  tuo  fidelius, 

Pcrfidiam  contra  me  iuuet  ifta  fidcs. 

7  Pene  cccc iaceo ftratus  iftorum  manu, 

Et  tua  fixa  gcro  pctftore  iuffa  tamcn. 

8  Bonitate  fac  tua  rcuiuifcam,Dcus, 

Vt  tua  fint  vita?  regula,fcita,mea?, 
Octoftichon  duodecimum. 
L  A  M  E  D. 
Par.aphr.asis. 

Er,quxfo,cur  de promijfirum  tuorumfirmitate  duoitem,  Iehoua, 
•jui  yidebZ  in  eo,quod}hcet  nnmenfum  quoddafil  opm^efttamen 

multb 


P    S    A    L.       C  X  IX.  7%9 

83  Certe  faclus  fum  ficut  vterin  fumo :  edi<5ta  tua  non  fum 
oblitus. 

84  Quot  funt  dies  ferui  tui  ?  quando  facies  de  perfecutori- 
bus  meis  iudicium? 

8f  Foderunt  mihi  fuperbi  foueas:cjuodnon  e^fecundum 
<doctrinamtuam. 

86  Omnia  prsecepta  tua  fant  veritas.-falfo  meperfecjuuntur, 
adiuua  me. 

87  Fere  confumpferunt  me  in  terra:  ego  tamen  non  dere- 
liquimandatatua. 

88  Secundum  bonitatem  tuam  viuifica  me:&  cuflodiam te- 
ftimonia  oris  tui. 

Caph. 

1  pX  Eficit  mensffefaluiis^es  nec  illam  deficit* 

2  Laffa  languent  tumina:  vtris corpus  inftararidi 

3  Ta£uit,fo!are promifsi in  ma/is  memorem  tui. 

4  QffffferendifinisfhoHem  quando pu nies  meitm  f 

5  Mihi  tua  legisfuperbus  hoftis  effoditfcrobemi, 

6  JEqua  lexypromiffa  certafunt  tua  :hoftes  confice\ 

7  Quipremuni  me  quod  te  in  vno  ccllocemfidudam* 

8  Scitafac  vt  ad  tua  omnes  aBiones  dirigam. 

O&oftichon  duodecimum. 

L  A  M  E  D. 

Interpretatio. 

%9  TN  anenium  ,  I^houa,veibum  tuum  permanet  m  ca?- 

DD.iij, 


750  v  s  a  l<     c  n  y. 

multb  minorh  mometi  qukm  tuorum  falus,  nempe  ih  cxlorum  machi- 
na,-uelt*t  infculptam  effe  eius,quodfemel  loquuta*  esfirmitatem?.lta- 
que  'vtpiorum  tcetus  irifinitts  tempeftattbtss  in  terris  agitetur ,  eft  ta- 
men  jirmum  futurum  qttod  de  ipfitis  in  coelti perpetua  quiete  tibi  con- 
ftitutum  effe  verbo  tuo  patefecifti. 

Nuilts  certe  fecult*  'veritcvstua  labefafiabitxr.  Nam  &  ipfa  terr* 
moles  ita  confiftit^t  eft  a  te ftvsbafibw firmata. 

F.t  i)£c  omnni  ficut  ab  initiofnnt  a  te  direfia  &  conftituta,  perfeue- 
rantyttbi  nimirum  "vt  Domino  mancipata. 

Qu^d  nifi  res  iftas  ex  dofhina  nobtsabs  te  tradita  didicijfem  ,  iWtf 
projecrb  incredibtlem  -voluptatemcepi ,  nempe  iampndem  calamita- 
tibus  ohrutws  periiffm. 

^Abft  ergo  o»r  tuowm  •vnquam  mandatorum  obliuifcar  ,  quibus  de- 
bere  me  ntitam  profiieor. 

Serua  me  igitur  ,  tum  quitfim,&  Utortt  edifiorU fedulus  obferuator. 

f-Zoc  enimftudentpro  -viribus  improbi,-vt  meperdanf.at  egome  to- 
tum  ijs  qit£  nobts  teshficatus  es  confiderandis  addtco^ 

Nam  perfechfiima  &  abfolutifiima  qu£que  uideo  tamenfiniri.  So- 
laprxcepta  tua  in  immenfum  <&  infinitum profcruntur. 

L  A  M  E  D.  O&oftichon  duodecimum,  dicolon  diftro- 
phon.  Prior  verfus  eft  heroicus :  alcer  da&vhcus  tetra- 
meter  Altmaiiiusacatalefricus ,  cuius  menfuiam  vidc 
fupraPialmo  quadragelimo  fecundo. 

i     /~"\  Vam  fmt  firma  tuo  quse  manant  ore  pro- 
vj^  Ccelorum  docct  ardua  moles:      (fe<5ta, 
2  Et  tuaiufTa  probat  nullos  violanda  perannos 

Firma  fuo  ff ans  pondcrc  tcllus. 
5    Nam  te  cun&a  tuo  poflta  &  preftantia  nutu, 

Autorcm  Dominumc|uefatentur. 

4  Quodnicrexiffmttua  me  pra?ccpta  iacentem, 

Iofa  oppreffus  molc  perirfem. 

5  Hafcigitur  meperpetuo  meminifTeiuuabit, 

Ipfim  cjueis  cgo  dcbeo  vitam. 

6  Tu  feruato  t  bi  addi(5h)m,tuaque  vnica  toto 

Pronum  peclrore  iu/T<  feanutum: 

7  Nilquc  ruas  pre/er  media  ipfa  in  morte  repoflu 

Verfantem  fubpe&ore  leges. 

8  Cartera 


P    S    A    I.         CX  IX.  751 


90  In  generationem  8c  generationem  vcritas  tua :  firmafti 
terram  &  permanet. 

51  Ad  legestuas  ftant  hucufqucrquoniam  omnia  fmt  fertfi 
tui. 

91  Nifi  lex  tua/M/^fdelecftationcs  mex  r  tunc  perijiTem  in, 
affliCtione  mea. 

S>3  In  feculum  non  obliuifcar  mandatoium  tuorum:  quonu 
per  illa  viuificafti  me. 

?4  Tuus  ego  fum,ferua  me  quia  mandata  tua  inquiro. 

$5  Meexpedtaueruntimpijvtmeperderent:teftimonia  au 
tem  tua  coniiderabo. 

96  Incjuauis  perfe&ione  vidifinem:/edlata/«»J  pr«ecepta 
tua  valde. 


Lamed. 
I     y^  Erta  eunt  promiffaycerta  fiat  tuis  verbis.  J?- 

z  Dum  foloftelU  micabunt^ berba  terras  veBiet: 

5   Semfitemo  qu&  recurfu  legibus  parent  tnis* 

4  Obruiffent  me  dolores  ni  ajfuijfet  lex  tua% 

5  Lexfaiubris:  nulla  nobis  tollet  hanc  cbhuio* 

6  Sum  tuus>tua  inft  ituta  diligentes  diligQ* 

7  Imfij  mortem  farabantfcita  meditanti  tm, 

DD.  in}> 


791*  P    S    A    L.       CXIX, 

8  Cauera,  magna  licet,fua  claudunt  tepora ,  folu 

Meta?  eff  verbum  Numinis  cxpers. 

Octoftichondccimum  tertium. 

M  E  M. 

Paraphrasis. 

OQu^ntopere  doclrinam  tuam  diligo  l  totos  certc  dies  in  illa  me- 
ditanda  confumo. 

Neq;  idfruftra  mefeciffe  experior  ,fiquidem  expr&ceptis  tuU  multo 
fapientior  omnibus  aduerfarus  meis  quantauisdignitate  &  autoritatt 
pollentibtts  euafi,ftpientiam  i/idelicet  naclus,qu&  me  nunquamftt  de- 
fertura. 

Sed  ty  ipfis  do£\oribus  tneii  ac  magiTiris  docliorem  me  reddidiW, 
quoniam  videlicet  nonhumants  commentUfed  ijnu  ijs  meditandU  qtt€ 
tu  nobtsprofolida  eruditione  commendaTii  me  totumaddixi, 

Senibus  demqite  qmbufuts  peritiorfumficlus,madatt4  tuwvidelicet 
non  tantum  cognofcmdtifed  etiam  re  ipfa  pr&ftandU  intentus. 

Ptdes  enim  mtvs  colnbuine  viam  cju&  ad  mati  ducit  ingredererfed 
•vtpotiws  iter  cjuod  nos  ipfe  ore  tuo  docutfti.perpetuo  tenerem. 

JSec  alegibus  tuts,te  AlagiTironimirugr  Monitore  fretus,defiexL 

Et  certefermoms  illos  tuo  palato  meo gratiores  &  fuauioresfinfi  ijux 
f%  melix  deguftajje/n. 

Tua  dtnicjue pr*ce[>ta  -veram  prudentiam  me  docuerunt ,  ty  idcirco 
t&teras  tns~iituend&  -vit&  rationes  vtprauas  tyfalfa*  abominor. 

MEM.  O&oftichon  decimum  tertium,dicoIon  diftro- 
phon,vt  Plalmustriceiiinm  primus. 

1  TPfetuasauido  ample&ar  quampectorelcges 
JL      Diefquemediter  integros,nofti  Deus. 

2  Et  fane  (hipeat  merito  quam  callidus  hoftis, 

Tua  mihi  iura  conf.runt  prudentiam. 
j  Intentumque  tuis  paulatrm  euadere  di&is, 

Me  do&iorem  fentio  docftoribus. 
^.   Quin  etiam  euadofcnibusprud»  ntioripfis, 

Mandata  feruans  corde  tua  fub  intimo. 

5  Ergo  via  nefortemala  v<  ftigia  figam, 

Intenrus  vfque  tuis  adhaerco  vocibus. 

6  Teq.iter  ignaro  mihi  monftrante  vfq.  fequut*, 

Tuihaudrelinquoiurisvfcjuarn  tramitem. 

7  Otua 


P    s   A  l'.     C  X I  x.  79$ 

8    C&teris  ejlfiniscillafolafemperpermavent* 

O&oftichon  decfmum  tertium. 
M  E  M. 
Intirpretatio. 
97  ^*\  Vam  diligo  doctrinam  tuam:  toto  die  ipfa  eft  medi- 
V^4^.,tatio  mea. 
58  Aducrfariis  meis  fapientiorem  me  leddidifti  pra»ceptis 
tuis.-quoniameayr*»*  mihi  in  perpetuum. 


99  Omnibusdoctoribus  meis  prudetiorcm  me  fecifti,<]uia 
Ceftimomatua/wzfmeditatio  mea. 

100  Senibusfumintelligentior:ctuiamandata  tuaferuaui, 

10 1  Ab orrini  femita  mala  prohibui  pedes  meos :  vt  cufto- 
direm  vcibum  tuum. 

101  A  Iegibus  tuis  non  difcefTi:quia  tu  docuifti  me. 
:  103  Quam  dulces  fuerunt  palato  meo  fermones  tui :  fupra 
mel  ori  meo. 

104  Ex  mandatistuis  fa&us  fum  prudens :  propterea  odi  o~ 
flincra  femitam  falfitatis. 

M  E  M. 
I    f\  Tttam  ejuam  legem  amauilfemper  illam  co~ 

KJ   gtto. 

1   Hoftibtts  pmdentiorem  me  mels  h&c  reddtdir. 

3  FaSltts  htiicfui  obfecjuendo  doBior  dottoribtti. 

4  Huic quod attdiam^fenetla  aftutiorfnm  Callida: 

5  Huic  vt  obfequaumalorum  fleBogreffum  kfemitis. 

6  Te  docente  non  recedo  faululum  a  verb  U  tuis^ 


794  P   S    A   t.     CXlx. 

7  O  tua  quam  noftro  funt fuauia  iufla palato, 

Quam  meJlc  dulciora  mellitifsimo. 

8  Nanq.  hsec  prudente  me  reddunt  vna,docentcj* 

OdifTcprauamfalfitatisfcmitam. 
Octofhchondecimum  quartum. 
N  V  N. 
Paraphhasis. 

FVitigitur  eritque  Verbumitludtuumfaas  insiar.mihigradienti 
pr&lucentts,&  lucemafemitam  mihi  commonflrans. 
Sic  enim  mefaclttrum,  &  iuTtifimas  tuas  leges  obfiruaturum,  ad- 
dito  etiam  iureiurando promift,quodre  ipfapr&flabo. 
Tu  me  <vicifim  fummopere  vexatum  Iehoua  faluum pr&sia  >ficut 
*verbum  tuutnpolitcetnr. 

Sint  tibi  orts  mei  -votiua  &Jpontane&  laudes  grat&,Iehoud,&  leges 
tnas  magts  ac  magtfme  doceto. 
En  'vitam  meam  omnibus  cafibus  perinde  expofitam  acfi  in  njola  il- 
lam ge?iarem:nec  tamen  doclrin&tu&fumoblittts. 
Laqueos  mihi  tetendemnt  improbi,  ntc  tamen  a  tuis  pr&ceptii  aber- 
raui. 

Sttnt  enim  mihi  qu&  nobis  teTiatus  es,perpetui  nec  'vnquam  alienaiu 

dipatrimonij  -vice  ,  nec  -vllam  aliunde  quamex  his  -vnts  <voluptatem 

capio. 

Totum  cor  denique  perpetuo  &  ad  extremum  'vfque  halitum  obfer- 

uandn  edtilts  tuts  addixi. 

N  V  N.  Ocloftichon  decimum  quartum,dicolon  tetraftro- 

phon,vtPfalmus  decimus  nonus. 
i   "T7  St  tuusnoftrispedibuslucerna 
fjSermopcr  munditencbraseuntcm 
lfte  me  folus  flquidem  corufca 
Luccgubernat. 

2  Quod  prius  fan<5te  tibi  pollicebar 
Rurfus hoc fanfle  tibi  pollicebor, 
IufU  me  toto  tua  pradtiturum 

PeclorciutTa* 

3  Ah  Dcus  valde  prcmor  vndiquaque, 
Tu  iaccntem  me  recrea  benignus, 
O  mihi  verbis  toncs  difertis 

Ccrtaloquute.  4  Quas 


P     S    A    L.       C  X  I  X.  79$ 

7    Faucibm  meisfuaui  melleftauioribus. 
$  Eruditm  his  recedo  afemita  mendacij* 

Octoftichon  decimum  quartum. 

N  V  N. 

Interpretatio. 

105T    Vcernapedibusmeisef/verbum  tuum:&Iume  femi- 

JLyta?  mtx. 

106  Iuraui  &  ftabiliam:ad  feruandum,  leges  iuftitia:  tuar, 

107  Afflictus  fum  vfque  valde  Iehoua ,  viuifica  me  fecudum 
verbum  tuum. 

108  Voluntaria  oris  mei  cjua?ib  habe  accepra ,  lehoua :  Ie- 
ges  tuasdoceme. 

109  Animameae/Hnmanumeafemper:  doctrinam  tamen 
tuam  non  fum  obJitus. 

110  Pofuerunt  impiilaqueummihi:&  apr«eceptis  tuis  n.oa 
aberraui. 

111  Harreditatislocohabeo  teitimoniatuain  xternuxn:quxa 
la»titia  cordis  meifunt. 

112,  Inclinauitcormeumadprseftandumitatuta  tua:ina:ter- 
num,ad  finem  <vf<jue. 


*s 


N  V  N. 
AnUa  lexyvelttt  lucerria^dirigit tedes  meos, 


2   Obftmaui  animum  tui-s  vt  obfequarfermombm* 


3    Obrutum  malis^tuorttmfoederum  memor^ leua. 


79<S  P    S    A    t.      CXIX. 

a   Quas  tibi  laudum  fero  confecratas 
Vi&imas  vltro,facilis  probato: 
Meque  fan&arum  venerandalegum 
Scita  doceto. 

5  Hane  mifer  quanuis  animam  quibufuis 
In  volageftem  cxpofitampericlis, 
Nullamelegumpenitustuarum  Ob- 

liuiocepit. 

6  Et  mea?quanuisfceleratushoftis 
Non  fcmel  vitas  laqueos  tetendit: 
Mctamen  nunquammaluseuagantem 

Abftulit  error. 

7  Omniumcftinftarmihi  prsediorum 
Lex  mihi  nunquam  tua  deferenda, 
Ha?c  mihi  inquouis  fupereft  voluptas: 

Veradolore. 
S   Huc  feror  totus,  fedet  hoc  in  alto 
Peftore  infixum,tua  fcitatoto 
Corde  fe&ari,  reget  hofce  donec 
Spiritus  artus. 

Odtoftichon  decimum  quintum. 

S  A  M  E  C  H. 

Paraphrasis. 

INft^biles^  modoinhancmodb  in  iliampartemin  religione  de- 
clinantes  abominatm,do£lrinam  tuam  habeo  vnice  charam. 

Tu  mihi  Perfugium  es,in  quo  delitefcamitu  mihi  Clypem  es ,  in  us 
qu£  loquutuA  es  prorfut  acquiefcenti. 

tyfbite procula  me fcelerati,vt  Dei  mei  pr&cepta  tanto  purius  ob- 
feruem. 

Tu  me  tehoua  ficut fafiurum  te  dixiJHfulcito,aliocjuiperiturum  ne- 
que  me  expeftationefruftratum  dede.corato. 

Suftenta  mepoiiwiy^ff '  faluus  cuademedicti*  tuisaftidue  maximo  ctt 
gaudio  operarn  dabo. 

Omnes  quippe  a  tuis  edtilU  aberrantes  ad  terrampro$batos,fraudi' 
bus  ipfomm  euanefcentibus,conculca4. 

OmneSfiHquam  improbos  qmbm  tsrra  oppleta  eft quaft fcoriam  aby- 


P   S   A  L.      C  X  I  x.  797 

4  Edoce  me  iuffay&  oris  hancbonm  cape  viUimam. 


5    Tuffa  non  reieUa  quanuis  vndiquewftarent  mala : 


6  H&c  nec abieci  impiorum  pene  claufm  retibus* 


7  HdC voluptai) hoc mihi  vnu  gaudiumjwc  haredi^ 
tas. 


8  Hicfcopus  mihi  manebit  viumy  aura  dumfruar. 


O&oftichon  decimumcjuintum, 
S  A  M  E  C  H. 

INTER.PRETATIO. 

115  TNftabiIesodiohabeo:docl:rinamtuam  diligo, 

114  Latibulum  meum  &  Clypeus  meus  es  tu :  verbo  tuq 
confido. 

115  Declinate  amc  fcelefti:&  cuftodiam  prsecepta  Dei  mef. 

116  Suftenta  mc  Iehcmafecundum  verbum  tuum  vt  viuam: 
&nepudefaciasmeabexpecl:atione  mea. 

117  SufFulcime,&faluus  ero:  &  con(iderabo  ediclatuafem- 
per. 

118  Conculcasomnesaberrantesab  ediclistuis:  quiaresva- 
na  dolus  eorum  eft. 

ny  Tan^nam  fcorias  abiicis  omnes  impios  ten x  ;  idco  diliv 


7s>3  r  s  a  t.    cxiit* 

cts,ideo  nikil  efi  mihi  voluntatii  tii£  teTlimonio  iucundiuf, 

Sed  totus  interea  pra  timore  tui ,  fy  Ula  in  fceleratos  feueritate  tuA 
cohorrefco. 
S  A  M  E  C  H.     O&oftichon  decimumcjuintum  ,  dicoloa 
diftroph6n,vtPfalmusquinquagefimusHonus. 
i  T  N  ftabiles  cxofus  ego  tua  fcita  calente 
JL  Pc&oretotusamo. 

2  Tu  mihi  P^rfugium^CIypeus  tu  fola  tucnti 

In  tua  vcrba  mihi. 

3  Iprocul,i,fccierata  cohors,mihi  grata  voluntas 

Numinis  vna  mci. 
q  Pollicitus  fcrua  moribundum,netua  fallat 
Mc  tua  fponfafalus. 

5  Tu  rrre,inquam,  ferua  retincnsrtua  iuffa  capefla 

Vc  tibifcruus  ego, 

6  Erroncsmcrito  concukas,frausquibus  omnis 

Omnia  vana  parit. 

7  Abiicis  vt  fcoriam  fccleratos,hinc  tualcxcft 

Vnicacuramihi, 

8  Arrc»5tis horrefco  comis,dum  hos  cogito  qualis 

Quantaquc  poena  manct. 

Octoftichon  decimum  fextum. 

A  I  I  N. 

Pahaphrasis. 

COmminifcantur  HU  im\>udenter  quod  volent,E^o  ita  mtgefiinjt 
nemo  conqueWi  merito pofiit,pr&tcr  iu4  &  aqutifuiffe  a  me  quic- 
tjnam inipfum  admiffurr..ye  me igituryqutfo,  calummatorum  libidi- 
ni  expone. 
Imrnbpotiits  quafi  fponfiontme.t  eatifafafla,cai4cmihine  afuperbit 


9itisoppnmar. 


t)cu'i  enim  ififi  me  deficiunt,iamprider,i  liberationi  mihi  abs  tepra- 
ntifft  ej7  iuAifiimi  fermonis  tui prxsfationi  intentum, 

Neque  qtium  hoc peto,quicquam  qnodfim  commeritta,peto,fed  hoc 
-vnuni  potitts ,  -vt  meferuulum  tuum  bemgnitate  tua  dignerts ,  &  de 
Hris  ediflis  errtdias. 

t^fgedum  obferro ,  qnumfim  tgoferututibi  mancipatus ,  trrbue  hoc 
mihi,-ut  qujt  njbniesiaius  esfic  njtpar  efi iitfelligam  &  ampleclar, 

Tempua 


P   S  A  L„      c  Xixl  799 

gc  reftimonia  tua, 
"tro  Horruit  a  timore  rui  caro  mea:&  a  legibus  tuii  timui. 


D 


Samech. 
Iligo  legem  tuam^ficut  rnalos  abominor. 


z    Knica es Jpes^vna  verbis  intuis ftducia. 
5    Vt  Dei  mandatafememy binc  impijfacefsite. 

4  Metuofermonefulci^nefequarfpes  irritas. 

5  Te  regenle  faluus  vfque  iujfa  diligam  tua. 

6  Perfugas  calcas  tuos,  qui  vdnafmftra  cogitant. 

7  Legem  amo  tuam^quod  omnes  impios  extermines, 

S   Corpus  horret  quumfeucmm  cogito  te  iudicem. 

Octoftichon  decimumfextum. 
A  I  I  N. 
Interpretatio. 
inT7Eci  iudicium  &  iuftitiam:ne  tradas  me  opprimentibus 
Jl  me  pcr  calumniam. 


xn  Spondepro  feruo  tuoin  bonum:  ne  opprimantme  fu- 
perbi. 

iz$  Oculi  mei  defecerunt  ad falutem  tu.im:&  ad  fermonem 
iuftitias  tua?. 

114  Fac  cum  feruo  tuo  fecundum  mikricordiam  tuam:&e- 
diCta  tua  doce  me: 

115  Seruus  tuus  ego  fum:da  mihi  intelligentiarmvt  cognof» 
cam  teftimonia  tua, 


8oo  p  s  A  l.     c  x  ix. 

Tempns  enmlpfum Jlagitat  lehoua.vt  manum  optnadmoueaf,qHs^ 
iJH  doclrinam  tuamplane  labefafrarint. 

^4t  mtht  contra  quouts  &  quantoui*  auro  funt  pxacepta  tua  pretio- 
fiora. 

Sicfuidem  tua  mandata  omnia  duco  certifiimam  effe  recli  normam, 

&  qtticquid  nos  ab  illnabducit,-vt  ad  nos  falledos  appojitum,  deteftor* 

A  1 1  N.     Octofhchon  decimum  fextum,dicolon  diftro- 

phon.  Pi iur  verfus  eft  heroicus: alter  Phaheaus hende- 

cafyllabus. 

i  TVlte  acintrgre  gcfsi  me  femper  inhoflenv 

JLFac  nc  mole  ruam  calumniarum. 
2  Tu  meinteruenims  Sponfor  fcruato, ruentcm 
Ne  me,miDcus,obruantfuperbi. 

3  Dcf  cere  oculi  opratam  du  n  fpero  falutem* 

Prom  ffe  &  fidei  i  xitus  bcatos. 

4  Factuuscxperiarte  f-ruulusvfquc  bcnignum» 

Iura  &  me  tua  tu  doce  M  lgifter: 

5  Addicflocjue tibi vircs animumcjue capaccm 

Lcgum  fuppcdita  bonus  tuarum. 

6  Nancjuetuis  penitusiufsis,Deus  alme  rcfixis9 

D>xtra?tcmpusadcft  tuaeexerenda?. 

7  I  Jcirco  nobis  qna?  tu  mandata  dedifti 

Suntauro  mihi  cariora  puro. 

8  Fallendicjue  viam  exofus,quod  pra?cipis,  vnara 

Rccti  illud  fratuo  bonique  normam. 

O&oftichon  decimum  feptimum. 

P  E. 

Paraphrasis, 

ORes  admirabiles  in  us  qtt£  nobis  teTiaris  comprehenf&t ,  it  iutt 
me  prorfits  us  attentifime  confvderandvs  dtdiderim. 
Etenim  ipfum  adte  tJlic  audiedum  litnen  ingreffit,  fefe  lux  quttdam 
inenarrabduconfptciendamoffert,  mentes  ipfas  non  tamfulgcnreper- 
fhingens,quam  Utifico  fplendore  collufbrans,  &fu<efibi  ruditatu  con- 
fctos  -utrafapientia  tnformans. 

^iuide  itaquetuaprdtcepta  ,fuutfitibundifolent ,  haufi  cupidiftime 
expstita. 

Refptce  me  igitut  mei  anhJanth  miferttes  ,prout  te  gerere  erga  tui 

Nominis 


p  s  A   L.     c  x  i  x.  8cr 

utf  Tcmpus  eft ,  lehoua  agendi:  diilipaueruntdo&rinam 
tuam. 
117  Propterea  dilexi  edicta  tua;pr&*auro  &  obrizo. 

12,8  Proptcrca  omnia  mandata  t.*u  omnino  reclra  duxirom- 
ncm  femitam  mcndacij  odi. 

AlIN. 

1  A    Ecjua  neme  diligentem  dcfere  opprimcnti- 
/V       bus. 

2  luslafac amtmfuperbo  tutus  a  ludibrio. 

3  Dumfalutem  fpero,fcitafpetlo  dum  tua  lumina 
/t  Lajfa  languent:tu  benigmu  edoce  feruum  tua 

5  Placita :  legumfic  tuarum  intelUgat  myfleria* 

6  Tempm  inFlat puniendi  legis  aduerfariosy 

7  At  tuumfoedm  mihi  auro  esi  charius  charifsimo: 

8  Hoc amoyhuc erro re miffo  dirigo  vit<c  ordinem. 

O&oftichon  decimum  feptimum. 
P  E. 
Inte.rpretatio. 
lipTJ    Es  mirabiles  fmt  teftimonia  tua:  ideo  feuuauit  ea  a- 

X^nimamea. 
-130  Limen  fermonum  tuorum  illuminat:^  intelligentiam 
prseilat  paruulis. 


131  Os  meum  aperui,&  haun\  quia  prxcepta  tua  auide  ddi- 
•leraui.  * 

131  Refpice  ad  me  &  mifereremei:  fecundu  ordinationem 

EE.j. 


8oi  P    S    A    L.      C  X  I  X. 

Njminh  amantes  confueuiTii. 

Dinge  me  ,  xt  extr  a  ftrmonum  tuorum  'viam  ne  -vestigium  quidem 
ponam.neue  mihi  affefius  'vilas  tu&  volontatirepugnans dominetur. 

Tuere  me  &■  ajfere  ab  improbornm  fraude  &  caiumnus ,  'vt  ab  us 
liber  feruandx  tuts  mandatis  incumbam. 

Jube  mihiferuo  tuoftlendorenl  HUus  tui -vultus  illucejfere  ,  &  edifta 
tua  dcce  me. 

Oculi  certe  mei  lacrymn  redundarunt,  cernente  me  doCirinx  tu&  co~ 
temptum. 

P  E.  O&oftichon  decimum  feptimum  ,  dicoloadiiiro- 
phon,  prior  verfus  eft  heroicus :  altet  eft  trochaicus  di- 
metercarak<fticus. 

i       A    Dmirandatua  eft  vcre  do&rina  mihique 

^/jL    Iurc  cunctischarior, 
2  H*x  (iquidem  ca?cos  illuflrat  liminc  ab  ipfo, 

Sapcrequcintantcs  docct. 
5  Idcirco  hanc  inhianshaufi  ,  &  fuitvna  voluptas 
Hxc  mihi,i(tam  nofcere. 

4  Refpicemeclemens,cultores  Numinis  xquus 

Seirjper  vttuifoks. 

5  Tutc  mcosgrefllis  vcrbo  rcgc,ne  mihiforte 

Prauitasvila  impcrct, 

6  Et  lcgcsferuarc  tuas  feruatoparatum, 

Holtium  a  mcndaciis. 

7  Ah  rccrca  vultu  fcruum  radiantc,tuafque 

Mc  bonus  legcs  doce. 

8  Inlacrymas  equidem  diflbluor  totus ,  in  iftos 

LicucndopcrfiJos. 

Octofbchon  decimum  oclauum. 

T  S  A  D  E. 

Paraphrasis. 

IV ' sins  esfane  Iehoua,<&  recinm  eftquicquid dgcernit. 
Et  ijux  nobi  :o<rnofct,(/rr  obferuari  tanquam  iujrifiim*, 

&  veluti  abfolutiJ?imam  -ueritatu  normamymerito prttcepiJH. 
j  ldcirco  tttus  amore  tui  im9.umm.ttHs  alfnmor  ,  qubd  -verba  tua  -vi- 
deam  :b  aduerfarus  m  i<  contemni. 
Namprofa  io  ft  nnonibus  tws  m\nl  tftputius  ,  quamobrem  etiam 


V     S     A    L.       CXlX.  8:3 

«rga  diligentes  Nomen  tuum. 

133  GreiTus  meos  diiige  fcrmonc  tuo:  &  nulla  fniquitas  do 
minerurmihi. 

134  Redimc  me  a  calumriiis  hominum  ,  &:  cuftodiam  pra> 
cepta  tua. 

135  Faciem  tuam  illuminafuper  feruum  tuum  :  &  docc  me 
edifra  tua. 

136  Riui  aquarum  defluxerunt  ex  oculis  meis:quod  non  cu 
ftodiant  doctrinam  tuam. 


'M 


Pe 


Ira  rituum  tuorum  mens  colit  myfieria. 


I  Verbapeftoriimperito  luminis  fant  ianua. 

3  Faucibus  tua  vcrba  apcrtis  duco  vitdf  vt  fpiritufh,: 

4  Ceufoles  te  diligentes^intuere  me  bonm* 

5  Dirigead tua  verbagrejfm:  tumfcelui  non  oppyimct 

6  Afe.tUce  iegijimpiorum  iibcr  a  calumnidy 

7  Obfcquar.bonus  intuere  mejuam  vt  iegem  f  quar. 

8  Siquis  hancfyermt^pAunt  mihi  rnore  riui  tacrymq, 

Octoitichon  decimum  ocftauum. 
T  S  A  D  E. 
Intehpretatio. 

137  T  Vftus  es  Iehoua:&:re'ctar  leges  tux  'veUntt-M  es iudiciys  tun, 

138  1  Mandaitiiuititiam  teftimoniorum  tuorum  :  &verita- 
tem  valde. 

139  Conftrinxitmezelus  tuus:  cjuiaobliti  funt  verborum 
tuorum  aduerfarij  mei. 

14Q  Putus  eft  fermo  ruus  vehementer  :  &  feruustuus  dile- 

EE.ij. 


804  p   s   a   l.     exix. 

egoferutts  tuat  incredibilifiudio  ty  amore  ipfos  complettor. 

1^4'deo  cjuidem ,  -vr  cjuanuis  idcirco  me  ab  ijiis  vilem  &  abieclum 
cenferi  -videam,tamenpr£ceptorum  tuorum  jiudium  minime  abiiciam. 
Vnica  enim  illa  iujiitix  Regula  nobis  abs  te  tradita  perpetua  eslt 
eademque  wrif?ima  acfohdif?ima,mutationi  ac  tandem  etiam  interi- 
tui  obnoxus  c&tem  <&  fententijs  fy  legibm  quas  humana  fapientia 
diti.tuit. 

idquefum  ego  re  ipfa  expertm,  fummam  ex  ijs  nonmodo  confolatio- 
ncm,fedetiam  obleclationem  nattns,  cjuum  in  maximis  miferiis  & 
angujiitt  -verfarer. 

Perennps  enim  bonifons  efl  cjuod  nobis  'voce  ttta  teUatum  effe  volui- 
fii.  ^/£ttufacito,  vt id  mcigis  ac  magts  intelligam  ,varam  fic  vitam 
uiclurm. 

T  S  A  D  E.     Octoftichon  decimum  oc*rauum,dicoIon  di- 
ftrophon  :  prior  verfus  cft  PhakKcius  hendccafyllabus: 
alter  choriambicus  dimeter. 
i  T  Vftus  es  mundi  Dcus  Irnpcrator, 
X    Iuftum,  quod  ficri  iubcs. 

2  lufta  funt,inquam,penirufque  firma 

Quae  tu  tam  rigideiubes. 

3  Ira  cxxftuo,  verbaquodfupcrbus 

Hoftis  fic  tua  ncgligat. 
^.  Nil  quibuspurum  magis,eft,tuocjue 
Charum  mancipio  magis. 

5  Paruulus  vilifque  licet,facrata? 

Legis  viuo  memor  tuae. 

6  Iustuum  artemum,tuaque  eft  percnnis 

Abstc  tradita  veritas. 

7  Hinc  malis  etfi  prcmar  vndiquaque, 

Lcges  me  recreant  tuar: 

8  Ii  fta  nam  vere  tua  iura  pcrftant, 

Hinc  viuam  vt  fapiens,dato 

Ocroftichon  decimum  nonum. 

C  O  P  H. 

Paraphrasis. 

TOtopeflore  te  indamantem  ,  fehoua>  tuifjue  fertiAndii  ediffu 
intcnium  exattdi, 

Si  rua 


r    S    A    L.      C  X  IX.  $0j 

fcitillud. 

141  Paruus  ego  fnm  &  contemptus  :  fed  mandata  tuanon 
fumoblitu?. 

141  luftitia  tua  eft  iuftitia  in  feculum:  &  doctrina  tna  eft  ve- 
ritas. 


143  Oppreflio  &  anguftiainuenerunt  me  :  pracepta  tua  fnnt 
oble&anones  mear. 

144  Iuftitiateftimoniorum  tuorum  durat  in  feculum:  intel- 
lecium  da  mihivtviuam. 


T  S  A  D  E. 

1  T"  Vflus  es  creator  orbis:ius~la  iuffafunt  tua. 

2  Plena  lex  efl  &quitatis:certa  verbis  veritas. 

3  Rumfor  ira,  quumfceleUis  imfie  contemnitun 

4  Sermo  furus  inflar  ignis  :feruu4  huncamat  tuus* 

5  Imfij fpernant  licebit  mejuam  legemfequar. 

6  Iuffaflant  tuafemfitema^mota  nullo  turbine. 

7  Turbidis  mihi  illa  reltu  anxium  cor  recreant. 

8  Scire  Iegem  da  tuam\  vitam  mihi  donaueris. 

O&oftichon  decimum  nonum. 
C  O  P  H. 

iNTiRPRETATlO. 

i^/^Lamauitoto  cordc,refponde  rmhilehoua:  edicta  tua 
\^/feruabo. 

EE.iij. 


&Q<5  P   S    A   L.      CXI35. 

Senta  mt ,  ivqttim  ,  opem  tuam  implorantem  ,  nec  de  re  -vlla  magti 
quam  cie  ijs  qn£  nobn  tesiatus  es  cuThdiendts  cogitantem. 

Crepufculum  ipfum  maiutinum  noTii  me  fonoru  mets  precibus  dnte- 
tn  ncre  confuettiffe^nempe  'verbtt  tttts  conjijUm. 

Nec  •vlli profeflb  -vigiles  tamfollicite  excubias  agunt,  qttkm  egofe- 
dulns  fuiin  meditandis fermonibm  tuis. 

Vocemi>:itHT  meam  exnttd*' Iehoua^pro  clementiaflngularitua  :  & 
j rout  ipfe  m  legtbus  tun  faciurum  te  polltcitus  es  y  exanimem  in- 
siMra. 

lrtdts  cjuhm  expropitujtto  me  adoriantur,qni  fcekrum  afiduifecfa- 
tores  cfuam  longffiime  a  dotlrina  tua  recejfertmt. 

SecLtu propior  ctiam  fufcio,mthi  adh&res,  quoniam  tum mims  tum 
promifionibw  ,  quas  tua  prxccpih  aditmxifli ,  necejfe  eflfua  veritas 
conflet. 

Etfum  iampridem  re  ipfa  expertus  illa  fu  ejfe  abs  te  confiituta  ,  *vf 
euerti  nunquam  pofinl . 

COP  II.  Octoftichon  decimum  nonum,dicolon  diftro- 
phon.  Priorverfus  cft  lambicus  trimeter  catalecticus: 
alter  eftlambicusdimeter  acatalefticus. 

i      A    VditoDcus&-cordc&  oreclamitantcm, 
/\    Parcrcquccupidum  tibi  r 

Z  Tc  cgo  inuoco  cruc  clamitantcm  me  Dcus  mi, 
Tc  libcratus  vt  colam. 

3  Ipfius  ortus  folis  antcuerto  clamans, 

Tua  ail  vna  verba  crcdulus 

4  Attentiormenullus  excubitor,facratas 

Meditahte  leges  fedulo. 

5  Audi  6  benignc,/&  mortuum  in  vitam  repone, 

Ceu  legibus  caucs  tuis. 

6  Quo  lcgc  longius  a  tua  impii  recedunt. 

Hoc  imminent  propius  mihi 

7  At  tu  vicifsim  mihi  Deus  propinquus  adftas, 

Vt  efl  ratum  quod  prsecipis. 

8  Ha?c  meantcaclis  docuit  vfusipfefeclis, 

Immota  ftare  qua?  iubcs. 

Ccio  - 


P    S    A    L.        C  X  IX.  807 

146  Inuocaui  te,feruame:&  cuftodiam  teftimonia  tua. 

147  Prseueni  crepufculum  &  clamaui :  quia  verbum  tuum 
expc&aui. 

148  Prxuenerunt  oculi  mei  cuflodias ,  ad  meditandum  fer- 
monem  cuum. 

149  Vocem  meam  audifecundum  ciementiam  tujm:leho- 
ua  fecundum  legemtuam  viuifica  me. 

150  ApprOpinquauerunt  perfecutores  fcelefti,  adodtrirwz 
longe  rccefferunt. 

151  Propees  tu  Ielioua:&  omnia  pra?ceptatua/«;tf  vcritas. 


i$2,  Inirio  iampridem  cognoui  de  teitimoniis  tuis  :  qu6d  ia 
aeternum  fundaris  ea. 


CoPH. 
T      y^  Orde  toto  audi  voeatem,legi  vt  obfequartH&* 
1    Inuoco^adiuuainuocantemfoediuvt  colam  tuum: 

3  Inuoco  te  mdne>verbis  in  tuisfiducia  efl, 

4  Nolre  vigiles  anteuerto^verba  mediter vt  tua. 

5  Me  bcnigne  audi,  vtfolcs,  &  fauce  mortis  cripea 

6  Impij  me  perfequuntu r,  hg is  expertes  tu<s. : 

7  Tu  propinqtta  Dominejit/Jfa  cuitis  omnU  iuflafhnU 

8  lujfafirmafwentillofirmanttlloexordio. 

EE.inj. 


8o8  P    S    A    L.       C  X  I  X. 

O&oltichon  viceilmum. 
RESCH, 

PARAPHK.ASIS. 

Dlfpice,qu<efo,cjnam  graititer  premar ,  &  melibera  ,  docirinam 
abs  te  nobn  diftatam  minime  oblitum. 

Tt*  ipfe,ad  quem  ab  imciuifiimis  aliorum  iudiciis prouoco.caufe  me£ 
Dtfceptator  &  Judex  eJlo:&  prottt  de  inre  meo  ex  prxfcriptofermo- 
nis  tutjhatuern,aj]ere  ?ne  &  faluitm  prajla. 

Enimuero  magis  illi  periclttantur  quam  ego.Nec  enim  falus  ejr  a 
cjnoquam  magts  remota,quam  ab  tThi  improbis  qui  editla  tua  reju- 
giunt. 

Necego  tamen  ulla  mea  iufiitia  frettts  auxilium  -ate peto:fedquum 
te  Jehoua  longe  Clementifihnum  cffe  conjtet .,  tu  me ,  qu-efopro  more 
tuo  conferua. 

t^ttantunuis  enimplurimi  flni  acprspotentes  a  quibm  opprimor  & 
in  extrcmas  angujtias  adtgor  :  ncqttaquam  tamen  ab  js  qu<e  tu  nobts 
icfiatm  es,dejlexi. 

Jmmo  nttlla  ex  re  maiorem  <egritudinem  concepi,  quam  quum  iTios 
iifcvue  adeo  prxfracie  &  tmpttdenter  animaduerterem  fermones  tuos 
ajpernari. 

J-Jabe  igitttr  mei  rationem,  cui  mandata  ttta  charipima  fcmperfue- 
runts& pro  bonitatejingulari  tnapereuntem  ferua. 

Primarium  illud  ejl  in  -verbo  tuo,quod  ejl  jirmij?imum:ejtque immo- 
tx  in  xternumiuTitttx  tu.e  regula. 

R  E  S  C  H.  Odtoft:chon  viceiimu,dicoIon  diftronhon.Prior 
verfuseitheroicus,aher  lambicus  dimeter  cataiecticus. 

i   TJ   Efpice  mcmifcrum,miferuDeus  erue,legu 

XVVfque  memorcm  tuarum. 
2  Tute  mihiludex  efto,mcquceximemorti, 

Olim  vt  mihi  cs  Ioquuutus. 
5  Quo  magenempe  tuas  Icgesfugit  impius,illum 
Hoc  mage  falus  abhorret. 

4  O  Dcusimmenfum  clemens  me  rcddito  vita?, 

Fiici  vtdccettcnacem. 

5  Vndique  me  multi  vcxantquepremuntquc,  nec 

Mcindeuia  abftulere,  (vlli 

6  Ingemui  potius,tua  flc  contemnerc  iufTa 

Iftosvidens  fceleflos 

1Tu 


?    5    A    I.       C  K  I  X,  80? 

Ocloftichon  vicefimum. 

RESXH. 
Interpretatio. 
1^3  T  Tldc  afrli&ionem  meam  &  crue  mc  :<juia  do&rfyaifk 
V    tuam  non  fum  obiitus. 

154  Difceptacaufam  me.ira  &  redime  me :  fecundum  fer- 
monem  cuum  viuifica  mc. 

155  Procul  ab  impiis  falusr^uiaedicta  tua  non  cjuaefiiieruni. 


i$6  Miferationcs  tu#  multa:  khoua  ;fecun4um  leges  tuas 
'  viuificamc. 

157  Multi  funtperfecutorcs  mei ,  &  oppreifores  rnei :  fe d  i 
teftimoniis  tuis  non  declinaui.  ' 

-     158  Vidi  prauaricarores  &  tardio  fum  afR-Ctus  cjuod  fer- 
monem  tuum  ncn  cuftodiuerint. 

159  Vide  quod  mandata  tua  dilcxi:  Ichoua  fecundum  boni- 
tatem  tuam  viuifica  mc. 

160  Capui:  verbi  tui  ^veritas;&  ba  perpetuum  omnis  ordi- 
natio  lufti tix  tuas. 

RE  §  C  H. 

l        A    Spiceaffiitturn.-teuame  •>  foederis  wemorem 
z    Foederis  memormeam  vitampatromu  ajfere: 

3  Impij  male  interibunt^iuffa  qui  ttta  neglignni* 

4  O  bonudfinefine^ robora>  vtfo/eS) vitam  meam. 

5  Meprementum  multuudo  a  lege  novfieBit  tua, 

6  Moeret  ammpu  intuevdopatta  qui fernunt  tthi* 


P    S     A    L.       CXIt 

7  Tu  verb,ti:a  cjua^bonitasjmeredditovit^; 

Lcgum  tuarum  amantem. 

8  Vera  a  principio  tua  femper  iufTa  fuere, 

Eriintqueiufta  femper. 

Ocloftichon  vicefimum  primum. 

S  C  H  I  N. 

Par.aphr.asis. 

POt?ntij?hni  quique  me,  <&  qttidem  nihiltale  commeritum,perft~ 
quuntur:fed  expauefcre  ad  fermones  tuos  quam  ad  tllorumminas 


t&dloMe  te  potius  cpKtm  itlos  offendam. 

Et  quanuis  abnegatione  tui  -videar  ma?num  lucrum  faehtrus,  potrit&m 
efimihi  tamen  quantauvs  optima  prxdagaudium  quod  exfermombuW^ 
tttis  percipio. 

fraudes  odi  &  dctefiorjoelrinam  tuam  amplexus. 

^yftque  adeo  tantum  abefi  ut  illorum  exemplumfequar ,  ~vt  contnt 
Jepties  qttotidie  infignitt  infiitix.  tu&  iudicia  intuensjattdes  tuas  conce- 
lebrem: 

Tranquillit.tS  certe  fumma  "veraquefecuritas  &  ab  omni  caufa  tuta 
iji  iemttm  obtingunt  qui  doclrhix  ttufiudio  tenentur. 

Spern  i^itnrliberationis  a  te  mlhi  njentura  apud  mefoueo  ,  Iehoua, 
fir:<anJn  interim  ttus prxceptts  intentus. 

Certum  emm  mihi  efiqtt£ttt  nobts  tefiatus  es  amorefummo  am- 
plecli.gr  quam  diligentiJfimeJerttare. 

,  Etquam  idjineere  faciarnjd  efl,non  fimttlate  mandatis  <fy>  ijs  omni- 
hw  qux  nobii  teliifcatus  H  incumbam,  tibi  ,  quo  tefie  &  confcio  ago> 
quicqtud  ago,quam  opiimeconfiat. 

S  C  H  I  N.     Octoftichon  vicefimum  pr'mum,<hcolon  di- 

ftrophon.  prior  verfuseft  lambicus  dimcter  acatalecti- 

CU5,  poftenor  eft  heroicus. 

4     "\  A  ^  pcrfe<juuntur  innoccntcm  principes, 

i.VJLVnica  Ccd  meus  hic  animus  tuadicrta  ve- 

1  Smnonelanor  ncc  minushilaristuo,       (rctur* 

Qjam  fpoliis  giudct  miles  ditatus  opimis. 
3  OJi  ipfe  fraudcs,omnisimpaticns  doli, 

Lfgum  perpetuo  deoin&usamore  tuarum, 
^.   Laudo  dicbusfepties  te  fingulis, 

luftitiamadmiransmundicjua  rlectis  habenas. 

5  Tuis 


V    S    A    L.       C  X  I  X.  SU 

y  Tu  bonus  tua  iujfa  amantem  me  vicifslm  recrea. 

%    CunBapromiJfa  tua  nullumfixa  norunt  terminum, 

Oeroftichon  vicelimumprimiim. 
S  C  H  I  N. 
Interpret  atio. 
s£r"I)Rincipes  perfecutifufltme  gratis :  fed  a  fermone  tuo 
J.  expauit  cor  meum. 

I': 

|Si  Delector  fermone  tuo  ficut  qui  educit  priedara  mul- 
:am. 

163  Fraudem  odi  &  deteftondoctrinam  tuam  diligo. 
J64  Septiesquotidie  laudo  tcpropteriudiciaiuftitise  tuss. 


16^  Pax  multa  diligentibus  doctrinam  tuam:  &  non  cft  illis 
ofFeniio. 

166  Expeflaui  falutem  tuam  Ielioua:&  praecepta  tua  feci. 

167  Cuftodiuit  anima  mea  teftimonia  tua:&  diligo  illa 
valde. 

168  Seruaui  mandata  tua:  &  teflimonia  tua  :  quoniam  ora- 
nes  vias  meaz  coram  te. 


ScttlN, 

1     *\  JT  E  premit  tyrannis'  at  corverba  meditatur 

jlVJL      tua> 
1    Verba  gratiora  gazis  aureis  animo  meo. 

3  Diligo  legem  tuam^ceu  vanitatem  abomincry 

4  Septies  tuam  <zquitat emme  canent em  hx  vide t 


gT2,  P    S    A    L.     CXIX. 

5  Tuis  fccunda  omnia  cadunt  cultoribus^ 
Omnis fec uris  lapfusturpifquc  ruina?. 
£>  Idcirco  phcidus  tc,Deus  mi,vindicem 

Expecflo,tuafollicite  mandata  fequutUS. 
-j  Amorcfiquidem  totus  illorum  ardeo, 
4  T;  ftatastotocomplccTtenspedore  leges. 
Teftara  ii){fi,inqiiam,tua  illa  perfcquor, 
Vt  nofti,6  inorum  teftis  vindexque  mcorum. 
Octoft  chon  vicetimum  fecundum. 
T  H  A  V. 
Paraphkasis. 

CLamorcs  mei  vfque  ad  te  perucniantjehoua,  &  'verbituiintelli 
irentiam  mihi  largire. 
Pertteniantyinquamyad  tcpreces  me&:<&  cripe  meficntitefatturum 
•vebo  promififti. 

Liberatm  autem  egoyedic~laqne  tna  edot~}its,laudes  tibioremeo  ctua 
fi  ex  itbcrrimo  fontefcaturientes  ejfundam: 

TuSfaue fermones  linguaperfonans  ynihilejfe  tuis  praceptis  iuftui 
lo>i<re  lateque pr<edicabo. 
Sed  age  tu  mthi  cjni  tua  mandata  c&tcrU  rebm  omntbm  pr£tuli,tua 
manu  opitulator. 

Nam  abste  -vno,lehoua  totuspendeo,<fy  ab  vnica  doclrina  tuajo- 
Aatiumpeto. 

lube  hitwvitam  mihi prorogari,  %>t  in  tutelam  tuam  iuftifiimi  njin 
dicis  receptus.perpetuas  tibi  laudes  canam. 

Eh.ufuuti  -utdes  pnfugu»  huc  <&  illuc  -velut  ouicula procul a grege 
(jberrjns^ommbtiiperuuln  expofitus  difcurro.  Tu  uero  ,  benigniftme 
pajhr,  ferunlum  hunc  tuum  prxceptorum  tuorum  minime  oblitum 
ynxre seperttimyuc  reftitue. 

T  H  A  V.    O&oflichon  viceiimum  fecuncIu,tricoIon  difiro- 

phon.Primus  vcrfiis  ell  heroicuj,  alter  di£tylicu>  dimeter 

hypercatale&icus.-tertius  Iambicusdimeteracatalcclicus. 

i    s~~~~i  Lnmoresprarf  ns  D  us  cxaudito  vocantis. 

%^j     Pollicira  ^quemihi 

Ta  n  d  ^  m  cxh i b c  p r u d cn t ia  m 
2  Tu  voces,inqua n,prxfcnsaudito  precantis, 
Pollicitique  memor 
His  mepericliserue. 

3  Tunc 


I>    S     A    L.       C  X  IX.  «13 

5  Legem  amantibm  tuampax  multa->nulla  offenfio, 

6  SpeElat  a  te  mens  falutem>nixa  promiff  s  ttiis, 

7  Mens  amat promifsiones  vnice  &feruat  tuas, 

8  Seruo  tua pa£lay vt  vicifsim  tu  vitaobferuas  meam, 

Octoltichon  viceftmum  fecundum. 
T  H  A  V. 
Intihpre  tatio. 
169    A    Ppropinquetclamor  mcus  in  confpeclum  tuum  Ic- 
_z\.houa:fecundum  veibum  tuum  fac  mc  mtelligente. 

170  Veniat  deprecatio  mea  in  confpecxii  tuum :  fecundum 
verbtim  tu:;m  er  pe  me. 

171  Erucliubuntlabiamcahymnum:  cum  docuerisme  edi- 
ctatua. 

172.  Pronunciabit  mca  Iingua  fermonem  tuum  :  quia  om- 
nia  mandata  tua/»«t  iuftitia,/'</  eftjufta. 

173  Sic  manustua  adauxilium  mihi:  quia  mandata  tiia  e~ 
legi. 

174  Deiiderauiauidefalutem  tuamleh^ua:  &  doctrinauia 
oblectatio  mea  eft. 

175  Viuet  anima  mea  &  laudabit  te :  &  lcgcs  tua?  adiuua- 
buntme. 

176  Erraui  ficut  ouis  perdita,quane  feruum  tuurmquia  pra? 
cepta  tua  non  fum  oblitus. 


TH  A  V. 

1  T  Nuocanti  da  tu.irumfcire  legum  abfcondita^ 

2  Inuocantem  hbera  me  foderis  mcmortuu 


$H  r    s  a  l.     c  xi  x. 

3  Tuncegotctotomemorabo  fortiterore, 

Quid  tua  iura  fcrant 
Edo&us  abs  te  fcilicet. 

4  Sermonestunclinguatuos  h#c  noftrafonabit* 

Tunc  tua  iura  canam, 
Quibiis  fit  asquius  nihil, 

5  Fac  modo  prserebustuacuncfHs  djcfla  fccjuuto 

Et  mihifortis  opcm 
IUa  tua  pra^ftct  dextera. 

6  Tu  mihicertaSalus,tuame,Deus  opimc,  iuflas 

(Quse  mala  cunque  premant) 
Rtbus  iuuantin  omnibus. 

7  Te,iaudefque  tuas  faluus  fac  carmine  dicam. 

Fac  tuaiufia  fid^s 
His  mc  iuuet  in  anguftiis. 

8  Amiffimceu  paftor  ouern  tu,qusefo,  yagahtt» 

Hjud  tamcnimmemorcm 
Tui,rcquirefcruulum. 
Pjatmm  centefimuA  vicefimm^m  eft  Afcen  - 
fianttm  primHSityKTiti  oc. 
AygumesttUm  &  vfm. 

Kunc  Pfdlmum  &  abosquattiordecim  ordine  confequentes  Hcbraica 
infcnpcio  Pijtatos  MAAtOT  H,id  eft,graduum,vocat,vt  omnes  fe- 
re  intcrpretautur,eo  nomine  intelligcntes  gradus  qmbus  mfiftebant  Lc- 
uitar,vnde  fuerint  decantati,&  ralei  fuiffe  gradusaliquosconftat  ex  Ne 
bem.9.4.  l-.j;o,quod  fineciniifqtiam  praeiud  cio  di&iim  UT,ifta  fentetiam 
probne  non  pollum.fed  Pfalmos  ASCENSIONVM  interpretor 
cekbrjndo  Ifraetaarum  ex  Babylqne  reditui  peculiariter  cOnfecratos  & 
plurah  numero,id  eff,afcenfionum,non  afcenfionis  Pfalmos  vocari:quo 
niam  non  limul  rediit  populus  fcd  alu  fub  Zorobabelealii  aliquato  pofl 
fub  Lxra  ,  aiu  dcniqnecum  Nthemia  reuerfi  funt,quo  demum  tempwre 
quum  de  integro  diuinui  cultus  eifetordinandus,&  pohtia  r.ftituenda, 
tiihi  pf«dmi,cum  etiam  reliqui  in  vnumcorpus  ab  E'*ra  colledi  exifti- 
inantur,&  hi  qu.dem  ci  benefiao  peculiariter  prxdicado  defrnuiti.quos 
etiam  probabile  ell  poftea  fuilTc  ib  iis  potiffimum  dtcantsn  fditos ,  qui 
id  folenma  fefU  in  lempl  im  afcendebant.Notum  eft  enim  vbique  in  (k- 
crisliteriSjAfcendere  f  niper  dic:  proprer  vrbis  fitum,&  proprcr  rcmpli 
atcm.qui  Ierofo'y:x.am  adibantiadeo  vr etiam  krofolymae  nomS 


5 


P    S      A    L.        C  X  1  X. 

Te  docente  predicabit  os  tno6  landes.-tna 


*S 


4  luflli  Iingna  nnntiabityittjfa  longe  &quifs;ma. 

5  Dextera  tna  obfeqttentem  infsibns  inna  tnis* 

6  Abs  te  opem jperq.-tHarHmfata  legnm  di/igo> 

7  Soffita  me  vt pr&dicem  te./ex  innabit  me  tua. 


8  Me  vagam  vtyecndem ,  reqmre  foederis  memorem 
tni. 


S^ir 


ynterdum  reticeatur,veluti  Act.t?,22.  Curautemita  (Intiam  ?,i 
pouffimum  racione  du'cor,quod  (vt  in  (ingulis  argun-.entis  docebo  )  ilc 
diftnbuti  fint  hi  Pfalrm,vt  videanrnr  popuJum  piiuium  feie  ad  abitum 
comparanrem,deinde  iter  ingreffum>ac  demceps  m  vrbcm  appulfum,  & 
inftaurandtsreb';s  incumbenrc,ac  demq;  ia  viIk  temp'6tj;  re{htutis, fefe 
mmuoadfacraciuiliaqueofriciacohortantcm  niducere.Ncque  his  ob- 
ftatquodex  ns  PCilmis  tertiu4,quintus,duodccimus,decimuste.tius,dc- 
cjmusquartus  D  auidi*o3:auas  autem  Solomoni  tr.buuntur.  Nihii  enim 
obftatquominus  iam  olivn  aliaoccafione  vcl  gener.ili  argumento  ab  d- 
lis  aut  ab  aliis  etiam  fcripti  pfalmi  poRcaad  iftnd  beneficuitn  peculiari- 
tercelebrandum  fuerintaccommodatificut  dtferte  probaur  e:<  'Pfajmo 
huius  ordinisfeptimo.Primus  igtturiftorum  mihi  quidem  videtur  po- 
puhperfonam  repr.rfenrarc  lefe  ad  exttumcomparant.s,&  partim  deplo 
ratis  diuturnae  inter  prohmasgemes  capuuttatis  rmfcriam  pauim  Deum 
precantis  ne  conceffus  reditus  vllis  hoftium  calumniis  impediretur,  ficu- 
tircuerfo  in  Iudaeam  popujo  his artibus d jn  unpeditam  vrb.s  infLuratia 
nem  fuiffe  legiraus.  Has  autemgentes  puta  !>>by!onios  &  Perta» ,  non 
fuis  Ced  vicinorum  Arabii  populorum  erferatiffimorum  nornmibus 
appe!lat,veluti  fi  hodie  mmium  multos  populos ,  quprum  fxuiiia  r.ota 
elt,Turcas  &  Scythasappellaremus.Hoc  eivm  fic  acopiendura  efte  pa- 
tet  ex  eo  quod  populus  Dci    njinquara   in  Arabiani  tranflatus  eft 


tt$  r    S    A    L       C  X  X. 

«•aptiu'js,&nt Dauidi  quids  ifta tribuicommodepofllint.Vius amshi^ 
ius  Pfalmi  nunc  quoque  roagnuseft,  quum  (aepe  cogantur  piumpiorurc* 
crudthratead  vlumasvfque  terras  profugere.Quod  fi quando  contige 
ritjaut  fi  in  mcdiapatriaacqueadeointer  cognatos  vel  affines  repenan- 


Eiufdem  Pfalmi  centefimi  viccfimi 

P"A  RAPHRASIS. 

V^  Ocemad  tef*jhlijeh&ua,inlns  anguftiis  ,<&  ttt  me  tandem  ex-~ 
audi.uiJH. 

^it  nunc  pr&terea,neftt  irritum  iftui  benefcinm,illud fuper$Jl,-vt  me 
a  mendacium  hominum  fraudulentis  calumniis  afferas ,  ne  quod  vi 
obtinerc  nonpojfunt  hii  arttbtn  impediant. 

Ccdo  njerv  qutfquis  tale  quidpiamfaclttas,  quid  ex  hac  fra-tnle  com~ 
modi  Tjel  emolumenti  confequeru? 

Smt  t  amen  fateor,admodum  acuta  fraudulent£  lingu.e  tela,<&  qtio- 
tum  njulnetis  nicendia  non  minus  diffculterquam  iuntptrorumprun.s 
'.xtin^uuntur . 

Hei  mihi ,  tam  diu  ne  me  inter  profanos  &  immanes  ijlos  Alefl^i- 
t  ? 5  «vr  Icjedarenosp.itm  exulantem  "verfari! 

O  iongifimam  &  antm£  me&  accrbifsimam  moram  cumijhsab  o- 
-vnipace  <ty  tranqutllitate  alienifiitms! 

Nam  ego  qutdem  nihil  aliud  quampacem  qu£ro,fed  qtio  magis  illoi 
mitigare  conor,eo  magn  iUorum  odia  fy  tnimicitias  accendo. 

Idem  Pfalmm  centefimus  vicefimuj,monocotos,vt  fe- 
cundus. 


'  Nev; 


Vmcn  6  totics  mihi  vocatum 
crtum  toties  mihi  vocanti, 


Tu  mc  a  cnminibi£  calumniantum, 
Tu  mea  fraudibus  hifce  mcnticntum 
Linguarum,obfeCio,vindicato  iuftus. 
Et  vero  tibi  quid,fceJeftc,Iingua 
Lingua,inc]uam,tibi  falfa  commodarit^ 


Tek 


I»    S    A    L.       C  X  X.  817 

^^tur  Mezechitae  &  Ketareni  qualis  fors  efl:  Ecclefix  in  mundo  ver- 
fanris,retinendafemper  eft  pietas,concipiendx-  affidua:  preces,peiuefh- 
gandus  vbicunque  eft  aliquispiorum  coetus:deniqu  e  cauedum  fempen 
ne  cum  lupis  vlulando  tandem  &  ipfi  ex  ouibus  lupi  euadamus. 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  viccfimi 
Interpr.etatio. 

Iehouam  in  anguftia  mea  clamaui:&  refpondit  mi- 


1     A  D 
jfLhi 


i  Iehoualiberaanimammeam  ab  orefaliiloquo  :  a  lingua 
fraudulenta. 

I 

3  Quiddabittibi,&quidaddettibilinguafraudulenta? 

4  Eftvelut  fagitta»  robufti  homlnU  acuta? ,  &  vt  carbones  iu- 
niperorum. 

5  Heimihi  quod  exulo  in  Meiech  <&  habito  inter  tenroria 
Kedar. 

6  Diu  habitauit  anima  mea  cum  hoftibus  pacis. 

7  Ego  pacem  expetofed  dumloquor,  ipfi  ad  bellum  fe  com- 
parant. 

PSAL.        CXX. 

Ad  Dominum,cum  tribul.  &c. 
Carm.gen.i  1 1. 
I    TF  1" Inc  me  ohfedebant  bella^  &  hinc  calumniti, 
jLjL     Liuor  faces  admouerat : 
Ad  te  refugi  deslitutus  omnibm^ 

Rerum  creator  optime. 
Te  voce  fupplex  inuocaui^tu  meas 
Non  lentus  audis~iipreces. 
2,    Afraudulentdz,  toxico  Imgu,    ^>eus 

Meprotege  &  mendacijs. 
3     O  linguafraudis  machinatrix imp't£y 
Qua  /pe  meum  opp^gnas  cap  ttt  f 
Scythaferocis  lingua peslilenticr 
Tinttis  venenofpicnlis* 

FFJ, 


8i8  P    S    A    L.       CXXl. 

4  Tclis  fcilicet  harc  par  eft  acutis, 
Dextra  quaiia  pra>potentcia&a, 
Carboncfquerefcrt,diu  diuque 
Vrentes  fcmel  ignibus  receptis, 
Hei  mihi  nomadum  Mefecha?orum? 
Hei  mihi  nomadum  Kedarasorum, 
In  mapalibus  hifcecommoranti. 

6  Ac  eheu  nimium  diu  immoranti 
Hos  inter  placidas  cjuietis  hoftes. 

7  Qjos  componereiitumultuantes 
Arnica  ftudeamallocutione. 
Tanto  in  bclla  ruunt  ferociores. 

Fflmus  centefimus  vice/imusprimus ,  cjui  efl  Afceri^ 

fionum  fecun&uSy  tifytfJw&iflut  k* 

Argumentum  &  vfus, 

Inducitur  hocPfalmo  populus  Deiiteringreffus  &  ad  Iudea:  monta- 

r.J  in  quibus  vrbs  proltrata,  iacebat,oculos,  Danielis  exeplo,quod  Dan. 

gjdefcribitur,  conuertens  :  deniqueaduerfusitinenstamlongi  tamque 

nioieiti  Jifricultares  fefe  erigens.repetito  beneficentii  Dei  extmplo  no 

diflimili.quumpopulumfuumexAegyptiferuttuteliberaiunubeinter- 


Eiufdcm  Pfalmi  centefimi  viccfimi  primi 

P  AR  A  P  H  R  A  S  I  S. 

ADvos,montes,  in  iflnalioqtri  infuperabtlibm  dtfficultatibui>o- 
culos  conumo,  ad  quos  videlicet  contendo,  ty  vnde  venturum 
mhi  demum  Auxilium  confido. 

Jpfumvidclicet  Iehouum,  qut  quumftt  coeli  terrsf,  Coditor,minime 
qutdem  illvs  montibm  quafi  termtno  quodam  tmpcrium  fuura  circun- 
fcripfit  fed  tllos  tamen  montesfibi  ddegityex  qutbta  nobts  fignum  pr&- 
fentU  ac  beneuulenti£fu<e  oflentaret. 

Nttnquam  igttur  illepattetur  vt  in  hocitinere.vel  tantillumfic  offen 
das  ,  vt  concidas  aut  rp^red'  ^ogarn  :  &  vt  multe  tnpernictem  tuam 
excnbent  ipfe  pertcula  omnia  pr&uenturw  cuslos  esi  noTiriperut^d 
futttrus. 

Tuendienim  fui  Iftaelii  curam  qunm  ipfe  vltrb  pmprio  quodam 
ftudio  infe  recepmt,  ne  dormitaljit  qmdemtnedum  vtflertens  vos  op- 
primi  patiatur. 

Sit  igitur  hoc  tibi  ccrtb  conflitutum^  hac  vnajpe  in  omnibus  dif- 

fict.lt a- 


P    S     A    L.       C  X  X  I.  %\9 

j^  Ignis  voracis  lingaaflammis  acrior^ 
Qmtmfiltta  flagrat  arida. 

5  Hett  vita  trislts, vita  dttra  &  anxiay 

Pertnttios  erratica 
Aiontesylatrones  inter^atqtte  tnhosfita, 
Gentisfer*.  mapaiia, 

6  Alens  <zgra  vita  capitttrfaflidio, 

Hofles  cjttietis  accolens: 

7  Hoftes  qttietisybianda  quos  oratto 

Ferociores  efflcit: 
Qtios  innocentts  mentio  concordidt 
Ad  hellaf&tta  exasferat. 


^eliu  aduerfus  folis  ardores>&  ignis  columnaaduerfus  no&is  inco- 
moda  tueretur.Haecautem  omnia  quum  fmttypi  fpiritualisillius  auxi- 
lii,quo  Filius  Dei  peregrinantem  in  mundo  tccleliam  fuam  admirabi- 
liter  coferuat,ac  etiam  totidem  pignora,oe  m  hac  quidem  vita  defutu- 
rum  nobisin  defertis  quantumlib-rt  afperis,quicquidad  eam  trar.figen 
dam  requiritur,fatis  ex  eo  cognofci  poteft,quam  fit  piis  omnibus  neccf- 
faria  do&rina  hoc  Pfalmo  comprehenfa. 


■A 


Eiufdem  Pfalmi  cenrefimi  vicefimi  primi 
Interpretat  i  o. 
Ttollo  oculos  meos  ad  montes;vnde  veniet  auxilium 
mihi. 


x  Auxilium  meum  a  Ielioua^ui  fecit  cajlum  &  teiram. 


3  Non  dabit  ad  lapfum  pedern  tuum :  nondormitabft  cu- 
ftostuus. 


4  Eccenontlormitabit,neaueclormiet  Cuftos  Ifrael. 


j  Iehouae/J  Cuftos  tuus:Iehouae/frVmbra  tuaic^adraa- 

FF.i/. 


Bio  p  s  a  l.     cxxr. 

ficultatibtn  confirmator :  lehouam  ejfe  tuum  cuSiodem ,  Iehouam  ejfe 
tibi  adtterfus  omnes procellas  <vmbraculi  vice,  adlatus  denique  tuum 
adejfe,nunquam  tibi  defuturum. 

Et,*ut  olim  adfuit  ex  slegypto  reuertetific  nunc  quoque  ^faduerfta 
Solts  ardores  interdin ,  &  aduerfvts  noxios  hnmores  a  Luna  excitarS 
folitosjibi  noclu  adfuturum. 

lehoua  certe  aduerfm  incommoda  omnia  faluum  te pr&flabit :  nji- 
tam>  inqKam,tttam  tutabitur. 

Denique  qttacttqueperges aderit ille  tibi  ex  -vno  loco egredienti,ade- 
rit  ih  alium  locum  ingredienti:neque  in hac dtmtaxat profeflione^fed 
perpetuo  tibi  Gubemator  cftfuturus. 

Idem  Pfalmus  centetimus  viceiunusprimm,monocolos,vc 
vicdimustertius. 

i    "Y7  Rgo  voso  montium 
JlL  Spc&o  tandcm  vertices, 
Rcbus  vndeperditis 
Ccrta  prodibit  falus. 

2  Nempctu  facro  fcdens 
Montisincacumine 
OpotensfoliDcus 
Atcjuc  coeli  Conditor. 

3  Ifraelhiceft  tua 
Quircget  veftigia, 
Iftecultosperuigii 
Vfquetetutabitur. 

4  Nanquecuftoshicdies 
Atcjuc  noctes  excubans, 
Vfcjuc  fomni  fedulus 
Omnisexpersexigit. 

5  HicDcus  cuftostibi> 
Pra?bet  hic  vmbram  tibi, 
Fidus  hic  tuum  Comcs 
Deferet  nuncjiiam  Jatus. 

6  Luccnontelampade 

Soi 


P     S    A    L.       CXXI,  8ll 

num  dexteram  tuaxii. 


6  Intcrdiu  fol  non  vret  te  :ne<jue  luna  nocte. 


7  Iehoua"cuftodiet  te  ab  omni  malo :  cuitodiet  animam 
tuam. 

8  Iehoua  cuftodiet  egrelTum  tuum  &  ingreflum  tuum  :  ab 
hoc  tempore  &  vfque  in  feculum. 

P  S  A  L.       CXXI. 

Leuaui  oculos  meosin,cVc. 
Carm.  gen.  x  vn. 
1    T^X  Vmferox  armis  mimicus  inttat> 
|  J      Ad  montes  vaga  lumina 
Proximos  circumferoyfiquid  iilinc 
Forte  dppareat  auxili, 
1    At  mihi  cdi  Dominmfolique 
Certam  folm  opemferet. 


3,  ^Ille{quid  vano  trepiddns tumultu 

Corpulfas  mihipettora?)  \    $ 
Ille  fanElorum(miht  crede)cuflos 

NoBes  excubat  &  dies: 
ViSia  nec  blandiillecebris  foporls 

Vnquam  lumina  dimouet% 
Leniterpafsis  tibifemperalis 

Vmbr&  morefuperuolaty 


6   Ne  cutemfolis  violentioris 

FFjij, 


8ii  r   S   A   L.     cxxit. 

Soladurettorrida, 
Lunate  vaporibus 
Non  liquabit  humidis, 

7  Ifrael  hic  temalis 
Affcrens  ab  omnibus, 
Te  folo  tanderri  tuo 
Collocabit  fofpitem. 

8  TutusibishocDuce, 
Et  redibisquolibet, 
Nunc  &r  vfoue  in  vltima 
Scculorumfccula. 

Pfalmus centefimtu  vicefimw fecundtrs^qm  eft  Af- 

ce/fonitmtemt4Syc3^-}j.v§t\Ti)io$, 

Argumentnm  &  vfpa» 

Inducitur  hoc  Pfalmo  populus  Dei  inter  fe  de  mox  inchoanda  vel  ia 

cccpta  vrhis  inftauratione  fibi  congratulans ,  eoque  trahenj,  Pfalmuni 

fuperioribusfeiiilisa  Dauide  fcripcum,quum  piimum  extruetur  llla  ci- 

imasfacranum  Dei  fimul  &  cr.putregnii*utura.Et  hxccjuidem  duplex 


Eiufdem  Pfalmi  cenrcfimi  vicefimi  fecundi 
Par.aphr.asis.. 

OVausUm  &  iucundum  nuntiumlExtahit  domta  lehou/i  facra- 
u,in  quam  ibimus.  » 

ViCemtu  te*&  tn  tuisporticibm  confiTiemusJerufalem. 

A\c  iam  inTiar  "vici ,  differjis  hinc  inde  domuncults  cons^erfa  ,fed 
contiguu  &dibus  &  Tjrkts  frecie  cxxdificata  cons^iciens. 

Inprimis  quidetn  -vt  tlluc  tnbutun  populus  ille  Deofacer  ,  ritu  diui- 
ttitm  Ifraeli  ad  lehoue  celebrandum  Nomen  comhtuto,conueniat. 

Deinde  quod  tribunalia.tribunalia,  inquam,D  auidi  (gr  ipfimpojle 
ris  adius  cuicjue  reddendum  ibifunt  diuinitus  collocata. 

Itaque  quum  in  huius  njrbis  confernatione  pofita  njideatur  totittspo- 
pulifiduf,agite  precemur pro  Ierofolyma  &  omnium  qui  ipfifauet  in- 
columitate. 

Pacatafis  intus  &  foru,&-  omni  bonorum  ^enerefis  njndique  toto 
turrium  tuarum  ambitu  cumulata. 

Nec  hai preces  immerito  pro  tua  incolumitate  profundo,  quum  om- 
nium  nt,ftr£ genta  familiarum falus  in  tefit  repofita. 
Denique,quumtnte  fibi  domiciUum  pofuertt  Dominus  Dius  no- 

fief 


P    S    A    L,        C  X  XI  I.  $23 

trrant  jpicula  de  die^ 
No&ene  lun&  nebulofioris 

.  Artus  degrauet  halitus. 
j$Seu  domiclaufm  lateai^latentem, 

C/aufis  feruat  in  <zdibm\ 
Seuforis  pacis  obeai  amica, 

Seu  bellifera  munera*   - 
Soffitem  e  cunflis  Dominm  periclU 

Semper  te  bonm  cruet. 


cZignitas  illjus ciuftatis  fuit,fic  tamen  vt  facrarium  politiac  ciuili  maf.Ws 
fte  anteponatur>quumifta  quidem  effet  in  genere  beneficium  EccJefije 
Dei  cum  multis  etiam  profanis  populis  comunetilla  vero  fit  Ecclefixf 
proprium  &  peculiare  bonum.  Tantum  hoc  vtrumque  donum  vtinam 
agnofcant  &  ftudiofe  retineant  vrbes  &  ftatus,  quibus id  noitra memo- 
ria  diuinitus  eft  conceiTum. 

Eiufdem  Pfalmicentefimi  vicefimi  fecundi 

Intekpretatio. 

1   /^  Audio  fum  perfufus  propterccs  qui  dixerunt  mihi> 
v^domum  Iehoua:  ibimus. 

2  Stabunt  pedes  noitri  inatriis  tuis,Ierufalem. 

3  Ierufalem  <ju*  a^dificaris  vt  ciuitas^uar  confociata  es  ii- 
mul. 

4  Vtiilucafcendanttribus,tribusDei  in  teilimonium  If- 
raeliradcelebrandiim  Nomen  Iehoua?. 

5  Quiaillic  collocatafunt  folia  ad  iudicium :  folia  domus 
Dauid. 

6  Precamini  paccm  IerufaIem:pror|)erentuj:  diJigegtes  te, 


7  Sit  pax  in  munitione  tua:  pvofperitas  in  turribus  tuis;  * 

S  Prcpter  fratres  racos  &  propinquos  meos,  loqiuv,id  rf, 
precabor  nunc  vy^cem  hma  te. 
:   PraJ>tes  domum  lehoua?  Dei   noftri ,  quxram  bbnum 

FF.ihj. 


814  P    S    A    L.      C  X  X  I  I. 

fier  vt  ibipums  ipfus  cultus  exerceatur,  quanta  maxima fieri conteit 
tioue  potent,conferuare  te&  ampUficarefudsbo. 

Idem  Pfalmm  centelimus  vicetiinusfecundusjmonoco- 
los,vt  fecundus. 

l     dT~\  La?tum mihi  nuntium  afterentem, 
K^f  Fore  vrTNuminis  introire  nobis 
Illam  illam  liceat  potentis  ardem. 


2  Pcr  teergo  Solyma  &  tuasfacratas 
Nempe  incedere  porticus  licebit, 

3  Etmagna^ipccicm  vrbisintueri, 
Surgcntefque  fimul  domosvidere, 


4  Et  fpe&are  tribus,tribus  facratas, 
Pa&i  cius  mcmorcs  Dcus  quod  olim 
Cum  fuo  bonus  Ifraelc  panxit: 
IIIuc  pergerc  quo  iubet,fiipremo 
Lsetas  carmina  Numini  canentcs: 

5  Etfurgensdomuifacrum  Dauidis 
A  te  confpicuum  tribunal  illud, 
Vnde  iura  petant  ferantque  cuncti. 

6  Huic  ergo  afsidua  prccatione. 
Optate  omnia  faufta  ciuitati. 

Sic  vobis  quoquc  faufta  cun&a  cedant, 

7  Huic  quotcunque  pii  fauetis  vrbi. 
Pax,vrbs  facra,tuas  perennent  arces, 
'Lsedat  noxa  tuas  nec  vlla  turres. 

8  Quum 


FSAL.      CZXXI.  Sl<j 


tibi. 


PSAL.       CXXII. 

Lsetatusfum  in  his  qu2,&c. 
Carm.gen.xxv. 
[     f^Lux candida  Jux mihi 
\^J  L&ti  confcia  nuncij; 
Iamplemftata  tempora 
Reddit  circulus  anno: 
lamfefti  reuocant  dies 
Auguftam  Domim  ad  domum; 
z    lam facripedibm premam 

L&tus  hmina  templi. 
3    Iam  vifam  Solym&  edita 
C&lo  culmina-i  &  adium 
Moles  nobilium^&fuo 
Anuuslam  popu/o  vrbem: 
a.  Vrbemtfuamproculvltimis 
Terr&finibus  excitiy 
Petunt  ifacidcCyVtDeum 
Placent.more  parentum. 
5    Iuffam  cditus  oppidis 
yrbem  ius  dare  c&teris. 
Etfedemfore  Dauidis 
CunEia  inf&culaproli. 
n   Adater  nobilis  vrbium^ 
Semper  te  bonapax  amet: 
Et  te  femper  a  mantibus 
Cedant  omnia  retie. 
j   Semperpaxtuamtznia 
Colat.femper  m  adibus 
Tuis  copia  dextera 
Larga  munerafundat. 


8i<?  V   $   A  t.     CXtlU; 

8  Quumfalusfitenimtuaiftano/tris 
Communis  fimul  omnibus propinqui$$ 
Qui  non  cuncla  tibi  precer  fecunda? 

9  Deusdeniquequumpeculiarem 
Iftanc  ipfe  (ibi  dicarit  sedem: 
Certe  pe&ore  te  iuuabo  toto. 

Pfalmus  antepmut  vicefimus  tertiuSyCjui  efi 
Afenfionum  quartus<sivnTiK.oc„ 

Argumentum  &  vfus. 
Hoc  Pfalmo  iiducitur  Deipopulusimbecillis,aduerfus  potentum  vl- 


Eiufdem  Pfalmi  centefimi  vicefimi  tertij 

Paraphrasis. 

ET  fiomia  fint  ?m'hi  in  terrU  infefta,  minirne  tamen  animttm  de- 
•f]wide>:fed  ad  te  cotlis  infiderite  mentn  &  corporvs  oculos  attollo. 

^yfd  quev  enim  ferui  potius  quarn  adfnorum  dominorum  opem  con- 
fareri»t?  &  ad  quamfefe  potiws  ancilla>quam  ad  heram  fuam  auxi- 
liumpetinra  connertetit?  Itaque  haudfecm  oculos  ad  hhoua  Deum 
noThumintendimws^nonprius  deftituri  quam  tioftri  mifereatur. 

^sfgetum  igithrjehoua,  miferere>miferere>inquam>noftri,fiquidem 
vihilnbu  abiettiiu  fmgipotefi. 

£t  anmde  acplmfatn  potetium  iftorum  fuperbifiimomm  hominum 
ludtbnjs  ac  contumelys  fumus  oppleti. 

Idem  Pialmus  vicefimus  tertius,  dicolos  diitrophos,vt 
Pfalmusprimus. 

x     ^"""lOElcftisadteRegiseRexturgida 
V^        Attollofletu  lumina: 


z   Nam  feruulus  qualis  mifer  herum  refpicit, 
Dominamqueferua  oculis  notat> 
.-€terne  fic  te  nofter  afpicimus  Deus, 


Mifbris 


P    S   A   L»      C  X  X  I  I  I,  817 

?  Dtt/cis  Ificidum  domus, 
Tepax  inco/afifpttet; 

9  Sedes  numinis,ownia 
Succedant  tibifaus~ie. 


v^\cinaru  regionumgubernatoroinfimtas  iniuriasDeum  Opt.Max* 
quamardentifsimedeprecans :  qua?  hiftoria  copiofe  defcnbitur  apsd 
Ezram&r  NehemiamQuod  vtinam  his  noftris  teporibus  Ecclefia  eo- 
dem  confilio  &  remedio  vtatur. 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  vicefimi  tertij 
Interpret  atio. 
leuo  oculos  meos.-qui  habitas  in  ccelis. 


i     A   Dte 


%  Ecce  ficut  oculi  feruorum  ad  mmum,^  eft,of/em  domino- 
rum  fuorum:  ficut  oculi  ancilla;  ad  manum  dominae  fua» :  ita 
oculi  noftri  ad  lehouam  Deum  noftrum  donec  mifereativ 
noftri. 

3  Miferere  noftri,Iehoua,miferere  noftri;  quia  valde  fatiati 
fumus  defpeclione. 

4  Admodumfatiataeft  Gbiapid  fe  anima  noftra  ludibrio 
diuirum:^  contemptu  fuperborum. 

PSAL.        CXXIII. 

Ad  te  leuaui  oculos,&c. 
Carm.gcn.vi. 
I        A    Dteleuaui>rex-,pater>&Deus 
jfj^  Adte  leuaui  fumina.  quiprocu/ 
'Contagio  loumano  remotusy 
Templa  habitas  radiata  c<z/i, 
z   Vtferuus  obferuat  domini  manus, 
Geftus  &  omnes  lumine  mobiliy 
Argutafeu  nutus  acutis 
Serua  ocu/is  domw<z  tuetur: 
Te  nofirafpe&antyte  Domine  &  Densy 
Intenta  mentis  /uminaydumgraues 


8  2.8  P    S    A    L.       CXXIIIL 

Miferis  opcm  vfque  dum  feras, 

5    Fer  opem,  Deus,fer  opem,obrutis  ferociuna 
lniuria  &ludibriis, 


4  Vide  vt  mifcllos  diuitum  fuperbia 
Iriundet  intolerabilis. 


Ffilmus  centeftmtis  vicefimus  quartusrfuieft 
Afcenfonum  quintusy  tuyaeAS-mcc.. 

Argumeritum  cfr  vfus. 

Sieutinfuperiore  Pfalmo  populus  qtiafi  fub  onere  fatifcens  lngenai- 
fcebatjita  nuc  fide  Te&us  &  tum  accepto  Ixtiore  nunuo  a  Perfarii  Re< 


Eiufdcm  Pfalmicentefimivicefimicjuarti 
Paraphrasis. 

F^yfceatur  nunc  &  pr&dicet  ingenue  lfrael,abfaue  Iehoua  qtti  no 
bis  omniprxftdio  humano  defiitutis  adfuit: 

^yfbfque  hhotta  quinobu  alioquiperditu  adfttit ,  quum  homines  in 
nos  certatim  infurgerent: 

Viuos  certenos  de^lutiuiffent ,  tantafuit  illorum  innos  iuflammata 
rabies. 

Iam,inquam,nos  infiar  aquarum  rapidif?imarum  euertiffent,&  ve- 
luti  torrentts  impetu  obrutos  abripuifjent. 

Jampridem  violcntif?tm£  procelU  nos  fubuerfos  cooperuiffent. 

Caasfit  Iehou£,qui prohibuit  ne  trnculcnta  &  immanes  iS~l&  beXlia 
nos  Tjngmbui  arreptos  denttl'tf]ttc  fxuiftimiscomyninutosvorarent. 

Vitacerte  noTtraperindcac  auicula  retibu-s  ifiorum  aucupnm  erepta 
efi  &  tllorum  quidem  laquei ruptt  funtaws  autem  UberatifumM. 

Tapum  autem  hoc  bencficittm  -vniiiA  Iehou£  cosli  terrarumque  Con- 
ditons  bonitati  acccptumferamm  oportet. 

Ick*m  Pfalmus  centeiimus  vicdimus  quartus,  dicolosdi- 
ftroplios,vt  primus. 

i  Age- 


PSAL.     CXXIIII.  8l? 

Iras  remittas:feruul!fque 
Des  vemam  bomu  atquepacem 

3  Iamlenis  in  nosresfice.feruulis 
lam  parce  tandem-iparce fidetibus  * 

Quos  hoHis  infultans^uperbo 
Ludificatquepremitque  vultu, 

4  Contemptus  hoftt  ac  opprobriumfumus, 
Vit&que  tddet.ferre  ammus  neqtiit 

Supercilifaftumfuperbiy 
Ludibnumque  opibus  tumentum* 


^gfbus,  tum  V-zrx  ac  Nebemi<r  precibus,r>rudentia  &  fortitud/nf, 
vicatis  hoftiuminfidiis^exuhansinducitnr,  &  Deo  gratias-agens,cuiu£. 
modi  beneflcentia;  dmina;  exemplavidimusnon  pauca  hoc  ipfo  noftro 
quanuis  miferrimo  feculo  >  &pofteriproculdubro  noftu  fuo  tempore 
imuebuntur.    . 

Eiufdem  Pfaimi  centefimi  vicefimi  quarti 

Intirpretatio, 
I      A   Bfque  Iehoua  qui  fuit  pro  nobis:  dicat  nunc  Ifrael, 

2,  Abfque  Iehoua,quifuitpro  nobis,  quum  infurgerent  co- 
tranos  hdmines.  > 

3  Tum  viuos  deglutiuiflent  nos :  cum  excandefceret  furor 
ipforumin  nos. 

4  Tunc  aqua:  inundafTentnositorrenstranmiTet  fuper  ani 
mam  noftram. 

5  Tunc  tranmffent  fuper  animam  noftram  aqua?  tuniida\ 

6  Benedictusjiflehoua:  quinon  dedit  nosjwpiasdam  den- 
tibuseorum. 

7  Animanoftra  ficut  auis  crepta  eft  e  laqueo  aucupuni;  la- 
queus  ruptus  eft,&  nos  Iiberati  fumus. 

8  AuxiIiumnoftrum/w/tinNomine  Iehouaj,qui  fecitcce- 
lum  &  terram. 

PS  AL.      CXXIIII. 

Nifi  quia  Dominus,&c* 
Carm.gcn.xx  vn. 


$33  1»     S    A    t.       C  XX  V. 

i        A    GedumfaterehocIfraeI,&  hocpra?dica> 

/\     Nifiadfuiflet  nunc  Deus, 
2    >T;n  udfuiiTet  nunc  Deus,tanto  fcrox 

Qiium  irrucrct  hoftis  impetu, 
$    Nosifte  viuostantushoftilis  furor 

lam  deuorafTet  integros, 

4  Aut  vorticibusiremusvndarumobruti, 

Altoque  merfi  gurgite 

5  Et  putriarapidonatarentalueo 

Harc  verfa  iam  cadauera. 

6  At te,Dcus,qua  laude  nos dignabimur, 

Rapti  ex  leonum  faucibus? 

7  Nosnemperuptisaucupumiftisretibus 

En  fofpites  euafimus, 

8  Etiftud  omnemunuseft  tuum,Deus, 

Cccli  folicjuc  Conditor. 

Pfi/mtu  centefmm  vicefimm  quintustfui  efi 
j4fceytfwiumfextus>S"iS"dLY.TMa:. 

Argumentum  &  vfa.  • 

Inflaurata  iam  tandem  vrbt,&  politiarurfum  ftabilita^doceturpopn- 
Ius  Dei  cjuo  fundameto  deinceps  innici  debeat,argumeto,ab  ipfius  vrbis 


Eiufdcm  Pfalmi  centcfimi  vicefimi  quinti 
Paraphrasis. 

QVamimmotufuopodere  monte  ipfum  Sioneeffe  confpicimusy  tH 
certos  *fje  tubeo  quicuque  Iehou&fidwtfe  nuquaejfe  corruituros. 
Sicut  eium  lerofolymorum  vrhemipfam  montibus  vndique  circucin 
Ciam  videmus:  Ita  lehoua  populnmfuum -vndique  circunfiut,ntinqttr£ 
illum  deferturus. 

Qnrdfi  quando piorum  ceruicibtis  incumbitferreum  illud  tyranno-* 
rum  tmproborum  fceptrum,at  tilis  certe  tanquam  pepetuo  manfurum 
non  infidety  ut  nos  ipfi  non  femel  experti  fumus:  ne  forte  defpera.- 
tione  adaeli  qui,  antea  iufiitUfiudebant  tajidem  &  ipft  ad peccandt 
Itcentiam  fcrantur. 

^/tt  tujehoua.quemadmodum  adhuc  feciTiij  bonos  &  recliaman- 
tes  tueri,&'  noms  tibi  benefictis  obfiringere  perfettera. 

Etita 


r  s  a  t.     c  x  x  v.  %H 

I     \T  Ifauentis  affuijfet  numin  U  pYdfentiay 
z     X^l  (Dicat  Ifacipropago^NuminisprtJentia 
Nifauentis  affuiffet  <>quum  vemretperditum 
Nosfuperba  multitudo^fretaftultis  viribus, 
$>q.Forte  viuos  deuoraffentydebilefcjue  & pauculos : 
Iraferuidi  furoris  auida  rioslriftinguinisy 
Obruiffet  insiarvnda  nosprocella  cladium: 
More  torrentts  nimli  ab  imbre  turgidi,impetus 

5  Nos  repente fuftuliffet :vfjue ad  amwam  gurgitesy 
Vfquead  animam  tranjiiffent  gurgites  imperuij, 

6  Sempiterna  laus  Deoft^uifuosnon  tradidit 
Dentibutpr&dam  cruentts  perfdarum  gcntium, 

7  Cafsibusfratlis  doioftsfosfites  euaftmus: 
Capta  veluti  tam  volucrisretefugit  aucupis, 

8  In  Deo  noftrdtfilutis fpes  repoHa  eft  vnicoy 
Qutfolum  cdumquefeeit  vipotentis  dexterx. 


^fitu  defumptottypo  videlicetDei  tumroboris  tum  patefa&a»  fcene- 
uolentiae  qux  faciat  vt  feueritatem  ipfam  quoque  moderatiffima  cafti- 
gartonetemperet.Sedadditur  pertinereiftudadeos  demum  qui  pieta- 
tera  reipfa  reftentur ,  cantns  haud  alner  quam  prophanaj  gcntes  mtlas 
pcenas  luituris,etiarafi  rn  Dei  cmitate  habitent. 

EiufdemPfalmicerttefimi  vicefimi  quinti 

INTERP    R.ETATI    O. 

I  I^\  Vi  confidunt  in  Iehoua,ev»»tlicut  mons  Sion  qui  noa 

V^commouetur,  &  in  seternum  pcrftat. 

x  Ierufalem  montes/w»tin  circuitu  eius,  fic  etiam  Iehoua 
cfi  in  circuitu  populi  fui:  &  nune  vfque  in  fecuium. 

3  Nec  enim  quiefcet  fceptrum  impio.ru m  fuper  fortem  ,  U 
c/r,fa?f«/»iuitorum;  neextendant  iufti  ad  iniquitatem  mapus 
fuas. 


4  Benerac,Iehoua,bonis&  re£b'sin  co.;dibus  fur. 


2}L  P    S    A    l.  ■  cxx  v. 

Etitafane fatlurtts iQ.eesi.Sed.fi  qui  ex  iis  qu/os  in  populo  fuo ac~ 
tenfet  Iehoua,a  retta  via  inprauam  deflexerint,fciant fore,"vt  eos  ad 
iujitts poenas  quantunuis  relufiantes  haudfecus  abripiat,  quampro- 
ph.tnos  <&  jceleratifimos  quofun  confueuitVerus  autem  jfrael  folida, 
certaque  tranqiullitate  perfmetur. 

Idem  Pralmus  cemtefimusviceiimusquintus,rnonocolos* 
vtviceiimustertius. 


Nico  cjuifquis  Deo 
Seregendum  credidit» 
Permanebit  ardua 
Ceu  Sion  immobilis. 


■v 


2  Quippevtiftamontibus 
Hinc  &  inde  cingitur, 
Sic  Dcus  fuos  bonos 
Cingit  vfcjucperuigil. 

3  N-'C  bonosf  mper  finik 
Opprimi  tyrannidc, 
Ne  boni  tandem  fuas 
Scelere  polluant  manus. 

4  Tu  bonisfaue  Deus, 
Cordetupurosiuua, 
Callidos  autem  pede 
Claudicantcs  lubrico, 

5  Cum  fceleftis  6  Deus 
Ptiniendos  ducito: 
Pace  vcr6  fac  tuus 
Perfruaturlfrael. 

Pfalmu*  centefmta  vicefimiufextus,  qtti  eji 
Afcenfionnm  fedtimus^v^a  &t  $-u  U 


Argx- 


P    S    A    L.       C  X  X  V.  833 

S  Quiverodiucrtunt  in  prauitatcs  fuas:  ambulare  facietm 
Iehoua  cum  iis  qui  operam  dant  iniquitati :  Pax  crit  iuncr 
Ifiacl. 


PSAL.     CXXV. 

Qui  confidunt  in  Domino,&c. 
Carm.gen.  vi. 

I    £<  lonis  arcem  non  acjuiloimpotens 
i3  Saxofedentem  perpetuo  cjuatity 
Nigrantibus  non  ausler  alis 
Imbriferas  glomeransprowllas. 
Quicunque  verefpem  locat  in  Deo9 
Non  hoflis  hunc  vis^non  quatiet  do!usy 
Sifratlus  iiIabaturorbisy 
Incolumisfugiet  ruinam. 
z    Vt  ciuitatem  moema  montium 
SanUam  tuentur,flc  Dominusfuos 
Vi  cingit  arcana^nec  vnquam 
Pr&fldi}  viduos  relincjuet* 

3  Nec  impiorum  perpetuo  iugo 
Sinetpio  rump  rogeniem  p  remiy 

Ne  turpibm  contaminetur 
Flagitijs  UbefaBa  mentem» 

4  Vt  affluenterfac  bonafint  bonisy 


Vt  continenterfacmale  fit  malis* 
De  calle  quos  reEli  illecebris 
Impietas  male fanaflexit . 
Tacfanlle  rerum  conditor^vt  domum 
Beatafemperpax  colat  Ifaci, 
Tranquillitasfecu  ra  pulchm 
Exhiiaret  Solyma  colonos. 


GG.j, 


334  psal.     cxxvr. 

Argumentum  &  vfus, 

Populus  Dei  tande  ex  Bahylone  reftitutus  tam  infigni <~a/Jy ytvioittA 
gratus  agnofcit,  8c  pro  reliquiis  exulum,  qui  tardiores  fuerant,  cV  tan- 
idem  etiam  pacnas  lgnauia;  fua:  dederunt,precacus,la:cum  exitu  iam  efle 


Eiufdem  Pfalmi  centcfimi  vicefimi  fexti 

Paraphr  asis. 

OMnino  fatendum  nobts  eft,tantum  iftud  effe  Dei  beneficium,  vt 
quum  uos  lehoua  ex  tam  infperato  tamque  inufitato  modo  & 
tempore  ex  hac  miferia  tamque  diuturna  captiuitate  in  patriam  re- 
duceret,nobisfornniiire  •uideremur. 

Tunc  ora  in  rifum foltti,tunc  lingna  latitfom  teftarhtunc  admiran- 
tes  omnes populi  dicere,Mirificum  eftpiane  Iehoit£iniftos  beneficiu. 

Et  certeitafercshabet:  N.imfi-vnquam  aliasftupendum  eftiftud 
Dei  erga  nos  opus,nec  immerito  Utamttr. 

^yftttt,  Iehoua,  ut  pienum  folidumque  iftud  fit  gandium  ,  quod  no~ 
his  trib:tis,cs.teros  quoquc  rcducito,  &  tllo  mifernm<e  captiuitatis 
aftutorrefaflos  recrea,pcrinde  acfi  arentibta  ^Juftri  regiombus  riuos 
aquarum  immitteres. 

Vtcunqtte  (it,res  ipfa  nobis  demonThat  beneficiotuofingularifieri,iit 
qtii  lachrymantesfeuerunt,exidt.uitcs  mctant. 

Si:  accidere  -videmw  interdnm  agricolts ,  qui  quum  inpenuria  nott 
fine  lacrymts  per  aruum  terintredierint  carum feme  depromptu  fpar>- 
>rentes,tempore  mefus  contra  euntredeunt exttitantes  & grautbmma- 

tupults  onuTli. 

Idcm  Pfalmuscentefimus  vicefimusfextus,ir)onocolos  ,vt 
quachagdinms  feptimus. 

i    "|S   Educesfubito  patriaregredi 

J£\      InfoJatjuum  nosSolymis  exulcs 
Sinerent  verfi  corda  Ty  ranni. 
EfTe  harc  fomnia  mera  credidimus. 


Tuncrifu  hilares  ora  r<Toluimus, 
Ttinccantu  hilarcsorarepleuimlis, 
Bcnefa&a  Dei  maxima  cunftii 

Populum 


P    S     A    t.       CXX  V  I.  835 

\AC  deincepsfore  prxdicat  earum  miferi.irum  quibus  Dominuj 
Cuos  caftigat  ant  explorat.  Sic  hodie  decet  eos  qui  ex  Antichnfy  ferui- 
tuteeo  euaferuntvbi  purus  Dei  culcus  viget ,  pro  lis  qui  adhuc  m  eo 
luto  hxrent  affidtie  precari,&  fefe  ad  noua>quutn  Deo  vifum  cru.certa- 
mina  alacriter  comparare. 

Eiufdem  Pfalmi  ccntcfimi  viccfimi  fcxti 

Interpretatio. 

CVm  reduceret  Iehoua  captiuos  Sion  fa&i  iumus  tan- 
quamfomniantes. 


x  Tunc  impletumeft  rifu  os  noftrum,&  lmgua  noftra  ex"ul- 
catione:  mncdixerunt  genres  intcr  {e:magnirke  fe  geilit  Ie- 
houa  ad  agendum  cum  iftis. 

3  Magnirlce  fe  geffit  ad  agcndum  nobifcum  :  fa&i  fumus 
laetantes. 

4  Pveduc  lehouacaptiuos  noftro,:  ficut  torrentes  acjuarum 
/««tinAuftro. 


5  Qui  feminant  cum  laciymis^cum  exultatione  metcnr. 

6  Iensredicnsfletport3ns  fcmen  quod  depromit  :  iens  re- 
diens  cum  exukatione  portat  manipulosfuos.  : 

PSAL.       CXX  VI. 

In  conuertendo  Dominus  capciuitatem  Sion,  &c. 

Carm.gcn.11. 
I     /~\  Vum  pateromnipotes  captam  remeare  Sions* 
V^     Dulcemque  iufsit  patriam  reuifcre> 


Attonitiftupuere  ammi,nec  optndcjuefecum 

Adetum  hbrantes  inter \& -fpem  gaudta. 
Vixquefibi  credunt.-veiuti  cjui  notlis  opac<e9 

Sopore  pu/fb,mane  verfitfomnia. 
Pro  lacrymM  redeunt  rifmfua  gaudiia  cjuifjue 

Sermone celebrat^patrium  laudans  Deum. 
Nec  minus  attonito  ftetit  ad  miracula  vultu% 

Sicbarbarorum  turbafecum  mufsitans^ 

GG.ij. 


856  P    S    A    L.     CXXVII, 

Populum  demirantibus  in  fuum: 

3  Et  meritcV:nam  maxima  nobis 
Prarbet  gaudia  Maximus  Optimus: 

q  Pergeergo  Dcus,coeptaque  perfice, 
Reliquos  patrium  reuocans  in  folum* 
Qualistorridafolisab  arftu 
Rura  exhilarat  riuus  inundans, 

5  Et  ccu  lacrymansfcritagricola 
Qua?  larga  alaccr  mcffe  recondat: 

6  Siciilacrymansit  rcdit  aruis 
Mandans  fcmina  cara  colonus, 
Qui  poft  it  redit  hilaris,  le&is 
Complcns  horrea  tota  maniplis. 

Pfalnus  centefmus  vicefimus  feptimus^ui eft  Afcen- 

fionu  m  ocluuus,<hScLii]nto^  Solomonis, 

Anmmentum  &  vfm. 

ITunr  Pfalmum  quum  Hebraicainfcriptio  Solomonitribuat»apparet 
fcripfiT  fiiule  abeo.ct  populo  di&atil  extruc"io  templo  &religione  co- 
ftituta,vt  populus  tantu  boniiagnof;eret,cuius  fulcro  totagentis  inco- 
lumit3s  nuebatur,  neque  in  lapideo  teplo  & externis  ritibus  fubfifterer, 
fcrd  vnufquifquefcfe  domumque  fuam  Deo  confecraretfuit  igitur  poft 
reditu  ex  captiuitat.,poft  mHaurata  omnia,merito  repetitus,  vt  rurfum 
doureturDei  populus  nup'..rrenatus,(j,  fit  verx  tuceconomiae  tu\ 

EiufdcmPfalmiccntcfimiviceilmi  fcptimi 
Par.aphr.asis. 

ESt  quidem  fingulari  Deibeneficioinfiaurata  cluitai  Yefeclaque 
funt  cumpriuatorum  domibws mcenia  ,&  rurftrn  a^ros  coli ,  & 
njicos  ac  oppidapafsim  ertgi,fumiUas  denique  foboleferc  confpicimus: 
fed  quorfnm  \->&c  omnia  fine  Dei  veri  fincero  cultu  i  Itaque  huc  ad- 
uerterc  -oos  &  pnblice  ^ff  pnuatim  neceffe  efl mcntis  oculos.  Deus  e~ 
nim  ipfe  tum  fanulias  alioqui  ruituras  extmat,  turn  cmitates  ahoqui 
'velfuos  maxtmo  maload  tempus  fiaturas,-jel mex  delenrfas,cufiodiat 
&  tutetur  oportet. 

Etfi 


r  s  a  l.    c  x  x  v  i  r.  8$t 

£npateriUedeum  quotfigna  oftendit  amoris! 
Huiusfa/utigentis  vfque  vtprofpjcit! 
§    Necfa/so.namfigna  Detts  monflrauit  amoris 
Pnec/ara,  noftrx  dum faltiti profficit. 
Ergo  alacresl&to  teftamurgatidiapLwfu. 
4      At  tu  benignefacparens  vt  cateri 

Iam  redeant,p/enif]ue  viis fic  agrnen  inundety 

Vtaftuofi  quum  flat  auftrifpiritusy 

Indignatafuis  cohiberiflumina  ripis, 

Vagaperagros  murmurant  licentia. 

5, 6  Oui  malefoecundd  commifit  femina  terr&% 

Etcorde  triflis  mu/ta  voluit  anxio, 

Si  venit  vberiorfeges  imbribus  autta  benignis, 

Exu/tat  hilari  cor  metentis  gaudio. 
Nos  cjuoque  /ongafugapofl  t<£dia,po'ftque  /abores3 

L&ti  arua  duicts  patrix  reuifimus. 
Tepatrium  canimufque  Deuyfemperque  canemus: 
Agimufque  memores  atque  agemus  gratias. 

tJQ^pohtr-  fundamentu,  &  quaratione  beatus  ille  ftatus  qui  fingulari 
Deibeneficio  pofttatascaJamitatesilli  obtigerat^coferuanpoffct.Siima 
autem  eft,pietate  veroque  Dei  cuJtu  ftare  familias  &  ciuitatesjnccverc* 
prodelTe  abfquereligione  vlla  artificia,  vlfofque  quibus  fefe  ciues  exer- 
ceant  labores,piafque  familias  efle  vera  ciuitatum  omameta-.qua  de  re, 
vt  quasdam  docuerint  tum  Pbilofophi  tum  I,egiflatores ,  dicere  ramer» 
non  dubito  hunc  vel  vnicum  Pfalmurn  ommbus  omnium  illorum  libris 
etjamhumanitusconfideratis,  tum  lententiarum  pondere  tum  verbo- 
rum  Iplendore  anttponendum  :  &6felicem  ciuitatemquaehoc  tibi  e- 
xemplar  proponis.Sei  vbi  tandem  extas  in  orbe  terrarum? 

Eiufdem  Pfalmi  centciiixii  vicefimi  fcptimi 
Interpretatio. 
i  '"^TliiIehbuaa?dificetdomum,fruftralaboiant  qui^cii^  . 
X^l  ficant  eam:nifi  lehoua  cuftodiat  ciuitatem,fn;ftra  vi- 
gilant  cuftodes. 


GGiiu 


838  P    S    A    L.      C  X  X  V  I  r. 

Etfi  enim  prudentesfolertes,  impigrosferuos  habeant  domini,<&  ci* 
ttibm  eiufmodi  abundet  ciuitas  qu&piam  in  quibm  damriato  otiopri" 
ma  luce  cunCli  ad  operas  fitas  confurgant,  vejpere  maximii  laboribtts 
partum,  tenuemque  cibum  capturi  (jqtt£  iufiifiima  efi  etiam  auarorum 
poena)  frufira  tamen ,  mfiDcm  illi  iaboribm  &  commodts  qu&  inde 
percipiuntur  fiiueatjmms  h&c  opera  ccfumitur.  ^lt  vevofvk  non  qui- 
dem  otiofisfiedfic  tamcn  laborantibm,vtfefe  neque  diffidentia,neque 
auaritia  neque  alijs  affe&ibm  humanx,  vit&  carnifutbm  excrucient, 
cmnia  necefjaria  benignifiime  Dominm  largitur. 

Hinc  illa  fiboles,ciuitatum  feminartum,  non  cafuaion  vnim  naturz 
vi,non  labore  aut indufiria,fed,vt  res  ipfa,nonpenitm  c&cn  demon- 
firat,Iehou£  benignitate  patribm  collata. 

t^titerum  Dei  benejicittm  efi,  quum  liberi  diuinitm  natifirmafunt 
valctudine,  &  infiore  ttatn  tam  robufii,vt  telaeffe  dixertsvalidi  ch 
iufpiam  iaculatorts  manu  vibrata. 

Felix  efi  qui  huiufmodi fiigittts pharetram  oppletam  gefiat :  cuifi- 
qun  fortelitemmoueat>non  fit  defenfio  defutura. 

Idem  Pfalmus  centeflmus  viceflmus  feptimus,dicolos  di- 
fl:rophos,vt  pnmus. 

1  TjEus  nifciturisquifubindepoftcris 
JlJl  Domum  pcrennem  fabricas, 
Quaecunque  Numinis  ipilus  non  ftat  manu 

Conftruda,concidit  domus. 
Auditc  propugnaculis  cjui  fortibus 

Arcctis  hoitium  minas, 
Quotcunquc  Numcn  non  tuctur  cxcubans, 

Ruant  oportct  mccnia. 

2  Fruftra  ergo  folisortusanteuertitis, 

Vefpere  reuerfuri  vltimo, 
Multdquc  ventres  pafcitis  famclicos 
Parris  laborefruftulis: 

3  Suos  benignus  quum  beata  nutriat 

Dcus  cjiiiete  fofpites, 
Datocjuc  prolis  copiofx  muncre 
Vterdquedketf*rtili. 

4  Qua- 


p   s   A  t.    c  x  x  v  i  i.  839 

t  Frufha  efi  vobis  mane  feftinando  furgere  ,  fcr6  quiefce- 
rc  &  comedere  panem  dolomm:  ideftanxietate  <&  Uborepat- 
tam:itidcn\  dabit  Dem  dikclis  fuis  fomnum. 


3  Ecce  hxreditas  Ishouxfant  filij  ,#*merces  fiuctus  vcn- 


tns. 


4  Sicut  fagittaj  iii  manu  potentis  robuffiiia.  fur.t  filij  adole- 
fcentia?. 

5  Beatus  vir,qui  impleuerit  pharetram  fuamiIlis:non  pude'- 
fient dum  loquentur  inimicis  fuis  in  porta. 

PSAL.      CXXVII. 

Nifi  Dominussedificauericdomufn,&C4 
Garm.gen.111. 
I    TW  T /  coepta  Dominus  iuuerit,fruflrafiruis 
jj\|       Moles  fuperbas  adium* 
NiDominus  vrbemferuetjncafum  excubat 
Muris  vtgi/ cuslodia. 


Frustra  anteuertis man) folem^  vefpcre' 

Sero  domum  reuerteris: 
Vtttum  labore  vtxparabis  anxio^ 

NiDominus  admorit  manum, 
At  tlle  amicts  interimfuis  dabit 

Purum  fiporem  fomnijs  - 
Domurnque  dulciprolefoetam  Itbemm 

Pr&bebit.  H<zc  h&reditas^ 
H&cillamtrces  zjuA  beat  charosfibi 

P.erum  ille  Dominxs  ornnium* 

GG.Hij. 


84O  I»    S    A     L.       C  X  X  VIII. 

4  Qualia  valente  excuffa  tcla  brachio 

Rapido  feruntur  impetu: 
Talem  iuuenta?  robore  virenti  fatam 
Sobolem  piorum  cernimus. 

5  O  ter  beatoshisfagittisquilatus 

Grauida  pbaretra  cingitis. 
Vos  nulla  ccetu  in  publico  vis  hoftium 
Taccre  CGgct  turpitcr. 
Pfaimm  centefimus  vtcefimus  oBauusrfui  eft  Afcen- 
fonum  nGn/^j-i^t^ctKTDioc^ycfJi  cIkovc[jlikoc* 
Argumentum  &  vfw, 
Pfalir>usiftt(qiie  Hebra»i  doctores,vt  &  duos  aliosproxime  fequetcs» 
Solomonf  quoque  tnbnuOeode  fpe&ans  atque  fuperior,nepe  vt  reftitu- 
tusin  integru  Dei  Popnlus^quod  eflet  fuu  munus  inteJLgeret,  &  quafl 
certis  tabuiis  defcriptu  haberer,meree{tcecenomicus,  &  duo  fumma  & 
prxcipua  verx  ceconomices  pr.rcepta  docet,nempe  timorem  Dei  reipla 
ie(tatum,&  manuum  laborem:  quoru  duoru  iHe  pios  omnes  (ine  exce- 

Eiufdcm  Pfalmi  ccnteilmi  vicefimi  ofraui 
Paraphrasis. 

\'f  Ttt  hmut  beate  tranfigend&  h&c  i/era  ratio  efi,fiquis  njerum 
Dei  cidtum  teneat,&  ex  eius  prtfcripto  'viuat. 

Quifijuis  enimfic  te geres,etiam  f\  tam  temti  fts  forte,  'vt  manuum  0- 
pera  -viclum  in  diem  tibipurare  (ogaris,Deut  tamen  efficiet  ut  inde 
tibi  -viciiufitppetaf.fy  hoc  tibi  dabit,-vt  bene  ac  beatefic  tiuaf. 

1  mmbgenits  qttoque  tuttm  propagabit.  Erit  enim  apud  te  domi  con- 
iux  infiarvitis  fruclifer£,Uberos  -xidelicet  ,fruclus  longefttauifiimos 
tibtproferens.quos  taiiquam  oliuarum  termites  ordivefpeitabis  difto- 
fitos,<&  ad  menfam  tuam  collocatos. 

JEcce  igitttr  fic  beabit  Iehoua  cunftosfui  timentes. 

Beabit,inquam  te,quifquisfic  te  geres,Iehouaille  ex  Sionis  arcefa- 
tietque  -vt  florentem  njtdeas  IerofiAymam  quandiufuperfies  eris. 

Et  tum  domi  deniquefobolem  tuampropagariy  tumpublice  ifrae" 
iem  alta  pace  fruentem  confpicias. 

Idcm  Pfilmuscentefimusviceiimus  o&auus,dicolos  di- 
ftrophos,vt  primus. 

Te  beatum  cjucm  Dei  rcgit  timor 


o 


Rctfos 


P    S     A    L.       C  XX  V  II  I.  84I 

Nonfctimori  e(l  dexterarn  telisgrauis 

Bellatorhos~iis  hos~iibusy 
Vt  quem  parentem  mafcu/<&propaginis 

Fauor  beauit  numinis* 
O  terbeatum  &  amphusrfui  ta/ibus 

Pharetram  fagittts  imp/eat, 
JVon  ad  tnbunat  erubefcet  iurgia 

Ptocacis  aduerfarij. 


^ptione  obftringit:ifte  vero  fic  accipiedus  eft non  quafi  fingulis  la- 
bor  manuarius  pra?cipiatur>fed  vt  otio  &  ignauia  ommbus  mrerdictum. 
fciamus,&cuique  fuasattributas  fiuecorporis  fiue  ingemi  vires  quibus 
iibi  vi&um  paret,aut  iam  parto  rite  Vtatur.  Sed  &  illud  obieruandu  eft, 
hic  compelJari  omnes  homines  tanquam  coniuges,quod  hsc  vocatio  fic 
ordinaria,  a  quaquarononliceathomini  temere  djfctderefnedu  vtSa- 
tauicavotacoelibatus  vfquam  aut  facris  literis  aut  cuiufquam  exeplo 
comprobentur  )  docet  miferabilis  eorum  conditio  qui  orbcm  rerranm 
in.  Sodomam  &  Gomorrham,aut  etijm  aliquid  detenus,transformariir« 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  vicefimi  o&aui 

INTERPRETATIO. 

Eatus  omnii  qui  timct  Iehouam:gr  qui  ambulat  in  viis 


1   T>Eatu: 
_LJ)eius. 


i  Laborem  manuum  tuarum  vticjue  manuucabis  :beatus 
es  &  benetibier/t. 

3  Vxor  tua  erit  ficut  vitis  fructifcra  in  penetraMbus  domus 
tua?:filijtuiiicut  planruJse  oliuarum,incircuitu  menfaetuar. 


4  Ecce  certeiicberjedjceturvirtimenskliousm. 

5  Benedicet  tibi  lehoua  e  bion  :  &  videbis  bona  Ierufalem, 
omnibusdiebus  vitac  tua?. 

6  Etvidebisfiliosiiliorum  tuorum:  gr*  pacem  fuper  Ifrael. 

PSAL.       CXXVIII. 

Beati  omnes  qui  timent  Dominum,&c. 
Carm.gen.xx  v. 
X    TH  E/ix  0  ter  &  amp/ius 
JC  Qupn  timor  Domwi  tenet* 


S42-  ■  r   s  A  t.    cxxix. 

Re&os  per  eiustramites. 

2.  Te  Numinepropitiolaboribustuis 
Innoxia?  pafcent  manus: 


Te  vitis  inftar  fcrtilis  propagine* 

Coniux  beabit  plurima. 
Quales  nouellos  ordine  fatos  termites 

La?tus  colonus  profpicit, 
Talis  virentium  caterua  liberum 
Tuas  coronabit  dapes. 


4  NanquehsccparatafuntDeitimentibus 

Maioraquc  iltis  prsemia. 

5  Sionis(inqU^m)exarce  cseleftisPater 

In  te  bona  omnia  dcpluet: 
Solymam  vt  bcatam,&  fofpitcm  cernas  domu, 
Quarta  in  nepotum  fccula: 

6  Totum  Ifra elcm  denique  videas  bonse 

Pacis  fruentem  commodis. 

Pfit/mtu  centefimus  vicefimus  nonusy  cjui  efl  Aficen- 
fionurn  decimus^  ^x^eA  TW  oi  • 
Argumentum  &  vfius, 
Populus  Dei  poft  tot  calamitates  reftirutus.gracias  agit  Deo  de  ^S^x 

Eiufdem  Pfalmi  centcfimi  viccfimi  noni 
Paraphrasis. 

AGednm.mentb  nunc  dicat  ifraelftpe  me  ab  iffa  -vffue  itweu- 
tute  mea  ifii  diuexarunt. 
Sxfe  mz  a  iuuentute  msa  dinexaruni,nec  tannn  ,  vt  ij>fa  res  oflen- 

dity 


P    S    A    L.     C  XX  I  X.  $4$ 

Quem  non  illius  a  via 
FleUit  deuius  error. 

2  Felix  &  tibip  rofpere 

Cedent  omnia.namtuo  , 

Carpes  dulciafercula 
Comparata  Libore. 

3  InHarpalmitis  vberi 
Prouentu  grauidi>  &  coma 
Cingentis  viridi  domumy 

Te  coniunx  hilarabit. 
Ceuplantariafertih 
Pubefcunt  oledfoloy 
Iucundo  tibiliberi 

Cingent  agmine  menfam* 

4  Q^m  timor  Domini  tenety 
Intertaiia  commoda 
Vita  tempora  tranfiget. 

5  At  te  ex  arce  Sionis 
Vitabit  Domini  manus 
Larga:&consJ>icies  bonis 
Florentem  Sohmamytibi 

Donec  vita  manebit. 

6  Pro/is  afficies  tu& 
Longaflirp  ep  ropzginem : 
Fesiafemper  &  Ifaci 

L&tos  pace  nepotes. 


^tot  beneficiis,tanquam  vni  illorum  autori,&  idem  fibi  in  futurusa 
polJicens:contra  hoftibus  fuis  certam  perniaem  impendereprxdicit. 


JS 


Eiufdem  Pfalmi  ccntefimi  vicefiminoni 

I  N  T    ER    PRETATIO. 

jEpe  afflixerunt  me  a  iuuentute  mea,  dicat  nunclfrad. 


2,  Sa?pe  afflixeruntme  a  iuuentute  mea  ,  nec  tamen  potue- 


$44-  P    S    A    L^      C  X  X  IX. 

dit,  vittores  etiddere  potmrunt. 

Namipfi  qutdem  fateor,  qttafiaratro  indutio  protraSlis  mndiqtit 
longifiimii  fulcis  mefauciarunt: 

Sed  njerax  ills  <&  iufimfuvrum  vindex  lehotta  tandem  omnia  im- 
proborum  lora  concidit. 

Sicnimirumomnes  Sionishofies  ignominUpleni  yconatibm  irritis 
terga  vertent. 

Emntque  injpeciem  quidem  elati  &  aliqttandit*  njirentesfed  herbx 
fimiles  fupra  tefta  domorum  enat£,qmpriufquam  ajfurrat,exarefcit: 

Qujm  neque  plena  manu  quifqttam  demetit,  neque  manipulatimdi 
gerit,qui  meffemcoaceruat. 

Etcuius  cauft  iitatores  mejforibm  acclamdntes,  nunquam  dixerinty 
Beet  njos  ccelitm  Iehoua  meffe  copiofifiima  ,  autore  Iehotta  njobis  la» 
bores  uejlri  quam  optimefuccedant. 

Idem  Pfalmus  centefiinusviceiimus  nonus.dicolos  diftro- 
phos,vt  decimus  quartus. 

i    IV  >T  E  fepc  a  puero,dicat  nunc  Ifrael ,  hoftis 
XVJL     Aggreffusomnieft  impetu: 

2  Me  (xpc  u  puero  aggreffus  crudeliter  hoftis, 

Sedirritisconatibus: 

3  Et  qualis  fulcos immitis  ducit  arator, 

Sic  tergus  inarauit  meum, 

4  Illorum  C^d  enim  funes  contortaque  lora 

Vindex  bonorum  difcidit: 

5  Sic  dilapfa  ruct  multo  fuffufa  pudore 

Phalasfcc  Sionis  hoftium.^ 

6  Haud  herbse  abfimilis  fumi  quxculmine  te&i 

Vix  prodiens  exaruit, 

7  Cuius  meffe  finus  non  vnquam  diuite  mcffor 

Non  fpicilegusimpieuerit, 
$   Et  cuius  nemoiargim  mcfforibus  optet, 
De  more  frugum  copiam. 


Pfalmtts 


psal.     c  x  x  i  x.  .  84^ 

zunt  quidquam  Contrame. 

3  Supra  dorfum  meum  arauerunt  aratores ,  &  produxcrunt 
fulcos  fuos. 

4  Iehoua  eft  iuitus-conddit  funes  impiorum. 

*;  Pudeiient  &  vertentur  retrorfum    omncs  qui  oderunt 
Sion. 

6  Erunt  iicut  herba  tcdtorum,  qua?  antequam  eucllatur  (  vel 
gramen  quod  antequam  emergat)arcCcit. 

7  QuanonimpletmanumfuammciTor:  ncqueiinum  fuum 
manipulos  colligens. 

8  Nequedicunt  tranfeuntes :  Benediclio  Ichoua» /i/fuper 
vosrbenedicimus  vobis  in  Nomine  Iehoux. 

PSAL.      CXXIX. 

Ssepe  expugnauerunt>&c. 
Carro.gen.xx  v  i. 

I,:T  Vre  dicat  grex  bonontm  mille  me  mo/eftijs 
jLFa&ioprcfsit  ma/orum:prima  ab  vfqucorioine 
Fatlioprefsit  malomm  mille  me  mo/esiijs-' 
Nectamcn  fubuertere  vnqua  cjuiuit  vlli-s  machinis^ 

j    Tergaf&uis  exarauit  verberum  vibicibm: 
Terga  longu fecla  fu/ds^hofti^  adfaftidium: 

4  Sedparens  rerum  benignus  vincla  rupit  impia* 
Meque  neruo  libcrauit  feruitutisjtsf>er&. 

5  Qui  Sionis  non  amico  fpetlat  arces  /umine, 
Vota  femper  vana  vo/uatyfpes  inancsnptriat. 

6  Marceat^ceufo/e  marcet  herba  languws  iorrida* 
Herbafummis  nata  teclitrfUrt  repente  corruit 
Antefalcisylagamacut&yficca  marcidis  comis:. 

7  Vnde  nec  finum  repleuit  cjui  manip los  colligit  .* 
Necmanum  mejfor  peruftus,prata  tondensflorea» 

8  Nec  viator  ominatus profpcra  eft  mctentibus 
Sicprecatus.  Arua  Uta,&  arua  /auta9&  rofcida9 
Hucin  annu  &  vfque  in  annos  hiicfequetesy  nupii- 
VosfauorfemperbemgniferHct^omct^augcau    (nis 


84«>  P   s   A   l.    exxx. 

Pfalmus  centefimus  trictfimm^  cjui  efi  Afcenfionum 

vnclecimnsy  luxlntoe,  Dauidis. 

Argumentum  &  vfus, 
Populus  Deide  patm-  vibifq  ueinftauratx  pofeflione  retincchlabo- 
rans>pronuffis  tarnen  ciiuinis  &  experta  Dci  benerkentia  tretus,  erigit  fe 

Eiufdem  Pfalmi  ccntefimi  tricefimi 
Paraphrasis. 

EA"  inthnts  cordti  penetralibxs ,  ex  altifiimogurgite  in  quemfum 
dcmerfus,incUmote  Domine. 
Exaudi  -vocantem  Domine  &  fonortfprecibus  meis  attende. 

Extrema,  fateor,  commerittn  fum,  Deus,  Qu$d  cnim  aliud  dixero? 
Vcrwnfipeccata  obferuauert*  Domine,ecquu  tandern  ir£  titx  iuTitfit- 
tnxfustincmie  par  vnquam  fuerit? 

^yftqui  lon^e  aliterfrcs  habet,quoniam  alioqui  tuus  inter  homines 
nullns  vnquam  cultus  extitiffet.  Hominum  igiturpeccata  iiincit  mife 
ricordia  tua.Ejl  enim  apttd  tc  confiituta  &  nobis  tradita  tui  nobis  re 
fonciltandi  Jtatio,vt  tnter  homines  agnofcartt  <&  celebreris. 

Itaquelicet  nocent:fiimus,Iehou<e  tamen  opem  expetlo,  IehotUyin- 
qitam,opem  confidenter  expecloyquoniamfe  mihi  affuturum  'verbofuo 
tefrttu*  eft,cuiplancfidem  habeo. 

i\!ti!litshttur  noclurnus  vigil^igiljnquam,  nofiumui  ncmo,neque 
auidiusnaque  certtits  dtluculum  expefiat:  qttam  ego  fum  ad  Domini 
tnihi  opitulaturi  aduentum  intentus. 

^yfo-ednmigitttr  Jfrael  cccta  cumjpe  Iehouam  prsftolare:  lehouam 
iiium  tmmznse  clcmentem,&  quem  toties  Aftettorem  ac  vindicem  es 
expertus. 

Htc  illeeftprofecto  qui  Ifraelem  nunc  quoque,condonatis  ipfipecca- 
ttifemel  ommbn*>kberabit. 

Idem  Pfalmuscetefimus  tricefimus  dtcolos  tetraftrophos, 
vt  dccimus  o&auus. 
l    y^   Aucosemediis  gurgitibusfonos 

XVFundentcm  facilis,mi  Deus,audias. 
I  Audi  cjux  miferum  ferrea  me  iubet 
Indamare  necefsitas. 


Audt 


P   S   A    L.     C  X  xx.  $47 

khoc  Pfalmo  olim  inter  poenitentiales  numerato  >  id  eft ,  inter  eos 
quoscanere  confueuerant  quum  publice  posouentcs  crctui  Ecclefiat  re- 
conaliabantur;quem  poftea  precibus  pro  dthin&is  ridicule  latinj  appli- 
carunt,nul!o,vt  puto,pr;ctextu  probabihorc  quam  quod  initio  Pfdlmi 
dicatur  deprofundis  clamaui,  tancafuit  abquot  fcculis  fpintus  errons 
efficacia. 


■E 


Eiufdem  Pfaluii  ccntcfimi  ti iccfimi 
Interpr  etatio. 
Xprofundis  damoad  te,Iehoua. 


%  Domine  audi  vocem  meam,intentx  fint  aures  tuarad  vo- 
cem  deprecationummearum. 
3  Si  iniquitates  obferues  Deus:Domine  cjuis  fubiiftet? 


4  $ed  apud  te  eft  propiciatio,vt  timeans. 


-  5  Expec~toIehouam,expec"htanima  mea:&  in  verbumeius 
Jpero, 

6  Anima  mea  intenta  efi  ad  Dominum :  praj  cuftodibus  ad 
mane.pra?  cuftodibus  ad  mane, 

7  Pra^ftolare  Ifrael  Ichouam:clementia:&  multa  apud  eum 
redemptio. 

8  Et  ipfe  redimet  Ifraelem  ex  omnibus  iniquitatibus  ipfius. 

PSAL.       CXXX. 

Deprofundisclamaui.&c. 
Carm.gen.vi  n. 
1,2  /^  Vrarum  rapidisflufltl>tts  obrutus^ 
\^j  Arcanis  animi  depcnetrahbus^ 
(Audi  verbaprccantts-,) 
Clamauipater optimc: 
Audi  verba,patcr<,  cjua  tibi  fupplices 
Mttlto  cnmgemitu  fundimus.-app/ica 


848  P    S    A    L.       C  XXX. 

Audi(inquam)facilis  quas  precor>6  bone. 

3  Nam  fi  forte  hominum  crimina  quadibet 
Vlc.ifci  placeat  vindicc  dextera, 

lra?  par  quis  erit  tu#? 

4  Atnonis  Deusesqucmiuuet  afperse 
Mentis  duritiesrquin  potius  Patrem 

Te  blandum  canimusrqua?  propria  eft  tui 
Laus  &  gloria  numinis. 

5  Ergo  noftra  malis  mens  Iicct  obruta, 
In  te  rcfpiciens  dcpofito  metu, 
Quar  verbo  es  toties  pollicitus  mihi, 

Fclix  gaudiapraxipit. 

6  Non  ficfollicito  tyro  vigilmetu, 
Obferuat  tacitas  dum  tcnebras  fugans 
Auroracxcubiasfiniat,&  (uo 

Saluum  reftituatduci. 

7  Felix  Ifacidiim  nuncagcdumgcnus 
Secura  in  Dominum  mente  recumbito, 
Cui  promptum  in  veniam  pccl:us,&  intimo 

Rcgnatcordebcnignitas. 
$  Hiceft  illedatsequi  fideimemor. 
Dcletis  penitus  criminibus  tuis, 
DepulsiTquc  femel  commeritis  malis, 

Tetotum  affcrcrjfrafl. 
Pftlmui  centefimw  tricefimus primiu-,  quieft 
jifcenfionum  vndecimn4iG$typ.vbr\7i- 

Argumentum  &  vfus. 

PfafKius  ifte  c3  htftoria  Dauidis  cui  tribuitnr  in  Hebraica  infcrlptio^ 
^comparatusjvera:  modeftia^quamhumilitate  vulgo  vocantjcertnm 


Eiufdem  PfaJraic-entcfimi  tricefimi  primi 

Para- 


P     S    A    I.       C  XXX. 

Intentam  bonus  aurem 
Triftes  ad  cfuerimoniasy 
$    Si  vindex  tetricusfacla  nefarie 
Pcenis  cuntla  ve/isp/etlere,  quisfibi 
Tam  confidttyacerbum 
Vt  non  horreat  exttum} 

4  At  tu  nonfurijs  trittis  es  asferisy 
Sed  largm  veni&^ &  munificm parens* 

Vt  te  iure  colamus^ 

Legum  &  iujfafa/ubria. 

5  Namjpespolliciti  me recreat tui' 
Promifsicjue  fidesfillere  nefci/y 

Etfiducia  certa 

AfentemfuFlinet  anxiam. 

6  Nonficp  r&cipiti  no  He  vigil  diem 
Obferuat  rofeum^non  rofeum  vigil 

Phoebificauet  ortumy 

Vtfiagrat  mea  mens  Deum, 

7  Securi  in  Domwofigitefpem  pi? 
Non  duro  vcniam  fupp/icibus  dare% 

Etprompto  dareprefsis 
Duroferuitio  majium. 

8  EleBi generis progemem graui 
Preffam  feruitio  ex  hosiibus  ajferet: 

Et  de  morte  redemptam^ 
NoxU  eximet  omnibus. 


v£^\exemplumpra:bet:  eius  vidclicet  hominis  qwi  Deum  timens,  nemj 
nemdefpiciens,intraconditionis  fuxfines  man^r.Ell  auttm  pofte  i  .dem 
hic  Pfalmus  populo  reduci  didtatus,  vt  ficut  pra:cedete  Pialmo  scmonj, 
tus  fuit  ne  rebus  aduerfis  concideret,ita  contra  fibi  vacarec  ne  profrc- 
risrebusinfolefceret. 

Eiufdein  Pfalmi  centefimi  tricefimi  prirni 

HH>* 


85^3  P    S    A    t.       CXJtXI. 

Par.aphr.asis. 

TEftem  aduoco  te,Ieboua,aduerfus  omnium  calumniasjne  nequi 
•vt  in  hattc  dignitatem  eueherer  fuduiffe ,  nequeeo  abs  te  nun,c 
proueilum  intumuiffe  ,  aut  oculos  ad  resfuulimes  intendiffe-.neque  re~ 
bm  magms,quibus  ali(juam  mihi  prxTianti^opinionemcompararem, 
quxue  captum  meum  excederent,mei\>fum  njltrb  immifcuijje. 

(Jnodni  coutrhforte  mea  contenttts  animum  tpfe  mcum  abstenjno 
dependens,compcfcuifuut  ablatum  infantulum  docent  folam  matrem% 
nutricis  oblitum,refpiccre:niJi,inquam,  apud  meficfui  njt  ablaclatus 
infans  affet~la<,  a  te  fane  repudier. 

Sictu  quoque  Ifrael  <&  nunc  &  fcmper  inposlerum  inv.no  Iehotta 
conqukfce. 

Idem  Pfalmus  centeflmus  tncelimus  primus ,  dicoloscu'- 
ltrophos,vt  pnmus. 

i      A    NimamDeusnoninfolenterextuli, 
y\       Superciliauefuftuli. 
Nec  magna  nollnTue  altiora  viribiis 
Q'i;rfica  funt  vncjuam  mihi. 


%  Tu  tcftis  efto  mihi  Deus,qua?cunque  me 
Sors  prefsit  vtlibct  afpera, 
Ni  ceu  puellus  matris  vberaquiteqer 
Oblita  nondum,rcfpicit, 


Nia- 


p   s  a   l.      c  x  xx  t.  8^1 

Interphetatio. 
iTEIioua  non  eil  elatum  cor  meum,  neque  exaltati  funt  o- 
Xculimci  nequeinccdo  m  rebtu  magriis  lk  mirificis  fupta 
me. 


i  Niii  pofui  &quietam  tenuianimam  mearn  ,  ficut  eft  ab* 
lattatus  fuper  matrem  fuam:iicur  abladati  fupcr  me  anima 
mea. 

3  SperalfraelinlehouamjCx  nunc  &  vfquein  feculum. 
PSAL.        CXXXI. 

Dominc  non  cft  exaltatum  cor  meuai,&c, 
Carm.gcn.xxvi  1 1. 

1  £<  IJpiritu  impotenti* 
i3  Si  lumine  injo/enri 
E/atut  ambulauiy 

Si  viriurn  mearum 
Tiduciafuperbus 
Deff>exeri?n  minores: 
Si  mentis  arrogantis 
Sublirne  veftw  a/isy 
Maiora  qua  m  /iceret 
Sperare,  cogitaui: 
Ni  vota  temperaui 
Modefliafa/ubri : 
Ni/  deprecor^  rogove% 
Nul/am  recufo  poenam* 

2  Quy/ispuertenellus 
Kix  /atlepulfus-iVnam 
Suffiratinparentemy 
H znc fpettat,hac  ab  vna 
Dependet,ambit  vnam: 
JEterne  rettororbisy 

HH.ij. 


8p  P    S    A    L.        C  X  X  XI  I. 

Ni  animam  quietus  cohibui  (inquam)  ceu  recc 
A  lacte  depulfus  puer. 

5    AttuDeoconfidefortisIfrael, 
Infeculorumfecula. 


Pfitlmus  centefimus  tricefimmfiecundm  >  qui  efl  Afi- 

cenfianutn  decimm  tertim,iux,TiKoe,iDauidzs. 

Argumentum  &  vfi!u. 

Solomon  templum  Deo  confecrans  2.  Paralip.  6.  treshuius  Pfalmi 

verficulosextremae  fuxorationi  totidem  verbisinferuir,vt  fatis  liqueac 

hiinc  Pfalmum,quemtuncDauidfcriplerit  quum  area  extrtiendo  teplo 

Dei  inuenta,tempus  illud  fibi  iam  tum  proponerct,quo  in  xdem  ipfam 

extruclam  arcaerar  introducenda,  valde  poftea  notum  &  celebrem  fuif 

fe.ltaque  inltaurato  poft  reditum  templo  &  vniuerfo  diuino  cultu,fuit 

meritorepetirus  ,  &  imlla.ficuti  probabile  eft,  folennipompa,qua:def- 

cribitur  Nehem.u.  cum  prarcedentibus  &  fubfequentibus  afcenfionum 

Pfalmisdccantatus.  Continet  autemluculcntam  repetitionem  promif- 

fioim  tum  regni  Dauidm,tum  extruendi  templi  &  plenifsimx  Leuitici 

facerdotu  conftitutionis:  quod  vtrunque  fuiflcconftat  xterni  tum  re- 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  tricefimi  fccundi 

PA  R  A  P  H  R  A  S  I  S. 

FAc  vt  t&memorem  ef]e  appareat,  lehoua,  promifforum  quibus  te 
Dauidi  obftringere  -volutTit,  (y  quantts  ex  miferijs  illu  eripueris, 
minime  certe  t<t  illum  fyoftea perd.ufed  vt promiffa  tpftfaclaprdfies. 
Nam  ipfe  i/tcif?tm  ttbt  lehoudt ,  potenti  lacobi  Deo  ac  proinde per- 
iurus  feuerifitmo  futnro  -vltori  ,fefe  cum  iureiurando  &  his  difertii 
•verbts  obiirauit. 
Si  donum  meam  •vnquam  ingrediarfi  leflum  -imqnampetiero. 

Sifomnum  ocvli  mei  viderim  ,ft palpebris  niclattero: 

Priufcjuam  lehout  fedem  natttM  fuero  ,  quam  polens  ipfe  lacobi 
Lem  incolat. 

Ecce 


PSAL.       CXXXIl.  853 

Te  mens  mea  intuetur 
,  Vnum :  vni  adhdt  ret^  vnum 
Te  vindicem  falmis 
$   Agnofcit.  O  piorum 
Propagofanfta  patrum^ 
Vnum  Deumparentum 
Speclate>/pes  in  vno 
Locate^cunBa  ab  vno 
Sperate./pem  nec  vnquam 
Fouebitis  caducam. 

^S^gni  tum  facerdotii  Chrifti  ty pum,  vt  &  ipfemet  Dauid  ipfom  Chri 
ftum  adumbrauit:quibusde  caufsis  pretiofum  hunc  Pfa'mum  femper 
haberi  in  Ecclefia  oportet,cuius  teftimonio  fides  etiam  noftra  conhrme 
tur.Difcimus  pranerea  ex  hoc  Pfalmo  veraejicclefiae  notas  vifibiles,  cnl 
tum  videlicet  diuinumin  duabus  potifsimum  rebus,nempe  in  verbi  diui 
ni  prardi  atione  fincera  ,  &  facramentorum  adminiftratione  legitima 
pofitum.-Sr  rurfusquodnam  fit  verbum  vere  diuinum,  &  quae  nunime 
adulterina  facramenta,quibus  videhcet  Chriftus  verus  &  vmcus  Serua- 
tor  nobis  annuntiatur,ideft,qualem  ipfemecfefe  &  omnem  Patris  de 
falutis  noftrae  ratione  voluntatem  pleni&ime  tum  per  fe  ,  rum  per.  Pro- 
phetascV  Apoftolos  Ecclefix  Cox  patefecit .  Denique  ex  hoc  PfaJmo 
docem  m  fo  nedictiones  vtriufque  vita:  piis  effe  diuinitus  conftituta?,im 
piorum  verd  irritos  omnes  fore  conatus:&  qua  iolicite  pro  regni  Chri 
fli  propagatione,atque  pro  illarum  poliriarum  incolumitate  precari  te- 
neamur,in  qutbushofpitiaEcclefis  pracbentur. 

Eiufdem  Pfalmicentefimi  tricefimi  fecundi 

Intupretatio. 
Emento,Iehoua,Dauidis,#'  omnis  afflictionis  eius. 


'M 


2  Qm  iurauit  Iehouse,vouit  forti  Iacob  dicertS, 


3  Si  introiuero  in  tabernaculum  domusmese:  li  afcendero 
fuper  ftratum  lerfli  mei. 

4  Si  dedero  fomnum  oculis  meis :  palpebris  meis  dormi- 
tationem. 

5  Donec  inueneio  locum  Iehouse  :  habitacula  forti  Ia- 
cob. 

HH.iij. 


854  psal.     c  xxxit, 

Ecceigiturhucnjfque  fubinde  fedes  ifta  eft  commutata ,  Fuit  tnim 
aliquando,  njt  audiuimm,  njerfus  Ephratarnjn  Sdo  njidelicet  nunc  e- 
uerfa:&  tempmfuit  quum  in  agro  I&arimxorum  illarn  inueniremm. 
^lt  nunc  tandem  inuento  njbt  confiftat  loco.eo  profidjcemnr  ,  ibique 
adfubfelliu* cuiinfidet.facram njidclicet ipfim arcam  proftrati  ,ipfum 
adorabimm. 
t^fgedumigitur  Tchoua,proficifcere  in  eum  locum  in,  quo  non  ficiit 
antea  moram  aliquam  trahas.fednjt  infixo  domicilio  ,  arca  njidelicet 
tui  roboris  tejfera  ibi  collocata,permaneas. 

FFic  argo  facerdotes  tibi  confecrati,  £r  tum  doclrina ptira  tum  ftn- 
ftts  moribmornati,mtmere  fuo  rite  defungantur  :  hilc  tui  beneficiarij 
triumphumtibicanant. 

FJic promifHonts  Memor  cnm  Daitidefcruo  tnofancitjt ,  regnuma 
te  in  ipfim  pofteritate  ft.ibilitum  confertta. 

turaftiadm  Dauidi  tuo,Iehoua,certo  (*?  irreuocabili  decretojn  h<ec 
njerba:F.x  te  Nafciturum  infolio  tuo  collocabo. 

Quodfipofteritnifxdusmeum  &  edicfaqut  ipfos  docuero  ferua- 
uerint,pofteros  etiam  eorumyprout  alij  ex  alus  nafcentur,njfque  inper- 
petuumfolio  tuo  imponam. 

Elegit  autem fibi  Sionem  ipfe  Iehoua  eamque  fibifedtm  ,  quoniam 
fic  illt  njifum  eftjns  exprefia  njerbis  defiinauit. 

Fi&cperpctuaquies  meafutura  eft,&  hic  demum,quoniam  fic  mihi 
njifum  eJi^njtlocomihigrato  habitabo. 

Ipfitts  annon&  quam  diligentifiime  prouidebo,  &  f\  quifuerint  illic 
inopes,nunquam  eos  cibo  adhanc  njitam  neceffario  dcftitut  patiar. 

Sacros  meos  miniftvos  in primisyquibus  alioqui  nullifiiut  fundi  attri 
buti,njndiquaque  tuebor,  meifiiue  beneficiarijs  nouam  quotidiegaudu 
cccafiune  m  p  ta  bebo. 

lbtfaciam  vt  DauidisVertcx  cofficum  magisac  magis  attollatur, 
&  fi  qttando  robur  ipfim  imrtnnualtu\rurfum  tamenptdlukt:ibt regni 
ame conftituti tanquam fac » fylendor  inextintlus  orbeift  terrarum  o- 
iim  illuftraturus  Jucebit . 

Et  omnes  quidem  eim  hoftts  infamia  compUbuntur,  ipfim  'verb  dia- 
demafumma  tandemgloria  eff.orefcet. 

IdemPfalmus  centefimus  tlicellmus  fecundus,monoco- 
Ios,vt  fecundus. 


D 


Auidis  Dcus  o  tui  mcmcnto, 
Dauidis  mah  ranta  totcjucpaffi, 

z  Quj 


p  s  a  l.     c  x  xx  r  r.  8$S 

tS  Ecceaudiuimus  ezmjfcilicet  habitatianem  apud  Ephrata" 
inuemmus  eam  in  agns  laar. 

7  Ingrediemur  in  habitadones  eius,adorabimus  ad  fcabei- 
!um  pedum  eius. 

8  Surge  Ichoua  uentttrus  in  requiem  tuam.tu  Sc  Arca  robo- 
ris  tui. 

9  Sacerdotes  tui  induantur  iuititia:&  beneficiarij  tui  exul- 
tenr. 

io  PropterDauid  feruum  tuum  ne  auerfarefaciem  vncli 
tui. 

ii  Iurauit  Iehoua  Dauidi  eerto,  nec  inde  fe  auertct,  cUceM* 
fruftu  ventristui  ponam  luperlolium  tuum. 

ii  Sicuftodierintfilijtuifcedusmeum  &couentiones  meas 
quas  docebo  eos  :  etiam  filij  eoruiii  vfque  in  feculum  ieds- 
bunt  fuper  fohum  tuum. 

13  Quoniani  elegit  IehouaSion:  dilexit  eam  in  fedem  fi- 
bi. 

14  Hxc  requies  mea  erit  in  «eternum:hic  habitabo,  quia  <li~ 
lexi  e.im. 

/5  VjcIu»  eius  benedicens  benedicam:  pauperes  eius  fatura- 
bo  pane. 

i<5  EtSacerdores  ciusinduamfalute:  &  benefkiarij  eius  e- 
xulrando  exultabunt. 

17  IHic  germinare  faciam  CornuDauidis:paraui  lucernam 
Chrifto  meo. 


3S  Inimicoseiu?  inuuam  probro:&  fuper  ipfum  florcbi? 
diaiemaeius. 

PSAL.       CXXXII. 

Memento  Domine  Dauicl* 
Carm.gcn.i. 

Aui&ii  efio  me?nnr<>g(-nito",7newor  efio  Libom 

;  talit^m  rehus  tua  iHJfcifecjZiutus  cqenu* 
"*"*" '  HHaiii. 


S<>6  V     S    A     L.       C  XXXII. 

2.    Quivoto,Deuso  potenslacobi, 

Iuratus  tibifemet  Obligauit: 
3    Nunquamfeptameannquiens,rcuifam 

Domus,nec  repetam  cubile  laflus, 
-4   Iflis fomnum  oculis  videbo  nunquam, 

5  Nufquam  has  claufero  palbebras,priufquam 
Locum  inuenero,cjuo  potens  Iacobi 
i€ternus  Deus  ille  concjuiefcat. 

6  Ecce  audiuimus  Ephrata?a  verfus 
Te  fedes  pofuiffe  rura  quondam, 
Quasin  planitie  Iarimeorum 
Poftinuenimus  eflecollocatas: 

7  Atdcincepsftabilitibifacrata 
Nobis  vifere  te  Jicebit  ade. 
Etthroniadfolium  tuiiacentes, 
Gratas  inde  tibi  preces  fercmus. 

8  Eiaergo  Deushucadefto  tandem, 
Ontatam  vt  capias  diu  quietcm: 

Tu  tu,inquam,atque  tibi  Arca  confecrata. 
q   Hicvirtutibus  omnibusiubcto 

L  %ncstibiferuiantminiitri, 

Dignanfque  tuoipfequosamorc 

Laudes  afsidue  tuas  cclebrcnt. 
io  Et  verna?  ipfe  tui  mcmor  Dauidis, 

Neregnum  tibifpcrne  confecratum, 
II  In  verbaha?cilqu.'dem,Deus,Dauidi 

Iurafti>irritaqua?nefasputare,      ^ 

Ex  te  exorta  tuo,inquiens,fedebit 

Meiubentethrono  propago  felix. 
ii  Quod  fl  foederis illa  iura  noftri, 

Qua?  curabo  tui  vt  fciant  nepotcs, 

Seruent  rite  t:ii,Dauid,nepotes: 

Ipfis  ecce  nepotibus  ncpotum 


iftum 


r   s  a  l.     cxxxi:.  85* 

2    Ille  tibi^  Heb  rmgentis  Dem  vmcc,  vot  i* 
Obftrinxit  caput^  &promifsts  ora  rec/uftt^ 
5    Non  &des  pntts ingrediar^mollfae  rcponam 

4  Afembra  thoro,aut  oculis  dulceindulgebofoporem^ 

5  Quam  famtm  inueniam^  & facrifundamina  tepli 
DeftgnemfanEUfque  locum  dimetiar  aris. 

6  Fama  /icetpatria  mu/tum  promitteret  0 r<e, 
Interfaxa  tamen  ftlueslnbm  obftta  dumis 
JMonftrauit  Deus  ipfe  /ocum.Dem  ipfe perenne 
Htctemplum^temp/tcjue  ficris  fedem  innuit  aris. 

7  Ergo  alacres gratam  Domino properemus  ad  czdcm .• 

8  Scamna  pedum pronis  venercmm  vultibus.&  tu 
SaEle  parens^bonus  ac  p/acidus  cape  vota  ^tuamqtte 
Ltztus  adifedem:neu  dedignare penates 

Qui  memorem  aterniferuabunt  foderis  arcam. 


9  Tempiafacndotes  cafti  tueantury&  omnes 
Qui  tua  ritepijs  venerantur  numinafacns> 

10  L&tiiia  exu/tent.Si  Dauidpetlore  puro 
Te  coluit  ne  Dauidice  nuncrefpue  protis 
Donajui  populi  cuifr&na  tenenda  dcdifti. 

11  Dauidienimquondam^necjueiamfententia  vertet 
f    '.:/ v  1,7  mentem)iurafti.Eftirpepropago 
JVata  tuafLam  &fceptrum  retwebit  auitum. 

12  ■"/<  f  poPicntasferuct  n:eaf^deraypacii. 
Sijhterit-,  legt  rfi  non  temerant  auiict^ 
Nulla  dics folio^vis nulla  extrudet  auitoy 


8$8  p  s  a  l.     cxxxnr. 

Iftum  perpetuum  thronum  dicabo* 
15  Sion  nanaue  mihi  adlubefcit  vna, 

H«c  mihi  flatiojhxc  cjuies  pcrennis5 
54  Hic  dcmum  mihi  coniidere  gratum* 

15  Faxo  ne  mala  regnet  hic  egeitas, 
Largas  fufficicns  dapcs  egenis. 

16  Hic  feruabo  facros  mihi  miniftros, 
Hic  mc  turba  hiiaris  colet  piorum, 

17  Cornu  hic  furgcre  viuidumDauidis, 
Et  fplenderc  procul  iubcbo  Rcgi 
Acccnfam  affidue  meo  lucernam. 

18  Hicignominiaacpudorcfaxo 
Ipflusfemel  hoflibusfcpultis, 
Rex  fublime  throno  fcdens  in  aho 
Gemmanre  erigat  vt  caput  corona. 

Pfalmm  centeftmus  triceflmus  tertius>qui  efl 
Afcenfionum  decimm  quartit6<i 
Si^cly.tu  oVj  Dauidis. 
Argumentum  &  vfm. 

Dauid.cui  mHcbraica  mfcripcione  Pfilmus  i{tetribuitur,proculdiibic 
illnmfciipfit  quum  poft  ciuiha  oSto  annorii  bella  omnes  tribus  ad  cum 
vngendum  regemconueniflent  z.Sini.j.cV  prions.Paralip.11.  nempc  vc 
illos  ,id  deponendaj  otnnes  difcordjas,&  omnibus  officiis  pubjice  pnua - 
timquecolendam  mutuam  amicitiam  hort3retur.  Sic  igitur  pofka  vi- 
fumefteiufdem  Pfdmi  repetitione  ftudn.m  pacisrcuerfo  populo  incul- 
care  vtpote  maxime  ncceftariae,quum  adhucetlet  imbecillis,&  vndique 
\  victnarum  gentium  intVnfifiimis  gubernatonbus  tumvi  mmprodi- 
tiombus  paeretur,  vrex  Ezr.r  &  Nehemix  hiflorus  liquet.  Continet 
autem  txcellens  &  mirum  in  modum  elegans  encomium  non  iimphci- 
ter -,T-y,K  <ji/5i^cinoncommunis  amicitix ,  de  quare  multa  quoque 
praeclarc  profam  alioqui  fcriptores  ducerunt ,  fed  fari&x  ilhus  Ch.inta- 


EiufclemPfalmicentcfimitriccfimitertij 
Par.aphr.asis. 

vj  belLt  ftmul  &  felix  cftifta  rerti  comutotio^qiihd  vicle 
itrei  qni  pritts  cbfiiclebat,  cernimm  td  corponbta  tum  a- 
mncliRimos.lt ac[Hi  velim  afiidue  vos  tycogitare  &medita,- 
fjefraterna  vejbra  coiunclioneneque  vtiUtu  nequefu 

flqu 


rinms  ( 


P    S    A    L      CXXXUI.  8p 

Tj  natos  natorum,  &•  qni  nafcenturab  il/is» 
13  Ipfe  mihifedem  e/egifincfinc  Sionem> 

1A  Ouacolere^hlcmthi  certa  qmes^hic  certa  vo/uptat: 

15  H&c  mihi  grata  domus.ca/i  indu/genttafruges 
Faxo  alat,&  duros  /aygefiiturabo  co/onos. 

16  Templa  tuebuntur  cafti  tnftlcjue  miniftriy 
L&titiaque  ptjs  pcrfundam  petlora  certa: 

1 1  Dauidicoque  nouum  producam  e  femine  germcn> 
Quod  late  inpoptdosfundetfua  brachia.ftirpi 
Profficiamferccfo/ium  qui  illuFlret  auitum, 
C/aracjuepercunclai  dijfundat  lumina  terras> 

18  Atpudor  &  turpes  macu/as  infamiafpargens^ 
Hosltbus  infictet  vultusJ  cftapropago 
F /orebit  ^cingct  cjte  facrum  diademate  crinem> 
Tranfmittetque  fuam  /ongmua  w  ftculafamamy 

^$\tis,  cnlus  vnus  Spiritus  fan&us  autor  eft,  pfos  omnes  in  Chrifto 
pnmogenito  inter  multos  fratres  vni  Patri  codefti  adiungens.  Eam  au~ 
tem  copulationem  non  qnaeuis  vtilitas ,  cmusraiione  iJoetajmirisept- 
thetis  pacem  cohoneftarunt,  ?deo  vteameti;,m  imer  fuasDeasrecen-- 
fuerint:fed  diuina  omnia  tum  prafenris  tum  futufa?  vita?  bcneficiacon- 
fequuntur,  ab  illo  videlicet  in  nos  effufa,  ex  cuius  plenitudinc  in  fubie- 
&acoha?rentiarnembradtrriuantur.Meritd  lgitur  Chariras  ifta  cum  ro- 
re  ccelefti  comparatiir  ,  vt  cceliius  &  qiiidem  gratis  illarh  tribui  agnof- 
camus  •.  ite'mque  cnm  facro  Aaronis  vnguentu  ex  capite  ad  hmbum  vf- 
que  veftis  diffluente  ,  qnod  Aaron  quidem  fnerit  Chrifti  a?terninoftri 
Sacerdotis  typus,vnguentum  aurem  illud  Spintum  fine  menfura  in  no- 
ftrum  Caput,ideft,in  ipfim  Chnftum,effufurn  .idumbrarir,  inee  fnbie- 
clamembra  ideft  Ecclefiam  toram  farftific.ms,  cv ios  etiam  fragrantia 
Patricceleftigratifumus,itixta  ilhid  Ioh.14.21.  Qnidiligit  me,djligetur 
a  Patre  meo,&  ego  diligam  illum. 


1  "FCc 

JL^eti 


Eiufdcm  Pfalmi  ccntefimi  tricefimi  tertij 

Interpretatio. 
Ccequim  bonu  &  ou.im  decoium  elt,  habirave  fratrcs 
am  iimul. 


SrfO  P    S    A    L.       C  X  X  X  I  I  I. 

fiquidew  prtterqnam  quod  Detti  ex  'vno  eodemquepatte  nempe  ^yf- 
brahamo  nos  nafci  -voluit ,  qus  ratio  non  efi  nullins  momenti :  eodem 
prttereajpiritufuo  nosfibijlleclos  infamiliam  adfciuit. 

Plane  igitur  refertfratemapax  ifia  balfamum  illud  tamfuaue  tdm- 
qi'epretiofam,quodfitmmifacerdotts  iiertici  &  barb&fupetfufu,  inde 
adfacrx.  xfqne  ■veTtn  limbum  defiuit. 

Liceat  illam  quoque  conferre  cum  rore  illo  dulcifiimo  &  fixcundifii- 
mojumin  Hermonujum  in  Sionnmontana  incidente.Nam-vbinji- 
get  \t£c  concordiajbi,  Deo  calitas  mandante,commoda  tmnia  perpe- 
tno  manftira  redundant. 

Idem  Pfalmus  centciimus  triceflmus  tertius,dicolas  di- 
ftrophos,vt  primus. 

i     /~\  Va  beila  res  eft  &  qua  amabilis  eft  Amor 
V^^      Fraternaiungenspe&ora! 

2  Non  balfamum  illi  conferas,cuius  nitet 

Vertex  Aronis  vnguine, 
Fragranti  odore  barbam  &  auream  togam 
A  fummo  ad  imum  proluens: 

3  Non  roris  vber  Hcrmonis  herbidi  iuga, 

Iuga  &  Sionisincbrians. 
Nanque hic  benigna  fummus  eftundit  manu 
Pater  vfque  &  vfque  opes  fuas. 


Pfalmtu  centeftmw  tricefmw  cjuartusy  qui  ejl 
Afeenfionum  v/timus,  ftfcLKTiyJc.. 

Argumentum  &  vfu. 

Hu;c  argumento  poft  varios  ad  populum  pertinentes  fermones  tande 
finis  optimus  imponjtur  exhortatione  ad  Sacerdotes  &  Leuitas  directa, 
cjuumdiuinuscultus  fithuiusnauigiiquod  Ecclefiam  vocamus,cV  pro- 


Eiufdem  Pfilmi  centcfimi  triccfimi  quarti 

Para 


p   s   a  i.     cxxxin,  %6i 


i  Sicut  oleum  illud  pretiofum  effufum  fuper  cnput.cpjod  de- 
fcenditfuperbarbam  ,  barbam  Aaron,  quod  defceniitfuper 
oramveftimentieiu^.  , 

3  Sicutros  Hermongrqui  defcendit  fuper  montes  Sion; 
Quia  illic  mandauit  Dominus  bcnedictionem ,  &  vitam  in 
perpetuum. 

P  S  A  L.      CXXX  I  II. 

Ecce  quam  bonum>&  cjuam  iocundum>&c. 
Carm.gen.  iii. 

i    TW  T  //  charitate  mutuafimtrum^  nihil 
JJ^I       lucundius  concordia, 

2  Non  aurafuauis  balfami^  quumfunditur 

Aronis  infacrum  caput, 
Et  imbrehtoproluens  harbam  &finus 
Limbumpererrat  aureum: 

3  Non  rosytenella gemmulx  argenteis 

Pingens  Sionis  graminay 
Aut  verna  dulci  inebrians  vligine 

Hermonis  intonfiiuga. 
Fraterna  cjuam  paxinco/it  domum^iuuat 

Dominus  beniqna  dextera. 
Et  opibus  auget  filiorum  &filios 

Aiultis propagat fi&culis. 


*£^V"a  &  ptippis.vt  vulgatum  habet  prouerbiu  m.  Adroonentur  ergo 
Leuita:  quibus  de  caufis  effent  in  templo  Dei  collocau ,  nerope  non  yc 
mutos  ritus  obirenr.fed  vt  dies  ac  nodtes  pro  populi  loiute^d  e[},doce~ 
do,  laudes  Dei  canendo.  precando  denique  confuraerent. 

EiufdcmPfalmi  centefimi  tricefimi  cjuarti 


%6l  )?     S    A    L .       C  X  X  X  1 1  II. 

Parap  h  R  a  s  i  s . 

ECce  iios  be4ti,quos  ex  vniuerfp,  popula  lehoua  peculiariterfelc-* 
git,&  quorumfibidtes  ac  nottes  in.ede  fua  apparentium  mini- 
fierio  ■vtitur,prtmum  quidem  apudDeum  njifiro  munere  diltneter  fun~ 
»imini,celebrandts  ipfiu*  laudibm  fedulo  incumbentes. 

Precaminianquam,lchouamfiMatis  adytumiierfus  manibiM,  & 
ittum  collaudate,qu£ pars  efi  ipfim  culltts  pmfiima,atque  adeo  ipfom 
rituumfinn. 

Deinde  populi  quoque  cxtttmfacrii  rite  defunclumfantlaque  dottri- 
na  imimclum  dimittentes  Deo  commendatt: precati,  vt  lehoua  cceii 
terrxque  creatorfinguhs  ex  Sione  omni  bonontm genere  locnpletet. 

Idem  Pfalmus  centefimus  triceiimus  quartus ,  monocolos, 
vc  viceiimus  tertius. 

i    TTOs  Dco  fcrui Dei, 
V    ExcubantesvosDeo, 
Eialaudcsdicite. 

z    Vosmanus  ficrarium 

Verfus  cia  tollitc, 

Etprecantcsdicite, 
5    ExSionis  arcibus: 

Telocupletetfoli 

Atque  cccli  Conditor. 
'Pfilmuicentefimm  tricefimut  qumtns^rjya.Q/.^iy^» 

Argumentum  &  vfiu. 

Inhocquoq;  Pfalmo  Prophetaficutin  fuperiore,  Sacerdotesac  Le- 

uitasprscipue  ad  Dei  hudcspublice  cdebradas  cohortatur,qurbusta- 

men  popuhl  quoque  vult  tanquam  choragi*  fuccinerc.Argumeca  vero 

Pei  laudii  parum  ab  openbus  generahbus ,  cjuibus  immenfam  tum  po- 


Eiu?jem  Pfalmi  centefimitriccfimiquinti. 
Paraphiasis. 

EIwvos  pecultariter  miniTlerio  lehou*  deuoti  laudate  Jehottamy 
qualemfife  re  ipfii  cognofcendum  prabuit . 
Kos,inq;tam,qnibmfiatio  &  apparitura  efiin  domo  ipfa  [ehoit£  de~ 
ftjnatJify  qwltks  efi ai.iorum  Dominicfiodia  eommijjk, 

Vetm 


jL-^ia 


V    S    A    L.       CXXXIIII.  863 

I  N  T  E  R  P    RETATI    O. 

Cce  bcoedicire  Iehoua?  omnes  feruj  lehoua?:qui  ftatis 
domo  Ichouaj  per  nodte^ . 


2,  Tollite  manus  veftras  ad  fancluarium  :  &  benedicite  le- 
hpuaj. 

3  £>/aVe,BencdicattibiIehouaexSion  ,  qui  fccit  coelum  SC 
terram. 

PSAL.    CXXXIIII. 

Ecce,nunc  bcnedicite.&c. 
Carm.gen.  1 1 1. 

I     T""X  Omini  miniftn,  notle  qui  cuftodU 

1  J      SanElt  excubatis  atrij^ 
L,audate  Dominum  laudibus  donecfacro 
Nox  annuitfilentio. 
z    Intercjue  laudes  mentibus  puris  manus 

C&lofuppinos  tollite, 
3    Et  vos  beabit  Dominus  inuicem  omnibus 
Cctlifolicjue  commodi-s'. 
Dominus  Sionem  cjmtuetur^vnicus 
Cddifolique  conditor. 

^S$j\ tcntiam  tum  bonitatem  fuam  cun&is  hominib':s  veluti  palpanda. 
prxbet,  partim  a  fpecialibusbeneficiis  in  populu  fuum  coliatis  funt  de- 
fumpta,&*adiec"t.a  antithefi  idolorum  amphficata.  His  autem  iifdem  te- 
fhmoniis  etiamnuhodie  nos  confirmari  oportet,&  de  iis  quoridie  nunc 
quoque  Deo  gratias  agere,quum  vna  Sc  eadem  Ecclefia  femper  extitc- 
rit  &  exiitat.vc  &  Deus  vnus  &  fides  vna,qnanuis  duplex  fccdus.raviq- 
ne  formx  reuelationis^Deus  cum  fuis  inient. 

Eiufdem  Pfalmi  centcfimitriccfimiquinti. 
Interpr.etatio. 
1  T    Audatc  nomen  Iehoua*,Iaudatcferui  lehoua?. 

2.  Quj  ftatis  in  domo  Iehouarin  arriis  domus  Deinoftri. 

t 


864  P  t  A   t.     c  x  rx  v- 

Deumvere bonttm  celebrate,  &  eius  Nomen,  quo nilnlfuaHiuseffe 
poteft,celebrale. 

fiic  enim  ftbi  Jacobum  ■vnicafitaipfius  bonitate  impulfus,  >vt  -vnice 
sharum  pcculiumftcgit. 

Et  njt  de  peculiaribus  iTlii  beneuolintis.  ipfins  teTH/nonus  nihil  am- 
plius  dtcam,cur  non  ego  affirmarim  qnod eftfatts  fuperqueperfpeclum, 
Iehouam  -videlicet  Deum  noTtrum  effe  -vere  magnttm  ,  &  utcunque 
ftulti  morlabs  fibi  numina  comminificantttr,  omnibus  illts  ipforum  dijs 
pote>itiorem,ettamfi  tales  effe  daremus  qttales  effefamniantf 

Nam  is~ht  quum  plures  effe  Deos  ftatttant ,  nullumfane  ex  ijs  om- 
nipottntem  facmnt :  c£r  hos  rmfum  altj  otiofos  fpeclatores  effe  xkj- 
lwtt,alij  caufis  inferiaribw  deuinciunt,alij  abfurdijfimajmmo  <&  ne- 
fandifiima  qu<eque  ipfis  p.ilam  affingnnt.  <y£t  lehoua  yficut  coelum, 
terram,mare,&  gnrgttes  eius  omnes  condidit,  ita  ettam  illtspro  arbi- 
trtofuo  "vtitur. 

Cuius  nimirum  imperio  nubes  ab  exlrcmis  terrarum  finibus  affur- 
rrentes,  matcnem  ignium  & pluuiarum  indefimul  erumpenlium  fup- 
peditant:&  qui  'vcntos  exfuopenu  educit. 

Et  ne  quts  naturaltbus  caufarum  fintbn*  hanc  Jehoux  potentiam 
tnfinitam  circunfiribatjnc  eft  qut  in  ^iegyptoprtmogemta  omnia  tum 
hominum  tum  beTliarttm  ima  nofle  tructdautt,  quod  certe  ordini  na- 
turz  trtbttinonpottft. 

Hic  etiam  in  t^tegypto  Pharaonem  ^yftgyptiofque  omnes,regisfiti 
uimis  obfequentes  feruos ,  prodigijs  &  mtracuits  proThrautt ,  quorum 
nitllum  eft  quod  infimtam  I^hnufupraipfam  rerttm  natttram pote~ 

ftatem  non  demwftret. 

Jmmo  non  Pharacnem  fohlm  <&  ^Jegyptios  ,fedgentes  aliaspluri- 
mas  earumque potentifiunos  reges  adtntemecionem  cccidii: 
VelutiSewem  Amorrhtum  ,Ogum  Bafanttdts  regem:&omnia 

Canandorttm  tegna: 
ijuarurn  dationes  ipfis  antea  atiributas  ,  ifraeli  popttlofuo  tradidit 

.d.vs. 
Profecla  tgitur  Jehottafempiterns.  laudn  Nomen  ipfe  tibi  compara* 

ftiaiec  vllti  vnquam  fectdu  tui  Memoria  extinguetur. 
Inpwnts  autem gloriam  tuamcoferuatione pjpult  tni,tu.ique infer- 

uos  tuos  prompta  tn  ijeniam  benignitate  magu  ac  magts  illuftrabts. 
s4t  ijia  tnfanorumpopulorumfimtd.icrapritiofiora  qu£  veuerantur, 

nihil  aliud  fu.it  quam  aurum  vel  argetttm  homtnum  artificio  in  hane 

tjiI  tllamformam  efficla. 
Os  kabentifed  mnium:-y;ulos  habentfed  qnibus  nihii  cernunt. 

4ures 


P    S    A     L.      C  XXX  V.  $6$ 

3  Laudate  Deum,quiabonus  e/Hehoua.'Canite  Nbmiai  eius' 
quoniam  fuaue  eft. 

4  Quialacob  elegit  iibi  Deus:  Ifraelem, in  peculium  fibi. 

3  Certeegonouiquodmagnus  Jif  lehoua:  &  Deus  noftcr, 
pra?  omnibus  diis. 


6  Omnia  qusecunque  vult  Ielioua  facit  in  coelis  &  in  terra: 
in  mari  &  in  omnibus  abylh\. 


7  Afcendere  faciensnuhes  ab  extremo  terra?,  qui  fulgura 
adpluuiam  facit^r  educitventum  ex  thefauris  fuis. 

8  Qui  percuflit  primogenitavEgypti ,  ab  homine  vfque  ad 
beftias. 


9  Et  mifit  ligna  &  prodigia  in  medio  tui  Aegypte :  in  Pha- 
rxonem  &  in  omnes  feruoseius: 


ro  QuipercufTIrgentes  mul:as:&  occidit  reges  fortes. 

ii  Silion  regem  Amorrhsum  &  Og  regem  Bafan  :  &  ora- 
nia  regna  Canaan. 

it  Et  dedit  terram  quas  fuerat  eorum  harreditas,  ha?redita- 
tem  Ifraeli  populo  fuo. 

13  Iehoua,Nometuum  e/Hn  feculum:Iehoua,  Memoriatui 
perdurat  in  generationem  &generationem. 

[4.  Qnia  mdicabit  Iehoua  populum  fuum:&  feruis  fuis  erit 
propitius. 

15  SimuIachragentium/«/rtargentum&  aurum:  opus  ma- 
nuum  hominum. 

16  Ose/f  illis  &  non  Joquuntur:  oculi  funt  iplis,  &  non  vi- 
dent. 

u.j. 


$66  P    $    A    L.      cxxxv. 

J4ures  habentfei, auditicnis expertes-.nafo pr&ditafunt }nec  tdmi 
(pirant. 

Nec  ab  illk  fane  quicquam  in  hocdictant  tllorttm  opificesaccultores. 
j&t  tjos  ,  iffaelu gentts  ,  Ichouam  celebrate^os  Jsfaronis  familia, 
aetert<  in  lehoua  coUaudando  prxite. 

Laudate  Iehouam  Leuit£,  laudate  lehottam  quotquot  iUius  cultuni 
proftemiiii. 
lehouA Ierofolymorum Incolalaud.es ex Sione  perfonet  fempitern*. 
IdemPfalrnuscentefimustricefirnus  quintus,  raonocolos, 
vtdecmus. 

i     y^  AntateNumcn  6  minifiri  Nurriinis, 
z    V_vCantateNumena?disciusincola?, 

Noftricxcubantcsin  Dei  palatiis. 
^   Dcum  canitc,quo  nil  mcliusautpulchrius, 

4  Vltro  Iacobum  quifuumallegit  fibJ, 
Et  Ifratlcm  ccu  peculium  fouct. 

5  Nanque  vnusillceflomniumfortiffimus, 
Pne  quo  potcntum  fordct  omnium  dccor, 

6  Qui  Re&or  vnus  &  folo  &  coelo  pra?efl: 
Huic  parct  ingens  vafti  hiatus  arquoris, 

7  Hocimperante  denfafurgunt  nubila, 
Miflis  corufcat  aether  ignibus  micans. 
Deprompta  fubito  diuite  huius  cx  pcnu 
Vcrfura  mundum,Dominus  idem  ni  vetct, 
Kapida  pcr  auras  diftvi  untur  flamina. 

S  Huius  fuperba  feniit  i£gyptus  manum, 
Primis&  bominum&bcftiarurn  fcetibus, 
Vm  peremptis  noctc  paritcr  omnibus. 

9  lit  hmc  &indc  iftiusnorrcndaintuci 
*£gyptef?gna,concidifti  prar  meti», 
I  ccumqtfe  Rex,Rcgifqueadulatrixcohor*i 

io  Potentegentcshic  ceudit  dexten, 

n  RcgeYcjuc  fortcs.cjuulis  Ogus  &  Sihon,  % 


PSAL.       C  XX  X   V.  %&j 

17  Aures  ipfis,&:  non  nudiunc :  naftis  ipfis  &  non  efl  /piritus 
in  oreipforum. 
J 18  Sicut  illafuntqui  faciut  illargr  dmnis  qui  confidit  inci-. 

19  Domtis  Ifrael  benedicite  Iehouar:domus  Aaron  b  cncdi- 
cite  Iehoua:. 

xo  DomusLeui  benedicitc  leliouar:  timcntcs  Ichoinm  be^ 
nedicite  Iehouse. 

xi  Benedic"tu<*J:tIehouaexSion,qui  habitatin  Hicrufulem. 
PS  A  L.        CX  XX  V. 

Laudatenomen  Domini.&c.Carm.gen.i. 
I,2T  TOs  cjuibw  eft fcrt cuftodia  credita  temp/iy 
V    Fia  Deum/audate:  Deurn  ce/ebrate  mimfiti 
Quifae  ra  afsidtta  vigilatu  ad  atria  cura. 

3  JEia  Deum  laudate  bonum^  nomenqtte  be^tum 
Tol/tte  perpetuo  veftrofuper  athera  cantu. 

4  Ouippe  Iacobum  v/tro  /egit,/eclumque djcaujt 
Huncflbi,  ceupriuam  pat  rimani  infzcu/afortem. 

5  No ta  quidem  Domint  eft  im menft  potentta,  notum 
Numen:quippe  deos  fab  fe  premit  a/tior  omnesy 

Ouos  a/tjfto/idap/acant  ceu  numina  cura. 

6  Verfat  enim  nutu  cdoy  t  erra^ue^mariquey 
Autftcjuod  cotcis  c/auftrn  eft  penetrale  tencbris 

7  Natur^quodcuncjue  iibet.de  vtfcre  ternt 
Euocat  dr  /icjutdo  fufftendit  in  acre  nubes: 
Fulguribitfque  vagis  venientespr&ttenit  imbres. 
Dequeftispromit  ventorum  flamina  gaz,ism 

8  I/le  hominum  primos  foetus  peCudumcjue perartta 

9  Dtuitis  Aegjptiftrautt :  regemcjue fuperbumy 
Et  cjuicunque  bibuntfeptemfluaflumtna  Ni/(% 

io  Terruit  oftentis:  va/idts  t/leoppida  muris 
Turrita  euertit:  numerofo  mi/ite  cinBos 
Cumftirpe  extinxtt  violento  funere  regesy 
^ii  Strauit  Amorrh&Hm  va/ida  virtnteSeonemy 

II  ii. 


86S  P    S    A    L.       C  XXX  V. 

Bafanis  ifte,  Amorrhari  ille  rex  Colu 
ii  CxsiTquedcincepsKenaanum  regibus, 
Quafcunque  terras  obtincbanc  diuites, 
Suo  Ifraeli  pofiidendas  tradidit. 

13  Inre  ergo  Nomen  fempiternum  te  Deus, 
ALtema  iure  Fama  te  folum  decet, 
Ad  pofterorum  tranfeat  qua?  pofteros. 

14  Tu  nanque  populi  ftrenuus  Vindex  tui3 
Tu,  forte  fi  quis  te  tuorum  lseferit, 
Poena?  rigorcm  tollis  exorabilis. 

15  At  ifta  manibus  fufa  qux  fuis  colunt 
Simulacra  gentesaurea  aut  argentea, 
Nos  abfit  effefentiamus  numina. 

16  Muta  quibusora,csecaprorfuslumina, 

17  Surda  auris,omnis  nafus  expers  halitus, 

18  Eft  ipfe  qualis  cultor  illorum  artifex. 

19  At  tu  Iacobo  fan&a  gens  fan&o  fata, 
Aronis  6  tu  chara  prolesNumini, 
Cclcbrate  verum  laude  Numen  debita, 

2oLaudato  Numcn,6  tribus  Deo  facra: 
Quicunque  Numen  dcnique  rcucremini, 
AfricitedignisNumcningenslaudibus. 

21  Sic,6  Deus,fc  exSionisarcibus, 
Solyma  &  beata  quam  beatus  incolis 
Perenne  refonet  Nominis  decus  tui. 
Pfalmm  centefemm  tricefimusfextHSy 

Argumentum  &  vfus. 

I Jern  eft  ar  ^umetum  &  idem  vfus  huitis  magnificentiflimi  Pfaimi  at 
que  fupenons/ed  Dei  beneficia  tum  rn  vniuerfum  genus  human«,turr; 
ipeciahter  in  Ecclefiam  fuam  collata  plenius  htc  explcati>r>&  vbique  ad 
ncitur  carmen  intercalare,  pattim  vc  omnia  haec  beneficia  Itat  uamus  ab 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  tricefimi  ftxti 

TAR.A- 


V    S    A    L.      CX  X  XV.  %C) 

Qulque  Bafan  Ogus  rnagna  ditionetencbat> 
Regnaque  non  vnt  Canan&iafubditafceptro: 

11  Aruaque  deietlts  nuper viduata  tyranms^ 
Acceperenouos  Iacobi  e  s~tirpe  colonos. 

l^yi^Santleparens  rerurn^qui  tuslo  examtne  nosli 
Parcere  fubietHs^  &  debellare fiperbosy 
Pofleritas  tefera  canet:tuajf'/endidafacla 
Nulla  vnquam  ex  animis  tolient  ob/iuia  nos~i ris. 

15  At  fibt  qu/z  varijs  finxit fmitlacrafguris 
Vanafuperftitio,  ca/idUfornacibus  aurum 
Argentumue  liquans^ni/funt  nifi/udicra  dextra 

16  Humanacommenta.-illis  os  vocis  inane: 

lj  Lucis  egent  ocu/i.furdasfonus  aduolat  aures: 
Etpatu/asfruftra  naresiucundus  odorum 
Halttus  incurfit.-calidtu  non  petlorapu/fat 

18  Spiritus  .0  quifquis  ludibria  taliafngit^ 
Aut  colit^ipfefuisfimi/is  dijs  extgat  £u  Wfi^ 
AIentzsinops,&  lucis  egens:non  aure  necore 
Accipiat  reddatvefonos  nec  narefagaci 
Sentiat  halantesperprata  nitentiaflores. 

I^) 2,0 j 21  Tu  vcrb genmiimagno ifracleprofcEtunj') 
Et  domus  Aronis  genhiquc  efingnine  Leui^ 
Et  quicunque pio  rerum  venerare  parentem 
Obfequioxlaud&te  Deurn  qm  teEta  Sionis 
Ardua^qui  facra?n  So/ym^  bonm  incolit  adem, 

vS^vna  Dei  liberaliffima  bon  tate  proficifci,  particn  vt  non  tantum  in 
genere  omni3i,fed  eciau  particuiaum  fingula  diuina?  erga  nos  &  falui- 
ficx  beneuolenua?  teltimonia  &  pignoia  clfeftatuan.us,  quanuis  impiis 
ifta  beneficentiaexitiocedat.Apparetaute  ex  ?.Par  1.7.6.DauidaTi  effe 
huius.  carminis  autoremiquid  oc  fotenntbus  feftis  &  in  tlluiinbus  ic>o- 
riis  fuerit,viciflim  intercalan  carm.nc  repetito,  maxirna  cum  ce!ebru?,te 
decantatum^ficucetiamoftendit  lo  (aphau  hiftori  J  z.^aral^o.ai. 

Eiiifdern  Pfaltni  centcfirm  tricdiroi  fcxri 


870  PSAL.        CXXXVI. 

Paraphrasis. 

Lsindate  Iehouam  a  fummabonitate ,  qubdperfreluafit  eim  he~ 
nignitas. 
Laudate  Deum  Deorum,qubd  perpetuafit  eim  bemgnitas. 

Laudate  Dominum  Dominorum,  qvbd  perpetuafit  eim  benignitas, 

Quifua  iinius  vires  mirificas  ejfecit ,  qubdperpetua  fit  eim  benig- 
nitas. 

Qm  coelos  immenfafapientiafua  condidit,  qubd perpetua  (It  eim  bc- 
nignitas. 

Qui.  folurn  fufiinendn  &  alcndn  animalibm  terrefiribm  &  aereis 
dejltnatum,  Juper  aquarum  ripas  cxtare  iufitt ,  qubdperpetuafit  tim 
henignitas . 

Qtn  magna  illa  duo  luminaria  creauit ,  qubd perpetua  fit  eim  bent- 
gnitas. 

Solem  diei  modexat orcm,qubd perpetua  fit  eim  benignitas. 

Lunatn  &  ftcllas  qu£  notlt  prxejjettt ,  qubdperpetuafit  eim  beni- 
gnitas. 

Qui  Aegyptum  interfecli*  primogenitiscectdtt ,  qubdperpetuafit  e- 
ittt  benigmtas. 

Et  lfradcm  inie  liberauit.nubd  perpetuaftt  eim  benignitas. 

idfyfolida  vt  &  veluti  bracbio  altefublato  ,  qubdperpetuafit  eiui 
bemgnttas. 

Qui  mare  tuncofum  fic  dtffidit,-vt  tranfeuntt  hac  illac  turmatim  po- 
pttlo pateret,qubd perpctua  fit  eius  beuigmtas. 

Et  Jfraelem per  illndmcdtum  traduxit,  qubd perpetuafu  eim  ber.i- 
gnitas. 

Vharaonem  autem  &  omncs  eim  copias  illo  ipfofubmerfit,qubdper- 
petuafit  eim  benigmtas. 

Quipopulum  per  incultam  flitudinem  deduxit,qubd perpctua ft  e- 
itts  benignitas. 

Ouimagnos  regcspl.igts  affecit  ,quud  perpetuafit  eim  beniguitas. 

Quipotentes  reges  cecidit  qubd perpetua  fit  eimbenignitas. 

Sihonem  <yfmjrrh  xoritm  rcgcrn,  qubdperpetuafit  eim  bcnignitdV. 

Et  Ogum  B*fantUis  regem,qubdperpetuafiteim  benignitas. 

Et 


L 


PSAL,       CXXXVf.  871 

Interpretatio. 
Audate  Ieliouam  quod  bonus  iit :  quia  in  feculum  eft 
beniguitas  eius, 
%  LaudateDcum  Deorum.-quiain  feculum  e/rbctiignicasc- 
ius. 

3  Laudate  Dominum  dominorum  :  quia  in  fcculum  efi  be- 
nignitas  eius. 

4  Qtnfccit  mirabilia  magna  folus :  quia iri  feculum  efib^- 
nignitas  eius. 

?  Qui  fecit  ccelos  intelligentencjuia  in  feculum  ^benigni- 
tas  eius. 
6  Qin  extendit  terram  fupet  aquas :  quia  in  feculum  efibz- 


7  Qui  fecit  Iuminaiianiagna  :  quia  :n  fcculum  efi  bcn»'gu 
tas  eius. 

8  Solem  adprsefccturam  in  die.-quia  in  fcculum  cfi  biaigni^ 
tas  eius. 

9  Lunam  &  ftellas  ad praefecluram  ifi  nocte:quia  in  fecuium 
efi  benigniras  dftiY. 

10  Qui  pcrcufsit '  Aegyptum  in  primogenitis  ipforum:quo- 
niam  in  fecuium  eft  benigniras  eius. 

11  Ec  eduxit  Iiraelena  emedio  eoium  :  ouia  infeculuniefi 
benignitas  eius. 

il  Manu  foiti  &  brachio  extento  :  qu:a  in  fecfciUin  efi  beui  - 
gnitaseius. 

13  Qui_duiifit  mare  eare&i  :n  diiullones.-quiu  m  feculun 
benignitas  eius. 

14  Et  tranfire  fccit  Ifraelem  perrhedium  eius.-cjuia -mfecu- 
Jum  efi  begnitas  eius. 

i<i  Et  praccipitauit  Pharaoncm  &  exercitum  eiusin  mare 
rubrum,quia  m  fcculum  e/f  benignitas  eiu>. 

16  Quideduxit  populum  per  defertum  :  quia  in  feculum  eft 
benignV.as  eJBs, 

17  Qui  percu ilit  reges  ma^no^qnoniam  iri  feculum  efi  be« 
mgnitaseius. 

18  Quiinterfccit  reges  potentes  1  quoniam"  in  feculum  tjk 
benignttaseius. 

-  19  Silion  regem  Annnhxorijm  :  cjuoniamiri  lVcHluir 
beinignitas  eitis. 

•    g  : tm  Ba'an:quor,;ain  feculu  f/fber.:tTjii:?.   (. :ius 


%7"><  P    S    A    I.       C  X  X  XV  I. 

Rt  eorum  ditionem  poftidcndam  altjs  tradidit,  qubdperpetuajtt  eiui 
henignitas. 

Pofiidendam  'videlicet  Jfraeli  feruo  fuo,qubdperpettta  fit  eius  beni- 
gmtas. 

<2ui  quum  opre^ifuimns ,  memorfuit  nosiri  ,  qttbd perpetuaft  eittt 
bemgnittts. 

Etnos  hoTUbtts  noslrn  eripuit,qubdperpetua  fit  eim ■  benignitas. 

Qui  omnibtts  animantibas  'viilumfttppeditat,  qnbdperpetuafite- 
tus  bemgnitas. 

Celebrate  Deum  coelorum  Dominmn,  qubd  perpetitafit  eius  beni- 
nignitas. 

Idem  Pfalmus  centefimus  tricefimus  fextus  dicolos  diftro- 
phos,  vt  triceiimus  Primus. 


E 


IaDeucclebrateomnes  facileque  bonuq. 
Nanque  eft  perennisipfius  bcnignitas. 

2  Eia  Dcum  cclebrate,  Dcum  que  turba  verctur: 

Nanqueeft  percnnis  ipfmsbcnignitas. 

3  Et  Dominudominifubduntcui  colla  potetes, 

Nanque  cfl  pcrennis  ipfius  bcnignitas. 

4  Quifolustoto  fparfitmiracula  mundo: 

Nanquc  eft  pcrcnnis  ipflus  bcnignitas. 

5  Miranda  coelorum  arcesquicondidit  artc: 

Nanqueeft  perennis  ipfius  benignitas 

6  Qujcircunfufjs  terrasexpandit  in  vndis: 

Nanque  eft  pcrennis  ipfius  benignitas. 

7  Quigemino  ingenticolluftratlumine  coelos: 

Nanquc  eft  pcrennis  ipfius  benignitas. 

8  Qu i  foliniti dx  commifitlucishabenas, 

Nanqueeft  pcrennis  ipfius  benignitas. 

9  Qui  tenebris  Lunam  cV  Stellaru  prseflcit  igncs: 

Nanque  eft  perennis  ipfius  benignitas. 
io  Primigenas  magna  Aegypti  qui  ftrage  peremit: 
Nanqueeft  perennisipflus  benignitas. 

n  Qui 


E 


P    S    A    L.     CX  XX  V  I,  875 

ti  Etdedittcrrameorumiuria:reditatem  :  quoniam  in  fe- 
cuIuiTTe/i-benignitas  eius. 

zi  Hsreditatcm  inqttam  Ifraeli  fcruo  fuo  :  quoniam  in 
feculum  e/?benignitas  cius. 

2.3  Qui  inhumiliatione  noftramemor  fuit  noftri:  quiain 
feculum  e/fbenignitas  cius. 

2.4  Eceripuitnosabinimicis  noftris:  a^uia  in  feculumeit 
bcnignitas  eiu;. 

15  Qm_dat  p2nem,idefiefiamfeu  cibum  omni  carni:  quia  in 
feculum  cft  benignitas  eius. 

16  Celebrate  Deum  ccelorum,  quia  in  feculum  efi  benigni- 
cas  eius. 

PSAL.      CXXXVI. 

Confncmini  Domino,  &c. 
Carm.gen.11. 

/a  Deum  laudateyDeufaciUmque  bonuw&ue* 
Larga  benignum  femper  indulgentia. 
Z    Eia  Deum  laudate^Deus  nanque  ille  deorum  efty 

Largabenignus  femper  indulgentia 
3     Cui  Domtni  rerum fubmittum 'fceptra  tyranni^ 

Larga  benigno  femper  indulgentia. 
a.   Quifacit  attomtofolus  miracula  mundoy 
Larga  benignus  femper  indulgentta. 

5  Qui  nitidos  mira  arte  polum  conuoluit  in  orbesy 

Larga  benignus  fewperindulgentta, 

6  Qui  licjuidts  terras  emergere  iufsit  ab  vndi*y 

Larga  bemgnus  femper  indu/gentta 

7  Q^j  vitreo  accendit  fammantia  lumina  c<zloy 

Larga  benignus  femper  indulgentiay 

8  Quifolem  auricomum  iufsit  dare  iura  dieiy 

Larga  benignus  femper  indulgentta. 

9  Qta  lunam  &J}ellas  tenebras  dtfiinguere  noElis 

/uffit^  benigna  femper  indulqentia. 

10  Pignora  Phartprima  cjm  fato  extinxit  acerboy 

Larga  benignusfemper  mdulgentia. 


8/4  r   s   A   l.     c  x  xxv  r. 

ii  Qui  valido  Ifacidum  defendit  robore  gentem: 

Nanque  eft  perennis  ipfius  benignitas. 
ii  Etprifcain  patria  /Egypto  indignantereduxit: 

Nanque  eft  perennis  ipfius  benignitis* 

15  Qui  medias  rubri  diuifit  gurgitis  vndas: 

Nanque  eft  pcrennis  ipfius  benignitas. 
?q  Diuiliqucfuostraduxit  per  maris  vndas: 

Nanque  eft  pcrennis  ipfius  benignitas. 
i)  QuiPharium  mcdioproftrauit  inajquore  rege: 

Nanquecft  perennis  ipfiusbenignitas. 
\6  Pcrquc  Arabum  fteriles  populu  dcduxit  arenas: 

Nanquceft  pcrennisipfius  benignitas. 

17  Inmianesmulta  ftrauit  qui  cardegigantes: 

Nanquc  eft  percnnis  ipfius  bcnignitas. 

18  Prarcipitefquealtadeiecitfedctyrannos: 

Nanquc  eft  pcrcnnis  'pfius  bcnignitas. 
V)  Gentis  Amorrea:  tcnuit  qui  fceptra  Seonem: 
Nanque  eft  pcrennis  ipfius  bcnignitas. 

20  Et  molcm  ingcntis  iaftantem  corporis  Ogum: 

Nanquc  cft  perennis  ipfius  bcnignitas. 

21  Hifquc  crepta  fua?  donauit  prsedia  gcnti: 

Nanquc  cft  pcrcnnis  ipfius  benignitas. 
2:  Quse  longa  Ifacida?  colercnt  in  fa?cla  ncpotcs: 

Nanque  cft  pcrennis  ipfius  benignitas. 
25  Qui  toties  miftros  &  opis  rcfpexit  egentcs: 

Nanque  cft  pcrennis  ipfius  bcnignitas. 
24 Et  fa?uo  totusfiiluos  cx  Iioftcrcccpit: 

Nanquc  eft  pcrennis  ipfius  benignitas. 
25  Qjiqua?cuquebon*  fjcit:nutri-:quc,foiictquc, 

Nanquc  cft  pcrennis  ipfius  benignitas. 

16  StelIantiquepo*ens  regnat  fublimis  in  a?dc, 

Nanquccft  pcrcnnis  ipfiusbenignitas. 


PSAL.       CXXXVI.  87$ 

fl,  12  Jfacidas  rnedio  incolumes  ex  hofie  recepit> 
Larga  benignmfcmper  mdulgentia. 


J?   Qui  rubri  Oceani  torpentes  diffidtt  vndat^ 

Larga  benignm  fempertndulgentia, 
14  Verque  vndas fijfas fobolem  traduxit  Abrami, 

Larga  bemgnmfemper  indulgentia, 
35  Pharaonem  & Pharios  fubmerfit gurgite currm* 

Larga  benignm  femper  indulgentia* 
16  Dedux/tcjue  fuos  deferta  per  auia  tutos, 

Larga  bcnignmfemper  indulgentta, 
17,18  Et  validos  menta  profirautt  clade  tyrannos^ 

Largabenignm  fempcr  indulgentia. 


19  Strauit  Amorrh&um  valida  virtute  Seonem, 

Larga  benignmfemper  indulgentia , 

20  Strauit  &incajfum  confifum  vtnbm  Ogum, 

Larga  benignm  femper  indulgentia, 

21  Metatufque  nouis  agrum  efi  vtriufquecolonis^ 

Lar^a  benignm  femper  indulqcntia, 

22  Ifacidis  habitare  fuis  dedit  hoftica  rura-, 

Larga  benignm  femper  indulgentia, 

23  Qui  nos  in  rebm  mijeros  rejpexit  egenis^ 

Larga  benignm  femper indulgentia: 

24  Auertitqueferum  noftris  ceruicibm  hoFfem, 

Larga  benignusfcm  per  indulgentia, 

25  Ojui genti  vitam  humana  vttiitmcjue  mtnislrat 

La  rga  benignusfemper  indulgentta, 

26  Aslrigeros  laudate  Deum  qui  tempcrat  orbch 

LarjJ/i  benignus fimper indu/gentia. 


%76  v  s  al.      cxxxv  ir. 

ArgumentHm  &  vftts. 

Pultherrirriu  hunc  Pfalmii  temporecaptiuitatis  a  Leuitis  cantoribus 
pioculdulxo  editii.extare  voluit  Spiritus  fan&us,vt  nos  doceret  resma- 
ximas  &  ad  noftram  confolitionem  valde  neceflarias,nempe: 

Tempus  aliquot  eife  iilencii  fub  cruce,  quum  efthorapoteftatistene- 
brarum. 


Eiufdcm  Pfalmi  centefimi  tricefimi  feptimi 

Paraphkasis. 

B^ytbylonem  illam  prophanam  dbrepti ,  dpud  Euphrdtts fluenta, 
yitata  'videUcet pro  njinbus  impiorum  hoftium  confpefiuymceftif- 
ftmo  cumfdentio.profufis  etiamlacrymvs  culpamfimul  gy  dolorem  co- 
fitebamur,  Sionus  memores. 

Et  quanuk  cytharasyfolatio  njidelicet  nobis  in  tanta  calamitatefu- 
turas,afportaJ]emm:tamen  quum gemendum potiw  quam  canendum 
illo  tempore  &  loco  -jideretur  rnutas  illas  exfalicibm  in  Babylonio- 
Yum  confpefiu  fttfpenderamm. 

Quym  illi ipfi  qui  nos  in  hanc  miferrimam  captiuitatem  pertraxe- 
tant,noJrrii  calamitatibm  infultantes  petere  dnob'i*,njt  fefe  noftrvs  can- 
tibm  <&  refumptit  quas fitfpenderdmm  cythdris  oblefiaremm,  -verbvs 
iftiufmodi  cceperttnt,  Ehodum,  bellos  nobis  illos  njeftrx,  Sionvs  modnlos 
cantilLite. 

Nos  iiero  (fudibrium  iftttd  m  ipfim  Iehoux  contumeliam  redundam 
hnpatienti^imeferetcs)neq>.taquam  illis  acquieuimus.Etenim  quopu- 
dore  qudue  confcientia  facras  lchous.  lattdes  impijS  iftis  hoftibm  de- 
ridcndas  proftituijfe?nm? 

^ibfit  ueroy  abfit  Ierufalem,vt  licet  tamprocul  a  tefummotis ,  irre- 
pdt  tui  obliuto:  fed  dextera  h£cnoftr*f\ngulorum,Qmnhfidiumpulfd- 
twnnpotim  obliuifcatur. 

<_yfdhxreat  potim  palato  noftra  fingnlorum  lin<rttayquam  tui  imme- 
morfacrumtuum  Xomendertdendum  tTii  proptnet:  <&  nift  quandit* 
a  teprofugi  exultabimm ,  tarn  diu  dolon  indulgeamus  ,  tum  dcmum 
annm  tibi  reftituemur  Utitix  initium  dbs  te  fafluri. 

<_Sftu  Iehoua  ne  ingrdtos  illos  cognatos  noftros  ldum£os  oblittifcere, 
£?  quibm  hortamentts  Chaldxorum  immanitatem  acuerint ,  quum 
die  illofunefto  tu.t  ciuitdti,  diruite,  diruite  iliam,  clamitarcnt,  ad  ipfa 
yfque  fnudamenta. 

Atqui  tempm  erit,quo  tu  quoque  Babylon  njaftaberic&  ifta  tuafe- 
licitxs  ad  etnn  transferetur,qui  kcum  vicjfiimfic  aget,t)ttn  nubifcum 
egifti. 

£t  beatu*  erit  qaituos  ipfos  quoque  infantulos  xrteptos  faxis illidet . 

Idcro 


P     S     A    L.       CXXXVI.  877 

^Retinendam  femper  effe  nihilominus  conftantia  non  modo  in  fide 
fed  eriam  in  zelo  ,  ne  filentio  ventatem  prodamus,  aut  hominum  metu 
officium  deferamus. 

Indignos  quidem  efTecanes  quibusoiferatur  quod  fanctii  e(t,fed  hoc 
ipfumquodcanes  fintnon  efle,quu  de  gloria  Pei  agitur,  d/fiirmiLmdu. 
Impune  nunquam  fuumfceluslaturos  Ecclefix  oppreflorcs ,  ac  pra> 
fertim  eos  qui  potentiorum  fxuitiam  aducrfus  innocentes  accendunt. 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  trice  fimi  feptimi 
Interpretatio. 
Vper  flumina  Babylonis,  illic,  inquam,  fedebamus  at- 
queadeo  rlebamus^dumrecordaremur  Sionis. 


'S 


z  Ad  faiices  in  medio  eius  fufpenderamus  cytharas  noftras. 


3  Quum  qusefiueruntex  nobis^qui  ceperant  no?,verba  can- 
tici,&  m  fufpenfionibus  noitris  Ianitiam:canite,  inqnientestao 
bis  excanticis  Sionis. 


4  Quomodo  cantauerimus  canricum  lehouar  m  terraalie- 


f  Sioblitusfuero  tui  Ierufalem ,  pbliuifcatur  dextra  mea 
catttici. 

6  Adha?reat  lingua  meapalato  meo,fi  non  meminerp  tui; 
nifi  extulero  Ierufalem  fuper  caputtastitia?  mea:. 


7  Recordare  iTlorum  Iehoua  aduerfus  filios  Edom,qui  dixs- 
runt  ia  die  Ierufalem:nudate,nudate,vfque  ad  fundamentum 
quicquid  eft  in  ea. 

8  FiliaBabylonis  vafhberis  :  beatus  erit  qui  rependet  tibi 
retributionem,quam  tribuifli  nobis» 

9  Beatus  qui  apprehendet  &  allidet  paruulostuos  adpetra- 


878  psal.      cxxxvtr. 

Itlem  Pfalmus  centeiimus  tiiceiimus  iVptimus ,  dicolos  di- 
itrophos,vt  tnceiimus  pnmus. 


cv 


Vum  Solyms  mcmores  rigua?  Babylonis 
ad  vndas. 
Mcerore  plcni  corda,  lumiha  lacrymis: 


i  Efalicum  ramispendentia  fpe&arcmus 

Tunc  muta,fcd  canora  quondam  nablia: 
5   Tum  qui  nos  patriis  adco  crudclitcr  oris 
Ludibrium  (ibi  futuros  traxerant, 
Non  non,(aiebat)lacrymas  vos  pofcimus  iftas, 
Solyma:  fcd  illos  pofcimus  fuaues  modos, 


4  Siccinc  nos  vero  populis  ridenda  profanis 

Prxberc  fummo  facra  carmina  Numini? 

5  Quin  cythara  potiusmea  nuquamhacc  dcxtcra 

Quam  mcSioniscapiat  vllaobliuio.     fpulfet 

6  Harreat  ha?c(inquam)potius  mea  lingua  palato, 

Qoam  chara  tu  Sion  animse  cxcidas  mcx: 
Vcl,(i  quando  hilarcs  in  cantus  ora  refoluam, 
Aliunde  fumam  gaudii  primordia. 


7  Tu  ver6  memor  cfto  Deus ,  crudclis  Idume, 

Illo  in  Sioncm  quid  die  ia&aucrit: 
Quumfxuisaddcns  animum  pra?Jonibus,  Eia, 
Clamarcr,  vrbem  perditc,ruitc,vertite, 

8  Arqui  tcpus  crit,Baby!on,quu  tu  quoqueiuftar. 

Vlto- 


P    S    A    I.       CXXXVH,  S;  * 

PSAL.        CXX*  VI  I. 

Superrlumina  Babyl.&c.Carm. 
gen.    xxir. 
I     TTX  Vm  p rocul  a patria  m oejii  Babylonis  in  o  ris : 
£_J      Ftitminis  acl  licjutda*  forte  fedemus  aquas 
Illa  animumfubiit  fpecies  miferanda  Sionis, 

Et  nuncjuam  patrijtefia  videndafoli, 
FIeuimus^&  gemttus  lufiantia  verba  reprefsit: 
Ixque finus  Iiquida  decidit  tmberaqux, 
Z    Mutafuper  viridespendebant  nablia  ramost 
Etfaltces  tacitasfsfiinuere  lyras, 

3  Ecceferox  dominus  Solyma populato r cpim<zy 

Exigit  in  medijs  carmiha  Uta  malis: 
Ouipztriam  exilio  nobis  mutauit  acerbo* 

Nos  iubet  adpatrios  verba  referre  modoj, 
Quale  canebamusfieterat  dum  celfa  Sionis 

Regiafimtimis  inuidiofa  locis, 

4  Siccine  diuinos  Babylon  irrideat  hymnos} 

Audiat  cfrfanftos  terraprofana  modos? 

5  O  Solyma^o  adyta^  &facnpenetralta  templiy 

Vllane  vosanimo  deleat  hora  meo? 

6  Comprecoryante  me<z  capiant  me  obliuia dcxtrjj 

Nec  memor  argutaft  mea  dextra  lyra: 
Os  mihi  deflituat  vox^arefcente  palatoy 

Hareat  adfauces  affiera  lingua  mctW. 
Prima  mihi  veflra  nififint  prsconia  lauclis: 

Htnc nifi Utitid  fwfgat  or> go  mc$% 

7  jit  tu  (cju&  noftrdt  infuitantt  Uta  rjpins) 

Gentis  Idum&<&  t u  m em n r  efto piti >*. 
Diripite,ex  tmis  euertit e fandam  entisy 
JEcjuacjue^cIam.ibant  ) rcddte tcUafoIo, 

8  Tu  cjuocjuc  c rudclcs  Bab  ylon  dabis  impiapcsnas\ 

Et  rerum  inTlabilct  expctkfs  viccs. 


88o  psal      cxxxvur. 

Vltoris  irse  debitas  poenas  dabis. 
9    Tunc  6  fclicem  qui  matris  ab  vbcre  raptos 

Iilidet  afperis  puerulos  cautibus. 

Pfitlmus  centeftmus  tricefimns  oBauw> 

tv^ctei^ntoc,  Dauidis* 

Argumentum  &  vftt*. 

Dauid  regnum  adeptus,*  arc.i  m  vrbe"  introducl:a,de  templo  quoque 

extruendo  «.ogicans,  Deo  gratias  agit,  pr.edicens  etiam  fore  vt(quod  in 

Chrifto  demum  a?terno  illo  Dauidis  filio  impktueftjomnes  orbiterra- 

rum  reges  tantu  hoc  beneficium  agnofcerent  ac  celebrarent.  Q^ioniarn 

veronulhsmagisquam  pnmarinEccleilaDeitenentibusinfidiari  Satav- 


Eiufdem  Pfalmi  ccntefimi  tricefimi  oclaui 

Vji  R  A  P  H  r  a  s  i  s. 

CElebrabo  te  toto pet~iore,neque  me  coram  magnatum  coctujpsif- 
que  adeo  angelts  ,  arcam  tuamfiipantibtts  laudes  tua-s  ,  cantibni 
quoque  pfallere  pudebtt. 

^tdorabote  apud  palatium  ttt£  maiefiati  confecralum  ,&  de  beni- 
rnitatt  yentateque  tuacanam  ,  quoniam  nunc  demum  celebritatem 
ttbt  longe  maximam  ,  tam  admirabUiter  mihi  prafiito  quod  fueras 
-verbo  polltcitw,  peperifii. 

Nam  altquandtu  qmdem  liberationem  meetm  diftulifii  ,fed  tamen 
mioties  te  imploraui \fuppeditato  mihiinuiclo  animirobore,protinns  /ne 
tUmantem  exaudtuifit. 

Et  cerfe  futnrnm  efi  lehoua,  vtomnes  orbts  terrarum  regcs  ,  iJbico- 
-oznouennt  qutd  mtai fuert* polltcitus >&  quam  certo  Jidem  mihi  da- 
tampr&fitieriA,ubi  gloriamtribuant. 

lllud  inprimn  admirati,  quod  tam  admirabili  &  inexpetlato  mo- 
dopromtfja  tua  impleueris ,  confitentes  ea  in  re  maxime  tuam  poten- 
tiam  acgloriam  eminere. 

Vt  qui  te  reipfafic  demonfiraris  quantunuisfublimifolio  refideai,in- 
fi)ta  lamen  hnmdlima  qu£que  perfyicere ,  <&  fefe  efferentes  eminus 
wmofcercQtiantunuis  ad  -vtrofque  conniuere  ad  tempui 'videaris. 

Certeettamfimediis  afi>.>rrimts  tempeftattbits  impLicitus  comperiary 
ftluum  mepr.tftabii :  mantique  hoftibtts  meis  quantunms  truculentis 
iniccra,  dextera  mttua  liberabis. 

Perficies  enim  ipfemct  omnino  Ichotta  opws  autore  te  a  me  fufiep~ 
tum  :  quoniam  perennuhsctua  efi bemgnita-s ierbh  tutt  tefiata  ,  nec 
q/rod  fe  ncl  ctzpfti  ,tmperfei~\um  deftres, 

idtm 


r  s  a  l.     cxxxvrii.  S8r 

Felix  qui  noftris  accedet  cladibus  vltor: 
Reddet  ad  exemplum  cjui  tibi  damna  tuum. 
Q  Fe/ix  efmfenero  confperget  faxa  cerebroy 
Eripiens  gremio  pignora  cara  tuo. 

j ns  organa  confucuerunt,  prlftef  etiam  adiungit ,  ficut  facere  nos 
profperisrebusdecetde  bello  aduertus  Satanam  &  mundum  nunquam 
tnagis  quam  induciarum  temporecogitantes.Precat«;r  autem  certo  1II0 
fpei  nottrx  duplicifundamcnto  nitens,  nempe  :  quod  omnia  Deus  per- 
/piciat,demilTos  fouens,fuperborum  hoftis:  vtcunque  ad  tempus  conni- 
uere  videaturquod  ilmusopus  Dei  d/xtTxtfMKtrnv,  acproindefuotem- 
pore  necelTario  perficicndum. 


Eiufdem  Pfalmi  centefimi  tricefimi  o&aui 

INTER.PK.ETATIO. 


C 


Elebrabotetotocordemeorcoramdiispfallamtibi. 


z  Ineuruabo  me  apud  palatium  fanctitatis  rua^St  cana  No~ 
minituo  fupcr  clementia  tua  &  vcritate  tuarquia  extubfti  fu- 
per  omnes  Nomen  tuum,  Verbum  tuum. 

5  Quo  die  clamaui.moxexaudifti  me:  multfplicaftimihi  in 
anima  mea  robur. 

4  Celebrabunt  te  Iehoua  omnes  regcs  terra^qnando  audi- 
uerint  verba  oris  tui. 

5  Et  canent  de  viis  Iehoux  quod  magna  iTt  gloria  Ieho- 
ux. 

6  Qoia  excelfuslehoua,  humilem  tamen  refpicit:  &  excel- 
fos  eminus  agnofcit. 

7  Si  ambulauero  in  medio  tribulationis,  viuificabis  me:fu,- 
periram  inimicorum  meorum  mittes  manum  tuam  ,  cV  fer- 
uabit  me  dextera  tua. 

8  Ielioua  rem  abfoluet  pro  me  :  Iehoua  clementia  tua  #/t  ir* 
perpetuum.-opera  manuum  tuarum  non  deferes. 

kk.j. 


88l  F    S    A    t.       C  X  X  X  V  I  II. 

Idem  Pfalmus  centeiimus  tricefimus  octauus ,  dicolos  di- 
ftropho5,vt  decimus  quartus. 

i    *TpE  tota alme Deus celebrabo  mente,caneti 
X  Succiniteccelitumchori, 

2  Te,Deus,a?de  colarn  facra,bonitate  fide'que 

Illuftre  Nomen  pradicans. 

3  Ecquis  enim  te  promiffi  di<5tique  tenacem 

Non  orbe  toto  perfonatj5 

4  jpfi  te  externi  regcs,  quibus  hsec  tua  virt;us 

Sat  efT  abunde  cognita, 

5  Hoc  tatum  miratur  opus,teque,Optime,fumis 

Dignum  fatenturlaudibus. 

6  Qmppe  Deus  folio  fedcas  licet  arduus  alto: 

Cunda  fuper  imminens  procul, 
Cuda  tame  tju  magna  potens,tu  parua,fuperna 
Exfede  prajfens  defpicis. 

7  Tu  me  igitur  fcflum  recreabis,  tu  mihi  rebus 

Vires  in  ardis  fuggercs. 
Iniecla^uemanu  fxui  mcprorfusab  hoftis 
Tutum  furoreprotcgcs. 

8  Ncc  t  ua  quandoquide  bonitafque  fidefque  pe- 

In  cun<5tadurat  fecula.  (rcnnis 

Incepto  priiis  abfiftes  quam  fcilicet  omne 
1  uum  hoc  opus  pcrcgcris. 
Pfxlmiu  cenirfimw  tricefimui  tienus* 
,z~&uvO>nuoC)  Datridis, 
Argumentnm  &  vfus> 

Docct 


p  s   a   l.     c  xxxvi  rr.  g^ 

PSAL.      CXXX  VIII. 

Confitcbortibi  Domine  in  totocordemco,  &c. 

Cangj»   gen.    xxvur. 
I     T)  EBore  tegraco  Dominumque  Deumqifatebor 
JL         Coram  fuperbis  regibus> 
Et  tua  fatia  canam. 
2,5.  Ad  tua  tepla  oculisyanimo  ad  tua  numina  tycciasy 
Nomen  celebrabo  tuum , 
Perpetuamcjue  fidem  : 
Qui  promijpi  nouis  donis  cumuiata  repcndis 
Audis  vocantem ,  robora 
Das  animo  trepido, 

4  Te  quacuncfue  patet  tellrn  circunfiua  ponto, 

Reges  fatebuntur  Deumy 
Quum  fine  labe  fidem 

5  Audiennt) ntufque  tuos  fuper  athera  cantu 

Fe  rent ,  tuzque  gloridt, 
Ad  iubarattoniti. 

6  Nam  liquidi quanquam  trans  ignca  moenia  rnundi 

Beatus  inteperrnanes  : 
Attamenhaud  humiles 


Defficis^elat-ofcjuepremis.  difcrimina  mille 
Pafsim  mihicircunstrepanty 
Te  duce  tutus  ero. 
Tu  va/ida  obfifies  dextra  furialibm  aufis 
Qui  me  lacejfunt  hoflium  ; 
Incolumique  d,abis 
Quod  fuperefi,fiquid  fupercfiy  bonitateperenm^ 
Qup  coeperasgradu  tu<x, 
Fatia  tuere  manus* 

KK.7 


384  P    S    A    L.       CXXXIL 

Docet  no*  hic  Pklmus ,  quum  a  potentioribu*  contra  far  cV  ius»ac 
prxlerrim  rdigioniscaukoppnmimur,    rectam  femper  confcientiarn 


Eiufdem  Pfalmi  centefimi  tricefimi  noni 
Paraphrasis. 

IEhoua,ad  quem  egoprouoco ,  &  quem,  nefi  velim  quidem,pofiim 
decipere,tu  me  penitm  cognitum&  perjpetlum  habes. 
Nullafiqnidemtibiviu  mespars  efl  incomperta  ,fiuefedeam  ,fiue 
furgam:immo  etiam  cogitationes  omnes  measprocul  intelligis. 

£t ambulantem,  ty  cubxtem proximta  obfetux4:nec  eorum  qu&  ag- 
gredtor  quicquamprorfus  te  latet. 
Nam&  ipfxs  voces  nofii  Iehouayantequam  illaslingua  pronuntiet. 

Tu  me  <&  a  tergo  &  a  fronte  conclufttm  &  quafi  inieSla  mam$ 
circunfeffum  tenes. 

ObTinpifacit  meprofecTo  fui  admiratione fcientia  tua  tamfubiimif, 
vt  eam  comprchendere  nemopofiit. 

Itajuefi  fortetamfim  infxnus  -vt  ejfugium  xliquod  captem  ,  quo- 
n?t,obfe>  r  >.abierim,vt  vbi  deUtefcam,  nefcias  ?  fy  quo  tandem  extra 
tui  conjpetlum  aufugenm? 

Si  vel  in  cnelos  tpftsfugiens  afcendam ,  nempe  ibi  te  reperiam.  Si 
Contra,  in  ipfis  fepulcri  clauThts  iacueroyecce  rurfum  ibi  te  deprehedero. 

Si  mihi  vel  Sol  ipfe  exoriens  alxsfuxs  longe  velocifiimxs  commodet 
quibus  in  vltimum  vfque  Occidentem  auolem: 

Perinde  idfuerit  acft  tuipfe  me  eo  deduxerii ,  ibique  dextera  tua 
rne  deprehenfim  corripiet. 

(2uod(i  tamfim  amens,vt  mihi perfuadeamfore  vt  mefalte  tenebrx 
occultet,ipfa  nox  ertt  quafilux  me  circttcinges,  vt  tuocbjpeflutpatea. 

Nam  ne  tenebrt  qutdem  quicquxm  tegunt  quominus  td  peruideas, 
imo  ttbt  nox  non  aliter  qu.imlux  ipjajj>lendet,vt  nullum  fit  apudte 
lucts  fy  tenebrarum  difrimen. 

Neque  id  mirum.T  ui  funt  en>m  iurts  &  dontinij  vifiera  ipfa  mea 
tntimx,vt  qui  me  tn  ipfo  m.ttrts  vtero  inuolucrts  conditum  texertt. 

Et  hocopusprofetTo  quodt.n  me  ipfo  conJpicor,tamefl  prorfus  admL 
rabile,vtplane  fimflupidifimus,ty  maxime  ingratus,nift  hocnomine 
te  edtbrem,&  operx  tua  fupra  modum  effe  mtrtfica  profitear,  quum 
td  ipfum prorfus  ita  efft  animaduertam. 

Jam  tum  tmm  ertt  tibi  nota  meorum  ofiium  compages ,  quum  tam 
ecculto  locoformarer,&  vtlut  opere  acupttlo  in  profundo  Jpecu  com- 
Ptngerer. 

Ixm  tumanquam,me  cerneb xs,quum  adhuc  effem  mdi  ty  infirmlt 

maf- 


P      S    A    L.      C  XXX  IX.  88? 

feruare,&  ad  Dei  cordiucn  ipforum  infpe&oris  tribunal  prouoca 
tc  Tcuiui  infinica  vis  a  Dauide  in  hoc  Pfalmo  niagnificcntiGimc  de- 
fcribitur. 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  tricefimi  noni 

Interhetatio. 
1  TEhoua  tu  me  explorafti  &  noftt. 

i  TU  noftifedere  meum  &  furgere  meum:inteliigis  cog£- 
tationemmeam  procul. 

3  Semitammeam  &  accubitum  meum  circuncingis,  &  om- 
nesviasmeas  intelligis. 

4  Quianullusfermoinlinguamca,ecce  Iehoua  agnofcis 
totum. 

5  Retro  &  ante  coarctas  me :  &  ponis  fupex  mc  rhanum 
tuam. 

6  Mirabilis  eft  fcientia  tua  fupra  me  rfublimis  eft,nonpof- 
fim  pertingere  ad  eam. 

7  Quo  ierirri  aSpiritu  tuo,&  qu6  a  facie  tuafugcrim? 


8  Siafcendero  in  coelum,illic  tu  es.  Si  ftratum  feceroin  fe= 
pulchro,ecce  tu. 

9  Si  fumam  ala^  aurorx,&  inhabitem  in  extremo  itiaris; 

10  Etiam  illuc  manus  tua  deducet  me :  &  prehendet  me 
dextera  tua. 

11  Si  dixero  ,  faltem  tenebra?  operient  me :  etiam  nox,Iux 
circa  mc  erlt. 

ii  Etiam  tenebras  non  occuhabunt  me  a  te ,  fed  nox  quafi 
dies  illucebit:  ftc  tibi  ftmt  tenebrx  ficut  iux. 

13  Certe  tu  pofsidesrenesmeos: operuiftfrriein  vteroma- 
tris  meae. 

14  Celebrabo  te,  qu6d  mirabiliter  mirifkatus  fura:mirabi= 
lia  funt  opera  tua:&animameaW  coghbfcit  valde, 


15  Noneft  abfcondita  ofsium  meorum  compages  abs  re, 
ejui  firmarns  fum  in  occuho,#r'  opere  phtygiomco  contextus 
in  inhmis  partibus  terra?. 

16  Infoune  meum  vidcrtwtocuH  tui ,  &  inlibro  tuo  om- 

KK.iij 


88£  P     S    A    L.        C  XXXIX. 

maffa,&  omnii ista  ejformatio,ac  etiam  ipfum  temptts  illi  defiinatumj 

crant  in  libro  tuo  defcripta,antequam  vlla  pars  ipfivts  opifiaj  exifteret. 

ltaque,Deus,quam  ego  rebtts  omnibm  ftudium  rerum  iftarum  ante- 
fono !  tantarum  profeth,  <vt  illarum  nefummam  quidem  inire  quif- 
quam  pofiit. 

Etenimfi  forte  recenfere  rllasftudeam  ,  comperero  plures  ejfe  quam 
arenx  grana:  &  vt  mede  iis  cogitantem  fomnm  opprimat,nunquam 
euigtlo  quin  nouum  fefe  tui  laudandi  argumentum  ojferat. 

(Juod  fi,o  Deus  ,  potentiam  islam  exercens perditos  e  medio  tollere 
femelftatuas  ,  tum  nempefuero  ab  iTbn  cruentts  liber. 

^yfb  iftvs,inquam,dete  ipfo  fcelerate  loquutis:tanta  eft  &  vfque  adeu 
elata  non  tam  meorum  quam  tuorum  hoftium,vtpote  fanclo  ttto  nomi- 
ne  abutentium  ,  ferocit.ts. 

Ego  vero,vt  tu  noTHyquoniam  teoderunt ,  idcirco  vicifjlm  illos  odi, 
atque  adeo  abomtnor,  qubd  eos  ui  te  infurgere  animaduertam. 

Summe,inquam,illos  odi,  &  pro  mfhi  inimicifiimts  duco ,  nedum  vt 
meipfis  adiungam,aut  ad  ipforum  faltemfcelera  conniuere  fujhncam . 

Subiicio  me  ipfum  ,  hac  quidem  in  re,Dcus,  explorationi  ttu,vt  cor 
meitmpenitM  pcrfpicia<s,&  omnia  cogitata  mea penitns  fcruterts. 

Difpice  denique  an  tTios  vlla  offmfione prouocarim,  &  prout  infon- 
tem  me  cognoucris,  ita  mefaluum  effe  iube  ,  <(*f  vitA  me&fpatium  de- 
cmrentem  confiltis  tun  wge. 

Uem  Pfalimis  centefimustricefimusno.nus ,  monocolos, 
vt  viceilmus  tcitius. 

i    TNtus&foristibi. 

JLCognitus  fum,miDeus3 

2  Scuquiefcamconfidcns,. 
Siuc  furgens  ambulem, 
Quicquid  intus  cogito, 
Cngitantem  perfpicis, 

3  Tumeeuntem  circuis 
Tu  cubanti  confides, 

/j.  Omniumiam  prsefcius 
Lingua  fi  quid  harc  mea 
Cogitauit  eloqui, 
Tu  Jocjuenda  prasuides, 

y  Ante 


P     S    A    L.       CXXXI  X.  887 

rsia  ifta  fcribebantur,gr  dies  qttibus  formabantur:  quum  non 
extaret  vnum  ex  ipfis. 

17  Itacjuemihi  quam  pretiofa;  funtcogitationes  tux,Deus 
quam  fdrtesfunt  fumma:  earum. 

18  bi  numerem  eas,pr#  arena  multipticabuiitur:  euigilo,  & 
adhuc  ego  fttm  tecum, 

19  SiocciderisDeusimpium:tunc  viri  fanguinum  declina- 
teime. 

20  Qui  Iocuti  funt  de  te  fcelerate:  extulerunt  fe  menda- 
Citer  aduerfarij  tui. 

21  Nonneoforestuos,Iehoua,  odiohabui,&  infurgerites 
Contra  te  auerfatusfum* 

2,2  Perfeeto  odio  odiillos,pro  inimicis  fueruntmihi, 

23  Explorame  Deus  &  cognofce  cor  meum :  &  examina 
me ,  &  cognofce  cogitationes  meas; 

24  Etvidean  via  irritationis  fit  in  me,&  deducmeinvia 
feculi. 

P  S  A  L.       C  X  X  X  i  X. 

Domineprobafti  me,  &  cognouifti  me,&o 
Carm.    gcn.    in. 
I     \  JT  Omenta  vit£  nulla  te  latent  me&i 

±S{jL.      Reftorbemgnecditum. 

t  Seu  fedeo^fuefurgo ,  feu  quid  cogito7 

Tucunttapmfens  asjicis* 


3  Luxfue  cutam  ^feu  quietem  nox  tulit$ 

Curam  &  quietem  temperasi 

4  Necte  minutdi  vocuU  fugit  fonvu^ 

Quam  lingua  temere  fuderiti 


KK.ii. 


I 


SS8  P  s  A  t.     cxxxn, 

5  Antetume,tur*etr6 
Cognitum  prorfus  tibi, 
Cingis  &  manu  regis. 

6  Vis  fed  ifta  qualis  eft? 
Quam  tuum  iftud  prse  meo 
Roburadmirabih? 

7  Ergoquonamfugero, 
Quoue  me  fubduxero, 
Vt  latentem  nefcias? 

8  Ipfa  forte  fi  petam 
Syderum  palatia, 
Hsec  throni  fedes  tui. 
Ipfa  Ci  refugero 

Ad  fepulchrorum  caua, 
Te  quoque  hic  inuenero. 

9  Immolucisipilus 
Fretusalisvltimum 
Littus  vt  maris  petam: 

io  Ma  me  potens  tua 

Infequetur  ccelitus 

Auolantem  dextera, 

M  e'que  raptum  de  fuga> 

Vltimodelittore 

Protinus  retraxerit. 
ii  Sin  apud  me  dixero, 

Nigratenox  occulet, 

IpfanoxMtlux  mihi: 

12  Nulla  nanque  nox  tibf9 
No&is  ac  lucis  tibi 
Nullafunt  difcrimina. 

13  Tutibirenesmeos 
Quippe  iure  vendicas. 
Qui  paxentis  in  mear . 

Vcntre 


P    S    A    L.      CXXXl'x.  5R9 

5>6Et  05  &  htaneros  totiufque  cormris 
Sicarte  mirafabricam 
Finxifti,acumen  nullum  vthumani  ingeni 
Ratiovepofsit  ajfequi* 


7  Qu$nam  ergovHltumfugerotUHm^quibm 

C/aufus  latebris  occu/ar: 

■ 

8  Petamne c<zlum?fr<tfto  es  htcad infcros 

Demergarhllinc  non  abes% 


9  Aurora  curru  me  vo/ucri  vt  deferat 

Ad  occidentis  limitem^ 

10  Hicdefrehendes  me^nec  hic  tHtm  tu& 

yitabofulmen  dextert* 


11  Incautamensfifortefecumcogitet% 

Nox  me  tenebris  cccu/et, 
Obfcura  tenebris  noftra  nox  luce  eft  tibi 
Meridiana  clarior: 

12  Tibi  nectenebmfunt  tenebr<tynectu<£. 

Nox  v/iaprouidentU  eft. 
Jj  Arcana  mentx  tu  teneSyCjHipeftcrit 
Arcanafabricatus es. 


%9Q  p    S    A    1.       CXXXIX 

Ventre  me  reconditum 
Atque  opertum  mollibus 
Circuifti  fafciis* 
i^Ergomire  (ittibi 
Miralaus,6  Artifex, 
Cuiusen  opus  merum 
EfTemeipfefentiens, 
Vfque  cV  vfquete,Deus„ 
Mentctota  cogito. 

15  Tuquibustandemmodis 
Corpusiftudofsibus 
Clam  fuis  compegeris, 
Etnigrotic  infpecu 
Arte  mirafinxeris, 
Solusipfemct  tencs. 

16  Mafsa  quum  rudis  forem, 
Tu  rudem  difpexcras: 
Fafta  iam  defcripferas, 
Fa&a  qua^tandem  dics 
Legibus  currens  fuis 
Intuenda  pra^buit. 

17  Ifta  ver6  quam  iuuat 
CogitaremeDeus^ 

18  Ifta,  magnitudine, 
Ifta,multitudinc 
Tanta,noctes&dies 
Cogitantem  vt  opprimant. 

io. 20  Impium  quod  11  Deus 
Hunc  femel  peremeris, 
Tunc  procul  facefsite, 
Csdibus  vos  obliti: 
Vos  loquentes  impia, 
Traudibufque  nobiles. 


P     S    A     L.       C  XXX  IX.  891 

Qui  meparcntis  ventre conditum^cutis 
Tenello  amiEiu  inuolueras. 

J4  Compago  miracorporis  noflri ,  tu& 
Aiiraculum  cft  foIertU. 
Stupendacuimoperanecnoftra  ajfeqtti 
Sed  necnegaremenspoteft. 


15  Nam  ntilla  noslri  tam  minuta  eft  corporis 
Parsf  vttttam  fcientiam 
Fugiat :  nec  vlla  clauftrapeUoris  latent 
Teconditorem  petloris. 


16  Afajfe  recentis  mdia  adhuc  primordta-i 
RudJfque  maffz  femina , 
Ceti  fcripta  haberes^corportjque  lineas% 

Aiotum  flatumque  noueras. 
Et  membra  nondum  quumforent-i  quid  adderent 
Dies  fctebasfinguli. 
ty  H(ZC  mente  tacita  cogitanti  mihi,ftupor 
Torporque  fenfm  alltgat. 
Animm  /abafcit  quum  tu&  inracula 
Perpendo  mecum  dextera. 

18  Citim  inibo  numerum-iarena  in  littore 

Quyt  voluat  dfttu  corpora  : 
Quanuis  ocellis  pemigil '  nunquam  meis 
Dulcem  foporem  indulfero. 

19  O  quando  perdes  impios  rerumparens? 

O  quando  fanauinarios 

20  Ame  repelles,quifceleftt  nomini 

Etnumini  tlludunt  tuo  f 

-  ti  1 


21  Nam  tui  ofores ,  Deus, 
Et  tui  hoftes  Numinis, 
Totus  omncs  execror. 

22  Totus,inquam,abominor. 
Hoftisvllusnectibi, 
Quin  fit  hoftis  &  mihi, 

23  Tu  Dcus  me  difpice, 
Pe&us  iftud  pcrfpicc, 
Cogitataperuide, 

24  Praua  forte  fi  fequor, 
Me'cjueper  mei  rege 
Omnis  seui  tramitem. 

Pfalmu*  centefimm  quadragefimuSj 

tuzTiii  »5 ,  Dauidis. 

ArgumentHm  &  vfus. 
Pfalmtis  ifte  cVeiufdein  eft  argumenti  atque  multi  alii»in  quibus  Da 
uid  partim  calumniis ,  partim  aperta  vi  oppugnatus  Sc  in  extremas  an- 


Eiufdem  Pfalmi  centefimi  quadrageftmi 

Paraphrasis. 

ERipe  me  Tehou*  hominibus  maiigms :  feruame  aduerfus  islos 
njim  mihi  inferentes. 
(^partim  alhu  me  aggrediuntur  nihil  nonapudfe  machinati,pat 
tim  etiam  %>tm  apertam  aduerfum  meparant. 

Serpentes  effe  dtxern  linguamnirulentam  in  me  acuenttsy  &  afpi- 
d.ps  -uenenum  ore  circunferentes,quo  incautos  perimant. 

^4t  tu  Iehouaferua  me,ne  in  cuiufquam  ex  iftif  fceleratis  manut  in- 
cidam.tutare  me  aduerfus  eos  quimihi  iniuriam  faciunt,  &  in  eo  toti 
funt  vt  miferum  me  pr^cipitem  euertant. 

Laqueos  tnim  mihi  arrogantes  ifii  clant  appofuerunt ,  gr  retia  ac 
tendiculas ,quacunque  me  traujire  oportet ,  mthitetenderunt. 

^tt  ego  lehouafixum  iftud  apud  me  tenco,qnod  Dem  mewsfis.Exatt- 
di  igitur  Jehoua  deprecantts  'vocem. 

lehoua  ,  mi  Domine,tu  U  es  qui  meferuare  *vii&  potes,  "vt  qui  meo 
capiti  miile  telu  impettto  Gale.e  'vicefueris. 

Ne,qu£fo,improbos  iubeto  <votiifunpefiirms  potiri  ,fiue  qu6d  conan^ 
titr pcrficere ,  exio  magh  ac  m.igts  fupcrbiendi  occafionem  arreptttro?. 

Fat 


P    S    Al.    CXL  29$ 

2.1  Te  tjHifquis  odit^non  ego  odi?non  tttos 
Hoftes  habebampro  hottibus? 

22  Odi  profetlo:nec  tuis  ex  hoftibusy 
Amicus  eft  qutfquam  mihi. 

2j  Reuolue  mentis  intimosftnus  Beusy 
Latebrafque  noftri  petlorisy  . 

24  Nift  hic  amorem  videris  tui>  nift 
Animum  obfequi  nen  impigrum, 
Siparfceleftis  fcelere fum^iitdiparem 
Ba  cumfceleftis  exitum. 

vS^guftias  reda&us,ofledit  quatria  fir  pioru  in  Iioc  mnndoconditio,6c 
ad  quem  fit  nobis  confugiendum,addiris  fuauifsimis  fentenriis ,  ex  qui- 
busintelligitur  quafideniri  nos  oporteat  >  &  quam  iflorum  certami- 
num  exitus  (it  tandempus  felix,impiis  exitialis  futurus. 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  quadragefimi 

INTKRPRETATIO. 

1  T^RipemeJehoua^abhominibusnequam^avirisvio- 

JTiJentis  feruame. 

1  Qui^  cogitant  mala  in  corde  ,  &  quotidie  congregant 
prarlia. 

3  Acuunt  linguasfTcutferpens:  venenum  afpidis  fub  labijs 
eorum. 

4  Serua,me,Iehouaa  manibusimprobi,a  viris  violentis  fcr 
ua  mercjui  cogitant  de  prxcipitandis  greflibus  meis. 

?  Abfconderuntfuperbilaqueum  mihi:&  funibus  cxtende- 
rimt  rete  ad  viam  femita::tendiculas  pofuerunt  fnibi. 

<■>  Dixi  Iehoua;,Deus  meus  es  tu:aufculci,Iehoua,voci  depre 
cationis  mes. 

7  Iehoua,  Dominemi,  Robur  lalutts  mear,  pofuiiti  operi- 
mc  tum  capitirneodiearmorum. 

8  Ne  des  khoua  delideria  improborum:  cogitationem  eo- 
;um  ne  prornoueas,«4tf>efrerentur. 


S^  P    S    A    L.       CX  L  . 

Facpotius  "vt  dux  tsiorum  tam  fedulo  mihi  imminentium  atmfi 
itdeo  ipfimet  cum  fuo  duce ,  eo  malo  quod  mihi  calumniu  fuis  machi- 
nati  funt ,  obtuantur. 

Et  ita  fine  futnrum  prorfiicio  ;  nempe  vtincidant  in  eos  ardentes 
pruns,  coelitws  demifjx  y  &  fubnimbm  icli  in  profundifimos  gnrgites 
nunquaminde  regrejfttri  ,pr£cipitentur. 

Certttm  enim  illud  efl  nunqnam  fiaturos  maledicos  &  calumniato- 
res,  <&  quicmque  -oigraffatur  fibiipfis  exitum  fnis  fceleribui  accer- 
fituroi. 

Neqtie  ambigi  potefl  quin  opprejfos  &  inopes  ajferat ,  ajferat ,  in- 
quam ,  Iehoua. 

lufli  ruerb-)Deus,Nomcntuum  celebrahunt^  qnantacimque  t)i  ob- 
pngnenturjuti  tamen  coramte  refli  &  <equi  amantes  perfeuerabunt* 

ldem  Pfalmus  ccnteiimus  cjuadragefimus ,  carmine  heroi- 
co,vt  otlauus. 


E 


Ripe  mc  miferum  fceleratis  ,  erue  feuis 


2  Hoflib5,indcdoIis,  hinc  vi  grarTatib9ifKs, 
5   Lethiferurn  cjuoru  iaculatur  Jingua  vcnenum, 
Quale  vomunt  faMjis  metucncli  detibus  angues. 

4  Impia  fac  nemerapiat  manus,improba  contra 
Iftius  immanis  tu  mc  molimina  fcrua: 

5  Naqucmihilat]Ucuincautoabfc6:Jerefupcrbi, 
Infidiafque  parantituro,ac  retia  tcndunt. 

6  Attuarttrne  mihiDcusaltain  mente  repoftus 
•    Sempcreris  Deus,audi  igiturtcvocc  vocante. 

Audi  ^Eterne,inqua,mea  magna  Potcntia  fol% 
O  caput  hoc  totics  mcdiis  tutate  periclis. 

8  Sancte  vcta  votis  hoftcs  potiantur  inicjuis, 
Quinpotiusfac  vanacadat  quascuque  pnrarut, 
Cornua  ne  fcmpcr  tollant  fic  altaf  roces. 

9  Facinquam,  potius  tanto  qusecunquc  labore 
Cum  ducedamnafuolinguis  mcndacibus  ifh" 
Non ceflant infcrre  mihi  ipfidamna.  reporter. 


10 


lulTa 


P    S    A    L.      CXt*. 

9  Caputobfidentiumme:moleftialabiorum  meorumope- 
riat   eos. 

10  Cadentfupereoscarbones:cumigne  praecipitabiteosin 

profunditates:  non  refurgent. 

ii  Virli.ngua»w^»5nonll:abiiietur:virumYiolentum  noxa 
venabitur  ad  expujiiones. 

i?  Sciofaaurumlehouamiudicium  afHifti :  iudicium  pair 

perum.  . 

13  Vtique  iufti  celebrabunc  Nomen  tuum:habitabuntrecti 
coram  facie  tua. 

p  S  A  L.        C  X  L. 

Eripe  me  Domine  ab  homine,  &c, 
Carm.  gen.    v  1. 

1  A     Etemererumconditor^dmaU 
jfj^  Linauti  veneno  me  bomuaffere* 

Medmcjue  periuri  tuere 
Hosi;sab  mfidiis  falutem  > 

2  0  uifraude  tetla  bella  nefa  ria 

3  Citet:nec  atris  mitioranguibm 

Vibrdtque  linguam  virulentam  ,  Gr 
Ore  vomit  rabidjo  venenum* 
4,5  Aueyte  fraudem ,  &  me  violentia 
HoBis  fcelefii  fubtrahe ,  cjui  mea 
Vesligia  obferuat ,  fcrobefque 
Obijciensy  Laqueofque  tendens, 

6  -At  tu  yfalutis  pr<zfdium  me^ 

7  jittdi  precantem :  tn  Dominm  mihi 

De/<ftjue}tu  me  liberasii 
Incalumem  crepero  e  dueilo. 

8  Idem  impiorum  nunc  bonm  trrka 
Fac  vbta :  feuam  frange  fuperbiam* 

q    f^irufjue  lingui  pesJi/ent  "ls 
In  Dommiexitium  refunde. 


%9$  V    S    A    L.     CXLT. 

10  luffa  pluant  facito  flammantcs  nubila  prunas, 
Imaque  deuoluant  iftos  ad  tartara  flammae, 
Scilicet  seternis  luituros  crimina  pcenis. 

11  Haud  ctenim  firmas  in  terris  figere  fedes 
Mendaces  fas  eft :  cV  vis  quibus  improba  cordi, 
Hos  adigit  fua  prsecipites  in  retia  noxa. 

12  OppreiTos  certe  coeli  feruabit  ab  arce 

13  llle inopum  vindexriuftorum  vt  turba  perenffes 
Illi  grata  canat  laudes,ciuf^ue  beatos 

Ante  oculos  fclix  fecura  fede  moretur, 

Pfdlmus  centefimus  quadragefimus  primusy 

iunTtiiosyDauidis. 

Argumentum  &vfus» 

Inhocquoque  Pfalmo  Dauid  grauifuW  vcxatus,Deum  magna  eum 
iidueiafuo  morcprecacur,fedtriapetitprxcipuein  hacprecacione  ob- 


EiufclemPfalmicentefimi  quadragcfimiprimi 

Paraphrasu. 

NE  qu.tfoJehouaJiHti.U4  differa-s  clamatem  exaudtre,fed  potitH 
aurem  vociferantiprxbe. 
[  Sint  tibi  accepttpreccs  met  quaft  fufptu*  odor  a  te  pr£fcripttts,smt- 
que  tibi preces  met  quasfublatn  ad  te  mantbtts  effundofacripcu  vef- 
pertinixiice. 

Comprimeosmeum  yty  obfera  labiorum  meorumforesfanflitui 
SpinfM  inrtu^e.ne  quid  timere  vel  impatienter  effutiant. 

Ne  cor  meumprauu  cupiditatibtn  meis  regendum  tradey  neforte  me 
dedam  malo  cum  us  ifuifeleribw  ftudent  ,vel  peric-ulorummagnitu- 
dinevifim^-veldeguTi  tti*  eorum  illecebmillecluf. 

Contundant  mefane  iuTii,quod  fummt  benignitatis  loco  ducam:& 
vterepent  mey  nccvnquam  excellens  iTiud  balfamum  defit  capiti  me<), 
ejuo  minime  ledetur.Sed  cjuorfnm  plura?Nam  breuifuturum  eft  vt  in 
ilhrum  fceleratorum  mtferuspro  tjs  ipjis  te  deprecer ,  nedum  vt  ab  i- 
ffis  abforbear. 

ybi  xiero  iftorumprtripuos  degr.tdu  prtcipites  dnieceri<,ctteri  nuc 
mihi  infenfx  msos  fermones  eqms  unimis  <9t ftuigr.it vs  &  fuaues  ac- 
eipien: 

Intcrea 


P    S    AL.      CXL.  897 

10  DeieBa  c&!o  flammea  perfidos 
Procella  fundat  prxcipitifttgay 

C<£  cofque  propellat  profnndas 
Perpetm  in  baratn  tenebras. 

11  Lintrm  locjuacisperfida  vanitai 
Nuncjuam  qttieto  deget  in  otio; 

Sed  impie  dignumpatratis 
Exitium  dominoparabit. 
II  At  tmpiomm  a  vi  Dommusfuos 
13  Etfraudevindexafferet:vtpi} 
Numen  Deipr&fens potenfque 
Perpetuo  celebrent  honore. 


iferuanctajvnum  vt  linguam  etiamfrenare  pof>;t,qtix  nimirum  nifi. 
eohibeatur ,  fepifsime  malum  reddit  deterius-.alterum,  neprauis  exem- 
plis  aut  illecehris  vi&us  fefe  fceleratis  adiungat :  tertium  ,  ne  tamen  fibi 
deiint  ;equi  &  moderati  reprehenfores. 

Eiufdem  Pfalmi  centcfimi  quadragefimiprimi. 

Interpretatio. 

1    TEIioua\clamo  ad  te,feftinaad  me  :attende  ad  vocem 

J.meam  dum  ad  te  clamo. 

2.  Dirigatur  precatio  mea  ficut  fuffituscoramfacietua:  $* 

eleuatio  manuum  mearum ficut  facrificium  vefpertinum. 

3  Appone,  Iehoua,  cuftodiam  orimeo :  obferua  oftium  Ja- 
biorum  meorum* 

4  Non  inclinescor  meum  ad  rem  malam,ad  patrandum 
opera  impi j  cum  viris  deditis  fceleri :  &  ne  comedam  ex  de- 
litiis  eorum. 

5  Contundat  me  mallcis  iuftus,  erit  mihi  beneficium  :  &  ca- 
fliget  me:oleum  prenofum  erit,quod  non  franget  caputmeQ; 
certe  adhuc paululum  &  oratio  mea  rntin  malis  eorum. 

6  Deiiciantur  in  rupes  iuslices  eorum :  &  audientur  fermo- 
nes  mei,c]uoniamfuaues  erun^ 


LL.j, 


8yg  P   S   A  1.    c  x  l  r. 

Jnterea  non  moJo  -velut  exanimes ,  veritw  etiam  haui  fecus  quArtt 
labidicid&  hucty  illuc  lapidumfrufla  dijjecant ,  difiipatis  dijicfhfjuo 
oiiium  apud  fepulcri  Jpecum  iacetnus. 

Tu  verb,  leh  ua  Domine  mi,  qtiutn  ad  le  sfeiphuus  oculos  conuer- 
tam,ne  me  prorfus  ad  nihilumredigito. 

Sed  mepotius  tutare,  neforte  in  laqueos  incidam  <&  xetia  qu£  fce^ 
lerati  mihi  appofuerunt. 

Et  ita  proculdubio  futurum  efl.  Nam  illi  quidem  cadent  potius  itj 
T)ei  retia:ego  -verb  Jlcut  adhuc  eapnit,ita  quoque  femper  deinceps  UU- 
fu4  ex  illorum  laqueis  enad.tm. 

Uctn  Pfalmus  centefimus  cjuadrageumus  primus ,  dicolo.s 
<liftrpphos,prioi"  verfus  eft  Chorianbicusdimeter,  alter 
Iambicus  dimeter  cataleclicus. 
j        A    D  te  vocifcror  Deus, 

j\_      Adesageuum  promtus  vocanti. 
Surdis  ncc  Deus  auribus 

Comtemne  feruuluro  precanterii? 
i    Ceu  tcthurclitanstibi 

Odorerccreat  facerdos, 
Fac  ad  tc  pcnctrcnt  graues 

Quas  ciulansfundo  qucrehr, 
Scrse  vt  tempore  vcfpcra? 

Grati  excipisfacri  nidores,  > 

Tendcntem  tibi  Gc  manus 
Tu  ccelo  ab  alto  me  tuere: 
5    Ori  frena  iiko  iniice 

Linguse  obferans  fores  locjuaci, 

4  Necmenshxc  facito  rnea 

In  omnc  prona  fcelus  feratur, 
VeJ  fefe  impia  polluat 

Coetibus adharens  improboruin, 
Et  victam  iileccbris  mala 

P(  ifundft  impliciram  voluptss, 

5  Mc  vero  potius  paar, 

Mevulnerctmonitorfeuerus, 

El  nun-s 


P    S    A    L.       CXU.  %00 

7  Velutiquum  quifpiam  profcindit&  6ifTc,cdtUpides  in  ter- 
ra:difperfa  iunt  oila  noflraapud  os  fepulchri. 

S  Certc  ad  rc  Ielioua,  Domine  mijendmtt  ocvM  mci :  frj  te 
fpero,ne  exinanias  animam  meam. 

9  Cuftodi  me  a  manibus  laquei  cyum  tetenderunt  mihi ;  &  * 
retibus  eoium  qui  dant  operam  fccleri. 

10  Cadent  in  retia  eius  lmpijriimui  ego  femper  tranfibo. 


P  S  A  L  .       C  X  L  I . 

Domine  clamaui  ad  tc,exaudi. 
Carm.  Gen.  1 1 1. 


A 


Vnm  vocanti  da parens prcpere^meas 
Audtpreces  fliltttiftr. 


Quum  verbafmdo  triflis^  paras  mantu 

Attolloficpreces  meas 
Manufque  pttras  fefpice>  acpthureo 

Odore  mane  te  colam: 
Acficolam  te  viVtima  &  libamine 

Serorttbente  veffere. 


3  Frmo  coerce  linguam:ad  oris  ianuam 

Fac  excubet  cnflodia, 

4  Fac  mensfequatur  retta^fac  in  lubricam 

Neflectat  erroris  viam, 
Fac  nefccleflogaudeat  coetu:neque 
Aienfafrttatur  impia . 


Ne  malo  iuH:a  wcrepet^me  verberet7 

LL.i 


yOO  P    S    A     L.       C  X  Ll, 

Etnunquam  capitimeo. 

Hocdeflt  balfamum  fuaue. 
6"  Sanc  aut  fallor  ego,  aut  mora 

Non  longa  preterierit  iftis 
Quin  noftra  (it  opus  prece, 

Sicimpotenternunc  fuperbis: 
Quorum  pracipuosvbi 

Tu  rupedeiccerisab  alta, 
Tuncturbaha?c  monitusmeos 

Exaudietdocilis  falubres, 

7  QuaUs  rupibus  ex  cauis, 

Ingente  vix  fuo  labore, 
It  fruftra  lilex,  fabri 

Ferrata  quem  manus  cecidit, 
Sicnos  ad  tumuli  fpecum, 

Spar(i$&  hincofsibus&inde, 
Vt  defpe&acadauera 

Etartubus  laccrisiacemus. 

8  At  teluminibusmeis 

Ego,Deus  mi,intucorvnum# 
In  te  fpcs  refidet  mea, 

Animulam  vt  hanc  ferues  mifellam. 

9  Facneiftis  laqucis  mifer, 

Quas  nexuere  mihi  fcelefti, 
His,inquam,  capiar  plagis 

Quas  impia  hsec  manus  tetendit, 
loNempcipfi  potiustuis 

Simulruent  pedicis  retenti. 
Contra  retibusomnibus 
Scmel  ego  ruptis  euolabo. 
Ffilmus  centefimtts  quadraqeftmtu  featndtut 
zvzTr/.oc>Dartid/s. 
Argtimentnm  &  vfw* 


Sigm 


P    S    A    L.      CX  LI.  901 

Qukm  palpet  impius^comam 

6    Ouam  rore  nardiJpargat,impifprecor9 

Et  impiorum  pufides, 
De  rupis  alu  quurn  ruentfteculayfui 

Suppliciafceleris  vt  luant, 
Tumfubeat  animum  confcium^falubriter 

Qubd  me  monentemfpreuerint. 


J  Sic  mortis  ho rror  ofsium  compagines 
Mihi  laxat^  vt  ctfe  iacent 
Fagiferamafilfa  cuneisfragmina-* 


8  Tufantle  reBorcditum^ 
Spes  vna  nobis  es  fdutis^vnicum 

Agnofamm  te  vindicem, 

9  Vitam  tuere  ab  impiorum  cafiibufi 

Afraude  quamftruunt  mihi. 


io  Compps  falutis  impiosfac  in  fua 
Cernam  ruentes  retia* 


LL.iij* 


902,  PSAL        CXLII. 

Significat  infcriptio  Hebraica  editumhunc  Pialmum  fuiffe  a  Dauide 
«juum  vndique  a  Siule  codufus  in  fpeluncam  Engaddi  refugiffet:vndc 


EiufdemPfalmicentefimiquadragefimi  fecundi 

Paraphrasis. 
*T  TOciferans  Iehouam  implaro :  uociferans  lehouam  precor. 

Omnem  mentem  meamcoram  ipfo  effundo  qiticquid  me  premlt 
tllifignifico. 

^Ac  mihi  (juidem  anxietas  tenebrm  offundit  ,fed  tu  nofii  quo  tra- 
mite  mihifit  in  his  defertts  rupibtts  incedendnm.quanuis  UU  mihivn- 
ttiq;  laqucos  tetenderint. 

Circunfpicio  quidem  huc  &  illuc  ,fed  neminem  njideoqui  me  agno- 
fcat:  nulium  •vfquam  pateteffugium  ,  uemo  efi  qui  deme  feruando 
cogitet. 

,-Te igitur  unum  clamans  requiro  :  tu  Perfugium  meum  es ,  tu mihi 
Fundus  es,me  -uerfantem  inler  uiuos  fufientans. 

Eheu,exaudi  miferrimi  &  penitws  exhaufic  hominis  clamorem  :  libe- 
ra  me  ab  ifi»  iov.^e  fuperioribns  hofiibns^qui  me  tam  immaniter  per- 
fequuntur. 

Educ  me  ex  ifio  carcerc  ut  iufiorum  Jjominum  corona  chtclus  pr.efii~ 
tam  u  te  Uberattonem  mihi £r.iLulantium,tuts  afitdue  laudo  dccante. 

Idem  Pfalmus  ccntelimusauadr.-geiimus  fecundus  dicolos 
iMtrophos.prior  verius  eit  choriambicus  tetrameter  a- 
catalecticus.-alter  choriambicus  dimeter. 

A    D  tc  vocifiransdamito,miDeus, 
jTlL       Raucas  ingeminanspreces, 
2    Efrundoquetuosvniusin  finus, 
Quicquid  petfiore  cogiro: 
Et  qnicunque  premit  me#  dolor  anxium, 
Moxame  pate  fir  tibi. 
5    Nanque  vt  prorfus  inops  confilij  hsereat 
Mensfecurn  iilatumultuans, 
Tu  nofli  via  fit  qua;  mihi  pcruia, 
Quanuis  retibus  obuta. 
4  Heu  circunfpiciensvndique 
Ignotum  video  omnibus. 

Eheu 


r      S    A    L.      C  X  L  I  I.  S>0$ 

^^vpeifpicipoteftquantaipfiusfides&conftantiafuenr,  ficuti  nar- 
teuur  i.Sam.j^.ContJnet  igitur  bic  cjuoqucPfalmus  pulcerrimum  preiu 
ardentiffimarum  exemplum. 

Eiufdem  Pialmi  centcfimi  cjuadragefimi  fccundi 

Inthpretatio. 
Oce  mea  ad  Iehouam  clamo:  voce  mea  aJ  Ithouam 


■v; 


precor. 

%  EfFundocoram  facieeius  mentcm  meam  I  affl  ttionem 
meam  coram  facie  cius  declaio- 

3  Inuoluit  fe  fuper  me  fpiritus  meus,  fed  tu  nofti  femitam 
meam:in  ea  via  cjua  ambulabam:  pofuerunt  milu  lacuieum. 

4  Quurn  rcfpicio  ad  dexter.im  &  afpicio,hemo  efl  cjui  mc 
agnofcat:periic  fuga  a  me;nullu>  recjiurit  animam  meam. 

$  Clamoad  teIehoua:dico,tuRefugium  meum&  Port-io 
mea  in  terra  viuentium. 

6  Attendeadclamorem  meum,c|uiaexhauitus  fum  valde: 
liberameapeifecutoribus  meismaminualueruntfuperme, 

7  Educ  e  carcere  animam  meam,  vt  celebrem  Nomen  tuii 
me  coronabuut  iufti  quod  conditionem  mcam  commuuri^ 

PSAL.       CXL  II. 

Voce  mea  ad  Dominum,&c* 
Carm.gen.x  vi  i. 

i    ~T  Nuocofupp/ex  Dominum ,  manufque 

JL      Tendo  adfiderafupphces. 
2    Mentis  huicpando  Licrymat  cmerelif 

Imploro  miferis  oper*. 
1   Petlus  affutium  dolor  obruebatr 
Qudnuis  rex  bone  c&lttum 
PuritervttA  mihituperaBg 

Ejfes  arbiter  opttmw. 
Ojium  domo  grejfum  tamen  eferebam^ 
Te^debant  mihi  retia^ 
4  Necmihi  iiotu/.^necamicm  ifquam^ 
QuoquQ  lumind  vertcram» 

Lt.iifj. 


204  psal     cxlih. 

Eheu  nulla  patet  nunc  profugo  fuga, 
Nulli  cara  mea  eft  falus. 
5    Ergo  ad  te  fugio,  Tu  mca  fpes,Deus, 
Quo  folo  incolumisfruar. 


6  Clamofasagedumpercipitopreces, 

Tantis  impliciti  malis: 
Tu  me  iftis  capiti  iam  veluti  meo 
Infultantibus  cripe. 

7  Iftocmemifcrumcarcerelibera, 

Laudesvt  celebrem  tuas, 
Mutatoquemihi  fuccinat  vndique 
Iuftorum  chorus  ambiens. 
pfidmus  centefimus  quadragefimus  tertiusy 
vjy.Tiv.csy  Dauidis. 
Argumentum  &  vfu*. 

Vix  alius  extatPfalmus  in  quo  apertius  demonfheiur,  cjuis  fit  nobis 
modustentndus  quum  calummis  oppnmimur.  Etfi  enim  qui  tniuftc  ac- 
cufatur  quod  hunc  vel  illum  lxfent,fibi  r.on  eft  enis  cnminisconicius» 
ficuti  Dauidem  coftat  immeritifsim£  profcriptufuiflft ,  quafi  ftditiofura 
&  Jxfxregia:  maieftatis  reum  (quse  rts  facit  vtiuahbi  fum  inhoc  Pfal* 
moaufit  fuainnccentiafretusadDeum  prouocarejtamen  quuconfcie- 
tia  cora  Dei  tnbunali  pJus  fatis  eos  quoque  redarguat  qui  cora  homini- 
bus funt  lnnocentifiimijduplict  hu  peifonam  conftientia fuftineat  opor- 


Eiufdem  Pfalmi  centefimi  quadragefimi  tcrtii 
Paraphrasis. 

IEhoua,tu  nofti  caufe  me&,quodad  hoftes  meos  attinet ,  bonitatem. 
Itaque  teprecor  njt  innocentem  <vindices.  Rurfum  autem  qunftm 
e<ro  coram  te  conjiderans ,  quid  aliud  potim  fecero  quam  ut  iuftilli- 
mam  iram  tuarn  deprecer?^fudi  mc  igitur precantt.audi  deprecatem 
tU  veritate  in  pr<eftandis  promiftis  tua,tu  in  tuu  affercdn  iuftitiafretu. 
Sed  tllud  vnice  cjuantum  vn  infons,quod  ad  iflos  attinet ,  peto,ne 
ex  iure  mecum  agM  feruo  tuo.  Iliud  enim  consrat  mdlum  ■vftjue  ho- 
minem  extttijje  utl  extare,  <jui,fi  qualvs  inftfe  cft  coram  tuo  tribuna  - 
li  ftsiatur ,  lujlm  companatur. 

Sed 


P    S    A    L.      C  X  L  II  I.  90- 

fexittts  nufquam>fuga  nulla^nemo 
Qui  mefoffitep/auderet. 

5  Ergo  te  ierum  pateryinuocaui> 

Vnum  pr&fidium  in  ma/is, 

Tu  mect  vireSimeafyes-iOpefquey 

Dttmfedes  hominttm  co/o. 

6  Da  meis  auremfacilem  quere/is 

Fraclt  c/adibus  v/timis* 
Affere  afieui  manibus  tyrannniy 
Qui  rnefortioropprimit, 

7  Carceris  vitam  rape  de  tenebris. 

Vt  te  laudibm  efferam: 
Teque  conuentus  celebretpiorum^ 
Promptumferrepijs  opem. 

v£^tet  tum  (efe  videlicet  ream  confitens,tum  apud  idem  tviounai  feffc 
tanquam  infontem  fiftens.  Hoc  autem  manifeflifsime  facit  hoc  Pfalmo 
Dauid,additain(igni  fententia  fi  qua  vnqnam  in  facris  literis  extat  qua 
vniuerfi  fingulique  hornjnes  fine  exceptione  (prxter  dlum  vnum  qui 
narus  eftpurus  ab  omni  labe)  in  fefeconfiderati,repetundaru  ac  proin- 
de  pcenarum  xternarum  rei  damnantur.  Additur  pofiea  infignis  defcri- 
ptio  lucte  fidei  cum  difn"dcntia3illa  quidem  armame  (cfe  Dei  Opt.  Max. 
tum  potenria  inuidastum  veritate  certifsima  verbo  fcnpto  patefi&a: 
ifla  vero  fumente  vires  ex  magmtudine  cV  multimdine  vexationu,  qui- 
busnunquam  fuos  expofiturus  fuifle  Deus  v.deretur.  Sed  vincittandc 
fides,qnoniam  (vt  inquit  ApofroJus )  non  fumus  fublegefed  fubgra- 
tia,id  eft,in  regeneratis  non  vincitcaro,  fed  fpiritus. 


JI 


Eiufdem  Pfalmicentcfimi  Cjuadragefimitertii 

Intertretatio. 
Ehouaaudipreccsmcasattendead  dcprecationem  mca: 
in  veritate  tua  exaudi  me  fy  in  iuftiria  tua. 


i  Nec  intres  in  iuciicium  cum  feruo  ruo  :  aulanan  iuftifica 
bitur  in  confptCtutuo  vlius  viucns, 


$>C6  P    S    A    L.     CXLIII. 

Sed  njide  tamen  ohfecro  quomodo  ifti  me  habeant,  Quxfierunt  me  acj 
necem,proftrato  -vix  ipfafdna  uita  fupereft:im»io  teneor  iamab  illvs 
cjuafi  putre  iampridcm  cadauer  infpulcrijj>ecu  repofitum. 

Et  qutdhic agamfquo  me  -vertam  mi  Dettt?  Nec  eni?nforis  duntn- 
xat  ab  iftts  premor  yfed  etiam  fum  intus  animo  plane  confternato,  & 
&  corde  perculfus  palpito,fiue  in  te  feuerum  ludicemftue  iniftos  im~ 
mancs  aducrfirios  meos  rcRuiio- 

Vermtamen  quum  memoria  repeto  quam  beni^r.e  cum  tuU  agere 
confneuem  ,  nec  promijja  tttd  duntaxatrecordor ,  cjitteperfe  certifiinia 
funt ,  -uerum  stiam  quam  multts  infigvibw  factts  illa  confirmarts,quo- 
rum  nuiliu  auclor  effe  prxter  te  imumpoteft ,  incredibtlcminde  confo- 
lationcm  capio. 

Expanjis  igiturmanibtts  adte  accedo,  haud  fecus  a  tedemiffum  cce- 
httts  jfrritumefflagitavs ,  qukrn  terraprte  &ftu  torrida  ac  penitns  de- 
htfcens  rurzm  cxpeClat. 

jiudi  me  igiturj  ehoua,nihil  cuneiatus  fiquidem  omnes  me  ■vires  de- 
fciunt:  &  quum  iamftm  mortuo  qttam  ~jiuofimiltor,ne  teprocul  a  me 
fnb  itcito. 

Fa  ■  potius-vtprimo  quoque  tempore  mihi  ad  te  njnum  confugienti 
clementia  tua  quafi  lux  quxdam  afjalgeat,  qit<e  mein  iftn  tenebrt* 
vdg  tntem  regat,qttandoquidem  abs  tcvno  totus  dependeo» 

Lripemejchutta,  iftu  hoftibns  meis ,  quandoqutdcmfub  tuis  njnim 
aln  delitefco. 

Deui.jue  qitum  tu  fis  non  tantutn  Detts  qui  rmpofiis  ferttare,fcd  e- 
tia  Detts  mettf,id  cft,qui  teftatmfisjhoc  tc  -velle  mei  canja  quod  pojhs^ 
erepium  me  ijtu  h  rftibitsftrge  porro  docerc  id  quod  ttbt  gratum  tftfi~> 
mul  &"  noffe  &  facew.ne  >»e  -vel  ipfa  mens  mea  atca,  njel  affcclus 
jiiapte  natura  effrems  cxtra  njiam  abripiantfed  njt  potius JpiriUtt  tlle 
tutct  omnii  bonteffechrrcdanjia  toto  -vtt.t  mcx.  curticulo  mededncat. 
■te  njefb peto  njtme  tam  moribundum  ~tyanguft.<:s  mortn  conftri- 
i  -eftituas  ,  quaji  njllts  tnerittsmcts  nitar  ,feduttux,  ipfius 
gfaria  confdas. 

ur  fnturum  ejl? \\ 'empc  omnino  ~jt  pro  bentgnitate  ftngula- 
ri  ttta  weos  hoftes,a  quibus  fic  immerito  njcxor,delea>s,quoniamjcruits 
tuus  egofumynihil  >uji  ie  mandante  aggrejfns. 

Idem  Pfalmus  centcmuus  quadragefimus  tcrtius ,  mono- 
colos,yt  Pialmus  lcciindus. 

i        A    Vdi  adte  Dcusoro  p''ouoc\inrcm,   h 
j^j^  Audi  me  ubi,qua?fo>fupplicajntern, 

Sic 


A    L.       C  X  L  I  I  I.  907 


5  Sedperiequiturhoftis  animam  mcam:  preftraoit  hunu 
vitam  meam,colIocauu mc  in  tenebiis,licut  moriuosfeculi, 
t d  eftjam  pridem. 

4  Et  muoluitur  fuper  mefpiritus  meus  :in  mediomei  ob 
ftupuit  cor  meum. 


5  Recordatus  fum  tamen  dierufn  ab'antiquo  ,  meditatu? 
fum  omnia  fa&a  tua:  opusth^w  manuum  tuarum  medita- 
tus  fum. 


6  Expandimanus  measad  te:  anima  mea  ficut  terra  fiticii- 
lofaesir  cibi. 

7  Feftina,exaudi  mejehoua:  deficit  fpiritus  meus ,  nc  abf- 
condasfaciem  tuam  ame:  quia  limilisfum  defcendentibus 
m  foiTam. 

8  F.iC  vr  ego  audiam  mane  clcmentiam  ruam,  qtiia  in  te  co 
fidoroftende  mihi  viam,in  qua  ambulem,quia  ad  te  leuaui  a- 
nimam  mcam.  v 

9  Eripc  mc  ab  inimicis  meis  lehoua  :  apud  te  latebras  quas- 
fiui. 

10  Doce  me  vtfacfam  voluntatem  tuam.quia  Deus  mcus 
tu:  fpiritus  tuus  bonus  deducat  me  in  terra  piana  re&aque. 


11  PropterNomcn  tuum  Iehoua,viuificameiuftitiatua:  e- 
duc  ex  anguftia  ammam  mearn. 

ix  Nempe  in  clementia  tua  difperdes  inimicos  meos,&  per 
des  omnes  afHigentes  animam  meam  :  quia  ego  furri  feruus 
tuus. 

PS  A  L.       C  XL  m. 

Domincexaudi  orationcm,cVc. 
Carrn.gcn.  xv. 
I         A     Vdi  vocantem  rebus  in  affyeris% 
j\  Et lena aurem da precihis mex, 


5>oS  p  s   A  t.     c  xl  i  r  r.? 

Sic  immota  fibi  tua  illa  femper, 
MiDeus,  bonitas  fidefqueconftet.: 

2  Necfeuerusapud  tuum  tribunal 
Caufam  dicere  me  reum  iubeto: 
Te  prorfite  fiquidem  innocens  abire 
Mortalis  poterit  fedente  nullus. 

3  Ccrnevtmepetitadneeemfoldque 
Iilidit  miferum  cruentus  hoftis, 
Imrnb  putre  velut  forem  cadauer, 
Iam  caui  tenet  in  fpecu  fepulcri. 

4  Expcrsconfilij  horreoimpeditus, 
Cordeintustrcpido  tumultuante, 

5  Prifcis  illa  tibi  pera&a  feclis 
Dumverfo,meditor,voIuto  mecum> 

6  Totcurisigiturmalifqueprefsus 
Ambas  tendo  tibi  manus  fupinas, 
Haud  terra?  abfimilis  fiticulofa? 
Quam  Solis  nimius  rccoxit  xftus. 

7  Adfcr  promptusopem  mihiroganti, 
Ncc  me  defpicito,Deus,Iabantem, 
Atque  illis  pcnitus  parem,profundi 
Quibus  tam  tumuli  paratur  antrum. 

8  Quamprimum  facito  tua  quicfcam, 
O  tu  Spcs  mea,voce  rccrcatus, 

Et  tutam  mihi  femitam  indicato, 
Abs  tc  pendeo  qui  mifcllus  vno. 

9  Iftiseripcmehoftibusfupcrbis 
Opis  tegmine  fub  tu<elatentcm: 

io  Quod  tu  vis  facito  velim,Dcus  mr, 
Te  rec~tum  Duce  tramitem  fequutus. 

ii  Seruato 


P    S    A    L.     C  I  I  II.  $c$ 

Remm  creator.-cfuaquefolesfide 
Et  <zquitate  ex  hoftibus  eripe. 

2  luris  feueri  net rutina  meam 
Expende  vitam.-nemo  hominum  innocens 
Siceftjribunal pofsit  vtadtuum 
Seprofiteri  crimim  liberum. 

3  En  hoftis  atrox  imminety  &premit 
Stratum.-tenebris  tri$~iibm  abditus7 
Et  lucis  exors  degoyve!utfpccu 
Quos  infepulcri  morsfera  condidit9 

4>5    Menspene  curls  obruta  voluere 
Priora  coepit  tempora^quum  patresy 
Spes  quosfouebat  pr&fidtj  tui^ 
Defauce  /ethifepe  reuelleres. 

6  Hac  recreatus  rurfns  imagine^ 
Imploro  fupplex  auxilium  tnum. 
Intenta  mens  te  refficity  arida 
Tellm  vt  imbres  fub  cane  torrido. 

7  Non  lentus  audi.nam  mihifpiritus 
VixfeffapnlfatpeUora  fitui 
Auertis  oris  lumen  amabile-, 

Alors  atraficcis faucibus  imminet. 

8  Spe  mens  labores  auxilij  tui 
Fert.-fpefiat  vnum  te,pateroptime. 
Audiprecantem  lenis,  &  exitum 
lamiam  obruturis pande  periclis. 

9  Ab  hofie  fauo  protege  me->me& 
iO  Cuftos  falutis  .praua  repellere 

Mentem  mamimqne,&  retta  capejfers 
Doce^vnicum te  qui  venerGrDeum. 

Arcanafac  vis  numims  vt  tui 
Perplana  greffnm  dirigat^vt  tna 
Mandatafctterrncn  malc  crcdnlum 


$tO-  V    S    A     L.       CXLflll, 

ii  Seruato  exanimem,  Deus benigne, 
Sic  tuun»  vigcat  perenne  Noracn: 
OpgrciTum  ertie  me  potente  dcxtra, 
Sic  toto  celcbretis  orbc  iuftus. 

12  Clemens  tu  mihi  tu  feuerus  iftis, 
Giindos  diiijcitoquc  pcrditoque, 
Hos,inquam,Dcusopprime,innocentis 

Serui  in  pcrniciem  tui  ruenteS. 
Pfalmus  centefimm  qnadtagfmw  qriart»s9 

tvy&et^wki  Drfmdis, 
jiYQHTncntMtn  &  vfus. 

Dautd  infignibns  viftonis  inc!ytus,neque  id  anfque  fiflgulari  turn  3- 
nimi.tum  corporisfbrinudine.vt  ex  biftoria  intelliguur.tame  hoc  PfaW- 
mo  prorfuscofentientecumdeeimo  oc*auo,fic  Deo  gratias  ajes  vtm- 
hi!  fihi  magis  m  rcbelbca  tribuat,quam  Paulus  in  Euangeti  minitterio, 
quum  inquit,eum  vpu  plantat  <*  qui  ngat  mhil  eu*e,fed  Deu  vnicu  efle, 
qui  djt  mcrememum^ddcet  omnes  fuo  cxcplo  veram  ■nt7remq&wil'i* 

Eiufdcm  Pfalmicentefimi  quadragefimiquarti 

Paraphkasis. 

Ttbilehouavnico  meoRobori  laudem  omnemtvt  vicTortarum 
eptima  iure  tribuo.Quhd  en  f  ( fortiterfint  praliuu, 

itnl er  t,:uLiruntyvni tili acceptumfero. 
J  T.i  enim  u  ts  tuim  beneficiofum  fuperfiesttttPxafidiu  meum  cs^rx 
met,  Conferuator  mem,  Clypetu  me:«,  Perfugium  meumt  k  deuique 
mti  mihi    nm  omnem  ifiumpopulum  fttbn 

HutfitqfXd  rei  tandemefihomo.mferrimumifiud  &  calami- 
'  u  curamgeras?  quid  habentinfefi  morta- 
rum  lube.is  rationem* 
Efi  ipfe  auidem  ee\  ■■  <«i  &  «'**  Wta  ommi  Lfi 

inflar  vmbrx  tfuam  velocifiime  prateruoUntts. 
^ides  itaqme  mihi  lehouucitra  cuitu  opem perij:  & ex  arce  tua  cct~ 
weUeusprafentiam  tuam  tempefiatibus  fequutttris  tejli- 
fcat  trtts  pert  ttjfos  nnbinm  vertices  iube  nimborumjloloseruclare. 

m  cuneos  dtfiirias  :  ingi  . 
ibratafulgura,qutbt<4  m 

tttrbes. 

i  denique  mantt  e\ 


!p  s  a  l.    cx  inir.  9it 

Errormalorum  yenatin  orbitam. 
it       Vt  nulla  numen  non  celebret  tuum 

Et  aquitaterft  natw,  recrea 

JHe  deftitutum  prxfidw:  Qr  malls 

Hoftisfcelefti  libera  ab  artibus. 
1 1       Fauo  risvmb  ra  mefolita  t  ege> 

Et  cjui  meacerbis  vfijue  dulonbus 

Afftigit,hoftern  perde  nefanum, 

Seruumque  ferua  perpetuo  tuum, 

^^quantactjnque  diligentiafuntti  fintin  opere  fibi  comuTo  Et  quo~ 
niam  tam  diuturnum  eil  hoccercamerv.ju.im  longa  efl  hvc  vita,fic  agit 
gratias  de  conccfsis  fibi  v)3oius,vtadutrfii.«>  noua  imrninrnciacertami" 
na  nouu  robur  petarjiingulan  admonitione  caue'du  ne  fnectffibus  prof- 
peris  negligentiores  tacti,ab  hofteintercipiamur.  Apent  demque  fonte 
exquo  bonao  nniauim  publice  tu  pnuadm  fcaturiu'..i,veii  Dei  videh- 
eet  fincerum  culf.m.Ffalmum  randem  clau  Jens  magmficentifsimo  epi- 
phontmace,quod  vtmam  omnes  politix  ferio  mcditarencur. 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  quaciragefimi  quarti 

Interpretatio. 
Aus  fitlehouas  Rupimese:  <\m  docec  manus  meas  ad 


L 


;-ua?Iium,digiLos  meos  ad  bellum, 


2.  Beneficenria  mca  &  PrseficUum  meum  ,  Arx  mea  &  Libe# 
rator  meu?,  Clypeus  meus,  ad  quem  protecltionis  caufa  con- 
fugio:cjui  fubiicit  populum  meum  fub  me. 

3  Iehoii3,quid  efthomo  cjuod  agnofcis  eumf  filius  hommis 
qupdde  eocog;ta  ? 

4  Homo  vanitati  fimilis  eft.-dies  eius/»«*  quafi  vmbrapras- 
teriens. 

5  Iehoua,inclina  cccIostuos/5:  defcendc:  tangempntes,<5.: 
furrygabunt, 

6  Fulmina  fulmen,&  difiipabiseos:  mitte  fagittas.  tuis ,  & 
concurbabis  eos. 

7  Mitte  manum  tuam  ab  excelfo:  eriie  rne  &  erpe  m 
a^uismujtisre  manu  alieni^enarunv 


$1*  PSAL.       CXLIIII. 

Extranecs  appello ,  quoniam  ctfi  in  familia  tua  cenfentwatihil ta- 
men  ad  te  perttnent ,  quu m  os  quidcm  illorum  fit  perjidia  plmumy 
manus  vero  mille  fraudibus  contaminatas  gerant. 

Sed  ifios  quoque  nimirum  propulftbis.  Jtaque  nouum  tibi  cavmen 
tum  voce  concinam,tum  fidtbus  pftllam: 

Tibi ,  inquam  ,  3gi&  dignitatis  vindui  ,  &.  Dauidis  ferui  tui  iam 
iam  aduerfariorum  gladio  perituri  ,propugnatori. 

£rue  me  igitur ,  &  affere  ex  iBorum  extraneorum  manibus  ,  quo- 
rum  os  perfidia^manus  fraudibus  pleri£  funt. 

Sic  enim  (  ne  me  qmfqnam  priuatis  commodls  fiitdere  exifiimet  J 
fiiu  quidem  nofiri generofas  plantas  rcferent  in  ipfo  exortu  matur& 
adohfcentes:  puelU  vero  nofir&procera  &  elegante  Tiatura  columnis 
fnniles  erunt cffabre  politu,qnibus palatiorum  limina  fuTiinentur. 

£x penuariis  noTiris  omnia  annonxgenera  redundabunt :  fcectmda 
pecorum  myriadesplateas  complebunt. 

^irmenta  robufio  compaSIoque corpore cernentur :  nnlli  -ufyiam ho- 
fiila  fiet  irruptio ,  quam  repelU  copia  oporteat ;  nutlus  vrbibui  totU 
damor  audittur. 

O  beatumpopnlum  cui  iTiud  tribueris! a  beatum populum  qui  Ieho~ 
uampro  Dco,&  qucm pro populo  Iehoua  vicifiim  agnfcit. 

[dem  Pfalmus  centefimus  c|uadrageiimusquattus 
dicolosdiftrophosvt  nonus. 

E  Deus  alme  cano  cui*  Cic  munere  pugnis 
Hxc  babilis  tra&at  fortia  tcla  manus. 


T 


z    Tu  mihi  naque  bonu  rcbus  Tutamcn  in  ar<5Hs 
TuScutum  &  Rupcs,  tumihicerta  Salus. 
Nam  quod  mepopulusRcge  fubie&usadorat» 
Omnctuieft,fateor,grande  fauorisopus. 

<     Ecquid  enim  tantocur  nos  digneris  honore, 
Mortales  miferos  commcruirTe  putem? 

4  Mortaks  quibus  eft  eheu  nil  vanius  vfcjuam, 

Et  &- 


P     S    A    L  .       CXLIIIl.  515 

8  Qtuaoseorum.loquicurfallaciam:  &  dexcera  corum  <?S? 
dextera  fraudulenca. 

9  Deus,  canticumnouumdntabo  tibi:nabho  decachordo 
pfallam  tibi. 

10  Quidat  falutera  regibus & eruitDauiuem  feruum e  gla 
dio  noxio. 

11  Erueme&eripe  medemanu  alienigenarum  rquorum 
os  loqmtur  falIaciam:&quorum  dextera  efi  dcxtera  fratidis. 

ix  Certe  fihi  noftri  erimt  (icut  plantar.qua:  creueruntm  ado- 
IcfceHtia  fua:filia2  noftra?  iicut  anguli  pohti  in  iimilttudinem 
palatij. 

13  EgreiTusnoftrierHwJ  pIeni,producentes  a  fpecie  in  fpe- 
ciem:oues  noftra;  milieparientes,  dccem  millia  partentes  m 
plateis  noftris. 

14  Boucs  noftri  onufti :  non  erit  irruptio  nequc  €2^^1714'; 
neque  clamor  in  plateis  noftris. 

1?  Beatuspopulus  cui  ficibcatus  e7i populus  cuius  Iehoua  efi 
Deus. 

PSAL,       CXL  I  I  I  I. 

Benedi&usDominus  Deus,&c. 
Carm.gen.x  1  11. 

1  f~*\  V0  te  ?ex  hominum  carmine profecjuar? 
V  J  Quifirmas  animum  robore^qui  manum 

Et  bedare  doccs>>&  dubij  regis 
Per  difcrimina  pr&lij. 

2  Qu^d  viuo  &  va/eoytutus  &  hoflium 
Afraude ,  exim  iafulgeo  glo  ria  : 
Quodlate  valtdis  impero  genttbus, 

Totum  munerisid  tui  eft, 
5    O  rerum  genito'i\cjuantulus  cft  homo 

Hac  quem  profecjuev  ;s  munificentm 

Et  cur&  pat  ria  foltkitudine? 
4        Figmentnmfragilis  lutiy 

Quo  necbulla  leuts  vaniaieeft^cque 

^*  MM.i. 


9H  r    S    A    t.      C  X  LIIIl. 

Et  fugiunt  quorum  ceu  leuis  vmbra  dies? 


5  Prodi  agcdum  Deus,&  ccelorum  cardine  moto 

'  Sydera  decurrant  fac  propiora  folo. 

6  Tacta  tibi  exhalet  montana  cacumina  nimbos, 

Vnde  tonent  rutila  fulmina  mifsa  manu. 
Sancte  tona,ignitis  iftos  contunde  fagittis, 
Vt  nunc  quinunquam  tetimuere,tremant, 
y   Ccelitus  exertame  deniquefurrigedcxtra, 
Eripiar  mcdiis  flctibifaluusaquis. 

$  Eripe  degeneri  me  turbas  &  fdfa  loquutis, 
Quorum  mille  manus nobilitata dolis. 

£  Tuc  celebrabo  nouo  te  carmine,tuc  tibi  neruis 
Ifta  modos  denis  barbitcs  icjta  canct. 

10  TeScruatorem  regum  tunccarmine  dicet 
IlletuaDauid  fic  rediuiuus  ope, 

ii  EHpedegenvri  meturbsc&falfaloquutis, 
Quorum  mille  manus  nobilitata  dolis. 


12  Tucpatribusproles  fbbolcfcet  plurima,qualis 
Intonfis  arbor  furgit  in  aftra  comis. 
Corpora  natarum  fpe&abunt  talia  matrcs, 
Suftcntant  quales  rcgia  tcclta  pila% 

Ij  Vndiquc  congi Itar  complcbunt  horrca  frugcs, 
Non  capient  totos  compita  tota  grcgcs. 


14  Plauftra  d  :>mum  rcfcrcnt  robufti  plena  iuucci, 
Rumpcturnullismotibusaltatjir' «;. 

llorri- 


P    S    A    L.       C  X  L  I  I  I  r.  9tf 

jQut  mentes  agitantfomma  turbidai, 
N  ecferum' fugtens  vmbra  crepufctt/umy 
Necfumi  volucris  vapor. 
^&Cah  pande fores  rex  bone  Cdtlitutny 
Acfidefidereis /aberefcdibus: 
Montes  nube  operi:per  /iquidt  aeris 

Campos  fulgura  traijce. 
Turbatos  treptdafpargefuga  impios^ 
Etjparfos  iacu/is  perdefequacibus: 
7   PorreSidque  rnanu^me^pater optime, 
S&uis  eripeflutlibus. 
Hofiis  peile  ma/am  vim  bonus  impij:    , 
2   LingU£  vaniloqu&  reprime  toxica: 
Affuet&qtte  dohspeftiferis  mamts 
Vires  contere  vinbus. 
fy\oVt  te  noftra  nouo  carmine  barbitos 
Dtcat,fubfidio  qut  recreastuo 
Reges :quigrambus  ftepe pericu/is 
Vitam  Dauidis  eripis. 

11  Hosris  pelle  ma/am  vimprocu/impij. 
Lingutz  vaniloqua  reprime  toxica: 
Affuet&qtte  do/ispeftiferis  manus 

Vires  contere  viribus. 

12  Natorumfoboles  crefcat>vt  vbere 
Surgit  ftluafolo  laurea:  virgines 
Cu/tufic  niteant  vt  laquearibus 

Templorum  tholus  aureis. 
I?  Stipenturgrauidis  horreafmgibus: 
Pleno  cunBa  penu  copiafuggerat: 
Foecundipecoris  non  capiant  greges 
Latts  pafcuafaltibus. 
ia  Pingues  p/auftra  boues  &nitid<£trahant> 

Nec  triftirefonent  compita  c/afsicoy 

MM.ii. 


^JS  f    S    A    1.      C  X  L  V". 

Horrida  nemo  domo  fc&abitur  arma  rcli&aj 
Ncc  chmortotis  vrbibusvlluserit. 
15  Fclicem  6  popu!um,tali  qui  forte  beatus 
Tam  piacidum  Numen  fenferit  efTe  fibi. 


Pfidmus  centefimus  quadragefimus  qmnttU) 
ivycteA^-tito^^Dauidis, 

Argumentum  &  vftts* 
Vel  vnieus  bic  Pdlmus  dignifsimus  eft  guem  omnes  fibi  pro  norm.3 
Sc  regula  deligant  ad  veras  laudes  Numini  tribuendas.  Nihil  enim  ne- 


Eiufdem  Pfalmi  centefimi  quadragcfimyjuinti 
Paraphrasis. 

EFferam  tefummu  ia.ud.ibui  ml  Deui ,  tni  rex  ,  &  Nomen  iliu4 
tuum  perpetuo  ceitbrabo. 

Smgulos  vt t£  me&  dies  gioridt  tu£  pr^dicand*  confecrabo  :  tutimque 
Nomen  nunquam  defitttns  canttbus  ampiificabo. 

Magnus  enim  es  &  omni  iaude  Maior,  Iehoua,nec  ad  tuam  magni- 
tudtnem  qutfjttam  pofiit pertingere. 

Nec  enitn  vnim  <etatu  <&  fecuiifunt  admiranda  opera  tua^ftd  *vt 
,-ilta  alijsfuccedunt ,  ita  i>icif?tm  aiu  alqs  eorum  memoriam  commeri" 
dent  oportetjitfi  offi  io  fno  deeffe  -vdtnt. 

ltaquc,mihi  qutde  abfit  vt  quicquam  fit  antiquiui,quam  ut  magn.k- 
foenti<e  tux  nobu  in  ipfo  rerum  ifquc  elucentem  fplendorem  &  o- 
rr.niti  conceptu  atque  admirationegrandiora  fafia  tuaafiidue  cogite. 

Et  certe  •vtjhipidi(?imi&  fupra  modum  ingratifunt  pUrique,nun- 
qua»  tamm  deejfe  poterunt ,  qut  tuam  faitemtemjicam  potentiam^ 
yel  tnuiti  faceantur:fed  vt  ateri  conticcfcant,ego  tamen  magnitudi- 
item  tuamprtdtcara  nunquam  definam. 

Hbftt  autem  vt  'vnus  ego  defungi  hoc  munere  meoftudeam.  Nam 
ft  rie  c.vtus  erit  fempsr  aitquts  qut  tua  benignitatts  pecuiiarts  memo- 
riam  &  promt{liones  certifumaituoi  modts  omntbus  t.-sletur: 

j  .  vidiiicet  clementiftmum  ejfe  ty  ad  fummam  mifricordiam  pro- 
penfii~$'tmum,*r  de  quopenepoflit  ambigifisne  ad  irafcedum  tardiory 
an  ad  parctndum promptior. 

JEcfittid  cntm  efi  lehoua  tux  benignitatu  expers?  imm>  qnid  -vfquam 
ifttn  ijla  -vniuerfitate  quodtuam  dementiam  -vd  eo  ipfo  non  tefietur-, 
fet  modvs  contatmnaUtm  muniumtam  muitts  iamfeculufera-t? 

Nthil 


P    S    A    L.      C  X  L  V.  917 

JVec  fietu  platedt:necfuror  hofticus 

Claufis  affremat  oppidit. 
15  Felicempopulum^inter  bona  talia 
Qui  vitam  in  tacito  tranfigit  otio. 
Felicem  populum  ter  e^uater^ommurA 

Cui  rerurn  pater  eft  Deus. 


grauius  neque  magntflcentius  dici  poffit,tum  de  ifapientia  bonita- 
te,iufhtia,potentia  Dei  omnibus  ipfius  openbus  teftata ,  tum  imprimis 
de  priuatiseiiifdem  erga  fuam  Ecclefiam  fummis  bentficns,  vt  vere  fit 
hic  Pfalmusperfe&umrationalisilUuscultus  exemplu,quifulus  inEc- 
tleflaperdurat. 

Eiufcfem  Pfalmicentefimiquadragefimiquinti. 

Interpretatio. 
i  TH'  Veham  te  Deus>mi  Rex,&  benedicam  Nomini  tuo  in 
JH/feculum&  vfoue. 
2.  Per  fingulos  diesbenedicam  tibi,&  laudaboNomentuii 
in  feculum  &  vfque, 

3  Magnusc/Mehoua,&iaudabilisvaide?&magnitudini<:eiuS 
non  e/rinueftigatio. 

4  Generatiogenerationiiaudabitopera  tua:  &  potentiam 
tuam  narrabunt. 

5  Decusgloria?  e*cellenti«e  tua?  ,  &  verbamirabiliunituo- 
rum  meditabor. 

6  Et  fortitudinem  terribilium  tuorum  dicent ,  &  magnitu- 
dinem  tuam  narrabo. 


7  Membriam  magnitudinis  bonitatis  tux  eloc]uentur,&  iii 
ftitiam  tuam  cantabunt,<fca?»fej. 

8  Propitius&  mifericors  ejHehoua,  tardusadiram,  &ma- 
gnus  clcmentia. 

9  Bonus  Ichoua  omnibus,&  mifericordia  eius  fuper  omnia 

operaeius, 

•. 

MM.ij. 


plS  P     S    A    L.      CX  L  V. 

Nihil  igitur  condidifti ,  nihil  a  condito  mundo  abs  tegefium  efi,  Ie~ 
houa,quod  tuam  gloriam  [>erfe  non  cclebret:  fedfoli  benejiciarii  tui  te 
agnofcunt,&  tibi  conuenientes  laudcs  tnbuunt. 

Soli  enim  iftiquod  tumnfit  imperimn  &  qu&poteftat  norunt^  ex~ 
pcrtipr&dicant. 

Tuorum -uidehcet fortifimorum gcftorum  pnsconese^  regni  tuide- 
cns  adpoferos  vfque  tranfmittentes. 

Regnum  tuum  fiquidem  nullts  eft  temporum  momentis  circunfcriptu, 
•vtpote  quodfemper  idemfuiqtte  fimile  a  perpettm  fecultt  perduret . 

Qtutm  autem  £.qua  &  moderataft  h&c  tua  dominatio,  ex  co  liquct, 
Jehoua ,  quod  qu.intumun  indignos  quofuu  alioqui  lapfuros  fuVvines, 
imrno  ttiamprolapfos  erigis. 

Et  cuiitfmodi  tande  eftillud  tuttm  beneficittm  omnibns  comune,quod 
animanttit  omnium  vita  adte conditore 'fitum  ac  conferna$oremrefer  - 
tur.&  tuvicifiim  illnalimentafuo  commodo  tempore  fuppeditas? 

Nec  enim  alhunde  viuit  quicquid  viuit,  quam  eo  quod  iu  vnicuique 
•velut porrecla  manu  vltro.foldque  liberalitate impnlfus,pr&bes . 

jSJec  minus  in  its  qtt.e  tn  condidifti  gubernandn  <&  ad  iLftmatosfi- 
ttes  quaqua  via  dcducendis,  tum  iuftitia,  tum  benignifiima  tua  boni- 
tas  clttcet. 

r,£cipue  tamen&  peculiari  quodam  beneficentit  ttftimonio  fefe. 
tat-f.uiens  in  ijs  qui  te  colitnt  fy  ferio  cordts afJeBureuerenturfedu- 
lo  tutandtsfa.tqttam  ab  illorum  latere  nunquam  dtfcedas. 

,_  /fd;  o  cjttidem  vt  nihil  a  te  rite  flagitent  quod  ets  non  concedas  ,  ^7* 
clamantibws  nunqttam  non  opitttlem. 

Sicut  autem  omttcs  a  qutbw,  diltgens  fuiuos pr&ftas  ,  ita  improbos  0- 
inncs  disjetdis. 

Opumoitaque  ittrelchnt.t,  Ltttdes  tuas  fonora  etiam  voce pr&dica- 
bo:  &  hoc ipfum  aftdue perpetuoque  fucere  cunflos  decet,quibas  hu~ 
ius  vit&  •vfuram  concedts. 

Idem  Pfalmus  centdlmus  qindragdinius  quintus,  dicolos 
tctraft1  aphos,vt  decimus  nonus. 

1  "\  >T  I  Dcus  rni  Rex,tibi  noftra  dicct 
J  V JL  Barbicos  laudcs  tibi  confccrata 
Voce  yenturis  mcmoranda  pangam 

Carmina  fcclis. 

2  Mc  diesnullus  tacitum  vidcbit, 
Quioimo  laudts  tibi  concinentem 

Audicnt 


P    S    A    L.       CXLV.  919 

io  Cclebrabunt  te  lehoua  omnia  opcra  tua,&  beneficiarii 
tui  benedicent  tibi. 

11  Gloriam  regni  tui  dicent:&  potentiam  tuam  loqucnttir. 

12,  Vt  notasfaciant  filiis  hominum  potentias  cius  &glo~ 
riam  decoris  regni  eius. 

13  RegnututmipyhegnumomnitmifecuIorfi,&  dominatio 
tuaperdurat  in  omnem  generationem  &  gencrationem. 

14  Suftentat  Iehoua  omncs  cadentes,&  engit  omnes  cur  ? 
Uatos. 

1  j  Oculi  omnium  ad  te  expeclant  &  tu  das  illis  cibum  ipfo- 
rum  tempore  fuo» 

16  Aperismanumtuam,&fatiasOmneviuensbeneplaeito 
tuo. 

17  Iuftus  efi  Iehoua  in  omnibus  viis  fuis  &  clemens  in  om= 
iiibus  operibus  fuis, 

18  Propinquuslehoua  omnibusinuocantibus  eum,omni~ 
bus  cjtii  euminuocantinverirate. 

ip  Deiiderium  rimentium  fe  perficit,  ckmorem  eorum  au- 
diet  &  feruabit  eos; 

zo  Cuftodit  Iehouabmnesdiiigentes  fe,  &omnesimpios 
difperder. 

2,1  Laudem  Ielioux  loquetur  os  meum,  &  benedicet  omnis 
caro  Nomini  fancto  eius  in  perpttuum,&  vfque. 

PS  AL.      CXL  V, 

Exaltabo  te  Deus  meus  rex,&c<» 
Carm.    gen.    xxix. 
I    *"  |  *  E  regem  Dominhmque  cana  dn  lucida  voliist 
X        Ltitidns  aflra  poi/t: , 

Etvnicnm  colam  Deumi 


Lucecanam  te%nocle  tanam  te-nulla  carebit 
ndibns  hora  tuisy 


giO  P     S    AL.     CXL  V, 

Audicnt  ipfi  mca  poft  fequuti 
Secla  ncpotes. 

3  Nanque  tu  vere  Deus  vnus  ingens, 
Laude  tu  Maior  Dcus  vnus  omni, 
Omnium  cuius  fupcrat  potentum 

Roborarobur. 

4  Omnishoc  anashominum  fatctur 
Virium  teftis  locuplcs  tuarum, 
Orbe  qua?  toto  tua  comprobante 

Fadarccenfet. 

5  Ipfequosintcrtibiconfecratus 
Prxco,tot  partos  tibi  iam  triumphos, 
Mira  tot  dextra  tibi  gcfta  forti 

Pc&ore  verfo. 

6  Ipfa  te  ingentem  tua  fa&a  cantant, 
Nemo  quempoffitfatis  obftuperc, 
Ipfe  tc  ingcntem  quoque  voce  dicam, 

Maximercrum. 

7  Sictua?fumma?bonitatishuius, 
Sic  tuar  femper  mcmor  «equitatis, 
Dcbitas  grato  tibi  fundat  orbis 

Pc&orc  laudcs. 
8,9Nanquetu  vere Deus  es  bcnignus, 
Tu  malo  in  noftro  ficilis  dolere, 
Tardus  irafci,miferifque  nobis 
Parcerepromptus. 
io  Te  mare  &  tellus,radiailfque  c«lum, 
QusequefunttotoTabrefadia  mundo 
Tecolunt  Patrem,Dominumquefolum 
Cnn&a  fatcntur. 
II  Sed  tui  in  primis,Bone,quos  beafti, 
Hi  tui  dimnm  dccus  omnercgni, 
Hi  tuas  vircs  merito  cclcbrant 

Laudi' 


PSAL       CXLV, 

Rerum  creator  &fa!us. 


Magne  parens^nullo  cui  claufa  potentiafine  efl, 


4      S&cula  cunEla  tuas 

Laudesfonabunt:  &patres 


5  Longctui  tua  faEla  canent,fer<zque  nepotum 

Perferiemfoboli 
Prodent:nec  &t06gloriam 

6  Nefciet  vlla  tuamrmiranddque faEia  decnfque 

Ille  memor  referet: 
Hic  magnitudinem  canet. 

J,2llle  bonumferet  &  iufium,& placabilis  ir<e, 
Et  veni&facilemy& 
Larga  benignum  dextera. 
9  {Totque  inter decora  &  laudum pr&conia  nullo 
Emoritura  die. 
Nilclarius  clementia* 


10 }liErgo  parens  rerum^fleUantis  machinacdi 
CunEiafuo  gremio 
Complexapmdicat  tuum 
Robur&  intaElifcelerum  contage  nefanda^ 
Te  celebram  alacres, 


£12,  V    S    A    1.      C  X  L  V  J 

Laudishonore. 

12  Orbisvtnoritfemelvniuerfus 
Iftius  roburque  decufque  regni, 

13  Nulla  quod  claudunt  fpatia  atque  nulk 

Terminatsetas. 

14  Pondere  opprcfsos  retines  labantes* 
Surrigis  curuos,dapibufque  largis 

15  Pcndulosabstereficisdecenti 

Temporecun&os. 

16  Nanquetu  dcxtrafaturasaperta 
(Sic  tibi  vifum  Deus  6  benigne^) 
Vfpiam  quiccjuid  fruitur  tributa» 

Lumine  vita?. 

17  luihis  eft  ccrte  Deus  vndiquaque, 
Mitiscftidgm  Deus  vndiquacjue, 

x8  Promprushaud  ficte  fibi  fupplicantum 

Audircqucrclas. 
10.20  Hic  fuum  numcn  vcritos  querentes 
Compotesvoti  facit,  eruirque, 
Impios  pcrdcns,fimul  &  piorum 
Scilicct  vltor.    ■ 
21  IiKusIaudes  mihiconcinenti 
Succinat  quaqua  patct  orbis  ingcns, 
Ipfius  facrum  cck brans  perenni 
Carmine  Nomen. 
jPf.ilmus  cete(imta  cjmdYagcjtmmfextus^vx^eA^r/.o'» 
Argitmenttim  &  vfu. 
Hortatur  omnes  hoc  pfalmo  Propheta  ad  laudes  Dei  celehranJis.Jn 
eoprxcipuc*  pofiras>vt  omnisnduciain  eo  vno  taqua  potetirfimo^J^^:;. 

Liufdem  Pfalmicentcfimi  quadragefimifcxti 

PAR^ 


,  P    S    A    t.       C  XL  V.  9^3 

'Tutque  vires  imperi 
IZ  Perpopu/os/ate  vulgant:  ne  neficia  fceptri 
Tevrafit  vlla  tuiy 
Etg/orid  &potcnti&. 
Ij  Imperiumfmcfine  tibknec/egibus  Aui: 
Subditaficeptra  tenes, 
Aut  claufit  metis  temporum. 
i^Tu  lapfios  rurjum  attolltsyfirmafique  labantes. 
Incolumefique  fioues 
Vitdt,  beatA  commodis. 

15  Te  volucrum  pecudiimque  genusjefikuafieramm 

Sacu/a  refptciunt 
lrnumyfiuoque  tempore 

16  Accipiunt  vttlumju  dextram  pandisy&  omne 

De  locupletepenu 
Amrna/  benigne  recreas, 

ijyiSjQuicquid  agis,  iufieque  & fiantie  agis.impiger 
Supplicibus  fiacilem  (aurem 

19  Pr&bes  opifque  compotes 
Dimittispuro  qui  peElore  cunqtie  precantur 

Auxt/toquepijs 
Prafens  es^&pericu/is 

20  Eruis  e  cuntlis  qui  te  venerantur  amantque : 

Cu  mquefuofice/cre 
Afttrpevellis  irnpios. 

21  Enjoomnesteturecanent^nomenque  tacebit 

JVatto  mtlia  tuum 
Infiicu/c  mmfkcula. 


■  firmi!  8c  moderarifrmo  ic  inprirnis  cleme ritifhmo  retnm  omniurr. 
Domino  co!loceciir,cuius  rnm  potentis,  rum  arquitatis  ac  clemenuae  a- 
Kfjnot  proferc  exempla  jlluOna  &  «pfo  vfu  quotichano  comprc»bat;i. 

EiufdemPfalmi  cen  tefimi  quadragcfiroi  fcxti 


5i4  p  s  a.  l.     cxivi 

Paraphrasis. 

AGedum  animula  mea  lauda  lehouam. 
Es~i  enim  hoc  mihi  conSiitutum ,  totum  njiu  mt&  tempM 
collaudando  Uhou&impendere,  ty  Deum  meum  qttandiu  -vixeroy  ce- 
lebrare. 

Htc  autem  propria  ipfiu*  latn  efi,vt  m  eo  vno  fiduciam  omnerti 
noSiram  collocemtts.  Cui  enim  potittt  fidat?  principtbtts  fciltcet,  quo- 
rum  (plendor  folet  fiultorum  octtlos perftringere.  sltqut  quum  ifti  quo- 
cjuc  mortales  fint  mortalibusfatiM  es~i,nequefirrnirobomneque  con- 
ftautvvolnntatisfalttt  fitain  ipfis  effenequit. 

Etcnim  ipforummet  'vita  in  halittt  confiTiit,  quofimulatque  anima 
ex  corpore  demigrante  deftituuntur,rurfttm  in  puluerentredtguntur,& 
(imulcum  us  cogitationes  eorttm  omnes  euanefcunt. 

Sed  6  beatum  illum  qui  Dei  lacobi  pr&fidio  nititur  ,  &  cuiusjpes  o- 
mnts  eft  in  Ichoua  Dto  fuo  repofita! 

Huitts  enim  -vires  quales  &  qnaU  fint  ex  eo  -velc&cts  liquety  quod 
coelum  <&  terram  &  mare  omnidque  in  ijs  comprehenfa  creauit:  fum- 
tna  iiero  eiufdan.tum  bonita-s,  tumfides  in  eo  apparet  quld  datamfi' 
dem  nunquam  fallit: 

Quod  iniuTie  opprejfos  afferit ,  famelicos  pafcit ,  captiuos  vinculrt 
foluit. 

C£cts  &  pr<e  confilij inopia  perculfts  quafi  oculos  aperit :  fub  calami- 
tatum  ponderefatifcenteserigit  :  Iehoua  denique  iuftitix  amantes  o- 
tnncs  compleclitur. 

Iehoua  humams  prxftdus  deftitutos  'veluti  'vagos  aduenas ,  pupilloff 
i/iduas  inprimn  tuetur   <&  fouetftagitiose  iiero  umentes  fubuertit. 

Denique  c&tera  quidemimperia  caduca  funt  &  interitui  obnoxia. 
Rfgnumautem  Ichou&  vnicum  eftfempiternum.  Detts  inquamtutts, 
M  omnes  &tates  perdurat.Laudate  lehouam. 

ldemPfalmus  centeiimus  quadragefimus  fextus ,  dicolos 
diftrophos.Pnor  vcrfus  eft  lambicus  dimeter  hypercata- 
ledticus:aher  Iair.bicusdimeteiacatale&icus. 

I    "T7  Iaanimula  laudemus  illum 

X_j        Ter  Maximum>tcr  Optimum, 
z    Hunc  pra?diccmus,hunc  canamus, 

Ha?c  vita  donec  fuppetit. 
3    Ox">es  valeteprscpotentum, 
Quibus  nihilfugacius. 

Morta- 


M    A    l.       CXLVI,  5>M 

iNTERfrRETATIO. 

I  T    Audaanimamea  Iehouam. 

%  .L/Lau«Iabo  Iehouam  in  vita  mea:  pfallam  Deo  mco 

«juandiu  fuero. 

3  Ne  confidatis  in  principibus:in  filio  hominis,  in  quo  non 
eft  falus. 


4  Exibit  fpiritus  eius,reuerteturin  terram  fuam :  in  illa  die 
peribunt  cogitationes  eius. 

5  Beatus  cui  eft  pro  Auxilio  Deus  Iacob  :  cui  fpes  cft  ad  Ic- 
houamDeum  fuum. 

6  Qui/ecit  ccelum  &  terram  &  mare  &  omnia  quse  in  illis 
funt:qui  cuftodit  veritatem  in  perpetuum. 


7  Ius  reddit  iniufte  ppprefils :  dat  efcam  famelicis :  Iehoua 
foluitvindlos. 

8  Iehoui  illuminat  ca?cos:lehoua  erigit  jncuruatos:  Iehoua 

diligitiuftoc: 

9  Iehouatuetur  peregrinos:pupiIIos&  viduas  fuftentat ;  & 
viam  impiorum  difperdir. 

io  Regnsbit  lehoua  perpetuo  :  Deu-s  tuus,  Sion  r  perdurat  ii\ 
generationem  &  generationem. 


PSAl.       CXLVI. 

Lauda  anima  mca  Dominum,&ca 
Carm.gen.vi. 
1,2  >"T-"i  E,  magne  rerum  conditor,  &  tuas 
X    Sonabo  Iaudes^t^iacjuepofteris 
Adirandaprodamydum  Tccurret 
Percalidos  mihifanguis  artmy 
3    Securitatem  neftabdem  tibi 
PYomitte^regurn  pufid/o- neque 


$16  P     S    A     L.       C  X  L  VI. 

Mortalium  omne  genus  valeto, 
Quibus  nihil  fallacius. 

4  Spirare  quorumpulmoanhelans 

Simulatque  defit  femel, 
In  pulucrem  redit  cadaucr,» 
Confulta  pereunt  irrita. 

5  At  obeatumquipotente 

Pendens  ab  vno  Numine, 
Illiusacquicfcitvno 

Suffultus  vfque  robore. 

6  Coelum  hicfolumque&sequoripfumj 

Hifque  fita  cun&a  condidit. 
Hic  quicquid  vfquam  pollicetur 
Conftantc  pcrficit  fide. 

7  Bonostuetur  ifteprefTos, 

Cibique  pafcit  indigos . 
Hic  liberat  compede  reuinctos, 

8  Ca?cifqueluminafuggerit. 
Sub  onere  merfos  hic  labantes, 

Fautor  bonorum  furrigit. 

9  Et  hofpites  hic,cV  pupillos, 

Viduafque  Xutor  protegit. 
Hic  iinpiorum  Vltor  feuerus. 

10  Sion  bcata  denique, 

Rex  hic  tuus  tuumque  Numeq 
Seclis  idem  cundis  manet, 
PfiilmHf  centcfimus  cfH4.drJigefimit5  fefitm 

Argnmentnm  &  vfius. 
Hoc  Pfalmo  cekbrauit  populus  beneficium  tllud  maxrau  reditus  ex. 


P    S    A    L.       CX  L  V  I.  fVJ 

Defiirpe  morta/i  &  caduca 
^  Pone  tibi  co/umen  fa/utis . 

4  Vt  membra  /iquit fpiritus^in fuam 
Terrena  moles  ternim  abito:&  diu 

Confu/ta  vanefcunt,  &  auras 
Irrita  per  vacuasferentur. 

5  O  terbeatum  quem  Dem  atheris 
Ftdo  tueturprxfidio,fuas 

Qui  [pet  optfque  omnes  in  vno 
Conftituit  Domino  Deoquey 

6  Qui  terram  &  <zquor  condidit  & po/um> 
Et  quicquid  aquor  terraque  continet 

Polufjue.-cjuipromijfapr&ftat) 
Perpetuoftabi/is  tenore. 

7  Qui  necty  ranni  vifinit  opprimi 
Infirmioremyaut  efuriepremi: 

Qui  carcemm  exemptos  tenebris 
Compedibus  leuat  innocentes, 

8  Qtn  noclepu/fa  luminis  aurei 
Cac/s  refundit  luminibus  iubar: 

Grejfufquefirmat  c/audicantesy 
luflitiamque  amat  aquus  <zq:iam, 

9  Curafide/i  quifouet  aduenam 
Orba  marito  qui  viduafauet^ 

Orbos  puellos  quituetury 
Etfce/erum  /abefaElat  artes9 

10  Rex  efgo  habenas  imperij  tuut 
Siontenebittfidera  dumpo/um 

Pingent:&  ob/icjuumperorbem 
Sol  rutilos  agitabit  axes. 

v^^..Cha'da:aJqui  fuit  Ecclefia?  7ruAiyy>-vtTt*,prxCertim  fi  diuini  cultuS 
ratio  potifsjma,iicuti  par  eft,rube*tur,^dmifi.etur  aute  teftimonia  !ie,ie 
fjcientis  Dei;ta:r.  ekganter  defcrjpta,vc  nihil  ftipraivniuerfil.a  qtiidtro, 


9iS  r   sal.      crtvn. 

'Ss^fed  qua»  tamen  propria  fint  filiorum  Dei.qudd  ii  foli  agnofcant  ^ 
quo  proficifcantur,&  uiftas  Deo  laudes  perfoluant.  Commemorat  ita~ 
que  in  extremo  Pfalmo  fummum  illud  &  omnium  maximum  beneficiii» 
quofibi  Ecclefiam  pecuharker  deuinxit  Deus,  voluntatis  nimirumfu* 
faluificx  notitiam  &<iuum  illa  ex  Chaldxa  liberacio,&  Ifraelis  coliedio 


Eiufdem  Pfalmi  centefimi  quadragefitmi  feptimi 
Paraphr  asis. 

AGite  qu£fo,Dominum  collaudate.  Quid  enimpotiupfatto  optti 
fuerit,  quam-vt  Deo,qui, pr£terquam  quvd Dem  ejf^eoque iure 
cmnesftbi  objhinxit,  tot peculianbut  beneficijs  nos  ajfecit,gratia*  a- 
gamws  ?  &  rurfim  iTltufmodipietatts  teTiimonio  quid  ejje  pofitt  iu- 
atndius&  optatim? 

Nam  ecce  JDe.us,(jquodtefolum  efficere  potuiffe  res  ipfas  tefiificatur) 
tu proThatam.dtrutam,  eucrfam,  inpuluerem  redaclam  lerofolymam 
contrajpem  omnium populorum  imhaurx* , &  totos  annos  feptuaginta 
difbcrfum  Jfraelem  tuum  ^gg^g^- 

Tupenittts  dcploratosrecrea*.  tndethalibm  &  <vni  tibifanabilibns 
plagu  medicart*. 

Nempeqnoniam  nihil  efi  quodpr&Tiare  nonpofits.Tenes  enim  ipfa- 
rumfiellarum  numerum,qua4yi>t  tllarum  Dominut,nominatim  cies, 

Qmagnum  Dominum  nojbrum  immenfe  tnmWfficacitattsjttm  etiam 
intelUgentiji'. 

Et  ifia  infinita  potefiate  fuaminimt  fuperbe  aut  hnmodtrate,  feci 
opprefih  quidem  fubteuandis  ,fceieratis  autemad  terram  profiernendisy 
•vttnteml 

^igite  igiturj ehouam  Deum  illum  nofirum  &  voce  tff  fidtbus  ce- 
!ebrate: 
Coclif  nubibus pr£texentem,inde piunias  irrigandu  terris  &  tnontiH 
vertictbwiomm  herburumgenere  ■vefitendts  expromentem: 
Hocp  bulo  b' fiiai paf<eutem:&  crocttantes  ccrtwmmptdlos  aparen 
ttbm  defertos  tducantem. 

Nequeverb  qutcquamin  nobvs  inefi,quod  eum  adnos  compleften- 
dos  alliciatmintme  eorum  fimilem  qui  equum  probant  ipfius  formas 
AHt gemrofuate  capti,aut  qut  curforem  a  uelocitate  ifiimant. 

Qutd  enitn  illc  in  quoquam  inuemat,quod  non  fit  ipfeprior  ei  largi- 

tusUtaque  omnia  tn  ipfius  tim".ntes  &  in  'vnicam  eiuf  clementiam 

rejpicitntes  collata  beneficia  abvna  eim  benignitate  profiafcuntur. 

Eia  igitur  Ierufalem,  lauda  Ichouam:cia  Siondauda  Deum  tuum. 

frfic  emmportas  tuas  vetttbm  m,ttnit,hic  tuam  familiam,cittes  vide 

Ucet  ttias>fouel  <&  multiplicat, 

f-Iic 


tsal.     citvii»  919 

vk^ficut  8c  vrbs  ipfalerofolymorum  rypifuerint,  quorum  vcrius  m 
Eiungtlio  nobis  re  ipfa  eft  exhibita,  dnbiura  non  cil  quin  mult  1  magts 
teneaturChnrhana  Hcclefu  bencticium  recicmpt  onis,qua  m  co:Iellcm 
patriam  introducimur^quoridie  cchbraic,nollris  praeftrtim  vltimii  reln 
poribus,quibus  cospit  DeusEcckfiam  fuarncx  altera  Occideni  h  I  1 
bylonecolbgere. 

EiufdciiiPfilmi  centefimi  quadragefimi  feptimi 

INTERPRETATIO. 

I  T    Audate  Dominum,  quia  bonum  eft  ,  pfallerc  Deo  no- 
JL/ftro^quia  mcunda  &  clecens  rcs  <?/rlaus. 


z  iEdfficat  Ierufalem  IeIioua,difperfos  Ifraelis  congregat. 


3  Sanat  contritos  corde:&  alligat  dolores  eorum. 

4  Numerat  muliitudinem  ftellarum :  fingulis  nominaim- 
pofuit. 

5  Magnuse/rDominus  nofter  &  mulrus  virtute:intclligcn- 
tise  eius  non  eft  numerus. 

6  "Subleuat  oppreifos  Iehoua.-deprimit  impios  ad  terram, 


7  Canitelehouse  in  laude:pfallite  Deo  noftro  c-ythara, 

8  Qui  operir  ccelum  nubibur,  paiac  terrarpluuiam ,  germi- 
narefacitherbam  111  montjbus. 

9  Qui  dat  iumentis  cibum  fuum  ;  filiis  coruorum  qui  cla- 
nunt. 

10  Non  in  fortitudine  cqui  placet  ei  eqmu :  necjne  crunbus 
viri  delectatur. 

11  Beneficentia  lehouse  eft  fuper  timentes  eum:  &  in  iis  oni 
fperant  fuper  mifericordia  eius. 

Ji  LaudaIerufaIemIchouam:laudaDeum  tuum  Sion. 
13  Qtiia  roborat  vect.cs  portarum  tuarum  :  benedici.  hlif„ 
Juis  in  mcdio  tui, 

NI\/ 


p30  P    S    A    L.      C  X  L  V  i  r. 

Htc  tibtpacem  cum  njicirw  conciliat:  hic  tepafcit  opima  tritici  tne* 

dulla. 

Nl-c  enim  illi  copijs  njffu  aut  machinamentis  optts  eft:  fed fimulatque 
quidfibi placeat  fignificauitpercurrit  terrarum  orbem  inftar  vdocif- 
(imi  "veredarvj  mandatumipfius. 

flic  niuium  floccos  quafi  -vellus  a  nubibus  depluit:  hic  minuta  qua- 
quepruinafolum  qitafi  puluere  confyergtt: 

Hic glaciemfruftuUttm  xibrat ,  <&  frigore  cui  tolerando  nemopat 
ejfe pofiir,ctmcla  conjhringit. 

£t  idem  rurfusftmulatque  iufiit,conglaciata  liquefacit,  fy  aqu£  re- 
pcnte  quafifctutu  vincnlit  rttrfnm  (Juunt. 

Et  ijta  quidem  infinitam  ipfius,  tum  bonitatem,  tum potentiamlu- 
cnlentifame  tefiijicantur:  fcd  ifia  pcrexigua  (ppene  nulUfunt  froff- 
iTopr£  eo  bcncficio,quofuum  Jfraelem  affecit,quum  illtfalutts  doflri- 
ttam  &  tum  pie,tum  honefte  •xiuendi  regulam  traderet. 

l\7ec  enim  vllagens  eftfub  caelo  cttm  quafic  egerit,  immo  e&teros  ho~ 
piines  buiifi  dotirin&  certi{iim&  ac iuftifiim&  expertes  reliquit. 

idcmPfilmus  centefimus  quadragefimus  fepcimus;  ma~ 
nocolos,vt  viceiimus  tettius. 

i    T^ErteNumenlaudibus: 

X  Liude  nanque  Numinis 

Ecquidvfquam  iuftius: 

Ecqutd  vfquam  pulchrius? 

Ecquid  vfquam  du!cius.? 
i    Vrbis  hicett  diruta 

Confecratae  mxnia 

Qm  bcniguus  furrigit: 

Fortis  hic  Abramidas 

Difsipatos  colligir. 

Hic  medetur  anxiiss, 

C  urat  iftcfaucios. 
d  Iftecceli  flammulas 

Perfpicit,nouit,vocat 

Nominatim  fmgulas. 
k  Vnusifle  maximus 

Pici 


PSAL.        CXLVII.  931 

14  Qni  reddit  fines  tuos  pacificos:pmguedine  fnimc 
tiat  tc. 

15  Z>*//jemittitfermonem.fuumterra::vaIde  vdoctcr  rui- 
rit  fermo  cius. 

16  Quidat  niueficut  Ianam,pruina  quafi  einerem  i\ 

17  Proiicit  glacicm  fuam  quafi  frufta:coram  fii^orccius 
cjuis  confiftct  ? 

18  Emitcit  fermonem  fuum  &  Iiquefacit  ea:Aat    fpiritus 
eius,&  rluunt  aquar. 

19  Anuuntiamc  verbum  fuum  lacobo  :  ftatuta  fua  (fc  iudicia 
fua  liiaeli. 


^o  Non  fecit  ita  cuilibet  genti :  &  iudicia  eius  altj  non  no- 
ucrunt. 

PS  AL.        CXL  V  I  I. 

Laudate  Dominum,quon.&c. 
Carm.  gcn.  1 1. 
I    TT^  Ia  Deum  laudatc^  Deo  date  carmina  diona  * 
JOj  Certe  ertidito  dignu*  tllc  efl  carmine: 


t     Qui  So/ymam  inflaurat  rurfiai  pafsimqucperorbt 

Sparfos  reducit  exules  Abramidas: 
$     Qj^frafios  animi  leuat^,  O*  corda  anxia  lenit ; 

Afulcet  do/ores,  mitigdtque  vulnera\ 


4  Qui  numerat  tacito  labentiafidera  mundo* 
Suifque  quaque  nuncupat  vocabulis, 

5  Magna  Dei  virtits^immenfapotentia.-nulla 

NN.ij. 


932-  P    S    A    L.     CX  L  V  II. 

.Plenus  vnus,roboris, 
Gnarus  vnus  omniam, 

6  IrteprciTbsfublaia*, 
Iftepcrditimpios. 

7  Eia  voshuncdicite, 
Eia  voshuic  pfallite, 

8  Quo  iubenteceelitus 
Irngata  montium 
Germinant  cacumina. 

o  Indelarga  befliis 

Qui  miniftrat  pabula: 

Quin  nec  ipfos  coruulos 

Matnbus  fprctosfuis 

Crocitantes  dcferit. 
io  Fortis  hic  equi  nihil 

Roburadmirabile, 

Fortis  athletasnihil 

Comparatas  currere 

Curatiftetibias. 
ii  Sed  fui  timentibiis 

Iftcvcre  profpicit. 

Hicfui  nitentibus 

VniusClementia 

Cuncta  clemensfufficit; 
12  Huictuo,Sion,Dco 

Grata  laudcs  concinc, 
Ij  Qui  tuos  intus  bcat, 

Teque  firmat  f  rreis 

Obferatam  pciTulis. 
i^Pace  quitcad  vltimos 

Vfqucditatlimites: 

Vberantc  qui  tuos 

Lcdioris  tritici 


PSAL.       CXLVII.  5>33 

Quam  linguafan  pofsit^aut  mens  cogitet. 

6  Quimiteingeniumfiouet,alleuat,auget  honore: 

Humiquefternit  impiam  fuperbiam. 

7  Eia  Deum  cantate,Deo  perfoluite  grates. 

Grato  bemgnum  canitepatrem  barbito: 
2    Qui  coelum  obnubit  tenebris^terram  rigat  imbre^ 
Montefquel&to  vefiit  altes gramine- 

9    Q™  pecudum genti  larga  datpabula  dextray 
Coruoque  vittumfe  rogantifuffiat. 


IO  Quem  neque  magnanimum  deleBat  roburequoruy 
Nec  visferocis  aut  lacertus  militts: 


II  Sedpietat  animifimplex^&in  illius  vna 
Quafpem  falutts  collocet  cleynentia. 


12  EiafDei  laudes  SoIymAApangite  turres: 

Benignitatem  rnons  Sionk  pr*dica> 

13  Qtti  portarum  aditus  clauftri*  firmauit  ahenis^ 

Ciutfque  cunBis  commodis  auxit  tuos:    ' 

1 4  Qui  tepace  beat  Uta>&  defendit  ab  hofte: 

KN.iii» 


1 


P34  p  j  a  i.    ciLVir. 

Mefle  pafcit  incolas. 

15  Cuius  vtvcxinfonans 
Ore  mifsa  prodiit, 
Orbis  omnes  integri 

Moxobitplagas  celer,  '  ,    <- 

Obfequutis  omnibus. 

16  Quoiubente,vcllcris  ;     ; 
Inftar,arua  ccelitus 

Depluens  nix  candidat, 
Et  pruinaceu  cinis 
Lapfa  terris  fpargitur. 

17  Quifuum  vibransgelu, 
Dura  mox  in  fragmina 
Ipfa  flipat  flumina. 
Cuius  acrem  frigoris 
Quisrigorem  perferat? 

18  Quo  iubentenubilus 
Mox  vt  Aufter  profilit, 
Colliquatajvinculis 
Diffsolutis,diri1uunt 
Qua?  rigebant  flumina: 

19  Qlu  fuislfacidis 
Ipfeleges  tradidit: 
lfraeli  quifuo 
Vtriufejue  ccelitus 
Iuravitjefanciit. 

20  Nulla gens piioribu'» 
Scculishancgratiam 
ADeoparem  tulir, 

Eius  vt  (\c  rcgulas  / 

Atcjue  fcita  nofccret. 
Tfalmm  cetefim9  cjnadragcjimus otlatt* \  tvyxet$-ix.ou 
Argumentnm  0-  vfus. 

Huius 


r  s  a  l.    cuvn, 
Ei  meffefaua  tritici  campos  tegit. 
15   Cuitu  ad  tmperiumfunditfua  mune ra  tellm  1 
Natura  cuim  prompta  paret  iufstbus; 


%6  Qui  niuibut  celfos  operit^ceu  ^eliere^notites* 
Dtnfvs  prumas  cinert*  inftar deijctt. 


1 7  Etglacie  lapfus  folidarumfrenat  aquarum 
Cuius  rigorem  quisferet  mortalium. 


18  Quum  Ubuit^molles  glacies  tabefcit  in  vndas^ 
Adfftrat  aura  rnitiory  rim  fluunty 


1 9  Oftendltquefuamperftgna  ittnftria  mentem 
Legefque  Abrami  tradtdit  nepotibus. 


2 o  Non  itafe populis aliis  monftrauit  amicum? 
Quyfcita  legum  nefctunt  c&lefttum> 

Nftiifr 


$l&  V    S    A    L      C  X  L  V  I  i  r. 

Huius  magnificencifsimi  <5f  coeleftiplane  ardore  fcripti  Pfalmi  fcopua 
ac  finis  eft.quum  tot  extent  locupletifsimi  teftes  diuinx  fapicntia:,  pote- 
tia:,atcjuebonitatis>quot  funtrcsconduae.omnes  illjsfummas,  med/as» 
ac  infimas  ad  Det  laudes  commum  concentu  celebrandas  compellare. 


Eiufdcm  Pfalmi  centefimi  quadragefimi  bdiaui 

P  A  R  A  P  H  R  A  S  J  S. 

Ela,e  c?lnipfis,<&  quidem fupremu,perfonent  Tehou&  laudes. 
Pr.ate  cxterts  inhaceiits  collaudaitone  vos  omnes  beati :  Jpiri- 
ttts,majeftati$  ipjitts  apparitores,innumerabilibtts  turmts  dijhibuti. 

Tufol,tu  luna,vos  omnes  in  uxlo  filgentesftclU,laudem  opifictsprx- 
dicate. 

Laudatc  illttm  ipftcoelorum  orbes  fttpremi,  &  fuperiusfufpefA  aqua- 
vurn  fomices. 

Celebrent  inquam,hac  omnia  Iehouam,  fiquidem  vnitts  iliim  man- 
dalo  exftere  caeperunt: 

Suntqtte  eiufdem  nutu  eo  in  quo  perflant  loco  &  ordine  jirmijtime 
collocata ,  certifqtte Jpacijs  ac  metn  dtfributa,  quas  pr&tergredt  neji 
vch  t  quidem  vllo  modo  pofiint. 

Hcjpondeant  autcm  vicijsim  cceleftibsts  terrefiria  ,  &  in  ipfis  etiam 
tubterraneis  cauu ferpentes  bcfttx  ipfeqne  adeo  aq*arum  voragines. 

Vos  quojaefulm^num  flammx.grandiaes  .nines  yvapores  fttrfum  ela- 
tijHrbines,c<tterxque  tempejhites,qu<e  omnia  ipfitts  mandato  <&  exi- 
ftitM,f2?  mouemini. 

Montes  &  coiles  omnes ,  arbores  fruclibtts  onufta  ,  cedri  admirabili 
altirudine  fn  rfttm  <  lal£ : 

Vos  itidem  fera:vos  domeftica  animatia:qnicquid  httmi  repit-.quic- 
quid  per  aerem  volitat. 

Et  quidem  imprimts  tum  Reges  tumpopuli  regibttsfubditi  principei 
&  terrarum  gubernatort  s, 

Iw.tenes  ftmul  &  vir<fines,fnes  pariter  fr  pneri. 

Laudate  Nomen  lenous.:fummam  enim  hicvnus  laudem  meretur, 
vt  pote  qui  tumipfa  terra  fit  profundior,tttm  coelts  ipfisfublimior, 

Sed  ht  fttnt  imprimu  pancs  populi  qtt^m  Deits  inmnarrabUi  fauore 

\m  ac  co  ifecratumprxcxtcrts  tnfumwum  dtgnita  -  jadt- 

g-.m extulit.Itaquc  Dei  benejiciarios  propne  dccet  l  udes  'pftwt  celt 

trrato  ifmelh  videUcet fobolem,quem populum  fibifamtliarsm  ac  do~ 

mejhchm  Dcits  adfciuit. 

Idem 


PSAL.      CZLVXII.  $>37 

^^Qn,anuis  cnim  tllarum  plerxque  non  intelligentix  modo,fed  etia 
fenfus  (intexpertes,omnestamenfuo  quarque  modj  dicuiuur  Dei  glo— 
riam  etiam  tacentes  perfonare:  quanuis  hommes  ratioms  compotes ,  & 
cjuorumcauf3  funtconditae,  propne"  oporc.at  tumf  jo  tum  illorum  etii 
nomine  1II0  munere  defungi,  &*  quidem  pios  inpnmis  ben  ficium  dlud 
tmcomparabile  afsidue  prsedicare,quo  ftutt  in Filii  Dei  focietatem  adfcui. 

Eiufdem  Pfalmi  centefimi  quadragefimi  orfiaui 
Interpretatio. 

i  1 "    Audate  Iehouam  e  ccelis:laudate  eum  in  excelfis. 

i  A— /Laudate  eum  omnes  Angeli  eius :  laudate  eum  omnes 

exercitus  eius. 

3  Laiulate  eum  Sol  &  luna:laudate  eum  omnes  flell*e  lu- 
cidx. 

4  Laudateeum  cceli  ccelorum,&  aqua»  fuper  coeleftes. 

5  Laudent  Nomen  Iehouce  :  quia  ipfe  mandauit  &  creata 
funr. 

6  Et  ftatuit  ea  in  perpetuum  :  in  f-eculuni  pofuit  ftatutum, 
quod  nonprsetenbit.  f 

7  Laudatelehouamexterra:dracones)&  omnesabyfii". 

8  Ignis&grando,nix  &  vapor:  fpiritus  tempeftatis  faciens 
verbum  eius. 

9  Montes,&  omnes  colles:arbores  fructifeias,  &  omncs  ce- 
An. 

io  Ferx&  omnia  pecora:reptiiiaJ&  aues  volucres. 

ii  Reges  tej.T2&  omncspopuli:  piinci'pes,&  omnc;  iudices 
terra*. 
ii  Iuuene^arqueetJam  vircnne^fene^  cum  pueris: 

13  Laudcnt  Nomen  lehouar  ,qui  .  excelfum  elt  Nomen  eius 
folius;buseius  fupiaterram  S  cceJos. 

14  Et  exaltauir  cornu  populi  fui  :  laus  conuenit  omnibus  be- 
neficiariis  enis ,  fiiiis  Ifrael ,  populo  fuo  ,  cjui  propinquus  eft 
ei 


$$%  P    S    A   1.     CX  lYtlti 

Uem  Pfalmus  cetefimusquadragelimus  ocT:auus,moHac<3 
los,vc  viceilmus  octauus. 


i  T^Elix  fyderca  turba  fcdens  domo, 
JL  Aeternis  Pominum  carminibus  cane: 
Vos,inquam,a?thcrei  luminis incolar> 
Aeternis  Dominum  tollite  laudibus. 

1  Felix  turba  Patris  iufsa  renuntians, 

Aeternis  Dominum  carminibus  cane: 
Et  quorcunque  Deum  cingitis  agmina* 
Acternis  Dominum  tollitelaudibus* 

3  Solisfulgida£iX,a?theris  6  dccus, 

Mundi  luna  decus  totius  alterum, 
Et  quaecunquc  polo  fydera  curritis 
Acternis  Dominum  tollitelaudibus. 

4  Ccelorum  ignea  vis  perpetuo  rotans, 

Aeternis  Dominuir  carminibus  canc: 
Sufpcnfum  acriis  fornicibus  marc, 
Actcrnis  Dominum  tollito  laudibus. 

5  Nanquchiceft  Opifcxvnicusomnium, 

Nutucunctacreans,cun<5tar<g<  nsfuo. 


Et  quodcunque  femel  conftituit,potens 
Fixum  perpetuo  limite  continet. 


7  Tellus  hunc  paritcr  quanlibet  inflma, 
Et  qua?  traiicitis  carrula  bcllua?, 
Ipfique  Oceani  vos  quoq-.ie  gurgitcs 
Aeternis  Dominum  tollite  laudibus. 

b*  Grando  fulguribus,fuigura  gran  Jine 
Permifta,&  gelida  cum  glacie  niues, 


Tem- 


L 


PSAL.       CXLVIII.  5*3? 

PSAL.       CXLVIII. 

Laudare  Dpminum  cie,&c. 
Carm.    ge/i.    x. 
Audate  Dominum  cx/rtnm 
Chori  beati^  qni  procu/ 


C  ontarrio  morta/ium 
Templa  dtherts  tuemwi. 
Laudate  Dominum-yCjuos  fibt 
Adeffe  iufsit  Angelos: 
Laudate  Dominum  exercutti 
Parereprompti  iufsibus. 

Laudate  Domtnum^cjuidiem 
Soly  luna  notlem  illumwas. 
Laudate  Dominum  lucidis 
StelU  decom  flammulis. 

Laudate  eum  rotatiles 
Tot  orbium  compagines, 
Et  vnda  longe  ce/fior 
Campis  mtentis  aerts. 

HuiccunBa  /andesdicitey 
Numenque  cunBapangite> 
Quod  cuntia  nntu  condidir* 
EtcunEla  nutu  fujlinet; 

Fixttcjuefirmo  cardtne, 
Ne  vi  feneclx  corruant 
Certtfcjue  vinxit  /egibptsy 
Quja  tranfgredi  non  audeant. 

Laudate  Dominumfub  $f>ecn 
Terr<z  dracones  abditi; 
Et  vafla  ceterfti&fimts 
Ponti  repoflosflnditis. 

Ignesy  muesj  &  grandwes, 
F^aporque  &  aur£  sftritn*  - 


9\Q  P    S    A    t-      CXl   VIIL 

Tempeftafque  Dei  vocibus  excitai 
Aeternis  Dominura tollite laudibus» 
o  Montcsa</riis  nubibusa?muli, 

Colles  pampineis  frondibus  obfiti, 
Incuruae  omivgcnisfru&ibusarbores, 
Cedrinubifero  vcrtice  nobiles: 

10  Errantcs  pecudum  cornigcri  greges, 

DilpeHa?  nemorum  per  lat  bras  fera?> 
Tcrrarum  colubri  ftpofiti  cauis, 
Et  cjuotquot  volucres  aera  fmditis: 

11  Tcrrarum  domini  denique  principes, 

Et  plcbs  impcriis  fubdita  principum 
Cund;,inquam,  proceresiu-a  quibus  datu 
Sublimi  c  folio  reddere  gentibus: 

12  Et  vos  6  pucri,vos  quoque  virgines, 

Et  lanugo  qaibus  prima  notat  genas, 
Vita?  &  qui  fpatium  curritis  vitimum, 
Actcrnis  Dominum  tollite  laudibus. 

15  Hic  eft  cuncta  procul  qui  fuperemincns, 

Coelum  quaque  patct ,  quaque  patet  folum, 
Complctcunvflafui  NomincNuminis, 
Et  firmolfacidas  roboreroborat. 

14  Hunccigo  lficid  e,  facrum  hominum  genus, 
Etchari  f.ipcnlm  prse  rcliquisPatri, 
Acternis  hilares  <Jicitecantibus, 
Actcrnis  alicrcs  tollitc  laudibuj. 
Pfilmns  ccntcjlmtts  quadragefimtts  nonus 

Argumentnm  &  vf'S. 
Planior  Sc  ad  Miftoriifacram  accomoda;ior  videtur  efll  huius  Pfal- 
mi  inteipretatio.  u  iJ  inicia  regni  D-imd.ci  potius  quam  ad  c  iptiuiratts 
Babylonicartenhpora  proftrema,tre]  liberatione  illa  p&oxime  rofcquu- 
ta,reteratur.  Itaquemeo  iudicio  populvuex  torcalamit  1 
dicu  &  in  ipfius  Saulis  ttponbus  fultinuerat  til  primiun  r. 


PSAL.      CXLVIII.  5^J 

Ad  iujfa  Vomtni  mobiles 
Qircum  rotantes  turbines, 

9  Collesferaces  &feri 
Montes>&  omnesarbores, 
Seu  montibusrigefatts: 
Seu  cuitibus  mafuefcttvs: 

10  Mitesfer&que  befti<e> 
Humique  lentc  repti/es, 
Et  qu&  liquentes  aeris 
Campos  volando  carpitis; 

1 1  Reges  &  orbispufdeSf 
Et  nationes  libera, 

Et  pauperi  plebecuU 
Qut  itu  ab  alto  dtcitis: 

12  Et  vos  iuuentaforea 
L<ttipuelli&  virgtnes, 
Senefque  vit£  in  vltimo 
Iamiam  exituri  limine> 

13  LaudateDominum.-numim 
Sit  eius  vnigloria> 
lrnumque  nofcat  omntum 
C&lumfclumqueprincipem. 

14  Hunc  omne  in  ctuum  laudibm 
Propago  tollat  Ifaci: 

Stbi  dicatamcfui  bonis 
Gentern  beauit  omnibus. 


^S^Dei  inltauratOjtum  politia  optime  conftituta,c?ocetur  hocpfalma 
Deo  gratias  agere,  nec  tantis  Qci  benefkm  abuti.  Qna  in  re  Dauid  ipfe 
illis  pru:ii,conamune  cu  lllis  Rf ge  ac  Di>minu  iehoua  agnofcens.  Qnod 
aute  demudcis  inftrumentis  hic  dicitor  fuit  pars  legalis  cultus  aboliti: 
M'ifices  tame  6Y  vocalis  &  lnltrumetalis  ad  pirmouendos  ammos  vira 
elTe  maxima.-nullus  nifi  dignus  qm  ne  inter  beftias  qinde  cenfejtur,in- 
ficiaripoteft,  Sed  tameneiuiraodi  fynaphania  au;  i.ifirumemale  Mufica 


?4i  P    S    A    t.     CILIX. 

v£^  in  Ecclefia  Chriftiana,cjuam  non  expedieritinftitui  (quodetia 
fero  faclumfuiOdocet  plusfatis  6c  vetensEccIefur  punoris  exeinplum 
&  hornbiks  mox  abufusinde  confequuti.Simnl  autem  adiicitur  pro- 
phetia  quam  euentus  ipfe  confirrnauit3  tot  vi&oms  Duuidi  concefsis,  Sc 


Eiufdem  Pfalmi  cenf  efimi  quadragefimi  noni 
Paraphrasis. 

AGite,nouum  &  minimi.  vulgare  carmen  tot  non  tam  pericttlk 
quam  mortvbm  defitnttijiunc  lehott&  concinite  omnes  tpfita  be- 
neficiaru. 

Tn  'viddicet  Ifrael,oblecla  te  ipfitm  ceLbrandit  illim  laudibm,cuiu* 
r.QUttm  quoddam  ets  opmuiues  Sionts  exultate,  lehotta  Re<re  <&  Gu~ 
bernatore  i!cJrrofrct!,quod  nnili  alijtfub  ccelagentt  contint. 

Laudes  eim  longe  lateque  non  priuatim  dttntaxat  fed  publice  qtto- 
qttcnec  "joce  tantthn^erum  etiam  &  ttbijs  >  &  tympams  >  $*  omni 
mufiees  organic£  genere  celebrate. 

Nempe  qubd  lehou&pro  infinita  benignitate  ftta  -vifumfit  populum 
httnc fibi  confecrare,&  vt  res  ipfa  ofiendit,  qttum  perditm  tam  >vide~ 
retur,conJJ>icuu?y:  illum  maximdque  digmtate  infignem  reddere. 

itaque  &  iam  exultant  &  deinceps  exnltabunt  gloriofi,  quos  tot  be 
neficijs  affecit,&fumma  quiete perfruentes  triumphnm  canent. 

Cl  imunbm  qttidem  Jehcttam  efftrentesjnanibm  •verbgladus  anci~ 
pttibu-s  arniatn 

Quthtts  de profanis gentibmpccna*  fnm.tnt,&  populorum  fauitiam 
njlcifcantur: 

^yftqueadeo  reges  illorum  acproceres  caients  &  ferrcn  compcdtbu* 
vinChs  trahant: 

pcjtfcriptum  -jidehcet  diflatiimqnc  a  Jehoua  iudicium  executu^ 
ri.  Et  hs.c  quidem  est  omnium  Dei  benejiaariorum  dignitas  &  arn- 
plttudo. 

Idem  Pfalmus  centefimus  quadrageiinuis  nonus5mo- 
nocolos,vt  decimus  teruus. 

i    £  Accr  piorumagedum  chore, 
^Carm^n  nouum,nouum  mclo 
Summo  canamusNumini. 


z  Auciore  tu  tuo  Ifracl, 
TuRegeSionhiiaris 


Teftare 


P    S    A    L.      C  X  L  IX.  94$ 

^regni  finibus  ad  Euphratem  vfquepropagatis,  tuncdemum  de- 
ntque  impletapromifsione  Abrahre  facti,quod  ad  typum  qmdem  atti- 
netiNam  hxc  fuifTe  regni  Chr.fti  &  fpiritualiuno  ipfius  viftorurum,  ac 
tandimetiam  horribihsillius  iudicii  iigurjs,  quo  in  rcbeiles  on.ncs 
fubmde  animaducrtic,£c  quodpienifsime  tandem  vlcimo  die  exerctbit, 
.ambigi  non  poteft. 

Eiufdv.tn  Pfalmi  ccntcfimi  quadragefimi  noni 
Interpretatio. 
l    /"^Anrarelehousecanticum  nouum:laus  cius  audiatunn 
V>  ccetu  bencficiariorum  eim. 

%  Lsctetnr  Ifrael  deFactore  fuo :  filii  Sion  exultcntde  Rege 
fuo. 

3  Laudent  Nomeneiuschoris,tympr.nis  &  cytharis  pfaljant 
ei. 

4  Quia  delectatur  Iehoua  populo  fuo  :  glorificat  afili<5to£  ia 
iaiutem. 

5  Exukabunt  beneficiarij  eim  gloriose  :  iubilabunt  in  cubi  - 
Jibus  fuis. 

6  Exakationes  Dei  erunt  in  gutture  eorum  ,  &:  gladij  erunt 
ancipires  in  manu  eorum. 

7  Ad  faciendam  vindidam  in  gentibus:  cafti^ationes  iii  po- 
pulis. 

8  Ad  vinciendos  reges  eorum  catenis>&  proceres  eorum  co- 
pedibus  ferreis. 

9  Ad  cxequedum  in  illis  iqdicium  fcriptum:decor  hic  eft  om- 
mbus  beneficiariis  eius. 


PSAL.       CXLIX. 

Cantate  Domino  canticum, 
Carm.  gen.   x. 

CAntateDomino  canticnm 
Nouum:fonet  lam  illim 
Coetm  per  omnes  cjui  ficris 
JVon  fe  profanis  polluttnt. 
Obleciet  Ifacigemu 
Attttorefe  fuo  :fno 


944  P    $    A    L.       CXill 

Tcftarevocegaudia. 

3  HoncperfonatcrKtulae, 
Hunc  concrcp3te  tympana, 
Hunc  pfalle  fuauis  barbkos, 

4  Nanquevnushic  verefuos 
Ex  omnibus  periculis 

B  arefuctiit  erutos. 

5  Tuncillafanciorumcohors 
Forisdomiqueiubilans, 
Nodes  diefquc  gefliet: 

6  Dciquetotogutture, 
Vtrinqueacutiscnfibus 
Accin&a,laudes  concinett 

j  Vhura  quasfcrocium 
Olim  iugo  fub  gcntium 
Ind:gnitatcs  pgrtulit. 

8   Du&uraqueipfoshoftium 

Cum  regibusducesfuis, 

Vindis  onuftos  fcrrcis. 
5>   Tan<Jemque,iuraceuiubent 

Perfcripta,pcenispcfsimos 

Coerciruradcbitis. 

Hoc  e'l,pii,vcftrum  Dccus, 

Huic  ergo  laudcs  dicite, 

Huncp  rfonate  cantibus. 

pfalmus  cettfimus  qmnqmnefimHS)iv%*£i<?i^r* 
Argumentum  &  vfw* 

Hoj 


P    S    A    L.     C  X  LIX,  94? 

Regi  Sionis  arduA 
Congratulentur  fi/i<£  : 

3  Nomen  cclebrent  illius 
L<ztis  choris  &  tympanis: 
Eiuffue laudes  accinant 
Blande  canoro  petlini. 

4  Gentem  bomis  parensfuam 
Amore  fantlo  amp/ec~lttury 
Afite'mque  manfuetudinem-> 
Tirmat  falute  immobili: 

5  Coetuspiorumvt  geftiant 
Foris  paratu  ff>/endidoy 
JDomlcjuefecum  c/ancu/um 
Ldttentur  in  cubilibiu* 

S     In  oreyrerumpr&fidk 

Lam  contmenterperfonet: 

Vtrintjue  acuti  in  dexteris 

Kibrenturevfes  vindtces, 
n     In  feferarum  vt  gentium 

Crudehtatem  vindicent: 

Etin  futurum  iras^minas 

Superbidmcfue  comprimant^ 
%      Reges  fuorum  vthoftium 

Artti*  catenis  alligenty 

Et  ferreis  coerceant 

Vinclis  ferocesprincipes* 
9      Poenas  fecundum  c&litus 

Frdfcripta  ab  iis  vt  exigant, 
20  Et /auspiorumperuo/et 

Omnes  per  orbis  cardines» 

OOj. 


94<*  P    S    A    L.        C  t.' 

Hoc  Pfalmo  mirifici  ardorispleno,probabile  eft  fan&os  templieanta 
res  mutuo  CcCe  incitafle,C£uam  n5  expediat  autem  iftms  fymphonix  v- 
fum  in  facris  ccetibus  jpfis  retineri,qui  portio  fuit  legalis  fiue  leuitici  cul 
tus,&  vndelnc  demum  fru&useitpatrum  memonacoiequutus,vt  praw» 


Eiufdem  Pfalmi  centefuni  cjuinquageiimi 

Paraphrasis, 

Li^/fudate-  Deum  Sanftifiimum  in  illofublimi  ficrario  confiden- 
tem:  laudatejnquam,  eum  ex  illofirmifiimo  palatiofuo  infinit£ 
fus. p»tenti<e  robttr  tefiificantem. 

Sitvobis  illius  celebrandi argumentum  tantailla  ipfius nj'n  tot  miri- 
ficii  rebu*  geftn  declarata. 

Clangant  illimlaudestub&  ,pcrfonent  eiut  gloriam  nablia&cy- 
thars. 

Intonent  illum  tympana  ,fibilent  illififtuU,  concinant  tumpercujfe 
dtgitufides,tum  organafolhbux  infiata. 

Tinniant iilifonora  cymhda:  triumphum,inquam,illi  canant  cym- 
bala. 

Venique  quicquid fpirat,Dei  Laudes  concelebret. 

Jdem  Pfalmus  centeiimus  quincjuagelimus,  monocolos, 
carm:ne  Iambico  dimet;o  acatakc1:ico,vtPfalmus  dec:- 
mus  tertius. 

1  T    AudateNumcn  fulgidas 
1  *  C^eli  quod  arces  obtinet. 

Laudate  Numen  dextera 
Ccelospotentcfuftinens. 

2  LaudateNumen  Prsepotens, 
Rebufciue  geftis  inclytum. 


3  LaudateNumen  bellica? 

Stridore  r3uco  buccina*. 
LaudateNumen  nabliis, 
Laudate  Numen  barbitis. 

4  LaudateNumcntympanis, 
Laudate  Numen  fiftulis, 

Lau^ 


P    S    A    L.       C  L.  9^7 

v£^\dicatio  verbt  in  cantiones  ne  ab  ipfis  quidem  eantoribus  intelle- 
&3Syic  tandem  pfalmodiailla  grauis  &  fimplex  ,  qua  haud  fatis  fcio  an 
vnquam  caruent  Ecclefia ,  m  turpifsimum  Ienocmium  eft  commucata, 
fuperiore  Pfalmo  diximus. 


*L 


Eiufdem  Pfalmi  ccntefimi  cjuinquagefimi 

Interpretatio. 
Audate  Deum  in  fanttitate  ipiius,laudate  eum  in  fir- 
mamento  roboris  eius. 


1  Laudatc  eum  in  fortitudinibus  eius:  laudate  eum  fecundu 
multitudinem  magnitudiniseius. 

3  Laudate  eum  clangoie  buccinarum  ,  lauda*e  eum  nabliix 
&  cytharis. 

4  Laudate  eum  tympanis  &  fiftulis :  laudate  eum  fldibus  & 
organis. 

5  Laudate  eum  cymbalisfonoris  ,  laudate  eum  cymbalis 
triumphalibus. 

6  Omnis  halitus,  laudet  Deum. 


PSAL.         CL. 

Laudate  Dominum  in  fanftis  cius. 
Carm.gen/x. 
I    T"    Audate  Dominumjucidum 

1  j  Temp/um  colentemfidemm> 

Qui^  vifu&potenti& 

Ftrmauit  orbis  cardines. 
«      Laudate  Dominumfortiter, 

Vbicjuegeflis  inclytum  : 

Laudate  magnitudinem 

Caftumfupra  mortalium. 

3  Laudate  Dominum  bel/ic& 
C/aris  tub.d  c/angoribus: 

Laudate  Domtnum  nabliisy 
Lyrlfque  b/andegarrulis. 

4  Laudatedominumtympams, 

Chorlque  fefii  cantibus : 

1  OOjj* 


948  P    S    A     L.     C  L 

Laudate  Numen  tybiis, 
LaudateNumen  organis. 

5  LaudateNumen  cymbalis, 
Laudatc  tintinnabulis, 
Lstifquc  Izti  voculis. 

6*  Quicquid  mouetur  dcnique 
iMundfue  fpirat  ambitu, 
Dei  celebret  gloriam, 
Summiquelaudcs  Numinis- 


i»   s  a  lI     cl  »49 

Laudate  Dominumfidibus  & 
'Sonore  dulci  tibta. 
.     5     Laudate  eum  tinnitibm 
Ldtis  canori  cymbali. 


6  Hunc  cunttalaudent  qu&  trahunt 
Vitalit  aurafpiritum, 


OO.iij, 


EIVSDEM    GEOR  GII 

BVCHANANI      HYMNVS 

in  Chriftum. 

PRo/esparentis  optimiy 
Et  parparenti  maxtmo, 
T>e  /uce  vera  vera  lux. 
Verufjue  de  Deo  Dem: 
Iamfufcat  ignorantia 
Ca/igo  crajfapettora  , 
Et  nubi/is  erronbm 
Mentes  tenebrx  contegunt9 

Exurge  fol purifstme9 
Mundoque  da  diem  fuum. 
Noftrdmcjue  nottem  illuminans9 
Erroris  vmbram  difcute. 
Dijfo/uefrtgm  homdum9 
Aruumque  noflripettoris9 
Ca/ore  /ampadis  tu£9 
Humorepurga  noxio: 
Vt  irrigatm  c&litm 
Roris  beati  netlare9 
Et  centup/o  cum  foenore 
Cdefie  femenproferat, 


CANTICA    SACRA     EXVE- 

TERIS        ET       NOVI        TESTA^ 

roentilibris  fele&a ,  &  breui  para- 

pha(i>adie*5tis  eorundem  argu- 

mentis,illuftrata* 

THEO  D  O  R  O       B  E  Z  A 

VEZELIO        AVTORE. 

Cmticttm  iv^ciet^taov  Mojisy  excap. 

Exodz^v. 

Argumentum  &  vfns. 

Sicut  longe  maximo,  &  nUnquampriusaudiro  miractilo  ,  populus 
Ifraeliticus  per  medios  finus  Arahici  gurgites,Pharaone&  omnibus  eius 
ropiis  ibidemfubmerfis,euafit:icaMofi  diuinitus  fibi  di&ata  pra:fanri, 
hinc^uidefuccinenteviroruchoro.inde  vero  pr^euntem  Mofis  foro- 
rero  Mariam  Prophetin"am,infecutis  &  amcebxum  carmen  reperentibus 
fo;minis,pompa  certe  lon^e  celeberrima^decantatum  fuithoc  carmen, 
&  infacraspoftearabulas  relacurmparrimne  vllis  vnquam  feculis  tanti 
fceneficii  memoria  obliteraretur,partim  vc  perpecu':m  agendarum  Deo 
Optimo  Maximo  gratiarum  exemplum  foltnne  in  Ecckfia  extaret.  Sed 
&  vberrimam  prseierea  dot~r.rtna  hoc  rarmen  nobis  ruppeditat,in  quo  ni- 
mirum  illuftre  fpe&aculuni  immenfa:  Dei  tii  potentia;  tutn  bon'tatis  er- 
ga  Ecclefuun,  &  inperdendishoihbus  &  in  fuis  conferuandis  proponi- 
tur,neutriusfefeapertms  vnquam  exerentis,quamquoties  omnia,fi  ope 
humanam  fpe&es,defperatifsima  funt  &  videntur.Sed  'llud  in  primis  cft 
mernorabile,qudd  quum  (  Apoftolo  tefte  i.  Coriiu.ic)  tranfitus  lfrae'ls 
per  rnedium  m3re,nube  illprumcapitibusincunibente  (qua?fuit  huiu.i 
populi  ycvtns  )  fuent  noftrae  -Tmijyytvnritu;  ty  pns :  ac  proinde  liberatio 
ex  AEgypt3,illam  hbertatem,  m  quam  nos  Dei  filius  ex  Sarana»,  peccati 
&  morcisf  ruitute  affertos  viudicauu:&huiuspopuli  ingreuus  in  de- 
fertum  ac  iu  eodem  commoratio,huius  calamitofsimaj  vita:  cnrfum  que 
bapttfati  ingredimur.terradcnique  Chanaamanernam  illam  qiuetem  ad 
quam  contendimus,adumbrarit;tanca  eft  iftornm  myfienorurh  rhagnii  u 
do  cV  dignicas,vt  eorum  perpecuo  memmifle  nos  oporceac ,  &  quide  fc- 
dul6  inprimts  caucre,ne  a  baptiimo  m  huius  virac  defertum  ingrefthdt- 
uina?  grarix  munere  nos  ipfos  plerorumque  Inaeliiarumexemploi ,  per 
increduliratem  priuemus. 

Eiufdem  Cantici 

Paraphh  A  S  I  s . 

Tlrricigittir,  ipfa  rerwnatH-    i    '    r^Vnc  cccim t  Mrtfes  & 
ruDeiconditoris  ma,dutisce-  J[     filii  ifiacl  CaHtieum 

dtt;te,hof?e<  quijlefuoi  maxii  {lufii-    iftud  Iehoure>&  JoqUAUi  iu-nt, 

OO.iii?. 


9jl»  C  A  N  T  I 

bus  fubmerfos  ,fefe  vetoper  idemare 
peruiu  fitluos  euafijfe  cernentes  Jfrae- 
litarum  finguU,Mofe,ipfis  fingula-ver 
ba  pr&fante ,  carmen  tftud  xtemo  & 
omnipotenti  Deo  cecinerunt.  Alene 
•verb,  tantopercepto  beneficio ,  conti- 
cefceref  Imrno  non  tantum  loqmfed 
etiam  altifiima  'voce  cantare  de  te  iu- 
uat,  Iehoua,cuius  nunc  -verepotentia 
tnagnitudincm  omnem  longe  lateque 
txuperans  ,  tum  equts  tum  equorum 
fefforibus  in  mare precipitatvs,palam 
fefe  declarauit. 

Seruatu  igitur  fnijfe  me.  o  Deus,tuo 
mnius  robore  profiteor,&  hoc  carmi- 
nepofteris  omnibus  tefiatum  effe  -vo- 
lo.  Scitote,inquam,{cf  memincritts  po 
fteri  ,  me  non  temere  hoc  robur  meum 
prxdicare.  Nam  htc  ille  efinon  ex  nu 
minum  illorum  numero  qu.efibi  quif- 
queftbricatm  eft:fid  ille  ipfe  qui  cnm 
patrc  illo  meo  <_sfbrahamo,a  quo  tjos 
quoque  oriundt  efin ,  cxterts  abdicatis 
poptilu  ,paclus  eft  &tcrn&  fitlutn  foe- 
dus,ty  cuim proinde  celebradx  bene- 
fiutt*  puhherrimam  iam  xde-voueo. 

fJic  ille  eft  aduerfusfui  nominis  ho- 
ftes  ■vece  ,ficuti  res  ipfa  demonThat, 
armipotens  ,  (*y  tum  nomtne,  tnm  re 
ipfa  sieternus. 

En etenim  Pharaonerezeillum po- 
tentifiimum.cum  curribus  &  innume 
Th  copijstnon  humana  -vi  quapiam,  no 
cuiufquam  artibtts,fed  mtri  coditoris 
imperio  nobis  contra  fluxarn  aquaru 
natura  tranfitum  pr<ebete&  fubito  in 
alueum  fuurn  redenntejn  altamiiora- 
gine,  nitllo  etiam  ex  ipfius  ducibusab 
hac  clade  excepto.prxcipitem  datum. 
Sicqui  multitndine  fuperficie  terra- 
tum  opernbat^tbforpti  funt  fiuftttum 


C  V  M 

dicendorCantabo  leho» 

ux ,  quia  magnificasdo 
magmficatus  eft ,  equii 
&  fefTorem  eius  proic- 
cit  in  mare. 


Fort  itudo  mca,  &  cau- 
tio  eftlchouz :  fuitenim 
mihi  m  ialutem  :  ifteeJt 
Fortis  mcus ,  propterea 
tabernaculum  facia  ei  : 
ifte  e/?Deus  putris  mej, 
propterea  ipfum  extol- 
lam. 


3     Iehoua  eft  vir  bclli,  Ic- 
houa  nomen  eius. 


4  CurrTharaonis  &excr 
citum  eius  eiaculatuseft 
in  marc&clecto*  princi 
peseius  defixit  in  mari 
careclofo. 


5     Voragincs  operueiut 

eos  :  defcenderunt   in 

profun 


M  o  s  r  s.  o^ 

gwgltibui,&quifefeferociterinca-  profunda  tancuam  la- 

Inm  -vfque  attollebantgrauifiimi  lapi  pis. 
dn  tnftar,in  ima  proiecli  corruerunt . 

Eft  autem  tuivnius  robons  hoc  o    6  Dcxrcra  tua  ,  lehotia, 

pns,  Iehoua :  nec  cuiufquam  alterius  .magnificara  es~i  fortitu- 

quamtuamipfiutdexterarn,adeose-  dine  :  dcxtera  tuaJcho* 

uertendos  adhibercvoluifti.  ua.confregit  inimicum. 

Denique  ficut  illi  non  tamadner-  7  Et  in  multitudinc  ma- 

fum  nos,  quhm  aduerfus  te ipfurri  in-  gnificentiae  tuse  fubuer- 

funexerant ,  tu  -vicifiim  eostibiad-  tifti  infurgentes  contra 

mirandu  tupfviribuseuertendosfum'  no  :imrniiifti  excandef- 

pfifti:  iiln  nonfecus  quamftipula  fla-  centiam  tuam  ,  deuoia- 

mis  correpta,ad  primum  tuifurom  uit  eos  ficut  ftipuiam. 
inpetum  euanefcentibus. 

Namfimuldtqueflatus  ex  iratina-  8  Et  fpuitu  naris  tua:  coa 

vihus  erumpens,-ventus  nimirum  te  iu  ceruatic  funt  aquar,  con- 

bent*fpiram,infionuit:aqu&,licct  na-  ftitetut  flueta  ficur  acer- 

turafluxt,  coaceruau conftitemt,  <&  uu<<:  coagulata?  funt  vo- 

ab  imis  -vfque gwgitibus  in  altu,quafi  ragines  in  corde  maris. 
firma  qusda  moles  elat£  peruium  iter 
in  medio  rdinquentcs,infurrexerunt. 

Tunc  AegyptitM  ille  iaflabundxs    9     E>ixit  inimicus  ,  perfe- 

fuos  compellans t,quid  Jncjuit ,refti-  quar  ,  comprehendnm, 

tatufagedumfugknt/tspatefatta  no-  diuidam  fpo!ia,explebi- 

bts-oia  perfequar ,  nec  priHs4nfeqm  tnr  eis  amma  mea  ,  di- 

deftftam  quam  illos  -xjob»  jpoliandos  ftringam  gladium  meu, 

pr&beam.Nunc  demuminquamallo-  deturbabit    eos   manus 

rum  clade  autdnm  animum  explebo.  mea. 
Nunc  enfe  diftrifh  ?nanus  h&cinea 
fundifts  iftos  difperdet. 

^it  tucontra^ventorepente  flare  iuf  10    Ff'Uiil:i  vento  tUO,& 

f>fluclibu<  in  alueum fuumrecmren-  operuit  eos  mare,demer 

tika,feroces iftos quafi maffamquan  ii  funt  iq    profundum, 

damplumbeain  proce"a*mt*tuo  fefe  tanquam  plumbum    in 

collidentes pr&cipitatos  o'-  nifti.  a^1      ma£nifki<;. 

Ecqun  igitwv'Jum  iflc^un1  commt  11    Qujs  ficut  tu  "<ntrr  For 

thiormnDeorum,et  'jun  fi  tales  efjevt,  te 7  Ichr^  \- ?quis  iicur  tu, 

qualesillosejfefttiltifiimi homi»e$fo-  magrnficarns  in  fancti- 

tnniant,  tecuaufit  vlla  exparte  cofer  rate  ,  icrnbilis  Iaudibus, 

rejehoiiafticquu,  -i.flqiu-.m  eftqm  prx,  facicns  mirabilia? 
te„  boftibtii  qiudem  terrori* ,  tuts  xero 


$J4  '  CANTICVM 

laudti  argumcntum,  tot  editis  admi- 
rabiltbtti  rebtapvxbente,  marnificus 
fimul  &fiancltts  haberipofitt? 

Ttt  enim  ts  es ,  cuius  exertx.  manm  I 2,    Extendifti  dextera  tul, 
imperio  terrafiuperbos  iftos  abfiorpfit.        deglutiuit  eos  terra. 

Quifnam  ergo  hunc  populit  tam  ad-  13  Duces  per  benignitate 
mirabiliratione  abs  teliberatum  opi  tiiam  populum  huc  que 
toetwffut conferuatum  defierai:  ac  non  redimifti,duces  in  robo- 
potim  fibi  certb  perfuadeat  fore  ,  njt  re  tuo  ad  habitaculum 
eftdem  -utens  benignitate ,ipfum  dedt*  fanctitatis  tua?. 
tere  perfieueres,eb  ufique,inquam,dedtt 

cere,ubitute  tibi  demiciltu  delegtfti?  14    Audient  populi  ,  Con- 
Nullus  igitttr  illus  iter  facicntibus       tremifcent,dolor  appre- 
populttsoccurret,  qui  auditu is~l'a  non       hendet  habitatores  Pa- 
untremifcat  confternatm  ,nc  feroci-       Jeftina:. 
bus  quidemexceptis  Paleftinu,quan- 
uisdolore  &  inuidiapercitis. 

Sed  &  ldnm.eortm  potentifiimi,  1*  Tunc  turbabuntur  pri- 
&  Moabitarum  fortifiimt  quique  meres  Edom  ,  potcntes 
percellentur  ,<&  cuncli  Cananitidts  Moabapprehendet  tre- 
nuoUtrepidantes  dififiuent.  mor,  dilloluentur  om- 

nes  habitatores  Canaan . 
Tncident  in  illos  tremor  & pauor,  16  Cadet  fuper  eos  terror 
&  animaduerflidcxtera  tu.uftnpen-  &  pauor  :  magnitudine 
tes  ftc  obmutcfcent,-vt pene  lapides  fa  brachij  tui  tacercfient 
iifvideri pofiintfdaue  donec populm  tanquam  lapis  :  doneC 
lnctuxs,-vtpotc  quem  tutt  tibi  acqui-  triiiei  it  populustuus,  lc 
fwifti,pertranfierit.  houa,donec  traiierit  po- 

p.iPiite  quc  acquiiiuifti. 

Sic  tandem  futurum eft -<vt eos  intro-  ly    Introduccs  eos,&  plan- 

duclos  in  eo  ipfi  monte  colloces,quem       tabiscosin  monte  ha2- 

ets pojsidendum  trades:  loco  nimirum       reditatis  tua?,loco  quem 

illo  qnem  tibifiuo  tempore  infiidedum       prarparafti  Iehoua  vt  il- 

jeleg:fti,manibufii;  tuvs,  Domine,tibi       lic  iedeas.  Sancluarium, 

tdtquando   confiecrandum  ftabiLui-       Domine  ,  concinnarunt 

fti.  raanustuar, 

Tmm  autem  re^numjehouafcculii  18    Ichoua  regnabit  in  fc- 

tmnibut fiempiternum permanebit.  culum,&  in  perp.tuum. 

QuariAoquideipfum  eqim  inueclum  19    Qu\a.  ingrtfti  ;unt  cqur 

y'ouraone,cum  ommfuo equitatn  au-       Pharaonis  Cum  curnbu* 

fiam inmareinfiiire fiuclu-s ex Iehoiu       eius,&  equitibus  ciUS  W 

iufifii  operuit :  lft.idite  vero  per.ire-       maie,&  icduxit  Iclioua 


i 


M    O    s   1   5.  f7? 

"fattummaritalueumincedmtesfitlui      fupcr  eos  acjiias  maiis: 

& incolumes euaferunt.  fihi  aute  Iilael  ambul  a- 

uerunt  pes  liccum  in  me 
dioraaris. 

Eiufdem  Mollscarmen  alterurn^cpMTiK&V, 
ex  Deutcron.cap.xxxij. 
ArgHmentum  &  vft€4» 
Mofesmorti  prcximus,&  Prophetia:  in  primis  fpiritu  afflatus,3c  an- 
norumquadragintafpatio,inn*nitifque  exemplis  do&usnihilo  faniores 
forefilios  patnbusin  deferto  mortuis  ,  hoc  vere  horrendum  carmen, 
aduocata  totius  populi  concione,tum  voce  pronutiauit,tum  velut  edif- 
cedum  fcr/ptistradiditmimirurn  vtpofieri  ficcommonefacli,  aliiquide» 
partim  poenaruacerbitate  deterriti,phrtim  pudore  tam  turpis  perfidia: 
adducti>ad  viam  redirent.-aliis  ver6  mhil.quod  improhitati  lus  pmcxe 
rent,relinqutretur.  Continet  igitur  grauifsima  beneficiorum  Dei  erga 
Ifraelem  exprobratione,ex  quaomnes  intelligerent,  etiamfi  poftea  po- 
pulus  ifte  in  miferias  longe  maximas  incideret,arque  adeo  terra  ipfa  C% 
nanitide  extruderetur,id  non  euenturum  quafi  Deus  vel6fidem  fallertt, 
vel  id  quod  promiferat  prxftare  nequiret,fed  quod  mdomjta  popuh  co- 
tunucia  iftud  neceflario  fiagitaret.Ne  umen  aoimum  defponderent  eje- 
6tt,adiicit  Mo  fes  fpiritus  refipifcetia:,cV  reftitutionisin  integru  prcmif- 
Uone:poenas  etia  daturis  iis  quorum  opera  Dominus  in  fuis  caftigandis, 
vfus  effet.Sed  &in  extremo(mterprete  Paulo,Ro. 15.10..)  eledos  exgen 
tibus  Ifraeli  reftituto  confocians,vocatronem  illaru,ac  proinde  amphfsi- 
ma  Ecdefia  ex  vtrifque  aggregandam  prxdicit:  vt  vcre  affirmari  pofsit 
prophetasqui  funtMofis  a;tate  fequuti,nihil  aliiidfuiffequamiftiusCa 
tici interpretes,prout ipfis  idem fpintus peculiarem,&  teporu,perfona- 
rum,ac  locorum  circuftantiis  accomodaram,  eorii  qua:  bic  vniuerfahter 
fcriptafunt,explicatioue  fuggefsif.vrrifque  nunc  ena  profedo,  id  eft,  m 
Iudais.tum  nobis  Gentibus  perneceflariam:illis  quidem  vt  oculos  tande 
aperiant.neque  promiffam  reftitutionem  fua  peruicacia  diutmsremoren 
turtnobis  verone,ficutimonet  Apoftolus,aduerfus  defrasfros  ramos  efr* 
ramur,fed  vt  potius  operam  demus ,  ne  ab  eo  qui  natiuis  ramis  non  pe- 
percit,no$  infitii  merito  excindamur. 

Eiufdem  Cantici 

PaRAPHKASIS.  INT2RPRETATIO. 

DEi  nomine  ac  madato  dc  rehm    I      A     Vfcultate  cceli ,  & 
maximu  apud  furdos  <&  ingra       jT\  Joquar  :  &  audiat 
tos  iftos  diclurW  tjos  Cceti  <&  tuquo-       terra  eloquia  oris  mei. 
queTerra  aufultatejeftes  mihi  apud 
•veftrum  illum  conditoremytum  eorum 
quafum  hoc  ore  meo  loquuturtts,  tum 
9orum  contumaci&futuri. 

Neque  v erh  mos  exiftimate  Caei$&    %  Sti Ilabi t  Vt  pluuia  d c ct  ti 
Terr&ftme-temere eopeUari.Stit  emm       na  mea,  ifcllabitvt  ros 


!*5<S  C  A  N  T  I  C 

enim  qux  njobls  trada  diuinitta  mihi 
patefiafta  ,  i>t  pluuidt  <&  rori  coelittts 
ftillantibm  merito  pofiint  comparari. 
Quod  -vtinam  •vicift.tmfo  iuuenes,-ve- 
firos  animos  tanqnam  tenerttmgra- 
menifta  longe  fioecundifiima  pluuia 
iirrizandos:uos  adultiores,adulta  iam 
herbam/.orda  ueftra,allabete  humore 
gratifiimo  fouenda  pr&beatu. 

Sum  enim  ego  Iehou&  Nomen  cele-   $ 
£raturus,cuius  &  infinitam  praftan- 
tiam  ,  •&  fimgnlarem  erga  nos  amort, 
cjuofiefe  Deum  noftrum  ejfie  toties  o  - 
flendit,agnoficatts  oportet. 

Enimuerb  in  tpfius  opertbm ,  cuitts  4 
eiiamvnius  firmitate  tota  rerum  a>- 
ninerfitO*  nititur,  quid  tandem  poftit 
defiderari?Neque  minus  elucet  in  ex- 
rnndem gnbernatione  ,fitmma  ipfius 
moderatio.  Qjf^A  fii  promijfia  nobn  ab 
ipfofpeflcmin  ,  quid  ahud  tft  Deusy 
quam  ipfiamet  Veritas?L}ms  illum  ini 
ijuitatisvlliits  ar*uerit?  Deus  denique 
totns  iuftuseft  ac  reclu-s. 

Etille  quidemfeft  talem  iftis  exhi-  5 
bttity  adcb  'vt  nullns  vnquampater  li 
beros  tantopere  ddexent.At  ifti  con- 
tratnon  iamfiane  ipfiuifilu  ,fsd  gens 
mgenio pemtus  prauo  ac  diftorto,ma- 
xumacii  fiua  ignominia,-ufij;  adeb  tur- 
piter  aduerfius  illu  fefie  <re(?it,-vt  omni 
fjlerugenere feipfd  vltrb  cotammarit 

Tene  verb  infiane  <&  amens  pop<t-  » 
le ,  Iehoue  PMri  Vindiciqnc  tuo,qui 
te  aaetcris  Genttbnt  difttntlum pe- 
culiari  benigmtate  exornare  &  con- 
cinnare  ftudu>t,hanc  mercedem  re- 
pendere? 

Vt  autem  quantum  ftt  hoc  tw~t  fce-   ' 
lus  intelligits,  agedft  illa  •vetuftifStfU 
lempora  in  memoriam  reuoca,&  fm  - 


VM 

eloqmum  meum,vt  pfu- 
uia  tenuis  fuper  tener3 
herbanr ,  &  vt  imbres 
fuperadultam  herbaiTL 


Qma  Nomen  Iehouas 
inuocabo  :  datemagni- 
tudinem  Deo  noftro. 


Rupis,*W  eft,Dei,  perfc- 
ctnm  eft  opus  :  omnes 
enim  vix  eius  iudicium: 
Deus  eU  Veritas,  nec  eft 
iniquitas  me0,iuftus  & 
rcctus  eft. 


Corrupit  fcfc  aduerfus 
illum,  njnufquifquc ,  non 
fiu*tfi\\i  eiu^funt  macu- 
Ia  fua,funt  generatio  pra 
ua  &  peruerfa. 


Num  Iehoux  rctribue 
tisiftud,popule  ftulce,  & 
non  fapiens?  nonneiple 
e(i  Pater  tu9  qui  te  acqui- 
fiuit  ?  ipfe  adorn^uit  te, 
&concinnauit  te? 

Memeto  dierum  anti- 

quorum,cognofcire  an- 

nosgencrauoms  &  ge- 

ncratio 


M   o  $  I  5, 

gttlas  £tates  anlmo  repete.  Vos  autey 
adolefcentes,quibi*s  nondum  natttifta 
euenerttnt ,  patres  njeftros  fi>i»uli  per- 
centamini,  &  atate  prouetliores ,  ex 
qmbui  ifla  agnofiatts. 

Res  ipfaproftclb  demonflrat  fummu  8 
illttm  terrarttm  Diminttm^mm  fuas 
yuibiifque getibn*  regiones  diflribue* 
retytum  njiddicet  quttm  mortales  hinc 
&  inde  per  tenarum  fuperficitrn  di- 
fpergeret  ,itanjnicuique  populofuos  fi- 
nes  defcripfij]e,njt  ifiraelis  poflerorum 
multupoft  ficulis  nafciturorum  fum- 
znam  rationem  habueritfegione,qu& 
tants.  nafcitwt£  multitudini  abtmde 
fufficeretyipfis  iam  tum  deflinata. 

Hunc  enim  ipfefibi  populumyc£ teris    9 

Gentibus  pro  derelifto  habitis  qttafi 

portionem  &  h.zreditatem  fibipecu- 

Uarem  admetiri  lehoua  decreuerap. 

Cwm  i<ritur  tandem  exortuman  nja- 
&  . 

fta  &  ferarum  njlnlatibw  perfonante 
folitudine  naflm  ,  njeluti  manu  pre- 
henfum  hinc  ty  indecircundttxitfan 
tiifiimx  legibws  inft<tuit,eum  denique 
tam  charttm  qttam  oculi  pupiilam 
habuit. 

Et  quemadmodum  aqulla  blanditijs  ll 
qnibufdamfuampullitiem  ad  \entan- 
ditm  -volatum  inttitans ,  rnodb  pullis 
incttbat)  modb  expanfis  alueos  te^it, 
mo.ib  hunc  modb  tllum  fuppofitU  aUs 
fuffuicit. 

Siciftumpopulnm  Tehouafolw,,nul  12. 
yigu  njideltcet  extranei  nnmints  ope 
indigesfalttum  per  illamfolitudinem 
traduxit. 

Et  per  inacceffos  rttpium  njertices  J3 
haud  fecns  qnam  per  aquam  plani- 
tiern  tranfitoftos  in  campis  njbcrrimls 
tolhcatiit ,  quomnfntgibns  aUfettrt} 


nerationis.-interroga  pa 
uem  tuum,&  nnnuntia- 
buubi:  fcnes  tuos,&  dr- 

cent  cjbi. 

Quado  harreditates  di~ 
ftnbuit  Excclfus  genti- 
busquandofecitvt  filit 
hommfi  alii  ab  aliis  fe- 
pararetur ,  ftatuit  termi- 
nos  populoium  fecundu 
numcrum  filiorum  If* 
raciis. 


Pars  enim  Iehoux  cU 
populus  cius :  Iaocob  es£ 
lors  hsiediratisipiius. 

Inuenit  eum  in  terra 
deferta,S:  in  vaffitate  v- 
lulatus  folitudmis:  cir- 
cunduxit  cum ,  inftrnxit 
eum,  tutatus  eft  eum  vc 
pupillam  oculi  fui. 

Vtaquilaexcitat  pulli' 
tiem  fuam,pullis  fuisia 
cubat ,  expadit  alas  fuas» 
aiTumit  eam,portat  eara. 
fupcr  alas  fuas. 

Iehoua  folus  dedujpc 
illum,&  non  fuitcum  eo. 
deus  c«;«/^«4alicnigen^ 

Obequitare  fecit  eum 
excelfa  terrae  ,  Sc  come- 
dit  fruclus  agri ,  &  fecic 
vt  fu2;eret  tael  cfaxo  5: 


5,5$  C  A  N  T  I  c  V  M 

&  -vbl  oleum  &  mellu  ex  fuxu  ipfis       oleum  e  filice  rupis. 
manuittiafugeret. 

Vbi  vuccino  butyro  fuauifiimo,pin- 
gui  onillo lutle.opimn  agnis,urietibus 
ex  Bafunitide  petita,hoedisfiarre  de- 
nique  leSitfiimo  pafins  }pr£siuntifii- 
mum  vinumpoturet. 


14  "Butyrum  armenti  ,  & 
Ijc  gregis,cu  adipeagno 
ru,&  aiietesnatos  in  Ba- 
fan,cx  lmCos,vna  ciiadi- 
pe  medullse  tritici  come~ 
difii :  &  fanguinem  vuaj 
bibiftimerunv 

15  Saginatus  eft  igitur  If- 
rael,fed  recakiti-juit:fa- 
ginatus  es  ,  incrafTatus 
es,  operuifti  teipfum  adi- 
pe :,&  dereliquit  Deu,qui 
adoruauit  eum,&  affecic 
contumelia  rupem  falu- 
tis  fuar. 


Et  hsic  qttidem  Tchoua  ypro  inenur-  l  ] 
rubilifuu  boniiute,ilitspr£buit.At  e- 
gregivts  ifie  fcilicet  ac  integrkattsa- 
muns  popuins  ,quuiem  fe  pr^fiitit?  to- 
tus  ifia  iautitus  redunduns,  quod  equi 
uimitbm  liberaiiter  h.tbitifucere  con- 
fneiiemnt,calcibus  herum  impet:/t,</(f 
pinguis  udco  uc  obefnsftfius  vt  totus 
turgeret ,  Deum  illum  uutorem  fuum 
defruit,Potenlem,injuum,ilium,actt 
im  vnins  viribns  pendebut,tpfins  in- 
eoiumitas  contumeitjs  uffecit. 

iSfdfiitu  extrunets  numinibus  ,  id  16 
efi  tottde  vero  vnicoque  Deo  fumrne 
exofis  abominutionibtts,  lehouum,qui 
tanquam  maritui  vxorem  httncpopt* 
lum  fibtfancli  coniu^i/  fxdere  copu- 
larat,ad  smuiutionem prouocamt . 

Nec  quiitqnum  efi  quod  Religioms 
nomen  impietati  f.t&  pretex.tnt.  l\'ec 
enim  Deofed  impuns  fyinlibu*  facri 
fii\truni,quum  nunquumprius  ne  fibi 
quidem  cognit.t,nouitia,ty  reces  nu- 
tu,neqne  a  prifcts  tilaputrtbus  vnqna 
venerutunumina  coiuerint. 

Tn  igitnr ,  ingratus  potentifiimum  18  Rupis  qtt£  genuit  te , 
iiium  Dettm  tut  vnius  parentem  &  oblicus  es:oblitus  es  Dei 
efformatorem  es  obiitus.  effoi  matons  tui. 

tioc  atttemfieius  unimuduertes  Te-  19  Quum  aute  hoc  vidiilet 
houu,que  nihii  lutet,  ad  ira  tufiifiima.  Iehoua,cefpext£05,pro- 
commotus  a  vobts  filt/s  <&  fiiiubus  pter  iram  filiorum  &  fi- 
fiy.sUoiu  nimirw  fumutjs  tunto fcelere       Itarum  (wMwm.i.irritutus 

afiLijs 


Ad  zelotypiam  com- 
mouerunt  eum  per  ex- 
traneos,per  abominatio 
nes  irritauerunt  eum. 


*7  Sacrificauerunt  darnio- 
nibus:no  Deo:  diis  quos 
non  noueranr,nouis  qui 
e  propinquo  aduenerar, 
quos  non  exhorruerant 
patrcs  veftri. 


I 


l\    O    S    I   S.  9ft 

o^ntamlnatU^os  mentb  dejpexit.  a  filijs  &  filiabus  fuU. 

Qujndoquidem(Jnquit)ifti prefentU  10  Itaque  dixit,  Abfcon- 
ty adipforum fligitia  tam  ditt  coniti  dam  facie  meam  .ib  civ, 
ttentts  lenitatefic  abutmitur,  reccdam  vickbo  quis  erit  fini  i  co- 
aliquantifper  ab  eu,-vt  qtto  tandeifia  nira  \funt  cnim  gcncra- 
fmteuafura  confiituam:  eftenim  boc  tio  peruerfitatum.».  pcr- 
genus  hominum  prorfm  dcprauatum,  uerfifiima  &  filijinqui- 
fiintque  defyeratt  perfidis.  rei,quos  bus  nulias/f  tides. 
ego  mihi  filios  adoptaram. 

Itaqueparparireftram,&ficutfa!  2.1  Ipfi  commouerunt  mc 
fii  tllts  numUiibm  ad  dtmtdatione  me  ad  zelotypia ,  per  id  qnod 
prouocaruttneque  dcftiterunt  uanifii-  non  */rDeus,  irritauerut 
mvsfuts commentUiram  meamincen  me  vanitatibus  fuis:  «Sc 
dere:fic  ego  vicifiim,  ipfis  exh<ereda-  ego  quoque  ad  zelotv- 
ti*>alios  amenuquam  anteapopulo-  piam  eos  commouebo 
r»w /o<ro  habitos  adfcifcens ,  /<*«<t  i/f-  per  <?«/»  <jW' non  e/r  popu 
»#*?  ocW» doleant.  lus :  per  gentem  itultam 

irritabo  eos. 

Excandefcam  toittsfumma  <&  infi-  11    Ignis  enim  accen fus  eft 

ma  qu&quefolum,  &  frnges^pfrum       in  furore  meo,&  ardcbic 

denique montium  radices ,  indigna-       vfque  ad  mfiraa  fubter- 

*w»*s  me<eflamma  correpiunts.  ranea  Jocu,deuorabitquc 

tcrram  &  pi  ouentu  cius, 
&  inflammabit  funda- 
v  mentamontium. 

Necvlliieft caftigationU  r>enut,quo  ?-3    Impedamineos  mala, 
nonfim  acerrtme  in  ipfos  ammaduer-       fagittas  meas  abfuinam 
furw.nec  -vllttm  telum gefto puniendis       in  cis- 
fceleribus  deftinatum,  quodnoin  ifios 
ftm  eiaculaturus ,  donec  pharetram 
totam  exhaufsro.  , 

Fame '  ipfos  enecabo ,  morbifque  ar-2"^  Combufti  erttnt  fume* 
dsntifiimts&  amarifiimU  excarnifi-  &L  cxefi  anthrace>&:  cx- 
catosperdam-.crudelesineosferasim-  cifione  amara  :  dentes 
mktam  ,quorum  dentibus  ddanien-  quocjue  beftiarum  im- 
tur.ferpentes  exterrarum  cauts  ciebo,  mittamin  eos  cum  ve- 
«quorumvenenatU  morfibus  mifire  in-  neno  fcipentitim  in  pul 
tereant.  uere. 

floftiumenfeetctrinficusinuadente  ij  Foris  orbabit  gla- 
interimetur ,  intrinfecus  ex  fitis  ipfis  dius,  &  a  coclauibus  ter- 
eorum penetralibus  orta  confternatio-  ror:  etiam  iuuene,etiam 
w  comid^mt:  nou  adolefcentibus,  xoir      virgmcm,  ladetcm  cum 


5?5o  *•  CANTICVM' 

•virginibUiy  nonpcjidentibusab  -vbe-        viro  Cano, 
vibips   matrnm  pucrults ,  non  fentbitt 
decnpith  parcetur. 

^/flderemetiam,me  perextremas  Z6  Dicerem  ,  Angulatim 
terrarum  oras  hinc &  inde  difieclos,  pcriequar  eos  ,  ceiTare 
omnemjue  sorum  menmiam  fundi-  racia  ex  hominibus  me- 
ttts  deleturum.  moriam  eorum. 

Nifi  timehaum  effet  ne  ify  quorum  2,7  Niii  ham  inimici  time 
opera  al  ipfis  perdendos  -vftts  ejjem,  rcm  ,  ne  forte  fe  non 
eo  vfjue  Juperbia  prorumperent ,-vt  agnpfcan  hoftes  eoru: 
jui,  frjr  met  oLliti>alto  tranfiata  -vido  (p  ne  forte  dicant ,  mar 
rue  jii£gliria,Ju£  ipforwn  itirtuti  rt  nus  noitra  excelfa  ,  non 
tantampetaflamtnbuerent.  autem  Ichoua  ,  eiTecit 

Nejue  vero  qmfimam  miretury        omnia  ifta. 
Dcum  iratum  eb  •vfcme  effcrbutjfe}  2.8     Ccrtegens  f/?inops  c5 
quuwgens  i[ta  nec  tpfafibi  confihnm        iilii:nec  c?i  111  eis  lntdli- 
capere>nec  alios  reiia monentes  audi-        gentia. 
n  ftfiineat. 

Ojifmelfipere.Ofianteaclacon-19  O  fi  fapientes  eiTent, 
fiderare  &  mdc  cjuidjit  tandemftbi,  hoc  animaduerterct,in- 
nifi  rcfip.fcant ,  eienturumprofpicere  tclligerenc  rinem  fuum. 
in  annnnm  induceret! 

Qmnamenim  vnm  ipforum  mille  3°  Q^omodo  periccutus 
hofies  fngared?  eorum  duo  decemil-  fuiifet  vnus  mille,&  dua 
liain  fugam  -uertere poiuaunt ,  nijt  fugaflentdecem  millia, 
Deus  hojks  tpforum  eis  mancipaffct,  niii  quod  Deus  eorum 
atque  adeo  in  manwtradidtfjet?  vendidillet  eos,  &  Icho* 

ua  conclufos  tradidiiTet 


eos 


Ntc  enim  falfi  hojYtum  dij  auibitt  31      Nec  cnim  efi  ficut  Ru- 

mtcbanturfunt Deo  nofiro fumies:&  pes  noftra ,  rupes  illoru  : 

tamen  tempus  erit  qtio  ufdem  iUi  ho-  &   inimici   noitri  erunt 

Jles  nofirt  nobn  imperabunt.  ludices. 

Nempe  auoniam  popuUts  ij)e  dege-  *        £x  viteenim  Sodomjc 

neranSyfutifceleratk  monbm  decla-  efivius  eorum,&  1  x  viti- 

raueritfe  no  \effe  vitem  Ubtma  leho-  busrvuae  tomtnfunt  vue; 

naplantatam    '>?  vini  fuauiflimi  fe-  vcnena  IX  ,  boni  nmrin- 

raccrn.fed potitu  Sodomitiearum  «*-  tuuinum  amanfiimi  funt 

tium  propaginemt  tmarum  vmtfint  eis. 
Oomonh£.t  diuinitm  uidelicet ma- 
\edtcU  ,  vtfutci  non  tantum  ingrati, 

J  3,3  Vcnc 


J»    O    S    I   S.  961 

*verum  ethm  venenati  &pefiim£  a- 
maritudinis  pleni. 

Denique  nontam  uinum ifia  vitis,  33  Vcncnum  draconu  efi 

quanuts  adeo  follicite  exculta  ,  quam  vinum  eorum :  &:  vene- 

fummelethalevirus  draconumty  a-  nura  afpidum  faruum. 
(]}idum,a<rricol£  fno  profudtt. 

Egbne-verb  (Jnquit  Dominus)  tsia  34    Nonne  id  efi  rcconslitii 

non  videro?Son  annotaro?Non in  ta  apud  me  &  obfignatum 

bellas  relataobfignaro?  inthefauris  meis> 

Quidfitperefiergo,ni(ivt  ego,cuius  ^     Mea  eTt  vltio,  &  rerri- 

<vnim  funt  partes  ,fcelera , ficuti  par  butio:tempore/wo  vacil- 

tfi-foindkare  &  vUifci,  ludicis  mu-  labit  pes  eorum,propi  u- 

nus  excquar?  Tempm  igitury*r  quidt  quus  eft  enim  dies  cxitij 

wx  aderit ,  quopertinaces  ifii  qui in  eorum  ,  &  feftinat  vnnm 

fceleribm  pedem  fixertmt ,  conuant  quodque  eorum  qu&  futura 

frolapfi  y  &  iam  approperant  diest  funt   eis. 
quibm  imlas  fibi   decretas  pznas 
luent* 

Nec  enimfieripotefi,vt  Demtan-  $6     Nam  iudicabit  Iehoua 

tam  poptdi  totbeneficijsajfecliperfi-  populum  fuii  ,  fed  fuper 

diamtnultamrelinquat-.fictameno-  feruos   fuos    pcenitebit 

mnia  moderaturm ,  vtpofiquameum  ipfum ,  quum  videbit  a- 

omni opehumana  defiitutum  adex-  biiflc'  manurri.f.-y/Vej  ,  & 

trema  redegerit,itavtnullofuperfiite  mhil  ejfe  conclufum  nec 

manente  penitm  perditus  videatury  derehctum. 
eos  qui  fefe  tanquam  feruos  hero  fu» 
fubiecerint,fit  rurfum,  quafi  fumptarit 
de  ipfispcenaru  eum  pceniteat,ingra- 
tiam  recepturm. 

Tunf  igitury  vbi  tandem  nunc  fttnt  17    Et  dicet,vbi  funt  dij  co 

{inquiet)ifiorumperfidorumDij?ybi  rum,rupes  ad  quam  icCc 

prafidium  tllud  tam  firmum  quodab  recipiebant. 
ipfisjferabant?  • 

^Apudquorum  ar  as  tamreliglose  e-  3^     Quorum  victimarum 

pulati  funt ,  <&  quibus  vinum  liba-  adipe  vefcebatur,^  quo- 

runt?Prodeantagedufiquidpojfunty  rumbibebant  vinuru  lir- 

fuis  cultoribus  tam  neceffario  tempore  baminisffurgant,  &  opi-. 

opitulaturi,  vt  eos  aduerfus  ir&  mee  tulentur  vobis  ,  iit  fupes 

impctum  teflos  tueantur.  vos iatebra  rupes  illa. 

Jmo  vero,  c£ci,nunc  tandemoculos  39    Videte  nunc  me  ,  me 

aperite,  &  me*  me,inquam>  vnifum  ipfum  cjfe ,  nec  vllum  effj 

PP.j. 


teafficete,&  vitas  refti- 
tuere:confodere,  &  f a- 
nare :  ncc  ejfe  qui  e  ma- 
dumeaeruat. 


?6l  C  A  N  T  I  <*  V  M 

ilhm  ejfe  vere  Exiflentem  agnofcite,        Deum  m«um:rne  fnotC 
qui  nullum  mihi  flocium  aitt  collegam 
adinntri  patiar :  penes  quem  fit  ornne 
tum  oifcte,  tum  ntortus  arbifrium :  & 
cutifsfou  ntulnerare  &impofitas  pla- 
gas  fanare  pojiim,  fruflra  laboratuns 
quicttrtque  e  manibus  mei*  eruerc  vel 
(ife  vel  alioi  tentarint. 
luro  autem  ego,  & fuhlata  in  ccelos  40    Bnimuero  attollo   ad 
a  me  conditos  manu,teflor,  quam  've-       ccelos  manum  meam,  <3c 
ritm  efl  me  nec  effe  vnqtiam  caepijfe,       dico,viuo  ego  in  feculu. 
nec  ■vnqnam  dtfiturum. 

Simulatque  corufcanns  illias  gladij  41  Niii  acuamfulgur  gla- 
met  capulo,exercendo  indicio,manum  dij  mei,  &  ariipiat  ludi 
meam  admouero,fore  vt  ifli  tnthi  mo 
lefli,  &  qui  me  od*runt,quantumcuto 
que  ferocian-t,  ttrribilem  vltionem 
rneam  experti ,  digrtam  impietate  f*a 
mercedern  reportent. 

A"a?n  &  fagittas  meas  impctu  i>i-  ^  Inebriabo  fag.'ttas  mcas 
h,  at.ts  ipfo/um  fan^uinef.in^uinc  in-  fanguine,&  gladiu;  me* 
quam,tum  interfeclorutn,  tum  capti- 
uorum.inebyiabo:  ry  •Hadium  meum 
carmbus  ipfrum,  ab  ipfo  captte  e\'or 
fus.exfaturabo,  'vtfacere  confueutf^t 
qtti  fitas  imurias  quam  auidtfiime 
perfequuntur. 

Et  tamen  tanttnn  aberit ,  vtpyo-  . ,    Refonate  getes  ty  po-- 
pteea  deCinam  cultores  meinominu       pulus  eius,nam  fanguine 
m  t  rrts  habere  ,  -ut  fim  e  contrano 
fantlum  meutn  crtumhac  c 
per  vniuerfitm  orbe  terr.xrttm  propa- 
vaturns.Itaqve  iam  nucegotjos,Oen 
tes  ametot  ante  fecuts  abalteuat£, 
tnnc  antetn  ad  rnerttrj  <m  conuerten- 
dx:  &  te  quoqtte  ifrael  mi  popule, 

1  mtt  duriter  a  m:  cafiigatcad       fuum . 
tejhirdam  veflram  l.etitiam  tnuito: 
Di)  mmnti  poflqttam fuorttm  cadem 
•vltttf  fuerit.  -        ■ 
fHMtMumerteritj  orbem,  terrarutn  ftbi 

Canti 


cium  manjis  mea  :  redda 
vltionem  coarctatotib9 
meis./.  tjs  qui  mihi  moleflti 
funt,  &  odio  habentibus 
me  tependam. 


deuorabic  carnem,  fan- 
guinc  inquam  trucidato- 
rum,&  captiuorum,a  ca- 
pitc,  vltioaibus  inimici. 


ieruorum  fuorum  vm~ 
dicabit,&  vltionem  red- 
det  coarctato.ribus  fuis. 
i.its  quifbi  molflt  fiuccint, 
&  expiabir.  i.per  expia- 
tione  fibt  reconciUabit  rer- 
ram  luam ,  ^populum 


1 


M    O    S    I    S.  ..«.•>$ 

reconcllUtnm  ,  ty  quiJ.cm  inprimk 
gentent  fttam  expiatam  in  prattim 
recepturo. 

CanticftmiGrtviiLiov Devom)  ab  ipfa  &Baracode- 
cantattim^cx Indicnm  cap.  5. 

AYgumentnm  &  vfa. 

Inrer  hiftorias  qux  in  lihro  ludicum  referuntur  ,  infignis  eft  victorfa 
qux  hoc  carmine  'vfounu*  c*iebratur,quam  vukhcet  Baracus  de  Iabino 
Cananxorum  rege  reportamt,Nec  enim *«!oer fus  indomitos  anreapo- 
pulos,fed  aduerfus  Omanxos  bcllum  iftud  geftu  eft,quorum  reliquitS 
vixfupercff;  videbanturtex  quo  fatisimeiligi  poteftqu.im  tumdeplo- 
racafuenclfraelicarum  codicio.  Demde  ifoeminis  duabus  potiusquam 
a  viris  vllis  reshxc  tota  videtur  adminiftrara  ,  bello  vidchcer ,  Debur3 
non  tantum  hortatrice-.fed  etiam  ipfi  Baraco  praeeunte,  iufcepto,&  Sife 
ra,prxcipuo  duce.a  lahele  interfecto.Nec  illild  ec.am  omurendu  eft,par- 
110  admoHu  exercitu,nempe  decem  tantum  mdhbus  peditum  tx  Zcbu- 
lonis  &  Nephthalis  tnbu  tumulruane'  collectis,  pugrntum  fuifle>  qui- 
bus  (t[e  nonnulli  Ephraimitx,  Peniamitx,Maeh'ritx,ex  Ifiachan  deni- 
que  tribu  Debora  fecuti,  coniunxer3Nt,Naro  quod  ad  Reubemtas,  Gi- 
leaditas>D.mitas  &  Afentas  a!tinet,eorum  interpretationi  affemin  nc- 
queo,qui  eos  Iaudanin  hoccantico  arburantur,  quum  ipforura  potius 
ignauiagrauifsime  reprehendatur.  Ttaque  prxterquam  qn6d  hoc  carOje 
tum  propter  ipfius  argumenti  dignitatem,  tum  ob  elegatiam  ac  diuina 
plane  f^ttXoafpvBUAtdigtxihimuva  eft ,  quod  omnes  afsidue  kgant  & 
admirentur  doctrinam  etiam  cootinct,  hifce  prxfenirn  temporibus  ad- 
modum  neceffaciam.Quis  enim  non  miretur  tantx  prophetiffx  ram  ex~ 
prefsis  clamoribus  vix  potuifTe  Baracum  ipfum,quauis  nominatim  com 
peltatum,  adfufcipiendam  rel  gionis  &  patrix  defenfionem  impelh? 
Quts  Reubenitas  nonreprchend.it  fms  peconbus  vfque  adeo  intenros, 
vt  ne  admoniti  qumemide  rebus  ccr- lef).ibus  cogirarinr,  8c  tame  fux  tur 
pifumx  difhdemix  fpecicm  qu.tn.Tam  prudentix  obtenderent?Sic  enim 
eos  facere  neceffe  eft.qui  rationemimiemre  fe  poifc  fomniant.qua  Deo 
iimul  ckuus  commodii  feruiantxuiufmodi  func  ilhhodie,qui  fa'fa  qua- 
d.im  priuaci  ac  domcftici  ditnni  cnltus  fpecie  oblata  decepti.fuiquc  tum 
in  Deum  tum  infratres  officii  immemores,  &  multaprxterea  fibiipfis 
commimfcentes,qtribusmamfetTampein\!iam  tegant,EccIefiamtam  fa- 
cile  produnt.Nec  minore  funt  reprehenfione  digni,  qui  fratrum  paulo 
remotiorum  feruitutem  nih  1  ad  fepertinere  iudicant,  cuiufmodi  bomi* 
nes  videmus  in  hoccintico,vt  &  ipfa  expenentia  quotidie  demonflrar, 
partsm  ignominia  perpetua  norari,partim  Meroiitarum  exemplo  pcenis 
hoinbilituis  fubiici.vt  tandem  appareat.feruata  mhilominus  in  tot  tan- 
tifquepericuhs  piorumpaucitate,  nullos  fibimin:s  cauercquam  qui 
confcientix  iaccurafquidquid  fux  turpifsimx  fiue  diffidetix  fiue  auara* 
etae  uue  iniPietatiobtend.int)pacem  ab  impiisredimunt. 

PP.iJ, 


9^4 


CANTICVM 

Eiufdem  cantici 


Paraphrasis. 

Ela  nunc,lfraclit£,Iehouam  illa- 
tas  nobtaniuriastam  infigniter 
<vltum,&  tant£  alacritatts  popnli  ntt 
per  animum  penitus  dejfondentn  au- 
torem  celebrate. 


Vos  autem  ifiarum  iniuriarum  au-  i 
tores  Reges ,  cateriqtte principes ,  c a- 
nentem  vei  inuki  audtte,dum  ego,ego 
lehottam  Deum  Ifraelis,&  cantu  & 
ftdibus  celebro. 

Tu  igituryIt:houa,ii  es  qui  iam  olim,  3 
qmmp-jpulum  hunc  tuum  in  has  ter- 
ras introduchimi,e  monte  Scir  &  I- 
dutmorum  flo  progredi  coeptfjes ,  tn- 
colas  harttm  regionum  tanto  panore 
p>ereulifii,-ot  terraipfa  quati,ccelitem 
pefiatibtts  foluti  ruere,nubes  inaqua* 
tot£  dtlabt  -viderentur. 

Nam  montes  ipfi  ad  tuum  com^e-    4 
clum ,  Iehoua ,  colliquati  faerant  & 
mons  ipfe  Stnai  tua  prsfentia  fuerat 
concuffm. 

Et  tamenfub  Samgare  Anathifi-  > 
Uo  quantumim  intrcptdo  beti.atorc,gf 
fub  laele  quantumuisfot  res  ipfa  ntic 
ofi-endit,  corduta  firenudqne  fivmtna, 
tam  mifera  fuit  Ifiaelts  conditio ,  -vt 
njel  iter  faecre  nuU.u4  auderet,  uel,fi 
qtm  forte  ■viam  iniret,  logis  &  obli- 
tjui 


iNTERPRETATIOj 

i  T  T  Lcifcente  vltiones 
V  in  Ifrael,  ideSi  ,  tam 
grauiter  •vlto  Iehoua  iniu- 
rias  Ifraeli  illatas,  fponta- 
neum  fcCc  ofFerente  po- 
pulo,benedicite  Iehou^. 
Audite  reges,  auribus 
pe^rcipitePnncipes:  ego 
Iehoua?,ego  inquamc^ 
nam,  cantiilabo  Iehouas 
Deo  Ifrael. 

Ichoua  te  egrediete  ex 
Seir  ,  te  procedente  ex 
agro  Edom ,  tenacon- 
cuiTa  eft,  etiam  cceli  ftil- 
laueiunt  ,  eriam  nubes 
ftillauerunt  aquas. 


Montes  difrluxerant  a 
facic  Iehoua;,  atque  adeo 
illeSinai  trcmuerat  afa- 
ciclehouarltei  Ifrael. 

In  diebus  Sangar  fHiy 
Anath  ,  in  dubuslahel 
defierunr  itinera:&  am- 
bulantes/?er  femitas,am- 
bulauerunt^er  itinera  fi- 
nuofa. 


n  -vttcircutttuus  cnn-eretur. 


Itaque  -uici  &  pagi  pafitm  deferti 
ac  penitus  defolati  ccrnebantur,  do^ 
nec  ego  Dcbora  furgerem  ,  furgerem, 
inquam,  altera  communii  ifraeli  ma 
terfutura. 

Quid  iero  £quim  fuit  qtsawvt  \f 
raelc  nouosfibi  Deos  fabctcate,  tanta 


Delierutpagi  inlfrael, 
deiicrunt:  donec  lurrexi 
Debora,  donec  furrcxi 
rruter  mlfiael. 

Quuckgh  populutVcos 

nouos  ,  tuncfuit  beilum 

in  po 


D    E    B    0    R    AE.  96? 

^aoqtte  reru  nouatio  fequeretur?  Tum       in  portisrcly  peus  fi  con- 
igitur  hoftes  ad 'vrbiumportas  adfue-       fpedtus  eft,  aut  lancea  in 
runtadque  tam  iilts  profperofucceflu,        qua  draginta  milhbus  nl 
<vthoc  teftari  pofiim  ne  inquadra-       Ifrael. 
pintaquidem  millibm  Ifraelitarum 
*vllum  ad  imprefiionem  fuftinendam 
clypeum ,  •vllum  ad  vim  vi  repellen- 
damtelum  reperiri  potuiffe. 

Itaquequamegolibentertotoquepe  $     Cor  meum  tendit  ad  r£ 
florews  •veros  Ifraslitarum  princi-       c/toreslfrtel,^  ad  fpon- 
pes,&  1/05  iticfem  milites  tanta  cum       taneos  in  pepulo:  bene- 
alacritate  imperium  illorum  fequutos       dicite  Iehoux. 
compleftor .'  Eia  igitur  lehouam  me- 
cumcelebrate. 

Vos  regiomm  infycclores ,  quibm  9  Qui  equitatis  in  afina- 
mncvehi  nitentibm  mulu:  vos  qui-  bus  candidis,  qui  fedetis 
bmnuncdomi  iudicia  exercerepaca-  fupcr  tribunali  ,  &  qui 
te  licet :  'vos  quibm  wi&  nunc  patent  ambulatis  per  viam ,  lo- 
ttuper  a  latrontbm  obfejfie,  ne  \ehoux.  quimini. 
laudes  reticete. 

Vbiad  impediendam  aquationem  Quj,  timebant  afUepirij 

rtuperftridebanthoftium  fagitt£  ,ibi  fagfttariorum  in  locis 
nunc  \ehou&  aduerfum  illos  iudtcia  vbi  hauiitur  aqua ,  illic 
fr&dicentur. &  inpagis  nuper  defiola-  warret  iuRhiaSyideJttuftai 
tis  ^bi  nuncrurfum  conuenitur  &  rvltiones\thoux,ik  iufri- 
commercia  fecure  exercentur ,  tanto-  tiac.  pagorumeius  in  \C- 
rurn  beneficiorum memoria  nunquam  racl :  tunc  defcenderunt 
conticefcat.  adportaspopulus  kho- 

UX.ideft  tunc  tibere  ad  fita. 

iudicia  <&  comrmrcia  redie 

runt. 
Eia,  Eia,  Debora,  expergifcere,  ex-  * *  Expergifccre,expergif- 
pergifcere,</<f  tottt  •vinbm  cane :  ex-  cereDebora:expei<*ifce- 
cita  te  ipfum  Barace,<&  captiuos  tuos  re,expeigifcere,  Joqucre 
pr£tetraduflos  trtnmphans  ottenta  c.iniicum:fmgeBarac,& 
Jili Abinoami.  Captiuos    ducito  Capti- 

uostuosfili  Abino  n;. 

Nam  anteaquidem  ift&Canan&o-  Ix    Tunc  dominaii   fecic 

rum  reliqut£  quibm  ptfercimm  ,do-       cum  qui  euaietar  illuftri 

minata   funt  ipfis  etiam  in  populo       busmpopulo  nunclzho 

pr£ftanti(Umvi:nuncvero\ehouapo-       ua  dominari    fccir   me 

PP.  lij. 


P66                                            C  A  N  T  I  C  V  M 

tentes  isl-os  dominaieres  fxbi  per  me  fuper  impotentes  ipfos, 
fubiecit. 

Neque  tamen  ifiius 'viclorix  Jocios  13     Adfuerunt  ex  Ephraim 

tmrmrtali  memoria  dignospr&teribo.  rad'X  eoiu  verfus  Ama- 

Jtaque  ex  Ephraimitu  ciuidem  ij  qui  lecpoft  te,Biniamin,  in- 

ddmontium  radtces  habitant,^4ma-  tev  populos  tuos:ex  Ma    . 

hcitH,immixtite.Benianime,tuafque  chir  defcenderunt  re&o 

turmas fequutkadfuerunt:nequeno-  res,&  cx  Zebulun  per- 

iis  etiam  defuerut  ex  A/achiritu  pri  tralientes  ftilo  fcriba;, 
mores:Zebulonkx  -vero  fcriptts  etiam 
rnifiifque  literts  cxteros  ad  hanc  mi- 
litiam  pertraxerunt. 

Sed  ty  IJfacharitamm prxciptti  mi  H    Et  qui  Junt  principes  ifl 

hi  Deborx  adfikeruv.t :  lffachar  ,/«-  IiTachar  adfuerunt    cum 

tquam,  nonminore  quamipfe  Bara-  Dcbora:  &  Iilacharficut 

chusalacritate  ,i>fvallem  ,hortante  Barac  in  vallem  milTus 

cjuoque  illum  it  Baracum  Debora,  eft  pedibus  ipiius  idefi, 

fefe  demifit  jlliu*  penitus  veJHgia  in-  eius  prxccdetn  'vejtigitsin- 

fecutus.  sit  interea  Renhentt&.quafi  fifiens  ;Jed  in  diuiiionibus 

non  minus  animU  ty  religiqnetfuam  R  ube,magna*/«<T«H/  im 

fuu  difittnclt  ,  varia  interfe  confiliay  preflioncs,»^  eft,  profundx, 

frofund*  fcilicet  prudentix  plena}  cogitationes  cordis. 

mtfcuerunt. 

Ceao  ta;nen,obfecro  ,quidtandem  T5     Cur  fedifti    inter  duas 

caufificaripotefiu  ,cur  hincinde  ba-  feries  vt  audires  fibilos 

lantesin  %efirt<  caulii  greges,poitus  gregum:apud  dhi:iiones 

onam  armorum  Jlrepitum  audire,  <&  Reubcn  nugtia  fuerunt 

adveram  religtonem  imvaurandam  inucftigationcscordis. 

cvtnmunemque  defendendam liberta 

tem  concurrere  malueritn?fid  hxc  illa 

efinimirttm  fnmmaprudentia  &  cir- 

cunfyeclio  -vejlra. 

Sed  &  Gdeaditx  trans  lordanem,  \c    Cilead  trans  Iordancm 

fjttafipacatis  rehtte  ,immoti conJHte-  maniit:&  Dan  cur  cr»m- 

runt.Danitxperinde  acfi mhil adfe  memoratus    eft  ad  na- 

bellum  iftud  pertineret  ,nanigationi  uesr  Afer  fedit  ad  poitu 

fuerunt  intentt.  ^yfferiu  quoque  in  maris,  &  fuper  fracluras 

fnts portulus  (<r  ruptum  anfraEitbus  fiias  maniit. 

fefe  contimterunt . 

slt  contra  Zebulonitx  gf  Neph-  17    Zcbulone/frpOpulustjW 

thaliu  ^quorum  fortnuctmem  nemo  cxpofuit  animam  fnpni 

admo 


DIBD    H   AI.  967 

Pto  miritus  laUdarit,iiltro  fefc  in  edito       ad  morfendujtcm  Nepb 
loco,Taboris  uidelicct  mmte,pro  Dei       th.ili:  fupcr  locos  editos 
gloria  &  tommnni  fiatmm  faluts       agrii 
tnorti  expofuemnt. 

Et  ftetecunt  quidem  aduerfin  illos  18  Venerunt  rc**es,pugna 
dimicaturiReges,JReges,inquam,Ca-  ucrun^tunopugnauerut 
nan<ti&  armts  &  animis  tn?hucliy  rcgcs  Canaan^n  Tha- 
Tanachi  plamtiem  apud  Megidonis  hanach,  apud  a-jUas  Me-1 
jlttenta  compleucrttnt.fed  opes  &  jpo-  giddo:  qu^itum  turpem 
liaquibm  inhiabant  minime  rcper-  argen<inon  acceperunr. 
tarunt. 

^idfuit  enim  Veimilitibtis  auxi-  19  De  ccelopugnarum  efi, 
UumcoeUtnsmiffum,ftelluipfis  fiMt-  Itella:  ex  itineribu*.  fuis 
mifuaftatione  aduerfiis  Stftram  de-  pugnauerunt  cum  Sifera 
pugnautibus.  aduerfm  Siferam. 

Itaque  tvrrens  Cifon ,  torrens ,  in- 10    Torrens  Cifon  euertic 
quamftlle  Cifon, ab  initio  ad  hot  de-       eos,torrens  antiquitatu, 
fiinatm  ,  partim  in ipfit  pugna  cs.fosy       torrens  Cifomcalcafti ,6 
fartim fugientes  abforptos prouoluit:       animamea  robui\ 
ego  •vero  proftratos  illos  fortes  pro  li- 
bito  calcaui. 

lbi  fiquidcm  fittftra  bdlatores  illi  n  TuncquaiTatae  funt  ca! 
magno  cum  ferreorum  curruum  fioni-  ccs  equorumpre.  pedum 
tu  circunuecli,  equorum  vngttlas  atr-  pulfationibus,pedu  pul- 
ttiuerunt.  futiombus,fortium  z>usy 

id  eft,  SiferA. 

uittihi  Meroya  maledicere  yteque  2,2,  MalediciteMeroz,  di- 
adeoytu6fque  incolatfumme  execrari  xit,Angelus  Iehouas:ma 
tneiubet  Dnifpiritt^s,  qui  lehoua  ad  lcdicire  maiedicendo  id 
opem  fiuisfercndamtey  quafiopetua  eft  y  fiumme  incolis  eius: 
indigeret,  aduocanti  nonfis  obfiquu-  cjuianon  venerut  adau- 
ta}iliis  fortifiimts  teadittngens.  xilium  Iehouse,  ad  auxi- 

lium  lehouanntei pote- 
tes. 

Sed  Tael  illt  fJeberi  Cina;  coiunx,  2.3  Benedicatur  praMnuhe 
dignifiirna  eft  qu£  prx.  multeribm,  ribus  Iahel  vxor  Heber 
ntulicribuj,  inqnam,Cin£orum  inta-  Cinsei  :  pra:  mulicribusj 
be\-naculn  habitantiumytant a  repa-  «ux  rn  tabcrnaculo  habi- 
trata,ieLbrctm\  tant,bencd\cuuY. 

^/fquam  abea  poThlattit  Sifera:^^    A^uam  poftulauir  Sife- 
illa  fnknti  Ucprtbuit ,  &  lactu  cre-       ta ,  iac  ciedit  ci  lahei :  u\ 

PP.IJ!!, 


5<$8  CANTfCVM 

ntorem(potum  iMeUcet  hominifopi-       patera  illurtnum  obtulit 
endo  accommodatum  )  in  amplifiima 


patera  tanquam  pnnapi  propmatum 
exhihuiu 

Veinde  fopore  correptum  cemens, 
eximia  tumfolertia  ,  tum  animi  ma- 
gmtuditte freta,-vna  manu  altera  iu- 
ttante,quum  paxillum  tabernaculi  e- 
uulfjfet,  dexura  malleum  fabrilem 
tenensSiferx  tam  njdidum  tftum  im 
fegit,  vt  perfofiu  pcnittifque  perfora 
tts  eitts  temporibus,  haudfecus  fecerit 
quamfi  caput  ipfi  abrafijfa. 


butyrum. 


2-5  Manum  fuam  ad  clauu 
miferu n t  fe ,id efi, ina ma 
nu  alteram  adiuuante  cla- 
uum  tabemaculi euulfit ,  6c 
dextcram  fuam  ad  mal- 
leum  laborantium.  »'./*» 
brilem,  contuditqueSife- 
ram  :  abrailt  caput  eius, 
&peifodit,  &  perforauit 
eius  tcmpora. 

z$  Inter  pedes  eius  incur- 
uauit  fe,cecidit,iacuit  in 
ter  pedes  eius^  incurua- 
uit  tcit ,  cecidk ,  vbi  in- 
curuauit  fefc,  ibi  cecidit 
•vita  fpoliatus. 


Tum  ille  ingenuaprolapfns  ad  lae- 
tts  pedes  concidtre  &  iacerc:  Deinde 
quafi  furreftnriH  rttrfum  mgenuafe- 
fe  tncuruans ,  iterum  ad  pedes  laelis 
corruere  :  doncc  tertiofefe  erigere  co- 
natus,  eo  ipfo  loco  prorfusperditm  e*7* 
njitafpoliatm  caderet. 

IntereaSiferx  mater  filium  mox  -ui  x7 
tlorem  rednurum  certa  cumjpe  expe 
fiare,&  lon<>iorts  morx  ixnpattis,per 
fenejhas  profieffare  ,exertoque  per 
cancellos  caphe,  uociferari,  Eheu  qui 
fit(inqu  iens)  vt  ipfitts  currm  tam  tar 
da  procedat,  &  aduentantiumipfim 
qnadrigarum  fonitus  tam  diu  cun- 
tleiurl 

Titm  illam  confolari  pr&cipux  &  l8   Snpientiflimae  principu 
yux  magis  fapere  ex  ipfius  fatpulitio       eius  refpoderunt  e i ,  ipfa 
principesfoeminx  rvidebantur,ty  ipfa 
quoquefeipfam  erigens,dicere: 


Pcr  feneftram  rcfpexif, 
&  vlulauitmatcrSifera: 
per  Canccllos,<//ce/jj,  Cur 
moraturcurrus  eius  ve- 
nirefcur  tardauerut  gref 
fus  quadrigarum  eius? 


quoquecouertcbatad  fe 
fua  d!<fta,t^  ejb,ipfafibi  quo 
oue  resjondebat  hts  'verbts. 
Nempenjitloriam  adepti  diuide<t-  19    Annon  inuenerunt  ,gr 

dts  ffolijs  occupantur  :puella  ~vna,-vel 

etiam  puellx  dux  finguUs  in  prxdam 

cejfennt:  aderit  mox  Sifera  -verficoio- 

ribmillts  acu piflt?  fummoque  artifi- 

<io  elaboratn  lfraelttarum  'veTiibns 


diuidunt  fpolia  ?  puella 
vna,  aut  dua?  puella?  ca- 
piti  vui.i.Tjirittm :  fpolia 
verliculoria  ipii  Sifera?, 
fpolia  veriicoiOiia  acu~ 
pifta 


D   E    B    O    R    AE.  SS.a 

amfim ,  circmfiantibws  &  pretiofa  pi£ra:difcoloria  ex  vtra- 
coldria  duplicia  gcTirantibtts  cpi  i,»  cjue  parte  acupicla  in 
faric?» f>r*d£  -venerinf.  colla  imornm  pratdfc  ,  U 

e/r.pr^ctVorww. 
SUpereant  hofies  omnes  tui ,  Wjo-  30  Sic  pereant  omnes  ini- 
ua.quicunque  verh  tediligunt,fplen-  mici  tui  lehoua:diligen- 
deantSolus  infiar  fuas  inres  m  ipfo  tes  autem  te  fmt  iictlt 
exortnprodentis  ,  gr  r«rfg«  df  w<Jg»  quu  oritur  fol  m  robore 
nmdejientUi  iuo. 

Canticnm  Hanri&  matris  Samnelis  t  X0L^t(^iy^'> 
fimulQr  Jlf&KTinov  vgjj  <npo<pm tv.lv  1  l.Sam.z.  [. 
Argumentutu  &  vfius* 

Hann.t  ranftifsima:  mulieris,&  magni  illius  SarnUelis  matri',  notior 
eft  hiftoria  quam  vt  fic  hoc  loco  repetenda^Primum  autem  in  hoc  diui- 
nifsimo  Cantico  confiderandum  nobis  eft  grati  erga  Denm  ammi  &  ar- 
dentifsimi  zeli  exemplum,quod  feduld  imuemur.Demde  qua;  &  quatx 
iint  Dei  Opi.Max.vires,elegantifsima  fimulck  certifsjmaillarumdefcu- 
ptionedifcamus  oportet.quas  ingramfsimistentationibus  tum  Satanx 
terriculamcntis  opponamus,tum  mprimisilli  carnis  prudentia:,quade-' 
ceptos  tam  multos  videmusquodeuornuerantreforbere,  ac  etiam  pro 
Vno  ab  ipfis  antea  eie&o  impuro  fpiritu,  flptem  nequiores  vltto  accer- 
fere.Licetpra?terea  nobisin  hoc  eodern  fan&ifsimae  faemina:  exemplo 
quaii  limpjdifsimo  fpeculo  ccrnere,quantum  inter  piosDeo,  mfto  1II0- 
rum  vltor  a  quibus  offenii  fuerant,  gratias  agentes ,  &■  homines  odio 
impulfos  hoftibus  fuis  fuperbe  infultantes,  interfit.Nam  vt  Hannam  re- 
fert  hiftoria,quum  a  Peninna  conforte  fu  afterilitatem  ipfi  exprobrante, 
jUcJibrio  habcraur,conuitia  nonregefifle:ita  in  hoc  Cittco  eara  lpfam 
audimus  fic  exuJtantem.vt  inimicam  illam  fuam  graniter  quidem  ,  fed 
ran&ereprehenfamjadfri&um  ex  hoc  beneficii  diuini  exemplo  -fecum 
percipiendum  inuiter.Qnam  autem  memorabilia  funt  quae  de  rerum  hu 
manarum  vicjfsitudine  commemorat  ?  ex  quibus  quum  Epicurei  etfici 
velint  omnia  forttiito  euemre-.Hanna  corura  confirmat  omnia  cV  fingu 
la  fapientifs'me  firnul  &  luftifsime  Dei  prouidenua  gubernari:omnibu$ 
Videlicet  rebus  eorum  bono  cedentibus ,  qui  Dei  gratia  freti,inipiius 
volnntate  acqiiiefcunc;concra  verocertifsin.um  iibi  exttum  accerfentt- 
bus  quicunque  Deo  reludantur.Poflremo  Hannamdiuinoprorfus  fpt- 
ritu  afflatam  iftaceciniiVe,tum  ex  rniigni  prophttia  extremo  cantico 
appofita  liquetCvt  pote  qux-  nullo  adhuc  mtcr  Iiraelitas  regnante  ,  de 
nullo  alio  Rege  ouam  de  Mefsia  promifsio  mtelligipofsit,)  tum  etia  eX 
€0  conftat  quod  Mariar  virgini  tot  poftea  feculis  na(citura?,totidcm  pe- 
ne  verbis  prariti.lfe  videnpoliit.Hannacjuidcmaefuo  Sarouele,  roaxi- 
tno  fnturo  prupheca,  Deo  gratias  agcnte,&  ad  venturum  Mefsiam  po- 
pulu  reuocate ;Mana  verc>de  eo  ipfo  Mefsia,prophetariiomniLimcapite 
acprophetiarum  complemento,(.,ucm  in  vcero  geftabat,Cbt  totiquc  or- 
bi  t errarurrijiisdem  pene  prorlus  vocibus  gratulame.    » 


970 


CANflCVM 

Eiufdem  Cantici 


Paraphr  asis. 

NVnc  demum  mihi  lehouain-  I 
gentis  Utitix  aryumetum  pr&~ 
het,qnod  minime  prxteribo:  nunc  c- 
lato  capite  beneficio  Iehou<e  ,  incedo. 
mmc  abunde  habeo  quo  inimictsfie- 
rilitatem  mihi  exprobranttbm  os  oc~ 
chtdam:de  quibm  tamen  abfit  vt  fu- 
perbe  me  ejferam  ,  quinpotim  hoc  o- 
tnne gaudium  vni  Dei  feruatoris  mei 
beneficentU  acceptttmfsro. 

Vnicm  enim  lehouafantlm  efi,  ac  1 
proinde  digntts  vnm  qiti  cettnumcn 
inuocetur.  Nullmpr&ter  ett  efiDeus: 
nullm,vt  hoc  meurn  ifiud  vel  vnicum 
exemplttm  fatis  fuperque  demonfirat, 
vcrapotentiaprxdttm  efi,  nijl  Dem 
ille  nofier. 

Videte  igi tur  deinceps,ne  vosfic  iu-  , 
het  fafiuofa  verba  verbtscumulare, 
neue  fuperbx,  voces  ex  vob.s  autltan- 
tur.  Vnm  cnim  Iehoita  ,ficttt  in  me 
cemere  potefils ,  quid  fitfuturum  no- 
Hit:& fi  qutdagere  dccreuit,prompta 
&  in  manu  habet  quxcttnque  ad  id 
confxciendti  m  req  uintntur. 

Sic  tlle  mubos  armis  cxtertfque  vi-  4 
rtbus  infirnShfimos  fregit ,  infirmis 
aittem  <(ff  tinbecillibm plurimis  robur 
inuiclum  fuppedttauit . 

Sic  multi  raum  omntum  copia  prius  5 
affiuentes  eofunt  inopixredach,vt  o- 
fera  domtnis  locantes  vitamfta  redi 
mere  fvit  coatli :  &  contra  defierttnt 
feruire  qui  prius  erant  famelict.  Sic 
antea  fierilts  ,  plitrimorum  liberorum 
mater  euafit ,  <&>  orba  faila  efi,  qux 
priils  liberos  mitltos  numei\ibat. 

Ii  enim  rfi  lehoua  qmin  mortem  6 


iNTERPRETATIci 

EXultauit  cor  mcu 
in  Iehoua,  exaJcatil 
eft  cornii  meu  in  Jeho- 
ua:dilatauit  Ccfe  o.  rneii 
fuper  inimicos  mcos,  i- 
de61$toidcfaliuetua. 


No^fanCtus  ficut Ie- 
houa:  certe  non  cfi  alius 
prgtei  te:nec  cfi  rupes  ii- 
cut  Deus  nofter. 


Ne  multiplfcate  loqui 
alte  alte  ,  neque  egredia- 
tur  verbum  durum  ex 
ore  veftro:  quia  Deus  eft 
fcientiar um  Iehoua  ,  & 
ipii  aptata  funt  opera. 


Arcus  vniufcuiufcjue  rd 
buftorum  cofraftus  eft, 
&  debilcs  accincti  funt 
toborei 

Saturi  pro  pane  fe  Ioca- 
uerunt ,  &  famelici  dc- 
fierunr ,  adeo  vt  fterilis 
p  pererit  feptem,  &  cjua: 
mulnplicabat  liberos, 
elanguerit. 


Iejioua  occidit  &  viui- 
ficat« 


H    A    N  N    AE.  97* 

hwLit>&in  njitam  refiituif.adfepuL  ficat,defcendcre  facit  a<i 

crilimtn  deducit ,  ty  ex  evdem  r«-  iepulclu  um,  &  r.fccndc-- 

<fo(>t.  rc  facit  cfepulchro. 

Q»i quos  libuit  ad  inopiam  redigit,  7      Ichoua  paupci cm  fadt 

&~quos  Ubuit locupletat  :itidem  de-  &  ditat:  dciicit  &  attol- 

primityitidem  attollit.  lit. 

Quipaupe  esinpntuere  iacentese*-  8     Sufcitat  e  puluere  0*- 

rigit,egenos  e  fimo  fublatoi  &  inprin  hauftum,  e  ftercore  fur- 

cipumfolio  cpttocatos  magnifica  ma-  rigit  cgcntem,  vt  fcdere 

iefiatui participes  facit.  Neque  idmi-  faciat  Cltfll  magni  ficis,  dc 

rum  ,  quum  Jehouaipfum  terrarum  folium  glorise  fofirifa- 

erbem  a  fe  conditum  ,  colunmts  fuit  ciat  eos  :  Icliouae  enim 

finnatum itnpofuerit.  funt  columnac  terrar ,  & 

pofuit  fupcr  eas  orbcm. 

Itaque  peics  eorum  quos  heneuolcn  9     Pedes  bcneficiariorum 

tiafua  dignaturyteget ,  vt  incolumes  fuorum  feruabit:  mipro 

perfrenttScelerati-veromafiiac  taci-  bi  veio  in  tencbns  tace- 

timiferiarum  fuarumtenebrts  obruti  refient.  Quianon  in  ro- 

iacebunt.  Nec  enim  quifquamfuo  i-  bore  pi^ualebit  vir. 
pfiut  roboreftare  potefi. 

Omnes  proinde  cum  Iehouariocan-10     Conterentur    lirigan- 

tcsconterineceffeeft^ipfo-vniuicuiufi  tes  cum  Ichoua  ,  lUper. 

<que  illorum  caput  ccelitiu  fonornful-  vnumcjuemcjue  ipforum 

minibta  impetente.  Iehoua,inquaw,  e  ccelis  tonabit ,  Ichoua 

fefe  i>niuer(i  mundi  Dominum  aciu-  iudicabit  fines  tcrras  :  & 

fium  Gubernatorem  ejfe  declarabit,  dabit  fortitudiuem  Rc- 

&  fuum  illum  Regem,  Chrifiumjn-  gi  fuo,&  extoilct  cornii 

quam.fiiunty  robore fummdque gloria  Chrifti  fui, 
auclum,attollet. 

Lamentatio  Dauidis ,  fuperccede  Satil  &  \onatPjan> 
&popu/i  Dei  i.Sarn,  1. 19. 
.  [Argumentum  &  vfus 

Si  quod  vfquam  extat  integritatis  animi  exemplu.hoc  illud  eft  quod 
bic  nobis  in  Dauide  reprarftntaturAnnon  enimhic  eflDauidquernom- 
niumhominum  peifidiohTsjnHjs  Sc  maxime  ingratus  Saul ,  totannis  ad 
«eccm  quafiuerat?  Necdeerat  quod  affe&ui  fuo  tanquam  iurtifsimo 
praetexeret  Dauid,fimortuum,vc  opiimo  iure,quafi  Dei  lpfius  manu, 
proftratum  fuiflet  txecratns.Deindt  cui  de  aditu  ad  regium  folium  fi- 
bi  diumitus  patcfacio  non  po.uus  gaudet,&  de  regni  rebus  inflaurandis 
nopotius  cogitat,qnsm  vr  dolon  indulgeatfNepe  nocaro  fed  Spiritus 
fan^useum  docuerarprarterius  inmrjas  obliuifci>tq.ue  adeo  pro  mAlo 


*7* 


CANTICVM 


bonum  rependere-.regis  etiam  mortui  dignitatem  venerari-eXitum  pr3- 
rmfsionis  fibi  fj&a:  patieterexpedjre-.de  tata  denique patrise » id eft Ec- 
clefiac  Deijdade  lamentari,potiiis  quam  de  priuatis  futsrebu»  iJlo  tem- 
pore  cogitare.Sed  &  in  lugendo  Ionatban  pnuatam  qtioque  iuftifsimi 
caufam  habuit,iurat£nimirum.t6tque  experimemisccrirmatxamicrja; 
necefsitudinem,qu:e  in  animis  prxiertim  piorum  ardentifsimos  ciet  arte 
dus.Ncc  mihi  quifqua  obiiciat  hunomodi  lamentariones  fortibus  vi- 
ris  non  conuenire:nec  enim  animi  magnitudmem  iuflusdolor  excmguit» 
fed  potius  accendit:&  Dominum  ipfum  perfe&if  imum  omnis  verae  vir- 
tutis  exemplar,non  femel  fleuifle  Icg;mus,&  venf  imum  eft  vetus  lllud 
didum  eiya^ai  <T'  &&Jblxfvts  tvijpx.  Seci noc  fonafle  ltiftius  qtufpiam 
fort jfle  mirabitur,fic  nimirum  termitnari  lamenutionem  iftam,  vt  vide 
ri  pof.it  Dauid  nullum  luctui  rinem  tunc  quidemimpofuiftCjVerumali 
ter  fe  rem  habere,nec  ita  fefe  luttui  dedidifle  Dauidem  quin  regni  rebu  s 
&  fibi  fingufiri  cum  animi  fortitudine  confuleret,  res  «ib  ipfo  pofte.»  ge 
fta:  fatis  fuperque  deroonitrant.Minnne  vero.fidas  fuifle  Dauidis  iacry 
mas,cjuales  Iuho  Cxfari  confpcctum  interftcli  Pompeii  caput  extorfit, 
totaoratioteftatur,quanilulrlebihus  neque  ^«^^^jT^cyCoguari  po 
teftcuiusmodi  etiam  exemplum  quanuis  in  re  difsimili,  yrxbint 
Pfal.j9»&  88. 

Eiufdem  Lamentationis 

Interpretatio. 
Ifraeli 

tuiscofof- 


Paraphrasis. 

OTellus  Ifraelitarum,  amoenifii- 
ma,&nobili(?ima  Ifraelitarum 
fedes,ficcine  tuos  incolas  in  tun  mon- 
tibta  trucidatos  ?  ficcine  robufief- 
fimos  illos  cecidiffe) 

^/fii  neqttis  Gith&u,  nequis  ^fca- 
ionitts  ifindrenuntiet,ne  Ifiaelitts  Pa 
Ufiin<e,ne  fantli,  propha»&  puelU,  i/i 
•vrbium  fuarum platets ,  exultates  in- 
fultent. 

\At  in  •vo$,montes  Gilbo&  tant&  cla 
dv  tefles  &  confcios,non  ros,  nonplu- 
uiapofih&c  ccelitus  depluat:  nonin  -vo 
bis  quidquam  deinceps  Deo  conficra- 
dum  oriatur  :  quandoquidem  apnd 
vos  hominum  alioqui  fortifiimi ,  ip- 
feqtte  adeo  SauUperindeacficaput  e- 
ius  non  fuiffet  a  Deo perunttun  ,  cly- 
peos  abiectrunt. 

F.t  tamen  antehac  neque  lonathan 
fagittam  fuit   inquatn    iaculattts, 


i  "pvEcorlfr 
X^S  excelii? 


fus  cft  Ifiael:  qi:omodo 
ceciderunr  robufti? 

*  Ne  ifia  i-efctie  m  Gath, 
neha'cillis  iuccnaa  re- 
nuntia  tein  platasAfca 
Ion,ne  laztetur  Sliat  Phi- 
liftoium,  nc  ex.Kent  fi- 
lijB  inchcunciloium. 

3  Montes  Gilboae ,  nc  tqs 
ncc  pluuia  fit  fuper  vos, 
necagrieleuationum  td 
eft  ,feraces  oblauonutn  cora 
Deo  eleuandarutn:  cjui  i  bi 
cu  faftidio  abiecru 
peus  robuftorum  cl\  pe9 
Saul,  praeter  vi  ctu  id  efi, 
acfi  nofuijfet  vntltts  olco. 

4  Afanguinc  t.ucidato- 
ru  ab  aclipe  robuftorum 

arcus 


D   A   V   I    D  I  S.  P7j 

qtt£  hofttlcm  fanguittem  non  hauferit,  arCtis  Ionatham  n 5  tor- 
&  robuftifimorum  adipem  no  fit  dc-  iit  fe  retrorfum  :  &  gla- 
paft.i:  neytte  Sauluifusfuitgladium  dius  Saul  non  reuerius 
fmftra  diftrinxiffe.  eftinanis. 

Etnunc  EcceSaul&lonathan,ntt  5  Saul  &  Ionnthan,  ama- 
per  inter  -viuos  amabilifimi  &  %/e-  biles  illi  &  venufti  llli  in 
nuftiflimj,  t  aqttilis  agiliores  ,  ieonihws  vita  fua,in  m o rte  fua  no 
fortiores,  iacetis,  eheuftmul  intecepti:  feparati  funt:prx  acjuilit 
vos  enim  prius  in  uita  coniunclifi-  veloces  fuerunt, prx  leo 
mos  ne  mors  quidem  feparauit.  nibus  validi  fuerunt. 

Fletemecum  Saitlem  \fraelitic&  mu  6  Fihx  Ifrael,  flete  fuper. 
Ueres.Hic  enimfuit  cuimfortitudine  Saul  veftiente  vos  coc- 
'vibts  domifecuris  in  altifiima  pace,  cino  cum  deliciiv.fcen- 
licttit  'veftibm  coccineis  rveftiri,&  au  dere  faciente  ornamen- 
reu  momlibwexomari.  ta  aurea  fuper  veftes  ve- 

ftras. 
Vah^mnamcaderetamgenerofiin  7     Quomodo  ceciderunc 
medio pr&iio potuerunt  l  metimne  lo-       robufti  in  medio  przelij 
nathan,6  telltts  lfraeliticajn  tuts  mo  -       &  Ionathan  in  exceliis 
tibm  interimipotuijjc?  tuis  trucidatus  eft/ 

Qjtam  ego  verb  nunc  de  te  angor!  8  Anguftia  mihi  fuper  tc 
quo„tcerore  premormi  frater  lona-  frater  mi  Ionathan  :  iu- 
than ,  quo  nihilunquam  charim  ha-  cundus  fuifti  mihi  valde, 
bui,nec  -vllam  vnquam  fceminam  ar-  mirabilis  fuu  amor  tuus 
dentim  adamaui?  mihiprseamorc  mulie- 

rum. 
Eheufquid  enim  amplim  in  hoc  re-  9      Quomodo  ceciderunt 
rum  ftatu  dixero  ?  )  ficcine  omnium       robufti  &  perierunt  vafa 
hominum frtifiimos  prvstratos  ceci-       i.inftmmenta  bclli.' 
diffe  f  ficcine  robusiifitmos  bellato - 
res,  <&>  in  quibus  omnts  adminiftran- 
dorum  bellorttm  ratio  pofita  fttit ,  in- 
terujfe? 

Canticum  *  8V£flte*s-#*Q» ,  DAuidis. 
i.Sam.y.iS. 
Argumenium  &  vfus. 
Dauid.accepta  per  os  Nathanjspromil'sione,qua  nulla  prctioiiorne 
cogitan  quidem  poteft,(de  Mefsia  nimiru  xterno  Rege  ex  ipfius  pofte- 
ris  nafciturp)tant£  reimagnitudine  attonitus,  quatam  nullamens  huma 
nafauscomplecl::  pofsit,in  hoccarmen  erupitj.n  quc  nobis  vcrx  fidei  in 
genium  velut  oculis  ipfis  Hifpicttndum  nroponitur.honunis  vidclicet  rc 


9?<-  C  A  N  T  I  C  V  M 

iffam  «juantunuis  per  reincredibilem,nihiloniimrt,quori;T  fjillere  Deus 
nec  velit  nec  pofsir,cert6  futUram  ftatuentis-.&  qm  ncqiie  m  fuaindigni 
t.itc  commemoranda,neque  m  Deibonitate  &  nurabber.ilitate  pracdici 
da  ipfe  hbi  fatisfacere  pofsitmedum  vt  cum  fide  pofsit  operum  dignitas 
conciliari,vel  pr.xpaiatio  cordis  a  nobis  vllo  modo  profjcifcatur,aut  fi- 
desftudium  Deo  placendi  m  eredentibustxtinguat. 

Eiufdcm  Canuci 

PARAPHRASIS.  IN  TERPRETATrO. 

O/vcw  omni admiratione  maio-   I    X^v    Vis  ego    DominC 
rem\  o  Uberalitatem  incrcdibi-        V^Mehoua,&  qua;  do- 
lem  nifi  a  te  ifia promitterentur ,  qni       mus  mea,  quod  adduxi- 
fallere  neic 'vui  nec  potes.  (^ui^enim        fu  me  huculque? 
fum  ego,Domine  lehoua,  &  quage- 
nens  mei  no!  ilit.ts  ,  i/t  me  huc  vfijue 
per  tot  dijjuultates  ad  hoc  regiumfo- 
lium  perduxeris? 


Et  tajnen  nc  hoc  quidem  tibi  ui- 
fnm  efi  fefjicere , mi  Domirie  leho- 
ua:fed  eo  11fn4epr.etercaprouc-.lu4 
eSt  ut  fcnti  tui  familiam  ttukm  ton- 
<ri($ime  propaganddm  luipi  fignifices: 
idnue  tam  familiari  quadam  ratio- 
ne,quam  ft  homo  cttm  homine  ageres, 
lehiua  rerum  omniurn  creator  <& 
arbiter. 

Etqmdadh.tctuus  Dauidtanti  be  3  Et  quid  adcer  vltru  Da- 
nefuij  magnitudine  obfiupefafttHpr*  uid  loqui  ad  te?  &  tu  no- 
terea  reJponderit^Domine  \ehou4,tu 


i  Etpauum  ad&uchoc  in 
ocuhs  tuis  Domine  Ieho 
ua ,  6V  etia  locutus  es  fu-^ 
perdomum  ferui  tui  in 
longinquum  :  tk  ifta  eft 
lex  hominis,Domine  Ie- 
houa./.^r  ita  homines  cum 
homimbui  agere  confueue- 
runt. 


ttne 
fefuulwn  tuum , melim  etiam  quam 

ipfe  ftfe,nofii. 

Nempe  -vt  quod  ab  initio  de  illo  £- 
temo  tuo  lrerbo  nobn  mtfern  morta- 
hbta  informa  ferui  mittendo  pottlci- 
tm  es,reipfa  pr£fies,(quoniamfic  itbi 
fro  inenarrahUi  tua  bomtate  pla- 
cuit^idcircoxes  ifias  tantas  agtssjuas 
tnthi  ferno  tuo  eadem  penitus  beni- 
gnitatc  patefacn. 

Itaque  vere  magnum  effe  te  ,  leho- 

uaDctts  ,o7rendi<.   Nihil  eH  enim 

ctuod  fefe  conferre  tecum  pvfiit  :  nec 

yhxc 


i\i  fcruum  tuumDomi- 
ne  Iehoua. 

Proptervcrbum  tuum, 
&  fccundu  cor  tuum  fe- 
cifti  omnem  magnitudi- 
nem  hanc,  vt  eam  fcire 
faceres  feruotuo, 


Icleo  magnificatus  es 
lehoua  Deus :  Nam  non 
eft  licut  tu.i.  par  tibi,  nec 
eit  Dcus  preter  te  iuxta 

OP.1- 


D    A   V   I  D    I    S 

prorfus  iji  nfj*ondcnt  qu&  de  te  ex 
maiortbits  nofirus  audiuimiis. 

Lcqutnam  igitur  gens  efi  cumpo-  6 
pulo  ifio  ttto,cum  Ifraele  inquam,  com 
paranda?  Nam  h&c  vna  cfitnUrm, 
adquam  fioi  peadiariter  acquiren- 
dam ,  (<?  exfe  propne  appellandam 
Deits  aduemt :  cuius  denique  gratia 
{id  efi^efici,  6  \fraeltl£  )  tures  tam 
magnas  &";anta  dign.ts  admiratione 
huic  terr£  tnx  pr&fitttfii ,  nempe  hnic 
populo  tuo  ,  i  cu,m  ex  ^egypto  abs 
te  liberati  (onjpefitt  &  Gentes  & 
fingulos  eartm  Deosftmmonifii. 

Stc  enim  ubiplacuit  tumn  Ifraelem  7 
fiabilire ,  qui  tutts  ejfet  populttt  per~ 
petuus  futurus  ,  njt  tu  uictfiim  tllii-ts 
Dens. 


<_s4ge  nnnc  ergo,\choua  Dew,quod 
tibi  liiftm  efi  po'1/reri  feruo  tuo  & 
eiui  farndi£,perpttuo  ratum  ejfe  ittbe: 
Qr  quoitam  difrtts  -verbts  mihi  fi- 
giiific.ifii,re  ipft  prxfia, 

Neq;  id  ego  -vero  mei  canfaproprie 
pofiulo,fed  vt  quii  omnibas  in  ore  fite 
rit,  hhouatllum  poietifiimw  %>)iicum 
D$»  lfraeltadej]l\)irinen  quidetuutn 
tnagts  ac  magis  celcbretnr  ,  tui  vero 
Dauidisdomits  corate,  vt  ferui  cora 
donnno  apparetts .perpetuo  fiabtliatur 

Frettts  enim  tua  -unitts  tanta  beni- 
gnitate,IehouapQteiittfiima.,idemque 
Ifraelts  Dews ,  iit  qui  mthi  expreffe 
minimeque  dijltm-.danter fignificarts 
tibi  confiptutum  effe  meam  familiani 
propagare ,  has  tibtprecesofferrci» 
animum  induxi. 


975 
omnia  qua*  audiuimus 
amibus  noftris. 

Et  quis  iicut  popuius 
tuus,iicut  Ifr^clrgcs  vna 
in  tcrra,  propter  quam 
iuit  Deus  vt  redimerec 
fibiin  populum,&  ponc 
ret  iibi  nomen,facei\  r- 
cjue  vobis  magnitudme 
i.res  magnas8c  ternbilia 
teiraetue,,  a  faciepopuli 
rui  cjuem  redermfti  tibi 
ex  Aegypto,  ex  Getibus 
&  diis  eiu,1? 
'      Et  confirmafti  tibi  po- 
pulum    tuum  lfraclem, 
tibi  in  populum./.x-f  fit 
tibtpopultts  vfque  iti  feCU 
lum  :  &  tu  Iehoua  fuifti 
ipfis  Dcus. 
S      Nunc    igitur    Iehoua 
Deus ,  verbu  quod  locu- 
tuses  de  feruo  tuo  &  dc 
domo  eius  ftabilito  vf- 
quein  feculu,&  facfecu 
dumquodlocutus  cs. 
9  Et  magnificetur  nomen 
tuum  vfque  in  feculum, 
diccndo.i.dmn  ddceturlQ- 
houa  cxercituum   Deus 
etffuper  Ifraclem:&  do- 
mus  ferui  tui  D-iuidis  fit 
Hrma  coram  te. 
i°    Tuenim  khouaexcr- 
cituum,Deus  Ifraelis.rc- 
texifti  surem  ferui  titi, 
dicendo ,  domu""1  acdifi- 
cabo  tibi:  idco   ihuenit 
feruustuus  cor  fuu.i.hoc 
fubijt  illit*smentem,vt  pre- 
careturte  iftis  pre< 


9  7*  CANTICVM 

Ntmc  itaque^Domine  lehoua  >quii  u  NunC    itaque    lelioua 

tu  'vere  Detafis^ac  proinde  qu&cun-  Deus  tu  es  Deus»  &  ver- 

queloqitensfmt  ipfametVerttat  ,  &  ba  tua  eiunt  Veritas ,  & 

tantum  ifiud  bonum  feruo  ttto  tambe  locutus  esdeferuo  tuo 

nigne promifem:  bonum  hoc. 

Nunc,  inqnam^efjicere  dignare^vt  I2,  Nunc,/»^«rfw  velis,&  be- 

ferui  tui familia  tuo  fauore  ftffulta  nedic  domui  ferui  tui,vc 

ferpetuo  perfitt.Nam  tu  quidem  Do-  lit  in  feculum  coram  te; 

minelehoua  ,fic  tefafkurum  dixifii.  quia  tu  Domine  Iehoua 

Itaque  ferui  tui  jamdiam  perpetua  locutus  es,  &  ex  benedi- 

benedttlione  magts  ac  magis  comple-  «ffcione  tua  b^nedicetur 

fiaris  oportet.  dom9  feiui  tm  infeculu# 

Canticum  IfiiayiTs-Pty.yiriKov  iyt\  tsjfoqnniKcv* 
Efi.5. 
Argumentum  &  vfu. 

Ifaias  poftquam  popuh  contumaciam  pluribtjs  redarguiffet»  hoc  car- 
men  fuis  obiurgationibus  inferuit,qu6  facilius  audiennun  anur.is  infige 
retur,&  memonxmandaretur.Mofiseainre  exemplum  &  verba  pene 
ipfa  fequurus.Deut.}?.}  3. atque  ade6tumilhus,turn  Afaphipfal.tfo.  in- 
terpres.Continet  igitur  lioc canticum  grauifsimam  quidein  repiehenfio 
nem,fed  vhis  imagine  adumbratam,&  itatemperatam  ,  vc  jd  pudorem 
potius.quim  ad  indignationem  auditores  commouere  debutnt :  quod 
reprehenfionis  genus  maximum  babet  vfum,  nifi  quum  exprefsiore  fe- 
uematem  ;i  paftonbus  extorquet  delinquentium  penucacia.  Sed  &  ex 
iis  qua?  hi  commemorantur  de  vmuerfilihuius  populi  dtpranatione, 
inquo  tamen  vno  tota  Dei  Ecckfiaconfiftebat,abunJe  retutatur  tum 
Vetus  Donatiftarum  delirium  ab  Anabaptiftis  noftramemona  renoua- 
tum.qui  nullum  ccetum  habent  pro  Dei  Ecclcfia,nifi  ex  pcrfectis  ,-quoS 
vocanc  conftante,ipfi  tamen  omnnl  hominu  minime  perfe&i.tuetiaeo- 
rum fomnium  qui  Ecclefi  o.  Catholicr  nefcio quam  nunquam  defiturS 
fpeciem,&  formam  aliquam  afpecrabilem  ,  &  eam  quide"  extra  ordinaria 
etiam  temporum  fuccefsione  fpectandam  iraaginancur:  q  uum  tamen  ex 
torafacra  hiftoria  liqueat  fic  faeptfsime.fuifle  totum  Ecclefia:  quafi  vtiE» 
tum  deformatum»vr  turpitudo  omnem  ipfius  confpicuam  pulchucudi- 
nem  aboIcrer-Eccltfia  tamen  minimc  propterea  intereunte,  tcd  veJ  ibi- 
dem  renafcente,vel  ad  aIiostranflata:ficucilIeipfe  ,  quem  hoccantico 
dilectum  fuum  appellat  lfaias,diferti  explicauit  Math.i2,3$,&  Math.12,1, 
qua:  hic  &  alibi  prscdicuntur  de  Iudxorum  reie&ione,  reipftexe- 
fjuuturu*. 

Eiufdcm  Cantici. 
Paraphrasis.  Interpretatio. 

AGedum  -ut  &  Dei  bencficen-     i  S~>  Antabo  nunc  Dile- 
tiam&  mgratttm  huiusgentts       \^j  cto  mco  canticum 


I  S  A  I  AE. 
anlmnmontnes  facilius  inteiligantju- 
uat  hoc  utrunque  carmine  teshiri, 
quod  ille  ipfe  mibi  de  fe  &  de  i-inea 
fua  difiauit,qne  ifti  exofum,  eg$  ch.i- 
rifitmum  habeo.  Habuit  igttur  ami- 
cifimus  ille  meusvineam  affofitifH* 
mo  loco ,  nempe  in>  ciiuo  &  uberrimo 
hcofitam. 

Qujm  <&fffa  &  maceria  circunu  z 
munttam  prjeftantifiimit  'vitibusfe- 
uit,extrufiain  ipfius  medio  turre,  & 
torculari  in  ea  fumma  ddigentia  ex 
lapidibw  &  ttgnts  affabrefaclttex- 
trndo,  confidens  nimirum  vtgenero- 
fumjrufium  ederet.At  tila  nihil  pr&- 
terputidas  intas  edidit. 

Nunc  igitur  (fnquit  ille  uine£  Do-  3 
minus)-vos  Jerofolymorum  incoU..r£- 
terique  ex  tribu  Iuia  ,  ad  quos  nimi- 
rum  hocomne  negotium  pertinct,ad- 
efte,-vt  hac  inter  me  &  hanc  'vineam 
(id  eft,  vos  ipfos  )fufceptam  limitem 
auudicetU. 

Ecquid  videlicet  uine£  me£  pf£-  4 
ftandum  fuerit  quoda  me  fit pr&ter- 
mijfum  :  &  msdne  ,  an  ipfuts  culpa, 
quurn  ab  eafuaues  njuas  expcfiarem, 
putidas  ediderit. 

Quandoquidem  autem  -veftra  ipfa-  5 
rum  confientia  conuifii  tacetii ,  ego 
ipfe,  iam  nunc  indicabo  quidfvn  huic 
'vine.e  me£  tanta  fide  ac  diiigentia, 
excuit£,fafiuru4.  Dirutafepe  depaf- 
cendam  ,  euerfdque  maceria  ,  cunfiis 
conctdcandam  iilam  exponam. 

Kaftatam  denique  habebopro  de-   * 
relifla :  non putabitur,non farrietur: 
fentibvts  &  fyims  opplebitur :  quine- 
tiam  nubibm  ipfis  mandabo  ne  quid 
humorii  m  eam  depluant. 


977 
Dikcti  mei  dr  vinca  ip- 
fius.  Viuca.fu-.t  DtIccio 
meo  in  cornu  filio  olci 
in  cotle  njbcmmo  lacofito. 


Etcircunfodit  cam  ,  & 
maceria  circuodcdit/Vfi 

eiapidauit  &  ptantauit  ea 
plantis  vitis  optima?  ,  & 
azdificauit  turrim  in  me- 
dio  eius,acetiam  torcu- 
lar  excidit  in  ea,&  expc- 
c"t  luit  vt  cdcret  vuas,  lbd 
edidir  putidas  vuas. 

Nunc  Jgirur  *vnusquif 
que  incolalerufalem  & 
\ir  ex  Iehuda  iudicatc  u 
intermc  &vineam  mca. 


QuM  facicndum  erac 
vltra  vfhea?  mea?,  &  non 
feci  in  ea:cur  exfpe<5taui 
vt  ederet  vuas  &  edidit 
vuas  putidas? 

Nuc  igitur,cjuaTfo,indi- 
cem  vobis  quid  ego  fa- 
c*turus  fim  vinex  mea?: 
remouebo  fepem  eius , 
&  eritadpafcendum,  di- 
ruam  macenam  eius ,  &r 
eritin  conculcationem. 

Ponamque  eam  m  de- 
folationem,  non  putabi  - 
tur  ,  neque  fodietura 
&  afcendet  vepris  ,  & 
fpina :  nubibus  quoquc 

Q.QJ- 


5,78  eANTlCVM 

mandabo  nc  pliiant  fu* 
pereampluuiam. 
QujritUquidhoc  reifit?  ifraeliu  7  Vinea  enim  Iehouas 
funt  htc  potentigimi  Iehou*  vinea:  exercituu  domus  Ifrael 
&  finguli  ex  luda  vttes  illx  funt  ejr&  vir  otfWIehuda,  pla- 
pUntau,quM  habuitin  delicijsyTjn-  tacio  delectationu  eius: 
de  expeflauit  futuruwy-vt  quifqueof-  expeclauit  autem  <vt  fa- 
ficittmfaceret,  &  ecce  maieficia:  ex-  cerel  officium.&  ecce  ma 
f/cttauit  iufia  omnia  &  ecce  tmbas  leficium  :  vt  ftceret  iufti- 
&  clamores.  tiam ,  &  eccc  clamor. 

Cantkttm  Ijliia  >-zspjf.jM>$nTi\Lov  ^  ^fo^njniovf 
Eft.  16.   I. 
Argmnentwn  &  vfns. 

Efaias  iis  populo  denuntiatis  pcenis,quae  totins  Ecclefi*  Del  interna- 
cion  m  minauvidcbantur,fubiecit ,  prafcedence  capite  ,  fuauifsimam  ac 
plan.  ne^cfl"iiidmcon(oianonem,quafefe  piornm  reliquiac  intantistem 
pcftatibusconfirmarentHuius  autcm  confolationis captta  funt,reuerfio 
excaptm>t;nc',pcena  de  Babylonus  fumenda,vrbislerufalemac  in  primif 
templ  iottauratiotqn*  omnia  fic  tra&at  prophetavcmultotamenlon- 
gius,ncmpe  ad  Chnfti  aduen»um,gentium  vocationem,  &  Iudaicae  tan 
demgenns  cum  iis  aggregationeuv,atque  aded  ad  fines  vfquefeculo- 
rum,fic  fpirituahsxteriiiqueilhusregnicomplementum  progrediatur, 
Iftis  vero  expbcatis.quo  tacihus  pii  res  tantas  memorix  mandarent,qui- 
bus  f.fe.tum  in  exihoJpe  fui  reditus,confolarcntur :  tum  poft  teduumf 
certa  venturi  Mjfsix  cxpectauone  fuftentarent.Efaiasdiuinifsimum  hoc 
canticnm  quali  fuperions  concionis  figillum  appofuit,quod  propterea 
duplicifenfu  exphcandtimetV.Vno  videl.cethteraIi,vtloquuntuf,alte- 
ro  autem  allegonco  fiue  typico.Ad  illum  ergo  quodattinet,de  lerufa- 
lem  tei  reftn  ioftauranda,de  Babylone  Caldxorum  fubuertenda,de  po- 
puh  quaii  puinscadaucris  reltitutione.hxc  omniafuntacciptenda.  Ty- 
picc  vcro.id  elt,quatenus  lltis  extemis  beneficns  fpirituaha  funt  adunr 
brata,ciuitatis  munitx  nomine  Ecclefiam  Euangelii  prxdicatione  con- 
gregatam.per  portarum  cuftodes,EuangeIh  prxcones:  per  omnem  gen 
tem  iuftam,vera6de  per  Chnltum  njftiticatos  &  fanetificatos  tum  ex 
ludxis  tum  cx  Gentibus:per  Babylomcum  exilium.Ecclefia:  in  hoc  mu 
do  peregnnationem:per  Babylonis  euerfionem,  omniu  annchriftorum 
excidium:pei  mortuorum  denique  refurreftionem  ,  tum  hberationem  a 
peccato  ik  niorie,partim  vniuerfaliter,id  eft,omnibus  populis  commu- 
nem,vt  lohannis  5,  25,  &  18  &  Ephcf.  »,t ,  partim  in  ludxu  tandtm  ai 
Chriftnm  adducendis  vt  Roin.u,i5,peculiariter  confidcracum.tLm  alte- 
rarn  dUm  nouifiitno  dic  futuram  relurrectionem,  intellig^mus  oportet, 

EiufdcmCantici. 

Vaka 


I   S   A   I    AE.  97* 

Paraphrasis.  Interpritatio. 

NVncdemum  vrbem  i>ere  tu-  I  T  T  Rbl>  roititudinis.*. 
tdm  ac  validam  nacli  fumrn:  V  valida  adeft  nobis: 
w«»f  pew  moenibw  &  wallo  nos  cir  falutem  pofuir  £>e«*  mu- 
cummuniirit.  ros  &  vallu.  i.pofuit  mtt- 

nia  &  valla  qmbus  fcr- 
ucrour. 

\dgitcvos  cuftodes  ,'iufth gentihm  i  Apei  ite  portas:  &  in- 
■omnibws  &  fidtm  feruannbus  in-  grediarur  gens  iufta,ob- 
greffuruportas  aperite.  feruans  vcntatum. 

Fixum  enim  <&  prorfus  immotum  3  Dcliberatio  firma  efl: 
eft ,  o  Detts ,  quod  apud  te  consiitui-  cuftodies  eam  pacem,pa 
iU  ,  continua  nimirum  &  perfeue-  cem,  ita  *ut  tctafit ipfanxet 
rante  pace  ac  feliciiate  cumulare  i-  pro/peritas ,  quia  ipfa  tibi 
JloS ,  vt  qui  fpem  omnem  in  te  fnam  fidit. 
collocarint. 

Vos  autem  vicifi/mperpetuo  Jeho-  4  Fidite  Ichonae  vfquein 
mconfidite  ; eft  emm  Iehona  Rupes  perpetuum: qu;a  cft  :n eo 
cmnibus feculn  immota^  Iehoua  Rupcs-  feculoru 

i.perpetuo  manfura. 

Itaque  fuisille  vnius  viribus  illos  j  Nam  incuruab't  habi- 
tamaltecollocatos  deijciet,atqueadeo  tatores  celiitudinis,ciui- 
ciuitatem  ipfam  tam  elatam  depri-  tatem  editam  depnmet 
metJeprimetanquam>adterramv$-  eam  ad  terraro  vfque, 
que,&  adimumvfquepulueremde-*  pertingere  faciet  eam 
turbabit.  vfque  ad  puluerem, 

Faciet  deniquevtin  campum  re-  $     Conculcabit  eam  pesj 
daclampedespedes,  inquam,  vilifii-       pedes  affli&orum ,  gref- 
tni  <&  abiecliftimi  cuiufque  calcare      fus  attenuatorum. 
pofiint. 

Contra  vero  quantifcunque  diffi-  7    Semita  iufti  rc&itudi^ 
cultatibus premantur  qui  iuftitUftu-       nes\>.  planiflima.  Nam  tu 
dentyte  tamen,oDeus,exacliJ?ima  li-       orbitam  iufti  libras,/. act 
bella  omnes  viarumfalebras  illis  com       amufiim  dirigis. 
planatefoli  reclum  iter  ingrefii  fuijfe 
comperkntur. 

Quamobrem  etiam  quum  in  illis  mi  °  Etiam  in  viaiudicioru 
ferifs  pofiti  effemus  quas  a  nobts  iure  tuorum ,  Iehoiia  ,  expe-* 
expetebas,lehoua,nos  ipfos  ad  te  rece-  ctauimus  te :  ad  nomen 
pimusjuiquepatefattinobisNommis  tuum,&  ad  memoriam 
memorei,  totis  animis  exfietere  te  non      tui  eft  de  (idermm  amm# 


5>80  C  A  N  T  I 

defiitimttf. 

tyftque  adeo  Ipfis  noclibm  animm 
tiojlerad  te  ferebatur  ,<&  ex  intimo 
corde  tc  reqtiifiuimm,prout  enim  iudi 
cia  tua  in  terrts  exerces,mortales,fape- 
ra  condifcunt. 


Scderati  quippe,quantactinque  in 
tllos  clementia  vtaris  ,  nihtlo  meliores 
cuadunt,&  ne  tum  quidemquum  in- 
ter  bonos  verfantur,  quorum  diclis  & 
exemplts  ipfos  emcndari  oportuitfcele- 
yibm  definunt  inditlgere:neque  Jpleti- 
denteminter  iufios  magnificamtuam 
'virtutem  animadnertunt. 

Quodfi  etiamjehona,  manum  tua 
ipfn  feriendts  attolln  ,  nihil  ne  tum 
quidem  videnf.qui  tamem  certe  tuum 
hocopm  vel  innitt  cernent  ,  tudque 
in  tuam  gentem  beneficentia  pude- 
facli  inutdia  jlagrabunt ,  donec  inte- 
fitno  ilio  cruciatu  ,  quo  in  tuos  hoTies 
animaduertere  confueuifii,penitm  ab~ 
fumantur. 

u4t  tu  ,  Iehoua  ,  ficuti  nobis  ad- 
huc  omnes  res  nojhas  confcla*  de- 
difii ,  facies  vt  certa  firmdque  pace 
perfrttamut. 

lehoua  Deus  nosier ,  imperium 
qnidem  m  nos  alij  prorfm  abs  te  di- 
uerfiyfeui  niwirum  &  tmpotentes  ty- 
ranni,vfiipur:int.fed  tuo  -vnim  bene- 
ficioftclitm  efi  nihiiominm  vt  tui  me- 
•mo-ci  fuerimm . 

Murtut  funt  igitur  illi  hostes  tu» 
nunquam  reuifluri :  interierunt  nun- 
qtt  tm  re?vttuendi,quontamfic  cttm  iilts 
egiftt  vt  eos  prorfm  difiecerts,  g*  omne 
eorum  memonam  aboleu  i 


C  V  M 

noftra?. 

9  Animo  mco  dcfideraui 
no<5hi,etiam  fpiritu  mco 
qui  efi in  medio  mci  per- 
quiiiui  te  .•  narn  quan- 
doiudiciatua/«»Mn  ter 
ra ,  iuftitiam  didicerunt 
habitatores  orbis. 

10  Etiam  fi  iiat  miiericor- 
dia  impio,tamen  no  dif- 
cet  iuftitiamjeiinterra 
recftorum.*'.  inter  probos 
imque  ager,neque  refpi- 
ciet  fublimitate  Iehoux. 


ii  Iehoua  quum  cxaltata 
cft  manus  tua,non  videt. 
videbunt  tamen  &  pudo- 
re  afrlcientur  ,  inuiden- 
tes  populo  tuo  :  etiam 
ignis  hoftium  tuorum.». 
quo  exurh  tuos  hoftes  COu- 
iumeteos. 

ii  Iehoua,di.fponespacem 
nobi^:  nametiam  omnu 
opera  noftra  operatus  e$ 
nobis. 

13  IehouaDeus  nofterdo 
mmati  funt  nobis  Do- 
mini  abfque  tc :  tantum 
per  tc.i.tuo  -vmm  beneficio 
rccordaaiurnominis  tui. 


'4  Momiifnnt,  non  viuet: 
mortui  funt  non  refur- 
gent,quiaviiitalti,&de- 
leuifti  eos  &  perdid lfti 
omnem  mcmoria  illis. 
AdcUr 


I    S   A    I   AE.  p8l 

Genfem  antem  tuam  repetitisfubin-  15  Addidifti  eenri  lehoua» 
de  iclibut  c&cidifti,  teque  iuftumpec-  addidifti  genti,glorifica- 
iatorum  •vltorem  in  illis  declarans  fti  te :  elongafti./.  procul 
glorii.  tuz  ccnfuluifti ,  eam  denique  nos  abiedftivtcpLC  ad  om- 
procul  abs  te  ad  'vltimos  -vfque  totitts  nes  fines  terrae 
orbpsfines  difpulifti. 

Sed  ijde,Iehoua,  in  h'ps  anguTlijsfife  16  Iehoua ,  in  anguftia  in- 
ad  te  conuerterunt,  &  quanupsfeuere  uiferunt  re,efFuderunt  in 
abste  caftigati  fuai  preces  inftnum  teriores  voccs,qnum  cor- 
tuum  ejfuderunt.  rectio  tu a  fuit  eis. 

Fuimusergoje  innos  excandefcen-  l7  Sicutpra?gnans  ,  quum 
te,Iehoua,  inftarpr&gnaniu mulieris,  appropinquat  pai  tui,  ci  u 
partu  imminente  ,pr&  magnitudine  ciaturpartus  cruciatu,c!a 
ctuciatuum,eiulantps.  mat  in  doloribus  fuiv,  lic 

fumus  k  f3.dc  mi,i.tui  c'6- 
jpeclumiiitantes  Ithoua. 

Et  conceptum  quidem  animo  dolo-  l°    Concepimus  ,  cruciati 
rem  incredibilem  eijcere  feu  partum       fuimus  partus  cruciatUi 
quendam  conau  fumm,  [ed  nihil  ni-       quali  peperimus  vetum: 
fi  njentum  peperimus  ,nullam  neque       falutes  non  fecimus  iri- 
liberandinotiri,  neque feruand& pa-       terra,  nec  ceciderunt  i'CH 
tri&  rationem  nacti-.nedum  -vt  hoTies       colsc  orbis, 
nos  aggrefii  ,  id  e?i  reliqui  orbps  inco- 
l& ,  conatibus  fuis  fi-uslrati  concide- 
rint. 

Viueni tamen  tui  ( inquit genti fu&  l$     Viuit  mortui  tuiMpoH 
lehoua)  quanuis  mortuisqnamviuis       cadauera  mea  reiurget: 
fimiliores :  &  fingula  h&c  cadauera       ex  pergifcimini  &  perfo 
(ytpote,qu&  meafint)refmgent.  Ita-       nate  laudes  cjui  iiabitatis 
que  expergifci  tjos  iubeo  tymeisca-       in  puluere  :  nam  ttt  ros 
nendn  laudibwvacare  ,  vos  qui  <ve-       olerum  erit  ros  tuus  ,  8c 
lutin  fepulcro  iam  esth  inpuluerem       terramortuos  prcjferet, 
redacli.Rorem  enim  in  -vos  dcpluam> 
yuaVssille  es~i  qno  cmortu&  plant&  re- 
mrefcunt,  eoque  imbuta  terra  -vos,  li- 
cetmortuos  rurfum  protrudet. 

^Aequps  igitur  animis  demigra  mi  2,q  Vade  ,  popule  mi,m- 
popule,tibiquefcejfusifte  ceuconcla-  gredere  in  conclauia 
uequoddam  efto  ,  inquo  teipfumoc  tua  ,  &  claude  oihum 
clufis  fonbus  aliquanti^er  conti-  tuum  poft  te  :  abfc-on- 
r.eas^  dum  fftdignatio  quam  tute  tthi      de  te  ipfum  velut  exu.  110 


?8l     .  CANTICVM 

«ccerftwfipr&tcreat.  momento,cionec  pr*te- 

reatira. 

Ecce  enini  idem  ego  lehoua,  qni  n    Ecce  enim  Iehoua  eerc 

*velutomni  dc  te  abichacuralatita-  ditur  e  loco  fuo,  vt  ani- 

refum  viftu,e  meo  loco,  e  ccehs  <vide-  m.iduertat  in  inicuiitate 

licet  repente prodie$,qt*£JUone  habita  incolarum  terra,' aduer- 

faciatn-vt  omnia  quide iftorum  orbii  fuseos:&  reteget  terra 

incolarum  fcelera  in  ipforum  caput  re  fanguines  fuos.nec  Ope- 

dundet,  terra  uerh  vtftra  tot  ctdibus  net  amplius  interfe&os 

imb <Hta,omne illum  cruonmprolatum  fuos. 
exhiheat,  nec  tmcidatorum  cadauera 
diu:im  iu  fmufuo  retineat. 

Canticum  Ezechi<&  Regis 
tu%*  eA  s~m  o  » ,  Ef$  8.10. 

Argumentum  &  vfw. 

Ezethias  pefsiroi  patris  filius,Idemque  pefsnni  filii  patcr,memorabilis 
fft  inter  omnes  Dauidispofteros,fitie  ipfum  fpedes.fiue  qux,ipf<>  regna 
te,tum  profpcra  tum  aduerfa  luda:  regno  euencrunt :  quae  fingujj  lius 
locis  copiose  a  facris  fcriptoribus  expoiita,  mininic  nunc  repctam,coni  e 
tus  id  quod  huius  eft  loci  comemorare.  Diuimtus  lguurprofli^ato  Se- 
nachenbo,fo!utaque  prodigiose  lerofolymoru  obfidione,quanuis  in  eo 
b<.llo  fingularis  pieias  ac  fides  regis  enuuiffer.tamen,(fiue  quod  ira  fer- 
Uu  futi  exercert  Domino  videret ur,fiue  quod  no  omni  culpa  vacaret,fi- 
ue  qtiod  populii,vt  ex  Prophetaru  huius  tempons  querimoniis  apparec 
tam  pio  rege  indignum  iic  Deus  vlcifci  vtlleOvtl  pefte  veJ  no  dilsimili 
morborepeme  correptus  eft-.&,quali  idcirco  manii  hoftis  eftugiflet  vt 
pefte  interiret ,  miflus  etiam  fuu  Efaias ,  qui  prxfenttm  ei  mortem  ex- 
preflb  Dei  mandito  diuinitus dcnunti.net.  Hoc  aute  nuntio  graiufsimc 
ptrculfus  Exechias,nunimd  id  quid  e,vt  probabiie  eft,  ipfius  mortis  me- 
tu,fed  quoda»tate  nondum  inclinante,anno  vitx  videlicet  tncelimo  no- 
no,nec  dum  inftauratis  poft  tantam  tempeftate  rebus,a  Deo  fumme  ira- 
to.non  t.im  ad  roortem  quam  ad  fupplicium  rapi  violenufsimo  murbo 
vidtretur,preces  ardentifsiroaseftudittquibus  quu  lpfius  quodammodo 
diuinidecrcti  abrogationem('&  qiudem  addito  figno  tanta?  &  tSinaudi 
tx  rei  conueniente.Sohs  vidclicer  ad  Onentem  regrtftuj  a  Deo  obtinuif 
fetjdiuinifsimum  hoc  Canticum  non  modo  voce  cecinit ,  fed  ctiam  ex- 
ceptorc  ipfo  Efaia  m  facras  tabulas  referri  voluit,in  quo  primis  quinqtie 
verfibus,grauifsimos  tum  corpons  ttim  animi  cruciatus,fequentibus  ve 
rotnbus,mirifIcamliberationc:.fubieclademum  gratiarum  aclione,  tam 
graphice  dcfcnbiuvt  h  tc  legentes  non  ifta  dc  fcnpto  cognofieie,(ed  re 
tota  ipfis  pene  oculis  cernere,&  auribus  audire  videaraur:fpectabiJi  cer 
tc  inpnmisexeplo,tam  eius  infirmitatis,quaipfi  quoquefideJifiinu  fer- 
ui  Dei  laborant.tum  diuin  r  lllius  moderatioms ,  quabenignus  Deus  in 
fuis  caftigandis  Vti  confueuit. 

£iufdem 


1   2    E   C   H   I  AE«                                           98$ 

Eiufdem  cantici 

PaUphrasis.  Inte^pretatio. 

f  A  C«/tf«  mortis  mihi    diuini-  1    "T^  Go  dixeram  in  ex- 

j[\tus  tantopere  accelerat&  nttn-  _L>  ciiione  dierumeo- 

tio  perculfayvt  qui Deum  mihicapl-  rum,  vadam  ad  portas  fe 

taliter  infinfum  videre,ergo-,inquam,  pulchri,pnuatus  fum  re- 

demeiamaclumeft,fepulchru?nia??p  .     liduo  annOrum  meorU. 
i&m  ingrejfnro  ?  ergo  quod  mihi  n>it& 
Jpacittm  natur&  leges  relinquebat  mU 
Cero  mihi  enpitttr. 

Ergolehottam,lehouamnunquam}  i     Dixeram  ,  non  videbd 

*vtfolebam,viuutinter  viuos  verfans,  Iehouamjehoua ,  in  ter- 

in  ipfiws  &de  contemplaborfnunqnam  ra  viuentium.*.  intervU 

Jpofthac  inter  homines  confpiciair?  uentes  in  terra: n  o n  i n t  ue- 

bor  hominem  amplius 
eumincolismundi. 

Nempe  mihi  iam  iam  demigran-  3     Comigratio  mea  abire 

dumeft,  hocmeocorpufculovelutipa  facta  eft  fnigrare  ame, 

ftoralt  tugttriolorepente  tranfportato:  ilcut  tugurium  paftori- 

vit&  me&fila  textoris  more  ,  ipfe?net  tium  :  prsecidi  velut  tcx- 

tnihi  deliftis  meis pr&cidi:  ille  me  mo  tor  vitam  mea:  prse  ma- 

mento  emaciatum,  <&  tantillo  fpatio,  cie  Deus  fuccidet  me:  ^7* 

quantulum  inter  dtem  &  nottem  in-  a  die  ad  noclem  me  ab- 

tercedtt,abfumptumfuccidet.  fumet. 

Vitamm  crafrinam  vfque  lucem,  4     Statui  e0  vfqueadma- 

illo  intereaquafl  trttculentoleone  offa  ne  tanquamleonem ,  iic 

znea  conterente,ad  fummu?n proroga-  contriuit  olTa  mea:  a  dic 

ho.Tu  me,inqtta?n,Deus,tantillo  fpa-  ad  no<ftem  me  abfumes. 
tio.quantulum  inter  diem  <&  noftem 
intercedit,abfumes. 

Sic  igif.*regoperturbatifiimt*squa-  S     Sicur  grus  &  hirundo, 

fi  grws  vel  hirimdo  qu&dam  ftrepe-  refpiciendo  in  alturii  nC 

bam:fic  haudfcws  quam  columb&  ftrepebam,  gemebain  vr 

folent,gemebam  :  fublatifque  incoe*  columb<i:ari.'iniati  fant 

lum  ocults ,  Domine  ,  inquiebam  mim  oculi  mei  &  «.nceoa  Do- 

facit  mihi  vn  ipfa  morbi ,  tu  pro  me  mine  vis  iit  mihi .  vada- 

•vadator  ,  eorum  ■videltcet  quioppri-  tor  me. 
tnuntur,affertor. 

s  Hic  ego  veroquibwverbUimmcn-  «5     QLudlocjuar?&  praxli- 

^  am  ijffvtu  demmtiam  explicauerof  xit    mihi  &    ipfe  f.cit 


>S4  CANTICYM 

Tantum enim  abfuit  njt  me,licet  capi-       quod  Ioquutus  eir. :  1( 
tisiam  damnatum,<&  fiultitiammeam      ter  incedam  oiunibus  an 
tot  modts  tefiificantem,  ad  mortem  ab~      nis  meis  fupra  amaritu- 
ripuerit ,  -jt  contra , per  eum  ipfum  ek      dinem  anima;  mcx.i.  ftt- 
cjuo  trifiiftimum  iilud  indicium  mihi      perataawarttudtnemea. 
denuntiarat ,  longe  iucundiffimum  de 
njita  mihi  prorogata  nuntium  ,  re  ipfa 
quoque  loquentwvocem  feqtiitta  ,  mox 
acceperiwfuperata  qu£  wihi  tam  acer 
ba  fuerat  anxietate  ,  reliqnum  i)it& 
me£  fpatium  leniter  confitlurus. 

Vm  enim  illa  uitalts  qu&prorfus  in  j  Dominc  per  illos  annos 
me extincla uidebatur ,  totts  UUs  mihi  re uiuifcet ,  &  per  vnum- 
prorogatts  annus ,  adeoque  finguhs  illo-  quemque  ex  lllis  vita  fpi 
rum  reuirefcet :  &  tu,  lehoua  ,fuut  ia  nrus  md  &  impingiubis 
njitam  me  reuocafii ,  fic  in  plenum  d-  me  &  viuificabis  me. 
lum  &  njegetum  corpornhabitumme 
refiitues. 

En  igitur  -vt  repente  fumma  illa  tri-  8  Ecce  fa&a  eft  in  pacem 
Jriti.imihiin  tranquillitatem  njertit:  i.inpacemnjerfa  e/^amari- 
quod  quidem,6  Detu,  tuo-jnimbene-  tudomihi  anoara  :  &'  ru 
ficiofaclum  a<rnofco,qui  mefrocul pofi  amplexus  es  animamti 
iergum reiedh deltdn  mets  tanta  leni-  iit  erueres  ex  fouca  con- 
t.tte  complexum  ex  fepulcro  ,  m  quo  fumpnonis ,  quia  pro;e- 
mox  eramabfumenduA,enJ>uew.  cifti  poft  tcrgum  ruum 

omnia  peccata  mca. 

Quodfi  interitffemegoqutnamnunc  9  Non  enim  fcpulcrum 
te  laudarem,tmimquenomen pr.vJica-  confitebitur  tibi  neque 
rem  ?  nec  enim  te  profiteri pofiint  quos  mors  laudabit  te:nec  ex- 
fepulcrum tegit  ,neque  laudes  tibi di-  fjecftant  qui  defcendunt 
cere,quibtts  mors  -vocem  pr£clufit:  ne-  in  kpulcrum,Veritatem 
cjueaveritate  tuapendere  ,  de  quibas  tuam. 
infoueam  tranflatis ,  tuiam  iudtctum 
tulerh. 

Sed  -uiuorn?n,-j.'uorum,inquam,inter  10  Viuens,viuens  ipie  con- 
ejuos  hodie',tuo  beneficio,recenfeor,p.ir-       fitebitur    tibi  ,  iicut 
tesftmtlaudes  tutu prtdicare  :  &  pa-      hodic.-pater  filiis  notam 
trummunuA  ac officium  efi  fuu  libcns      faciet  Ventattm    tuam. 
tttam  veritatem  tefiifican. 

<2uum  igitur  mihi  Uberando  adfue-  n  Iehoua  ad  feruandum 
it  Jehoua ,  diebiM  omnibtts  vitd  me&y      me  adfuit ,  idco  pfalmos 

DKOf 


I    O    N    AE.  9%$ 

immenfam  ipfiuA  bonitatem  cgo  &        meos  pfallemus  omni- 
cius  popuh'A,inipfim  <ede,facris  afii-        bus   dicbusvita:  noftrse 


duiscantionibits  concinemw. 


inDomokhoua?. 


Canticum  lona  tu^aetTizo» , 

exfona.  z.  2. 

Argttmentum  &  vfus 

SJ  qufs  perfonac  fimul  acloct  &  temporiscircunftantias  ex°pendat  ia 
co  fac-to.quodcaufamhuic  cantico  pra:buit,mhil  adiiurabilius  cuiquarr» 
conrtgiflTe  comperier,  vt  rio»  immentolona;  in  vtntrc  Ceu  triduanam 
commoratione  mortis  ac  fepultur*  (ux  typum  fuiffe  Chnftus  ipfe,jlicec 
veritatelonge  lateque  typ;im  fuperante,  teftetur.  Precatus  ett  iguur 
DeumIonas,quamuis  libiculpa:  fua?  confciusivincitenim  fides  omnem 
quantunuis  iufte  infli&uTD  conicientiaMerrorem  ,  quum  fola  Dei  gratia 
nitatur.Preotus  ettlonasex  lpfaprofundamaris  voragine,imo  ex  ipfo 
Cett  vctre,quafi  roedifsimu  iamcadauerridesenim  in  vnius  Deipotentii 
ac  voluntate  rcculiens,in  ipfa  qijoquedefperationis  horreda  tentatione 
poiitis,cViaa  Satanadeuoratis,fed  mox  euomedis,vic"trix  tade  os  aperir. 
Precatuseftlonas  quo  tepore  iadeipfo  a&u  videbaturmouit  emmfides 
nunquam  fefe  efficacms  exerere  Dei  in  feruandis  fuis  vires,quam  quum 
humanis  omnibus  pra?fidiis  deftituti,  fpem  fuam  totaminvnum  jl- 
lumdefigunt.  Sic  igitur  Ionastresdiesac  totidem  noctesin  Ceti  ventre 
pofitus  precando  confumpfit :  quas  poftea  preces  hoc  carmme  compre- 
hendit,quibus  &  miuficam  Dei  tum  potentiam  tumclementiam  &  qua- 
ta  fit  fidei  virtus  fuo  ipfius  tam  infigni  exemplo  cun&is  teitaretur. 

Eiufdem  Cantici 


1J  A  R   A  P  H  R  A 


INcxplicabrtibus  angufiijs,  tum  a- 
nimi,tum  corpom  oppreffas  ,  Iebo- 
ttcim  tameninuocarenon  desliti :  <& 
ille  vicifiim  (ficut  res  ipfa  demon- 
firat)vocanti  mihi  refpondit.  Te,  in- 
quain,lehoua,licet  w  njentrn  celi  pro- 
luuie  foedifiino  certe  fepulcro  pofitus, 
•  inclamaui: &  tu  me,vbique  nimirnm 
prxfens,  eademcjue  potentia  pr&ditus, 
e  xaudiuifii. 

ISJam  tu  rr.Q  in  profundum gurgitem  2. 
&  ipfiw  marU  iniitna  nautarum  ma 
nibws proijciednm  ipfa  fortitione  pro- 
iwntiafii :  vbi  viuiicjue  circunfianti- 
bws  aquis ,  &  fiuftihm  in  fefe  mutuo 
recnrrentibni  obrutw,iaceb<Am, 


Interpretatio. 
1  /"^  Lamauipra?  angu- 
V>  ftia  mca  ad  Iehoui, 
Sl  refponclic  mihne  veu- 
tre  fepulcri  vociferatus 
fum  ,  audiuifti  vocem 
meam. 


Nam  tu  proiicere  feci- 
ftimeinprofundum  & 
in  cor  marium ,  &  flume 
circundedit  mc  :  omnc? 
colliliones  tua?,&  fluctns 
tuifuperme  rraniieiiic, 


dU  canticv m 

^yft ego  nihUomlrtUS  fidei  'viribtts  3       TunC  ego  dixi 
elui~ra»s,ficte  compeltare.  Sum  qui- 
dem  ego ,  ftteor  ,procul  optimo  iure  u 


tuo  conjpecln  fiimmotu* :  fed  tatnen 
pergam  ad  templum  illud  tuum  fin- 
£lirm,vtpote  ccrtum  tux  hi  mifieros  0- 
pem  tuam  impiorantes  clementi&pi^ 
+nu$.animo  refpicere. 

Ecce  igitur  mifirum  me  circunfiant 
aqiu  ipfam  mthi  animam  pr£cluden- 
tes:hinc  <&  indt  me  obfidet  immenfi 
profundifimi  Maris  \>orago\alga  ceti 
aluo  innatans  ,  caput  circunquaque 
conflringit. 

i_sfd  infimos  tfijue  intra  marela- 
tentes  montium  anfia&us  deueni,nul 
lavi  alteriut  quam  tua  fiangendts 
terre  repagtdu  conclufm.  Et  tamen 
lehdua,mi  Dem,tu  me  ex  ifio  intimo 
Jfiecu  faluttm  ^  incolumem  erui- 
sii. 

Qujnuls  enim  ipfia  me  vita  desti- 
tueret,uti  tamenfum  recordatm ,  le- 
hotia:  &  ad  fimSlum  i>fque  templum 
tuum ,  m  cjuo  nimirum  te  mente  con- 
templabar.preces  me<eperuenerunt. 

Colant igitur  quicnnque uolentua-   ' 
nif?imafi*a  commenta  ,  &  idtro  fiefie 
priuent  clementix  tu<e  beneficio. 


expul- 
fusfum  a  confpeclu  ocu 
lorum  tuorum  :  verum 
pei  gam  afpicere  ad  tem- 
plum  fan&itatis  tua?. 


4  Obfederant  me  aquar 
vfque  ad  animam:  abyP 
fus  vndique  ciicundede- 
rat  me,algaalligata  fiiit 
capitimeo. 

5  Adradices  montiu  def- 
cenderam:terra  cum  ve- 
clibus  fuis  erat  circum 
me  in  feculum:  fedafce- 
dere  fecifti  vitam  meam 
e  fepulchro  lehoua  De* 
mi. 

S  Quum  dcficeret  inme 
anima  mea  ,  Iehou*e  re- 
cordatus  fum  ,  &  venit 
oratio  mca  adTempJii 
fandtitatis  tua:. 

Qmobferuant  vanita- 
tes  mendaces,mi{ericor- 
diam  eius.i.  Dei  derelin- 
quant. 

Ego  vero  cu  voCe  lau- 
dis  facrificabo  tibi  ,  &> 
qux  voui  reddam  :  Salu» 
eft  Iehoue;. 


^it  egopalam ,  editaque  •vocepote- 
tiam  ac  bonitatt  tttamfingulare  de~ 
pr<edicansfacrificia  tibivoti  remper- 
foluam.  Tu fiquide-vnw,  vt  ex  meo 
mrtim  exeplo  fiatn  fiuperque  conTiatt 
feruArc  quofcunque  libuitpotes. 

Ccmticum  lunTmlv^Habacuc Prophet<t, 
Habac^.  r. 
Argumentum  &  vfus 
Ex  Habacuc  Prophetar  fcripto,brcuifsimo  guidem  illojfedauru  guffm 

dali 


H    A    B    A    C    V    S.  9%7 

dam  afflatum  teftate>apparet  homine  fuiiTc  ardcntifsimo  ingenio  prx  - 
4'turn  ,  &  talem  planc  mc.r  Prophctas,  qualis  rutura  ttiam  tmt  Ptrrus 
inter  Apoltolos.  Jtaque  quumex  Domino  inrcllexiitcc  hoirendam  lJta 
vaftitucem  hreui  fc<juuturan),cum  ipfo  Deo  d.fceptarc  ccepic,in  peribia 
proculdubio  corum  ex  populo  cjui  ptx  carteris  magis  fapcre  fibi  vide- 
fcatur  cjuafi  quod  Chald  cr.genti  tamimpia:  &imuic.«iitaina  fa;uitic  m 
populuquams  rc'bclIero,Dei  tafne  populu,c6cederet»iruquumpIanc  VI- 
deretur.Sed  mox  ad  ferediens>&  illis  temerariis  quid  potius  faciendura 
eilet  fua  lpiius  propofitaperfonaoftendens>tacerc,&  promifsiohu  firroi- 
tatc  fretUS  liberationem  a  Deo  expectare  conltituit ,  pretiofshna  illa  m 
pnmis  exprefla  fcnteua,l  V  S  T  VS  E  X  F  I  D  E  S  V  A  VIVLT, 
exquapoilca  Paulus  Romanis  fcnbcSjfuailla  de  Iuftitia  ex  fide  cracla- 
tione  velut  ex  fonte  deducn'.cjua  etiam  confirmatus  ipfe  Propheta,  nou 
mododefifht  abilla  fu adifceptat.one,fedeth>m  hancquide  Chaldxoril 
Vi&oria  perpetuuni  ipfis  excidul  :  Ifrathtarum  vero  calaamattm  reducl 
tandem  populo  fu mmum  gatidium  allaturam  prxdicic.Demque  fua  pro- 
phetiam,qua  fefepn  in  lftistempeftatibusconfolaretur,  his  diuinifiirois 
piecibusconcIudit,quarum  fummaeft:Qmi  lfrael  fir  vtlut  opus  quod- 
dam  a  Dco  tanta  cura  extru&um.,  ficut  cx  infinitis  teftimonus  hquerec. 
nunquam  Deum  permifTurfi  vt  in  perpttuis  ruderibus  iaceat.ltaquc  hoc 
fupercffcvtpius  vnufquirque,ipfius  Propheta;  exeplo,certa  fide  ingta- 
tuitasDei  prormfsiones  recubensjiberationcma  Doroino  a?quisan»mis 
expe&et  Ha^cautem  hbcratio  quumin  Chnfto  dtmu  fit  impieta,  quam 
uisad  nouifsimum  vfque  diemplenifsimaipfiuspraeftatio  difleratur,cer 
tum  eft  hanc  m  pnmis  hodie  vfurpandam  efle  nohis  confolaaonem ,  ia 
^uafubcruceconquiefcamus. 

Eiufdem  Cantici 

PA   R  A  PH   R   A   S  I  S.  jfNTERPRETATlO. 

IF.houa  tuum  illud  tam  borrendum    I  T  Ehoua  audiui  auditu 
&mox  fecjuuturum  iudtctum  ex       f  tuutti.i.  quod  me  ex  u 
te  audiens  ,  cjuinam   non  effem  con-        audtre  fecifti  opus  tuum 
fternattis  ?  totws  ttaque  contremtfco.        in  mcdio  annoium  viui- 
Sed  q»*fo  lehoua  ,  currenttbm  tUts       fica ,  19  medio  annoruin 
*nntt,quo$  poen»  de  popuh  ttti rebeU       notu  fac  ipfum  :  in  ua  re 
hone  fnmendit  definiui/h ,  facito  ne       cordaremiiericorcji^ 
tuum  ilh  d  opifcittm    omnium  ope- 
rum  tuorum   longe  preftantiftimum 
deleatur  :  quinpottus  hunc  populum, 
tanto  haflenws  a  te  ftudio  formatum 
&  conferuatum ,  -vere  tuum  opw  effe 
intnea  tcmports  drynonftra:&  fic  ira 
fcere,ut  clcmentix  tuoenunquam  obli 
tw  ijtdrare. 
Neque  wro  mirare  populum  hunc    a     Deusa  themavenir,& 
yMMumuK  deformatumsamen  opm     '  Sanctus  e  nionte  Paran; 


*88  C  A  N  T  i  c 

tuum  a  mc  nttncttpart:hic  enim  ille  eft 
cuim  in  has  terras  inttoducendicau- 
fa,tu  quondamfo  Sancte  Deusfa  Me- 
ridie  <&  Paranis  defertis  montibus 
tandem  prodiens  ,  ccxlos  tant£  glorid 
ful«ore  operuifti ,  vt  omnium  ohttitus 
pgrjbringeretut ,  gr  terram  ipfam  ttt£ 
nitii "ftat h  tefiim onijs  omni  laude  m* 
icribus  compleuifti. 

Splsndor  enitn  ille  ttiws  talis  erat  3 
qualis  eft ipfiufmet  lucis:  &  ittde  mi- 
cantes  radu  cjuafi  digitorum  Jpeciem 
prsferebant ,  immenfam  tllam  tuam 
jpotentiam  ibi  -veluti  delitefcere  tcfti- 
ficantes. 

Tantam  antem  hanc  maieTiatem  4 
popnlo  przeuntem  peTla  hosiesperdi- 
tura  -uelut  apparitor  qu&dam  pr*ce- 
debat ,  -vsiione  ad  eiuspedes  adftan- 
te  ,  <&  quocuncjue  iufiiffet  ftatimpro- 
greffura. 

Et  f\c  quidem  ille  ad  harum  -vfque  5 
regionum  fines  progreffus  tbi  demum 
confiititjerra*  mox  populofuo  difiri- 
buendas  octtlts  dtmenfui.^^d  eiws  ait 
tem  conJpeCtttm  immanes  HUgentcs 
quafi  liquefactx  animvs  delapfafunt: 
montes  ipfi  a  tnttndo  condito  immoti 
dirnpti  funt:colles  omtnbus  antea  tem 
poribus  riydifiantes,  fefe  aduentanti 
fummifirunt:  ty  ittnera  nunqua  nMts 
pritls  feculti  peruiaapft  patuerunt. 

Itaqtie  mre  tunc  ■vnufquifque  ex  po 
pulo  dicere  mertto  potmt,  ecce  cerni-  6 
rnw  immanes  tllos  Chttfanitas  gr  re- 
liquos  Arabidt  N 'omadas^quod  rniru> 
eft)  non  modo  non  infurgere  in  nos 
pr&tereuntesfed  etiam  audito  aduetts 
nojho  verfari  in  anguftia  de  feipfis 
follicitos,&  Madianitte  fub  mapalir- 
hwifiiK  trepidare. 


v  U 

operiebat  Ccelos  giorfii 
eius&  laudcipfiusplend 
erat  terra. 


Splendor  illku  erat  vt 
lux  ipfa  :  cornua.  i.  radtj 
quccjue  e  manu  eius  erat 
ciy!k  ibi  erat  abfconiio 
loboris  eius. 

Ad  faciem  eius./.  ante 
eum  lbat  peftis ,  &  egre- 
diebatur  vflio  ad  pedes 
eius. 


Stetit,&'  menfusefttet 
ram,afpexit,  &trepidarc 
fecit  getes,  3c  dirutifunt 
montes  perpetuitatis  >#. 
antiqttijumi  depreflerunt 
fefe  colies  feculi.*.  xterni 
itmera  icculi.i.feculn  tan 
tum  fupertortbus  nota  fttnt 
illius. 


Subanxietate  viditen 
toria  Chufjn.-trepidaue 
runtcortinae  terra:  Mi 
dian. 


Nui» 


H   A   B   A   C 

Num  verb  qubd  lordane  tin-s  tranfi 
turps  exficcatum  ,fluclufque  fuosfu- 
perne  fufiincntem  ,perutum  reddtdi- 
.  Jlijdcirco  abs  tefacJu  efi\ehoua,qubd 
ipfis  fluetibm  aquU  fliccefires,<&  illas 
excandtfcens  abolere  'velles  ?  minime 
profec~tb,nihilomagi4  quam  antea  quU 
idem  ipfi  mari  faceres.  Scd  tu,  nimi- 
rum,  -vt  abs  te  'vnotnosliberaricon- 
fiaret.per  ipfas  aquas  haud  fecm  qua 
per  ficcum  perequitare  'voluifiijuts  e- 
cjuis  ty  quadrigis  inuetlm . 

idque  contraria  prorfm  quam  an~  ° 
tea  ratione  'vfm,  quum  in  aridapeni- 
tus  regione  'vt  iuratum  tribubmfx- 
dm,tudque  pollicita  re  ipfa  pr^fiares, 
perinde  acfi  durtfiimam  rupemarcu 
deprompto ,  teloquefortiff/meintenfo 
perfddiffesfecifii,vtfolumrepenteplti 
ribm  fluuus  njeluti  totidem  didutkis 
fulcisredundari-t . 

Montes  ipfi  ad  hocfatlum  perculfi  * 
intremueriit,  gurgitibm  aquarum  re- 
pentefefe prouoluentibm:  &  hocpro- 
digium  fenties  ipfa  infimarum  aqua- 
rum  'vorago  ingenti  cumfonitu  flu- 
tlmflmfum  eruftauit,  acfi  edita  t;o-. 
cefublatifque  ad  te  manibm  obfequni 
contra  ipfim  naiur&  iura ,  tibi  condi- 
tori  fuo  debitum  tefiaretur. 

Solipfe,&  lunaje iubente irrequie-  -° 
tos  iUosfuos  motmfliterunt:  tequefa- 
gittavum  tuarttm  (]>lendorer&  hafia 
in  hofies.contort&fulgore,id  efi,  coraf- 
cationibm  &  fidguribm ,  tuupopults 
iter,alioquin  ipfis  haudfecm  incogni- 
tum  quamfi  per  nofits  tenebras  in- 
ceftiffent,  commonfirantes  fecuripct- 
rexerunt. 

Sic  igitur  totam  re»iomm  'vehe-  II 
mentifiime  indignatm  pcrcmrifii  & 


V   C.  9%9 

Nu  contra  fiumina  ira- 
tus  eft  Iehoua?num  con~ 
tra  lpfafiumina  biJis  tua 
num  contra  mare  ipfum 
excandefcetia  tua  ,cjuod 
ecjuitafti  fuper  ecjuos 
tuos  ,  &  cjuadrigas  tuos 
ad  falutem? 


Denudatiorie  fiiit  ex- 
ciutus  arcus  tuus  flecun- 
dum  iuramenta  tnbuum 
i.quxficifii  tribubm,&r  fer 
monem  tuum:  fluuiis  fci- 
difti  terram. 


Viderunt  te  &  cjolue- 
runt  cjuaii  partus-  crucia- 
tu  montesanudatio  acjua. 
lum  trannit/ediditvora- 
go  fonitum  /uum  ,  aJti- 
tudomanus  fuas  elcua- 
uit. 


Sol  e*r  Luna  fteterunt  iq 
habitaculo  fuo:ad  lucem 
fagittarum  tuarum  am- 
bulaueiunt  ,ad  fplendo- 
rem  fulgoris  haihetuar, 


Cum  indignationc  in- 
ccfiifii  fuper  terram  ;  iri 


990  CANTICVM 

gentes  qu£cunquetibi  occmremt  ex-       bile  triturafti  gentej. 
candefiens  contriuifti. 

Qjudplura  ?  non  utc  tantum  qunm  J  %    EgrefTus  es  fn  SaJutem 
tuos  m  pofjlfiionem  harum  rewmmtt       popnJi  tui,  in  Salutem  CU 
teres  tllts  -vt  feruator  prtiuifti  ,fed  e-        Clitifto  tuo  :  tivnsfix  fti 
tiampoftea  Dauidi  abste  imcIq  &        caput    de  domo  impij, 
defignato  reoi  ad  eofdem  fentandos       duuidando    fundamen- 
pr&fens  adfmfti ,  gT  fceleratam  illam       tum  vfque  ad  collum. 
familiam  tibi  illique  aduerfitam  ,  *- 
_/j/i«j  r4/>**«  transfoffo,ah  imo  adfum- 
mum  -lyfquefubttertifti. 

Qninetiam  ipfius  fubditorum  reli-  T3  Perfodifti  baculkciOS, 
quias,qui  quxfi  tempeTias  qnadam  Caput  viJiaium.A./w/uuro- 
in  nos  irruerant ,  ferf<«  r«w  jje  «05  nw»  ipiius:  tanquam  tur- 
flifiipandi  ,  <&  haud  fecus  exidta-  bo  irruerat,  vc  diiiiceret 
Zmw  quam  fi  Dauidem  tuumomni  me:  cxul  atio  corii  erat 
©/><>  deThtutum  iam  circunmntum  *&  vt  properanriumad 
perdtdiffnt,  njna,  cum  ipfo  illorum  deuoiadum  afHi&um  in 
duce  ,futs  ipforumquafi  bacuhs  con-  abiconduo. 
trinifti. 

Etfic  quidemptr  tot  tantdfque  tem  1 4    Incedere  fecifti  fn  mari 
pefutes  quafi  in  medio  man&  per       equos  tuc;  pcr  introitu 
lutoft  aquarum  profunda  obequitans       aquai  um  multarum. 
nosadhuc  confer^afti. 

^tnunc  eov  ternbiles  illas  tuas  mi  *S  Audiui  -uerba  tua  &  co* 
nas  audiens  ita  fum  perterrefiiclw,  tremuit  venter  meus :  <\\ 
vt  &  -vifcera  inttma  fentiam  njehe-  vocem  tttam  palpj  tarunt 
menttfiiwecommoueri,&  labia  pal-  labia  mea.ingrefia  eft 
pitantiafubfdiam,  &  offa  mea  mae-  putredo  m  ofTa  mea ,  & 
rorefubtto  elanguennt :  abfit  tamen  apu<*  ™e  tremui ,  qui  ta- 
*vt  animum  qmfquam  dejpondeat.  m™  requicfcam  in  diean 
tftmpotiu*  (  fic  vnumquenque  me-  guftl*  l*40  afccn fu LUS  in 
cnm^jauiiHbeo  )  in  ipfit  media  cala-  populum,difperdet  eum, 
nuta^muietui perftabo,quanui<  Deo 
adtteiyUt  popnlum  fuum  &  ad  etus 
excidium  prodtturo. 

FuturumenimeftvtnequeficHsex-  16     Ficus  enim  non  fiorc- 

tent  qu£grojfos  emittant,  neque  i>i-        bit,  necen>prouentusin 

tes  quagemmzt protrudant,  nec  ole£       vitibus :  menrietur  opus 

j  deant  cultom  expeclationi,  nec       oliuae ,  &  arua  non  pro- 

fetent 


M    A    R   I  AE.  991 

fhua  fiuclttm  edant ,  nec fiuitificent       ferent  cibum,  abfcinder. 
gregesjieque  bos  infiabults  appareat.        fe  ab  ouiii  pccus.nec  ent 

bos  inftabulis. 

Ego  nihilominm  inJehouamrefti-  \J    £g°  tamcn  in  Iehoua 
ciens  exttltabo,  &  liberationemeam       cxuiiabp :  geftv*  in  Deo 
certa  fpe  pr&cipies ,  iam  tumgaudio       iaiuie  mca. 
moeiorem  fuperante  ,  in  l&titiam  fol- 
uar. 

Nitor  enimegoeim  robore  &fide  rg     I"Houa   Dominus     eTh 
quilehoua  &  Dominm  quum  fitfa       Fortitudo  mea,&  pofuit 
ciet  vt ex  hts  retibm  quantumnu  ri-       Pedes  meos  tanqua  ccr- 
gidis  ac  perplexts ,  haud  fecm  quam       uarum:atque  fuper  excel 
agilts  qn&dam  cerna  meipfumtande       lameamcedere  me  ra- 
euolttam:&  incolumtsper  editifiimos       &&. ,  magiitro  Sympho- 
etiam  montesfecurm  incedam:  atyue       nja:ndiL>us  mcis. 
adeo  -vt  Pfalmos  Symphonia  magi- 
firis  ad  nomen  Dei  fidibus  tneis  cele- 
brandum  fubmtnifirem. 

Canticum  Beat<&  virgmis  MarU 
iv%&ess'tKov ,  Luc*  i.  ^6, 

Argumcntnm  efr  vfus 

San&irsimam  ac  beatifsiroam  hanc  virginem  ,  antequam  Crifrum  ?x 
Spiritu  San&o  in  vtero  luo  purifsimo  conciperet,eiidem  ex  prophetari 
le&ione  prebe  cognitum  in  inrellec~ru  fpintdquc  fuo  per  fidem  conccpif- 
fe,atque  adeo  ge(Taffe>diuinifsimum  hoc  canticum  ,  fpintuahs  nimiriiai 
partus,abundeteftatur.Eius  atitemprimap,me,nempe  apnroo  verficq 
lo  ad  pofterioreui  tertii  particnla,  Hannx  Samuehs  maris  veftigin  in- 
iiftens.fingularem  illam  Dei  in  fe  beneficentiam  magmfice  jjjJjfipicjt,  c^ 
ita  quidem.vt  veluti  prasfcia  futuru  vt  fuperftitiofa  pofteritiHpfius  no- 
mine  adnefariam  idololatriaabureretur^omnia  foh  gratmta:  Beimife- 
ricordiae  tnbuat.Sequitur  autemdeinceps  vfque  ad  penultimum  verfic?!j 
Jum»mirifica2  &  ab  omni  humano  fenfu  remotifsima:  iuftifsiroi  &  fanctyr> 
fimi  Dei.tum  in  deprimendis  hoftibus  tum  in  fuis  efferendis  potentwr, 
magniflca  prxdicationon  obfcure  demonftrans  tum  propinqyiMj|^^ru 
exitum,qui  dorno  Dauidis  oppreffa,fnrnma  r<.rum  potiebantur^lKji  cce 
leftis  illi9  &  aererni  regmMefsix  Dauidis  fi!iopromifsi4mox  appannr^ 
roaieftatenvnec  minus  etiam  aperte  oftendens  huuisregni  gloria  pror- 
fus  aliam  effe  quim  huins  feculi  principum.  Deu  enim  folos  humiles  & 
indignitaas  Cux  fibi  confcios,ac  coileftia  totis  animis  quajrentes  ac  huius 
aeterni  regni  participationem  adfcifccre  fuperbos  autem  &  opinione  fui 
turgentesnonroodo  nonadmiffururo  ,  fed  etiamfunditusperditururn, 
Poftrema  denique  partequis  ifte  fit  Rex  vero  lfraeli  iamohm  pronuflTu*' 
§;  tunc  demum  mundo  exhibituf ,dcc»*rar. 


991 


C  A  N  T  I  C  V  M 

Eiufdem  cantici 


P  A  R.  A  PVH  R  A  S  I  S. 

NVnc  ,  nunc  ego  Maria  ,  ex  in- 
timo  corde  Domnmm  matni- 
Jice  totifque  -viribnt  cdebratum 
njolo. 

Nunc  tot'M  hic  metts  fpiritus  opti- 
mo  iureexultans  ad  Deum  vere  fer- 
uatorem  meum  fertur. 

Vtqui  meiilicettam  tenuii  <{<f  ah- 
icfla  fortvs ,  njt  <vix  anciiU  ipfius iiq- 
men  mihiconueniat-,  tantam  habere 
rationemfit  dtgnatw,  -vt  hoc  nomine 
me  beatam  ab  hoc  i/fjuc  tem-pore  in 
omnes  Atatesfint  pafiim  omues  prx- 
dicatnri. 
Nam  illa  ego  fum  in  quam  nurii 
i  exornandam  potens  /■!■' 
infivniter  vim  fuam  excruit :  <&  di- 
gmfimus  ille  eficmus  namenftnflum 
omnique  renerentia  colendum  cele- 
bretur. 

hlic  tttquam  ille  efl,  qui  nunc  multo 
magvs  quarn  njnquam  anteaperennem 
illam  beni^nitatem  fuam  omnib.a  i- 
ffum  reuerentibm paratam  <&  expo- 
fitam  cffe  re  ipfa  demonfhrat. 

Nunc  demu/n  enim  fnis  ipfeiniui 
njiribus  ingens  i-llud  fy  totjeculu  ex- 
peclatumopas  pr&fiUit ,  ty  fuperbos 
quantumuu  feroces  ,fraclts  ommbits 
ipforum  confilijs  ac  molitiombtn  dif 
iecit. 

J-Iic  potentifirnos  quofuus ,  euecli* 
contra  •vilifiimu  apud  homines  & 
tibieflifimh  ,  e  fublimibM  folijs  de- 
tmbauit. 

titc  famelicos  heauit  omnium  rt- 
v« >»  copia:a..  .  .  tanes  able- 


INTERPRETATIO. 


M 


Agnificat    anima 
mea  Dominura: 


2-  Et  exultat  fpifitus  meus 
fuper  Deo  fcruatorc 
meo, 

3  Quia  refpexit  humile 
ancillam  fua  :  ccce  cnirn 
ex  hoc  tempore  bcacam 
me  dicent  omnes  e.tates. 


4  Quia  magnifice  mecu 
cgitPotesiile^cuiusfan-- 
<ftum  eft  Nomen. 


5  Et  cuius  mifericoi(Jia 
in  om nes  a:tates  paiata 
cfttimentibus  ipium. 


6  Fortefacinusfecitbra- 
chio  fuo:diliipauit  fuper 
bos  cogitatione  cordis 
ipforum. 


7   Detraxit  potetes  e  thra- 
nis:&extulithumiles. 


8  F^melicosimpleuit  bo 
nis :  &  diuites  ablegauic 
inane 

Suflen-r 


Z  A    C  H  A    B  I    AE.  993 

Fftc  denique  miferrimum  lfraelemy   9    Suftentauit  Ifrael,  pue- 
ingratum  quidem  illum.fedquem  ta-       rum  fuum  ,  vt  mcmor 
menipfe  infamiliamfuam  afciuitfic       eflet  mifericordia:. 
deieclum  ac  proTiratum  vt  in  inte- 
grum  reftitui  nullts  humanis  uiribus 
poffet ,  manu  tamen  porreSlafubleua- 
tumyerexit:nempe  -vt  tam  infigrits  be 
nignitatU  exemplo  yfefe  clementU  in 
fuos  exercende  nunquam   obliuifci 
comprobaret. 

Memor  nimirum  fermonis  cum  *0    Sicut  loquutus   eft  ad 
maioribus  no$lrMhabitiy&pr&fer-       patres  noftros ,  nimirum 
tim  promifiiori»  cum  <_s4brahamo,       Abrahamum  ,  &  femen 
&  perpetuo  manfura  ipfius  foboley       eiusa^ternum. 
fancite. 

Canticum  iv^etet^mov  jyuj  ^^rfttov ,  Zachari& 
facerdotts  &  Propheta,  &  Ioannis  Bapttfta 
patris,  ex  Luc,  1.  68. 
Argumentum  &  vfus. 

Quis&quantusvirfuerithicZacharias,licet  corruptifsimo  feculo 
natus,&  quidera  ex  genere  facerdotali^quo  Chriftus  nullos  habuit  capi- 
taliores  hoftesyapparet  partim  ex  teftimonio  cmo  exornauit  eum  Lucas 
hoc  ipfo  capite  verfXpartira  verd  multo  magis  ex  hoc  cantico,in  quod 
erupitS.Spiritusafflatu,firoulatquefolutumfuitper  fidem  vinculum, 
quo  fpccies  qua*dam  diffidentiac  linguam  eiusaliquandiu  conftrinxerat. 
Eiusautemcanticiprioreparte,Deo  gratiasagit,quod  quum  prorfus 
deploratus  eltet  publicus  ftatus,fcederis  fui  memor,-eruatorem  proroif- 
fum  exhibuerit :  fimulque  addit  huiushberatienis  finem  hunc  eflTe.vc 
JDeus  a  fuis  &  cognofcatur  &  ficuti  decet  colatur  •.  ac  proinde  tantumj 
hoc  beneficium  ad  folos  Abraha:  germanos  filios  pertinere.ln  altera  ve 
ro partcvelut  Efaiae  fuccinens,impofitum  loanifiho  fuo  munus  decla- 
rat.via:  videlicet  Chnfto  &  Euangelio  ipfiuspra:paranda:,&  in  electo- 
ruai  animis  veluti  fternendae,vt  veraro  felicitatem,in  gratuitaperChri- 
ftum  remifsione  peccatorum  fitam  reciperent. 

Eiufdem  Cantici. 

PAB.APHRASIS.  I        INTEBPBITATIO. 

EJa  nunc  fumma  laus  Domino  T)  Enedictus     Domi* 

tnbuitor^tquifewreDeum  JD  nus   Deus    Ifradis 

iilum  Jfraelis  demonUret  ,populum-  quod  in uiferit  &  redem^ 

que  fuum  meriib  iamdiu  auerfa-  ritpopulumfuum. 
tm,  nunc  longe  benigniRimii  oculis 


994  C^NIICVM 

eum  nfticiat,mn  vt  ex  ^4egyptiaca 
■vd  Babylonica  altera,fed  -vt  exalia 
longe  mtferiore,nimirum  Satan&,pec 
cati,<&  mortis  feruitute  miferrima 
taptiuum  redimat. 

Excitato  •videlicet  nobis  iUo  lile-  %      EtereXttCornU  ialutis 
ratore  yuemex  Dauidnferuifuido-       nobis  in  domo  Dauid 
mo,veluti  cornu  -validifiimum  exori-       pueri  fui, 
%umm  expeclauimui. 

Sic  enim  ipfe  iam  olim  per  fanflo-    3     Sicut  locjuutus  eft  per 
rum  prophaiarur»  ora  fefe  faclurum       os  fanclorum  cjui  a  fec 
prxdixerat.  lo  fuerunt,prophetarura 

fuorum. 

Vt  nos  ex  omnihus  hoftibus  fy  ini-  4  Fore  vt  nos  feruaret  ex 
micknoftru  ajfertosliberaret,  inimicis  nofhis  ,  &  de 

manu  qmnium  cjui  ode- 
runtnos. 

Enigiturnobisnuncpr<eftit.w  mi-    S     Vt  vteietur  mifericor- 
fericordiam  cuius  expeftatio  maiores       dia  erga  patres  noftros, 
\UosnoftrosferuAuit.En  ftnclumii-       ac  memor  elTet    tcfta- 
lud  Detfcedus  ,  cuius  quum  oblitus        mentifui  ftncti. 
"Vidert  pofJ'et,minime  tame  immemo- 
remfefuiffe  re  tpfa  nunc  demonftrat. 

Nequejibi  finclum  illudiufinran-  6    Et  iurifiurandiquodiii 
dumexcidtjje,  qno  ffe  ^Jbrahamo       rauit   Abrahamo   patri 
noftro  patn  tam  Uberaliter  obftrin-       noftra  :  nimirum  fe  da- 
xit,daturutn huncfe nobts  tantum  li-       turum  nobis; 
berator^m  poUicttusl 

Vt  nos  njicifiim  omnimetu  foluti,  7  Y*  u"ue  metu,emanu 
(tjr  <*b  omnibus  huTtibus noftrts  fmel  inirnicorum  nofrroruin 
liberati,nos  ipfoseiusobfequiototos  liberati  feruiremus  ipii. 
addicamus: 

Veraque  fanttitateac  iuftitiaprt-  8  Cum  fan6titate&  iufti- 
ditiomnemei  vitam  noftxam  appro-  tia  coram  ipfo ,  cunctis 
bemus.  vitas  noftrce  dicbus. 

Twveronunc  recens  nate  puerule,  9  Tu  vero,  puerule,  pro- 
inter  omnes  Prophetas eminebu  :  id-  pheta  altiflimi  vqcabe- 
Jrco  mmtrum,  miffus ,  -vt  aduenienti  ns:pra:ibis  cnim  ante  fa 
dttfimodh  Deo ac  Uberatori  noftro  ciem  Domini ,  vt  pares 
>vnmpr&pares.  vias  eius: 

Et  ipfius  populum  vttka  illa  ve-  Ip    Et  vt  des  fcienriam  fa- 

lutis 


i 


S    I  M   E  O    N  I    S..  99?. 

rdfalutis,idef\;,reml^ioni6peccatorum'      iutfs   populo  ipfius  per 
cognitioneimbuat.  remitfione  peccatorum 

cius: 

Omnibus njidelicet,a  prauafu&  iu-  n    Propter  vifcera  miferf- 
JiitU  opinione  ad  illam  infnitam  mi-       corcha:  Dei  noftri,  cjui- 
fericordiareuocatis,quanos  Dem  no       bus   inuiiit  nos  Onens 
jhr  plufquam  paterno  ajfeclu  com-       cxaito; 
plexws  eft,  njero  tllo  Sole  ex  altijfimis 
njfque  caelisadnos  coram  inuifendos 
miffo.  , 

Quj  miferrimis  nobis  inteterrima  ^  Vt  appareat  iis  quiin 
caligme  ,  atque  adeo  in  mortis ipfius  tenebns  &.  vmbra  mor- 
tenebnsmerfantibm  apparens ,  njer&  tis  pofitifuntjad  dirigen 
felicitatuitcr  nobts  commonjbret ,  <&  dos  pedes  noftros  in  via 
nos  ad  eandemperdncat.  pacis. 

Canticum  Simeonis  ivx&&-<?tw  yj)  ^o^ktikov^ 
ex/ttc.i.  19» 
Argumenttim  &  vftis 

In  hoc  cantico  quanuis  breuifsimo  mirum  eft  ac  pene  incredibile  qua 
multa  fumme  &  ad  hanc  fehciter  tranfigendam  vitam  &  ad  alteram  lila 
adipifcendam  neceflana  nobis  proponancur,quar  cjuidern  placuit  ad  hxc 
capita  reuocare:  1.  Hanc  vkam  efle  veluti  ftacionem  in  qua  fimus  i  Deo 
condicorecollocativc  ipfiferuiamus.z.Ex  hac  ftatione  non  decedendu 
mfi  eius  veluclmperatons  iuflu.  3.  Ab  hac  vita  tranfire  Deiferuos  acT 
ftatum  longe  mehorem  ,  quo  demigrans  ex  corpore  animus  fruatur.4* 
Non  efle  igitur  pertimefcendam  mortem,  fed  pooiis  cum  fummo  gau- 
dio  excipiendam  5.H0C  camcn  m  iis  demumverura  efle  qui  Chnitum 
fidei  vlms  amplecluncur,vntcum  aduerfus  mortem  $c  morcis  au&orem, 
remedium.  (S.Verurn  Chnftuma  falfo  difcerniex  patefa&o  nobis  Ver- 
bo.7.Chriftum  efle  omnium  de  falute noftra prctdictionum  Materiem  $z 
Finem,extra  quem  mundus  periturus  in  tenebris  iacet. 

Eiufdem  Cantici 

PaRAPHRASIS,  INTEPvPHETATIO, 

NVnc  igitur  ad  te  Vomine  fer-    I  "^T  Vnc  dimittis  fer- 

uum  tuum  alacriter  migran-  JL>  uumtuumDomi- 

tem  euoca4ficHtillipr&dixeras,nem-  ne  ,  fecundum  verbum 

pe  njt  eum  in  njera  tranquillitate  col-  tuum,in  pace: 
loces.    -. 

Ecce   enim  fcut  tu  mihi  poUicitm  2,  Qiua  viderut  ocuiimei 

fuijli,hunc  ego  fdicibm  men  ocuhs  faiutem  tuam. 
fojpi(or,quem  eriam  njlnis  getto  ttatz 

4  RR.ij. 


5>96  CANTICVM       S  I  M  E  O  fj  I  S. 

quidem  &  corpore  puellum ,  fed  tan- 
%um  tamen ,  vt  in  eo  "vno  pojitajit  a- 
mnium  tuorumfalvu, 

Hic  enim  eft  <juem  ante  ipfafecula   3     Quam  parafti  in  0Culi3 
confiituifii  mittere  vninerfo  mundo       omniumpopulorum. 
conjptciendum: 

Guins  luce  Gentes  qu<t  in  obfctt-  4     Lumen  reuelandu  Ge- 
riftimts  tenebrts  tot  feculn  iacuerunt       tibus,  &  gloriam  populi 
illuJhentur ,  <&  confficuum  illud  if-       tui  lirael. 
raclts  decm  ac  omamentum   futu- 
Yum. 

.    '  CAR 


997 

CARMINVM    GENERA,  QVI- 

3VS     IN     HOC     OPERE    POETA 

Buchananus  vfus  eft. 

i.  Genus  monocolon.  Verfus  heroici  hcxametri  ,  ho£ 
modo: 

Eo  vtitur  Pfal. 1.18.45.78.85.89.1 04.io7<i3*"  *35- 

1 1.  Dicolon  diftrophon.  Verfus  prior,  hexameter  heroi- 

cus,  Alter,iambicustnmeter,  acatale&us^ad  exemplumHo- 

rat.lib.5.odei6.hocmodo: 

^VV —  —    —  vv     —\J\/    •*  — 

V-    VVV V—    f—    vv 

Eo  vtiturPfaO.. 10.14.  57.60.69.  9$. 9^97-  108.  K>9.n8.ii6# 

136.147. 

iii.  Dicolon  diftrophon.  Verfus  vnus,iambicus  trimetef. 
aeatale&us,  Alter,dimeter  acatalectus,  vtHorat.hb.f.ode  i* 
hocmodo: 

t Vtjyj     _-.    y.    y.»     yy 

VVV V  — 

Eo  vtiturPfaI.3.6.io.ii.  12.17.37.38.39.41.44.48  53-61.74. 
76.79.87*92. 110.111.1t5.110.117.133.134.139.141.147- 

III 1.  Dicolon  diftrophon.  Vcrfus  primus ,  heroicu*,  Se- 
cuadus  Alcmanius  dactylicus  tetrameter  acatalectus,  vtHd- 
rat.i.Carm.7.hoc  modo: 

~fi/   -vv   — -  —■*■«■  ~vi/   -  — 

*•**  -~vv   —vv 

Eovtitur  Pfal.4.  iii. 

v.  Dicolontetraftrophon.  Verfus  primus,  Secundus,  Ter- 
tius,Sapphicus  hendecafyllabjs,  Quarcus  Adonius*  vt  Hor.r. 
Carm.i.hocmodo: 

— V —  tyy     -1/     _i/ 

-V/l/ 

Eo  vtitur  Pfil.5.17.  5r.55.65. 66. 71.90.  ioi.io$. 

v  1.  Tricolon  tetraftroplion.  Verfus  primus,Secundus,da- 
cl:ylicus,Alca,cus,acatalr6tu..-Teniusi-}mbicu^,Archiloch!us 
dimeter  hypercatalecr.  Quartus ,  da&ylicus  Alcaicus  acata- 
left.vt  Horat.i.9.hocmodo: 

RR.  iij. 


99&  C  A  K  M  I,N  V>i    G  E  H    U  A, 

—  —  jpi/ — i/i/     -VU 

--    l/ — ff-l/W 

—  -    l/_    .__    ySJ    J| 

-Vf    -l/V    -l/     -U 

Eo  vtitur  Pfal.7.11.15.19.30.46.50.56.58.71.81.91.113.115.140, 
146. 

vn«-Dicolon  diftrophon,  Verfus  primus Saphicus, Secun- 
dus,iambicus  dimctei,  lioc modo: 

-l/ —  yJV    -i/     -V 

1/- Ul/ 

Eo  vtiturPfal.  8. 

viii.  Tricolon  tetraftrophon.  Verfus  primus  ,Secundus, 
choriambicus  Afclepiadeus  tetrameter  ,  3.  Pherccratius ;  hc- 
roicustrimeteracatakdt.us:Quattus,  choriambicus  Glyco- 
niustrimeteracatakftus,  vt  Horat.  1.  Carm.  5.  hocmodo; 

—  —    -VU  —    -Ul/-    VV 
—VV  —    -l/i/—    VV 

-VV-    VV 

Eo  vtitui  Pial. 9.64.84.  130. 

ix.  Dicolon  diftiophon.  Verfus  Primus,  heroicus:Secun- 
dus ,  dactyticus  Archilochius  dimeter,  hypercatak<5tus ,  vt 
Horat.4.Caim.7.hoc  modo: 

— l/l/ —VV    —    —  uv    —  — 

-l/l/    —  VV     - 

Eo  vtitur  Pfal.ii. 

x.  Monocolon,Verfus  iambicus  dimeter acatalcclus,vt 
Prudent.Cathem.i.hoc  modo: 


Eo  vtitur  Pfal.  13.31.37.47.51.54.59.  8<5\  96. 98. 117. 148.  149 
150.  ^ 

.  xi.  Dicolon  diftrophon.  Verfus  Primus,choriambicus  di- 
meter  Glyconius,Secundus ,  choriambicus  Afclepjadeus ,  vt 
Horat.l.Carm.3.  hoc  modo: 


-  ii/v- 


vv 

i/i/1- 


Eo  vtitur  Pfal.  14.35.43. 

XII.  Tricolon  diftrophon.  Verius  primus,  choriambicus 
trimetcr,i.tetrameter,3.  pentametcr ,  vtPrudentius  prologo 
Cathcm.hocmodo: 


CARMlNVh      CKNfcRA,  999 

- yi/-    i/U 

-—    —UU-    —  «/•/-*    ^t 

--  -i/v-»   ~i/c vu-  uv 

£o  vticur  Pfjl.  16. 

xin.  Dicolon  tetraftrophon.  Verfus  I.  i.  3,  choriambicus 
tetrameter.  Quartus,ch6nambicus  trimeter,vc  Horat.iXar  ; 
f.hocmodo: 

l/U t/i/-    UV 

-l/l/—    t/t/ 

EovtkurPfal.  13.41.75.99.  101. 144. 
xmi.Monocolon.  Verfus  iambicus  trimeter  ;  vt  Horat 
lib.^.Carm.ode  i7.hoemodo: 

•_._    v  —   —  _    y  —   v-    \JU 

Eo  vtitur  Pfal.if.94.t06. 

xv.  Monocolon.  Vcrfus  da&ylicusAcIaicus  acatakctus, 
riocmodo: 

~-    V-    -    -l/l/    -l/l/ 

Eo  vtitur  Pfal.1tf.jt9.3t- 49. 61.7i.fSMi' 
xvi.  Monocoioh.  Verfus  chonambicus  Afclepiadeiirre- 
tramer.vt  Horat.  l.Carm.  1.  hoc  modo: 

—  -uu~  -uu—  uu 
Eo  vtitur  Pfal. 2.8-40. 80. 

xvii.  Dicolon  diftrophon.  Veriuspnmus.Sapphicusi  i; 
choriambicu>  tnmeter,hoc  modo: 

—U    —  - i/l/    —u    —u 

—  —  —uu—   uu 

Eo  vtiturPfal. 33.  70.111.  141. 

x  viu.  Dicolon  diftrophon.  Verfus  i.iambic.trimeterj 
i.pentameter  da<5tylicus,hocmodo: 

Cw»-  0u— uuu   *->—    u- 

~uv  — uu-vu  - 

EovtiturPfd.3tf.63. 

x  1  x.  Dicolon  triilrophon.  Verfus  prirriu<?,SecUaUis,tro- 
chaicus  dimeter,acatale<5tus, .  Tercius,  trochaidUs  cata!e£ti- 
cus,hocmodo: 

-V -U     -V 

-u   -u    —u   —u 

-v    uv-  —v    -* 
Eo  vritur  Pfal.<$<$. 

xx.  Dicolon  diftiophon,  Verfus  Prk>r  ,heroictis-dacty' 

R  R-  mj. 


1000  CARMINVM    GENIR.A. 

licus :  SeCundus  ,  anapxfticus  dimeter  catalecticus ,  Iioc 
modo: 

—  —   -vv — l/l/    —VV    —  — 

VV-    VV  —   vv 

Eo  vtiturPfal.tf8. 

xxi.  Dicolon  diftrophon.  Verfusprior,  heroicus  hexa- 
meter,pofterior  iambicus  dimeter,  vtHorat.lib.^.Carm.ode 
j^.hocmodo: 

—  -   —vv    —  —vv   -vv   —- 

—  l/ u- 

Eo  vtitur  Pfal.8i. 

xxn.  Dicolon  diftrophon.  Verfus  Prior  ,  da&ylicus  hexa- 
meter ,  Alter ,  pentameter  ,  hoc  modo  omnibus  noto: 

— vv    —  —vv    —  -vv   — 
—vv   • —  -vv  —vv   — 
Eo  vtiturPfal.  88.114. 137. 

xxnl.  Dicolondiftrophon.  Verfusprimus,trochaicus  di- 
meter  catak&icus.  Secundus ,  iambicus  dimeter  acalectus, 
hocmodo: 

-v  , —  — 1/  — 

—  u-iJ-  ci/ 
Eo  vtitur  Pfal.  100. 

xxim.Monocolon.  Verfus  anapajfticus  pindaricus  dime- 
ter  acatal.vt  Boeth.1.5.  hocmodo: 
— vv  vv—  vv—  vv— 
Eo  vtitur  Pfal.  113. 

xxv.Dicolon  tetraftrophon.  Verfus  primus  ,  Secundus, 
Tertius  ,choriambicus  trimcter:Quartus  dadlylus  Pherecra- 
tius,hocmodo: 

w-  vv 

—  -vv-   - 

lo  vtiturPfal.iitf.iii.n8. 

xxvi.Monocolon  Verfus  trochaicus  octonarius  cataleft. 
qualis  cft  prudent.Cathem.  9.  hoc  modo: 

VVV     VVV    —V     ~V     -V     — V     -V    — 

Eo  vtiturPfal.  105.115u14.119. 

xxvn.Monocolon.  Verfus  lambicus  Anacreontius  dime* 
tercatalcCbcusvtBceth.  3.7.hocmodo: 

—  -    V—    V—    — 

Eo 


CARM-INVM       GENERA.  1001 

Eo  vtitur  Pfal.131. 

xxvm.  Tricolon  triftrophon.  Verfus  primus  ,  heroicus. 
Secundus,iambicusdimeter:Tertius,  dactylicus  Archilocluu* 
dimeter ,  hypercatal.hoc  modo: 

-cu  --  -vv  -vv  -vv  -- 


--  1/ v- 

-l/l/    —vv   — 


Eo  vtitur  Pfal.  138. 

xxix.  Tricolon  tnftophon.  Verfus  iidem  ,  qui  modo ,  nifi 
cpbd  fecundus  in  locum  tcrtij  migrarit,  hoc  modo; 
—  -  — vv   —vv   < —  -vv   —  — 
— vv  —vv   — 

V—    V—    V—    V  — 

Eo  vtitur  Pfal.  145. 


<  I   x.i  mtk.it/ /fltt>fi.Uo  jfre/tf  4/ 4t>U.cie&  luiJ) 


o(jja4Mj  isJvu 

■   ■  - 


1   E    r    H   T   I   !. 

1005 

V  O  T  V  M, 

T  R  A- 

G  OE  D  I  A. 

'     E\Ot  D  E M     G  E  O  k  G  lO 

S  I  V  E 


,     tsffX  Q>RE     EyO,  V  E 

Bnchanano* 
\ 

AD        ILLVSTRISSIMVM       VIRVM 

Carolum  Cof&um  Francias  Marcfcallum,ac 
apud  Taurinos  Regis  Francorum 
prsfefhim ,  in  Iephthen 
Tragcediam. 

Praefatio. 

'  A  Bfurdam  fortafTe  rem  facere  quibufdam  videbor,qui  ad 
jL\xt  hominem  ab  ineunte  setate  militaribus  imbutum  ftU 
diis,  &  mter  armatubafque  femperverfatum  ,  munufculuiri 
hoc  litterarium  mittam  :  fed  ij  feie  hoc  abfurdum  exiftima- 
turifunr,quiaut  harum  rerum  inter  fe  confeniionem  non 
fatJs  animaduertunt,  aut  tuum  ingenium  parum  habent  per- 
Ipe&um.  Neque  enim  inter  rei  militaris  &  litterarum  ftii- 
dium  ea  eft,quam  plerique  falfo  putant,difcordia:  f%d  fumma 
potius  concordia  ,  &  occulta  qusedam  natura;  confpir3tio. 
Quanquam  enim fuperioribus  aliquot  !a?culis,iiue  horriinum. 
inei:tia,liue  falfiquadam  perfuaiioncdiuifae  fuerunt  hse  pro- 
felliones,nunquam  tamenpcruerfaimperirorurri  opiniotan- 
tum  potuit,vt  ipfa?  inter  fe  veterem  ilbm,&  naturalem(vt  ita 
loquai )cognationem  obliuifcerenti:r.Omnes  enim  omnium 
^tatumimperatores.qui  res  piarclnras  geiTciunt,  autipfi  dc- 
ttifiimi  fuerunt,aut  viros  doCtrina  illuftres  fummo  amofe 
profequuti  funt.  Neque  profc&o  fieri  poteft  vt  magnus& 
excelfusanimus,qui  neglcctis  rebus  caducis  aeternitatis me- 
moriam  ante  oculos  habet  propoiitam,non  etiam  memoiia: 
&  antiquitatiscuftodesliterasamet.  Nequealij  ferefintqui> 
Iiteras  oderunt  &  contemnunt,  quam  qui  vita  per  ignauiam 
&  flagitia  turpiter  acta  ,  confaentiam  pofteritatis  refornif- 
dant.-vt  non  minus  vere  quam  eleganter  mihi  ceeiniffe  videa- 
tur  Claudianus: 


1004 

Gaudet  enhn  Virtus  tefies  fxhi  iungere  mufaJj 
Carrnen  amat  quifquis  carmine  dignagerit. 

Contra  vero  ,  qui  omne  fuum  ftudium  m  eo  pofuerunt  H 
perfe&a»  virtutis  imaginem  iibi  ad  imitationem  propone- 
rent, 

-e*T  (JU£  natura  negauit 
VifibiM  humanU,oculis  ea  peftoru  haurirent. 
quanta  eos  laetitia  affecrum  iri  putemus ,  ii  eius  qtiam  tanto- 
pcreanimo  perfequunrur  ,viuum  &  fpirans  iimulacrum(  vt 
ita  dicam)nac"ti  fuerint  ?  Sed  Sc  prztet  hanc  mutuam  virtutis 
admirationem,&  naturaecjuam  dixi  confeniionem  ,accedic 
vtilitatis  etiam  mutuxquxdam  fpecies.  Nam  vtilluftrium 
facinorum  autor  non  iinmerito  eum  fufpicit ,  cjuem  virtutis 
tiadenda:  magiftrum  &  illuftrandse  artificem  eifc  videt>& 
Telut  parentem  colit ,  non  eum  a  quo  hums  qua  fruimur  ,  lu- 
cis  breuem  vfuram  acceperit.fed  alteram  illam  longe  diutur- 
niorem  vitam  in  pofteritatis  memoria  colloc atam  fperet:  ita 
illealterlibefiterample&itur  fegetem  &  materiamfuarglo- 
rizfibi  oblatam: 

-quafe  cjuoq-ue  pofiit 
Tollere  humo,Tji£turque  uirum  'volitare  per  ora. 

Vterqueenimetiiopinione  hominum  imparem  ,pari  ta- 
menftudiocxeodem  fundo  glorix  fructum  petit.  Sed  h.cc 
adomnescoramunitcrpertinent,cjui(vtaitSaIuftius)pra?cIa- 
rifacmoris  autartisbonsefamam  quaeiunt.llla  verotua  funt 
propria  ,  quoda  primis  vfque  adolefcentia:  fpatiis  eafuifti  in 
patriamcaritate.in  bello  fortitudine,in  pacetemperantiacV 
zcjuitate ,  vt  omnibus  qui  literas  colunt ,  tuarum  virtutum  e- 
xemplar  edideris,  quodpofteritati  ad  imitationem  propone- 
re  &  pofTint  &  debeant:  quod  litteras,Phihppi  Coitxi  fratris 
tui  Epifcopi  Conftantieniis  patrocin;o  orbatas ,  indiuerfo 
vitannftituto  tamen  fouendas  ac  tuendas  fufceperis.'cju6d  do 
ctifiimos  hominesfemper  tecum  habeas,  quibufcum  etiam 
inmedio  fzuiffimibelliardore,  Mufifque  Mineruamtempe- 
tcs,&  Geticum  modereris  Apolline  Martem  :  quod  filium  ita 
litteris  inftituendum  rn  puentia  cures ,  vt  hanc  tam  amplam 
laudis  &  glorise  haereditatem  aparcnte  acceptam  non  folum 
tueri,fed  etiam  augere  poiTet.  Me  autem  abfente m,  nec  vlla 
aliare  quamlitterarum  commendatione  tibi  cognitum,ita 
complexus  es  omnibus  humanitatis  &  Iiberalitatis  officiis,vt 
rlcjuis  ingcnij  mei  iit  fru&us ,  ii  qua  vigiliarum  velut  fcetura, 

ca 


IOCJ 

ca  mentd  ad  te  redire  debeat.Quod  quidem  adeo  auide  facit 
meus  hic  Iephthcs,vt  qui  antea  publicam  luccm,  &  coetus  ho 
minum  reformidabat ,  te  patrono  fretus  prodeat,  &  in  fpem. 
nonnullam  etiam  publici  fauoris  (efc  crig.it.  Quidenim  noa 
illisfibi  fperetaulpiciisquibusdifciplinam  miluarem  ad  an- 
riqua;  feueriratis  exemplumvidet  cmendatam  ,&  vetullam. 
belli  gloriam  Gallise  reuitutam  ?  cum  bellica  fortitudine ,  le- 
gum  &  iuftitia?  cuitum:cum  fumma  omnium  rerum  liccntia 
lummam  omnium  rerum  non  modo  tuam  ,  fed  ctiam  tuo- 
rumomnium  continentiam  videtconiundtam?  Hisego  cau- 
fis  impulfus ,  hanc  meam  lucubratiunculam  fub  tuo  potifll- 
roumnomiueinmanushominum  exire  volui.  Tuvero(vt 
fpero)hoc  meum  liue  tuorum  in  me  ofriciorum  teuim6- 
nium,  liue  me<e  ergate  beneuolentia?  iignificationem  (  quae 
tua  efl  humanitas  &  in  litferas  amoi)boni confules.  Valc.Lu- 
tcbix  Parifiorum  quinto  Kal.Aug.  m.  d.  l  i  i  i  i. 


ARGFMENTVM    EX     LIBRO 

IVBICVM       SVMPTVM. 

IePhthes  Galaddi  filiwt  patre  defunclo  afratribm  domo 
pulfns  eftyqubd  negarent  &quum  ejfe  vt  nothu*  cum  legitimu  filin  m 
hereditatepatema  diuidenda  &quaretm.Is  quttm  ob  inopiam  collecla 
manu  latrocinio  uiueret ,  ac  fortitudinii  magnum  jfecimen  dedifllty 
primum  a  cognatU,deinde  a  reliquis  Hebrten  dux  fatlws  eft  aduerfm 
ty£mmonitas^qui  i/iginti prope  annortt graui(sima  feruitute  eospref- 
ferant.  Profeclurus  igitur  in  expeditionem^ouitfefi  vittor  reucrta- 
retur,quiprimus  domofua  egrederetur,eum  Deo  faerificaturum*  pti- 
ant reaertentj occumt  imicA  fiUa  ; eam  Deo  hrsucUi. 


lOOtf 

IEPHTHs,      5  I  V  E     VOTVM 

T  R  A  G  OE  D  I  A. 
P  E  R  S  O  AT  AK. 

.iXGELVs  prologus. 

I  GRGE    nutCL. 

iiHK   liiia. 

chorvs  indigenartim  r-ueliarum. 
i  e  p  h  t  e  s  lmperator. 
sYMiMAcHvs  amkus. 

S  ACER.DOS. 
NVNCIVS. 

ANGELVS     PROLOGVS, 

♦ 

M^4gni  tonantn  httc  minifler  aliger, 
delo  rcliclo,mittor  Jfaciadlares, 
5  !>i'/ujne  promijfum  Ifacinepotibus, 
SeiwA  regendn deslinatum gentibtay 
Stpacla  facri  intaminata  Joederts 

Seruajft:armafed  modb  cjubd  ^yfmmonu 

Expauit  arflo  feruitntts  fnb  two, 

Tul/tque  quicqutdtrilh,crudcle,  affierum, 

Iratus  audet  *uiflor,aut  i/iftus  ttmet. 

Hac  cladefractagens  rebellts  vix  Deum 

Agmfcerepatrum  ccepk,fy  nefanos 

Menttta  cultus  numinis  ludibna 

JnfyeCta  nojfe,not.t  floccipendere. 

Ltferb  quanmis,ad patrem  red<jtfuum. 

Httmana  fed  mens  nefciamodum  ponere 

Rebtnfecundu  intumet  fuccefitbui. 

Qtfj  plura  homintbus  contulit  bonitas  Dci, 

Occ£cat  animos  altior  fecurttas, 

V 'anoque  faflu  turgidos  fuperbia 
Stimtdatinanii,  QhoIu  in  domtnum  futit 
Equi  ferocn  contumax  proteruttas, 
Impena paulum  fi  remijja  fentiat , 
,4c  iitx  lupatit  domitm,&  calcaribm 
25nm  crmntui,rcdtt  ad  ofjictum,&  fuo 
<  :>l?te>nperat  hero.fu  populus  htc  peruicax, 
Ceruice  dura,pronui  m  peiu^f.agrurn 


$ico* 


IIPHTHIS.  I0°7 

Si  conqmeuit  pnululum,nouos  deos 
*dfcifcit,&  fe  dedit  aliu  ritibus. 
Ignota  facra  fequitur.^Jtque  adeoparen; 
jBenignus  animos  turgidos iuentia, 
Ilellifumene.pejhlentiue  aere 
Prangit,rebeliem  cornpnmens  ferociam, 
^Jt  mrfus,animi  ne  cadatfiducia, 
Serie  malorurn  contmenter  obruta, 
Alittit prophetatjbellicos  mittit  duces, 
Qui  feruituth  liberatos  afper£ 
Vinclit  reducant,prifiinifque  rkibus 
Seruire  coganf.arma  nunc  t^/fmmonia 
Vt  excitauit  in  rebelles,ac  Dei 
Jufiis  reliclu  ,  impiu  erroribus 
Se  mancipantes.  Sedmodum  fiatmns.fux. 
Jr£,propitius  liberatorem  dedit: 
Non  epotentum  quempiam  numero, grauem 
Turba,  clientum,Uberifve  tuvgidum: 
Sed  epaternii  exulantem  fedtbus 
Jephthen  fuifquefiatribusjpretum.fatum 
Genitrice  vili:ne  fnperba  gens  fuis 
tSfjtignet  armts  quod  manugefium  efi  Dei: 
Vt  fciat  &  isfwinon  hailenus  fe  viribuf 
Nonfioruiffe propriis.fed  njindicem 
Cdefiis  i)-£.  Porrh  ne  Jephthes  quoqu? 
Se  metiatur  exitu  huiutprdij, 
Et  intumefcat  infolens  rebus  bonis, 
Damno  obruetur  brotinus  domefiico, 
Cedentque  fraclt  contmnacesfptritus. 
Etentm  arma  in  hofies  pefidos  quuum  fumeretx 
BclU  fecundws  fidareur  exitus, 
Quodcunque primum  f  obuiam  ferret  fibi, 
Promifu  ans  fe  daturumviclimam. 
J-feu  quanta  moles  imminet  tibi  mali 
Mifetande!  quantis  obruere  luClibus! 
Vt  tepropinqui  credulum  fpes  gaudu 
FalLt !  Propago  fla,quxputrtam  domum 
Tibi  nata  fcruatprimapatri  feoffnret » 
Vt gratuhtur profberum  armorum  exitiMK 
Magnoque  foluetfosnore,ac  iugulo  lnet 
fdtcitatts  miferaprtcox  gmdtmh 


IooS  G.   BVCHANANI 

^4tqueccee,mater  triThs  egreditur  domo» 
Qujm*  fomniomm  noFle  totaterrnit 
Tremendw  horror:»ata<-jue parenti  cotnes, 
Tr&feferentes  mentts  agiirnoniam 
Moerore  njultHsge$hbr*s,filentio. 

s  t  o  r  g  e  ,  mater.  i  p  h  i  s  ,  fiha. 

EHets  recenti  cordapalpitant  mettt, 
Mens  horret,h&ret  vox  in  ipfis  faucibissy 
Nee  ora  'verbu^peruium  prxbent  iter: 
Noclurnafic  me  -vifa  mifcram  territant, 
Et  dira  tmbant  in<j,uietam  infomnia, 
Grautbtifijue  curts  petlnt 'vrunt  anxium. 
t^/ft  tn  nitentnfumme  dominator poliy 
i^/fuertein  hoTtes  lutluofum  &  funebre 
Omen,mihicjue  placidu-s  &  gnat&  me&t 
Quj  folafpes  &  fitmilt&  filatium 
Supereftfened^  columen-vnicum  met. 
I  P  H.  tjuin  ommare  cara  mxteel&Uust 
Van&tp,  caufas  abiice  tgritudints: 
Etifia  mentts  turbidt  ludibrut 
Secura  fpemefyretdque  obltuifcere. 
ST.  Vtmam  Ueetetfed  metm  velyti  recem 
( Quoties  recordor,concutit  formidme 
Mentem,  atque  imagofivnntj  triliifimi 
Oberrat  animo  :peCt:ahorrificat  ttmor. 
Jam  cuncia  pafiim  bl vidaftrauerat  quies. 
Mutumcjue  nox  induxerat  filenttum: 
Vtdtluporum  eoncito  curfu gregem  ' 
/HclucruentoJpumeojabidotTjnguibus 
S&uum  recurutspr£cipite  ferri  impett* 
Jmbeilia  tnpecora,  'viduapaftoribns. 
Tumpauidi  ouilisfidtf  cuftodta  cants 
Lupos  abegit:atque  ad  infirmum  pcctts 
Trepidi  timorU  exanime  adhuc  memoria 
JDenuo  reuerfits,  cfinu  timidam  meo 
<^4gnam  reu-.dfam* dente  laniauit  truci. 
O  fol,6  vaga  lumina  lun&, 
fiflaque  tacito  fidera  mundoy 
Et  tu  nox  mihi  confcia  cur£, 
^igrn  referens fimnia  pennU, 
.  nat£  mifirt  impend%t3 


3J 


IIPHTHBS.  100? 

St  qutm  cafumfata  minantur, 
Caput  hocprius  in  tartara  miferum 
Vetrudite^dumfpes  amhigu& 
-dlternantihus  angunt  curis 
Inccrtafu&peclora  cladis. 
I  p  H.  Cur  mifere  animum  crmias  mater, 
£,ucl»que  tuo  cumulas  luclum 
Publicum,&  acres  renouas  curas? 
Omine  leto  reducempotim 
pofitis quesiibus  cxcipe patrem: 
Quifnifi  vano  mcns  augurio 
Credula  ni?nium  pefiora  fallit) 
Spolijs  aderit  clarus  opimis, 
Remqne,&  laudem,&  dccas  Aternum 
Genti  referens  patri&que  fu&. 
S  T.  Non  hunc  tenorem parca  mihi  vite  dedit. 
Quod  tempws  vnquam  lacrymis  caruit  mihi, 
Ex  quoparentis  primum  ah  aluoprodu^ 
Primumiuucntaferuitutempatrie 
*  TnTiefque  'vidit  hoflici  agminis  minas, 
Pecorumque  raptus,flerileflne>  cultu  folumy 
C&dcs,cruores,vas~iitatem,incendia, 
Profana,facra,mifla.  Non  •vnquam  mihi 
Secura  'vit&fluxit  vlUportio. 
Vttrudit  njndas  vndafluShnsfluclui 
Cedit  fequenti,pellitur  dies  diey 
Scmperpremunturpr&tenta  nouis  malis: 
Dolor  dolori,luc~iui  eflluclus  comes: 
JFratrem  patremque  perculit  heUifuror: 
Confecla  curis  mater  interfunera 
C 'ognatafenitit,perduelles  perfidos 
u4rmis  maritm  vrget.His  maim  nefas 
Tamen njeretnr animus.  I  VH.Immodicus  timor 
F acile  finiflris  adhibet  augurijsfidem. 
s  T.  Vtinamfiecundu  audiam  rumorihu* 
Virum  reuerfumfofyitemque  exercitum 
Saluafamilia.i  P  H.Veniethaudduhieparem 
Incolumts.idem  hella  quifuafit  Dem, 
Saluumreducetlaude  cumulatum noua* 

CH  ORVS. 

lordank  -vitreogurgitc  <pi  rigas 

55* 


IOIO'  C.     BVCHANANI 

Conualles  virides^pafcuadiuidens 

Foecunda  ifacidum  flumine  languid^ 

Et  nunquam  pofitajrigoribus  coma 

Formofum  Solymxpalmifera  nemus, 

En  vnqttam  mtfera  candidus  ajferet 

Curarum  vacua  lucifer  huncdiem, 

<2j*um  cernam patriam  libera  liberam, 

<2j*f  nuncferuittj  -vincula  barbari 

Infelix  patitur.Nobilts  Ifaci 

Sanguts  degenerts fert  domini  iugum; 

Et  quos  nec  Pharia  rex  tumtdus  plagx 

Jrrgens  falciferis  terruit  axibus, 

Nec  trux  purpurei  f&nities  freti 

J>rndarum  refluts  obrutt  tefttbus, 

Nec  deferta  *4rabum  uomerts  infcia, 

Nec  portenta  hominum  mole  Cyclopia 

FregeruntAimidi  mancipium  fumus 

^tmmonU.  Grauius  flagitittm  efl  malo, 

Sub  turpi  dominofegne  iugumpati. 

~4t  tufumme parens,qui  marevurbtdum 

Componis.placidi  qui  marts  aquora 

Cauri  nubiferis  flatibus  excttas, 

Et  terraflabtlts  dura  tremoribui 

Fundamenta  quatts,mobilu  & poli 

Siflts  pracipitem  quum  libuit  fugam, 

Cladibus  tandemfatiate  noflrts 

Define  irarum.propiufquefefsyi 

GenttsafjHclafacilti  bomifque 

Confltle  rebus. 

Noflra  ft  paenas  meruitfeueras 

Culpafi  quondam  tibtfeparatam 

uibucts  fbrtem,i)itijs  iniquus 

Sipater  noftrujninus  ohfequentis 

T>eferts  natos,&  inexpiata 

u4nte  dilecli  populi  querela* 

Defyicis  ira: 

Nec  tibi  Syru* \neque dirus  Ammm^ 

Nec  Phartreclortumidusminacis 

Expetat  poenas,neque  fltt  profano. 

In  tuts  caftns  glndio  poteftas. 

Jgnts  armatus  potius  trtfuUi 

T* 


IIPHTHES.  JOli 

Tu  pater  deXtram  laculis  tremendit% 
Vindicn  flamm^face  con  tu?naces 

Obruas  vrbes.chaos  ant  patentn 

Deuoret  terr£  miferos  coionos, 

*y£ut  fuperfifis  adQpertatellm 

Hauriatvndis. 

Ne  ferox hoftis  tumeat  fecundii 

Jnfolens  rebm  popuhifque  muti> 

Stipitit cultor,tua  quinefando 

Polluit  ritu  facra:ne,quod  ira 

Stuijt  in  nos  tna,vertat  Ammon 

In  fuas  laudes,carie  percfi 

Thure  dum placat  fimulacra  tmnci-, 

Tequevefanoneget  ore  gentcm 

Semper  addiclam  tibife  prementey 

Pojfe  tueri. 

^/£h  mifer.quantos  tibi  rifm  ifte 

Mox  dabit fletml Brette  diluendmn  eft 

Gaudium  longu  lacrymus.citato 
^duolat  curfu  leitts  horaytempm, 
Q^ana  ni  vatem  fpecies  inani 

Spefouet)tempHs  properat,vicij?im 
Quumgrauis  viHor  malaferuitutU 
Sentiet  dur£.Neque  enim  truorem 
Vfque  fanfhrumpatiere  inultum, 
Nec  tuas  arat  dabU  e-xecrandts 
Polhtifacris.  Vtinam  fuprema 
Terminmvit£  mihi in  hocfuperfitt 
Pdtrio  donec  tibi  facra  rituy 
Dum  tibigratum  memori  canamtfi 
PeClore  carmen. 

Sed  ecce,celeri  nuntlm  properat  gradu. 
Nifallit  animm,aduenit  ab  exercitu. 
^ignofcoftc  eft.fcire  quidferat  iuuat. 
N  VN  T  I  V  S,  CH  O  R.  V  S. 
N  V  N.  Saiuete  veteris ^yfbrahami '  filU, 
Vereque  fantti  fanfla  progenies  patrus. 
Ifth^cne  lephth.t  eftimperatorU  domus? 
An  mefefellit  error  ambigum  vi&* 
CHO.Etifta  lephth^  domus.gr h^c  eftflia. 
Sed  qnamreporta/s  fpemjeferft  qnid  vacat. 

SS.ij, 


IOI1  G.    BVCHANANI 

N  v  N.  Nempe  ifiud  ipfummiffus  hucfumvt  nuntiem. 

Fufisfugatti  hojlibus  ,-uifioria, 

Re,laude  partayfalum  efi  cxcrcitm. 

H&c  fumma.  c  h  o  .P  aucts  piurima  vt  complextts  es! 

^iudita.primum^an^vifafers^ediffere. 

N  v  N.  Fifa^afh^era^certa^nonrumoribm 

Collecla  <vantsaffero:-vt  quipr<elij 

Yars  ipfefuerim.  CH  o.  Vtgefia  res  efi  cxpedi, 

N  v  H.lrobU  lubentergaudium  hoc  imperttor. 

uiuroraprimum  luce  quum  rofea  polutn 

P erfudit^mmon  fegms  impatiens  mort, 

Eqtas  rvirifque,bellicorum  &  curruum 

Strepitu  tremcndo  late  inundaratfolum. 

lamjite  explicatalcgio  pedkumperfuas 
Stabatcohortesfcrro  &  <ere  fplendida: 
Tttrm£  cnrules  ant?  curuisfalcibm 
jbant  minacesfuderantfe  in  cornua 

Equites  vtrt-ique.nofter  autcm  exercittu 
Campipatentts  vltimos  cotles  tenens, 
Non  ajfer  arna$,ncc  paratu  bellico, 
Sed  corda.fretm  numtnts  frducia, 
Jr&qm  iuJU  -vindtces  animosgerens. 
ibi  nofier  inter  imperator  agmina, 
Pncone  miffojentat  abfque  fanguine 
finire  bellttm  iure  &  <equt$  legibm, 
lrterque  populm  vt  -vetufii fintbta 
Contentm  a<rri,ab  alterniniuriam 
Vimqne  abfiincretjapta  domtnps  reddertty 

>>que  beUo  <&  certa  dubtjsprxferat. 
Contrafuperbm  militum  hofincopifS, 
cArmifque fretm  increpat ferociter 
Prxcone<n,accrbi$  ty  mints calumniam 
^iddit:  duellofe  petercpuro  &  pto 
^oros-vetnTioSyvnde  quondam yimmonidas 
<E xpnlerat  armii  vique  proles  Ifaci 
Egrejfit  terrx  finibw  Niiottcx, 
Quos  fitenere  pi'rfiet,atque  iniuriam 
Bello  tueri prdferatMuam  reddere 
Erepta  per  rvim,'vinaices  fibi  deos 
PJom  defuturos  &qua  p  fiuLintibus: 
Smpartapa  •yim  iwrt  tnalit  linquere 


SoVf 


IEPHTHES,  1013 

$olym£agens,  &  ftonte  cedatfinibm, 
Quos  llmes  ^4rnon  &  Iebocm  terminant} 
Qugfolitudo  cogit  agros  njltima 
Jordanvs  <vfque  ad  lente  eunti^flumina, 
^iequvs paratos  facere  pacem  legtbm, 
Eacldmquegentis  'vtriufque  commodo 
Sancle  tueri.ti&c  pr£co  poftquam  rettulit^ 
Renunciare  protinm  Jephthes  iubel,  v 
JSJec  feparentes  necfitos  slmmonio 
Populo  dediffe  fiaude  njel  *vi damnalnec 
Quos  repetat  agros  nuncfiuiffe  finium 
^lmmonwvnquamfeculii  quos  iam  tribw» 
Propago  lacobi  abfque  controuerfia 
Tenuit.nec  -vllafacla  mentio  interim  eft 
De  ittre  dubio,njel  ioco  njel  ferio. 
l\/ififorte,Chamos  qu£  dem  tenuit  tum7 
Tibi  iure  cedenf.nofter  atttem  quos  Dem 
Pojfedit  agros,dcferet.Non  deferet: 
Sed  vt  ante  bello  i/iclor  agros  hofttbtH 
^4demit,idem  iuftm  arbiter  modo 
fiuim  fectmdos  exitm pugn£  dabit, 
Etiamfecundum  im  &  £quum.Vt  rettulit 
fj£c pr£co,rauci clangor  £'cts  £thera  , 

Pulfat, -virorum  clamor,armorumfiagort 
Fremitm  equorum,curruum  ftrtdor  boat: 
Coelum  remngiffiacla  tellm  axibm 
G  emif.recuffum  duplicant  montesfonttm, 
Virtute  fy  aftu  quifqtte pro  fe  nititut. 
Ferit,feritur:pellttur,pellit:cruor 
Permutat  amnes:noclefub  denfapolunt 
Puluerea  nubes  occulit:  nurnero  ferox 
Jnfiabat  ^4mmon,numints  fidrtcia 
Etcauft  noftrt*  £quat  animos  iuftior. 
Dum  neutra  cedit,vr?et  acies  'vtraque, 
Ecce  inter-umbras  puluerts,cadentium 
Lamenta  gemitufque  inter,atque  hortantintn 
Voces,refulfit  nube  diclucla  dies, 
Et  'vtrafquetnrmasredditm  ctxlofi-agor 
Impleuit.humd'.'  omnium  mentes  pauor 
Conjlemat^enfe  languido  torpent  manm} 
Gelidthnque  lentosfiigm  artm  alligat. 

SS.iij- 


10!4  G.  BVCHANANI 

\bi  imperator  voce  nofltr  maxima 
^lacrique  rvultf4yTe,parens  rerum,ducemy 
Tuumque  fequimur  angelum.Deus,Deu* 
Inimicaflammis  fiernit  tllis  agmina: 
Totttfjue  turmtsfulget  xther  igneis. 
H&c  -vox  'vtrunque pofieaquam  exercilnm 
Peruaflt^amens  alter  tnfugam  ruit, 
Fauido  nouatis  inflat  alter  njirihm: 
VQec  hii  fequendi flnis  aut  illts  fug£ 
Fuit,tenebrts  donec  atra  nubilts 
JS/obts  quietem,illis  latebrai  nox  dedit. 
c  H  o .    Cur  'viclor  ergo  non  reducit  copias? 
NVN.  Mane^niuerfi nondum habes  belli exitum* 
CHO.  Forfanrefedis  hofiis  inflat 'viribm. 
N  v  N.  Siquidem  refument  mortui  -vires  nouat, 
ISJamque  omne  robur  perfidagentis  Deus 
}rno  coegit  demetendum  pr&lto. 
Ergo  aut perempti  corporum  cumulis  locttm 
Jn  quo  fletcrunt,obtinent,ant  lurida 
Fuflper  agros  flrage  pafcunt  'uultures. 
Etne  nfurgat  denuo  bellum  nouum, 
Altdtos  inannos  dux  futuri  prouidvts 
profjfexit.etiam  peperit  &  nepotibm 
Stris  quietemViclor  arma  ^ytmmonium 
Fcr  omnenomen  celeriter ctrcunftrens, 
Bis  dena  muris  -vertit  oppida  dirutis. 
Teclis  peruflispuberes  dedit  neci: 
Vaflauit  agros.debdes  tantumfenes, 
Fuert  tenelii  &  faemtns,  imbelles  folum 
Vacuum  penrrant,patri&  <&  cafumgemunt. 
c  h  o  R  v  s. 
O  anrei  dux  luminis 
Soltqui  recurfu  pr&pete 
Vices  dturnas  temperaf, 
Et  igne  flammifer  vago 
Partiris  orbi  tempora, 
Pofl  luflra  tandem  quattuor 
Jubar  beatum  in  Uberos 
Fundis  nepotes  ifaci. 
Inaufpicatos  impetns 
FJoflts  fuperbi  dexter* 


hph 


tBPHTHISi  1*1$ 

tephth&a  ficgitjp  iritus 
iSftnmonis  acres  contudit, 
Et  pr&do  prtda  faCtns  eft. 
Nectela  Scythicoprofutt 
P&nnata  neruojpargere, 
Rapax  nec  axis  impetus, 
Minax  recuruisfalcibw, 
Nec  vis  equorum,  aut  fortiurri 
Denfie  phalanges  militum^ 
Premente  texenmt  Deo. 
Jamiam  difcite  pcrfidi, 
lamiam  agnofcite.non  lapis, 
Non  Ugnum  Deuys  eft,  nequt 
Quod  velfculpferit  artifex 
Coelo  dexteraferreo, 
Vel  plaftesfacili  manu 
Finxit  -vultum  hominis  lnid 
Mentitus  madido:Detn 
Nofter  ardum  atheris 
^yfrces  incolit  igneas, 
Et  rerum  fator&  faliMy 
Maieftate  fuapotens, 
Nec  cernifacilisjieque 
Mortali  docilis  mant* 
Certam  ducere  imagineni* 
P^ecordem  ille  fuperbiam 
Regumfr&nat,fy  impia 
jTota,&  fpes  nimias  malum 
luftus  ducit  ad  exitum. 
llle  innoxia  peciora 
S&uis  preffa  doloribus 
Pr&fenti  auxilio  lenat: 
Et  de  puluere  pauperem, 
TLtcuftodew  olidigregts 
Sceptra  attoUit  ad  aured, 
Faftorum  diademate 
Ornans  tempora  regio. 
fiunc  njnum  Dominum  &  Deum 
Terr&D&dala  machi/ia, 
Sub  quocunque  iacet  die, 
<^4gnofcat:colat,atque  amet? 

SS.iiij. 


1016  G.   BVCHANANI 

Et  quamfol  ortens  nouis 

Subieflam  radijsferity 

Et  quamfnb  medio  die 

ln  cendit  propioribtss 

Flammn:quique  bibit  Tagum 

Fuluogurgite  nobilem, 

Et  quiperpetua  niue 

Dar.matas  habitantpUvat. 

Eia  Hehraides  aurets 

Compta  colla  monilibuf, 

Perfufa  ambrofucoma 

Suauefr-agret  odoribws. 

Eia  Hebraides  Indicis 

CompU  temporagemmulisy 

Terram  multicoionbm 

JLateJpargiteflonbm. 

Ceffant  tinnuia  cymbala, 

Ceffant  nablia  cum  lyra 

Viclori  Domino  nouum 
Carmen  dicerehibia 
Ceffat  multiforxfonm? 
Gnis  terrampede  libero 
VUudirtmoHibu*  &  chortSy 
feflo  Uttt*  &  otio 
Curas  diluit  afperas? 
Feflas  viclima  duxgregis 
Aras  imbuat:Arabis 
Suaueolentta  nubila 
Ignis  halet  odoribm: 
Et  tu  progenies  ducis, 
Magnifpesgeneris  cape 
CultusfiliafplendidoSy 
Etpatrem  reducempijs 
Lata  ampleclere  brachijS. 
lamiam  purpureos  fintts 
Iphi  affumetretorttdum 
lam  cirrum  cohtbe.ferit 
i^/Tmes  enfiemittu  njiritm: 
Jpfe  eflyipfe  parens  adrfl. 

I  E  P  H  t  H  l  S. 

JRegnator  orbts  -vnui&  njerut  Deus, 

Sohim- 


UPHTHIS,  ICI7 

Solumquc  numen  propitium,pollens,potenS) 
jdemfeuerus  tjltor,&  clemens  pater, 
Tuis  tremendus  &  feuerus  hoftibus, 
Tuis  amiits  lenii,&  falutifer, 
Jr&  timend&fed  tamenplacabilis> 
<^/£morc  ferttens  idcm  <(ff  irritabilis: 
Nos  feruitutis  tufta  prejferunt  mala, 
Meritafque  poenas  dedimus  imptj  impits, 
Quite  relitlo  rege,patrono,Deo, 
Herumparente,fonteque  perennis  bom\ 
^idfaxa  ftultas  mutafudimuspreces, 
J£t  vanafurdis  itota  lignis  fecimui. 
Pudet  fateri:mentis  &tern&  capax 
Homo,ration'ts  particeps.mentts  inopes 
Truncos  adorat,thura  iiiuus  mortuo 
Pr&bet,  fuumque  metuit  artifex  optts. 
Ergo  rclicli,qui  reliquimusfumus: 
Poenas  fubacli  dedimus  <ty  fratli  malis: 
Quum  nunc  ldume,nunc  Pal&ftin&  manus, 
Nunc  dirus  ^immon^  nunc Syrus  contamin&t 
J-J&reditatem gentis  <(ff  fortem  tu&. 
Malo  eruditi,&  hoftium  ludibrio 
Tandem  coatli^ix  reuerfi  ad  tefumus, 
^/ft  tu  benignus  atque  mifericors  Deus, 
Juftifurons  fr&na  compcfcis  tui: 
Jramremittvs,&  odij  obliuifcerts, 
Et  abdicatosfilios  culpafua, 
Reftituis  iterum  mifericordia  tua. 
Defetlionis  ceu  fceieft&fit  parum 
Veniam  dediffe  fontibus,cumulas  nouii 
Etiam  triumphtsjaudibus^icloria. 
JZxutus  armts  hoftis  arcu  languidus  « 

tyfbijt  remiffo:beliici  currus  fugam 
Totvs  morantur  fparfa  campis  funera: 
Volucrefque  pafcit,quifuperbus  Vincula 
Solymts  parabat:  contegit ftrages  agros, 
Cruorque  tumidas  auget  njndas  barbarul. 
£rgo  creator  orbvs,&  rnagne  arbiter, 
Memores  libenter  mente  gratagratias 
^4gim  r<s,habemus,fupplicefque  viftimis, 
Tu&s  ad  araspatrio  litabimnt 


™l3  G.    BVCH   ANAKf 

jRitu,canentes  te  Deum.ac  patrum patrein: 

Qui  per  rubentisgurgitcs  Uimidos  jreti 

Noftri*  dedijh  tutum  iter  maioribia, 

<Jjmm  te  iubcnte  pigra  moles  £<fuorii 

Pofuit procellxs,mobilt4  fiupuh  liquny 

Curfu  coaclo,&  -vitreiu  cryftallino 

Mmopependit pontus  hmcty  hinc^viam 

Pr&bere  iufjits.faderis  memor  tui, 
Placidi4s,propitiufque  accipe  h&c  ferui  tttr. 
Exigua  quanuus  votagrato  petlore 
T  amen  profeHa.dehitdque  nuper  tibi. 
Qwd  primum  adxdesfofpiti  occunet  mecvs. 
Tuas  id  aras  imbuet  grata  hofiia 
Suo  cruore.tuis  benefcijs  licet 
Par  mdlapofit  comparari  viftima: 
^yft  tu  benigne  memoru  animi  rnuncra 
Interpretarn^Tjt fideliter  tua 
PromiffafoluiA,  votafic  reddi  tibi 
Eideliter  gaudes,potenriam  exerens 
Erga  rebelles  sexerens  clementiam 
ErgatimentesVvs  necvlla  eftaltera, 
Cui  terra)coelum,parea)it>&  tartara. 

IPHIS,    IEPHTHES, 
SYMMACHVS,    CHORVSV 
I  P  H  I  S. 
Prodeo:parentis  reducis  iit  Uta  ac  lubens 
Confpitio  "jultus.O  rnthi fecundum  Deum 
Cenitor  •verendefuiefiui  amplexu  tuo. 
Curgenitor  a  me  torua  njertn  lumina? 
I e  P  H .  Me  miferum.\  p  H.ln hoftes  omen  hoc  -vertat  Dews. 
I  e  P  H .  Vtinam:fed  in  nos  recidit.  l  P  H  .Heu  quid  audio? 
l  E  P  H .   MiferA  parentenifiiU  miferrimum. 
HH.  Heimihitremifco.falum  eftcxercitns? 
ieph.  Eftfaluvu.  lVH.Ettwviflor?  ltVH.Itaferes  habet. 
1PH.    Nulluque  corpus  fauciatus  vulnere? 
l  e  p  H .  Sic  eft.  I  r  H  .Qu^i  ergo  de profundo peclore 
Secreta  ducn  ingemens  fujphria? 
] E  P H.ldfcire  non  eft  tibi opus  inpr&fentia, 
IPH.  Pfei  mihi^quid  in  te  mifera peccaui paterf 
:  E  P  H  .Nihihfed  in  te  miferam  peccauit  pater. 

IPH.I» 


ilPHTHES.  JCJS 

IF  H.  Tn  me  profetlb,quod  fciam,crratum  efi  nihih 
Necfiftfijfetjd  ttbi  molefiiam 
t_/flfene  debet.Nam  parentum  iniuriai 
t_yfequo  necejfe  efiliberi  rvt  animoferant. 
ls.PH.Sapienter,acvt  te  decet,nata,loqueris. 
Ouantoque  tu  fapientim  loqueru,meurn 
Pettus  rechidts  altiore  vulnere. 
I  v  H  .Ouodcunque  mentem genitor  exercet  tH&m% 
Omitte.cunfrus  parta  per  te  ciuibu* 
Tuo  dolore  gandia  band  contaminesy 
Tudque  amicosfwefruh  pr&fentia. 
IE  P  H  .Nobis  pariet  abfentiam  h&c pr&fentid» 
I P  H .  Bellipericlaforte  rurfum  te  vocant. 
ie  P H.Difcrimenarmisgrauins  imminet  domi. 
I P  H .    Bello  periclum  grauiUs  effe  domipotefif 
I E  P  H  .Bellofalutem  repperi,perij  domi. 
I P  H .   Imo  &  familiafaluaper  te  &  patria  efi. 
1E  P  H.EThgratidmque  debeo  hoc  noimne  Deo. 
i  P  H .  <_/£c  nomine  ifio  femper  i/tinam  debeat. 
I E  P  H  .Sed  i/ereor  ifia  -jtfaluaperfifiant  diu. 
I P  H .     Quarefecund&  nunc  pater  quum  maxime 
JR.es funt,precari votdque  decetfoluere: 
Non  qttum  reflauitfortis  aura  mobilpsy 
Palpare  numenprecibtts,in  xeprofpera 
Obliuiofafacra  neghgentia 
Veferere.Facilem<qutfquis  incolymU  Deum 
Sibi  demereri  ftuduit,-vbi  res  ingruit 
^iduerfa,  nixus  confcienti&bon& 
Vrutlu,rogare  numen  audet  propitium 
lamJponte,-JOta  nuncupat  fecuritts, 
Et  certiore  Jpe  futura  concipit. 
ie  P H  Aamd.udum  id  ipfnm  facere  mecum  cogito. 
l  P  H.   Quid  te  moraturf  i e  P  H . H&c  relinque  filia 
Curanda  nobisiqttod puellares  decet 
i^nimos  &  annos,idtu&  cur&puta. 
1P  H.  Ncn  mihi  alienum  efi  quicquid  adpatrem  attintt, 
I  e  P  h  .  Fateorfed  interim  vt  domi.  recle  omnia 
Sint,prouide,&  morem  patrituo gere. 
Huc  rurftts  ad  nospbft  breui  reuertcre» 
sideffe  oportet  tefacrificis  fiatim. 
I P  H .  JFict,  reucrtor,Heit  mifera,quidnatn  pAtri 


102,0  G.    BVCHANANt 

Mutault  animum  priftinum  erga  liberos? 

fJoc  nemo  nuper  fuerat  indulgentior, 

Nec  liberorum  quifquam  amantiorparens, 

Qui  nunc  feuertts,tetricnrS,triftts,feroxy 

Vultu  minaci  bellicum  pr<e  feferens 

jdSjuc  tumultum.quicquideft,mctuo  nimist 

jd  affequi  -vnum  nequeo,quod propter  mb 

Sefedolere,nullita  qum  confcia 

Culp&  mihi  fun.quaparentem  offendcrim. 

O  foeminarum  forte  uulgus  ajpera 

Froduclum  in  auras,quas,licet  culpa  vacent, 

JRumor  malignws  dente  roditinuido. 

Profatio  habetur  quicquid  irafinxerit 

Serui  loquacis ,quod  maritusfujpicax 

Commentmipfe  eft,maleuola  aut  njicinia. 

Quidfufpicetur genitoran  mea  manu 

Non  eft.JRemedium  id  arbitror  tutij^imum, 

Jntaminata  confiientiajrui. 

S  Y  m.  Probeloquutaes  digna  patre  fiUa 

y/clore,cafta  digna  matre  &•  patria. 

fJumana  quanuis  finxerit  malignitxs 

Crimen,repoftos  perjpiat  fenfns  Deus, 

llUqv.e  -vincit  purus  animus  iudice. 

Speranda  ab  illo  &  expetenda  pr&mia 

Vit&peraClx.patm  autem  iniuria 

^yfequi  ac  intqui  pcrferenda  eft  Itberis. 

JJroinde  patn  morigera  domum  interim 

JReuife.Si  quid fima  diuulg.tuerit, 

tJic  aucupabor,perfequens  ueftigia 

Tui  parentus:mox  tibi  indicauero. 

c  H  o.  Quin  hoc amice pergn  agere Symmache? 

S  Y  m.  Jddiligenterfiet.c  H  o.Atquantumpjotcs, 

Jfto  puellamUbera  trepidam  metn. 

fJocpofcit  abs  te  ius  amiciti&  -vttws, 

Qu<e  culta  primts  njfque  ab  incunabulii 

pidei  tenore  ftmper  -vnoperJUtit: 

J-Jocpofcit  ipfipatria,qux  lephthxfuam 

Debetfalutem.s  y  M.(/]uin  tace,ac  fidei  me& 

permitte.  c  H  o.,y£t Uiudcjllide-vtfiatvide, 

isfmmique  c&cospenitus  excuti.usfinPts. 

s  Y  M.  Nemcim,ncc  mepoterit  ille  nec  volct 


Celare 


IEPHTHES,  IOJJ 

Cclarefenfusiapta  nouitempora, 
c  h  o  r  v  sv 
/  felix,pedefaufto: 
Et qui pefhoris  imo 
Ccmit  claufa  recejfu, 
ldem  teftn  &  <equus 
ludex  cceptafecundet, 
u4t  tepefiime  liuor 
^tudax  neflerefraudeSj 
Et  ccmmittere  fitlo 
JDulces  crimine  amicos, 
Et  rumore  maligno 
Santl&foedera  ted<e 
Praceps  foluere,caros 
Qvigaudes  fua  patres 
C  ontra  pignora  c£Co 
Einguct  armare  veneno? 
Idem  teftii  <&  idem 
Secreti  arbiter  <equtts 
Te  claufumtenebrofi 

t^/Cntrii  abdat  auerni, 

Vnde  hat  nec  'vaga  <edes 

Vnquam  fama  reuifat. 

O  quantum  ille  laborum 

Tecum  detrahet  <vna: 

Quam  mortalia  diris 

Curispeflorafoluet  l 

SYMMACH7S, 
IEPHTHES. 
S  Y  M.Quidnamrepenteduttor drmisinclyte 

'Mutauit  ompriftinum  ftatum  tui? 

Qua  mccftitudo  Uta  turbat gaudia* 

Metus  recefiit,perduelles  perfidi 

Pcenas  luerunt,parta  patri&  quies. 

Quum  gratuletur  ciuitas  "jicloriam 

Tibijuiimque patria  ncmen  laudibwt 

\n  aftra  tollat,cantibu*  feftuftemens, 

Quipublici autor gaudij  es,nonpublic<t 

Eelicitatn  ejfe  debes  particeps? 

IE  P  H.O gratafortis infim<tfecurit09l 

Felice  natumfidere  illum  exiftimo, 


1011  G.    B^CHANANI 

Procul  tumultu  qul  remotus  exigit 

Ignotus  £unm  tuta per  filentia. 

9  Y  m  ,.^/ft  ego  beatumpotias  illnm  duxero, 

Cui  "vera  'virttts  peperit  &temum  decus: 

Qrt^m  de  tenebrts  ertttum  popnlaribus 

Splendorefvulgo  fy  feparatum  a  defidc, 

Gloriafuturts  merita  fieclts  confecrat. 

*4t  quifopori  deditws  fy  ignatti&  efl, 

Et  <vitam  inertem  pecudts  infiar  tranjigit^ 

Nil  interejfe  opinor,anfit  mortuust 

^Anmorte  vitam  obfptriorem  duxerit, 

Qjym  par  -vtrumque  fitpprimat  filentium. 

(Juapropterinte  cuncia  qtium  congejjerit 

<Jj**cunque  amicum  numen  homini  dare  poltfi* 

Laudes,honores,rem,decuwvietoriamy 

Benignitatem  agnofcegratus  numinis> 

Nccfordidu  fententus  res  fplendtdos 

Corrumpe:quum  ntl  pofiiteffegratius 

Deojbenejicu  quam  memor  animus  dati. 

if.  TH.Prxclara  dicht  res  honor,"viSioriat 

Decusytrtumphusparta  bello  gloria: 

^ytt  qn&  -videnturfronte  pnmafuauia> 
,  Eadcmintuerepropius,&  intelliges  \ 

Conditafillu  acrt  amantudine. 
Fortuna  nttllt  fic  refulfit  projpera, 
<_sfduerfa  -utillamlance  nonpenfetpari: 
Trifliafecundts  &  fecundatrifltbu* 
Pieiftitmdo  acerbafortis  temperat. 
Ptttas  beatum  me,beatitudinem 
Fttlgore  inane  metiens,  &  plaufibu* 
Vulgi,miferi&  quem premunt  certifiimt. 
S  Y  m  .Qiiinfingefortem  beneuolam  exfententia 
T ibi  polliceri cunda:qmd  fitperefl  adhuc 
Ouod  concupifcas?fpretus,exul,patria 
Domo  repulfusjnque folitudinem 
JDetrufus  altam  pauperis  domintts  cafict 
Repente  -veluti  fiomnio  diues,tamen 
Feltcitatts  arbiter  iniquus  tu£  t 

Conquereris.silltam  ferrc  fifortem  nequif, 
Pufillus  animi  es  fin  nequts  agnoficefe 
fietrirnit4temnu.mims,dignifiimt{£ 

Rehus 


IEPHTHES.  IO^ 

Rehttt  reliclis  priftlnvque  es  tugurio. 
Perferrum  &  ignes  regna  mortales pctunt: 
Tibi  nec  petentoprincipatus  contigit 
Suo  cruore  plurimi  viftoriam 
Redimunt fuorum  c&de , damno publico: 
Quam  tu  incruento  marte,fiiluo  exercitn 
Jncolumis  ipfe  rettulifti.patriz 
^iutor  faluttshoftium  terror,  inopi 
Defortt  diues,liber  eferu^modb 
Jgnobilts,ntmc  clarus  altum  iiertice 
Pulftts  olympum  gloria-.media  modb 
E  plebe,populi  prmcipem  locum  tenes. 
uddabfohitam  nil  beatitudinem 
Deeft  parteab  omni,pr<eter  animttm  munerit 
Tanti  capacem,<gf  projperis  rebus  parem. 
I E  P  U.Vt  ,video,amice,publicuf  te  error  tenet: 
-At  mentts  oculps  limpidefi  cerneres 
Quam  magnamagnUfintmalts  obnoxia, 
Tantopere  quem  nunc  laude  profequernftatunt 
Jterum  mearum,diceres  miferrtmum. 
s  Y  M  .Nonp<tne  ijitio  femper  id  noftro  euenit, 
Etinquiet*  mentis  inconft.vitia, 
Neutram  'vtferamus  lancc  fortem  dquabilif 
Tranquillitatem  pauperU  laudat  caf& 
Diues,nec  alta  clafiico  filenfda 
Turbatafomnos  Uberos  infomnijs. 
Curts  'vigtlias-.paupjer  aurum  purpuram^ 
Seruos,clientes,apparatus  regios, 
uiedefque  laxat  fine  nullo  laudibus 
Tollit,beatos  diuitesfolos  putat. 
Sedremfuopte  expende  utranque  exdmine: 
Sors  neutra  pura  eftomnibus  moleftijs. 
Jnopes  egcftas  angit,  opulentos  metus; 
Diti  eft  'voluptofipauperi  fecuritas . 
<yfcerbaUtisjors  'vtrinqm  mifcuk: 
fedillacerie  exiftimanda  cfhoptima, 
Quj.  multapaucis  Uta  condtt  triftibus, 
Diuina  qualem  tibi  dedit  clementia,  > 

CumuLitamhonore,laudc,rc,iiitloria: 
Quatn  abrmereftultieft:  perfidi,haud  agnofcre: 
iStefcire modiceferrejuix  repr  viru 


1014  <*•    BVCH   ANANI 

jeph.  Fntftra mederi pharmacis <vulgaribu* 

Conare  noftro  i>ulneri:Janabilis 

J-Jicpl.tga  non  eftantimts  Tjitalibu* 

lnfedit,alte  in  ^viuapenetrans  njifcera: 

E6que  lucluteft  acerbior  mews, 

Quqd  culpa  damnum,miferia  errorem  grauat. 

S  Y  M .  Q^J^  apud  amicum  quidquid  eft edtjferet 

Fidifqm  ne  ■vcreare  crederc  auribws. 

I E  P  H .  Ecqnid  memoria  tefubit  -voti  mei? 

SYm  •  Quod  nempefaluo  es  pollicttus  exercitu? 

l  2  p  H .  Rem  ioquert*  tpfam  .quod  vtinam  prudeiUior 

Voto  fwfjem  nuncupando  &  cautior. 

S  Y  M.  Q^*  htcfit  error,comminifcinon  queo. 

I EP H .  Qhi  me  meamque perditurus  eft  domum. 

S  Y  m  •  Obl.ua poterit  perdere  ornnes  'viclima?  . 

I E  P  H .  <2ji4folagenertsfnpereratJpesfilia. 

sym.  Hanc immolabn? qu& iubet  necefiita,s? 

J  e  P  H .  Quodprima  nobis  obuia  redeuntibut. 

s  Y  M .  Qnod  tandem  in  hac  re  nata  commifit  fcelus? 

l  e  p  h.  Promiffa  certam  uota  poftulant  fidem. 

S  Y  m  .  Htc  fcrupns  animttm  fcilicet  premit  tuum? 

X  e  P  H.  Premir,nec  auelli antepeflori  meo 
Poterit,ncfanda  quam  crucntus  ■viflima 
Mifer  •vbi  miferos  perditmperdam  meost 
Vdifque  itift.v$  ac  mthipoenat  luam. 
^Sft  tucorufci  rex  'vibratorfulmints, 
Quem contremifcunt  terra,coelum,tartaruit 
Siquando  infiis  obfequens  prompte  tuis 
Oratnm  quod  effet  dixerimue  autfecerim, 
t_Sfudi precantem,&  <vota  dexter  a.liuua: 
Non  nuncfnperbas  poftulo  -viclorias 
Feftofque plaufus.redde  rurfumpralia: 
Crudelis  ;n  me  'vifror  ^yf/nmon  irruaty 
Et  noxiam  aftlmam  milUplagis  exigat. 
CH  O.   Heu  mutatio  fubit£  fortisl 
Vtperpetitaferie  l.ttu/n 
Nil  m^rtaUbus  ufijue  reliclum  cft! 
I  £  P  H .  *4ut  tu  trifulcis  diuidens  ccelum  ignibtts, 
Inme fcelcftum parricid.tm  &  impium 
AfoUretelitm  fiammeb  achm  turbine: 
\am  nmc  nocentwi&  fifop&fit  amplistt 


Vittt, 


1EPHTHES.  I01f 

('        *  nrtitn  noxtum  in  dics  magis> 
Dctrnde  viuum  fub profunda  tartara. 
SYM./Vo»  tranfigenda temerc res  efi  tamgrauis, 
Turbata  C£C>  dum  tumultu  mensfurit. 
Compone  teteiquum  quiefcet  impetttt, 
Et  liber  animus  fana  confilia  audiet, 
Vna  cum  amicus  cunfiafiatues  libere. 
IE  P  H.Confilia  dubus  remedium  rebtcs  ferunt. 
Qui  confulit,quum  nullvts  auxilio  efi  locus, 
^yfddtt  mifenjsfpontc  fiultitiam  fuvs . 
s  Y  M.  Remediafemper  integra  re  fuppetunt. 
I E  P  H .  Nempe  medicinam  quum  modttspatitur  n 
s  Y  m  •  Sifors  initio  res  videtur  ardua, 
Non  efiquod  animum  protinm  defpondeM, 
Quj,n  confulendnm  cenfeo  vel  eo  magts. 
Quodfape  vifu?n  efi  vni  inexplicabilet 
Expedijt  aliusfacilifi  cedant  bene 
Confultapraue  >te  fequetur  gloria: 
Simale  ceciderint,tu  tamen  culpa  vacxs. 
Autore  mngno defiperepene  fapere  efi. 
Qmd  fwndtquaque  claudit  omnes  exitm 
Jnuitla  vis>  autfatum  ineluttabile, 
Nec  explicare  confilia  fefe  queunt, 
Zdemprobabunt  quicquid  eueniet,quibttt 
Vfusfuifii  in  confulendo  autoribtts: 
Sin  ipfe  reliqutsfacintts  infcijs  nouum 
Perages>rogatus  qui probaturus fuit, 
Euenta  primus  arguet.  quanquam  fciat 
Remedia  nullafcijfe  vult  credi  tamcn. 
cHO.Ne  commonentem refla fpeme.nam fcre 
Temerepatratipoenitentia  efi  comes. 
c  H  o  R  v  s. 
Quanquam  trifiia,  quanquam  ingratas 
Referam,<&  lucltts  luclibus  addamt 
Stat  fententia  promere  cuncla 
Ordinematri,mifer£  &gnat£, 
^iut  conftlioforte  autprecibus 
fatum  auertere  trifie  licebit. 
Subit  interea  communi  hominwn 
Sortiimpendere  lacrymasprimum 
Qukl  deploremfmtferumanpatrem? 

TT.j. 


1015  C.     BVCHANANI 

Quemftc  njalida  compede  vinttnm 
ConftUj  exors  detinet  error, 
VtfoUputet  impietate 
Sepietatempojfe  tuert. 
MiferA  an  doleamfatapueUa? 
Quam  njemantem  primo  Atath 
Fiore  tenell£,jpes  adopimas 
Educ~tam,non  hofiica  bella 
Patria  capta  captam  eripiunt; 
Non  dira  lues  ccelo  immiffa 
Perimet.patrio  fed  maftatu 
Viclima  dtras  imbuet  aras, 
Et  njicebrut£pecudts,iugulo 
C alidam  fanguinis  euomet  mndam, 
^yfrtus  ferro  trunca  tenellos, 
Quos  nec  uiolet  bArbants  hofiis, 
JSlecmontan&feritas  mrfx 
Crudo  auderet  carpere  dente. 
Viftare feretpatre  mifella, 
Qu£  nec  njiclore  hofie  tuliffet. 
Vos  hofitlia  pafiim  campt* 
Sparfa  cadaueraft  <]uu  njits 

V  entt  exutos  fenfws ad  artns, 
Gaudete,ajperas  cernite pxnas 
Viclorem  deffe  exigere. 
Hic  nirmrum  efi  addita  nofirt 
Viufors,-ot  triflta  Utis 
Jricibus  fubeai t,tenebrx  ut  foti, 
Vt  njeri  afpera  bruma  tepenti. 
Nulla  efi  adeo  pura  njoluptas, 
Ouam  non  tetro  felle  dolores 

V  ttientdeuitxs  ferfidafortii 
Vicefeua  res  hominum  rnifcet. 
Sic  njbi plaadi*  fiernitur  njndn 
-dequor  taciio  Une fereno, 

m  glomerans  turbo  procellam 
Tumidos  longe  cumularfluelm: 
Hinc  remtabilu  impetm  tfini, 
VltncCauri  ftabraproteru:, 
Per  fieta  duoiam  Jpumeapnppim 
R.tpiant.nofirx  hxjjfaues  tita  efi. 

\nttr 


IIPHTHII,  1017 

Jnter  c&desfiurtajumuitw^ 
Et grauiores  morte  timores 
MortU.fi  quid  Uti  iiluxit, 
Vdut  arentes  inter  fiipulas 
fiamma  euanida  luxfugitiuxy 
Ceieri  velox  auolat  aura: 
Deinperpetuts  nexacatcnis 
JLongi  fubetmt  agmina  iufius. 

IEPHTHES. 
SACEH.DOS. 

I  e  P  H .  Ofol  diurnt  htcis  autorfo  patres, 
O  quicquid  hominum  fcelem  immune  esMoeul 
x_/fuerte  •vultus  cxecrandt^  afacrvs, 
*_/£at  tucruorem  virginalem  innoxium 
Potura  tellits  hifce,patulosinfpecu* 
Simique  vafio  me  njora,  dum  non  nocens 
Perire  pojfimvquoiibet  me  obrue  loco. 
Veiipfum  adirc  non  recufo  tartarumt 
Modbparricida  tartarum  nonincolam. 
Ouid  tartarnm  aio? tartarm  mihi  efi  domi. 
Quo  meprofufts  m&fiaconiux  lacrymis 
JRogabitorefnata  quo  intuebitur 
Moritura  vultu?colia  complet~iens,preces 
Qujs  admouebit  -voce  lamentabili? 
s  a  c.ffic vltimorum  confequi  iufiusfolet 
Comqs  malorum.quttm  medentium  manum 
Vulntts  recufat,  aut  peraflumquumfcelin 
Kemedia  refugit.Tumifer  f\s  anfecus, 
Tua  repofium  efiin  manw.integrumtibi  efi 
Katam  facrifices  necneyfiue(yt  -verius 
Dicam)intcgrumnon  efimifi  fiquts  mifer 
Sponte  ejfe  cupiat.integrum  quomodo  tibi  esl 
ld  perpttrarefacra  quod  uetatparens 
Naturafpietas  cui  reluflatur?  Dens 
Quod  abominatur?  Primitm  amare  libcros 
Natura  nofirvs  inferuit  affettibwsS' 
Nec  nofira  tantum  motus  ifiepettora 
Percellit:altum  quicquid  &quorpermeat 
Ctleri  natatu,quicquid  aiis  aera 
Findit,quod  •vtero  cunqtte  cunclorum  parens 
Tellsu  creauitfintit  affetlus  faeres. 


102.8  G.  BVCHANANI 

NampatrU  hanc  atema  prouidentia 

Coeleftu  animis  indtdit  mortalium 

^ytdeducandos  vtilemvim  liberos, 

Et  continendampublicam  concordiam 

Orbis,recentemque  foboltt  propaginem 

S  mper  nouandam.quoque  nomen  arcliut 

Jmprimeret  iftttd  mentibus,dici patef 

Et  ejfevoluit.nec  modo  exemplofui, 

Sed&ferarum,&  alitum  atquepifciumt 

Vatrix  probauit  charitatts  vinculum. 

lSos,quibus(yt  homims feruiamus  nomint) 

V  eculiaris  debet  effe  humanitas, 

t,onvi  aferarum  vincimur  clementia, 

Nec  fcelere  noftr&s  inquinare  dexterai 

Sat  eft.nefandumfacintis  adfcribere iuuat 

Ccelo:cruentn  vifiimu  confngimus 

Gaudere  numen:quod  nec  Aegyptm  Dei 

lgnara  patrat,nec  fuperftitionibut 

^yfjjyria  falfts  vna  dedittfima. 

(Jhytn  cadcpuras  nos  manus  eft  <tquiU3 

Seruarepurts  e  parenttbusfatos, 

Etpura  caftefacra  iuffos  numini 

Ojferre.noftro  non  litatur  viclimis 

J)eo  cruentts,bubuloue fanguine: 

Volluta  nullo  cordafed  contagio, 

Et  mensrecoila  veritate  ftmplice 

llli  ojferenda,&  cafta  confcientia. 

I  e  P  H  Cur  ergo  leges  vitttma9facr&  imperanti 

s  A  c.Non  quod  bidentts  cadegaudeat  Deus, 

Famemueafi  camibus  vituU expleat: 

Sed  audientes  effe  nos  monitis  iubet. 

iePH.ZVo»  mtncupata  vota  oportet  reddere? 

s  A  c  .Sed  nuncupare  iufta  tantum  lex  iubet. 

I  e  P  YL.Ift.idfuiffet recliut  ab  exordio, 

Idpolltcert  quodprobant  ritmpatrum: 

Nunc  reperac~ra,quodfemelvotum  eftDeo, 

Lex  miffi  ccelo  nos  iubetdependere. 

s  a  c.Maclare  natos  qusparentes  Ux  iubet? 

1 E  P  H  .Quj  vota  tuftt  nuncupata  reddere. 

S  A  C .  Fdjne  eft  vouere  quod  nefai  eft  reddere- 

IE P H .OuUUmofummum  eft,vota  nQnfduere>n*fas% 

SAC. 


IEPHTHIS.  J019 

SAC.  Qujdfi  cremareiura  'vouijfespatrum? 
lE  VH.Nemo  ifiafanusvota  nuncupauerit. 
S  A  C.  Cur:nonne  facris  quod  repugnet  legibwt? 
I B  P  H  .Sic  efi.  s  A  c  .Quid  ergot  qui  trucidat  liberos? 
II  VH.Non  tam  quid  agttur  interefi,quam  cur  agat. 
S  A  C.  Parere  iufits  tibi  videtur  numinvs? 
I E  P  H  .Maclare  natum  iufiit,^bramum  Detts. 
S  A  C  Quiiufiit,idem  qttoque  vetuit  occidere. 
1 E  P H .Cur  ergo  iufiit?  SAcVt  probrareturfides 
S&cla  fttturis. i e  P H.Cur  -vetuit?  s  A c.Ofiendere 
Velhtnc rvolebat,'viclima  obedientiam 
Magis  placere.  i  e  P  h  .  Nempc  facro  numini 
Parere  oportet.s  a  c .5 ciltcet. ie  p  h .lW>e*  Dettt 
Vouere?  sac .54»  e. i e p H . Et ntota folui pofiulat? 
S  AC.Sic  efi.\t.v H.Morantes increpat,&  aperfdit 
Paenas  repofcit?  sac.N  ihil  habes  htc  quo  tuum 
Poftis  tueri  facintts.infandnmfcelws 
Qui perpetrare fyondetyvltro  affetttbtti 
Stulttsfuifque  paret  ille  infomnijs. 
Proinde  "voti  quicquid  ifiud  efi,Deum 
Crudelitatidefine  adfcribere  tute: 
Nec  quifcelefiosodit,fr  nefarios 
Ritus  facratis  execraturlegibns, 
Scelere,quod  oditpoffe  placari  putes . 
Diuina  vox  efi  unafimplex  •veritas., 
Stbique conflansiquod fernel  iufiit,ratum 
Fixitmque  perfiat  tramite  immutabili: 
DJec  ad  (inifiram  dexterdmue paululum 
Defieclere  licet.  hitueri  'vnum  hunc  fcopum 
Verttm  efi,  ab  -vna  lege  confilia  fu& 
ViU  capeffere:  quando  ceu  faciem  Dem 
Hanc  effe  iufiit.qus,  per  incertas  •vias 
Errore  cacoregeret  infiabiles  gradvts. 
uib  haclucerna  quum procul  te fentias 
Flexiffe  temereynunc.pnufquam  lougius 
^yfbducat  error,in  viam  rurfus  redi. 
Sifiulta  'vota  credts  infandn  facrts 
Pojfe  expiari,falUr'u:credulitas 
Ifia  cumulabit,non  fcelus  tollet  tuum. 
JS!ec  falfa  fpecies  decipiat  animitm:De.ui 
V  t  tite  jacris  gaudet  oblatityita 

TT.iij. 


1030  c.  bvchanan: 

Nefanda  vota  rcfpuit.nec  abfiulit 

lmpwie,quanuts  concitu*  fiudio  pior 

^yfdmouit  ignem  qui  profanum  aitaribw. 

Igitur  amica  monita  ncfperne.ty  Deum 

Placare  dum  -vU,concttare  define, 

Nvn  inJHtuto  qui  coligaudet  tuo, 

Sidfibiprobatts  lege,ritu,moribus. 

ie  P  H  Hos  qui videntur fapere  fape plurimum, 

Vulgtifque  juprafe  imperitum  venditant, 

Plerurnque  ver£  comperi prudentix. 

Minimum  tenere.nemo  negligentiut 

fiittts  njetufios  fermt,ty  myfieria- 

Facit  minorist-vulgws  indocile  ac  rude 

Voti  tenax  efi,nefium  fraudu:ratumr 

Quod pollicetur  nurnini fmeiputat . 

Vt  nilfitaliudfupere  iam,me  iudice, 

Quamfiirt  njelum  noxtx  pr&tendere, 

Fucumque  fatlx  pcRunps  inducere. 

Quinpotitn  illudcogitareerat  £quiust 

Culpa  carere,quam  njtdeii  innoxks, 

^yfut  fraudulents  cautionu  tegmine 

Velare  mentn  inprob*  njerfuttas. 

Pietatt*  ergo  quifquis  ttmulos  volel 

Suos  haberi  liberos,ne  litteru 

1/os  erudire fiudeat  <*quo  impenfius. 

Nam  litterarum  qubquis  efiperitior, 

Huic  efifacrorum  cura  negligentior. 

s  A  C .  At  ntrfm  audi  (fi  vacat)  njtr  opttme. 

<}t*am  CSCA  faUat  crcdulnm  ignoranttu. 

Errore  vulgi  qui  tueturfe,nihil 

(Opinor)ideopeccat  excufattus. 

Nlc  ifiud  vnquam  mortbusregnum  wala 

Permittat  ille  maxirnm  nrumparens, 

Vt  reCtaplebn  improbx  confenfio 

Inpraua  vertat,t  bono  njtfactai  malum. 

Necfityrannu  blandiens  palpatio 

Peiora  laudet,rt£la  mutans  nomina, 

Efficiet  njt  qu£  vifx  rnultilitdini 

J-Ionefiufunt,hontfiaftantprotinm. 

Vna  efi honefii formafimpUx,quam  n cqne 

Vtl  vit  tjrannivel peteatum  autorita* 


xjtdul- 


TEPHTHES.  I0$T 

l^dutterare  poterit  aut  corrumpere. 
JSIunc  quo  quts  eft  cplebeferme  indoclior, 
isfutoritatcm  affumit  arrogantius 
Dijudicancli  in  rebm  obfcuriffimu: 
Et  pertinaci(jquod  fere  igmrantU  efi) 
^inimo  tuetur  dogma  fufceptum  femel. 
itiec  interim  <&quo  expendtt  examine  mata, 
^sfnreclafint  qu&pertinaciter  tenet, 
Sed  quuminter  omnes  maxime  cacutiat, 
Cacm  i/identes  ctcitatt*  arguit. 
Vt  cuiperuftafebreferuentvifcera, 
^/fmara  cuntta  credit,-vnumque  autumat 
Sefapere^quum  defipiat  unm  maxime: 
Sic  iios  tenebmpctlm  atrU  nubtti, 
\U  imperarc  quaritif,quibm  aquum  erat 
Pareretquorumoportuitfententtam 
Sequi,effe  comites  cogitu.gr  impingert 
\nfaxa,firmamfpontepellentesratem. 
JReligio  njera  eft,<veraque  pietas,Dettm 
Non  inftituto  colere,quod  commentm  es 
Tibi  ipfe,facrii  'vitlimas  non  quafiibet 
Matlarefed  quas  miffa  tegum  celitns 
Decreta  pofcunt ■&  patrum  mores  probant* 
IE  P  .Quadcunquegeftum  eft  mentefwcera,De9 
Cratum  eft,bonique  dona  femper  confulit 
Qu&cunque  corde  funt  profetla  fimplice. 
Necnumen  aurumfied  animumdantis probat. 
S  AC.Si  rctta  -vitiat  mentts  improbitas  maU, 
iVon  ideo  cmua.fttdtm  animm  corrigit. 
Nam  qu£  rvocatts,rettafimplicia,probai 
Sunt  'vanitatts plena  dementifiim<s. 
Nifi  effepofiit  forte  quicquam  -uanim 
Quam  ad  -veritatts  tumen  oculos  daudtr>:: 
Dein  c&citatem  hpfm  in  jptntaneam, 
Titults  honeftu  infcetere  taudem  pelis, 
JRertimque  toltts  omnium  difcrimina, 
Dutn  iniqua  iuftaf&da  hontfta  mobitti 
Pendere  vulgiftatuit  exfententia. 
Qupd  fi  poteftas  tantafxt  fintcniijs 
S tultorum^t  &qua  iniqua  faciant protiti 
lrt  fintprofanaf^cra/im  inimiai 


1O32,  C.    BVCHANANI 

Cur  non  &  itlud  arbitremur  poffe  eos, 
"  l<rnes  m  'vndas^ndam  in  ignes  rvertere> 
Mutarelignis  faxa,vitam  rnortuis 
Keuocarefmotus  temporum  fifiant  citos, 
Et  fempitcmas  transferant  rerum  vices, 
Quodfi  arbitraris  h&c fupramortalium 
Vires  <&  -vni  conditori  obnoxia, 
Quas  ille  legeS  prodidit  femeLputa 
^Lequeperennes  ac  ratas,aut  amplitu, 
J\7ec  -ullum  in  illas  effe  ius  mortaUbns. 
J\7ec  qui  fupremus  immmet  rnundo  dies, 
Edifha  rumpet  iilius:  coelum.ty  folumt 
IZt  aera,<&  aquas  foluet  ignii  vltimus: 
JDe  lege  vero  qu&  data  efi  diuinitus, 
Non  carpet  apicem  temporis  longinquitat. 
I  e  P  H.Vosifia  permefiUbetficlamini, 
Quos  iuuat  haberi  antifiites  prudentite: 
Ego  veritatem  mdo  fiultam  &  fimplicemt 
Quamftlendidam  fuco  impiamfapientiam. 
c  H  o  R  v  s. 
O  Tfacidas  matrona  inter 
Rarum  exemplumfortu  amicx, 
Qnam  fnbito  te  fortunaatrox 
J-.xitio  fubmerfit ,&  illum 
Prope  tangentem  fidera  fafium 
Obruit,atr<e  fy  moreprocellx 
Luliu  gaudia  vertit  acerbo. 
J-feu  nunquam  hominifat  compertum 
Quidpetat  aut  quid  vttet  in  horas. 
Qu's  tihinuper  non  inuidit 
Dux  fortifiimc?cui  prope  fupra 
Votum  acciderant  profpera  cunCla: 
Clari,  veneru  fplendor,cafii 
Thalami,foboles  dignaparente, 
Partdque  'validagloria  dextra: 
Oui  nunc  fubite mole  ruintt 
ObrutusJpfis  es  miferandus 
Uofitbus,ac  tua  vota  retraCcans 
Imples  mifeyn  afira  qucrelw. 
Nempe  errorn  ntbulu^y  tetrit 
Jgnoraniia  fefta  tenebrh 


Sit 


II  P  H  TH  K  s,  IO33 

Slc  humanasJepeUt  mentes. 
Nec perjpicuis  animiquifquam 
Ocults  radios  cernere  potn  efi 
Verifimplicn^aut  •virtutis 
Nud*  rettnm  infifiere  callem, 
Sed  ■velutifub  luce  maligna 
Perfecretos  nemorum  anfraclm 
Lubricus  error  mille  viarum 
Dubio  occttrfu  ludit  euntes, 
Inter  varios  femitaflexwt 
Nulla  placet.neque  dijplicet  vHa: 
Sic  iterhomines  pr&ter  propter 
Vubia  incerti  mente  vagamur. 
Fficvenalemfunere  laurum 
Otif  impatiens  dumfibi  qmrit, 
Luc~tu  alieno  dura  per  arma 
Redimit  van£  murmura  famx. 
Captatores  alim  captans 
Dulci  fieriles  pignore  letlos 
Multapenjatplebe  clientum. 
•Atqueintentafiaude  vicifiim 
Coruos  luderegaudet  hiantes. 
-  Cunarum  alter  murmura  bhnda 
Tenero  <&  balbas  ore  querelat 
Non  mutauerit  opibtes  Craefi, 
-Aut  quas  diuite  lucidtts  wnda 
Rutilns  Hermm  voluit  arenas. 
Verum  nemo  tamfapienter 
Vitam  infiituityconfilittm  vtnon 
Damnet  decies  ipfefuum  vna 
Torfitan  hora. 

^itque en prodit  fqualidaluclu 
Miferam  comitans  nata parentem: 
Quam  dijttmiles  (proh  dolor)tllts 
Qh&  conJpicu£  nuper  cuncluy 
LtUque  noui  laude  trtumphi, 
Psne  attigerantuertice  olymt>um: 
Nuper  ad  innidiam  vfque  beata, 
JSJunc  exemplum  nobtlefortis 
Vari&.fic  Detn  humana  rotatp. 
Infiat  volucrts  pulumi  atti 


1034  C.   BKHANAHl 

Turbine  celeri  mobilis  aur<t: 

^iut  hibern£  more  procelU, 

Ou&  ■violentifiamint  Cauri 

Obruit  altos  grandine  montes% 

Mox  <vbi  rofeofulftt  ab  orttt 

Faxperjpicuipura  diei, 

Late  albentesfufaper  agros 

Vix  confteclofole  liquefcit. 

S  T  O  R   G  E, 

IEPHTHSSj 
I  P  H  I  S. 

S  t  .Ofies  inanes:fefia  nuptialia 
Tibiparabam  nata%lucem  cernere 
Illam  expetebamforte  quum  teprojpera 
^AuEiam  viderem  liberis,&  coniuge 
Claro  beatamtte  feneclutn  me& 
Fore  pollicebar  columen  acfolatium. 

De  te  augurabar  falfafrufira  infomnia, 
Nunc  me  infolenti  feuiens  ludibrio 
Sortus  furentn  impotens  immanitas 
Felicitatis  defupremo  culmine 
Deiecit,vno  cunfla  vertens  impettt» 
O  terbeatosjiberts  quos  hofitcus 
Orbauit  enfiSypejhlens  aut  aertf 
Luesfamefue: fcelere  quorum  lacrymt 
Cawentydoloremque  imputare  alijs  queuntl 
<y£t  hic  in  vno  fcelere  fexcentafcelera 
Fortuna  mifcet::iberorum  carnifex 
Parensfctlefia  fiicra,  ritu  barbaro 
^4r&  cruent&  Tjiciimu  nefartjs. 
Sifanflafanttifacra  tantum  numini 
Creda  probarijolle  morem  barbarmn: 
Crudelitate  fin  propititnfit  Deus> 
Et  me  trucida  •vifltmam  cumfilia. 
IEPH.  <yfcerbitatts plm  fatts  comphfiitur 
Sors  ncfiraperfe,nihil  vt  accedatmali: 
Ouamobrem  omitte  meque  teque  incendtre 
iW  profutum  luclui  conuicijs. 
Namfeua  quanuts  Jit  calamitat  omnium, 
Sors  nofira  multo  cdterts  efif&uior. 
Coniunfta  i/tfins  innocentta  efi  malt<y 

Ui 


IlPHTHlSi  103^ 

Et  UhefcelerU  mlferia  infelix  caret. 
Ego  necfceleftws  ejfe  queo,nifim  mifer. 
frec  calamitofiisfcelern  expers  degere: 
Solitfqut  cogorfacere  facinm  &  pati. 
S  T.Nempe  ipfi  tetejponte  cogn  &  •volens. 
I E  P  H  .ftinam  ifta  noftri  motafint  arbitrij, 
Promiffa  nccfit  abnegare  nefarium. 
s  T  .Scelefta  -votagrata  nonfunt  numini. 
I  e  P  h  .Fuiffe  grata  teftis  eft  vitloria. 
s  T.Qiud?polliceri  quod  tuum  non  eft,potes? 
1  e P H.Alea  natanon eft? s t .Eft.fed etiam  vtfit mea,  . 
Commune  pignm  qnurnfit,um  curpatri 
AiaSiare^itam  mihi  tners  non  lictt? 
Qvjdfi  liceret  liberos  addicere 
Parenlis  alterimlibidini,&  impio 
Dirimereamorh  nsinculum  diuortio, 
Plm  iure  matriparte  cederetfua: 
Matrifialutis  qu&fit  antor,qu*patri 
lamfponte  natam  perdituro  fubtrahit. 
Quid?  nuptiales  fipararcnturfaces, 
Virpmquelegeret  fili*  fu&patcr, 
Non  hlcparentii  utriufque  arbitrium 
Commune  pariter  Uberis  incumberet? 
^/£c  hacjocietas  impotens,  ty  arrogans 
Eft  coniugalis  copulx  confortium, 
Seruare  matri  non  licerefcrdere 
Licere patri.fi  modo  quis  perdidit 
Elanc  quam  trucidat,cuim  aftansfur-ti* 
Jmmanitatis  rforiatur  ambitu: 
Qm,clauslra  dum  reuellit  anima>dum  latm 
Mucronefsm  refcrat,<&>  njitalibm 
Efaurit  morantemfub  profundisfyiritum, 
Cupit  videri>non  eget  folatio. 
Famam  aucupatur liberorum  efangu'me,<(ff 
Compenfat  aurafanilimomafcelm, 
Sefeqae  iaclat  laudeparricidij. 
TufipArentis  exuifti  m  liberos 
Aientem,furenti  percitm  "uecordia, 
Permitts  faltemmatris  indnlgentia 
^4mare,no»  amare  quod  fummum  eftfcelut: 
SeruftreJUmmum  quod  nsfas  eftperdere: 


103*  <*.   BVCHANANI 

Quod  prodidiffe  fponte  fiarricidio 
£ftgrauius  omni:qmd  trucidare  propria 
Manuferarum  immanius  truculentia  eft. 
Si  diuidendum  pignus  ejfetmutui 
isfmom^qua  lege  non  dimfimus: 
Vt  tu  uti,abttti  mortcvttafiliz 
pofits,  redundent  adgenitrirem  modo 
Luc~\usMlores,lacrym&,fttfpiria. 
\0  rupe  dura  durior,vel  robore 
Prognate  crudo.cotibus  vel  affieris 
\nter  ferarum  luftra,nec generts  tettem 
PJoftri  nec  ■vlla  fanguinis  'veftigia. 
Nttmflente  nata,lacrymante  coniuge* 
Af<eftnpropinquts,tiberorum  carntfex 
)rtlum  doloris  indtcemgemitum  dedit? 
Ouinad  paternos  nataprocidts  pedes? 
Oratione  fiquid  autlacrymts  potesy 
CorfleSte  durumfiange  mentem  ferream. 
l  P  H  .Miferere  genitor,teper  hancrogo  manum 
Voti  potentemxompotem  uiclorU: 
Per  fi  cjuid  unquam  meritafum  dete  bene: 
Si  quando  paruts  compnmens  tebrachus, 
Ontts  pependi  dulce  de  cotlo  tuo: 
Per  fiquid  ex  me  tibi  voluptattifuit, 
Depone  mentem  liberos  erga  trucem, 
£t  diritatts  huius  oblinifcere: 
^4ut  (i  quid  tn  te  exparte  peccatum  eft  mea, 
Profer.quod  inftat  cunque  leuius perferam 
Si  luere  poenas  iure  me  cognouero. 
Quid  ora  <vertis?mtfera  quod  feci  nefas 
Cur  effepatrt  debeam  execrabiluy 
Vt  contueri  non  queat  njultus  meos? 
I  e  P .  ZV/7  nataper  teperpetratum  eftihoc  meum 
Ncfas:meum  iftud  eft  fcelus  totum:me& 
Immenta  pctnaspendvs  iwprudentia. 
Ego  t:  jtte,meque,mifera,perdidt  mifer 
Votts  nefandvs.quod  'vtinam  prudentior 
Verbt*fnijJem,autpr<elio  infeli.  ior: 
Et  morte  honefta  tot  i,irorumfortiuw 
Inter  cateruas  cafu*  hofttlt  manu 
Praaccupaffem  mtferix  portttm  me&. 

Ingrata 


IEPHTH1S,  IO37 

Ingrata  nunc  me  mita  mihi  fuperTikemt 
Z,uclus,referuat,femper  ut  'videam  nouos. 
Tibiper  nefandafacra  iuro,qu&  Deo 
JRenuente  iwui,per  mali  cumulum  mei, 
Et  lufluofam  memoriam  cladh  tu&, 
Si  morte  redimi  mors  •vicaria  queat, 
yitam  libenter  filia  tibi  impenderem. 
Ecquidbeatm  uideor  ejfe  vosfupra? 
WH.Aequeatque  nos,aut  amplins  etiarn  miftf, 
s  T  o  .^/fpud parentem  quando  leutsautoritas 
Efi  huins,-vnnm  coniugem  coniunx  rogo, 
^itque  id  fupremum,mn  moripariteriube. 
Mortem  imputare.fi  me  amas,potes  nnhi: 
Sin  odern,tibi.doionbm  exime 
Me  mortejeque  libera  molefiijs. 
IB  P  H.Patratur  vna  c&de  fieleris  plas  fatis. 
s  T  o  .O  fant~litas,b  faSyty  innocential 
Peccare  metuit  immolator  fili&. 
I P  H.  Omitte  mater  lacrymas  cariftim4> 
Omitte  quefius,iurgia,&  conuitia, 
Et  tttpater}qu&pec1ns  anxium premiu 
Depone  curam:nec  meampropter  necem 
Vltro  citroque  verba  commutauerts. 
Quhd  non  'volentem  dura  te  necefiitas 
Jjihuc  coegit,multa  mihi  faciunt  fidem: 
Moefiitiapr&fens,p  rifiina  indulgentiat 
Et  nullius  mens  criminis  mihi  confcia, 
Cur  commereri  debeam  mortem  apatre. 
Quapropter  ifiud  quicquid  efi,  necefiitas 
Qujjd  cogittiiltro non  recufoperpeti. 
Et  quam  parenti patrUque  debeo 
^4nimam,libenter  reddo:&  illud  ultimum, 
JSIil  pofiulaturagenitrix  pofthac,rogot 
Nequidpatri  caufa  meafuccenfeas, 
Neufis  molefia.mortuis  fiquis  fuper 
Senftts fepultis  efieorum  qu&  gerunt 
Viui,fut:m\m  crede  manibtts  meis 
Vtfiqnid  aliud>id  quidem  gratifiimum, 
Siiios  beatos,proJj>ere'que  degere 
Sim  certa-vitam,nec parentes  admeos 
Officia  •vit*  mutua  quibus  debco 


,    l0&  C.   BrcHANAH! 

Reddere  ivicifssim,&  educandifoluere 
Prcciumfeneflji  infirmitdtem  fuftincns, 
Ex  me  redundet  lutlus  atqueacerbitas. 
S  T  .Vtinam(precari  fi  pte  tyfantleid  licet) 
Dominetur  <_/£mmon,priftinumferat  iugnm 
iud&a.quanwA  jerua^certe  viueres, 
^ut  morte  faltemnon  nefandaoccumberes. 
S<euijfet  innos  leuim  infolentia 
Hoftufurentts  quampatrts  xiiSloria. 
Noudque  fatifed  miferrima  -vice, 
Seruire  -votum  eft&  calamitas  njincere. 
Ofemper  in  nos  velfauens  ctiamnum  atrox 
Portuna,quantn gaudu  -vfuram  breuem 
Luttux  acerbifaenerafttlacrymul 
I  V  H  .Quinpotius  tili  iuftafuppLcia  luant; 
NoSyfi  necefje  eftyimmerentes  fanguine 
,  ArM  piemus,totque  c&des  hofttum 
ptnfemuA  una  jponte  gratique  hoftia. 
i e  P  H.  f-feu  nata,nunc  tntciltgo  demum  miftt 
Ouam  foedaf<tua,dira  defignauerim, 
OuiproletaUtemeri  rneme  orbauerim: 
Sedipfe  de  me  ftonte  poentus  exigam. 
Te  nanque  iniquum  eftdare  me<edementia 
Poenaspuellaminnoxiam.fuperftite 
^utoreivxbas jpfe  ftultitU  me& 
Supphciapendam.nec  mihi  exprobrabitur 
^lbimuda  vieinia  quodvltima 
Sub  jp  atia  -vit£parricidafili<e 
Mihi  peperct,ltberiimque  fanguine 

redemi  turpts  auramglori*. 
slt  tu  beata  hac  charitate  inpatriam 
Patremque  -viue,cuius  &tasdignior 
Supereffe.quamque  gratiam  nequtt  parenS, 
Perfoluat  tllefolus  <xqua  quipoteft 
Prodtgnitate  hutc  indoii,  rependere. 
I  VH.Omittegenitor  has  moras  inneclere, 
Meumque  dtdn  molitbusfrangere  animum, 
j\7ec  fas  nec  £quum  te  meafungi  uice. 
Me  "votapofcuntutaque  tibi  animam  libem 

^ddo  patri  ,reddo  patria  me<e. 
&e:  -jlia  Zephtha  me  tedarguctiics 


m» 


IE  P  H  T  H  I! 

jfronftirpe  dignam.toXLe,agt,abduct  iube. 
JDeuota  morti^  confecrata  'vttlima 
Proieci  amorem  lucvs.omni*  efi  mora 
Molefia.mater  iam  <vale  canfiima, 
Et  ■vospenates  patru.in  quibua  dits 
L£tosperegif^es  adamplas  moliiter 
£ducla,claru  defiinata  nuptijs. 
Ofata,fata,&  rnorte  defuntli  patres, 
^iccipite  placide  dtfiinatospatria 
Manes  falutr.tuque  lux  nouifiima 
Hodierna  nofirn  h\tunenda  oculu^vaU. 
c  H  o  R  v  s. 
Laus  fiemineifamdqutfeXHS, 
Et  generofe  gloria  ftirpvs, 
^4nimi  nimium  virgo  'virilii* 
JLicet  iniuria  tibifatorum 
Vtiliores  abfcidit  annos, 
Licet  immanuferitas  parct 
Teneriflorem  carpferit  aui, 
Ouod  ttbiuitte  fors  detraxit, 
Fama  adijaet  pofihuma  laudi: 
£t  quaprimis  Phcebus  ab  Indif 
JRutiU  tollit  luminaflamm£, 
Tepofieritasfera  loquetur. 
Te,qui  primiflumina  Nili 
B&it,&  curru  qui  Sarmatico 
Solidum  non  timet  ireper  Ifirumt 
Concinet  olim, 
VQonformidine  mortis  inerti 
FauidampatrU  donaffe  alacrem 
XJatura  tibi  quos  dedit  annos. 
Noftris  longum  tu  dolor  <(&  honof 
Virginibtts,tibi  thalami  expertei 
Maeftovlulatuflebile  carmen 
Per  redeuntes  recinent  annos. 
u4t  uos^efiri  dedecus  &ui, 
-Animam  patrU  reddere  fegnes., 
Vos  £temis  tenebrarum  umbris 
Teget  abliuia  longafepultos, 
Et generispudor,fy  telluris 
pQndm  hhtile,qt4os  &  pr&fem 


IO4O  ««   BVCH  ANAN! 

3f>ernit>&  dteta  nefciet  atas. 

S  T  O  R.  G  E, 

NVNCIVS. 

s  T.Pfeu  mifera,an  omnisjpesfalutitoccidit? 
Iijfare.H  v  N  .Res  vt  inter  aduerfa-s  quidem 
Nonpefiime  agitur.  s  T.Si  qutd  accidtt  boni, 
Jta  blandientu  fortts  efi  crudelitas: 
yenena  dulci  metle  tetra  temperat. 
Quapropter  ede  quicquid  occuitas  mali. 
VftM  dolendi  longdque  experientia 
Jnduxit  ammo  callumj-vt  amplius  mihi 
Nocere  pojfet,ntl  reliquitfirsfibi. 
Parata  certa  efifed  miferafecuritas. 
N  V  N  .Vtgefia  res  efi  ergopaucu  accipe: 
Quum  fturet  ara-s  ante  tnjks  njitlima 
Jam  defiinata  rvirgopurpurenm  decus 
Per  aibafudtt  ora  uirgincuspudory 
Ccetus  viriles  intuerier  tnfolens, 
Vtftquts  Indum  pitrpura  uiolet  cbur, 
Rofldfue  niuevs  rnifceat  cum  lilijs. 
Sedfeper  ora  cum  pudore  fuderat 
Perjpicua  cert£  iuntla  vhfiducioty 
Jntertjue  flentes  fola  fletibuf  carenSy 
Vultu  remijfo  confiitit  firma,dc  fui 
Secura  fati.quat  tenebat  lacrymas 
Propinqua  morti  uirgo,popului  non  tenet. 
^4lium  parentts  benefictum  recens  mouett 
J£t  feruttutapatria  exemptum  iugumt 
J£t folitudo  famtlix  clartfiim&. 
^iliws  acerbamfortts  ingemuitvicem, 
Longoque  luclu  breue  redemptumgaudiumt 
Jiaroquefiabilem  rebus  in  Utufidem. 
JFlorem  iuuenta  deflet  ille,&  fiderum 
Similes  ocellos<<emuldmque  auro  comam, 
Suprdquefex  impeclorts  conflantiam. 
Et forte  foltto gratiorem  affiauerat 
Natura  honorem,ceu  fuprento  munert 
Dignatafunus  nobilts  ■viryginu. 
Vt  tam  ruentu  <equor  w  Tartefiium 
Phoebi  recedens  ejfegratiorfolet 
SflendorsofgqHe  verc  fupremo  halitnt 


I  E  P  H  T  H  B  jro^I 

Col6rqw>  cupidos  detinet  oculos  magu: 
Sie "virgofati  ftansfupremo inliminc, 
Parata  morti,nccn>cufans  mcllite;\ 
Turpiue  torpent  exittnformidine, 
Commorat  omnes,ierftique  infe  lumina 
Vulgiftupentis  traxerat  miracttlo, 
Et  trifte  cuntlit  attulit  ftlcntium. 
s  t  .Narrare  pono  perge  facinoru  modumt 
DJcu  parce_watrn  aWnbws.  nihilpotes 
^dfferre  trifte,  vt  trifticra  nonftbi 
Proponat  animus.cunfla  iam  pr&ccptafuAh 
N  v  K  .t^/fniminjiriln  tum  puelia  lumina 
«4d  ciara  tollens  aftra,concipit  preces 
Ex  cre  cafto,njoce  nonfi-atta  malis: 
^eterne  reritm  genhor,atque  hominum  parens? 
Tandemprophius  genth  crrori  ttt<e 
Igmfce,  <&  iftam  'vifiimam  tehit  capey 
Quodft  furorts  exigispiactdum, 
guxcunqtte  voftca  contumax  fttperbia 
Supplicia  mcruhje  parentem  deferens, 
Vtinam  luatur  looc  cmore: ftepizts 
Vtinam  liceret fanguinem  profundere,  <& 
J-iic  ftparentum  &  ciuium  ftta  eftfalm> 
Jn  mefurorn  impeimn  ac  ir&  tu&  ( 

Vet  mille  mortesfepius  defleclere. 
^ittufacerdos  quid  metuis? (etenim  metu 
;  Celido  tremebat)ades,<&  hanc  luce  exime 
^inimam:  morantem  folue  corporiscbicem: 
Populum,parentem,meque  'voto  Ubera. 
V~t  h<ec  loquuta  eftjlle  iamdudum  parens 
Viftts  cruentus,fteuiorque  tigride, 
Oculos  amiflu  lacrymis  madens  tcgit, 
Sefkque  damnans  votdque  temeraria, 
Fletu  facerdos  obrutm  -vixfoluere 
^4nim£  meatus  potuh,  &  msfto  diti 
Tacituma  turba  torpuit  filentio. 
Vt  vocis  autem  peruiumpatuit  iter, 
Non  illi gtmitus.effenec  qu.iltsfclet 
Fremiim  doloris  atqtte  lamentatio, 
>Sed  concionis  gratulantis  murmure 
Confnfa  turba,  teqneprsdicantiHm 

VV.r. 


104*  G«    BVCH   ANANI 

^duerfafortis  Inter  afperx  vulnera. 
Et  blandientis  Uta  donafceminam 
f^nam  beatam  maxime  <(ff  miferrimam, 
jSJamplaga  quanuis  alte  ad  offafederir. 
Ma?ni  dolorts  magntwn  habes  folatium. 
s T.  Solamen  ipfo  luttuofiws  malo, 
Quod  leniendo  exafperat  malum  'vetuty 
Cnchifque  acerbi  memoriam  femper  nouans^ 
Redufta  cogit  'vulnera  recrudefcere. 
Quofortiore  nata  tulitanimo  necem, 
f-Joc  angitanimum  triftior  meum  dolor, 

F  I  N   I  S 


$ 


\     ... 


\t